Warszawa, która chciała być wolna – Polish with John #089 [A2] Warschau, das frei sein wollte - Polnisch mit John #089 [A2]. Warsaw that wanted to be free - Polish with John # 089 [A2] Varsovia, que quería ser libre - Polaco con John #089 [A2]. Varsavia, che voleva essere libera - Polacco con Giovanni #089 [A2]. Varsóvia, que queria ser livre - Polaco com João #089 [A2]. Варшава, которая хотела быть свободной - Польский с Иоанном #089 [A2]. Варшава, яка хотіла бути вільною - польська з Іваном #089 [A2].

Cześć! Co u was słychać? What's up? Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Welcome to the next podcast "Polish with John". Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego.

Dwudziesty wiek był dla Polski bardzo trudny, Początek wieku to niewola pod rozbiorami. Das zwanzigste Jahrhundert war ein sehr schwieriges für Polen. Der Beginn des Jahrhunderts war die Gefangenschaft unter den Teilungen. The twentieth century was very difficult for Poland. The beginning of the century was a captivity under the partitions. Ziemie polskie i Polacy znajdowali się pod niemiecką, rosyjską i austriacką okupacją. Die polnischen Länder und Polen standen unter deutscher, russischer und österreichischer Besatzung. Polish lands and Poles were under German, Russian and Austrian occupation. Wybuch pierwszej wojny światowej przyniósł jednak nadzieję, że może Polska znowu będzie wolna. Der Ausbruch des Ersten Weltkriegs brachte jedoch die Hoffnung, dass Polen vielleicht wieder frei sein würde. However, the outbreak of World War I brought hope that maybe Poland would be free again. Tak też się stało. Dies ist auch geschehen. So it happened. Walki były długie i krwawe, trwały nawet po zakończeniu I wojny światowej, bo Polskę zaatakowała bolszewicka Rosja. Die Kämpfe waren lang und blutig und gingen auch nach dem Ende des Ersten Weltkriegs weiter, als Polen vom bolschewistischen Russland angegriffen wurde. The fights were long and bloody, they continued even after the end of World War I, because Poland was attacked by Bolshevik Russia. Mimo to Polska obroniła się i odzyskała wolność, niepodległość. Trotzdem hat sich Polen verteidigt und seine Freiheit, seine Unabhängigkeit wiedererlangt. Despite this, Poland defended itself and regained freedom and independence. Niestety na krótko. Leider nur für eine kurze Zeit. Unfortunately for a short time. Już po niecałych dwudziestu latach rozpoczęła się druga wojna światowa. Weniger als zwanzig Jahre später begann der Zweite Weltkrieg. After less than twenty years, the Second World War began. We wrześniu 1939 roku Polskę zaatakowały najpierw Niemcy, potem Rosja. Im September 1939 wurde Polen zunächst von Deutschland und dann von Russland angegriffen. In September 1939, Poland was attacked first by Germany, then by Russia. Początkowo Niemcy wygrywali i odnosili kolejne militarne sukcesy. Zunächst siegten die Deutschen und erzielten weitere militärische Erfolge. Initially, the Germans won and achieved further military successes. Sytuacja jednak zmieniła się w połowie wojny i Rosja, Związek Radziecki, zaczął nie tylko skutecznie się bronić, ale także atakować wojska niemieckie, ZSRR przeszedł do ofensywy. Die Situation änderte sich jedoch mitten im Krieg und Russland, die Sowjetunion, begann sich nicht nur erfolgreich zu verteidigen, sondern auch deutsche Truppen anzugreifen, die UdSSR ging in die Offensive. However, the situation changed in the middle of the war and Russia, the Soviet Union, began not only to successfully defend itself, but also to attack German troops, the USSR went on the offensive.

W 1944 roku wojska radzieckie, czyli Armia Czerwona zbliżała się do Warszawy. Im Jahr 1944 näherten sich die sowjetischen Truppen bzw. die Rote Armee Warschau. In 1944, the Soviet army, i.e. the Red Army, was approaching Warsaw. Wszyscy wiedzieli, że nie niosą one wolności, ale nową niewolę. Jeder wusste, dass sie keine Freiheit, sondern neue Sklaverei brachten. Everyone knew that they did not bring freedom, but a new bondage. Dlatego Polacy w wielu miejscach kraju rozpoczynali walki z Niemcami, aby Stalin nie mógł powiedzieć, że sam pokonał nazizm i Niemców. Aus diesem Grund begannen die Polen in vielen Teilen des Landes, gegen die Deutschen zu kämpfen, damit Stalin nicht sagen konnte, er selbst habe den Nationalsozialismus und die Deutschen besiegt. That is why Poles in many parts of the country started fighting with Germany so that Stalin could not say that he had defeated Nazism and the Germans himself. Najważniejszym elementem tej operacji miało być Powstanie Warszawskie. Das wichtigste Element dieser Operation sollte der Warschauer Aufstand werden. The most important element of this operation was to be the Warsaw Uprising.

Do dziś prowadzone są spory czy było warto, czy walka była najlepszym wyborem. Bis heute wird darüber gestritten, ob es sich gelohnt hat oder ob der Kampf die beste Wahl war. To this day, there are disputes whether it was worth it or whether the fight was the best choice. Przecież zginęło tak wielu ludzi, Po Powstaniu Niemcy tym brutalniej mordowali mieszkańców miasta, okradali polską ludność (wywieźli pociągami z Warszawy wtedy około 45 tysięcy wagonów pełnych dóbr kultury, zabytków i innych cennych rzeczy). Nach dem Aufstand ermordeten die Deutschen die Einwohner der Stadt umso brutaler, raubten die polnische Bevölkerung aus (sie brachten damals etwa 45.000 Waggons voller Kulturgüter, Denkmäler und anderer Wertgegenstände mit dem Zug aus Warschau heraus). After the Uprising, the Germans murdered the inhabitants of the city the more brutally and robbed the Polish population (they took about 45,000 carriages full of cultural goods, monuments and other valuable things from Warsaw). To co zostało na miejscu niszczyli – budynki podpalali i wysadzali, spalili miliony polskich książek, Warszawa miała zostać wymazana z powierzchni ziemi. Was übrig blieb, zerstörten sie - Gebäude wurden angezündet und gesprengt, sie verbrannten Millionen polnischer Bücher, Warschau sollte vom Erdboden verschwinden. What was left in place, they destroyed - buildings were set on fire and blown up, they burned millions of Polish books, Warsaw was to be wiped from the face of the earth. Dlaczego więc wybuchło Powstanie, które, co dopiero my wiemy, przyniosło tak straszne konsekwencje. Warum also brach der Aufstand aus, der, soweit wir wissen, so schreckliche Folgen hatte? So why did the Uprising break out, which, as we only know, had such terrible consequences? Świetnie odpowiedział na to pytanie polski aktor, Bogusław Linda, w jednym z wywiadów: Der polnische Schauspieler Boguslaw Linda hat diese Frage in einem Interview brillant beantwortet: The Polish actor, Bogusław Linda, answered this question excellently in one of the interviews:

Byliśmy tak wkurwieni na tych Niemców, przez tyle lat, że nas rozjebywali po kątach, żebyśmy i tak poszli, nawet żeby zginąć, ale żeby mieć nawet pięć minut tego, żeby człowiek był kurwa wolny. Wir sind seit so vielen Jahren so sauer auf diese Deutschen, dass sie uns überall herumschubsen, damit wir trotzdem gehen können, sogar um zu sterben, aber auch nur fünf Minuten Zeit haben, damit ein Mann verdammt noch mal frei ist. We were so pissed off with these Germans for so many years that they put us in the corner so that we would go anyway, even to die, but to have even five minutes for a man to be fucking free.

To bardzo mocne słowa, ale dobrze pokazują jak musieli się czuć mieszkańcy Warszawy. Das sind sehr starke Worte, aber sie zeigen gut, wie sich die Menschen in Warschau gefühlt haben müssen. These are very strong words, but they show well how the inhabitants of Warsaw must have felt. Chcieli po prostu być wolni, żyć w swoim kraju. Sie wollten einfach nur frei sein und in ihrem Land leben. They just wanted to be free, to live in their country. Nie chcieli niemieckiej niewoli i nie chcieli niewoli sowieckiej. Sie wollten weder in deutsche noch in sowjetische Gefangenschaft geraten. They did not want German captivity and they did not want Soviet captivity. Dlatego 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00, o godzinie “W” wybuchło Powstanie. Deshalb brach der Aufstand am 1. August 1944 um 17.00 Uhr aus, der "W"-Stunde. Therefore, on August 1, 1944 at 5:00 pm, at "W" hour, the Uprising broke out. Na ulicach miasta rozpoczęły się walki. In den Straßen der Stadt begannen die Kämpfe. Fighting began in the streets of the city. Rozlepiono też plakaty informujące oficjalnie o rozpoczęciu walk. Außerdem wurden Plakate aufgehängt, die den Beginn der Kämpfe offiziell ankündigten. Posters officially announcing the start of fights were also put up. Warszawiacy mogli na nich przeczytać odezwę władz powstańczych: Die Warschauer konnten auf ihnen eine Proklamation der aufständischen Behörden lesen: Warsaw residents could read the appeal of the insurgent authorities:

Polacy! Polish people!

Od dawna oczekiwana godzina wybiła. Die lang ersehnte Stunde hat geschlagen. The long-awaited hour has struck. Oddziały Armii Krajowej walczą z najeźdźcą niemieckim we wszystkich punktach Okręgu Stołecznego. Die Einheiten der Heimatarmee bekämpfen die deutschen Angreifer an allen Punkten des Hauptstadtdistrikts. The Home Army troops are fighting the German invader in all points of the Capital District.

Wzywam ludność Okręgu Stołecznego do zachowania spokoju i zimnej krwi we współdziałaniu z walczącymi oddziałami. Ich fordere die Bevölkerung des Hauptstadtdistrikts auf, bei der Zusammenarbeit mit den kämpfenden Truppen ruhig und kaltblütig zu bleiben. I call on the people of the Capital District to remain calm and cold-blooded in cooperation with the fighting troops.

Wszyscy Polacy włączyli się do walki i wspierania walczących. Alle Polen schlossen sich dem Kampf an und unterstützten die Kämpfer. All Poles joined the fight and supported the fighting. Powstawały kuchnie polowe, działała poczta, a sanitariuszki, które niosły pomoc medyczną cieszyły się ogromną sławą w ówczesnej Warszawie. Es wurden Feldküchen eingerichtet, es gab ein Postamt, und die Krankenschwestern, die medizinische Hilfe leisteten, waren damals in Warschau sehr bekannt. Field kitchens were built, a post office operated, and nurses who provided medical aid enjoyed great fame in Warsaw at that time. Pamięta o tym jedna z powstańczych piosenek. Daran erinnert ein Lied der Aufständischen. One of the uprising songs remembers about it. Piosenek powstało wtedy dużo i nie jedna była skoczna i zabawna. Damals wurden viele Lieder geschrieben, aber kein einziges war lebendig und lustig. A lot of songs were written then, and many were lively and fun. W tamtym trudnym czasie nadzieja wolności dawała radość i chęć życia. In dieser schwierigen Zeit gab die Hoffnung auf Freiheit Freude und Lebenswillen. In those difficult times, the hope of freedom brought joy and a will to live. Piosenka zachęcała do odwagi i nie poddawania się. Das Lied ermutigte zum Mut und zum Nicht-Aufgeben. The song encouraged me to be courageous and not give up. Jak brzmiała taka piosenka? Wie hört sich ein solches Lied an? What was that song like? Posłuchajmy jak śpiewali Warszawiacy i inni obecni na obchodach 76. rocznicy Powstania: Hören wir uns den Gesang der Warschauer und anderer Teilnehmer an der Gedenkfeier zum 76: Let's hear the people of Warsaw and other people present at the 76th anniversary of the Uprising sing:

1.

Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, Schloss Michl, Żytnia, Wola, Michla's Palace, Żytnia, Wola,

Bronią się chłopcy od “Parasola”. Die 'Parasol'-Jungs verteidigen sich. The boys are defending themselves from the "Umbrella".

Choć na “Tygrysy” mają visy, Obwohl sie Visa auf "Tigers" haben, Although they have visas on "Tigers",

To warszawiaki fajne chłopaki są! Die Varsovians sind coole Typen! These Varsovians are cool guys!

Ref. Ref.

Czuwaj, wiaro, i wytężaj słuch, Seid wachsam, gläubig, und spannt euer Gehör an, Stay awake, faith, and listen hard,

Pręż swój młody duch, pracując za dwóch! Stärken Sie Ihren jungen Geist, indem Sie zu zweit arbeiten! Strengthen your young spirit by working for two!

Czuwaj, wiaro, i wytężaj słuch, Seid wachsam, gläubig, und spannt euer Gehör an, Stay awake, faith, and listen hard,

Pręż swój młody duch jak stal! Bewege deinen jungen Geist wie Stahl! Stretch your young spirit like steel!

2.

Każdy chłopaczek chce być ranny… Jeder Junge will verletzt sein.... Every boy wants to be hurt ...

Sanitariuszki – morowe panny, Krankenschwestern - Plagenjungfrauen, Nurses - plague virgins,

I gdy cię kula trafi jaka, Und wenn dich eine Kugel trifft, And when a bullet hits you,

Poprosisz pannę – da ci buziaka, hej! Frag eine Jungfrau - sie wird dir einen Kuss geben, hey! You ask a miss - she'll give you a kiss, hey!

Ref.

Czuwaj, wiaro, i wytężaj słuch, Seid wachsam, gläubig, und spannt euer Gehör an, Stay awake, faith, and listen hard,

Pręż swój młody duch, pracując za dwóch! Fördern Sie Ihren jungen Geist durch Arbeit für zwei! Strengthen your young spirit by working for two!

Czuwaj, wiaro, i wytężaj słuch, Seid wachsam, gläubig, und spannt euer Gehör an, Stay awake, faith, and listen hard,

Pręż swój młody duch jak stal! Bewege deinen jungen Geist wie Stahl! Stretch your young spirit like steel!

Ta piosenka jest bardzo długa, więc nie moglibyśmy tutaj posłuchać jej całej, ale te dwie pierwsze zwrotki pokazują nam co nie co o tamtym czasie. Dieses Lied ist sehr lang, so dass wir es hier nicht ganz anhören können, aber die ersten beiden Strophen zeigen uns etwas über diese Zeit. This song is very long so we wouldn't be able to hear it all here, but the first two verses show us somehow about that time. “Parasol” to nazwa oddziału Armii Krajowej do zadań specjalnych. "Parasol" war der Name einer Einheit der Heimatarmee für besondere Aufgaben. "Umbrella" is the name of the Home Army branch for special tasks. Walczyli w okolicach pałacyku Michlera, czy Michla jak śpiewamy w piosence, na ulicy Żytniej oraz na Woli, warszawskiej dzielnicy. Sie kämpften in der Nähe des Michler-Palastes, oder Michl, wie es in dem Lied heißt, in der Żytnia-Straße und in Wola, dem Warschauer Stadtteil. They fought in the vicinity of Michler's palace, or Michla's as we sing in a song, on Żytnia Street and in Wola, the Warsaw district.

Tygrysy, o których śpiewamy, to niemieckie czołgi, a visy to model pistoletu, którego używali powstańcy. Die Tiger, die wir besingen, sind deutsche Panzer, und die Visiere sind das von den Aufständischen verwendete Geschützmodell. The tigers we sing about are German tanks, and the visas are a model of the gun used by the insurgents. Niestety, choć ilościowo to Niemców było mniej niż powstańców, to mieli za to o wiele lepsze uzbrojenie – czołgi, ciężki sprzęt, broń i amunicję. Leider waren die Deutschen zwar zahlenmäßig weniger stark vertreten als die Aufständischen, aber sie verfügten über wesentlich bessere Waffen - Panzer, schweres Gerät, Gewehre und Munition. Unfortunately, although in number there were fewer Germans than insurgents, they had much better weapons - tanks, heavy equipment, weapons and ammunition. Powstańcy sami trochę broni i amunicji produkowali, część zdobywali na Niemcach, ale mimo to byli o wiele gorzej zaopatrzeni od przeciwnika. Die Aufständischen stellten einige Waffen und Munition selbst her und erbeuteten einige von den Deutschen, waren aber dennoch weit weniger gut ausgerüstet als der Feind. The insurgents themselves produced some weapons and ammunition, some of them gained from the Germans, but nevertheless they were much worse equipped than the enemy.

W refrenie śpiewamy “czuwaj wiaro”. Im Refrain singen wir "watch the faith". In the chorus we sing "watch your faith". Wiara tutaj oznacza dużą grupę ludzi. Glaube bedeutet hier eine große Gruppe von Menschen. Faith here means a large group of people. Prężyć to napinać mięśnie, pokazywać swoją siłę. Sich beugen bedeutet, seine Muskeln anzuspannen, seine Stärke zu zeigen. Tension is tensing your muscles, showing your strength. Piosenka wzywa do czuwania, do bycia gotowym i do pracy za dwóch, za dwie osoby. Das Lied ruft zur Wachsamkeit auf, zur Bereitschaft und zur Arbeit für zwei, für zwei Menschen. The song calls for vigilance, to be ready and to work for two or two. Każdy ma wytężać słuch, czyli nasłuchiwać, być ostrożnym czy nie zbliża się nieprzyjaciel. Jeder soll sein Gehör anstrengen, d.h. lauschen, aufmerksam sein, ob sich ein Feind nähert. Everyone has to listen carefully, that is, listen, be careful if the enemy is not approaching. W Powstaniu walczyli ludzie w różnym wieku, ale każdy z nich był młody duchem i ten duch miał być twardy jak stal, żeby mieć siły do końca i się nie poddać. Menschen jeden Alters kämpften im Aufstand, aber jeder von ihnen war jung im Geiste, und dieser Geist sollte hart wie Stahl sein, die Kraft bis zum Ende haben und nicht aufgeben. People of different ages fought in the Uprising, but each of them was young in spirit and this spirit was to be as tough as steel, to have the strength to the end and not to give up.

W drugiej zwrotce słyszymy, że każdy chłopak, chłopaczek chce być ranny, bo wtedy zaopiekuje się nim sanitariuszka, która jest morowa, czyli dzielna, piękna i po prostu wspaniała. In der zweiten Strophe heißt es, dass jeder Junge, jeder kleine Junge verwundet werden möchte, weil er dann von einer Krankenschwester gepflegt wird, die mürrisch ist, was so viel bedeutet wie mutig, schön und einfach wunderbar. In the second stanza, we hear that every boy, boy wants to be hurt, because then a nurse who is plague, that is, brave, beautiful and simply wonderful, will take care of him. A za szczególne poświęcenie taka panna, czyli niezamężna kobieta, da żołnierzowi buziaka, całusa. Und für ein besonderes Opfer gibt ein solches Mädchen oder eine unverheiratete Frau dem Soldaten einen Kuss, einen Kuss. And for special dedication, such a virgin, that is, an unmarried woman, will give the soldier a kiss, a kiss.

Warto zwrócić uwagę, że w tym Powstaniu walczyli wszyscy. Es ist erwähnenswert, dass alle an diesem Aufstand teilgenommen haben. It is worth noting that everyone fought in this Uprising. Mężczyźni i kobiety, młodzi i starzy, Polacy, Węgrzy, Słowacy, Gruzini, a nawet Azer, Australijczyk i Nigeryjczyk. Männer und Frauen, junge und alte, Polen, Ungarn, Slowaken, Georgier und sogar ein Aseri, ein Australier und ein Nigerianer. Men and women, young and old, Poles, Hungarians, Slovaks, Georgians, and even Azerbaijani, Australian and Nigerian. Ten ostatni, August Agbola O'Brown, był znanym muzykiem jazzowym, który przed wojną przyjechał do Warszawy i zakochał się w tym mieście tak, że był gotów oddać życie za jego wolność. Letzterer, August Agbola O'Brown, war ein bekannter Jazzmusiker, der vor dem Krieg nach Warschau kam und sich so sehr in die Stadt verliebte, dass er bereit war, sein Leben für ihre Freiheit zu geben. The latter, August Agbola O'Brown, was a famous jazz musician who came to Warsaw before the war and fell in love with the city so much that he was ready to give his life for its freedom. Do Powstania dołączyli się także Żydzi, których Polacy uwolnili z niemieckiej niewoli w pierwszych dniach Powstania oraz ci, którzy byli ukrywani przez Polaków przed wywózką i niemieckimi represjami. Dem Aufstand schlossen sich auch Juden an, die Polen in den ersten Tagen des Aufstandes aus deutscher Gefangenschaft befreit hatten, und solche, die von Polen vor Deportation und deutscher Repression versteckt worden waren. The Uprising was also joined by the Jews who were released from German captivity in the first days of the Uprising, and by those who were hidden by Poles from deportation and German repressions.

Kilka dni po rozpoczęciu Powstania w Warszawie zaczęło działać radio Błyskawica. Wenige Tage nach Beginn des Aufstandes nahm Radio Blyskawica in Warschau den Betrieb auf. A few days after the Uprising began, the Błyskawica radio started operating in Warsaw.

Halo, halo! Halo halo! Tu Błyskawica! Das ist Lightning! This is Lightning! Stawcza nadawcza Armii Krajowej. Armee-Rundfunkanstalt. Stawcza nadawcza of the Home Army. Mówimy do Was z walczącej Warszawy. Wir sprechen zu Ihnen aus einem kämpfenden Warschau. We are talking to you from the fighting Warsaw. Nadajemy nasz program na falach 32 i osiem dziesiątych metra, 52 i jedna dziesiąta metra. Wir senden unser Programm auf den Wellen 32 und acht Zehntelmeter, 52 und ein Zehntelmeter. We broadcast our program on waves of 32 and eight tenths of a meter, 52 and a tenth of a meter. Nasze oddziały odpierają w Śródmieściu ataki niemieckie. Unsere Truppen wehren deutsche Angriffe im Stadtzentrum ab. Our troops repel German attacks in Śródmieście. Nieprzyjaciel uderza na Królewską, Grzybowską, Krochmalną. Der Feind schlägt in Krolewska, Grzybowska und Krochmalna zu. The enemy attacks Królewska, Grzybowska and Krochmalna Streets. Spod zwalonych domów na placu Żelaznej Bramy wypędzono ludność. Die Bevölkerung wurde aus den eingestürzten Häusern am Platz des Eisernen Tores vertrieben. The population was driven out from under the fallen houses on the Iron Gate Square. Powstrzymaliśmy także natarcia idące w kierunku Starego Miasta na Bielańską i plac Bankowy. Wir haben auch die Angriffe in Richtung Altstadt auf der Bielanska-Straße und dem Bankplatz gestoppt. We also stopped the attacks heading towards the Old Town, Bielańska Street and Bankowy Square. Lotnictwo niemieckie zrzuca w ten rejon bomby zapalające. Die deutsche Luftwaffe wirft Brandbomben in dem Gebiet ab. German aviation drops incendiary bombs in this area. Niemcy spędzają ludność z okolicznych ulic. Die Deutschen hetzen die Bevölkerung aus den umliegenden Straßen. The Germans drive the people from the surrounding streets. Mężczyzn rozstrzeliwują, kobiety wzięto do osłony atakujących czołgów. Männer wurden erschossen, Frauen wurden zur Deckung der angreifenden Panzer geholt. The men are shot and the women are taken to cover the attacking tanks. Coraz silniejszy napór na ośrodki powstańcze na Ochocie. Zunehmender Druck auf aufständische Zentren in Ochota. Increasing pressure on the insurgent centers in Ochota.

Takimi krótkimi meldunkami to radio informowało o przebiegu walk, o tym co działo się w stolicy. Mit solchen Kurzmeldungen informierte dieses Radio über den Verlauf der Kämpfe, über das, was in der Hauptstadt geschah. With such short reports, the radio informed about the course of the fighting and what was happening in the capital. Na Youtubie można znaleźć też inne fragmenty audycji i reportaży nadawanych przez to radio. Weitere Ausschnitte aus den Sendungen und Berichten des Radios sind auch auf Youtube zu finden. You can also find other fragments of programs and reports broadcast by this radio on YouTube.

Początek Powstania był niezwykle optymistyczny. Der Beginn des Rising war äußerst optimistisch. The beginning of the Uprising was extremely optimistic. Warszawa odzyskiwała wolność. Warschau gewinnt seine Freiheit zurück. Warsaw was regaining its freedom. Jednak niestety powstańcy byli w tej walce sami. Doch leider waren die Aufständischen in diesem Kampf allein. Unfortunately, however, the insurgents were alone in this fight. Nikt z aliantów nie przyszedł walczącej Warszawie z pomocą. Keiner der Alliierten kam dem kämpfenden Warschau zu Hilfe. None of the Allies came to the aid of the fighting Warsaw. Anglicy i Amerykanie bardziej byli zajęci walkami na Zachodzie i nie pozwalali polskim lotnikom na wsparcie z powietrza. Die Briten und Amerikaner waren mehr mit den Kämpfen im Westen beschäftigt und erlaubten den polnischen Fliegern nicht, sie aus der Luft zu unterstützen. The British and Americans were busier in the West and did not allow Polish airmen to support them from the air. Stalin nie pozwolił zachodnim samolotom lądować na terenach zdobytych przez Armię Czerwoną. Stalin erlaubte westlichen Flugzeugen nicht, in den von der Roten Armee eroberten Gebieten zu landen. Stalin did not allow Western planes to land in areas captured by the Red Army. Ta właśnie armia w pierwszych dniach sierpnia zajęła część Warszawy po wschodniej stronie Wisły, gdzie nie było walk. Diese Armee besetzte in den ersten Augusttagen den Teil Warschaus auf der Ostseite der Weichsel, in dem keine Kämpfe stattfanden. In the first days of August, this army occupied the part of Warsaw on the eastern side of the Vistula, where there was no fighting. Przez cały okres Powstania nie było od nich żadnej pomocy. Während des gesamten Aufstands gab es keine Hilfe von ihnen. There was no help from them throughout the entire Uprising. Stalin nie chciał wolności w Europie, chciał ją sobie podporządkować i zostać nowym dyktatorem na całym kontynencie, zostać tak jakby następcą Hitlera. Stalin wollte keine Freiheit in Europa, er wollte es unterjochen und der neue Diktator auf dem ganzen Kontinent werden, sozusagen Hitlers Nachfolger werden. Stalin did not want freedom in Europe, he wanted to subjugate it and become the new dictator on the whole continent, as if he would become Hitler's successor. Wolał więc, żeby Warszawa wykrwawiła się w walce z Niemcami. Er zog es daher vor, dass Warschau im Kampf gegen die Deutschen ausblutet. So he preferred Warsaw to bleed out in the fight against the Germans. Postawa sowietów była wroga wobec walczących. Die Haltung der Sowjets war feindselig gegenüber den Kombattanten. The attitude of the Soviets was hostile to the combatants. Obowiązywał całkowity zakaz pomocy powstańcom. Es bestand ein absolutes Verbot, den Aufständischen zu helfen. It was forbidden to help the insurgents. Wiele razy proszono Stalina o pomoc, Polacy, którzy szli z Armią Czerwoną, chcieli pomóc walczącej Warszawie. Oft wurde Stalin um Hilfe gebeten, die Polen, die mit der Roten Armee gingen, wollten dem kämpfenden Warschau helfen. Stalin was asked many times for help, the Poles who went with the Red Army wanted to help the fighting Warsaw. Jednak Stalin pomocy odmawiał i zabraniał jej udzielać. Stalin lehnte jedoch ab und verbot die Unterstützung. However, Stalin refused to help and forbade it. Nazywał powstańców “grupą przestępców”. Er bezeichnete die Aufständischen als "eine Gruppe von Kriminellen". He called the insurgents a "group of criminals".

Powstanie mimo braku pomocy trwało bardzo długo. Der Aufstand dauerte trotz der mangelnden Unterstützung sehr lange an. Despite the lack of help, the Uprising lasted a very long time. Do kapitulacji i zakończenia walk doszło po dwóch miesiącach, na początku października. Die Kapitulation und damit das Ende der Kämpfe erfolgte zwei Monate später, Anfang Oktober. The capitulation and the end of the fighting took place after two months, in early October. Jednak koszmar Warszawy trwał dalej. Doch der Albtraum von Warschau ging weiter. However, Warsaw's nightmare continued. Niemcy kradli co się dało, a to co zostało niszczyli, palili. Die Deutschen stahlen, was sie konnten, und zerstörten und verbrannten, was übrig war. The Germans stole what they could, and what was destroyed, they burned. Warszawa została prawie zupełnie zniszczona, wiele budynków wysadzano. Warschau wurde fast vollständig zerstört, viele Gebäude wurden gesprengt. Warsaw was almost completely destroyed, many buildings were blown up. W sumie podczas wojny zostało zburzone około 85% zabudowań Warszawy, w tym Zamek Królewski, którego początki sięgają  XIV wieku, zabudowania średniowieczne, renesansowe – kościoły, kamienice. Insgesamt wurden etwa 85 % der Warschauer Gebäude während des Krieges zerstört, darunter das Königsschloss aus dem 14. Jahrhundert, mittelalterliche Gebäude, Renaissance-Gebäude, Kirchen und Mietshäuser. In total, about 85% of Warsaw's buildings were demolished during the war, including the Royal Castle, which dates back to the 14th century, medieval and Renaissance buildings - churches, tenement houses. Masowo palono książki. Bücher wurden massenhaft verbrannt. Books were burned en masse. Wojska sowieckie spokojnie czekały po drugiej stronie Wisły, aż Niemcy dokończą dzieła zniszczenia. Die sowjetischen Truppen warteten in aller Ruhe auf der anderen Seite der Weichsel, bis die Deutschen ihr Zerstörungswerk beendet hatten. The Soviet army waited calmly on the other side of the Vistula for the Germans to finish the work of destruction. Tak, nawet po upadku Powstania, Armia Czerwona nie ruszyła od razu do walki. Ja, auch nach der Niederschlagung des Aufstandes zog die Rote Armee nicht sofort in den Kampf. Yes, even after the fall of the Uprising, the Red Army did not immediately start fighting. Pozwolono zniszczyć Warszawę tak, aby nie został z niej ani jeden kamień na kamieniu. Warschau durfte zerstört werden, so dass kein Stein auf dem anderen blieb. Warsaw was allowed to be destroyed so that not a single stone was left on a stone. Jak wyglądała Warszawa w 1945 roku, po wojnie, można zobaczyć w krótkim filmie pod tytułem “Miasto ruin”. Wie Warschau 1945 nach dem Krieg aussah, zeigt der Kurzfilm "Stadt der Ruinen". What Warsaw looked like in 1945, after the war, can be seen in a short film entitled "City of Ruins". Łatwo go znaleźć na Youtubie, a link zostawię w opisie. Es ist leicht auf Youtube zu finden, und ich werde den Link in der Beschreibung hinterlassen. It's easy to find on YouTube, and I'll leave the link in the description.

To był bardzo długi podcast, a mimo to udało mi się opowiedzieć tylko ogólnie o tamtych wydarzeniach. Es war ein sehr langer Podcast, und dennoch habe ich es nur geschafft, allgemein über die Ereignisse dort zu sprechen. It was a very long podcast, and yet I managed to only talk about those events in general terms. Jeżeli interesuje was więcej, to mogę wam polecić kilka materiałów, filmów, dzięki którym dowiecie się więcej. Wenn Sie an mehr interessiert sind, kann ich Ihnen einige Materialien und Videos empfehlen, mit denen Sie mehr lernen können. If you are interested in more, I can recommend you some materials, films, thanks to which you will learn more. Linki zostawię oczywiście w opisie. Ich werde die Links natürlich in der Beschreibung belassen. Of course, I will leave the links in the description.

Druga Wojna Światowa to był straszny czas. Der Zweite Weltkrieg war eine schreckliche Zeit. World War II was a terrible time. Niemcy dopuścili się ludobójstwa na nieznaną wcześniej skalę. Die Deutschen begingen einen Völkermord von bisher unbekanntem Ausmaß. The Germans committed genocide on a previously unknown scale. Polskę i inne kraje Europy Centralnej i Wschodniej spotkał po wojnie okropny los. Polen und andere Länder in Mittel- und Osteuropa erlitten nach dem Krieg ein schreckliches Schicksal. Poland and other countries of Central and Eastern Europe suffered a terrible fate after the war. Zamiast cieszyć się pokojem i wolnością, trzeba było zmierzyć się z kolejną okupacją. Anstatt Frieden und Freiheit zu genießen, musste man sich mit einer weiteren Besatzung auseinandersetzen. Instead of enjoying peace and freedom, it was necessary to face another occupation. Nazizm i komunizm to tak naprawdę bardzo podobne ideologie. Nazismus und Kommunismus sind eigentlich sehr ähnliche Ideologien. Nazism and communism are, in fact, very similar ideologies. Obie są zbudowane na nienawiści i chęci podporządkowania sobie innych, którzy z takiego czy innego powodu są gorsi. Beide beruhen auf Hass und dem Wunsch, andere, die aus dem einen oder anderen Grund minderwertig sind, zu unterwerfen. Both are built on hatred and a desire to subjugate others who, for one reason or another, are inferior. Nazizm był obecny w historii stosunkowo krótko, komunizm o wiele dłużej. Der Nationalsozialismus war in der Geschichte nur relativ kurz präsent, der Kommunismus viel länger. Nazism was present in history for a relatively short time, communism for much longer. Tak gdzie dotarł komunizm, często z hasłami pokoju w propagandzie, tam zaczynała się bieda, prześladowania i dyktatura. Wo also der Kommunismus Einzug hielt, oft mit Friedensslogans in der Propaganda, da begannen Armut, Verfolgung und Diktatur. Wherever communism reached, often with the slogans of peace in propaganda, poverty, persecution and dictatorship began. W XX wieku upadł nazizm i dzisiaj żadne państwo nie kieruje się tą ideologią w swoim ustroju. Der Nationalsozialismus ist im 20. Jahrhundert zusammengebrochen, und heute folgt kein Land mehr dieser Ideologie in seinem System. Nazism collapsed in the 20th century and today no country is guided by this ideology in its system. Miejmy nadzieję, że XXI wiek to będzie koniec komunizmu, drugiej zbrodniczej i totalitarnej ideologii. Hoffen wir, dass das 21. Jahrhundert das Ende des Kommunismus sein wird, der anderen verbrecherischen und totalitären Ideologie. Let us hope that the 21st century will be the end of communism, the second criminal and totalitarian ideology.

Dziękuję Wam bardzo za ten odcinek. Thank you very much for this episode. Zapraszam na mój blog ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com. Visit my blog ioannesoculus.com or polishwithjohn.com. Będę wdzięczny za wsparcie mnie na serwisie Patreon. I would be grateful for your support on Patreon. Tym którzy już to robią, serdecznie dziękuję! Trzymajcie się zdrowo i trzymam za was kciuki! Do usłyszenia! Speak soon!