Na ty czy na pan, pani – Polish with John #35 [A2] Auf Ihren Namen oder auf Herrn, Frau - Polnisch mit John #35 [A2]. For you or for you, lady – Polish with John #35 [A2] En su nombre o en Sr., Sra. - Polaco con John #35 [A2]. Sul suo nome o su Mr, Mrs - Polish con John #35 [A2]. No seu nome ou no Sr., Sra. - polaco com John #35 [A2]. На свое имя или на Mr, Mrs - польское с John #35 [A2]. På ditt namn eller på Mr, Mrs - Polish med John #35 [A2]. На ваше ім'я або на ім'я пана, пані - польська з Іоанном #35 [A2].

Cześć! Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego.

Jednym z problemów w języku polskim jest kwestia kiedy jesteśmy z kimś na ty, a kiedy na pan, pani. Eines der Probleme im Polnischen ist die Frage, wann wir mit jemandem auf ty und wann auf pan, pani sind. One of the problems in Polish is the question of when we are with someone for you, and when for you, lady. Prosta odpowiedź brzmi… No cóż, takiej odpowiedzi nie ma. Die einfache Antwort ist... Nun, eine solche Antwort gibt es nicht. The simple answer is… well, there is no such answer. Jedni przechodzą na ty szybciej, inni wolą mówić sobie per pan, per pani. Manche Menschen gehen schneller zu Ihnen über, andere ziehen es vor, sich gegenseitig mit "Herr" oder "Frau" anzureden. Some switch to you faster, others prefer to call themselves you, madam. Starsze pokolenie nie przechodzi na ty tak szybko jak młodsze. Die ältere Generation wechselt nicht so schnell zu Ihnen wie die jüngere Generation. The older generation does not transfer to you as quickly as the younger.

Czy można wskazać jakieś zasady? Können irgendwelche Grundsätze angegeben werden? Are there any rules? Tak, są pewne ogólne zasady. Ja, es gibt einige allgemeine Regeln. Yes, there are some general rules. Jeżeli kogoś nie znamy, to raczej będziemy używać formy pan, pani. Wenn wir jemanden nicht kennen, werden wir eher die Form Herr, Frau verwenden. If we do not know someone, we will rather use the form pan, lady. W sklepie, w urzędzie, w pracy i tak dalej. Im Geschäft, im Büro, bei der Arbeit und so weiter. In the store, at the office, at work and so on. Trochę inaczej natomiast sytuacja wygląda w miejscach takich jak bar, pub czy dyskoteka. An Orten wie einer Bar, einem Pub oder einer Diskothek ist die Situation jedoch etwas anders. The situation is a bit different in places such as a bar, pub or a disco. Wtedy zazwyczaj od razu zwracamy się do innych na ty. Dann sprechen wir andere in der Regel sofort mit "Du" an. Then we usually address others to you right away.

Jednak nie są to zasady bezwzględne i proste, nawet dla Polaków. Dies sind jedoch keine absoluten und einfachen Regeln, auch nicht für Polen. However, these are not absolute and simple rules, even for Poles. Kiedy ja idę do sklepu to nieważne jak młoda jest osoba tam pracująca w sklepie, nie przechodzę z nią na ty. Wenn ich in ein Geschäft gehe, ist es egal, wie jung die Person ist, die dort arbeitet, ich spreche sie nicht mit dem Vornamen an. When I go to the store, no matter how young the person working there is, I don't pass over to you. Są jednak tacy, którym wystarczy, że byli w tym sklepie kilka razy i już nie używają zwrotu pan czy pani. Es gibt aber auch diejenigen, die nur ein paar Mal in diesem Geschäft gewesen sein müssen und nicht mehr den Ausdruck Herr oder Frau verwenden. However, there are those for whom it is enough that they have been to this store several times and no longer use the phrase Mr. or Mrs.. Także współcześnie w korporacjach często przyjmuje się luźniejszy styl i zwraca do innych po imieniu (czyli na ty). Auch heute noch ist es in Unternehmen üblich, einen lockeren Stil zu pflegen und andere mit dem Vornamen anzusprechen (z. B. "Sie"). Also today, corporations often adopt a looser style and refer to others by first name (i.e. you).

Jedna wskazówka bardzo ogólna jest niezwykle pomocna. Ein ganz allgemeiner Tipp ist äußerst hilfreich. One very general tip is extremely helpful. Jeżeli nie jest to ktoś kogo bardzo dobrze znamy, przyjaciel czy rodzina, to zwróć się przez pan lub pani. Wenn es sich nicht um jemanden handelt, den wir sehr gut kennen, einen Freund oder Familienangehörigen, dann sprechen wir ihn mit Herr oder Frau an. If it is not someone we know very well, a friend or a family, address it by you or your lady. Jednak jakiejkolwiek formy użyjemy, ważna jest też intonacja czy sposób w jaki wypowiemy to, co chcemy powiedzieć. Aber unabhängig von der Form, die wir verwenden, ist auch die Intonation oder die Art und Weise, wie wir sagen, was wir sagen wollen, wichtig. However, whatever form we use, the intonation or the way we say what we want to say is also important.

Dotyczy to w szczególności obcokrajowców, którzy uczą się polskiego. Dies gilt insbesondere für Ausländer, die Polnisch lernen. This applies in particular to foreigners who learn Polish. Nikt się nie obrazi za wybór niepoprawnej formy, jeżeli będzie słyszał obcy akcent. Niemand wird beleidigt sein, weil er die falsche Form gewählt hat, wenn er einen ausländischen Akzent hört. Nobody will be offended for choosing an incorrect form, if they hear a foreign accent. Być uprzejmym to nie tylko forma gramatyczna, ale też uśmiech czy wspomniana intonacja. Höflichkeit ist nicht nur eine grammatikalische Form, sondern auch ein Lächeln oder die bereits erwähnte Intonation. To be polite is not only a grammatical form, but also a smile or the aforementioned intonation. Podam wam przykład i jestem ciekaw czy usłyszycie różnicę. Ich möchte Ihnen ein Beispiel geben und bin gespannt auf den Unterschied. I will give you an example and I wonder if you will hear the difference. Słowa są te same, ale za pierwszym razem postaram się być miłym, a za drugim razem już mniej. Die Worte sind dieselben, aber ich werde versuchen, beim ersten Mal nett zu sein und beim zweiten Mal weniger nett. The words are the same, but I'll try to be nice the first time and less the second time.

Dzień dobry. Good day. Poproszę kilogram ziemniaków. Ein Kilo Kartoffeln, bitte. A kilo of potatoes, please.

albo oder or

Czy ma pan bilety autobusowe? Haben Sie Busfahrkarten? Do you have bus tickets?

Jak słyszycie każde z tych zdań można wypowiedzieć miło albo nie miło. Wie Sie hören können, kann jeder dieser Sätze nett oder nicht nett gesagt werden. As you can hear, each of these sentences can be said nice or not nice. Tak więc poza zwracaniem się pan, pani do bycia grzecznym warto uwzględnić intonację oraz przywitanie się, słowa proszę, dziękuję czy, jeśli zajdzie potrzeba, przepraszam. Es lohnt sich also, neben der höflichen Anrede "Herr, Frau" auch die Intonation und die Begrüßung, die Worte "bitte", "danke" oder gegebenenfalls "Entschuldigung" zu verwenden. So, in addition to asking you to be polite, you should include intonation and a greeting, words please, thank you or, if need be, sorry.

Jako Polacy jesteśmy zwykle dość bezpośredni, przynajmniej w porównaniu do Brytyjczyków, i dlatego forma pan, pani może być ważna kiedy chcemy coś załatwić. Als Polen neigen wir dazu, ziemlich direkt zu sein, zumindest im Vergleich zu den Briten, und deshalb kann die Form Herr, Frau wichtig sein, wenn wir etwas erreichen wollen. As Poles, we are usually quite direct, at least compared to the British, and therefore the form of Mr., Mrs. can be important when we want to get something done. Ona w pewien sposób gwarantuje nam, że będziemy poruszać się w właściwym rejestrze – bardziej formalnym, a przez to raczej bardziej uprzejmym. Sie trägt dazu bei, dass wir uns in der richtigen Sprache bewegen - einer förmlicheren und damit höflicheren Sprache. It in a way guarantees us that we will navigate in the right register - more formal, and therefore more polite. Jednak, jak już powiedziałem, szczery uśmiech i miły ton będą dla uczących się polskiego znaczyć więcej niż poprawna gramatyka. Aber wie gesagt, ein aufrichtiges Lächeln und ein angenehmer Tonfall bedeuten den polnischen Lernenden mehr als eine korrekte Grammatik. However, as I have already said, a sincere smile and a nice tone will mean more to Polish learners than correct grammar. Dla nas sam fakt, że ktoś chce się uczyć polskiego jest już powodem do radości. Für uns ist allein die Tatsache, dass jemand Polnisch lernen möchte, schon ein Grund zur Freude. For us, the very fact that someone wants to learn Polish is a cause for joy. A jeżeli poprawimy jakiś błąd, to tylko dlatego, że chcemy pomóc każdemu kto się uczy naszego języka. Und wenn wir einen Fehler korrigieren, dann nur, weil wir jedem helfen wollen, der unsere Sprache lernt. And if we correct a mistake, it is only because we want to help everyone who learns our language.

Dziękuję Wam bardzo za ten odcinek. Thank you very much for this episode. Zapraszam na mój blog ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com. Feel free to visit my blog ioannesoculus.com or polishwithjohn.com. A w następny poniedziałek zapraszam na kolejny podcast z serii “Polish with John”. And next Monday I invite you to the next podcast in the "Polish with John" series. Trzymajcie się zdrowo i trzymam za was kciuki! Stay healthy and I'm keeping my fingers crossed for you!