Kawa czy herbata? – Polish with John #18 [B1] Kaffee oder Tee? - Polnisch mit John #18 [B1] Καφέ ή τσάι; - Πολωνικά με τον John #18 [B1] Coffee or tea? - Polish with John #18 [B1]. ¿Café o té? - Polaco con John #18 [B1] Café ou thé ? - Polonais avec John #18 [B1] Caffè o tè? - Polacco con John #18 [B1] Café ou chá? - Polaco com John #18 [B1] Кофе или чай? - Польский с Джоном #18 [B1] Kaffe eller te? - Polska med John #18 [B1] Кава чи чай? - Польська з Іваном #18 [B1] [B1].

Cześć! Hallo! Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Willkommen zum nächsten Podcast „Polnisch mit John“. Welcome to another "Polish with John" podcast. Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego. Mein Name ist Jan Oko und ich möchte Ihnen helfen, Polnisch zu lernen. My name is Jan Oko and I want to help you learn the Polish language. Codziennie rano kawa stawia mnie na nogi, a w zimne dni nie ma to jak herbata z miodem. Kaffee bringt mich jeden Morgen auf die Beine und an kalten Tagen geht nichts über Tee mit Honig. Coffee gets me on my feet every morning, and on cold days there's nothing like tea with honey. Te dwa niezwykle popularne napoje są z nami codziennie. Diese beiden äußerst beliebten Getränke begleiten uns jeden Tag. These two extremely popular drinks are with us every day. Ці два надзвичайно популярних напої з нами щодня.

Wiele osób nie wyobraża sobie dnia bez filiżanki jednego z tych gorących napojów. Viele Menschen können sich einen Tag ohne eine Tasse eines dieser Heißgetränke nicht vorstellen. Many people can't imagine a day without a cup of one of these hot drinks. Anglicy tradycyjnie o piątej po południu piją filiżankę herbaty. Traditionell trinken die Engländer um fünf Uhr nachmittags eine Tasse Tee. The English traditionally drink a cup of tea at five in the afternoon. W Japonii istnieje cały rytuał parzenia, czyli przygotowania, herbaty, i jej picia. In Japan gibt es ein ganzes Ritual des Aufbrühens, also das Zubereiten und Trinken von Tee. In Japan, there is a whole ritual of brewing, that is, preparing tea and drinking it. W Rosji używa się specjalnego urządzenia, które nazywa się samowarem. In Russland wird ein spezielles Gerät verwendet, das als Samowar bezeichnet wird. In Russia, a special device called a samovar is used. Pomaga ono zagotować wodę i zaparzyć herbatę. Es hilft, Wasser zu kochen und Tee zu machen. It helps to boil water and make tea. Jeszcze inne tradycje ma Tybet, jeszcze inne Chiny. Tibet hat andere Traditionen als China. Tibet has yet other traditions, and China has yet others.

Jeżeli chodzi o kawę to dla Włochów najważniejsze jest espresso, ale cappuchino też pochodzi z tego kraju. Beim Kaffee ist den Italienern vor allem der Espresso wichtig, aber auch Cappuchino kommt aus diesem Land. When it comes to coffee, the most important thing for Italians is espresso, but cappuchino also comes from this country. W ogóle rodzajów herbaty i kawy jest mnóstwo. Generell gibt es viele Tee- und Kaffeesorten. In general, there are plenty of types of tea and coffee. Загалом сортів чаю та кави досить багато. Są herbaty czarne, zielone, czerwone i inne. Es gibt schwarze Tees, grüne Tees, rote Tees und mehr. There are black, green, red and other teas. Można je pić z mlekiem, z cukrem albo z cytryną. Sie können mit Milch, Zucker oder Zitrone getrunken werden. They can be drunk with milk, with sugar or with lemon. Kawy też pije się z mlekiem, wtedy mówimy, że jest to biała kawa. Kaffee wird auch mit Milch getrunken, in diesem Fall spricht man von Milchkaffee. Coffees are also drunk with milk, in which case we say it is white coffee. Jeżeli nie dajemy do kawy mleka to jest to kawa czarna. Wenn Sie keine Milch in Ihren Kaffee geben, ist es schwarzer Kaffee. If you don't give milk to your coffee then it is black coffee. Kawa może być też rozpuszczalna, sypana albo z ekspresu. Kaffee kann auch löslich, lose oder Espresso sein. Coffee can also be instant, loose or espresso. Також кава може бути розчинною, розсипчастою або еспресо. Można powiedzieć, że ludzka wyobraźnia ciągle stwarza nowe rodzaje tych napojów. Man kann sagen, dass die menschliche Vorstellungskraft ständig neue Arten dieser Getränke kreiert. It can be said that the human imagination is constantly creating new types of these drinks. Можна сказати, що людська фантазія постійно створює нові види цих напоїв.

Najstarsza kawiarnia w Europie, o której istnieniu udało mi się dowiedzieć, została założona w Belgradzie w 1522 roku! Das älteste Café in Europa, über das ich etwas herausfinden konnte, wurde 1522 in Belgrad gegründet! The oldest cafe in Europe that I managed to find out about was founded in Belgrade in 1522! W Polsce pierwsza była w Warszawie, otwarta w 1724. In Polen wurde das erste in Warschau 1724 eröffnet. In Poland, the first was in Warsaw, opened in 1724. Co ciekawe pierwszą kawiarnę w Austrii założył Polak Jerzy Kulczycki. Interessanterweise wurde das erste Kaffeehaus in Österreich von einem Polen, Jerzy Kulczycki, gegründet. Interestingly, the first coffee shop in Austria was founded by a Pole, Jerzy Kulczycki. On też miał jako pierwszy dodać do kawy mleka, bo czarna kawa nie zasmakowała mieszkańcom Wiednia. Er sollte auch der erste sein, der dem Kaffee Milch hinzufügte, denn schwarzer Kaffee gefiel den Wienern nicht. He was also supposed to be the first to add milk to coffee, because the inhabitants of Vienna did not like black coffee.

Na dworach pojawili się specjaliści od parzenia kawy, także w Polsce. Spezialisten für Kaffeezubereitung sind vor Gericht erschienen, auch in Polen. Coffee brewing specialists, also in Poland, appeared at the courts. Перед судами постали фахівці з варіння кави, також у Польщі. Osoby odpowidzialne za parzenie kawy nazywano kawiarkami. Die Menschen, die für die Zubereitung von Kaffee zuständig waren, wurden Kaffeemacher genannt. People responsible for making coffee were called coffee makers. Людей, відповідальних за приготування кави, називали кавоварами. Pisał o nich Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”. Adam Mickiewicz schrieb über sie in "Pan Tadeusz". Adam Mickiewicz wrote about them in Pan Tadeusz. Choć nie jest to łatwy tekst, to proszę posłuchajcie: Auch wenn es kein einfacher Text ist, hören Sie bitte zu: Although this is not an easy text, please listen to it: Хоча це непростий текст, будь ласка, послухайте:

„Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju: W Polszcze, w domu porządnym, z dawnego zwyczaju, Jest do robienia kawy osobna niewiasta, Nazywa się kawiarka; ta sprowadza z miasta Lub z wicin bierze ziarna w najlepszym gatunku I zna tajne sposoby gotowania trunku, Który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu, Zapach moki i gęstość miodowego płynu”. „Kaffee wie in Polen gibt es in keinem Land: In Polen gibt es in einem anständigen Haus nach altem Brauch eine separate Frau zum Kaffeekochen. Ihr Name ist eine Kaffeemaschine; Dieser bringt aus der Stadt oder aus Wicin, nimmt die besten Körner und kennt die geheimen Methoden, ein Getränk zuzubereiten, das die Schwärze von Kohle, die Transparenz von Bernstein, den Geruch von Moka und die Dichte von Honigflüssigkeit hat. “There is no coffee like in Poland in any country: In Poland, in a decent house, from an old custom, There is a separate woman to make coffee, Her name is a coffee maker; this one brings from the city or from wicin, takes the best quality grains and knows the secret ways of cooking a drink that has the blackness of coal, the transparency of amber, the smell of moka and the density of honey liquid ”. “Não há café como na Polônia em nenhum país: Na Polônia, em uma casa decente, de um costume antigo, Há uma mulher separada para fazer café, O nome dela é cafeteira; este traz da cidade ou do wicin, leva os grãos da melhor qualidade e conhece as formas secretas de cozinhar uma bebida que tem a negritude do carvão, a transparência do âmbar, o cheiro da moka e a densidade do mel líquido”. «Кави, як у Польщі, нема ні в одній країні: У Польщі, в порядній хаті, з старого звичаю, Є окрема жінка для кави, Зветься їй кав’ярниця; цей привозить з міста чи з вікина, бере зерно найкращої якості і знає таємні способи приготування напою, який має чорноту вугілля, прозорість бурштину, запах моки і густоту медової рідини». “波兰在任何国家都没有这样的咖啡：在波兰，在一个像样的房子里，按照古老的习俗，有一个单独的女人来煮咖啡，她的名字叫咖啡师； “她从城市带来或从乡村获取最优质的谷物，并知道烹饪饮料的秘密方法，这种饮料具有煤炭的黑色、琥珀的透明度、摩卡的气味和蜂蜜液体的稠度。”

Oba napoje są korzystne dla zdrowia, o ile korzysta się z nich w umiarze. Beide Getränke sind gut für Ihre Gesundheit, solange Sie sie in Maßen konsumieren. Both drinks are good for your health as long as you consume them in moderation. Обидва напої корисні для здоров’я, якщо ви споживаєте їх у помірних кількостях. Jest takie polskie powiedzenie “co za dużo to niezdrowo”. Es gibt ein polnisches Sprichwort: "Was zu viel ist, ist nicht gesund". There is a Polish saying "what is too much is unhealthy". Є польське прислів’я «що забагато, те нездорово». Jednak kilka filiżanek, to nic złego. Ein paar Tassen sind jedoch nicht schlecht. However, a few cups are not a bad thing.

Korzyści z picia herbaty to między innymi łatwiejsze odchudzanie. Einer der Vorteile des Teetrinkens ist, dass es einfacher ist, Gewicht zu verlieren. One of the benefits of drinking tea is that it is easier to lose weight. Однією з переваг вживання чаю є легше схуднути. Herbata pomaga też walczyć ze stresem i opóźnia starzenie. Außerdem hilft es, Stress zu bekämpfen und die Alterung zu verzögern. It also helps fight stress and delays aging. Він також допомагає боротися зі стресом і уповільнює старіння. Chroni wątrobę i zmniejsza ryzyko zachorowań na raka. Es schützt die Leber und senkt das Krebsrisiko. It protects the liver and reduces the risk of cancer. Він захищає печінку і знижує ризик розвитку раку. Lista zalet herbaty jest bardzo, bardzo długa i można by o nich opowiadać bez końca. Die Liste der Vorteile von Tee ist sehr, sehr lang und man könnte endlos darüber reden. The list of the benefits of tea is very, very long and one could talk about them endlessly. Перелік корисних властивостей чаю дуже і дуже довгий, і говорити про них можна нескінченно.

Kawa natomiast zapobiega cukrzycy, zmniejsza również ryzyko zachorowań na raka oraz inne choroby, jak Parkinson czy Alzheimer. Kaffee hingegen beugt Diabetes vor und verringert das Risiko von Krebs und anderen Krankheiten wie Parkinson und Alzheimer. Coffee, on the other hand, prevents diabetes and also reduces the risk of cancer and other diseases such as Parkinson's and Alzheimer's. З іншого боку, кава запобігає діабету, а також знижує ризик раку та інших захворювань, таких як Паркінсона та Альцгеймера. Pomaga również w walce z depresją. Es hilft auch im Kampf gegen Depressionen. It also helps in the fight against depression. Це також допомагає в боротьбі з депресією. No i oczywiście dodaje energii! Und natürlich fügt es Energie hinzu! And of course, it adds energy!

W obu przypadkach nie należy przesadzać. In beiden Fällen sollte man es nicht übertreiben. In both cases, you shouldn't overdo it. В обох випадках не варто перестаратися. Jeżeli ktoś pije ponad pięć kaw dziennie, to jest to za dużo. Wenn jemand mehr als fünf Kaffee am Tag trinkt, ist das zu viel. If someone drinks more than five coffees a day, that's too much. Natomiast jedna, dwie lub trzy filiżanki mogą jak najbardziej pomóc. Dagegen können ein, zwei oder drei Tassen so viel wie möglich helfen. On the other hand, one, two or three cups can help as much as possible.

Dziękuję Wam bardzo za wysłuchanie tego odcinka. Vielen Dank, dass Sie sich diese Folge angehört haben. Thank you very much for listening to this episode. Mam nadzieję, że się podobał. Ich hoffe, es hat Ihnen gefallen. I hope you enjoyed it. Zapraszam na mojego bloga ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com, gdzie znajdziecie zapis całego odcinka, dodatkowe ćwiczenia oraz wiele innych ciekawych materiałów. I invite you to visit my blog ioannesoculus.com or polishwithjohn.com, where you will find a transcript of the entire episode, additional exercises and many other interesting materials. Jeżeli podoba Wam się to co robię, to proszę, wesprzyjcie mnie na serwisie Patreon! Wenn dir gefällt, was ich tue, unterstütze mich bitte auf Patreon! If you like what I do, please support me on Patreon! Link jest w opisie. A już w następny poniedziałek zapraszam na kolejny podcast z serii “Polish with John”. And next Monday I invite you to the next podcast in the series "Polish with John". Trzymajcie się zdrowo!