Kaj my som? – Polish with John #096 [A2] – Polish with John #096 [A2]
Cześć! Co u was słychać? Witajcie w kolejnym podcaście “Polish with John”. Nazywam się Jan Oko i chcę Wam pomóc w nauce języka polskiego.
Dzisiaj będzie trochę trudniej. Bo dzisiej chca wom pokozać jak wyglądo ślonsko godka. W języku polskim je fest dużo dialektów i jeden z nich to je właśnie ślonsko godka. Jo poradze godać choć już fest długo ni mioł z kim połosprowiać rychtyk po ślonsku. Ale czego jo bych dla wos nie zrobił! Sam, na Ślonsku godo się w dialekcie, ale zawsze rzykało się, modliło się po polsku, czyli w standardowej polszczyźnie. Postaram się zrobić ten podcast prosty, ale przyznom sie, że to jest fest trudne godać tak, co by to wszystko sie kupy czymało i cobyście wy też to zrozumieli. Ale może sie wom przydo jak przyjedziecie sam, na Ślonsk. Kaj my dzisiej som? Dzisiej my som na Ślonsku!
Po ślonsku fajnie się godo, bo sam zawsze je wesoło. Można sie zicnąć kajś we parku na łowce i tam pogodać z innymi Hanysami. Można iść na bezuch do famili i tyż bydzie wesoło. Kożden godo trocha inaczyj bo ta godka to ni ma tako samo we kożdym miejscu. A niekere pierony jo jeszcze psujo i robio z niej jaki sztuczny język, kerym nikt nigdy rychtyg nie godo. Bo ni ma tak, że w godce jest ino jedno słowo na wszyćkie rzeczy. Niekerzy godają blumy, a inni kwiotki. Blumy to z niemieckiego, a kwiotki to nasze, polskie słowo.
Dialekt ślonski je trocha inny niż standardowo polsko godko, ale nie tak fest jakby niekerzy myśleli. Akcent w wyrazach je taki som, a na przykład górale już akcentujo inaczyj. Za to nikiere słowa inaczej odmieniomy. Godo sie jo ida, jo pija, jo czytom zamiast ja idę, ja piję, ja czytam. Ale idzie zrozumić, że to je podobne. Bo jak się sam trocha pomieszko i pogodo, to każdy poradzi godać.
Na Ślonsku fest ważne były gruby, czyli kopalnie. Fest dużo ludzi robiło i robi na grubie i na nich godo się grubiorze. Ale też je fest dużo innych, co robio na hutach abo na polu.
W dziewietnostym wieku Niemce chcieli zrobić za Ślonzoków Niemców. Fest im sie nie podoboło, że oni godają po polsku, a nie po niemiecku. Było corozki to trudnij godać, bo we szkole i nawet czasym we kościele godali po niemiecku. Ale Ślonzokom się to nie podobało i bronili swojej mowy. Fest dużo ludzi starało się, co by polska mowa nie znikła ze Ślonska. Byli to Norbert Bończyk, Karol Miarka, Bronisław Koraszewski, Jan Karol Maćkowski i inni. Oni wydawali gazety i książki po polsku. A jak Niemce chcieli robić nabożeństwa po niemiecku to ludziom sie to nie podobało. Jak przesłuchiwali Jerzego Treskę, chłopa ze Laskowic, w 1826 roku, to on tak pedzioł:
”Moim ojczystym językiem jest język polski i chociaż znam język niemiecki jak większość tutejszych Polaków, słowo Boże w języku polskim jest dla mnie zrozumiałe i bliskie.”
Chciołech wom fest podziękować, żeście słuchali tego podcasta. Fest dziękuja tyż tym, kerzy mi tam co ciepio na Patreonie. A tym, co jeszcze tego nie robio, to ni ma gańba? Ino dolar styknie, a mnie bydzie na serduchu lepiej. Chowcie sie na szpek i do zaś! Czymcie sie gelendra.
Dziękuję Wam bardzo za ten odcinek. Zapraszam na mój blog ioannesoculus.com albo polishwithjohn.com. Będę wdzięczny za wsparcie mnie na serwisie Patreon. Tym którzy już to robią, serdecznie dziękuję! Trzymajcie się zdrowo i trzymam za was kciuki! Do usłyszenia!
