Το Θέμα της Ιλιάδας ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ο Τρωικός Πόλεμος! Das Thema der Ilias ist NICHT der Trojanische Krieg! The theme of the Iliad IS NOT the Trojan War! El tema de la Ilíada NO ES la guerra de Troya. Le thème de l'Iliade N'EST PAS la guerre de Troie ! イーリアス』のテーマはトロイ戦争ではない！ Tematem Iliady NIE JEST wojna trojańska! O tema da Ilíada NÃO É a Guerra de Troia!

Λοιπόν, σε βλέπω τώρα, απορείς! Well, I see you now, you wonder!

Λες: πώς γίνεται το έπος που μας μιλά τόσο πολύ για τον Τρωικό Πόλεμο, You say: how come the epic tells us so much about the Trojan War,

να μην έχει για θέμα του τον Τρωικό Πόλεμο.

Καταλαβαίνω τη σύγχυσή σου, θα σ' τα ξεδιαλύνω όμως όλα αμέσως.

Επιμέλεια υποτιτλισμού στα ελληνικά: Νίκος Ντενισλής

Θυμάστε την Ιλιάδα που κάναμε στο Γυμνάσιο;

Με το ζόρι, ε; Δεν σας αδικώ! Just barely, huh? I don't blame you!

Και στο σημερινό μάθημα-video Ιλιάδα θα κάνουμε,

απλώς με έναν λίγο διαφορετικό τρόπο.

Τεστάκι θα έχουμε και εδώ (ή μάλλον στο Instagram)

αύριο ή μεθαύριο για να δω τι μάθατε αλλά σκοπός εδώ δεν είναι η παπαγαλία,

αλλά το να μάθουμε και δυο πράγματα.

Προσωπικά, δεν σας κρύβω ότι, αν και αρχαιολόγος, την Ιλιάδα την διάβασα

για πρώτη φορά καλά εδώ στο κανάλι με αφορμή την πρώτη σεζόν

του Επικού Podcast. Διαβάζοντάς την λοιπόν,

έμαθα πολλά πράγματα που δεν ήξερα και κάποια που νόμιζα ότι ήξερα αλλά

τελικά δεν τα ήξερα. Οπότε λέω:

«να μην τα μοιραστώ όλα αυτά τα πράγματα με τους φίλους μου εδώ στο youtube;».

Από εκεί λοιπόν προκύπτει και το θέμα του σημερινού video, το οποίο είναι όντως

ότι το θέμα της Ιλιάδας ΔΕΝ είναι ο Τρωικός Πόλεμος!

Και εξηγώ:

Κατ' αρχάς η Ιλιάδα είναι πάρα πολύ παλιά.

Πόσο παλιά; 8ος αι. π.Χ.

ΟΚ, η χρονολογία από μόνη της μπορεί να μην σου λέει πολλά.

Αν σου πω όμως ότι ο 8ος αιώνας είναι πάνω από 400 χρόνια

πριν τον Μέγα Αλέξανδρο, το καταλαβαίνουμε κάπως καλύτερα τώρα;

Αν σου πω ότι η εποχή που γράφτηκε η Ιλιάδα απέχει δυόμισυ (και βάλε) If I tell you that the time when the Iliad was written is two and a half (and a half)

φορές από όσο απέχουμε εμείς από την Επανάσταση του '21; times as far away as we are from the Revolution of 21?

Νομίζω τώρα καλύτερα και να που ίσως τελικά να μην είμαστε και τόσο μεγάλοι I think we're better off now and here we are, maybe we're not so old after all.

όσο νομίζουμε. Εν πάση περίπτωση, εκτός από παλιά είναι

και αρκετά μεγάλη η Ιλιάδα, όπως θα θυμάσαι από το σχολείο.

Πόσο μεγάλη; Τόσο, ώστε να μας δυσκόλευε βέβαια

στα διαγωνίσματα στο γυμνάσιο αλλά αν θέλουμε να μιλήσουμε με αριθμούς,

15.693 στίχοι.

Είναι πράγματι η σημαντικότερη πηγή που έχουμε για τον Τρωικό Πόλεμο.

Ξέρετε, τον πόλεμο που (σύμφωνα με τον Όμηρο)

έγινε για τα μάτια της Ωραίας Ελένης και τον πόλεμο που κράτησε

δέκα ολόκληρα χρόνια. Και εδώ, λοιπόν, είναι

και το πρώτο στοιχείο μας: ο Τρωικός Πόλεμος κράτησε δέκα ολόκληρα

χρόνια ενώ εμείς στην Ιλιάδα μαθαίνουμε για κάποια γεγονότα

που έγιναν μόλις τον δέκατο χρόνο. Και ούτε καν ολόκληρο τον δέκατο χρόνο.

Μόλις 51 ημέρες σε αυτόν τον τελευταίο χρόνο του Τρωικού Πολέμου.

Όπως καταλαβαίνετε, αν ο Τρωικός Πόλεμος ήταν όντως το θέμα της Ιλιάδας,

θα μαθαίναμε και για όσα συνέβησαν τα προηγούμενα εννιά χρόνια

έξω από τα πανύψηλα τείχη της Τροίας. Αλλά θα μαθαίναμε και για όσα ακολούθησαν

μετά, στο τέλος του πολέμου.

Ίσως θα ξαφνιαζόσασταν αν σας έλεγα ότι στην Ιλιάδα δεν μαθαίνουμε τίποτα

για τον Δούρειο Ίππο, για παράδειγμα.

Και όχι μόνο για το Δούρειο Ίππο. Δεν μαθαίνουμε τίποτα για τον θάνατο

του Αχιλλέα για παράδειγμα (ξέρετε: φτέρνα, βέλος…)

Στην Ιλιάδα δεν αναφέρεται τίποτα από αυτά.

Δεν αναφέρεται στην Ιλιάδα καν το πώς τελειώνει ο Τρωικός Πόλεμος!

Επομένως, το ενδιαφέρον του Ομήρου το είχε τραβήξει κάτι άλλο στην Ιλιάδα. Therefore, Homer's interest was drawn to something else in the Iliad.

Τι ήταν αυτό που του είχε τραβήξει το ενδιαφέρον στην πραγματικότητα;

Τα νεύρα του Αχιλλέα, φίλες και φίλοι!

Ναι, ναι!

Σε ολόκληρη την Ιλιάδα, σε αυτούς τους 15.693 στίχους ασχολούμαστε με τα νεύρα

και τα μουτράκια που κράτησε ο ήρωας.

Αν δεν θυμάστε γιατί είχε νεύρα ο Αχιλλέας, θα σας το θυμίσω εγώ

πάρα πολύ γρήγορα. Μετά από μια μικρή μάχη, ο Αχιλλέας

έχει πάρει ως λάφυρό του μια πολύ όμορφη κοπέλα, τη Βρισηίδα.

Ναι, ξέρω δεν ακούγεται πολύ ωραίο εν έτει 2023 αλλά δυστυχώς

έτσι ήταν τα πράγματα τότε. Κάτι αντίστοιχο είχε κάνει στην ίδια μάχη

και ο Αγαμέμνονας, ο βασιλιάς, αρχηγός, στρατηγός και ό,τι θέλετε των Αχαιών,

ο οποίος είχε πάρει για λάφυρό του την Χρυσηίδα.

Έλα μου όμως που ο πατέρας της Χρυσηίδας ήταν ο Χρύσης, ο ιερέας του Απόλλωνα και But come to me that Chrysides' father was Chrisis, the priest of Apollo and

ζητούσε από τον Αγαμέμνονα συνεπώς να του δώσει πίσω την κόρη του;

Έλα μου όμως που ο Αγαμέμνονας δεν είχε καμία διάθεση να δώσει πίσω But come on, Agamemnon had no desire to give back

την κόρη του μέχρι που ο Χρύσης προσευχήθηκε στον Απόλλωνα και

ο Απόλλωνας έστειλε αρρώστιες και θάνατο στο στρατόπεδο των Αχαιών!

Και κάπως έτσι, με τα πολλά και τον πολύ θάνατο, ο Αγαμέμνονας

αναγκάστηκε να δώσει πίσω τη Χρυσηίδα με μία προϋπόθεση όμως:

να την αντικαταστήσει με την κοπέλα του Αχιλλέα (με τη Βρισηίδα δηλαδή).

Δεν θα ρωτούσε και κανέναν, βασιλιάς ήταν στο κάτω-κάτω.

Αυτό ήθελε, αυτό έγινε. Αυτό όμως είχε και συνέπειες.

Έτσι ξεκίνησαν τα προβλήματα μέσα από τα νεύρα του Αχιλλέα, ο οποίος αποφάσισε

να αποχωρήσει από τον πόλεμο και μάλιστα πήρε μαζί του και το δυνατότερο τμήμα

των Αχαιών στρατιωτών, τους θρυλικούς Μυρμιδόνες.

Ε, τότε λοιπόν, ο ικανότερος και πιο θαρραλέος ήρωας των Αχαιών

(ο Αχιλλέας) απέχει και έτσι οι Αχαιοί χάνουν τη μία μάχη μετά την άλλη.

Είστε ακόμα δύσπιστοι και δεν πιστεύετε ότι το θέμα της Ιλιάδας δεν ήταν

ο Τρωικός Πόλεμος; Κατ' αρχάς, ντροπή σας!

Αρχαιολόγος είμαι, τόσα video έχω κάνει εδώ, κάτι παραπάνω θα ξέρω! I'm an archaeologist, I've done so many videos here, I must know more than that!

Όμως, αν δεν πιστεύετε εμένα, σας παραθέτω αυτά τα οποία έγραψε

ο Όμηρος στις πρώτες-πρώτες γραμμές του έπους, όταν προσεύχεται από τη Μούσα Homer in the first lines of the epic, when he is prayed by Musa

να του δώσει έμπνευση:

Ψάλε μου, θεά, την οργή του Αχιλλέα, του γιου του Πηλέα, αυτή την καταραμένη

οργή που προξένησε στους Αχαιούς αμέτρητες συμφορές και έστειλε

τις ατρόμητες ψυχές πολλών ηρώων στον Άδη!

Όντως, φοβερή λοιπόν η οργή του Αχιλλέα (όπως γράφει και ο Όμηρος

στο προοίμιο της Ιλιάδας) και σας εξήγησα κιόλας γιατί ήταν τόσο φοβερή και

τρομερή η απόφασή του να απέχει από τη μάχη.

Spoiler alert:

θα πρέπει να συμβεί ένα τραγικό συμβάν (ο θάνατος του Πατρόκλου)

για να σηκωθεί ο Αχιλλέας από τη σκηνή του και να επιστρέψει

τρελαμένος στον πόλεμο. Ορίστε, λοιπόν, που το θέμα της Ιλιάδας

δεν είναι ο Τρωικός Πόλεμος αλλά ο Brad Pitt (εννοώ ο Αχιλλέας).

Υπενθυμίζω εγώ τώρα ότι αύριο/μεθαύριο στο instagram θα τεστάρω τα όσα μάθατε

από το σημερινό μάθημα για να μην δω ότι σας μπαίνουν από το ένα αυτί και

σας βγαίνουν από το άλλο. Αν θέλετε περισσότερη μυθολογία,

έχουμε και βιβλίο. Μπορείτε να το δείτε στην περιγραφή και,

όπως πάντα, μέχρι το επόμενο μάθημα-video, εύχομαι σε όλους

και σε όλες να 'στε καλά!

Μη ρωτήσετε πώς και γιατί καταλήξαμε εδώ. Το θέμα είναι ότι είμαστε εδώ.

Κοιτάξτε τώρα να δείτε τι γίνεται. Εμείς για μια εκδρομή ξεκινήσαμε

(για τα Ζαγοροχώρια) και συγκεκριμένα για το Μεγάλο Πάπιγκο.

Τη μέρα όμως που επισκεφθήκαμε το Μικρό Πάπιγκο έπεσε στα χέρια μας ένας χάρτης

της περιοχής με σημεία ενδιαφέροντος. Και κάποια από αυτά τα σημεία ήταν

και σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Εμείς δεν τα γνωρίζαμε.

Δεν γνωρίζαμε καν πού βρίσκονταν αυτά τα σημεία αλλά υπήρχε περίπτωση να μην

ξεκινήσουμε να τα ψάξουμε; Όχι βέβαια!

Τώρα, το αν τα βρήκαμε, το γιατί χωθήκαμε μέσα στο δάσος, το γιατί απογοητευτήκαμε

αλλά και το γιατί ενθουσιαστήκαμε, είναι ερωτήματα που πρόκειται να απαντηθούν

σε αυτό το video. Πάμε να δούμε τι έγινε αναζητώντας τους

τάφους των αρχαίων στα Ζαγοροχώρια.