6. ΙΙΙ. Απ' τις ομιλίες... ε) Περί του ρώσου μοναχού... 6. III. From the speeches... e) On the Russian monk... 6. III. De los discursos... e) Sobre el monje ruso...

III. Απ’ τις Ομιλίες και τις Διδαχές του Στάρετς Ζωσιμά

ε) Περί του Ρώσου μοναχού και της σημασίας του

Πατέρες και δάσκαλοί μου, τι είναι ο καλόγερος; Οι μορφωμένοι άνθρωποι του καιρού μας προφέρουν τούτη τη λέξη κοροϊδευτικά και είναι πολλοί που τη λένε και σαν βρισιά ακόμα. Κι όσο περνάει ο καιρός τόσο και χειροτερεύει η κατάσταση. And as time goes by, the situation gets worse and worse. Είναι αλήθεια, αλλοίμονο, είναι αλήθεια, πως κι ανάμεσα στους καλόγερους υπάρχουν πολλοί οκνηροί, δούλοι της σαρκός, φιλήδονοι, αναιδείς, αλήτες. It is true, alas, it is true, that even among the monks there are many slothful, slaves of the flesh, disloyal, insolent, vagabonds. Αυτούς παίρνουν σαν επιχείρημα οι μορφωμένοι κοσμικοί: These are taken as an argument by educated secularists:

— Εσείς, μας λένε, είστε οκνηρά και άχρηστα μέλη της κοινωνίας, ζείτε με τον ξένο μόχθο, είσαστε όλοι σας αδιάντροποι ζητιάνοι. - You, we are told, are sluggish and useless members of society, you live by foreign toil, you are all shameless beggars.

Όμως πόσοι είναι οι ταπεινοί και οι πράοι που θέλουν ν' απομονωθούν και να προσευχηθούν φλογερά στην ησυχία τους; Αυτούς τους θυμούνται πολύ λίγο, τους αποσιωπούν μάλιστα και θ' απορούσαν πολύ αν τους έλεγα πως αυτοί οι πράοι που λαχτάρησαν ν' απομονωθούν για να προσευχηθούν, ίσως να σώσουν για μια ακόμα φορά τη ρούσικη γη! But how many are the humble and meek who want to isolate themselves and pray fervently in peace?They are remembered very little, they are even silenced, and they would be very surprised if I told them that these meek who longed to isolate themselves to pray, might save once again the land of Russia! Γιατί στ' αλήθεια αυτοί είναι έτοιμοι κάθε στιγμή για το πλήρωμα του χρόνου. Because they really are ready at any moment for the fullness of time. Φυλάνε προσωρινά στην απομόνωσή τους με ευσέβεια την αναλλοίωτη εικόνα του Χριστού σ' όλη την αγνότητα της θεϊκής αλήθειας Του, όπως τους την παράδωσαν οι Πατέρες της Εκκλησίας, οι Απόστολοι και οι Μάρτυρες, κι όταν θα χρειαστεί θα την υψώσουν στον κόσμο που η πίστη του έχει κλονιστεί. They keep temporarily in their isolation with piety the unchanging image of Christ in all the purity of His divine truth, as handed down to them by the Fathers of the Church, the Apostles and the Martyrs, and when necessary they will raise it up to the world whose faith has been shaken.

Αυτό είναι μια μεγάλη ιδέα. This is a great idea. Τούτο το άστρο θα λάμψει απ' την ανατολή. This star will shine from the east.

Αυτά σκέφτομαι για τον καλόγερο. That's what I think of the monk. Μήπως είναι ψευδές; Μήπως είναι υπεροπτικό; Κοιτάξτε τους κοσμικούς, όλον αυτό τον κόσμο που υψώνεται αλαζονικά πάνω απ' το λαό του Θεού. Is it false?Is it arrogant?Look at the worldly people, the whole world that arrogantly exalts itself above the people of God. Δε διαστρέβλωσαν τάχα την μορφή του Θεού και την αλήθεια Του; Έχουν την επιστήμη τους. Have they not perverted the form of God and His truth?They have their science. Μα η επιστήμη μπορεί να εξετάσει μονάχα εκείνα που γίνονται αντιληπτά με τις αισθήσεις. But science can only examine what is perceived by the senses. O ψυχικός κόσμος, δηλαδή το ανώτερο μισό της ανθρώπινης ύπαρξης, έχει τέλεια εξοστρακιστεί, αποδιώχτηκε με αλαλαγμούς θριάμβου, ακόμα και με μίσος. The psychic world, i.e. the upper half of human existence, has been perfectly ostracized, driven out with cries of triumph, even with hatred. O κόσμος διακήρυξε την ελευθερία, τον τελευταίο καιρό ιδιαίτερα, και τι έγινε λοιπόν με τούτη την ελευθερία τους; Σκλαβιά μονάχα και αυτοκτονία! The world has proclaimed freedom, lately especially, and what has happened to their freedom?Slavery and suicide! Γιατί οι κοσμικοί λένε: Because secularists say:

— Έχεις ανάγκες και πρέπει να τις ικανοποιήσεις. - You have needs and you have to satisfy them. Γιατί έχεις τα ίδια δικαιώματα που έχουν και οι πιο εξέχοντες και οι πιο πλούσιοι. Because you have the same rights as the most prominent and the richest. Μη φοβάσαι να τις ικανοποιείς, απεναντίας πρέπει να πολλαπλασιάσεις τις ανάγκες σου. Do not be afraid to satisfy them, on the contrary, you must multiply your needs.

Αυτό είναι το σημερινό δόγμα του κόσμου. This is the current dogma of the world. Νομίζουν πως αυτό θα πει ελευθερία. They think that's what freedom means. Μα τι προκύπτει απ' αυτό το δικαίωμα της αύξησης των αναγκών; Στους πλουσίους η απομόνωση και η πνευματική αυτοκτονία, στους φτωχούς ο φθόνος κι ο φόνος- γιατί δικαιώματα βέβαια τους δώσανε μα δεν τους δείξανε ακόμα τον τρόπο να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. But what results from this right to increase needs?To the rich, isolation and spiritual suicide; to the poor, envy and murder; for they have been given rights, of course, but they have not yet been shown how to satisfy their needs. Λένε πως ο κόσμος συνενώνεται όλο και πιο πολύ, συγχωνεύεται σε μιαν αδελφότητα, γιατί συντομεύονται οι αποστάσεις, και οι σκέψεις μεταφέρονται με τον αέρα. They say that the world is coming together more and more, merging into a brotherhood, because distances are shortening, and thoughts are being carried by air. Αλλοίμονο. Μην πιστεύετε σε μια τέτοια συνένωση των ανθρώπων. Do not believe in such a coming together of people. Έχοντας την αντίληψη πως ελευθερία είναι η αύξηση και η γρήγορη ικανοποίηση των αναγκών, διαστρεβλώνουν τη φύση τους, γιατί αποχτούν πολλές άσκοπες κι ανόητες επιθυμίες και συνήθειες. Having the notion that freedom is the increase and quick satisfaction of needs, they distort their nature, because they have many unnecessary and foolish desires and habits. Ζούνε για να ζηλεύουν ο ένας τον άλλον, για τις σωματικές απολαύσεις και τις επιδείξεις. They live to envy each other, for physical pleasures and show-offs. Θεωρούν τα γεύματα, τ' αμάξια, τους βαθμούς, τους δούλους-υπηρέτες, τόσο απαραίτητα που είναι έτοιμοι να θυσιάσουν γι' αυτά τη ζωή τους, την τιμή τους και την αγάπη προς τον πλησίον τους. They consider meals, cars, grades, servant-slaves, so necessary that they are ready to sacrifice their lives, their honor and love for their neighbor for them. Κι όταν δεν μπορούν να κορέσουν αυτές τις επιθυμίες τους, αυτοκτονούν. And when they can't satiate these desires, they kill themselves. Όσοι δεν είναι πολύ πλούσιοι, κάνουν τα ίδια. Those who are not very rich do the same. Οι φτωχοί ξεχνούν το ανικανοποίητο και τη ζήλια τους με το κρασί. The poor forget their unsatisfactoriness and jealousy with wine. Μα σύντομα αντί για κρασί θα μεθύσουν με αίμα. But soon they will be drunk with blood instead of wine. Εκεί τους οδηγούν. That's where they're leading them. Και σας ρωτάω λοιπόν: Είναι ελεύθερος ένας τέτοιος άνθρωπος; Γνώρισα έναν «αγωνιστή της ιδέας» που μου διηγόταν ο ίδιος πως όταν του στέρησαν στη φυλακή τον καπνό, τόσο τον βασάνισε τούτη η στέρηση που λίγο έλλειψε να πάει και να προδώσει την «ιδέα» του, μόνο και μόνο για λίγο καπνό. So I ask you: is such a man free?I met a "fighter of the idea" who told me himself that when he was deprived of tobacco in prison, he was so tormented by this deprivation that he had to go and betray his "idea" just for a little tobacco. Κι ένας τέτοιος άνθρωπος να σου λέει: And a man like that telling you:

— Αγωνίζομαι για την ανθρωπότητα. - I am fighting for humanity.

Μα πού μπορεί να φτάσει ένας άνθρωπος σαν κι αυτόν; Και για τι είναι ικανός; Για μια σύντομη προσπάθεια ίσως, μα για πολύ καιρό δε θ' αντέξει. But where can a man like him go?And what is he capable of?For a short effort perhaps, but for a long time he will not last. Και δεν είναι καθόλου παράξενο που, αντί να κατακτήσουν την ελευθερία, πέσανε στη σκλαβιά κι αντί να εξυπηρετήσουν την αδερφική αγάπη και τη συνένωση των ανθρώπων, πέσανε απεναντίας στην ανθένωση και στην απομόνωση, όπως μου 'λεγε στα νιάτα μου ο μυστηριώδης επισκέπτης και δάσκαλός μου. And it is no wonder that, instead of conquering freedom, they fell into slavery, and instead of serving brotherly love and the unification of men, they fell instead into flourishing and isolation, as my mysterious visitor and teacher told me in my youth. Γι' αυτό και σβήνει όλο και περισσότερο στον κόσμο η ιδέα για την εξυπηρέτηση της ανθρωπότητας, για την αδελφοσύνη και την ακεραιότητα των ανθρώπων. That's why the idea of serving humanity, of the brotherhood and integrity of human beings is increasingly fading in the world. Όποιος ακούει αυτή την ιδέα, την κοροϊδεύει, γιατί πώς μπορεί ο άνθρωπος να απαρνηθεί τις συνήθειές του, πού θα τραβήξει αυτός ο σκλάβος που 'χει τόσο συνηθίσει να ικανοποιεί τις αναρίθμητες ανάγκες του, που αυτός μονάχος του τις έχει εφεύρει; Αυτός έχει απομονωθεί και δεν τον νοιάζει καθόλου για το σύνολο. Anyone who hears this idea, mocks it, for how can man renounce his habits, where will this slave who is so accustomed to satisfying his innumerable needs, which he alone has invented, be drawn to?He has isolated himself and cares nothing for the whole. Και τι καταφέρανε; Μάζεψαν περισσότερα πλούτη, μα η χαρά τους λιγόστεψε. And what did they achieve?They amassed more wealth, but their joy was diminished.

O μοναστικός δρόμος είναι εντελώς διαφορετικός. The monastic way is completely different. Κοροϊδεύουν την υποταγή, τη νηστεία και την προσευχή κι όμως αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος για να πετύχει κανείς την πραγματική, την αληθινή ελευθερία: ξεριζώνω από μέσα μου τις περιττές κι άχρηστες ανάγκες, δαμάζω τον εγωισμό και την περηφάνεια μου με την υπακοή και φτάνω έτσι, με τη βοήθεια του Θεού, στην ελευθερία του πνεύματος και μαζί στην πνευματική χαρά! They mock submission, fasting and prayer, and yet this is the only way to achieve real, true freedom: root out the unnecessary and useless needs, tame my ego and pride with obedience and thus, with God's help, reach freedom of spirit and with it spiritual joy! Ποιος απ' αυτούς λοιπόν είναι ο πιο ικανός να κηρύξει μια μεγάλη ιδέα και να την υπηρετήσει; O απομονωμένος πλούσιος ή ο απελευθερωμένος απ' την τυραννία των πραγμάτων και των συνηθειών; Κατακρίνουν τον καλόγερο για την απομόνωσή του. Which of them, then, is the most capable of preaching a great idea and serving it?The isolated rich man or the one freed from the tyranny of things and habits?They condemn the monk for his isolation.

— Απομονώνεσαι μέσα στο μοναστήρι για να σώσεις την ψυχή σου και ξεχνάς πως πρέπει να υπηρετήσεις σαν αδερφός την ανθρωπότητα. - You isolate yourself in the monastery to save your soul and you forget that you have to serve humanity as a brother.

Μα ας δούμε: Ποιος δείχνει περισσότερη αδερφική αγάπη; Γιατί δεν είμαστε εμείς οι απομονωμένοι μα εκείνοι, μονάχα που δεν το βλέπουν. But let's see: who shows more brotherly love?Because it is not us who are isolated, but those who do not see it. Από μας, απ' τα μοναστήρια, βγαίνανε απ' τα παλιά ακόμα χρόνια, οι λαϊκοί ηγέτες. From us, from the monasteries, the lay leaders came out of us, from the old days. Γιατί να μην υπάρξουν και τώρα; Τούτοι οι ίδιοι ταπεινοί και πράοι νηστευτές και σιωπητές θα ξεσηκωθούν και θα εργασθούν για τη μεγάλη υπόθεση. Why not now?These same humble and meek fasters and silent ones will rise up and work for the great cause. Απ' το λαό θα έρθει η σωτηρία της Ρωσίας. From the people will come the salvation of Russia. Και το ρούσικο μοναστήρι ήταν πάντα μαζί με το λαό. And the Russian monastery was always with the people. Αν ο λαός βρίσκεται σ' απομόνωση, θα πει πως και μεις είμαστε απομονωμένοι. If the people are isolated, they will say that we are isolated. O λαός πιστεύει με το δικό μας τρόπο. The people believe in our own way. Ένας άθεος ηγέτης δε θα καταφέρει να κάνει τίποτα στη Ρωσία, έστω κι αν έχει ειλικρινή καρδιά και σπουδαίο μυαλό. An atheist leader will not succeed in doing anything in Russia, even if he has a sincere heart and a great mind. Αυτό να το θυμάστε. Remember this. O λαός θ' αντιμετωπίσει τον αθεϊστή και θα τον νικήσει και θα γίνει η ενιαία ορθόδοξη Ρωσία. The people will confront and defeat the atheist and become the united Orthodox Russia. Φροντίζετε λοιπόν το λαό και διαφυλάξτε αμόλυντη την καρδιά του. So take care of the people and keep their hearts unpolluted. Μορφώστε τον εν σιωπή. Mortify him in silence. Αυτός θα 'ναι ο μοναστικός σας άθλος. This will be your monastic feat. Γιατί αυτός ο λαός είναι θεοφόρος. Because this people is godly.