Adjectives
Przymiotnik służy do opisania cech przedmiotu lub osoby. Przymiotniki odpowiadają na pytania який? (co?) отрий? (który) чий? (czyj?) W języku ukraińskim przymiotniki dzielą się na trzy kategorie:
jakościowy (зелена трава [zel`ena trav`a] - zielona trawa)
wyrażanie bezpośrednich cech przedmiotów, które mogą objawiać się w różnym stopniu:
білий [b`ily] biały, світлий [sv`itly] jasny, широкий [shyr`oky] szeroki, старий
[star`y] stary добрий [d`obry] dobry
względny (морський бриз [morsk`y bryz] - bryza morska)
wyrażanie cech przedmiotów w odniesieniu do:
- materiał - скляний [sklian`y] szkło, дубовий [dub`ovy] dąb
- osoba - студентський [stud`ents’ky] ucznia
- zjawisko - сніговий [snihov`y] śnieżny
- czas, miejsce, akcja - вечірній [vech`irni] wieczór, міський [mis’k`y] miejski
dzierżawczy (материні руки [m`ateryni r`uky] – ręce matki) wyrażający przynależność przedmiotu do osoby lub zwierzęcia:
заячий [z`ajachy] - zająca, мамин [m`amyn] - matki, братів [br`ativ] - brata
Przymiotniki zmieniają się poprzez:
- a. rodzaj: męski, żeński, nijaki;
- b. liczba: pojedyncza, mnoga;
- c. przypadki: wszystkie oprócz wołacza.
Przymiotniki
Przymiotniki ukraińskie mają dwa stopnie porównania – porównawczy i najwyższy. Podobnie jak w języku angielskim, istnieje kilka wyjątków, które nie odpowiadają ogólnej zasadzie. Znajdziesz je poniżej.
Istnieją również trzy formy tworzenia stopnia najwyższego: prosta (dodawanie przyrostków lub przedrostków), kompleksowa (dodawanie przedrostków) i złożona (dodawanie słów). W stopniu porównawczym forma kompleksowa nie istnieje.
Forma złożona jest w rzeczywistości łatwiejsza do zapamiętania, ponieważ nie trzeba zmieniać początkowej formy przymiotnika. Chociaż najczęściej dodajemy słowa, aby stworzyć stopień najwyższy.
|
Stopień porównania --> Forma przymiotnika |
Porównawcza |
Stopień najwyższy |
|
Prosta |
Rdzeń przymiotnika jakościowego + przyrostek–іш-, -ш- Добрий(miły) – добр-іш-ий (milszy) Малий (mały) – мен-ш-ий (mniejszy) |
Forma stopnia porównawczego + przedrostek най-; Добріший (milszy) – найдобріший (najmilszy); Менший(mniejszy) - найменший (najmniejszy) |
|
Forma kompleksowa |
__________________ |
Prosta forma stopnia najwyższego + przedrostekяк-, що-: Якнайменший, щонайменший (najmniejszy) |
|
Forma złożona |
Forma rdzenia + słowa більш (więcej), менш (mniej): більш добрий(bardziej miły) |
1. Forma rdzenia + słowa найбільш (najbardziej), найменш (najmniej); найбільш демократичний (najbardziej demokratyczny) найменш категоричний (najmniej kategoryczny). 2. Forma stopnia najwyższego + słowaвід усіх (więcej niż wszystko), над усе (więcej niż wszystko); дорожчий над усе (droższy niż wszystkie) |
Wyjątki:
| Wysoki - wyższy - najwyższy | Високий - вищий - найвищий |
| Krótki - krótszy - najkrótszy | Низький - нижчий - найнижчий |
| Blisko - bliżej - najbliżej | Близький - ближчий - найближчий |
| Ciężki - cięższy - najcięższy | Важкий - важчий - найважчий |
| Trudny - trudniejszy - najtrudniejszy | Тяжкий - тяжчий - найтяжчий |
| Dobry - lepszy - najlepszy | Добрий - кращий - найкращий |
| Duży - większy - największy | Великий - більший - найбільший |
| Mały - mniejszy - najmniejszy | Малий - менший - найменший |
Przyrostek -ш w tworzeniu stopnia porównawczego przymiotników:
|
Zasady |
Przykłady |
|
1. Przyrostek -ш zamiast przyrostków-к- -ок-, -ек- |
Короткий (krótki) – коротший (krótszy) глибокий (głęboki) – глибший (głębszy) далекий (daleko) – дальший (dalej) |
|
2. Dźwięki są zastępowane: a. с + ш --> щ; b. г, ж, з + ш --> жч. W niektórych przypadkach stopień najwyższy powstaje z innych rdzeni. |
високий (wysoki) – вищий (wyższy), товс тий (gruby) – товщий (grubszy) дорогий (drogi) – дорожчий (droższy), близький (blisko) - ближчий (bliżej) , дуж ий (silny) – дужчий (silniejszy) Wyjątki: легший (lżejszy), довший (dłuższy) Гарний – кращий, поганий – гірший, Великий – більший, малий - менший |
Grupy przymiotników
|
Twarde |
Miękkie |
|
1. Przymiotniki jakościowe i względne, których temat kończy się na twardą spółgłoskę, oraz przymiotniki rodzaju męskiego zakończone na-ий w mianowniku liczby pojedynczej:веселий (zabawny), глухий (głuchy),поточний (aktualny). |
1. Przymiotniki względne z rdzeniem zakończonym na spółgłoskę miękką н, oraz przymiotniki rodzaju męskiego zakończone na –ій (-їй): верхній (górny), давній (starożytny), пізн ій (późno). |
|
2. Przymiotniki dzierżawcze z przyrostkami -ів (-їв), ин (-їн) które w mianowniku mają końcówkę zerową: батьків (ojca), дідів (dziadka), мамин (matki). |
2. Wszystkie przymiotniki kończące się na -жній, -шній:ближній (sąsiad), внутрішній (wewnętrzny). |
|
3. Wszystkie krótkie formy przymiotników: винен (винний – winny), повен (повний – pełny), потрібен (потрібний – konieczny). |
3. Przymiotniki względne z tematem kończącym się na -й: безкраїй Względne z odcieniem dzierżawczym: братній Jakościowe: синій |
Deklinacje przymiotników
Przymiotniki mają formę rodzaju i liczby i zmieniają się w zależności od przypadku.
|
Twarda grupa |
||||||
|
Przypadki |
Liczba pojedyncza |
Liczba mnoga |
||||
|
Rodzaj męski |
Rodzaj nijaki |
Rodzaj żeński |
||||
|
Mianownik |
зелен-ий |
зелен-е |
зелен-а |
зелен-і |
||
|
Genitive |
зелен-ого |
зелен-ого |
зелен-ої |
зелен-их |
||
|
Dative |
зелен-ому |
зелен-ому |
зелен-ій |
зелен-им |
||
|
Accusative |
jak mianownik lub dopełniacz |
зелен-е |
зелен-у |
jak mianownik lub dopełniacz |
||
|
Narzędnik |
зелен-им |
зелен-им |
зелен-ою |
зелен-ими |
||
|
Miejscownik |
…зелен-ому (-ім) |
…зелен-ому (-ім) |
…зелен-ій |
…зелен-их |
||
|
Grupa miękka |
||||||
|
Mianownik |
син-ій |
син-є |
син-я |
син-і |
||
|
Genitive |
синь-ого |
синь-ого |
синь-ої |
син-іх |
||
|
Dative |
синь-ому |
синь-ому |
син-ій |
син-ім |
||
|
Accusative |
jak mianownik lub dopełniacz |
син-є |
син-ю |
jak mianownik lub dopełniacz |
||
|
Narzędnik |
син-ім |
син-ім |
синь-ою |
син-іми |
||
|
Miejscownik |
…синь-ому |
…синь-ому |
…син-ій |
…син-іх |
||