H4 tekst 2 - Eten is meer dan optelsom van nutriënten
Onlangs lanceerde Brazilië nieuwe dieetrichtlijnen. Kraakheldere en niet - bevoogdene aanbevelingen. Daar kan het Nederlands Voedingscentrum nog wat van leren, meent Janneke Vreugdenhil.
Eet vooral verse, onbewerkte ingrediënten. Gebruik olie, vet, suiker en zout met mate. Beperk de inname van kant-en-klare producten. Vermijd overmatig bewerkte producten. Dat publieksvoorlichting over gezonde voeding zo eenvoudig kan zijn, bewijst Brazilië, waar het ministerie van Gezondheid onlangs het ontwerp voor een stel nieuwe dieetrichtlijnen lanceerde. Het doel van de Guia Alimentar para a Populacao Brasileira is zowel ondervoeding tegengaan als obesitas voorkomen. Nu hoeven wij ons Nederland over dat eerste niet zo veel zorgen te maken – al sluit overgewicht ondervoeding beslist niet uit; als je maar genoeg dood fabrieksvoedsel eet, kun je aan beide tegelijk lijden. Maar het tweede is aan de orde van de dag. En de Braziliaanse richtlijnen zitten zo vernuftig in elkaar dat wij daar best een voorbeeld aan kunnen nemen. Om te beginnen zijn er die vier kraakheldere aanbevelingen – samengevat in de openingszinnen van dit stuk. Vervolgens worden deze principes verder uitgewerkt in 'tien stappen naar gezonde voeding'. Wat meteen opvalt is dat men zich de waarschuwing voor te do veel vet, suiker en zout na – niet 40 waagt aan directe geen verbo den. De richtlijnen zijn stuk voor stuk toe te passen door zowel het armere als het rijkere deel van de bevolking. Door jong en oud. Door stedelingen en bewoners van het Amazonegebied. Door vegetariërs en omnivoren. Dat komt omdat ze voldoende keuzevrijheid bieden. Er wordt niet gedicteerd wat er van dag tot dag moet worden gegeten. Vergelijk deze richtlijnen nu eens met de adviezen van het Voedingscentrum, zoals geklonken in de Schijf van Vijf. Eet dagelijks 2 stuks groente en 2 stuks fruit. Eet veel brood. En: halvarine in kuipjes en vloeibaar baken braadvet in knijpflessen zijn gezond. Nog afgezien van het hoge betuttelingsgehalte van zulke specifieke spijswetten, kun je je afvragen hoe gerechtvaardigd ze zijn. Stellen wetenschappers niet bijna wekelijks hun inzichten over gezonde voeding bij? Is er niet veel te weinig consensus over wat voedsel met ons lichaam doet om het publiek en masse volkoren boterhammen met halvarine voor te schrijven? Natuurlijk, er valt op de Braziliaanse richtlijnen ook best wat af te dingen. Zo denk ik dat je olie en vetten niet over dezelfde kam moet scheren als suiker en zout. Maar wat de Brazilianen in elk geval beter hebben begrepen dan wij, is dat een maaltijd veel meer is dan een optelsom van nuttige nutriënten. Neem nu richtlijn 5: eet waar mogelijk in gezelschap. Wellicht niet voor iedereen en altijd even haalbaar maar wel een fantastisch streven. Onderzoek wijst uit dat wie alleen eet, minder gevarieerd en minder gezond eet. Samen eten helpt dus niet alleen tegen eenzaamheid, maar ook tegen overgewicht. Of neem richtlijn 7, een van mijn favorieten: leer koken, geniet je kookkunsten en deel ze met anderen. Dat is toch een prachtadvies? Ik heb er vergeefs naar gezocht op de website van het Voedingscentrum. Enfin, waar ik naartoe wil, is dat de Braziliaanse overheid met deze richtlijnen het publiek niet zozeer oplegt wat het zou moeten eten, maar adviseert over hoe om te gaan met de dagelijkse maaltijd, Niet bevoogdend, maar uitgaan- de van ieders eigen verantwoordelijkheid. Met respect voor alle mogelijke individuele behoeften, levensstijlen, overtuigingen, economische, sociale en culturele omstandigheden. Wat mij betreft zouden we in Nederland eens goed naar deze richtlijnen moeten kijken. Bron: NRC Handelsblad, 15 maart 2014 Janneke Vreugdenhil is culinair journalist.
De tien Braziliaanse richtlijnen: 1 Maak verse en minimaal bewerkte voedingsmiddelen tot de basis van uw voedingspatroon. 2 Matig het gebruik van olie, vetten, suiker en zout bij het bereiden van maaltijden. 3 Limiteer het eten van kant-en-klare voedingsmiddelen en dranken. 4 Eet regelmatig, met aandacht en in de juiste omgeving. 5 Eet, waar mogelijk, in gezelschap van anderen. 6 Koop voedingsmiddelen op plaatsen waar een variëteit aangeboden wordt in vers voedsel. Vermijd plaatsen waar kant-en-klare producten worden ver kocht. 7 Leer koken, geniet van kookkunsten en deel ze met anderen. 8 Plan tijd in om rustig en in een prettige omgeving te eten. 9 Kies, als u uit eten gaat, voor restaurants die vers bereide gerechten serveren en vermijd fastfoodketens. 10 Wees kritisch ten opzichte van commerciële reclames van voedingsmiddelen. Bron: www.natuurdietisten.nl/news_article.php?cod%3D598
