Een Beetje Nederlands, #45 Mata Hari

Hallo allemaal! Hello all! Dit is Een Beetje Nederlands, de podcast voor mensen die Nederlands leren. Mijn naam is Robin en de aflevering van vandaag gaat over Mata Hari. اسمي روبن وحلقة اليوم تدور حول ماتا هاري. De tekst van deze aflevering kan je meelezen op de website, www.eenbeetjenederlands.nl. يمكنك قراءة نص هذه الحلقة على موقع www.eenbeetjenederlands.nl. Il testo di questo episodio può essere letto sul sito web www.eenbeetjenederlands.nl. Ook als je vragen of opmerkingen hebt over deze aflevering, kan je ze naar mij sturen op de website. In de shownotes staat een link naar de website. تحتوي ملاحظات العرض على ارتباط إلى الموقع.

Deze podcast wordt mede mogelijk gemaakt door de Vrienden van de Podcast. أصبح هذا البودكاست ممكنًا جزئيًا بواسطة أصدقاء البودكاست. This podcast is made possible in part by the Friends of the Podcast. Ce podcast est co-sponsorisé par les Amis du Podcast. Bedankt aan alle donateurs die al een donatie hebben gedaan! شكرا لجميع المتبرعين الذين تبرعوا بالفعل! Wil je ook Vriend van de Podcast worden? هل تريد أيضًا أن تصبح صديقًا للبودكاست؟ In de shownotes vind je een link met meer informatie. في العروض الموضحة ستجد ارتباطًا بمزيد من المعلومات.

Nu, door met de podcast.

Vandaag ga ik het verhaal vertellen dat al meer dan een eeuw mensen fascineert. سأروي اليوم القصة التي أبهرت الناس لأكثر من قرن. Today I am going to tell the story that has fascinated people for more than a century. Hoje vou contar a história que fascina as pessoas há mais de um século. 今天我要讲述一个多世纪以来让人们着迷的故事。 Een femme fatale, die bekend werd door haar exotische dansen in Parijs, en beroemd door haar werk als spion tijdens de Eerste Wereldoorlog. امرأة قاتلة ، اشتهرت برقصها الغريب في باريس ، واشتهرت بعملها كجاسوسة خلال الحرب العالمية الأولى. A femme fatale who became known for her exotic dancing in Paris, and famous for her work as a spy during the First World War. Femme fatale connue pour ses danses exotiques à Paris et célèbre pour son travail d'espionne pendant la Première Guerre mondiale. Paris'te egzotik danslarıyla tanınan ve Birinci Dünya Savaşı sırasında casus olarak çalışmasıyla ünlü bir femme fatale. Haar leven was niet altijd makkelijk, ze kende hoge pieken en diepe dalen. لم تكن حياتها سهلة دائمًا ، فقد عرفت القمم العالية والوديان العميقة. Her life was not always easy, she experienced high peaks and deep valleys. Sa vie n'a pas toujours été facile, elle a connu des hauts et des bas. 她的人生并不总是一帆风顺，有高峰，也有深谷。 Van haar geboorte in Friesland tot haar opkomst als beroemde danseres in de stad van de liefde. From her birth in Friesland to her rise as a famous dancer in the city of love. De sa naissance en Frise à son ascension en tant que danseuse célèbre dans la ville de l'amour. Tot haar arrestatie en executie als spion – terecht of werd ze in de val gelokt? Bis zu ihrer Verhaftung und Hinrichtung als Spionin - gerechtfertigt oder wurde sie reingelegt? Until her arrest and execution as a spy - justified or was she framed? Jusqu'à son arrestation et son exécution en tant qu'espionne - justifiée ou piégée ? Bir casus olarak tutuklanıp idam edilene kadar - haklı mıydı yoksa ona komplo mu kuruldu? 直到她作为间谍被捕并被处决——是合理的还是被陷害的？ We kijken ook naar hoe haar verhaal in de loop der jaren is verteld en hoe het beeld van haar in de populaire cultuur is veranderd. We also look at how her story has been told over the years and how the image of her in popular culture has changed. Nous examinons également la manière dont son histoire a été racontée au fil des ans et l'évolution de son image dans la culture populaire. Taip pat apžvelgsime, kaip jos istorija buvo pasakojama bėgant metams ir kaip keitėsi jos įvaizdis populiariojoje kultūroje. We duiken in de geheimen en mysteries van het turbulente leven van Mata Hari. Gilinamės į Mata Hari audringo gyvenimo paslaptis ir mįsles.

Mata Hari werd in 1876, bijna 150 jaar geleden, geboren als Margaretha Zelle. Mata Hari gimė 1876 m., beveik prieš 150 metų, Margaretha Zelle. Ze is geboren in Leeuwarden, in de provincie Friesland. Ji gimė Leeuwardene, Fryzijos provincijoje. Haar ouders waren behoorlijk rijk: haar vader was ondernemer en haar moeder kwam uit een rijke familie. Ses parents étaient assez riches : son père était entrepreneur et sa mère issue d'une famille aisée. Jos tėvai buvo gana turtingi: tėvas buvo verslininkas, o motina kilusi iš pasiturinčios šeimos. Maar het leven van Margaretha bleef niet lang gelukkig: haar vader ging failliet en haar ouders scheidden toen ze nog jong was. But Margaret's life did not remain happy for long: her father went bankrupt and her parents divorced while she was still young. Tačiau Margaret gyvenimas ilgai nebuvo laimingas: jos tėvas bankrutavo, o tėvai išsiskyrė, kai ji buvo dar visai maža.

Al vroeg moest Margaretha op eigen benen staan, voor zichzelf zorgen. Early on, Margaret had to stand on her own two feet, take care of herself. Très tôt, Margaret a dû se débrouiller seule, prendre soin d'elle. Anksti Margaret teko atsistoti ant kojų ir pasirūpinti savimi. Toen ze 18 was, reageerde ze op een advertentie in de krant, van een 38-jarige soldaat die op zoek was naar een relatie. When she was 18, she responded to a newspaper ad from a 38-year-old soldier looking for a relationship. À l'âge de 18 ans, elle a répondu à une annonce dans un journal, émanant d'un soldat de 38 ans à la recherche d'une relation. Būdama 18 metų, ji atsiliepė į 38 metų kareivio, ieškančio santykių, skelbimą laikraštyje. Die soldaat, Rudolph MacLeod, was op verlof uit Nederlands Indië, wat tegenwoordig Indonesië is. That soldier, Rudolph MacLeod, was on leave from the Dutch East Indies, which is today Indonesia. Ce soldat, Rudolph MacLeod, était en permission dans les Indes orientales néerlandaises, l'actuelle Indonésie. Tas kareivis Rudolfas Makleodas atostogavo iš Olandijos Rytų Indijos, dabartinės Indonezijos. Ze ontmoetten elkaar in Amsterdam, verloofden zich een week later en waren hetzelfde jaar al getrouwd. They met in Amsterdam, got engaged a week later and were married the same year. Ils se sont rencontrés à Amsterdam, se sont fiancés une semaine plus tard et se sont mariés la même année. Jie susipažino Amsterdame, po savaitės susižadėjo ir tais pačiais metais susituokė. Margaretha ging met haar 20 jaar oudere echtgenoot mee naar Nederlands Indië. Margaretha begleitete ihren 20-jährigen Ehemann nach Niederländisch-Ostindien. Margaretha went with her husband, who was 20 years older, to the Dutch East Indies. Margaretha accompagne son mari, âgé de 20 ans, dans les Indes néerlandaises. Margaretha lydėjo savo 20-metį vyrą į Olandijos Rytų Indiją.

In Indië kwam ze voor het eerst in aanraking met de Indische cultuur. It was in India that she first encountered Indian culture. Indijoje ji pirmą kartą susidūrė su Indijos kultūra. Margaretha bestudeerde de lokale tradities en cultuur, vooral het theater en de manier van dansen. Margaret studijavo vietos tradicijas ir kultūrą, ypač teatrą ir šokius. Ze ging ook voor het eerst zelf optreden, hierbij gebruikte ze voor het eerst haar artiestennaam Mata Hari. She also started performing by herself for the first time, using her stage name Mata Hari for the first time. Elle a également commencé à se produire elle-même pour la première fois, en utilisant pour la première fois son nom de scène, Mata Hari. Ji taip pat pirmą kartą pradėjo koncertuoti pati ir pirmą kartą pasivadino sceniniu vardu Mata Hari. Mata Hari betekent zon in het Maleis. Mata Hari means sun in Malay. Mata Hari malajų kalba reiškia saulę.

Margaretha en Rudolph kregen samen twee kinderen, maar hun huwelijk was ongelukkig en ze scheidden in 1902. Margaretha ir Rudolfas susilaukė dviejų vaikų, tačiau jų santuoka buvo nelaiminga ir 1902 m. jie išsiskyrė. Na de scheiding van haar man kiest ze voor haar eigen toekomst en verhuist ze naar Parijs, waar ze zichzelf opnieuw uitvond als Mata Hari. After divorcing her husband, she chose her own future and moved to Paris, where she reinvented herself as Mata Hari. Après avoir divorcé, elle choisit son propre avenir et s'installe à Paris, où elle se réinvente sous le nom de Mata Hari. Išsiskyrusi su vyru, ji pati pasirinko savo ateitį ir persikėlė į Paryžių, kur persikūnijo į Matą Hari. Ze zou voortaan alleen nog die naam gebruiken. She would only use that name from now on. Elle n'utilisera plus que ce nom à partir de maintenant. Nuo šiol ji vartos tik šį vardą.

Om geld te verdienen ging ze optreden als danseres. To earn money, she started performing as a dancer. Pour gagner de l'argent, elle a commencé à se produire en tant que danseuse. Norėdama užsidirbti pinigų, ji pradėjo koncertuoti kaip šokėja. Haar act bestond uit een aantal exotische dansen, die ze geleerd had in Indië. Son numéro consistait en un certain nombre de danses exotiques qu'elle avait apprises en Inde. Jos pasirodymą sudarė keli egzotiški šokiai, kurių ji išmoko Indijoje. Om haar act interessanter te maken deed ze alsof ze een Javaanse prinses was. To make her act more interesting, she pretended to be a Javanese princess. Pour rendre son numéro plus intéressant, elle s'est fait passer pour une princesse javanaise. Kad būtų įdomiau, ji apsimetė Javos princese.

Aan het begin van de twintigste eeuw was alles dat met Oosterse culturen te maken had nog erg bijzonder in Europa en vooral bij hogere kringen populair. At the beginning of the 20th century, anything to do with Eastern cultures was still very special in Europe and especially popular with higher circles. Au début du 20e siècle, tout ce qui avait trait aux cultures orientales était encore très spécial en Europe et particulièrement populaire dans les cercles supérieurs. XX a. pradžioje visa, kas susiję su Rytų kultūromis, Europoje vis dar buvo ypatinga ir ypač populiaru aukštesniuose sluoksniuose. 二十世纪初，一切与东方文化有关的东西在欧洲仍然很特别，尤其受到上流社会的欢迎。 De dansen van Mata Hari vielen in de smaak en ze werd al snel succesvol. Mata Hari's dances caught on and she soon became successful. Les danses de Mata Hari sont appréciées et elle connaît rapidement le succès. Matos Hari šokiai susilaukė susidomėjimo ir netrukus jai ėmė sektis. Mata Hari had zichzelf opgewerkt tot de __high society__ in Parijs en leefde in rijkdom. Mata Hari had worked her way up to high society in Paris and lived in wealth. Mata Hari s'est hissée dans la haute société parisienne et vit dans l'opulence. Mata Hari buvo patekusi į Paryžiaus aukštuomenę ir gyveno pasiturinčiai. Onder haar aanbidders zaten onder anderen Franse politici en hoge militairen. Her worshippers included French politicians and high-ranking military officers. Parmi ses adorateurs figuraient des hommes politiques français et des officiers supérieurs de l'armée. Tarp jos garbintojų buvo Prancūzijos politikai ir aukšto rango karininkai. Серед її шанувальників були французькі політики та вищі військові чини.

In januari 1914 vertrok Mata Hari naar Berlijn, waar ze een theatervoorstelling had. 1914 m. sausį Mata Hari išvyko į Berlyną, kur vaidino teatre. Ook in Berlijn was Mata Hari veel in het gezelschap van hoge politici en militairen te vinden. Also in Berlin, Mata Hari was much in the company of high-ranking politicians and military officers. À Berlin également, Mata Hari était souvent en compagnie de politiciens et d'officiers militaires de haut rang. Berlyne Mata Hari taip pat daug bendravo su aukšto rango politikais ir karininkais. 在柏林，玛塔·哈里也经常与高级政客和士兵在一起。 Maar datzelfde jaar brak de Eerste Wereldoorlog uit en vluchtte ze zo snel mogelijk naar Den Haag. But that same year World War I broke out and she fled as quickly as possible to The Hague. Tačiau tais pačiais metais prasidėjo Pirmasis pasaulinis karas ir ji kuo skubiau pabėgo į Hagą. Ook financieel had Mata Hari problemen, ze kon niet bij haar geld in Duitsland. Mata Hari also had financial problems; she could not access her money in Germany. Mata Hari avait également des problèmes financiers, elle ne pouvait pas accéder à son argent en Allemagne. Mata Hari taip pat turėjo finansinių problemų, ji negalėjo naudotis savo pinigais Vokietijoje.

In Den Haag is ze in 1916 voor het eerst benaderd om voor de Duitsers spionnenwerk te doen. I Haag i 1916 blev hun første gang kontaktet for at udføre spionarbejde for tyskerne. C'est à La Haye, en 1916, qu'elle est approchée pour la première fois pour faire de l'espionnage au profit des Allemands. 1916 m. Hagoje ji pirmą kartą buvo pakviesta dirbti šnipinėjimo darbą vokiečiams. Ze kreeg geld van de Duitse geheime dienst en een schuilnaam: Spionne H21. Elle a reçu de l'argent des services secrets allemands et un pseudonyme : Spionne H21. Ji gavo pinigų iš Vokietijos slaptosios tarnybos ir slapyvardį Spionne H21. Het is onduidelijk of ze ook echt waardevolle informatie aan de Duitsers heeft gegeven. It is unclear whether she actually gave valuable information to the Germans. Il n'est pas certain qu'elle ait réellement fourni des informations précieuses aux Allemands. Neaišku, ar ji iš tikrųjų suteikė vokiečiams vertingos informacijos.

Later in het jaar vertrok Mata Hari met een schip naar Frankrijk, waar ze haar diensten als spion aan de Franse geheime dienst aanbood. Later in the year, Mata Hari left by ship for France, where she offered her services as a spy to the French secret service. Plus tard dans l'année, Mata Hari part en bateau pour la France, où elle propose ses services d'espionne aux services secrets français. Vėliau tais pačiais metais Mata Hari laivu išvyko į Prancūziją, kur Prancūzijos slaptosioms tarnyboms pasiūlė savo kaip šnipės paslaugas. Nederland was neutraal in de Eerste Wereldoorlog, wat betekende dat Nederlanders vrij konden reizen door Europa. Les Pays-Bas étaient neutres pendant la Première Guerre mondiale, ce qui signifiait que les Néerlandais étaient libres de voyager en Europe. Pirmajame pasauliniame kare Nyderlandai buvo neutralūs, todėl olandai galėjo laisvai keliauti po Europą. Dat is voor een spion natuurlijk handig. Akivaizdu, kad šnipui tai patogu. Maar de Fransen vertrouwden haar niet en hielden haar in de gaten. But the French did not trust her and kept an eye on her. Mais les Français ne lui font pas confiance et la surveillent. Tačiau prancūzai ja nepasitikėjo ir nuolat ją stebėjo.

Een jaar later werd Mata Hari gearresteerd in Parijs, op verdenking van spionage. Un an plus tard, Mata Hari est arrêtée à Paris, soupçonnée d'espionnage. Po metų Mata Hari buvo suimtas Paryžiuje, įtarus jį šnipinėjimu. Ze ontkende dat ze als spion had gewerkt voor de Duitsers. Elle a nié avoir travaillé comme espionne pour les Allemands. Ji neigė, kad dirbo vokiečių šnipe. Maandenlang werd ze verhoord, maar er was geen concreet bewijsmateriaal tegen haar. Mėnesius ji buvo tardoma, tačiau konkrečių įrodymų prieš ją nebuvo. Pas na maanden verhoren gaf Mata Hari toe dat zij de agent achter de schuilnaam H21 was. Only after months of interrogations did Mata Hari admit that she was the agent behind the alias H21. Ce n'est qu'après des mois d'interrogatoires que Mata Hari a admis qu'elle était l'agent derrière le pseudonyme H21. Tik po kelis mėnesius trukusių tardymų Mata Hari prisipažino, kad ji buvo agentė, prisidengusi slapyvardžiu H21. Uitgeput en op van de zenuwen had ze de Fransen het bewijs gegeven waar ze naar zochten. Exhausted and worn out with nerves, she had given the French the proof they were looking for. Épuisée et à bout de nerfs, elle a fourni aux Français les preuves qu'ils recherchaient. Išvargusi ir išsekusi nuo nervų, ji pateikė prancūzams įrodymų, kurių jie ieškojo. Виснажена і знервована, вона дала французам докази, які вони шукали. De militaire rechtbank in Parijs vond dat er voldoende bewijs was om Mata Hari in juli 1917 te veroordelen voor spionage. Le tribunal militaire de Paris a estimé qu'il y avait suffisamment de preuves pour condamner Mata Hari pour espionnage en juillet 1917. 1917 m. liepą Paryžiaus karinis teismas nustatė, kad pakanka įrodymų nuteisti Matą Hari už šnipinėjimą. Ze werd veroordeeld tot de doodstraf, die op 15 oktober 1917 uitgevoerd is. Ji buvo nuteista mirties bausme, kuri buvo įvykdyta 1917 m. spalio 15 d. Daarmee kwam er op 41-jarige leeftijd een tragisch einde aan Mata Hari's leven. Tai tragiškai užbaigė Matos Hari gyvenimą, kai jam buvo 41 metai.

Wat was Mata Hari nou: een spion voor de Duitsers, voor de Fransen of een dubbelspion? Taigi, kas buvo Mata Hari: vokiečių šnipas, prancūzų šnipas ar dvigubas agentas? Eigenlijk weten we dat niet echt. Tiesą sakant, mes to nežinome. Er zijn weinig bewijzen bewaard gebleven die definitief kunnen zeggen of ze een spion was of niet. Little evidence has survived to say definitively whether she was a spy or not. Peu d'éléments ont été conservés qui permettraient de dire avec certitude si elle était ou non une espionne.

De vorming van de mythe van Mata Hari begon al snel na haar dood. La formation du mythe de Mata Hari a commencé peu après sa mort. Mitas apie Matą Hari pradėjo formuotis netrukus po jos mirties. Het idee van een exotische danseres die als spion werkte, sprak veel mensen tot de verbeelding. Die Vorstellung, dass eine exotische Tänzerin als Spionin arbeitet, hat die Fantasie vieler Menschen angeregt. The idea of an exotic dancer working as a spy captured many people's imagination. L'idée d'une danseuse exotique travaillant comme espionne a frappé l'imagination de nombreuses personnes. Idėja, kad egzotiška šokėja dirba šnipe, sužavėjo daugelio žmonių vaizduotę. Er zijn veel films gemaakt over het leven van Mata Hari, die haar imago als femme fatale alleen maar versterken. Many films have been made about Mata Hari's life, which only reinforce her image as a femme fatale. La vie de Mata Hari a fait l'objet de nombreux films qui ne font que renforcer son image de femme fatale. Daarvoor werden wel feiten verzonnen of overdreven om het verhaal spannender te maken. Before that, facts were made up or exaggerated to make the story more exciting. Anksčiau faktai buvo išgalvoti arba perdėti, kad istorija būtų įdomesnė. До цього факти вигадували або перебільшували, щоб зробити історію більш захопливою.

Haar leven en dood werden geromantiseerd en vaak afgebeeld als een tragische liefdesgeschiedenis. Her life and death were romanticized and often depicted as a tragic love story. Jos gyvenimas ir mirtis buvo romantizuojami ir dažnai vaizduojami kaip tragiška meilės istorija. Een van de beroemdste verfilmingen van haar leven is de Hollywood-film uit 1931, met in de hoofdrol Greta Garbo. One of the most famous film adaptations of her life is the 1931 Hollywood movie starring Greta Garbo. Viena garsiausių jos gyvenimo ekranizacijų - 1931 m. Holivudo filmas, kuriame pagrindinį vaidmenį atliko Greta Garbo. In deze film wordt Mata Hari neergezet als een spionne die verliefd wordt op haar Franse contactpersoon en uiteindelijk verraad pleegt omdat ze haar geliefde niet wil verliezen. In this film, Mata Hari is portrayed as a spy who falls in love with her French contact and eventually commits treason because she does not want to lose her lover. Dans ce film, Mata Hari est présentée comme une espionne qui tombe amoureuse de son contact français et finit par commettre une trahison parce qu'elle ne veut pas perdre son amant. Šiame filme Mata Hari vaizduojama kaip šnipė, kuri įsimyli savo ryšininką prancūzą ir galiausiai įvykdo išdavystę, nes nenori prarasti mylimojo. У цьому фільмі Мата Харі зображена як шпигунка, яка закохується у свого французького зв'язкового і врешті-решт вчиняє зраду, бо не хоче втратити коханого. 在这部电影中，玛塔·哈里被描绘成一名间谍，她爱上了她的法国联系人，并最终因为不想失去爱人而背叛了她。

Het feit dat er in de afgelopen honderd jaar sinds de dood van Mata Hari films, boeken, theaterstukken en zelf een computerspelletje gemaakt zijn, bewijst de enorme populariteit van Mata Hari. The fact that movies, books, plays and even a computer game have been made in the past hundred years since Mata Hari's death proves the enormous popularity of Mata Hari. Tai, kad per pastaruosius 100 metų nuo Matos Hari mirties buvo sukurti filmai, knygos, pjesės ir net kompiuterinis žaidimas, įrodo didžiulį Matos Hari populiarumą. Haar leven is misschien wel zo interessant omdat het zoveel verschillende gezichten heeft. Ihr Leben ist vielleicht deshalb so interessant, weil es so viele verschiedene Gesichter hat. Her life is perhaps so interesting because it has so many different faces. Sa vie est peut-être si intéressante parce qu'elle présente de nombreux visages différents. Jos gyvenimas galbūt toks įdomus, nes turi daugybę skirtingų veidų. Dieptepunten zoals haar ongelukkige huwelijk, tot hoogtepunten als danseres in Parijs en haar tragische einde. Low points such as her unhappy marriage, to highs as a dancer in Paris and her tragic end. Des bas-fonds comme son mariage malheureux, aux hauts-faits comme danseuse à Paris et à sa fin tragique. En ze was iemand die haar leven in eigen handen nam: ondanks de pech in haar leven heeft ze haar eigen carrière opgebouwd. And she was someone who took her life into her own hands: despite the bad luck in her life, she built her own career. En dat voor iemand die opgegroeid is in het doodnormale Friesland. And that for someone who grew up in dead-normal Friesland. Et ce, pour quelqu'un qui a grandi dans une Frise morte-normale. Ir tai pasakė žmogus, užaugęs negyvai normalioje Fryzijoje. E isto para alguém que cresceu numa Frísia sem nada de normal. Mata Hari blijft een fascinerende persoonlijkheid met een bijzonder verhaal. Mata Hari remains a fascinating personality with an extraordinary story. Mata Hari išlieka žavinga asmenybė su ypatinga istorija.

Daarmee kom ik aan het einde van deze podcast. That brings me to the end of this podcast. Tai mane atveda į šio podkasto pabaigą. Een Beetje Nederlands wordt mogelijk gemaakt door de vrienden van de podcast. "Een Beetje Nederlands" leidžia podkasto draugai. Ga naar de website om ook Vriend van de podcast te worden, en daarmee mij te steunen bij het maken van deze podcast. Go to the website to also become a Friend of the podcast, thus supporting me in creating this podcast. Eikite į svetainę ir taip pat tapkite podkasto draugu, taip paremdami mane kuriant šį podkastą. Bedankt voor het luisteren, ik hoop dat je een beetje Nederlands geleerd hebt en tot de volgende aflevering! Thanks for listening, I hope you learned a little Dutch and until the next episode! Ačiū, kad klausėtės, tikiuosi, kad išmokote olandų kalbos, ir iki kito epizodo!