Een Beetje Nederlands, #41 Bijlmerramp

Hallo allemaal! Welkom bij aflevering nummer 41 van Een Beetje Nederlands, de podcast voor mensen die Nederlands leren. Mijn naam is Robin en de aflevering van vandaag gaat over de Bijlmerramp. De tekst van deze aflevering kan je meelezen op de website van de podcast, www.eenbeetjenederlands.nl.

Deze podcast wordt gesteund door de Vrienden van de Podcast. Heel erg bedankt aan alle donateurs die al een donatie hebben gedaan! Labai dėkojame visiems aukotojams, kurie jau paaukojo! Wil je ook Vriend van de Podcast worden? Ar taip pat norėtumėte tapti podkasto draugu? In de shownotes kan je een link vinden met meer informatie.

Nu, door met de podcast! Dabar apie podkastą!

In de aflevering van vorige week kon je kennismaken met de Bijlmer, een buurt in Amsterdam-Zuidoost. Praėjusios savaitės epizode galėjote sužinoti apie Bijlmerį - Amsterdamo Zuidoost rajoną. Vandaag ga ik vertellen over een trieste gebeurtenis die daar 30 jaar geleden plaatsvond. Today I am going to tell about a sad event that happened there 30 years ago. Šiandien papasakosiu apie liūdną įvykį, kuris ten įvyko prieš 30 metų. Als je nog niets over de Bijlmer weet is het misschien handig om eerst even de aflevering van vorige week te luisteren, dat helpt bij het begrijpen van deze aflevering. If you don't know anything about the Bijlmer yet, it might be useful to first listen to last week's episode, which will help you understand this episode. Jei dar nieko nežinote apie Bijlmerį, galbūt būtų naudinga pirmiausia išklausyti praėjusios savaitės epizodą, nes jis padės suprasti šį epizodą.

Een korte samenvatting: De Bijlmer begon als een moderne buurt in Amsterdam, met vooral veel flatgebouwen. A short summary: The Bijlmer started out as a modern neighborhood in Amsterdam, mainly with many apartment buildings. Trumpa santrauka: Bijlmeris prasidėjo kaip modernus Amsterdamo rajonas, kuriame daugiausia buvo daugiabučių namų. Maar aan het einde van de jaren ‘80 had de Bijlmer een heel slecht imago. But at the end of the 1980s, the Bijlmer had a very bad image. Tačiau devintojo dešimtmečio pabaigoje Bijlmerio įvaizdis buvo labai prastas. Er stonden veel woningen leeg, er was veel werkloosheid en criminaliteit. Many homes were empty, there was a lot of unemployment and crime. Buvo daug tuščių namų, didelis nedarbas ir nusikalstamumas. De opkomst van heroïne had de situatie nog erger gemaakt. The rise of heroin had made the situation even worse. Padėtį dar labiau pablogino heroino paplitimas. In deze aflevering vertel ik over een vliegtuigramp die op 4 oktober 1992 plaatsvond in de Bijlmer. Šiame epizode kalbu apie 1992 m. spalio 4 d. Bijlmere įvykusią lėktuvo katastrofą.

Op deze avond zouden de levens van vele inwoners van de Bijlmer voor altijd veranderen. On this evening, the lives of many inhabitants of the Bijlmer would change forever. Šią naktį daugelio Bijlmero gyventojų gyvenimai pasikeis visiems laikams.

Wat gebeurde er precies op deze avond? Kas tiksliai įvyko šią naktį? Op de dag van de ramp was het guur weer; er stond een harde wind. On the day of the disaster, the weather was inclement; there was a strong wind. Nelaimės dieną oras buvo nepalankus, pūtė stiprus vėjas. Aan het begin van de avond steeg een vliegtuig op vanaf vliegveld Schiphol, het grootste vliegveld in Nederland. At the beginning of the evening, a plane took off from Schiphol Airport, the largest airport in the Netherlands. Ankstyvą vakarą iš didžiausio Nyderlandų oro uosto Schipholio pakilo lėktuvas. Schiphol ligt in de buurt van Amsterdam, en veel vliegtuigen vliegen over Amsterdam heen als ze aankomen of vertrekken. Schiphol is located near Amsterdam, and many planes fly over Amsterdam when they arrive or depart. Šipholas yra netoli Amsterdamo, todėl daugelis lėktuvų, atskrisdami arba išskrisdami, skrenda virš Amsterdamo.

Het vliegtuig waar het om ging was een vrachtvliegtuig van de Israëlische luchtvaartmaatschappij El-Al. The plane in question was a cargo plane from the Israeli airline El-Al. Tai buvo Izraelio oro linijų bendrovės "El-Al" krovininis lėktuvas. Een vrachtvliegtuig is een vliegtuig dat spullen vervoert, dus geen mensen. Krovininis lėktuvas - tai orlaivis, kuriuo gabenami daiktai, t. y. ne žmonės. Het vliegtuig was eerder op de dag vertrokken vanuit New York en was onderweg naar Tel Aviv in Israël. The plane had left New York earlier in the day and was en route to Tel Aviv, Israel. Het maakte op Schiphol een tussenstop. It made a stopover at Schiphol Airport. Lėktuvas sustojo Schipholio oro uoste. Daar kreeg het vliegtuig nieuwe brandstof en een nieuwe bemanning. There the plane received new fuel and a new crew. Ten lėktuvas gavo naujų degalų ir naują įgulą. Verder werden er kleine reparaties uitgevoerd voor defecten die waren waargenomen bij het toestel. Furthermore, minor repairs were carried out for defects that were observed with the device. Be to, buvo atliktas nedidelis orlaivio defektų remontas. 此外，还对设备中观察到的缺陷进行了小修。

Omdat het om een vrachtvliegtuig ging, waren er weinig mensen aan boord. Because it was a cargo plane, there were few people on board. Kadangi tai buvo krovininis lėktuvas, jame buvo nedaug žmonių. Er waren 3 piloten aan boord, en één passagier. Lėktuve buvo trys pilotai ir vienas keleivis. Dat was een werknemer van El-Al die in Amsterdam werkte en naar Tel Aviv reisde omdat ze daar zou gaan trouwen. That was an employee of El-Al who worked in Amsterdam and traveled to Tel Aviv because she was going to get married there. Tai buvo "El-Al" darbuotoja, kuri dirbo Amsterdame ir keliavo į Tel Avivą, nes ten turėjo ištekėti. Це була співробітниця "Ель-Аль", яка працювала в Амстердамі і приїхала до Тель-Авіва, бо мала там вийти заміж.

Al snel na het vertrek vanaf Schiphol ging het mis. Soon after departure from Schiphol, things went wrong. Netrukus išskridus iš Schipholio, viskas ėmė klostytis blogai. Op de grond hoorden mensen harde knallen en zagen rook bij het vliegtuig. People on the ground heard loud bangs and saw smoke near the plane. Žemėje žmonės girdėjo garsų trenksmą ir matė dūmus netoli lėktuvo. На землі люди почули гучні удари і побачили дим біля літака. De knal was veroorzaakt door een explosie bij één van de twee motoren van de rechtervleugel van het vliegtuig. The bang was caused by an explosion at one of the two engines of the plane's right wing. Sprogimas įvyko sprogus vienam iš dviejų lėktuvo dešiniojo sparno variklių. 爆炸是由飞机右翼两个发动机之一爆炸引起的。 De motor was zo erg beschadigd, dat het van de vleugel afbrak. The engine was so badly damaged that it broke off the wing. Daarbij botste de motor tegen de andere motor op de vleugel, die ook afbrak. In doing so, the engine collided with the other engine on the wing, which also broke off. Variklis susidūrė su kitu ant sparno esančiu varikliu, kuris taip pat nulūžo. De rechtervleugel had geen motoren meer en raakte zelf ook beschadigd. The right wing had no engines left and was damaged itself. Dešiniajam sparnui baigėsi varikliai ir jis pats buvo apgadintas. De motoren zijn in het water van een meer in de buurt van Amsterdam neergekomen. The engines crashed into the water of a lake near Amsterdam. Dviračiai nukrito į ežero vandenį netoli Amsterdamo.

De bemanning zag dat er een ernstig probleem was met het vliegtuig en stuurde een Mayday-signaal naar Schiphol. The crew saw that there was a serious problem with the aircraft and sent a Mayday signal to Schiphol. Įgula pamatė, kad lėktuvas susidūrė su rimta problema, ir išsiuntė "Mayday" signalą į Schipholio oro uostą. Ze wilden een noodlanding maken op Schiphol. They wanted to make an emergency landing at Schiphol Airport. Jie norėjo avariniu būdu nusileisti Šipholo oro uoste. Waarschijnlijk hadden ze niet door hoe serieus het probleem met de motoren precies was, anders hadden ze waarschijnlijk niet de keuze gemaakt om terug te vliegen naar Schiphol. Wahrscheinlich war ihnen nicht klar, wie ernst das Problem mit den Triebwerken war, sonst hätten sie sich wahrscheinlich nicht für den Rückflug nach Schiphol entschieden. They probably didn't realize how serious the problem with the engines was, otherwise they probably wouldn't have made the choice to fly back to Schiphol. Tikriausiai jie nesuprato, kokia rimta buvo variklių problema, kitaip tikriausiai nebūtų nusprendę skristi atgal į Schipholą.

Om 18:35 stuurt de bemanning een laatste noodoproep naar Schiphol: __Going down, going down__. At 18:35, the crew sends a final distress call to Schiphol: Going down, going down. 18.35 val. įgula siunčia paskutinį nelaimės signalą į "Schiphol": "Nusileidžiame, nusileidžiame". Een aantal seconden later stort het toestel neer op een flatgebouw in de Bijlmer. Wenige Sekunden später stürzt das Flugzeug in ein Wohnhaus im Bijlmer. A few seconds later, the plane crashes into an apartment building in the Bijlmer. Po kelių sekundžių lėktuvas įsirėžia į gyvenamąjį namą Bijlmerio rajone.

De gevolgen van de crash zijn verschrikkelijk. The consequences of the crash are dire. Avarijos pasekmės yra skaudžios. Bij het neerkomen explodeert het vliegtuig in een enorme vuurbal. On landing, the plane explodes in a huge fireball. Lėktuvui nusileidus lėktuvas sprogsta milžinišku ugnies kamuoliu. Er is een enorm gat in de flat geslagen op de plek waar het vliegtuig terecht is gekomen. A huge hole has been punched in the flat where the plane crashed. Plokštumoje, kurioje nusileido lėktuvas, išmušta didžiulė skylė. Wat over is van het flatgebouw staat in de brand: alle tien verdiepingen en meer dan 100 meter breed. What is left of the apartment building is on fire: all ten floors and more than 100 meters wide. Degė tai, kas liko iš daugiabučio namo: visi 10 aukštų ir daugiau nei 100 metrų plotis. Direct kwamen reddingsdiensten naar de rampplek: Politie, brandweer en ambulances waren binnen minuten op locatie. Immediately, rescue services came to the disaster site: Police, firefighters and ambulances were on site within minutes. Į nelaimės vietą nedelsiant atvyko gelbėjimo tarnybos: policija, ugniagesiai gelbėtojai ir greitosios pagalbos automobiliai buvo vietoje per kelias minutes. Door de omvang van de crash en de enorme brand werd gevreesd dat er misschien wel honderden slachtoffers waren. Due to the size of the crash and the huge fire, it was feared that there may have been hundreds of victims. Dėl avarijos dydžio ir didžiulio gaisro baimintasi, kad gali būti šimtai aukų.

In de dagen na de ramp zou het duidelijk worden hoeveel slachtoffers er echt waren. In the days after the disaster, it would become clear how many victims there really were. Praėjus kelioms dienoms po nelaimės paaiškėjo, kiek iš tikrųjų buvo aukų. In totaal zijn er 43 mensen omgekomen bij de ramp: 4 in het vliegtuig en 39 mensen op de grond. Iš viso per nelaimę žuvo 43 žmonės: keturi lėktuve ir 39 ant žemės. In 1992 waren er natuurlijk nog geen mobiele telefoons, dus was voor veel mensen lang onduidelijk of hun familieleden of vrienden de ramp overleefd hadden. In 1992, of course, there were no mobile phones yet, so for many people it was unclear for a long time whether their relatives or friends had survived the disaster. 1992 m., žinoma, nebuvo mobiliųjų telefonų, todėl daugeliui žmonių ilgai nebuvo aišku, ar jų giminaičiai ir draugai išgyveno nelaimę.

Het zou kunnen dat het echte aantal slachtoffers eigenlijk hoger is, omdat er in de Bijlmer in die tijd veel mensen illegaal woonden. Es könnte sein, dass die tatsächliche Zahl der Opfer höher ist, weil viele Menschen zu dieser Zeit illegal in der Bijlmer lebten. It is possible that the real number of victims is actually higher, because many people lived illegally in the Bijlmer at that time. Gali būti, kad tikrasis aukų skaičius iš tikrųjų yra didesnis, nes tuo metu Bijlmere daug žmonių gyveno nelegaliai. Dat waren vooral mensen uit Suriname en Ghana die illegaal in Nederland woonden. Daugiausia tai buvo nelegaliai Nyderlanduose gyvenantys žmonės iš Surinamo ir Ganos.

Naast de doden zijn er in de jaren na de ramp ook veel mensen ziek geworden die in de omgeving van de ramp woonden of als reddingswerker geholpen hebben bij de ramp. In addition to the deaths, many people became ill in the years after the disaster who lived in the vicinity of the disaster or who helped with the disaster as a rescue worker. Be žuvusiųjų, daugybė žmonių, gyvenusių netoli nelaimės ar padėjusių gelbėtojams, taip pat susirgo praėjus keleriems metams po nelaimės. Veel mensen hebben een trauma opgelopen aan de gebeurtenis en hebben daar mentale of psychische problemen door. Many people have been traumatized by the event and have mental or psychological problems as a result. Daugelis žmonių dėl šio įvykio patyrė traumą ir turi psichinių ar psichologinių problemų. Honderden mensen hebben ook fysieke klachten waarvan gedacht wordt dat het door de Bijlmerramp komt. Hundreds of people also have physical complaints that are thought to be due to the Bijlmer disaster. Šimtai žmonių taip pat turi fizinių nusiskundimų, kurie, kaip manoma, yra susiję su Bijlmerio katastrofa. Bijvoorbeeld slapeloosheid, vermoeidheid, pijn, maar ook ernstige ziektes als kanker. For example, insomnia, fatigue, pain, but also serious diseases such as cancer. Pavyzdžiui, nemiga, nuovargis, skausmas, taip pat sunkios ligos, pavyzdžiui, vėžys. Het is vaak moeilijk om met zekerheid vast te stellen of de klachten door de Bijlmerramp komen. It is often difficult to determine with certainty whether the complaints are caused by the Bijlmer disaster. Dažnai sunku tiksliai nustatyti, ar simptomai atsirado dėl Bijlmerio nelaimės.

In de maanden en jaren na de ramp werd er gezocht naar de precieze oorzaak van de crash. In the months and years following the disaster, the search was on to find the exact cause of the crash. Praėjus keliems mėnesiams ir metams po katastrofos buvo ieškoma tikslios katastrofos priežasties. Nos meses e anos que se seguiram à catástrofe, procurou-se descobrir a causa exacta do acidente. Hoe heeft de ramp kunnen gebeuren? How did the disaster happen? Kaip įvyko nelaimė? Como é que a catástrofe aconteceu? En vooral: waarom is het gebeurd? And most importantly, why did it happen? Visų pirma, kodėl tai įvyko? Bij het onderzoek zijn een aantal mysteries nooit helemaal opgehelderd. During the investigation, a number of mysteries were never fully clarified. Tyrimo metu taip ir nebuvo iki galo išaiškinta nemažai paslapčių. Doordat niet alles duidelijk is geworden in het onderzoek, blijft de Bijlmerramp iets raadselachtigs en onbegrijpelijks voor veel mensen. Because not everything has become clear in the investigation, the Bijlmer disaster remains something enigmatic and incomprehensible to many people. Kadangi tyrimo metu ne viskas paaiškėjo, Bijlmerio nelaimė daugeliui žmonių išlieka mįslinga ir nesuprantama. Mensen proberen emotionele gebeurtenissen te verklaren, en als die verklaringen er niet zijn ontstaan er vaak complottheorieën. People try to explain emotional events, and when those explanations are not there, conspiracy theories often arise. Žmonės bando paaiškinti emocinius įvykius, o kai tų paaiškinimų nėra, dažnai kyla sąmokslo teorijos. 人们试图解释情感事件，当这些解释不可用时，阴谋论常常会出现。 Die zijn er ook bij de Bijlmerramp. They are also available at the Bijlmer disaster. Wat daarvan waar is en wat niet, weet ik natuurlijk niet, dus hou er rekening mee dat er in de rest van de aflevering complottheorieën besproken worden. Natürlich weiß ich nicht, was wahr ist und was nicht, also denkt daran, dass Verschwörungstheorien im Rest der Folge diskutiert werden. Of course I don't know what is true and what is not, so keep in mind that conspiracy theories will be discussed in the rest of the episode. 当然，我不知道什么是真的，什么不是，所以请记住，阴谋论将在本集的其余部分讨论。

Ieder vliegtuig heeft een zogenaamde zwarte doos, waarop de vluchtgegevens en de gesprekken in de cockpit van het vliegtuig opgenomen worden. Every aircraft has a so-called black box, on which the flight data and the conversations in the cockpit of the aircraft are recorded. De zwarte doos waarop de cockpitgesprekken staan, de Cockpit Voice Recorder, is nooit gevonden. The black box containing the cockpit conversations, the Cockpit Voice Recorder, has never been found. Er is zelfs een beloning van 10.000 gulden uitgeloofd voor het vinden van de recorder. A reward of 10,000 guilders has even been offered for finding the recorder. De doos met de vluchtgegevens, de Flight Data Recorder, is wel gevonden. The box with the flight data, the Flight Data Recorder, has been found. Dat is vreemd, want deze twee zwarte dozen zitten naast elkaar in het vliegtuig. That's strange, because these two black boxes are next to each other on the plane.

Er zijn ook vraagtekens bij de lading van het vliegtuig. There are also question marks over the cargo of the plane. Volgens El Al werden er alleen ongevaarlijke producten vervoerd met het vrachtvliegtuig: parfum, bloemen en computeronderdelen. According to El Al, only harmless products were transported on the cargo plane: perfume, flowers and computer parts. Maar al snel werd duidelijk dat dit niet klopte. But it soon became clear that this was not true. Er werden documenten gevonden waarmee bewezen werd dat er militaire goederen vervoerd werden. Documents were found proving that military goods were being transported. Pas in 1998 werd er duidelijk dat er een chemische stof vervoerd werd, het zogenaamde DMMP, dat gebruikt wordt bij het maken van zenuwgas. Only in 1998 did it become clear that a chemical substance was being transported, the so-called DMMP, which is used in the production of nerve gas. Wat de exacte lading van het vliegtuig was is nog steeds niet helemaal duidelijk, maar dat er na de ramp gelogen is over de lading is in ieder geval duidelijk. It is still not entirely clear what the exact cargo of the aircraft was, but it is clear that the cargo was lied to after the disaster. La cargaison exacte de l'avion n'est pas encore tout à fait claire, mais le fait qu'elle ait fait l'objet de mensonges après la catastrophe l'est au moins. 目前尚不完全清楚飞机上的确切货物是什么，但至少可以清楚的是，灾难发生后有关货物的谎言。

Het Israëlische El Al had lange tijd op Schiphol een speciale status. Officieel mag Schiphol niet voor militaire vluchten worden gebruikt, maar El Al gebruikte Schiphol wel om militaire goederen te vervoeren. Officially, Schiphol may not be used for military flights, but El Al used Schiphol to transport military goods. Volgens een oud-agent van de Israëlische geheime dienst Mossad zou dat ook de missende zwarte doos kunnen verklaren: volgens hem worden de Cockpit Voice Recorders standaard uit vliegtuigen van El Al gehaald die militaire ladingen hebben. Laut einem ehemaligen Agenten des israelischen Geheimdienstes Mossad könnte dies auch die fehlende Blackbox erklären: Ihm zufolge werden die Cockpit Voice Recorder standardmäßig aus El-Al-Flugzeugen mit militärischer Nutzlast entfernt. According to a former agent of the Israeli secret service Mossad, this could also explain the missing black box: according to him, the Cockpit Voice Recorders are standardly removed from El Al aircraft that have military payloads. Selon un ancien agent des services secrets israéliens du Mossad, cela pourrait également expliquer la disparition de la boîte noire : d'après lui, les enregistreurs de voix du cockpit sont régulièrement prélevés sur les avions d'El Al qui ont une charge militaire. За словами колишнього агента ізраїльської спецслужби Моссад, це також може пояснити зникнення чорної скриньки: за його словами, бортові самописці регулярно вилучаються з літаків Ель-Аль, які мають військове навантаження. 以色列特工摩萨德的一名前特工表示，这也可以解释黑匣子失踪的原因：根据他的说法，驾驶舱录音机通常是从装有军事有效载荷的以色列航空公司飞机上拆除的。 Of dit bij de recorder van het vliegtuig van de Bijlmerramp gebeurd is, weten we niet zeker. Whether this happened with the recorder of the aircraft of the Bijlmer disaster, we are not sure.

Naast de chemische stoffen bevatte het vliegtuig ook verarmd uranium, werd later bekend. In addition to the chemicals, the plane also contained depleted uranium, it was later revealed. Verarmd uranium is niet hetzelfde als het zeer radioactieve uranium dat in kernwapens en energiecentrales gebruikt wordt. Depleted uranium is not the same as the highly radioactive uranium used in nuclear weapons and power plants. Verarmd uranium is erg zwaar, en wordt daarom vaak gebruikt als contragewicht in vliegtuigen. Depleted uranium is very heavy and is therefore often used as a counterweight in aircraft. Dat is heel gebruikelijk. That is very common.

Hoewel verarmd uranium niet zo gevaarlijk is als normaal uranium, is het nog steeds gevaarlijk. Although depleted uranium is not as dangerous as normal uranium, it is still dangerous. De hulpverleners bij de ramp zijn niet gewaarschuwd dat er gevaarlijke stoffen aanwezig waren, en hebben daarom niet de juiste beschermende kleding gedragen. Responders to the disaster were not warned that hazardous materials were present, and therefore did not wear proper protective gear. De kans is groot dat sommige hulpverleners hierdoor ziek zijn geworden. Chances are that some caregivers have become ill as a result.

Ten slotte moet ik het nog hebben over de mannen in de witte pakken. Finally, I must mention the men in the white suits. 最后，我必须提到那些穿白西装的男人。 Dit is het gedeelte van de mysteries rond de Bijlmerramp waar het minst over zeker is en ook de meeste complottheorieën over bestaan. This is the part of the mysteries surrounding the Bijlmer disaster where the least is known and where the most conspiracy theories exist. Al snel na de ramp kwamen er berichten in de krant over mysterieuze mannen in witte pakken die door meerdere mensen gezien zijn op de avond van de ramp. Soon after the disaster there were newspaper reports of mysterious men in white suits who were seen by several people on the night of the disaster. 灾难发生后不久，报纸上就出现了关于灾难当晚有几个人看到身穿白色西装的神秘男子的报道。 Inwoners van flats in de buurt van de ramp, politieagenten en hulpverleners hebben verklaard dat ze de mensen in witte pakken hebben zien zoeken tussen het puin van de ramp. Residents of flats near the disaster, police officers and aid workers have said they saw people in white suits searching through the rubble of the disaster. Mogelijk zijn er ook brokstukken meegenomen door de mannen. Debris may also have been taken by the men. Sommige mensen denken dat de mannen in de witte pakken horen bij de Israëlische geheime dienst Mossad. Some people think that the men in the white suits belong to the Israeli secret service Mossad. Die zouden op zoek zijn naar de geheime militaire lading van het vliegtuig. They would be looking for the secret military cargo of the plane.

Er is veel onduidelijk over de mannen in de witte pakken. Het is onzeker of ze er überhaupt zijn geweest en zo ja, wat ze gedaan hebben en wie het waren. It is uncertain whether they were there at all and if so, what they did and who they were. Er is veel onderzoek naar gedaan, maar het mysterie is nog niet opgelost. Wel heeft het onderzoek geconcludeerd dat er zeer waarschijnlijk bewijsmateriaal van de rampplek verdwenen is. Die Untersuchung kam jedoch zu dem Schluss, dass die Beweise höchstwahrscheinlich vom Ort der Katastrophe verschwunden sind. However, the investigation has concluded that it is very likely that evidence of the disaster site has disappeared.

Omdat er zoveel onduidelijkheid was in de jaren na de ramp over de precieze gebeurtenissen, heeft de overheid in 1998 een groot onderzoek laten doen. Because there was so much uncertainty in the years following the disaster about exactly what happened, the government commissioned a major investigation in 1998. Zo'n onderzoek door de overheid noemen we een parlementaire enquête. Such an investigation by the government is called a parliamentary inquiry. Daarbij kunnen mensen onder ede verhoord worden. In the process, people may be questioned under oath. Onder ede verhoren betekent dat de waarheid gezegd moet worden, je kan gestraft worden als je liegt onder ede.

Het onderzoek heeft ruim een jaar geduurd, en er zijn 90 mensen verhoord. Vooral de onduidelijkheid over de lading van het vliegtuig en de gezondheidsklachten van de inwoners en hulpverleners werd onderzocht. Відсутність ясності щодо вантажу літака та скарги на здоров'я мешканців і працівників екстрених служб були особливо ретельно вивчені.

Het onderzoek gaf nieuwe informatie over sommige onduidelijkheden rond de ramp, bijvoorbeeld over de lading. Ook werd het duidelijk dat er belangrijke informatie geheim gehouden is, zowel door de Nederlandse regering, Schiphol als de Israëlische luchtvaartmaatschappij El-Al. It also became clear that important information was kept secret, both by the Dutch government, Schiphol and the Israeli airline El-Al. Maar helaas is er tot op de dag van vandaag nog veel onduidelijk rond de ramp.

Wat wel zeer duidelijk is, is dat de ramp de levens van vele omwonenden voor altijd veranderd heeft. What is very clear, however, is that the disaster changed the lives of many local residents forever. Dan denk ik aan de families en vrienden van de 43 doden die bij de ramp vielen. Then I think of the families and friends of the 43 people who died in the disaster. Maar ook de omwonenden en hulpverleners die getraumatiseerd of ziek zijn geworden. But also the local residents and emergency workers who were traumatized or sickened. De ramp is 30 jaar geleden gebeurd, maar heeft nog steeds een grote impact op veel mensen die nu nog steeds leven. The disaster happened 30 years ago, but it still has a great impact on many people who are still alive today.

Het flatgebouw waar de ramp gebeurd is, is afgebroken. The apartment building where the disaster happened has been demolished. Багатоквартирний будинок, де сталася катастрофа, знесено. Maar een grote boom die vlakbij de flat stond staat er wel nog steeds, en dat is een herdenkingsplek voor de ramp geworden. Deze boom wordt “de boom die alles zag” genoemd. This tree is called "the tree that saw everything." Ieder jaar op 4 oktober is er bij deze boom een herdenking van de slachtoffers van de ramp. Every year on Oct. 4, there is a commemoration of the victims of the disaster at this tree.

Hiermee kom ik aan het einde van de aflevering. Mocht je nog vragen hebben over de Bijlmerramp kan je die altijd stellen op de website van de podcast. If you have any questions about the Bijlmer disaster, you can always ask them on the podcast's website. Op de pagina waar ook de transcripties staan kan je ook opmerkingen of vragen stellen. You can also submit comments or questions on the page that includes the transcripts. 您还可以在成绩单所在的页面上提出评论或问题。 Ik hoop dat je een beetje Nederlands geleerd hebt en tot de volgende aflevering!