Žena dinosaur Weiblicher Dinosaurier A dinosaur woman mujer dinosaurio Femme dinosaure Dinosaurus vrouw Samica dinozaura

Žena Dinosaur Dinosaurier-Frau Dinosaur woman

Hrabra otkrića Mary Anning, prve paleontologinje Die kühnen Entdeckungen von Mary Anning, der ersten Paläontologin The bold discoveries of Mary Anning, the first paleontologist

Napisala Linda Skeers Geschrieben von Linda Skeers Written by Linda Skeers

Ilustrovala Marta Alvarez Miguens Illustriert von Marta Alvarez Miguens Illustrated by Marta Alvarez Miguens

Mary Anning se izmicala plimi i udarima Mary Anning wich den Gezeiten aus Mary Anning dodged the tides Mary Anning esquivó las mareas y los golpes Mary Anning ontweek de getijden en de klappen Mary Anning uniknęła przypływów

talasa dok je pretraživala plažu Wellen, als sie den Strand absuchte waves as she searched the beach olas mientras buscaba en la playa golven terwijl ze het strand afspeurde fale, gdy przeszukiwała plażę?

u blizini svog rodnog grada Lyme Regisa in der Nähe seiner Heimatstadt Lyme Regis near his home town of Lyme Regis in de buurt van zijn geboorteplaats Lyme Regis w pobliżu jego rodzinnego miasta Lyme Regis

u Engleskoj. in England. in Engeland.

Punila je svoju korpu „zanimljivostima” Sie füllte ihren Korb mit „interessanten Dingen“ She filled her basket with "interesting things" Ella estaba llenando su canasta con "cosas interesantes" Ze vulde haar mandje met 'interessante dingen' Napełniła swój koszyk „ciekawymi rzeczami”

koje je zatim prodavala turistima, die sie dann an Touristen verkaufte, which she then sold to tourists, que luego vendía a los turistas, die ze vervolgens aan toeristen verkocht,

poput školjaka i fosila izmišljenih wie Muscheln und Fossilien zusammengesetzt like shells and fossils invented como conchas y fósiles formados zoals schelpen en fossielen die zijn gemaakt

lokalnih naziva kao što su lokale Namen wie z local names such as nombres locales como lokale namen zoals

„zmijsko kamenje“ (amoniti), "Schlangensteine" (Ammoniten), "Snake stones" (ammonites), "piedras de serpiente" (ammonites), "slangenstenen" (ammonieten),

„đavolje kandže“ (belemnita) i "Teufelskrallen" (belemnita) und "Devil's claws" (belemnita) and "garras del diablo" (belemnita) i

„anđeoska krila“ Petricola pholadiformis. "Engelsflügel" Petricola pholadiformis. "Angel wings" Petricola pholadiformis. "alas de ángel" Petricola pholadiformis.

Teturala je preko litica Sie taumelte über die Klippen She staggered over the cliffs Ella tropezó con los acantilados Ze struikelde over de kliffen

s kojih se odronjavalo kamenje von denen Steine fielen from which stones fell de donde caían piedras waaruit stenen vielen

i stjenovitih vrhova, und felsige Gipfel, and rocky peaks, en rotsachtige toppen,

izbjegavajući po život opasna klizišta. lebensbedrohliche Erdrutsche zu vermeiden. avoiding life-threatening landslides. levensbedreigende aardverschuivingen te vermijden.

Uprkos stalnoj opasnosti, Trotz der ständigen Gefahr, Despite the constant danger, Ondanks het voortdurende gevaar,

Mary se nije plašila. Maria hatte keine Angst. Mary was not afraid.

Ustrajala je u namjeri da otkrije dugo Sie beharrte lange auf ihrer Absicht, es herauszufinden She persisted in her intention to find out for a long time Ze bleef lang vasthouden aan haar voornemen om daar achter te komen Długo upierała się przy swoim zamiarze dowiedzenia się

zakopane tajne tog područja - vergrabene Geheimnisse der Gegend - buried secrets of the area - verborgen geheimen van het gebied -

bez obzira na rizik. unabhängig vom Risiko. regardless of risk. ongeacht het risico.

Mary je naučila da čita i piše u Mary lernte lesen und schreiben Mary learned to read and write in Maria leerde lezen en schrijven

nedjeljnoj školi ali je htjela naučiti Sonntagsschule, aber sie wollte lernen Sunday school but she wanted to learn Zondagsschool, maar ze wilde leren

mnogo više. viel mehr. many more. veel meer.

Imala je toliko pitanja o kostima Sie hatte so viele Fragen zu Knochen She had so many questions about bones Ze had zoveel vragen over botten

i fosilima koje je pronalazila und die Fossilien, die sie gefunden hat and the fossils she found en de fossielen die ze vond

i trebali su joj odgovori! und sie brauchte Antworten! and she needed answers! en ze had antwoorden nodig!

Posuđivala je knjige i kopirala naučne radove. Sie lieh sich Bücher aus und kopierte wissenschaftliche Arbeiten. She borrowed books and copied scientific papers. Ze leende boeken en kopieerde wetenschappelijke werken.

Skicirala je zamršene crteže svojih otkrića, Sie skizzierte komplizierte Zeichnungen ihrer Entdeckungen, She sketched intricate drawings of her discoveries, Ze schetste ingewikkelde tekeningen van haar ontdekkingen,

i pravila je bilješke. und Notizen gemacht. and made notes. en ze maakte aantekeningen.

Mnogo, mnogo bilježaka. Viele, viele Notizen. Lots and lots of notes.

Jednog jutra, Eines Morgens, One morning,

kada su Mary i njen brat istraživali litice, als Mary und ihr Bruder die Klippen erkundeten, when Mary and her brother were exploring the cliffs, toen Mary en haar broer de kliffen aan het verkennen waren,

ugledali su nešto što ih je iznenadilo. sie sahen etwas, das sie überraschte. they saw something that surprised them. ze zagen iets dat hen verraste.

U stijeni se nalazila velika očna duplja Im Felsen war eine große Augenhöhle There was a large eye socket in the rock Er zat een grote oogkas in de rots

koja je gledala pravo u njih! who looked straight at them! die hen recht aankeek!

Pažljivo su klesanjem odstranili Sie meißelten es sorgfältig weg They were carefully removed by carving Ze hebben het zorgvuldig weggebeiteld

prljavštinu i kamen kako bi otkrili glavu Schmutz und Stein, um den Kopf freizulegen dirt and stone to expose the head vuil en rotsen om het hoofd te onthullen

sa šiljastom njuškom, mit spitzer Schnauze, with a pointed snout, met een spitse snuit,

dugu preko jednog metra. over one meter long. ruim een meter lang.

Golemu vilicu. Ein riesiger Kiefer. A huge jaw. Een enorme kaak.

Stotine zuba. Hundreds of teeth. Honderden tanden.

Bilo je zastrašujuće! Es war erschreckend! It was scary!

Ali Mary se nije uplašila. But Mary wasn't scared. Maar Maria was niet bang.

To ju je fasciniralo! Das hat sie fasziniert! That fascinated her! Dat fascineerde haar!

Nagovorili su radnike iz sela da im They persuaded the workers from the village to give them Ze haalden de arbeiders uit het dorp over om ze te geven

pomognu da je iskopaju i odnesu kući. help dig it up and take it home. help het uitgraven en mee naar huis nemen.

Dok su se muškarci vraćali svom poslu, As the men returned to their jobs, Toen de mannen weer aan het werk gingen,

Mary je krenula nazad da pronađe i Mary went back to find and Mary begon terug te zoeken en

tijelo tog stvorenja. the body of that creature. het lichaam van dat wezen.

Litice su se stalno pomicale i klizile. Die Klippen bewegten sich ständig und rutschten. The cliffs were constantly moving and sliding. De kliffen waren voortdurend in beweging en gleden.

Tijelo je moralo biti zakopano negdje u blizini. The body had to be buried somewhere nearby.

Ali gdje? But where?

Dan za danom Mary je teturala po liticama. Day after day Mary staggered along the cliffs. Dag na dag wankelde Mary over de kliffen.

Tražila je sedmicu za sedmicom. Sie suchte Woche für Woche. She searched week after week. Ze zocht week na week.

Mjesecem za mjesecem. Month after month.

Nakon skoro godinu dana, After almost a year, Na bijna een jaar,

Majka priroda joj je pružila Mary pomoć. Mutter Natur half Mary dabei. Mother Nature helped Mary help her. Moeder natuur hielp Maria.

Snažan vjetar i snažna kiša iz razorne oluje Strong wind and heavy rain from a devastating storm Sterke wind en zware regenval als gevolg van een verwoestende storm

izazvali su nekoliko klizišta. Sie verursachten mehrere Erdrutsche. they caused several landslides.

U jednoj noći otkriveni su drevni slojevi litice. Alte Schichten der Klippe wurden in einer Nacht entdeckt. In one night, ancient layers of cliffs were discovered. Oude lagen van de klif werden in één nacht ontdekt.

Slojevi za koje bi trebale godine da se Schichten, deren Erstellung Jahre dauern würde Layers that would take years to Lagen waarvan het jaren zou duren om ze te creëren

otkriju samo čekićem i dlijetom. detect only with a hammer and chisel. ze ontdekken het alleen met een hamer en een beitel.

Mary je nešto zapelo za oko. Etwas erregte Marys Aufmerksamkeit. Mary caught something in the eye. Iets trok Mary's aandacht.

Kosti. Bones. Botten.

Hrabro, Mary je polako klesala... Tapfer schnitzte Mary langsam… Bravely, Mary was slowly carving ... Moedig sneed Mary langzaam...

i otkrila rebra. und offenbarte die Rippen. and discovered ribs.

Pršljene. Vertebrae.

Peraje! Fin!

Je li to bio krokodil? Was it a crocodile?

Riba? Fish?

Gušter? Lizard?

Ne, Mary je otkrila stvorenje koje nikada No, Mary discovered a creature that never Nee, Mary ontdekte een wezen dat nooit

prije nije vidjela! she hasn't seen it before!

Je li se uplašila? Was she scared?

Ne. Not.

Nimalo. Not at all.

Ali mnogi seljani jesu bili uplašeni. But many villagers were scared.

Ubrzo su svi pričali o Marynom čudovištu. Bald sprachen alle über Marys Monster. Soon everyone was talking about Mary's monster.

Vijest o čudovištu je stigla do bogatog The news of the monster reached the rich Het nieuws over het monster bereikte de rijke man

kolekcionara koji je ponudio da kupi a collector who offered to buy verzamelaar die te koop aanbiedt

pronađeni kostur. Skelett gefunden. skeleton found. skelet gevonden.

Mary ga je nevoljko prodala, Mary reluctantly sold it, Mary verkocht het met tegenzin,

ali od tog novca porodica Anning mogla je but with that money the Anning family could maar met dat geld kon de familie Anning dat wel

živjeti mjesecima. live for months. maandenlang leven.

Kolekcionar ga je donirao jednom A collector donated it once Een verzamelaar heeft het ooit geschonken

londonskom muzeju, London Museum, Londen Museum,

pa su se naučnici i geolozi okupili na izložbi. so scientists and geologists gathered for exhibitions. dus kwamen wetenschappers en geologen bijeen op de tentoonstelling.

Proučavali su ga. They studied him. Ze bestudeerden hem.

Računali. Computers.

Raspravljali.

Nazvali su ga Ichthyosaurus, They called him Ichthyosaurus, Ze noemden het Ichthyosaurus,

što je značilo "ribo-gušter". which meant "fish-lizard." wat "vishagedis" betekende.

Riječ "dinosaur" još nije bila ni The word "dinosaur" wasn't there yet Het woord ‘dinosaurus’ bestond nog niet eens

izmišljena. fictional.

Onda su svi ti naučnici objavili nešto Then all these scientists published something Toen publiceerden al deze wetenschappers iets

što je šokiralo čitav svijet. which shocked the whole world. wat de hele wereld schokte.

Maryino otkriće nije bilo samo staro, Mary's discovery wasn't just old, Mary's ontdekking was niet alleen oud,

nego je bilo staro više miliona godina! it was millions of years old! maar het was enkele miljoenen jaren oud!

Njihova izjava je poljuljala uvriježeno Their statement shook convulsively Hun verklaring schokte de gevestigde orde

mišljenje da je planeta Zemlja stara the opinion that the planet Earth is old de mening dat planeet Aarde oud is

samo šest hiljada godina. only six thousand years. slechts zesduizend jaar.

Također, niko nije znao da neka Also, no one knew what to do Ook wist niemand dat sommigen

životinjska vrsta može izumrijeti dok nisu the animal species may become extinct while they are not een diersoort kan uitsterven terwijl zij dat niet zijn

proučili ostatke stvorenja studied the remains of the creature bestudeerde de overblijfselen van het wezen

koje više nije hodalo Zemljom. which no longer walked the Earth. die niet langer op aarde rondliep.

Dok su drugi raspravljali o njenom otkriću While others discussed her discovery Terwijl anderen over haar ontdekking debatteerden

Mary je nastavila istraživati. Mary continued to explore. Mary bleef verkennen.

I učiti. And learn.

Tokom godina, Over the years, Door de jaren heen

Mary je takođe pronašla mnoge čudne, Mary also found many strange ones, Maria vond ook veel vreemde,

tamne, grbave kamenčiće unutar kostura. dark, humpbacked pebbles inside the skeleton.

Pregledala ih je. She examined them.

Ponovo je pročitala svoje bilješke. She read her notes again.

Proučavala svoje crteže. She studied her drawings. Ze bestudeerde haar tekeningen.

I onda je Mary shvatila o čemu se radi! And then Mary realized what it was all about! En toen besefte Mary waar het allemaal over ging!

Samo, bilo je to nešto o čemu dama It's just, it was something the lady was talking about Alleen, het was iets waar de dame over ging

ne bi trebala pričati... you shouldn't talk ... je moet niet praten...

Ali Mary je bila više naučnica nego prava But Mary was more of a scientist than a real one Maar Mary was meer een wetenschapper dan een advocaat

dama, pa je izjavila da je ovo kamenje, lady, so she said these stones, dame, dus verklaarde ze dat deze stenen,

poznato kao bezoari, zapravo fosilizirana known as bezoars, actually fossilized bekend als bezoars, feitelijk gefossiliseerd

KAKICA! KAKICA! POEP!

Geolozi su se podsmjehivali. Geologists scoffed. De geologen sneerden.

Naučnici su se rugali. Scientists scoffed. Wetenschappers spotten.

Zatim su ih pobliže proučili Then they studied them more closely Vervolgens bestudeerden ze ze nader

i shvatili da je Mary u pravu! and realized Mary was right! en besefte dat Mary gelijk had!

Maryno otkriće je pomoglo naučnicima Mary's discovery helped scientists Mary's ontdekking hielp wetenschappers

da saznaju više o tome šta su drevna to learn more about what they are ancient om meer te weten te komen over wat ze oud zijn

stvorenja jela. food creatures.

Mary je pronašla i mnogo dugih, Mary also found many long ones,

tankih, stožastih fosila. thin, conical fossils. dunne, conische fossielen.

Bili su neupadljivi. They were inconspicuous.

Obični. Ordinary.

Barem spolja. At least outside. In ieder geval van buitenaf.

Bila je radoznala pa je jedan otvorila. She was curious so she opened one. Ze was nieuwsgierig, dus opende ze er een.

Unutra je bio mali džep ispunjen Inside was a small pocket filled Binnenin zat een klein zakje gevuld

gustom tamnom materijom. thick dark matter. dichte donkere materie.

Mary je to još više zaintrigiralo! Mary was even more intrigued by this!

Dodavanjem nekoliko kapi vode materija By adding a few drops of water matter

se pretvorila u ... turned into ... veranderd in...

TINTU. INK. INKT.

Maryino otkriće pokazalo je da su Mary's discovery showed that they were Mary's ontdekking toonde aan dat dit het geval was

drevna vodena stvorenja ispuštala tintu ancient aquatic creatures spilled ink oude waterwezens lieten inkt vrij

kako bi se sakrila od gladnih predatora. to hide from hungry predators. om zich te verbergen voor hongerige roofdieren.

Kad je Mary imala dvadeset četiri godine, When Mary was twenty-four, Toen Maria vierentwintig jaar oud was,

došla je do još jednog nevjerojatnog otkrića! she made another amazing discovery! ze heeft weer een geweldige ontdekking gedaan!

Ovo stvorenje nije imalo noge. This creature had no legs.

Niti peraje. Not even fins.

Imalo je KRILA! It had WINGS!

Mary je iskopala praistorijskog letećeg Mary dug up a prehistoric flyer Mary heeft een prehistorische vlieger opgegraven

gmaza zvanog pterosaur. a reptile called the pterosaur.

Širom svijeta naučnici su pričali o Around the world, scientists have talked about Over de hele wereld spraken wetenschappers

Marynim nevjerovatnim otkrićima. Mary's amazing discoveries. Mary's ongelooflijke ontdekkingen.

Ali nisu pričali o Mary. But they didn't talk about Mary. Maar ze spraken niet over Maria.

Bar ne u početku. At least not in the beginning. In ieder geval niet in eerste instantie.

Iako je Mary mogla identificirati vrstu Although Mary could identify the species Hoewel Mary de soort kon identificeren

životinje iz jedne jednine kosti i obnovit animals from a single bone and renew dieren uit één enkel bot en opnieuw opbouwen

čitave kosture kao da su slagalice, whole skeletons like puzzles, hele skeletten alsof het legpuzzels zijn,

nije se mogla pridružiti Geološkom društvu she could not join the Geological Society ze kon geen lid worden van de Geological Society

u Londonu. in London. in Londen.

Ženama to nije bilo dozvoljeno. Women were not allowed to do that. Vrouwen mochten dat niet doen.

Nije mogla pohađati predavanja She could not attend lectures Ze kon geen lezingen bijwonen

ni držati časove na univerzitetu. nor hold classes at the university. noch lesgeven aan de universiteit.

Nije mogla čak ni pohađati te časove! She couldn’t even attend those classes! Ze kon die lessen niet eens bijwonen!

Ali Mary je znala da su njena otkrića važna But Mary knew her discoveries were important Maar Mary wist dat haar ontdekkingen belangrijk waren

i da će promijeniti način na koji ljudi and that will change the way people en dat het de manier waarop mensen leven zal veranderen

gledaju na prošlost Zemlje. looking at the Earth’s past. ze kijken naar het verleden van de aarde.

Mnogi geolozi, Many geologists,

naučnici i stručnjaci su također to znali. scientists and experts also knew this. wetenschappers en experts wisten het ook.

Jer gdje su išli kad su imali pitanja? Because where did they go when they had questions? Want waar gingen ze heen als ze vragen hadden?

Pravo u Maryinu kolibu! Right in Mary's hut! Recht naar Mary's hut!

U želji da saznaju više, Wanting to know more, Wilt u meer weten,

slijedili su je preko litica, they followed her over the cliffs, ze volgden haar over de kliffen,

iako ih je to užasavalo (i jeste!). although it terrified them (and it did!). ook al maakte het hen bang (en dat deed het ook!).

Baš kao i dugo zakopani fosili, Just like long buried fossils, Net als lang begraven fossielen,

Maryina postignuća polako su otkrivena Mary's achievements were slowly revealed Mary's prestaties werden langzaam onthuld

i podijeljena sa svijetom. and divided with the world.

Njena odvažna otkrića pomogla su Her bold discoveries helped Haar gedurfde onthullingen hielpen

u nastajanju paleontologije - emerging paleontology - bij het maken van paleontologie -

grane geologije koja koristi fosile za branch of geology that uses fossils for de tak van de geologie waar fossielen voor worden gebruikt

proučavanje praistorijskog života. study of prehistoric life. de studie van het prehistorische leven.

I sve je to uradila sa čekićem koji je And she did it all with a hammer that is En ze deed het allemaal met een hamer

sama napravila, dlijetom, made by herself, with a chisel, heb het zelf gemaakt, met een beitel,

i beskrajnom željom da neustrašivo nastavi and an endless desire to continue fearlessly en een eindeloos verlangen om onbevreesd door te gaan

istraživati - i učiti. explore - and learn.

Fosilne činjenice i koščice Fossil facts and bones Fossiele feiten en botten

Paleontolog je naučnik koji proučava fosile. A paleontologist is a scientist who studies fossils. Een paleontoloog is een wetenschapper die fossielen bestudeert.

Megalosaurus je bio prvi dinosaurus Megalosaurus was the first dinosaur

koji je službeno dobio ime 1824. which was officially named in 1824. die officieel werd genoemd in 1824.

1842, paleontolog Richard Owen osmislio 1842, paleontologist Richard Owen devised 1842, paleontoloog Richard Owen ontwierp

je izraz dinosaurus, is the term dinosaur, is de term dinosaurus,

od grčkog deinos što znači "strašno" from the Greek deinos which means "terrible" van het Griekse deinos wat 'verschrikkelijk' betekent

i saurus što znači "gušter". and saurus meaning "lizard." en saurus betekent "hagedis".

Otkriveno i imenovano je sedam stotina Seven hundred were discovered and named Er zijn zevenhonderd ontdekt en benoemd

različitih vrsta dinosaura. different species of dinosaurs. verschillende soorten dinosaurussen.

Fosili - na latinskom znači "iskopan" - Fossils - in Latin means "excavated" -

su ostaci životinja i biljaka koja su se are the remains of animals and plants that are zijn de overblijfselen van dieren en planten die er waren

tokom godina pretvorila u stijene i kamenje. over the years it has turned to rocks and boulders. door de jaren heen veranderd in rotsen en stenen.

Amonit je praistorijsko morsko stvorenje Ammonite is a prehistoric sea creature Ammoniet is een prehistorisch zeedier

sa spiralnom školjkom koja se često nalazi with a spiral shell often found met een spiraalvormige schelp die vaak wordt aangetroffen

na plažama. on the beaches. op de stranden.

Belemnit je praistorijsko morsko stvorenje Belemnit is a prehistoric sea creature

poput lignje, like squid,

koje je ispuštalo tintu kako bi se which emitted ink in order to die inkt vrijgaf om dat te doen

odbranilo od predatora. defended from predators.

Koproliti je otmjeni naziv za fosilizirane izmete. Coprolite is a fancy name for fossilized feces. Coprolieten is een mooie naam voor gefossiliseerde uitwerpselen.

Također poznati kao bezoardi, Also known as bezoards, Ook bekend als bezoards,

nekada se smatralo da imaju razna they were once considered to have various Er werd ooit gedacht dat ze er verschillende hadden

ljekovita svojstva. medicinal properties. medicinale eigenschappen.

Fosili dinosaura su pronađeni na svih Dinosaur fossils have been found on everyone Op alle plekken zijn dinosaurusfossielen gevonden

sedam kontinenata. seven continents.

Neka jaja dinosaurusa su bila mala Some dinosaur eggs were small Sommige dinosauruseieren waren klein

poput tvog nokta, like your fingernail, zoals je nagel

a druga veličine košarkaške lopte. and another the size of a basketball.

Petricola pholadiformis je vrsta školjke Petricola pholadiformis is a species of shellfish Petricola pholadiformis is een soort tweekleppig schelpdier

koja je poznata kao "lažno anđeosko krilo" which is known as the "false angel wing"

jer njezine rebraste bijele ljuske for its ribbed white shells vanwege haar geribbelde witte schubben

podsjećaju na anđeoska krila. reminiscent of angel wings. ze lijken op engelenvleugels.

Kraj End

Hvala vam što ste čitali sa nama! Thank you for reading with us!

Nemojte zaboraviti da kliknete Don't forget to click

“like” i PRETPLATI ME “Like” and SUBSCRIBE ME

kako biste bili obaviješteni to keep you informed

o novim pričama kada ih objavimo. about new stories when we publish them.

Ćao Klinci Hi Kids