Орест Субтельний. Найдавніші часи Orest Subtelny. Die ältesten Zeiten Orest Subtelny. The most ancient times Orest Subtelni. Tiempos antiguos オレストサブテルニー。古代 오레스트 서브텔니. 상대 Orest Subtelny. Starożytność Orest Subtelny. Eski Çağlar

Україна — значить «земля, що лежить скраю». Ukraine bedeutet „das am Rande liegende Land“. Ukraine means "the land that lies on the edge." Ucrania significa "la tierra que se encuentra en el borde". Ukraina oznacza „kraj, który leży na krawędzi”. Це влучна назва для країни, розташованої на південно-східному пограниччіЄвропи, на порозі Азії, по окраїнах Середземноморського світу, з обох боків колись важливого кордону між лісом, де ховалися від небезпеки, і відкритим степом. Es ist ein treffender Name für ein Land an der Südostgrenze Europas, an der Schwelle zu Asien, am Rande der Mittelmeerwelt, zu beiden Seiten der einst wichtigen Grenze zwischen Wald, wo man sich vor Gefahren versteckte, und der offene Steppe. This is an apt name for a country located on the southeastern border of Europe, on the threshold of Asia, on the outskirts of the Mediterranean world, on both sides of the once important border between the forest, where they hid from danger, and the open steppe. Este es un nombre apropiado para un país ubicado en la frontera sureste de Europa, en el umbral de Asia, en las afueras del mundo mediterráneo, a ambos lados de la otrora importante frontera entre el bosque, donde se escondían del peligro, y el estepa abierta. To trafna nazwa kraju położonego na południowo-wschodniej granicy Europy, u progu Azji, na obrzeżach świata śródziemnomorskiego, po obu stronach ważnej niegdyś granicy między lasem, w którym ukrywali się przed niebezpieczeństwem, a otwarty step. Іншою суттєвою рисою географії краю є відсутність природних бар'єрів. Ein weiteres bedeutendes Merkmal der Geographie der Region ist das Fehlen natürlicher Barrieren. Another significant feature of the geography of the region is the lack of natural barriers. Otra característica significativa de la geografía de la región es la falta de barreras naturales. Inną istotną cechą geografii regionu jest brak barier naturalnych. За винятком Карпатських гір на заході й невеликого Кримського кряжу на півдні 95 % території України — це рівнина, котра поступово спадає з покритих лісом Галицького, Волинського та Подільського плато до горбистих місцин по обидва боки Дніпра й переходить в неосяжний відкритий Причорноморський степ. Mit Ausnahme der Karpaten im Westen und eines kleinen Krimkamms im Süden sind 95 % des Territoriums der Ukraine eine Ebene, die allmählich von den bewaldeten Hochebenen Galiziens, Wolhyniens und Podilskis zu den hügeligen Gebieten auf beiden Seiten abfällt den Dnjepr und geht in die weite offene Schwarzmeersteppe über. With the exception of the Carpathian Mountains in the west and a small Crimean ridge in the south, 95% of Ukraine is a plain that gradually descends from forested Galician, Volyn and Podil plateaus to hilly places on both sides of the Dnieper and turns into the vast Black Sea steppe. Con la excepción de las montañas de los Cárpatos en el oeste y una pequeña cordillera de Crimea en el sur, el 95% de Ucrania es una llanura que desciende gradualmente de las mesetas boscosas de Galicia, Volyn y Podil a lugares montañosos a ambos lados del Dnieper y se convierte en el vasta estepa del Mar Negro. Z wyjątkiem Karpat na zachodzie i niewielkiego grzbietu krymskiego na południu, 95% Ukrainy to równina, która stopniowo schodzi z zalesionych płaskowyżów galicyjskich, wołyńskich i podolskich do pagórkowatych miejsc po obu stronach Dniepru i przechodzi w rozległy step czarnomorski. Неозорі рівнини настільки переважають в українському краєвиді, що один географ писав на початку нашого століття: «Дев'ять десятих українців звичайно ніколи не бачили гір і навіть не знають, які вони на вигляд». Obskure Ebenen dominieren die ukrainische Landschaft so sehr, dass ein Geograph zu Beginn unseres Jahrhunderts schrieb: "Neun Zehntel der Ukrainer haben sicherlich noch nie Berge gesehen und wissen nicht einmal, wie sie aussehen." Vast plains are so prevalent in the Ukrainian landscape that one geographer wrote at the beginning of this century: "Nine-tenths of Ukrainians have never seen mountains and do not even know what they look like." Las vastas llanuras son tan frecuentes en el paisaje ucraniano que un geógrafo escribió a principios de este siglo: "Las nueve décimas partes de los ucranianos nunca han visto montañas y ni siquiera saben cómo son". Rozległe równiny są tak rozpowszechnione w ukraińskim krajobrazie, że pewien geograf napisał na początku tego stulecia: „Dziewięć dziesiątych Ukraińców nigdy nie widziało gór i nawet nie wie, jak one wyglądają”. Тут на розлогих степах — знамениті, надзвичайно родючі українські чорноземи, які займають мало не дві третини території краю. Hier, in den weiten Steppen, gibt es berühmte, äußerst fruchtbare ukrainische Schwarzerde, die fast zwei Drittel des Territoriums der Region einnehmen. Here on the vast steppes - the famous, extremely fertile Ukrainian chernozems, which occupy almost two-thirds of the region. Aquí, en las vastas estepas, los famosos y extremadamente fértiles chernozems ucranianos, que ocupan casi dos tercios del territorio. Tutaj na rozległych stepach - słynne, niezwykle żyzne ukraińskie czarnoziemy, które zajmują prawie dwie trzecie terytorium. Проте на півночі та північному сході чорноземів немає — тут переважають менш родючі грунти й ліси (на останні припадає лише одна сьома всієї площі). Allerdings gibt es im Norden und Nordosten keine Schwarzerde – hier herrschen weniger fruchtbare Böden und Wälder vor (letztere machen nur ein Siebtel der Gesamtfläche aus). However, there are no chernozems in the north and northeast - less fertile soils and forests predominate here (the latter account for only one-seventh of the total area). Sin embargo, no hay chernozems en el norte y el noreste; aquí predominan los suelos menos fértiles y los bosques (estos últimos representan solo una séptima parte del área total). Czarnoziemów nie ma jednak na północy i północnym wschodzie – przeważają tu mniej żyzne gleby i lasy (te ostatnie zajmują tylko jedną siódmą powierzchni). Однако на севере и северо-востоке черноземов нет — здесь преобладают менее плодородные почвы и леса (на последние приходится всего одна седьмая площадь). Україна багата на корисні копалини, зокрема вугілля та залізну руду, що залягають на південному сході. Die Ukraine ist reich an Mineralien, insbesondere Kohle und Eisenerz, die sich im Südosten befinden. Ukraine is rich in minerals, including coal and iron ore in the southeast. Ucrania es rica en minerales, incluido el carbón y el hierro en el sureste. Ukraina jest bogata w minerały, w tym węgiel i rudę żelaza na południowym wschodzie. Украина богата полезными ископаемыми, в частности углем и железной рудой, которые залегают на юго-востоке. Природа тут узагалі благодатна. Die Natur hier ist im Allgemeinen fruchtbar. Nature here is generally fertile. La naturaleza aquí es generalmente fértil. Przyroda jest tu na ogół żyzna. Природа здесь вообще благодатна. Можна навіть сказати, що за природними ресурсами це найбагатша країна Європи. Man kann sogar sagen, dass es das reichste Land Europas in Bezug auf natürliche Ressourcen ist. We can even say that it is the richest country in Europe in terms of natural resources. Incluso podemos decir que es el país más rico de Europa en cuanto a recursos naturales.

З півночі до Чорного моря течуть три великі ріки, що разом із притоками забезпечують Україну достатньою кількістю води: це могутній Дніпро довжиною 2285 км, який ділить країну навпіл. Drei große Flüsse fließen von Norden ins Schwarze Meer, die zusammen mit ihren Nebenflüssen die Ukraine mit ausreichend Wasser versorgen: Das ist der mächtige, 2.285 km lange Dnipro, der das Land in zwei Hälften teilt. From the north to the Black Sea flow three large rivers, which together with tributaries provide Ukraine with sufficient water: the mighty Dnieper with a length of 2285 km, which divides the country in half. Desde el norte hasta el Mar Negro fluyen tres grandes ríos que, junto con sus afluentes, proporcionan suficiente agua a Ucrania: el poderoso Dniéper con una longitud de 2285 km, que divide el país por la mitad. Z północy do Morza Czarnego płyną trzy duże rzeki, które wraz z dopływami dostarczają Ukrainie wystarczającej ilości wody: potężny Dniepr o długości 2285 km, który dzieli kraj na pół. С севера к Черному морю текут три больших реки, которые вместе с притоками обеспечивают Украину достаточным количеством воды: это мощный Днепр протяженностью 2285 км, разделяющий страну пополам. Південний Буг та Дністер. Südlicher Bug und Dnjestr. Southern Bug and Dniester. Bug del Sur y Dniéster. Południowy Bug i Dniestr. Южный Буг и Днестр. Клімат хоч і допускає різкі перепади температур, але загалом помірний. Obwohl das Klima starke Temperaturänderungen zulässt, ist es im Allgemeinen gemäßigt. Although the climate allows sharp changes in temperature, but generally temperate. Aunque el clima permite cambios bruscos de temperatura, pero generalmente templado. Chociaż klimat pozwala na gwałtowne zmiany temperatury, ale ogólnie umiarkowany. Климат хоть и допускает резкие перепады температур, но в целом умеренный. У своїх сучасних межах Україна займає понад 600 тис. Innerhalb ihrer modernen Grenzen hat die Ukraine mehr als 600.000 Einwohner Within its current borders, Ukraine occupies more than 600 thousand. Dentro de sus fronteras actuales, Ucrania ocupa más de 600 mil. W jej obecnych granicach Ukraina zajmuje ponad 600 tys. кв. sq. sq. cuadrados км і простягається на 1300 км із заходу на схід і 900 км із півночі на південь. km und erstreckt sich 1300 km von Westen nach Osten und 900 km von Norden nach Süden. km and stretches for 1300 km from west to east and 900 km from north to south. km y se extiende por 1300 km de oeste a este y 900 km de norte a sur. За територією це друга після Росії країна Європи, а за чисельністю населення (близько 52 млн) вона наближається до Франції. Es ist flächenmäßig nach Russland das zweitgrößte Land in Europa und liegt in Bezug auf die Einwohnerzahl (ca. 52 Millionen) in der Nähe von Frankreich. It is the second largest country in Europe after Russia, and in terms of population (about 52 million) it is close to France. Es el segundo país más grande de Europa después de Rusia, y en términos de población (alrededor de 52 millones) está cerca de Francia. Jest drugim co do wielkości po Rosji krajem Europy, a pod względem liczby ludności (ok. 52 mln) jest blisko Francji.

Наука й техніка значно зменшили залежність сучасних людей від природи. Wissenschaft und Technologie haben die Abhängigkeit des modernen Menschen von der Natur erheblich reduziert. Science and technology have significantly reduced the dependence of modern humans on nature. La ciencia y la tecnología han reducido significativamente la dependencia de los humanos modernos de la naturaleza. Nauka i technika znacznie zmniejszyły zależność współczesnego człowieka od natury. Тому вони часто забувають про те, який величезний вплив справляло на їхніх предків фізичне оточення. Daher vergessen sie oft den enormen Einfluss, den die physische Umgebung auf ihre Vorfahren hatte. Therefore, they often forget about the enormous influence their physical environment had on their ancestors. Por lo tanto, a menudo se olvidan de la enorme influencia que tuvo su entorno físico en sus antepasados. Dlatego często zapominają o ogromnym wpływie, jaki ich środowisko fizyczne wywarło na przodków. Нерозуміння цього чинника на Україні подвійно дивує, оскільки в самій назві країни підкреслюється її положення. Das Missverständnis dieses Faktors in der Ukraine ist doppelt überraschend, da der Name des Landes seine Position unterstreicht. The lack of understanding of this factor in Ukraine is doubly surprising, as the very name of the country emphasizes its position. La falta de comprensión de este factor en Ucrania es doblemente sorprendente, ya que el mismo nombre del país enfatiza su posición. Brak zrozumienia tego czynnika na Ukrainie jest podwójnie zaskakujący, gdyż sama nazwa kraju podkreśla jego pozycję. Велика частина української історії пояснюється саме цим. Ein großer Teil der ukrainischen Geschichte erklärt sich gerade dadurch. Much of Ukrainian history is explained by this. Gran parte de la historia de Ucrania se explica por esto. To właśnie wyjaśnia dużą część ukraińskiej historii. Розташована на основних шляхах між Європою та Азією, Україна часто ставала об'єктом впливів різних, часом протилежних культур. An den Hauptrouten zwischen Europa und Asien gelegen, wurde die Ukraine oft zum Objekt von Einflüssen verschiedener, manchmal gegensätzlicher Kulturen. Located on the main roads between Europe and Asia, Ukraine has often been influenced by different, sometimes opposing cultures. Ubicada en las carreteras principales entre Europa y Asia, Ucrania a menudo ha sido influenciada por culturas diferentes, a veces opuestas. Położona na głównych drogach między Europą a Azją Ukraina była często pod wpływem różnych, czasem przeciwstawnych kultur. Через Причорномор'я вона зазнавала благотворних впливів грецької цивілізації — як античної, так і візантійської. Durch das Schwarze Meer wurde es den wohltuenden Einflüssen der antiken und byzantinischen griechischen Zivilisation ausgesetzt. Through the Black Sea, it was under the beneficial influence of Greek civilization - both ancient and Byzantine. A través del Mar Negro, estuvo bajo la influencia beneficiosa de la civilización griega, tanto antigua como bizantina. Przez Morze Czarne znajdowała się pod dobroczynnym wpływem cywilizacji greckiej – zarówno starożytnej, jak i bizantyjskiej. Зате, знаходячись на західному кінці великого Євразійського степу, Україна часто ставала жертвою нападів войовничих кочовиків, і запекла боротьба з ними вичерпувала людські та матеріальні ресурси. Da die Ukraine jedoch am westlichen Ende der großen eurasischen Steppe liegt, wurde sie oft Opfer von Angriffen militanter Nomaden, und der erbitterte Kampf gegen sie erschöpfte menschliche und materielle Ressourcen. However, at the western end of the great Eurasian steppe, Ukraine often fell victim to attacks by militant nomads, and the fierce struggle against them exhausted human and material resources. Sin embargo, en el extremo occidental de la gran estepa euroasiática, Ucrania a menudo fue víctima de ataques de militantes nómadas, y la feroz lucha contra ellos agotó los recursos humanos y materiales. Jednak na zachodnim krańcu wielkiego eurazjatyckiego stepu Ukraina często padała ofiarą ataków wojowniczych nomadów, a zaciekła walka z nimi wyczerpała zasoby ludzkie i materialne. Пізніше тут з'явилися оборонці її кордонів — козаки, котрі стали центральними постатями української історії та культури. Später erschienen hier Verteidiger seiner Grenzen - die Kosaken, die zu zentralen Figuren der ukrainischen Geschichte und Kultur wurden. Later, the defenders of its borders appeared here - the Cossacks, who became the central figures of Ukrainian history and culture. Más tarde, aparecieron aquí los defensores de sus fronteras: los cosacos, que se convirtieron en figuras centrales de la historia y la cultura de Ucrania. Później pojawili się tu obrońcy jej granic - Kozacy, którzy stali się centralnymi postaciami ukraińskiej historii i kultury.

Неосяжні смуги чорноземів, що за площею та родючістю — серед найзначніших в усьому світі, також лишили відбиток на населенні краю. Weite Schwarzerden, die in Bezug auf Fläche und Fruchtbarkeit zu den bedeutendsten der Welt gehören, hinterließen auch ihre Spuren in der Bevölkerung der Region. Vast streaks of chernozems, which are among the most significant in the world in terms of area and fertility, have also left their mark on the region's population. Grandes vetas de chernozems, que se encuentran entre las más importantes del mundo en términos de superficie y fertilidad, también han dejado su huella en la población de la región. Ogromne smugi czarnoziemów, które należą do najważniejszych na świecie pod względem powierzchni i żyzności, odcisnęły również swoje piętno na ludności regionu. Власне, саме на території України розвинулися найбільш ранні землеробські цивілізації Європи. Tatsächlich entwickelten sich auf dem Territorium der Ukraine die frühesten landwirtschaftlichen Zivilisationen Europas. In fact, it was on the territory of Ukraine that the earliest agricultural civilizations of Europe developed. De hecho, fue en el territorio de Ucrania donde se desarrollaron las primeras civilizaciones agrícolas de Europa. W rzeczywistości to na terytorium Ukrainy rozwinęły się najwcześniejsze cywilizacje rolnicze Europy. І до зовсім недавнього часу землеробство було символом українського способу життя. Und bis vor kurzem war die Landwirtschaft ein Symbol der ukrainischen Lebensweise. Until recently, agriculture was a symbol of the Ukrainian way of life. Hasta hace poco, la agricultura era un símbolo del estilo de vida ucraniano. Do niedawna rolnictwo było symbolem ukraińskiego stylu życia. Вплив родючих грунтів України на її жителів особливо вражає у порівнянні з відбитком, що його наклали на селян сусідньої Росії її убогі землі. Der Einfluss der fruchtbaren Böden der Ukraine auf ihre Bewohner ist besonders beeindruckend im Vergleich zu dem Eindruck, den ihre armen Ländereien auf die Bauern des benachbarten Russland hinterlassen haben. The impact of Ukraine's fertile soils on its people is particularly striking compared to the imprint left on the peasants of neighboring Russia by its poor lands. El impacto de los suelos fértiles de Ucrania en su gente es particularmente sorprendente en comparación con la huella que ha dejado en los campesinos de la vecina Rusia. Wpływ żyznych gleb Ukrainy na jej mieszkańców jest szczególnie uderzający w porównaniu z piętnem, jakie odcisnęła na chłopach sąsiedniej Rosji. На російській Півночі неродючі піщані грунти, суворий клімат і короткий вегетативний період — принаймні на місяць коротший, ніж на Україні,— все це змушувало російських селян об'єднувати ресурси для спільної обробки землі. Im russischen Norden zwangen unfruchtbare Sandböden, ein raues Klima und eine kurze Vegetationsperiode – mindestens einen Monat kürzer als in der Ukraine – die russischen Bauern, Ressourcen für den gemeinsamen Anbau zu bündeln. In the Russian North, infertile sandy soils, harsh climates, and short growing seasons — at least a month shorter than in Ukraine — all forced Russian peasants to pool resources for joint land cultivation. En el norte de Rusia, los suelos arenosos estériles, los climas duros y las temporadas de cultivo cortas (al menos un mes más cortas que en Ucrania) obligaron a los campesinos rusos a juntar recursos para el cultivo conjunto de la tierra. Na północy Rosji jałowe piaszczyste gleby, surowy klimat i krótkie sezony wegetacyjne — przynajmniej o miesiąc krótsze niż na Ukrainie — zmusiły rosyjskich chłopów do łączenia zasobów pod wspólną uprawę ziemi. Зате на Україні куди більшого поширення набуло одноосібне господарство. In der Ukraine sind Einpersonenhaushalte jedoch viel häufiger geworden. But in Ukraine, a single farm has become much more widespread. Pero en Ucrania, una sola granja se ha generalizado mucho más. Ale na Ukrainie pojedyncza farma stała się znacznie bardziej rozpowszechniona. Ці розходження зумовили появу суттєвих відмінностей у ментальності, культурі та суспільно-економічній організації двох споріднених народів. Diese Unterschiede führten zum Auftreten signifikanter Unterschiede in der Mentalität, Kultur und sozioökonomischen Organisation der beiden verwandten Völker. These differences have led to significant differences in the mentality, culture and socio-economic organization of the two related peoples. Estas diferencias han dado lugar a diferencias significativas en la mentalidad, la cultura y la organización socioeconómica de los dos pueblos emparentados. Różnice te doprowadziły do znacznych różnic w mentalności, kulturze i organizacji społeczno-ekonomicznej dwóch spokrewnionych narodów. І вони ще більше поглиблювалися в умовах низької врожайності, що з часом змушувало російських селян шукати кращого життя в містах. Und sie vertieften sich noch mehr unter Bedingungen geringer Produktivität, die die russischen Bauern schließlich zwangen, ein besseres Leben in den Städten zu suchen. And they deepened even more in conditions of low yields, which eventually forced the Russian peasants to seek a better life in the cities. Y se profundizaron aún más en condiciones de bajos rendimientos, que acabaron obligando a los campesinos rusos a buscar una vida mejor en las ciudades. A pogłębiły się jeszcze bardziej w warunkach niskich plonów, co ostatecznie zmusiło rosyjskich chłopów do szukania lepszego życia w miastach. Водночас українські селяни лишалися в своїх ідилічних і разом із тим архаїчних селах. Gleichzeitig blieben die ukrainischen Bauern in ihren idyllischen und zugleich archaischen Dörfern. At the same time, Ukrainian peasants remained in their idyllic and at the same time archaic villages. Al mismo tiempo, los campesinos ucranianos permanecieron en sus pueblos idílicos y al mismo tiempo arcaicos. Jednocześnie chłopi ukraińscy pozostawali w swoich idyllicznych, a zarazem archaicznych wsiach.

Якщо природа виявлялася лагідною до України, то цього не скажеш про її історію. Wenn die Natur freundlich zur Ukraine war, kann man das nicht über ihre Geschichte sagen. If nature turned out to be gentle to Ukraine, you can't say the same about its history. Si la naturaleza resultó ser amable con Ucrania, no se puede decir lo mismo de su historia. Skoro przyroda okazała się łagodna dla Ukrainy, to nie można tego samego powiedzieć o jej historii. З давніх-давен аж до новітніх часів через свої природні багатства й незахищеність Україна — можливо, більше, ніж будь-яка інша країна Європи — зазнавала спустошливих нападів і завоювань. Von der Antike bis zur Neuzeit war die Ukraine aufgrund ihres natürlichen Reichtums und ihrer Verwundbarkeit – vielleicht mehr als jedes andere Land in Europa – verheerenden Angriffen und Eroberungen ausgesetzt. From ancient times to modern times, because of its natural resources and insecurity, Ukraine - perhaps more than any other European country - has suffered devastating attacks and conquests. Desde la antigüedad hasta la actualidad, debido a sus recursos naturales y la inseguridad, Ucrania, quizás más que cualquier otro país europeo, ha sufrido conquistas y ataques devastadores. У результаті тема чужоземного поневолення й боротьби з ним стала домінуючою в її історії. Infolgedessen wurde das Thema der fremden Versklavung und der Kampf dagegen dominant in ihrer Geschichte. As a result, the theme of foreign enslavement and the struggle against it became dominant in its history. Como resultado, el tema de la esclavitud extranjera y la lucha contra ella se volvió dominante en su historia. Розгортаючись на неозорій, відкритій і щедро прикрашеній сцені, ця історична епопея була довгою, барвистою, сповненою бурхливих подій. Auf einer riesigen, offenen und üppig dekorierten Bühne entfaltete sich dieses historische Epos lang, bunt und voller stürmischer Ereignisse. Unfolding on a vast, open and lavishly decorated stage, this historical epic was long, colorful, full of turbulent events. Desarrollándose en un vasto escenario abierto y lujosamente decorado, esta epopeya histórica fue larga, colorida y llena de eventos turbulentos. Rozwijająca się na rozległej, otwartej i bogato zdobionej scenie ta historyczna epopeja była długa, kolorowa, pełna burzliwych wydarzeń.