6: Kjønn og religion 6: Geschlecht und Religion 6: Gender and religion 6: Género y religión 6 : Genre et religion

Hei, mitt navn er Faten. Hei, namnet mitt er Faten.

Jeg er muslim. Det er Sofia også. Eg er muslim. Det er Sofia òg.

Her sitter Fredrik, som er buddhist. Lynni også. Her sit Fredrik, som er buddhist. Lynni óg.

Og vår prest fra Den norske kirke. Og presten vår frå Den norske kyrkja.

Og den katolske presten pater Josef. Og den katolske presten pater Josef.

Vår oppgave er å trekke opp spørsmål som handler om våre religioner. Oppgåva vår er å trekkje opp spørsmål som handlar om religionane våre. Наше завдання — підняти питання про наші релігії.

Hva de forskjellige religionene mener om kvinner. Kva dei ulike religionane meiner om kvinner.

Sofia, vil du trekke opp spørsmål først? Sofia, vil du trekkje opp eit spørsmål først?

Ja. Ja.

Det blir rosa på meg. Det blir rosa på meg.

Kristendommen sier at menn og kvinner er skapt i Guds bilde. Kristendommen seier at menn og kvinner er skapte i Guds bilete.

Hvorfor nekter da noen kirkesamfunn kvinner å bli prester? Kvifor nektar då nokre kyrkjesamfunn kvinner å bli prestar?

Her går vi rett på sak, ja? Her går vi rett på sak, ja? Давайте відразу перейдемо до суті, чи не так?

Det er jo ikke sånn at konservative kirker har bestemt- Det er jo ikkje slik at konservative kyrkjer har bestemt- Це не те, що консервативні церкви вирішили...

-at kvinner ikke har de egenskaper og kvaliteter- -at kvinner ikkje har dei eigenskapane og kvalitetane- -що жінки не мають характеристик і якостей-

-som man ønsker i en prest. -som ein ønskjer i ein prest. - як хотілося б у священика.

Det handler ikke om egnethet. Det handlar ikkje om å vere eigna. Справа не в придатності.

Det handler om trofasthet til den kirken Jesus startet. Det handlar om å vere tru mot den kyrkja Jesus starta. Йдеться про вірність церкві, яку заснував Ісус.

Til det vi tror han overleverte. Til det vi trur han overleverte. До того, що, на нашу думку, він передав.

Jesus var mann, han valgte menn. Jesus var mann, han valde menn.

Vi tror ikke det var tilfeldig- Vi trur ikkje det var tilfeldig-

-at det var slik han valgte å starte sin kirke. -at det var slik han valde å starte si kyrkje. - що саме так він вирішив заснувати свою церкву.

Jeg tenker litt annerledes, da. Eg tenkjer litt annleis, då.

Bibelen er skrevet i en veldig paternalistisk tid,- Bibelen er skriven i ei veldig paternalistisk tid,-

-hvor det å være kvinne i skrifter... -kor det å vere kvinne i skrift... -де бути жінкою в священних писаннях...

Du ble nesten aldri nevnt. Du blei nesten aldri nemnt. Вас майже не згадували.

Jeg tolker det ikke så bokstavelig, på en måte. Eg tolkar det ikkje så bokstaveleg, på ein måte. У певному сенсі я не сприймаю це надто буквально.

Vi må foreta en nytolkning inn i vår tid. Vi må gjere ei nytolking inn i vår tid. Ми повинні зробити нове тлумачення нашого часу.

Jeg tenker at jeg er rett kalt prest like mye som du er det. Eg tenkjer at eg er rett kalla prest like mykje som du er det. Я вважаю, що мене так само справедливо називають священиком, як і вас.

Det skjer jo noe med tiden, tenker jeg. Det skjer jo noko med tida, tenkjer eg. Щось відбувається з часом, я думаю.

Tror du det vil komme en tid da den katolske kirken- Trur du det vil kome ei tid då den katolske kyrkja- Як ви думаєте, чи настане час, коли католицька церква-

-begynner også å akseptere kvinnelige prester? -også byrjar å akseptere kvinnelege prestar?

Jeg tror det er en utvikling i den katolske kirken- Eg trur det er ei utvikling i den katolske kyrkja-

-av hvordan kvinner spiller en rolle i kirken. -av korleis kvinner spelar ei rolle i kyrkja.

At det handler om mer enn akkurat om du går med prestesnipp eller ikke. At det handlar om meir enn akkurat om du går med prestesnipp eller ikkje. Це не тільки про те, носиш ти священицьку краватку чи ні.

Jeg vil si at så å si alt du gjør som prest i den norske kirke,- Eg vil hevde at så å seie alt du gjer som prest i Den norske kyrkja,- Я б сказав, що практично все, що ви робите як священик у Норвезькій Церкві,

-kunne du gjort som kvinne i den katolske kirke, uten prestesnipp. -kunne du gjort som kvinne i den katolske kyrkja, utan prestesnipp.

Men det er jo et stopp, da? Men det er jo eit stopp, då? Але це зупинка, чи не так?

Det mangler en type anerkjennelse også, tenker jeg. Det manglar ein type aksept også, tenkjer eg.

Som kanskje er den største utfordringen. Som kanskje er den største utfordringa.

Du er ikke helt godkjent. Du er ikkje heilt godkjent.

Men det er jo ulike oppgaver. Men det er jo ulike oppgåver.

Det er jo mange kvinner i den katolske kirke,- Det er jo mange kvinner i den katolske kyrkja,-

-som kjenner på et kall lignende ditt,- -som kjenner på eit kall liknande ditt,- -хто знає таке покликання, як ваше,-

-som kan undervise i troen og dele evangeliet. -som kan undervise i trua og dele evangeliet.

De kan være med og dele ut nattverd. Dei kan vere med på å dele ut nattverd.

Men akkurat i gudstjenesten, i skriftestolen og i sykesalvingen... Men akkurat i gudstenesta, i skriftestolen og i sjukesalvinga...

Det er egentlig de tre tingene kun en ordinert prest kan gjøre. Those are really the three things only an ordained priest can do. Det er eigentleg dei tre tinga berre ein ordinert prest kan gjere. Це справді три речі, які може робити лише висвячений священик.

Mens kvinner kan gjøre veldig mye annet rundt det. Mens kvinner kan gjere veldig mykje anna rundt det. Тоді як жінки можуть робити багато інших речей навколо цього.

Det er vel fort sånn at vi lander på å være enig om å være uenig. Det er vel fort sånn at vi landar på å vere samde om å vere usamde. Цілком ймовірно, що в кінцевому підсумку ми погодимося не погоджуватися.

Ja. Ja.

Skal vi gå til neste spørsmål? Skal vi gå til neste spørsmål?

Det blir til dere, da. Det blir til dykk, då.

Enkelte buddhister mener kvinner ikke kan oppnå frelse,- Enkelte buddhistar meiner kvinner ikkje kan oppnå frelse,- Деякі буддисти вважають, що жінки не можуть досягти порятунку,

-fordi de er kvinner. -fordi dei er kvinner.

Betyr det at kvinner er mindre verdt i buddhismen? Tyder det at kvinner er mindre verd i buddhismen? Чи означає це, що жінки менш цінні в буддизмі?

Hvem vil begynne? Kven vil byrje?

Jeg kan ikke si meg helt enig der. Eg kan ikkje seie meg heilt samd der.

Jeg er opptatt av at det er vår åndelige kapasitet,- Eg er oppteken av at det er den åndelege kapasiteten vår,-

-eller hva vi tror på,- -eller kva vi trur på,-

-og hva vi får til når vi praktiserer buddhisme. -og kva vi får til når vi praktiserer buddhisme.

Vi er kanskje ulike på utsiden, men vi er like på innsiden. Vi er kanskje ulike på utsida, men vi er like på innsida.

Uansett om du er født i en kvinne- eller mannekropp,- Uansett om du er fødd i ein kvinne- eller mannekropp,-

-har ikke det noe å si for å oppnå frelse. -has nothing to do with achieving salvation. -har ikkje det noko å seie for å oppnå frelse. - не має нічого спільного з досягненням спасіння.

Men hvilken begrunnelse bruker man for at kvinner ikke skal..? But what justification is used for women not to..? Men kva grunngjeving brukar ein for at kvinner ikkje skal..? Але яке виправдання використовується для того, щоб жінки не...?

De som mener det, hvilken begrunnelse bruker man? De som meiner det, kva grunngjeving brukar ein?

Det må du ikke spørre meg om. You don't have to ask me that. Det må du ikkje spørje meg om.

Kanskje du har noen ideer? Maybe you have some ideas? Kanskje du har nokre idear?

Fredrik? Fredrik?

Jeg tror nok mye av det har historiske årsaker. Eg trur nok mykje av det har historiske årsaker.

Men i den tradisjonen jeg er fra,- Men i den tradisjonen eg er i,-

-den tibetanske buddhistiske tradisjonen,- -den tibetanske buddhistiske tradisjonen,-

-snakker man om buddha-natur. -snakkar ein om buddha-natur.

At vi alle har et potensial for oppvåkning. At vi alle har eit potensial for oppvakning.

Da legges det vekt på at det ikke er forskjell på kvinner og menn. Då legg ein vekt på at det ikkje er nokon skilnad på kvinner og menn.

At alle har det samme potensialet. At alle har det same potensialet.

Men jeg tror nok at i mange samfunn har kvinner hatt en lavere status. Men eg trur nok at i mange samfunn har kvinner hatt ein lågare status.

Dermed har det kanskje blitt en del av tradisjonen etter hvert- Dermed har det kanskje blitt ein del av tradisjonen etter kvart- Таким чином, з часом це могло стати частиною традиції-

-at det er bedre å være mann. -at det er betre å vere mann.

At det er enklere å bli munk. At det er enklare å bli munk. Що легше стати ченцем.

Det er enklere å ta egne valg. Det er enklare å ta eigne val. Легше зробити власний вибір.

Så kvinner og menn i buddhismen har lik status? Så kvinner og menn i buddhismen har lik status?

Hvis jeg forstår deg riktig? Om eg forstår deg riktig?

Det er litt vanskelig. Hva er buddhismen? Det er litt vanskeleg. Kva er buddhismen?

Hva er det man finner i tekstene, hva er tradisjonene,- Kva er det ein finn i tekstane, kva er tradisjonane,-

-hva er holdninger i samfunnet? Det er en slags blanding. -kva er haldningar i samfunnet? Det er ei slags blanding. - які настрої в суспільстві? Це свого роду суміш.

Hvis du spør forskjellige buddhister, vil de si forskjellige ting. Om du spør ulike buddhistar, vil dei seie ulike ting.

Spør man "hva sier buddhismen", er det umulig å få et nøyaktig svar. Spør ein "kva seier buddhismen", er det umogleg å få eit presist svar.

Du spurte om status. Du spurde om status.

De har jo forskjellig rang og titler, både menn og kvinner. Dei har jo ulik rang og titlar, både menn og kvinner.

Men de er ikke forskjellige. But they are not different. Men dei er ikkje ulike.

Etter hvor mye du har praktisert religion, kan du oppnå samme rang. Etter kor mykje du har praktisert religion, kan du oppnå same rang.

En kvinne, en nonne, kan preke for en stor forsamling- Ei kvinne, ei nonne, kan preike for ei stor forsamling-

-på lik linje med en mann. - on an equal footing with a man. -på lik linje med ein mann.

Det er ikke noe problem for kvinner- Det er ikkje noko problem for kvinner-

-å ha høye administrative roller i tempelet. -å ha høge administrative roller i tempelet.

De er på lik linje med menn. They are on an equal footing with men. Dei er på lik linje med menn.

Her ser vi hva som er potensialet. Her ser vi kva potensialet er.

Hvor ressursene ligger, og hvem som er flinke til hva. Kvar ressursane ligg, og kven som er flinke til kva.

Da kan de få tildelt det hvis de ønsker. Då kan dei få tildelt det om dei ønskjer. Потім їм це можна призначити, якщо вони захочуть.

Skal vi gå over til neste spørsmål? Skal vi gå over til neste spørsmål?

Skal vi se, da var det bare dere muslimer igjen. Skal vi sjå, då var det berre de muslimar igjen.

Hvorfor syns mange at det er viktig at muslimske kvinner dekker seg til? Kvifor synest mange at det er viktig at muslimske kvinner dekkjer seg til?

Hvem har bestemt at det skal være sånn? Kven har avgjort at det skal vere slik?

Det er så mye. Det er så mykje.

Det står i Koranen om tildekkelse. Det står i Koranen om tildekking. У Корані написано про покривання.

Men det er mange typer tildekkelse. Men det er mange typar tildekking.

Det som er så interessant med den debatten,- Det som er så interessant med den debatten,-

-er at vi alle er enige i islam om- -er at vi alle er samde i islam om-

-at den viktigste hijaben er å dekke hjertet mot syndene. -at den viktigaste hijaben er å dekkje hjartet mot syndene. - що найважливіший хіджаб - це захист серця від гріхів.

Fra å være et dårlig menneske og dømme andre. Frå å vere eit dårleg menneske og dømme andre. Від того, щоб бути поганою людиною та засуджувати інших.

Hvis du ikke har det og bærer denne, betyr det ikke noe. Om du ikkje har det og ber denne, tyder det ingenting. Якщо у вас його немає, і ви носите це, це не має значення.

Så tenker jeg: Det er jo bare et plagg. Så tenkjer eg: Han er jo berre eit plagg. Тоді я думаю: це просто одяг.

Det sier jeg til begge sidene. Det seier eg til begge sidene.

Både de som vil påtvinge den og de som vil ta den av meg. Både dei som vil påtvinge han og dei som vil ta han av meg. І тих, хто хоче нав’язати, і тих, хто хоче в мене забрати.

Det er jo bare et plagg. Han er jo berre eit plagg.

Og ingen skal få blande seg og dra den av eller sette den på,- Og ingen skal få blande seg og dra han av eller setje han på,-

-hvis ikke kvinnen selv velger. -om ikkje kvinna sjølv vel det.

Men hvorfor går du med hijab og ikke du? Men kvifor går du med hijab og ikkje du? Але чому ти носиш хіджаб, а не ти?

Jeg brukte jo hijab i 11 år av livet mitt. Eg brukte jo hijab i 11 år av livet mitt. Адже я носила хіджаб 11 років свого життя.

Bare for å understreke det, jeg var ikke tvunget. Berre for å understreke det, eg var ikkje tvinga. Просто підкреслю, що мене не змушували.

Det var ikke presset på. It wasn't pressured. Han vart ikkje pressa på.

Ikke noen far som satt i bakgrunnen: "Nå er det på tide!" Ingen far som sat i bakgrunnen: "No er det på tide!"

Ikke noe sånt noe. Ikkje noko slikt.

Så var det frivillig å ta den av også. Så var det frivillig å ta han av også.

For meg har det alltid handlet om den valgfriheten. For meg har det alltid handla om den valfridomen.

Friheten til å velge den. Friheten til å ikke velge den. Fridomen til å velje han. Fridomen til å ikkje velje han.

Friheten til å velge den bort. Fridomen til å velje han bort. Свобода відмовитися.

Men et av problemene når man snakker om hijab,- Men eit av problema når ein snakkar om hijab,-

-er at man får disse assosiasjonene. -er at ein får desse assosiasjonane.

Særlig på grunn av media, en svart-hvitt-vinkling på hijaben,- Særleg på grunn av media, ei svart-kvit-vinkling på hijaben,- Особливо через ЗМІ, чорно-білий ракурс на хіджабі, -

-at man får assosiasjoner bare til undertrykkelse og tvang. -at ein får assosiasjonar berre til undertrykking og tvang.

Man snakker ikke om at noen kvinner føler seg fri med plagget. Ein snakkar ikkje om at nokre kvinner føler seg fri med plagget.

Man snakker ikke om kvinner som føler seg tvunget til å ta den av,- Ein snakkar ikkje om kvinner som føler seg tvinga til å ta han av,- Ми не говоримо про жінок, які відчувають потребу зняти це,-

-fordi de opplever rasisme og blir angrepet i gata. -fordi dei opplever rasisme og blir angripne i gata. - тому що вони відчувають расизм і на них нападають на вулицях.

Fordi de blir diskriminert. Fordi dei blir diskriminerte.

Det siste jeg er, er en jente med hijab. Jeg er alt annet først. Det siste eg er, er ei jente med hijab. Eg er alt anna først. Останнє, що я - це дівчина в хіджабі. Я все інше перш за все.

Jeg er en morsom, frekk jente- Eg er ei morosam, frekk jente- Я весела, зухвала дівчина-

-som jobber med det og det og har sånne meninger. -som jobbar med det og det og har slike meiningar. - які працюють з тим і тим і мають такі думки.

Det siste jeg er, er at jeg er en jente med hijab. Det siste eg er, er at eg er ei jente med hijab.

Det siste på lista mi. Det siste på lista mi.

Men det er det første på andres liste. Men det er det første på andre si liste.

Jeg vil vise alle at det er det siste jeg er. Eg vil vise alle at det er det siste eg er.

Ikke se det når du snakker til meg. Ikkje sjå det når du snakkar til meg.

Jeg tenkte også at jeg først og fremst er menneske. Eg tenkte også at eg først og fremst er menneske. Я теж вважав, що я насамперед людина.

Så skjønte jeg at jeg fortsatt var Sofia med og uten. Så skjøna eg at eg framleis var Sofia med og utan.

Det var fortsatt meg. Det var framleis meg.

Jeg går ikke med hijab for å vise folk at jeg er muslim. Eg går ikkje med hijab for å vise folk at eg er muslim.

Jeg går med den fordi jeg ikke er redd for- Eg går med han fordi eg ikkje er redd for-

-å vise folk at jeg er muslim, men også på grunn av identiteten min. -to show people that I am Muslim, but also because of my identity. -å vise folk at eg er muslim, men også på grunn av identiteten min.

Og på grunn av at jeg vil vise- Og på grunn av at eg vil vise-

-alle kvinner og jenter som har valgt dette selv,- -alle kvinner og jenter som har valt dette sjølv,-

-at de skal få bli det de vil, gjøre akkurat hva de vil,- -at dei skal få bli det dei vil, gjere akkurat kva dei vil,- -що їм слід дозволити бути тим, ким вони хочуть, робити саме те, що вони хочуть,-

-for dette er ingen hindring. -for dette er inga hindring.

Det er veldig fint hvordan dere, med ulik konklusjon,- Det er veldig fint korleis de, med ulik konklusjon,- Дуже приємно, як ти, з іншим висновком,-

-har så mye likt og likevel er et forbilde for så mange. -har så mykje likt og likevel er eit førebilete for så mange.

Det er interessant. Det er interessant.

Skulle håpe at alle vi her har ulike meninger, men at det blir respektert- Skulle håpe at alle vi her har ulike meiningar,- -men at det blir respektert-

-for at man har gjort det i sin egen frihet. -for at ein har gjort det i sin eigen fridom.

Litt oppsummert, det vi har pratet om,- In summary, what we have talked about,- Litt summert opp, det vi har prata om,-

-så virker det som at i alle religionene- -så verkar det som at i alle religionane-

-er det noen ulikheter på menn og kvinner. -er det nokre ulikskapar på menn og kvinner.

Det tror jeg også gjenspeiler samfunnet- Det trur eg også speglar samfunnet-

-og de kulturelle normene. -og dei kulturelle normene.

Og grunnen til at vi kan sitte og prate om de tre religionene i dag,- Og grunnen til at vi kan sitte og prate om dei tre religionane i dag,-

-er fordi vi bor i Norge og har mulighet til å ytre oss. -er fordi vi bur i Noreg og har høve til å ytre oss.

Det er fint å vite at forandringer skjer- Det er fint å vite at endringar skjer-

-fordi alle får muligheten etter hvert. -fordi alle får høvet etter kvart.

Og sånne settinger skjer ikke ofte i Norge. Og slike settingar skjer ikkje ofte i Norge. І такі події трапляються в Норвегії не часто.

Det er enten svart eller hvitt. Det er enten svart eller kvitt.

Og vi trenger mange sånne settinger,- Og vi treng mange slike settingar,-

-hvor man kan sitte, helt uenig, rundt samme bord- -der ein kan sitje, heilt usamde, rundt same bord-

-og bare snakke sammen og ha en fin dialog. -og berre snakke saman og ha ein fin dialog.

-Veldig lærerikt. -Hyggelig å møte dere. -Veldig lærerikt. -Hyggeleg å møte dykk.

Takk for praten! Takk for praten!