Hammurabi of Babylon, the Master of Mesopotamia
Hammurabi|de|Babilonia|el|Maestro|de|Mesopotamia
Хаммурапи|из|Вавилона||мастер|из|Месопотамии
Hammurabi|-in|Babil|-ın|Efendi|-in|Mezopotamya
Hammurabi da Babilónia, o mestre da Mesopotâmia
Хаммурапи из Вавилона, Владыка Месопотамии
Hammurabi de Babilonia, el Maestro de Mesopotamia
Babil'in Hammurabi'si, Mezopotamya'nın Efendisi
In the last episode, we left off with the passing of Sin Mubalit and the dangerous neighborhood
en|el|último|episodio|nosotros|dejamos|atrás|con|la|muerte|de|Sin|Mubalit|y|el|peligroso|vecindario
в||последнем|эпизоде|мы|оставили||с||смертью||Сина|Мубалита|и||опасным|соседством
-de|-n|son|bölüm|biz|bıraktık|-ı|ile|-n|geçiş|-in|Sin|Mubalit|ve|-n|tehlikeli|mahalle
No último episódio, ficámos a conhecer o falecimento de Sin Mubalit e o perigoso bairro
В последнем эпизоде мы остановились на смерти Сина Мубалита и опасном соседстве
En el último episodio, terminamos con el fallecimiento de Sin Mubalit y el vecindario peligroso
Son bölümde, Sin Mubalit'in vefatı ve tehlikeli mahalle ile ayrılmıştık.
that the relatively young kingdom of Babylon was now a part of.
que|el|relativamente|joven|reino|de|Babilonia|estaba|ahora|un|parte|de
что||относительно|молодое|королевство|Вавилон|Вавилон|было|теперь|частью|частью|из
-ki|-n|nispeten|genç|krallık|-in|Babil|-dı|şimdi|-bir|parça|-in
de que o relativamente jovem reino da Babilónia fazia agora parte.
в котором теперь находилось относительно молодое царство Вавилон.
del que el relativamente joven reino de Babilonia ahora formaba parte.
Babil'in nispeten genç krallığının artık bir parçası olduğu.
It was surrounded by enemies, or at least potential enemies, on all sides.
eso|estaba|rodeado|por|enemigos|o|al|menos|potencial|enemigos|en|todos|lados
оно|было|окружено|врагами|врагами|или|по|крайней мере|потенциальными|врагами|на|всех|сторонах
O|-dı|kuşatılmış|-in|düşmanlar|ya da|-de|en az|potansiyel|düşmanlar|-de|her|taraf
Estava rodeada de inimigos, ou pelo menos de potenciais inimigos, por todos os lados.
Оно было окружено врагами, или, по крайней мере, потенциальными врагами, со всех сторон.
Estaba rodeado de enemigos, o al menos de enemigos potenciales, por todos lados.
Her taraftan düşmanlar, ya da en azından potansiyel düşmanlarla çevriliydi.
Rim Sin of Larsa had gobbled up Babylon's two main allies, Uruk and Issin, and no doubt
Rim|Sin|de|Larsa|había|devorado|arriba|de Babilonia|dos|principales|aliados|Uruk|y|Issin|y|no|duda
Рим|Син|из|Ларсы|имел|поглотил|вверх|Вавилона|два|главных|союзника|Урук|и|Иссин|и|не|сомнение
Rim|Sin|-in|Larsa|-di|yutmuş|-up|Babil'in|iki|ana|müttefiki|Uruk|ve|Issin|ve|hiç|şüphe
Rim Sin de Larsa tinha engolido os dois principais aliados da Babilónia, Uruk e Issin, e sem dúvida
Рим Син из Ларсы поглотил двух основных союзников Вавилона, Урук и Иссин, и, без сомнения,
Rim Sin de Larsa había devorado a los dos principales aliados de Babilonia, Uruk e Issin, y sin duda
Larsa'nın Rim Sin'i, Babil'in iki ana müttefiki olan Uruk ve Issin'i yutmuştu ve şüphesiz
now had eyes on Babylonian territory.
||||Babil|topraklarına
tinha agora os olhos postos no território da Babilónia.
теперь у него были планы на вавилонскую территорию.
ahora tenía la vista puesta en el territorio babilónico.
şimdi Babil topraklarına göz dikmişti.
To its north, the kingdoms of Upper Mesopotamia and Eshnunna were looking to expand.
|||||||||Eşnunna||||
A norte, os reinos da Alta Mesopotâmia e de Eshnunna procuravam expandir-se.
На севере королевства Верхней Месопотамии и Эшнунна стремились к расширению.
Al norte, los reinos de la Alta Mesopotamia y Eshnunna estaban buscando expandirse.
Kuzeyinde, Yukarı Mezopotamya ve Eshnunna krallıkları genişlemeyi hedefliyordu.
It was into this dangerous world that Hammurabi became king in 1792 BCE.
|||||||||||M.Ö.
Foi neste mundo perigoso que Hammurabi se tornou rei em 1792 a.C.
В этот опасный мир Хаммурапи стал царем в 1792 году до нашей эры.
Fue en este peligroso mundo que Hammurabi se convirtió en rey en 1792 a.C.
Hammurabi, M.Ö. 1792'de bu tehlikeli dünyaya kral olarak girdi.
With so many rivals, the question was not whether Babylon under Hammurabi would thrive,
con|tantos|muchos|rivales|la|pregunta|fue|no|si|Babilonia|bajo|Hammurabi|verbo auxiliar condicional|prosperar
с|так|многими|соперниками|этот|вопрос|был|не|ли|Вавилон|под|Хаммурапи|вспомогательный глагол|процветать
ile|o kadar|çok|rakipler|bu|soru|dı|değil|-ip -meyeceği|Babil|altında|Hammurabi|-ecekti|gelişeceği
Com tantos rivais, a questão não era se a Babilónia sob Hamurabi iria prosperar,
С таким количеством соперников вопрос заключался не в том, будет ли Вавилон при Хаммурапи процветать,
Con tantos rivales, la pregunta no era si Babilonia bajo Hammurabi prosperaría,
Bu kadar çok rakiple, soru Babil'in Hammurabi döneminde gelişip gelişmeyeceği değil,
but would it even survive?
sino|verbo auxiliar condicional|eso|siquiera|sobrevivir
но|вспомогательный глагол|он|даже|выжить
ama|-ecekti|o|bile|hayatta kalacağı
mas será que sobreviveria?
а выживет ли он вообще?
sino si siquiera sobreviviría?
hayatta kalıp kalmayacağıydı?
Let's find out.
let us|encontrar|afuera
давайте|найдем|выясним
hadi|bulalım|dışarı
Vamos descobrir.
Давайте выясним.
Descubramos.
Hadi öğrenelim.
Hammurabi is a name that most of us have likely heard of.
Hammurabi|es|un|nombre|que|la mayoría|de|nosotros|hemos|probablemente|escuchado|de
Хаммурапи|есть|имя||что|большинство|из|нас|имеем|вероятно|слышали|о
Hammurabi|-dir|bir|isim|ki|çoğu|-in|bize|sahip|muhtemelen|duymuş|-den
Hammurabi é um nome que a maioria de nós já ouviu falar.
Хаммурапи — это имя, которое, вероятно, слышали большинство из нас.
Hammurabi es un nombre que la mayoría de nosotros probablemente ha escuchado.
Hammurabi, çoğumuzun muhtemelen duyduğu bir isim.
He's most well known as a lawgiver, and for the code of laws that have been attributed
él|más|bien|conocido|como|un|legislador|y|por|el|código|de|leyes|que|han|sido|atribuidos
он|наиболее|хорошо|известен|как|один|законодатель|и|за|кодекс|законов|который|законы|которые|имеют|были|приписаны
o|en|iyi|bilinen|olarak|bir|yasalar koyucu|ve|için|bu|kod|-in|yasalar|ki|sahip|olmuş|atfedilmiş
É mais conhecido como legislador e pelo código de leis que lhe foi atribuído
Он наиболее известен как законодатель и за свод законов, который был приписан
Es más conocido como un legislador, y por el código de leyes que se le ha atribuido
En çok bir yasalar koyucu olarak ve ona atfedilen yasalar kodu ile tanınır.
to him.
a|él
к|нему
-e|ona
para ele.
ему.
a él.
Ancak, bu onun 42 yıllık hükümdarlığının sonlarına doğru yazılmıştır.
However, this was written towards the end of his 42 year reign.
sin embargo|esto|fue|escrito|hacia|el|final|de|su|año|reinado
однако|это|было|написано|к|концу|конца|его||год|правление
ancak|bu|oldu|yazılmış|-e doğru|bu|son|-in|onun|yıl|saltanat
No entanto, este texto foi escrito no final do seu reinado de 42 anos.
Однако это было написано в конце его 42-летнего правления.
Sin embargo, esto fue escrito hacia el final de su reinado de 42 años.
Sadece bir yasalar koyucu olmanın ötesinde, zeki bir kral, yönetici, diplomat, taktikçi idi,
More than just a lawgiver, he was a shrewd king, administrator, diplomat, tactician,
más|que|solo|un|legislador|él|fue|un|astuto|rey|administrador|diplomático|táctico
более|чем|просто|один|законодатель|он|был|один|проницательный|король|администратор|дипломат|тактик
daha|-den|sadece|bir|yasalar koyucu|o|oldu|bir|kurnaz|kral|yönetici|diplomat|taktikçi
Mais do que um legislador, foi um rei astuto, um administrador, um diplomata, um tático,
Более чем просто законодатель, он был проницательным королем, администратором, дипломатом, тактиком,
Más que un simple legislador, fue un rey astuto, administrador, diplomático, táctico,
and builder.
y|constructor
и|строитель
ve|inşaatçı
e construtor.
и строитель.
y constructor.
ve inşaatçı.
Ruling between the years 1792-1750 BCE, the contributions that Hammurabi made in reshaping
gobernando|entre|los|años|aC|las|contribuciones|que|Hammurabi|hizo|en|remodelar
правя|между||годами|до нашей эры||вклад|который|Хаммурапи|сделал|в|переосмыслении
hüküm sürerek|arasında|-i|yıllar|MÖ|-i|katkılar|ki|Hammurabi|yaptı|-de|yeniden şekillendirmede
Governando entre os anos 1792-1750 a.C., as contribuições de Hamurabi para a reformulação da
Правя в период с 1792 по 1750 год до нашей эры, вклад, который Хаммурапи внес в преобразование
Gobernando entre los años 1792-1750 a.C., las contribuciones que Hammurabi hizo en la reconfiguración
M.Ö. 1792-1750 yılları arasında hüküm süren Hammurabi'nin, antik Yakın Doğu'yu yeniden şekillendirmedeki katkıları
the ancient Near East cannot be overstated.
el|antiguo|Cercano|Oriente|no|ser|subestimadas
|древний|Ближний|Восток|не может|быть|переоцененным
-i|antik|Yakın|Doğu|-emez|olmak|abartılamaz
o antigo Próximo Oriente não pode ser exagerado.
древнего Ближнего Востока, невозможно переоценить.
del antiguo Cercano Oriente no pueden ser subestimadas.
abartılamaz.
I really believe that he's one of the most fascinating people in the history of the world.
yo|realmente|creo|que|él es|uno|de|los|más|fascinantes|personas|en|la|historia|de|el|mundo
я|действительно|верю|что|он есть|один|из||самых|увлекательных|людей|в||истории|мира||
ben|gerçekten|inanıyorum|ki|o||-den|-i|en|büyüleyici|insanlar|-de|-i|tarih|-in|-i|dünya
Acredito mesmo que ele é uma das pessoas mais fascinantes da história do mundo.
Я действительно верю, что он один из самых увлекательных людей в истории мира.
Realmente creo que es una de las personas más fascinantes en la historia del mundo.
Gerçekten de dünyanın tarihindeki en ilginç insanlardan biri olduğuna inanıyorum.
In this program, I want to expose you a bit to the political life of Hammurabi and how
en|este|programa|yo|quiero|a|exponer|tú|un|poco|a|la|política|vida|de|Hammurabi|y|cómo
в|этой|программе|я|хочу|чтобы|показать|тебе|немного|немного|к|политической||жизни|Хаммурапи||и|как
içinde|bu|programda|ben|istiyorum|-mek|maruz bırakmak|seni|bir|biraz|-e|siyasi|siyasi|yaşam|-in|Hammurabi'ye|ve|nasıl
Neste programa, quero dar-vos a conhecer um pouco da vida política de Hamurabi e como
В этой программе я хочу немного познакомить вас с политической жизнью Хаммурапи и тем, как
En este programa, quiero exponerte un poco a la vida política de Hammurabi y cómo
Bu programda, sizi Hammurabi'nin siyasi hayatına ve nasıl
he became the most powerful man of his day.
él|se convirtió|el|más|poderoso|hombre|de|su|día
он|стал|самым||могущественным|человеком|своего|времени|
o|oldu|en|en|güçlü|adam|-in|onun|çağında
tornou-se o homem mais poderoso do seu tempo.
он стал самым могущественным человеком своего времени.
se convirtió en el hombre más poderoso de su época.
döneminin en güçlü adamı haline geldiğine biraz maruz bırakmak istiyorum.
Let's start at the very beginning of his life.
vamos a|comenzar|en|el|muy|principio|de|su|vida
давайте|начнем|с|самого|начала|начала|его|жизни|
hadi|başlayalım|-de|en|çok|başlangıcında|-in|onun|yaşamı
Comecemos pelo início da sua vida.
Давайте начнем с самого начала его жизни.
Comencemos desde el principio de su vida.
Hayatının en başından başlayalım.
Already we're at a bit of a loss because we don't know exactly when Hammurabi was
ya|estamos|en|un|poco|de|una|pérdida|porque|nosotros|no|sabemos|exactamente|cuándo|Hammurabi|fue
уже|мы|в|немного|затруднении|с|тем|потерей|потому что|мы|не|знаем|точно|когда|Хаммурапи|был
zaten|biz|-de|bir|biraz|-in|kayıptayız|kayıptayız|çünkü|biz|-mıyoruz|bilmiyoruz|tam olarak|ne zaman|Hammurabi'nin|olduğu
Já estamos um pouco perdidos porque não sabemos exatamente quando é que Hammurabi foi
Уже сейчас мы немного в затруднении, потому что не знаем точно, когда Хаммурапи был
Ya estamos un poco perdidos porque no sabemos exactamente cuándo nació Hammurabi.
Zaten biraz kaygı içindeyiz çünkü Hammurabi'nin tam olarak ne zaman
born.
nacido
родился
doğmuş
nascido.
родился.
nacido.
doğdu.
His mother's name is unknown, but his father was Sin Mubalit, the king of the moderately
su|madre|nombre|es|desconocido|pero|su|padre|fue|Sin|Mubalit|el|rey|de|el|moderadamente
его|матери|имя|есть|неизвестно|но|его|отец|был|Син|Мубалит|король|король|||умеренно
onun|annesinin|adı|-dir|bilinmeyen|ama||babası|-dı|Sin|Mubalit|-in|kralı|-ın|-in|orta derecede
O nome da sua mãe é desconhecido, mas o seu pai era Sin Mubalit, o rei dos moderados
Имя его матери неизвестно, но его отцом был Син Мубалит, король умеренного
El nombre de su madre es desconocido, pero su padre era Sin Mubalit, el rey del reino moderadamente
Annesinin adı bilinmiyor, ancak babası, orta büyüklükteki
sized kingdom of Babylon.
||de|Babilonia
размером|королевство||Вавилон
||-ın|Babil
O reino da Babilónia foi dimensionado.
по размеру царства Вавилон.
grande de Babilonia.
Babil krallığının kralı Sin Mubalit'ti.
We call the dynasty that he was part of the First Dynasty of Babylon, which was founded
|||||||||||Hanedanlık|||||kurulan
Chamamos à dinastia de que fazia parte a Primeira Dinastia da Babilónia, que foi fundada
Мы называем династию, к которой он принадлежал, Первой династией Вавилона, которая была основана
Llamamos a la dinastía de la que formaba parte la Primera Dinastía de Babilonia, que fue fundada
Onun parçası olduğu haneye Babil'in İlk Hanedanı diyoruz, bu da kuruldu.
by an Amorite chieftain named Sumuabim.
por|un|amorita|jefe|llamado|Sumuabim
по|одному|аморейскому|вождю|по имени|Сумуабим
tarafından|bir|Amorit|şef|adında|Sumuabim
por um chefe amorita chamado Sumuabim.
аморитским вождем по имени Сумуабим.
por un jefe amorreo llamado Sumuabim.
Amorite bir şef olan Sumuabim tarafından.
Though we don't know his birth date, we do know through the painstaking work of archaeologists
aunque|nosotros|no|sabemos|su|nacimiento|fecha|nosotros|sí|sabemos|a través de|el|minucioso|trabajo|de|arqueólogos
хотя|мы|не|знаем|его|рождение|дата|мы|делаем|знаем|через|эту|кропотливую|работу|археологов|археологов
-e rağmen|biz|değiliz|bilmek|onun|doğum|tarihi|biz|yapıyoruz|bilmek|aracılığıyla|bu|titiz|çalışma|-in|arkeologlar
Embora não saibamos a data do seu nascimento, sabemos, através do trabalho minucioso dos arqueólogos
Хотя мы не знаем его дату рождения, мы знаем благодаря кропотливой работе археологов
Aunque no conocemos su fecha de nacimiento, sabemos a través del arduo trabajo de arqueólogos
Doğum tarihini bilmiyoruz, ancak arkeologların titiz çalışmaları sayesinde
and historians who have translated and cross-referenced thousands of ancient cuneiform documents,
y|historiadores|que|han|traducido|y|||miles|de|antiguos|cuneiformes|documentos
и|историков|которые|имеют|перевели|и|||тысячи|древних|древних|клинописных|документов
|||||||karşılaştırmış||-in|||
e historiadores que traduziram e cruzaram referências de milhares de documentos cuneiformes antigos,
и историков, которые перевели и сопоставили тысячи древних клинописных документов,
y historiadores que han traducido y cruzado miles de documentos cuneiformes antiguos,
ve binlerce antik çivi yazılı belgeyi tercüme edip karşılaştıran tarihçilerin,
that he became king of Babylon in the year 1792 BCE.
que se tornou rei da Babilónia no ano de 1792 a.C.
что он стал царем Вавилона в 1792 году до нашей эры.
que se convirtió en rey de Babilonia en el año 1792 a.C.
M.Ö. 1792 yılında Babil'in kralı olduğunu biliyoruz.
Because his reign was so long, he must have been relatively young at the time of his ascension
porque|su|reinado|fue|tan|largo|él|debe|haber|estado|relativamente|joven|en|el|tiempo|de|su|ascenso
потому что|его|правление|было|так|долгое|он|должен|иметь|быть|относительно|молодым|в|момент|время|его|его|
çünkü|onun|saltanatı|dı|o kadar|uzun|o|-meli|-miş|olduğunu|nispeten|genç|-de|tahta|zaman|-ın|onun|çıkışı
Dado que o seu reinado foi tão longo, deve ter sido relativamente jovem na altura da sua ascensão
Поскольку его правление было таким долгим, он, должно быть, был относительно молод в момент своего восшествия
Debido a que su reinado fue tan largo, debe haber sido relativamente joven en el momento de su ascenso
Saltanatı bu kadar uzun sürdüğü için, tahta çıktığı zaman nispeten genç olmalıydı.
to the throne, but whether he was in his teens, twenties, or even his early thirties is unknown.
al|el|trono|pero|si|él|estaba|en|sus|adolescentes|veintes|o|incluso|sus|tempranos|treintas|es|desconocido
на|трон||но|ли|он|был|в|его|подростковом|двадцатилетнем|или|даже|его|раннем|тридцатилетнем|есть|неизвестно
-e|tahta|taht|ama|olup olmadığı|o|dı|-de|onun|ergenlik|yirmili|veya|hatta|onun|erken|otuzlu|-dir|bilinmiyor
ao trono, mas não se sabe se era adolescente, se tinha vinte anos ou mesmo trinta e poucos.
на трон, но неизвестно, было ли ему в то время подростковом возрасте, двадцатых или даже ранних тридцатых.
al trono, pero se desconoce si tenía adolescentes, veintitantos o incluso principios de treinta.
Ancak, ondan önceki yıllarda onlu, yirmili veya hatta otuzlu yaşlarının başında olup olmadığı bilinmemektedir.
Regardless, Hammurabi's first year as king was an interesting, if not dangerous time
independientemente|de Hammurabi|primer|año|como|rey|fue|un|interesante|si|no|peligroso|tiempo
независимо|Хаммурапи|первый|год|в качестве|короля|был|интересным||если|не|опасным|временем
her neyse|Hammurabi'nin|ilk|yılı|olarak|kral|dı|bir|ilginç|eğer|değil|tehlikeli|zaman
Seja como for, o primeiro ano de Hammurabi como rei foi um período interessante, se não mesmo perigoso
Тем не менее, первый год Хаммурапи в качестве короля был интересным, если не опасным временем
Independientemente, el primer año de Hammurabi como rey fue un tiempo interesante, si no peligroso,
Her neyse, Hammurabi'nin kral olarak ilk yılı ilginç, tehlikeli olmasa da bir dönemdi.
for Babylon.
para|Babilonia
для|Вавилона
için|Babil
para a Babilónia.
для Вавилона.
para Babilonia.
Babil için.
As mentioned earlier, it was surrounded by several kingdoms, three of whom posed the
como|mencionado|antes|eso|fue|rodeado|por|varios|reinos|tres|de|quienes|plantearon|la
как|упомянуто|ранее|это|было|окружено|несколькими|несколькими|королевствами|три|из|которых|представляли|наибольшую
olarak|bahsedildi|daha önce|o|idi|çevrili|tarafından|birkaç|krallıklar|üç|-in|ki|oluşturdu|en
Como já foi referido, estava rodeada por vários reinos, três dos quais constituíam a
Как уже упоминалось, он был окружен несколькими царствами, три из которых представляли
Como se mencionó anteriormente, estaba rodeado por varios reinos, tres de los cuales representaban la
Daha önce bahsedildiği gibi, birkaç krallıkla çevriliydi, bunlardan üçü en büyük tehditi oluşturuyordu.
greatest threat.
наибольшую|угрозу
en büyük|tehdit
maior ameaça.
наибольшую угрозу.
mayor amenaza.
Güneyde, Babil'in en eski rakibi olan Larsa krallığı vardı, Hammurabi'nin babası,
In the south was Babylon's oldest rival, the kingdom of Larsa, who Hammurabi's father,
на|юге|юге|было|Вавилона|старейшим|соперником|королевством|королевством|Ларса||который|Хаммурапи|отец
-de|güneyde|güney|vardı|Babil'in|en eski|rakip|-in|krallık|-in|Larsa|ki|Hammurabi'nin|babası
A sul, encontrava-se o mais antigo rival da Babilónia, o reino de Larsa, que era o pai de Hamurabi,
На юге находился старейший соперник Вавилона, царство Ларса, с которым отец Хаммурапи,
Al sur estaba el rival más antiguo de Babilonia, el reino de Larsa, con el que el padre de Hammurabi,
Sin Mubalit, en az iki kez savaşmıştı.
Sin Mubalit, had fought on at least two occasions.
Sin|Mubalit|sahipti|savaştı|-de|en|az|iki|kez
Sin Mubalit, tinha lutado em pelo menos duas ocasiões.
Син Мубалит, сражался как минимум дважды.
Sin Mubalit, había luchado en al menos dos ocasiones.
While Larsa was definitely the older and, you could say, more seasoned enemy, at the
mientras|Larsa|estaba|definitivamente|el|mayor|y|tú|podrías|decir|más|experimentado|enemigo|en|el
хотя|Ларса|была|определенно|старшей|старшей|и|ты|мог|сказать|более|опытной|врагом|на|тот
-iken|Larsa|-dı|kesinlikle|en|yaşlı|ve|sen|-abilirdin|söylemek|daha|deneyimli|düşman|-de|o
Enquanto Larsa era definitivamente o inimigo mais velho e, pode-se dizer, mais experiente, no
Хотя Ларса определенно была более старой и, можно сказать, более опытной врагом, в
Mientras que Larsa era definitivamente el enemigo más viejo y, se podría decir, más experimentado, en ese
Larsa kesinlikle daha yaşlı ve, diyebilirsiniz ki, daha deneyimli bir düşmandı, ancak
time, Eshnunna actually posed the greater threat.
tiempo|Eshnunna|en realidad|representaba|la|mayor|amenaza
момент|Эшнунна|на самом деле|представлял|большую|большую|угрозу
zaman|Eshnunna|aslında|oluşturdu|en|daha büyük|tehdit
tempo, Eshnunna representava de facto a maior ameaça.
то время Эшнунна на самом деле представляла собой большую угрозу.
momento, Eshnunna representaba en realidad la mayor amenaza.
o sırada, Eshnunna aslında daha büyük bir tehdit oluşturuyordu.
Located in the Diyala river valley, Eshnunna was expanding rapidly to the west and the
ubicado|en|el|Diyala|río|valle|Eshnunna|estaba|expandiendo|rápidamente|hacia|el|oeste|y|el
расположенная|в|долине|Дияла|реки|долине|Эшнунна|была|расширялась|быстро|на|запад|запад|и|юг
bulunan|-de|o|Diyala|nehir|vadi|Eshnunna|-dı|genişliyordu|hızla|-e|o|batı|ve|o
Situada no vale do rio Diyala, Eshnunna estava a expandir-se rapidamente para oeste e para o
Расположенная в долине реки Диала, Эшнунна быстро расширялась на запад и
Ubicada en el valle del río Diyala, Eshnunna se estaba expandiendo rápidamente hacia el oeste y el
Diyala nehir vadisinde bulunan Eshnunna, batıya ve
south.
güney
sul.
юг.
sur.
güney doğru hızla genişliyordu.
This was most apparent during the reigns of two of its more ambitious kings, Epek Adad
esto|fue|más|evidente|durante|los|reinados|de|dos|de|sus|más|ambiciosos|reyes|Epek|Adad
это|было|наиболее|очевидно|во время|правления|правлений|двух|двух|из|его|более|амбициозных|королей|Эпек|Аддад
bu|-di|en|belirgin|sırasında|-in|saltanatlar|-in|iki|-in|onun|daha|hırslı|kralları|Epek|Adad
Este facto foi mais evidente durante os reinados de dois dos seus reis mais ambiciosos, Epek Adad
Это было наиболее очевидно во время правления двух из его более амбициозных царей, Эпек Адада
Esto fue más evidente durante los reinados de dos de sus reyes más ambiciosos, Epek Adad
Bu, daha iddialı iki kralı, Epek Adad
II and Naram-Sin.
II|y||
II|и||
II|ve|Naram|
II e Naram-Sin.
II и Нарама-Сина.
II y Naram-Sin.
II ve Naram-Sin'in saltanatları sırasında en belirgin şekilde ortaya çıktı.
The Naram-Sin we're talking about here was a king of Eshnunna and a different person
el|||estamos|hablando|sobre|aquí|fue|un|rey|de|Eshnunna|y|un|diferente|persona
тот|||мы|говорим|о|здесь|был|король|король|Эшнунна||и|другой|другой|человек
bu|Naram||biz|konuşuyoruz|hakkında|burada|-di|bir|kral|-in|Eshnunna|ve|farklı|farklı|kişi
O Naram-Sin de que estamos a falar era um rei de Eshnunna e uma pessoa diferente
Нарам-Син, о котором мы говорим здесь, был царем Эшнунны и другим человеком
El Naram-Sin del que estamos hablando aquí era un rey de Eshnunna y una persona diferente
Burada bahsettiğimiz Naram-Sin, Eshnunna'nın bir kralıydı ve aynı isme sahip ünlü Akad kralından farklı bir kişiydi.
than the famous Akkadian king of the same name.
que|el|famoso|acadio|rey|de|el|mismo|nombre
чем|тот|знаменитый|аккадский|король|с|тем|тем|именем
-den|o|ünlü|Akad|kral|-in|aynı|aynı|isim
do que o famoso rei acadiano com o mesmo nome.
чем знаменитый аккадский царь с тем же именем.
al famoso rey acadio del mismo nombre.
The other great king of the north was Shamsi Adad.
El|otro|gran|rey|del|norte|norte|fue|Shamsi|Adad
другой|великий|король|севера|на|севере|был|Шамси|Адад|
diğer|diğer|büyük|kral|-in|kuzey|kuzey|-dı|Shamsi|Adad
O outro grande rei do Norte foi Shamsi Adad.
Другим великим царем севера был Шамши-Адд.
El otro gran rey del norte fue Shamsi Adad.
Kuzeyin diğer büyük kralı Shamsi Adad'dı.
In the years prior to Hammurabi's coronation, his kingdom had grown leaps and bounds to
En|los|años|anteriores|a|Hammurabi|coronación|su|reino|había|crecido|saltos|y|límites|a
в|годы|перед|коронацией|Хаммурапи|его|||росло|||скачками|и|границами|до
-de|yıllar|yıllar|önce|-e|Hammurabi'nin|taç giyme|onun|krallığı|-dı|büyümüştü|sıçramalar|ve|sınırlar|-e
Nos anos que antecederam a coroação de Hamurabi, o seu reino tinha crescido a passos largos para
В годы, предшествующие коронации Хаммурапи, его царство значительно расширилось,
En los años previos a la coronación de Hammurabi, su reino había crecido a pasos agigantados para
Hammurabi'nin taç giyme yıllarından önce, krallığı büyük bir hızla büyümüştü.
include not just the cities of Ekalatum and Ashur, but the wealthy and strategically located
incluir|no|solo|las|ciudades|de|Ekalatum|y|Ashur|sino|la|rica|y|estratégicamente|ubicada
включать|не|только|города|Экалатум||и|Ашур|но|богатый|и|||расположенный|
dahil etmek|değil|sadece|şehirler|şehirler|-in|Ekalatum|ve|Ashur|ama|zengin|zengin|ve|stratejik olarak|konumlanmış
incluem não só as cidades de Ekalatum e Ashur, mas também as cidades ricas e estrategicamente localizadas
включив не только города Экалатум и Ашур, но и богатый и стратегически расположенный
incluir no solo las ciudades de Ekalatum y Asur, sino también la rica y estratégicamente ubicada
Bu sadece Ekalatum ve Ashur şehirlerini değil, aynı zamanda zengin ve stratejik konumda bulunan
city of Mari as well.
||Mari||
cidade de Mari também.
город Мари.
ciudad de Mari.
Mari şehrini de kapsıyordu.
Though his kingdom was much more powerful than Babylon, Shamsi Adad had an intense hatred
aunque|su|reino|era|mucho|más|poderoso|que|Babilonia|Shamsi|Adad|tenía|un|intenso|odio
хотя|его|королевство|было|намного|более|мощным|чем|Вавилон|Шамши|Адад|имел|интенсивную|интенсивную|ненависть
-e rağmen|onun|krallığı|-dı|çok|daha|güçlü|-den|Babil|Shamsi|Adad|-dı|bir|yoğun|nefret
Embora o seu reino fosse muito mais poderoso do que a Babilónia, Shamsi Adad tinha um ódio intenso
Хотя его королевство было гораздо более мощным, чем Вавилон, Шамши-Адад испытывал сильную ненависть
Aunque su reino era mucho más poderoso que Babilonia, Shamsi Adad tenía un intenso odio
Krallığı Babil'den çok daha güçlü olmasına rağmen, Şamsi Adad'ın yoğun bir nefreti vardı
of Naram-Sin of Eshnunna.
de|||de|Eshnunna
к|||из|Эшнунны
-e karşı|||-ın|Eshnunna
de Naram-Sin de Eshnunna.
к Нараму-Сину из Эшнунны.
hacia Naram-Sin de Eshnunna.
Eshnunna'nın Naram-Sin'ine.
This is because shortly after he ascended the throne of his relatively small kingdom
esto|es|porque|poco|después|él|ascendió|el|trono|de|su|relativamente|pequeño|reino
это|есть|потому что|вскоре|после того как|он|взошел|на|трон|своего|его|относительно|небольшого|королевства
bu|-dır|çünkü|kısa süre|sonra|o|tahta çıktı|-in|taht|-ın|onun|nispeten|küçük|krallığı
Isto porque, pouco depois de ter subido ao trono do seu reino relativamente pequeno
Это произошло потому, что вскоре после того, как он взошел на трон своего относительно небольшого королевства
Esto se debe a que poco después de ascender al trono de su relativamente pequeño reino
Bunun nedeni, 1833 M.Ö.'de nispeten küçük krallığının tahtına çıktıktan kısa bir süre sonra
in 1833 BCE, he was forced to abandon it and flee as Naram-Sin's forces invaded.
en|aC|él|fue|forzado|a|abandonar|él|y|huir|como|||fuerzas|invadieron
в|году до нашей эры|он|был|вынужден|к|оставить|его|и|бежать|когда|||войска|вторглись
-de|MÖ|o|-dı|zorlandı|-mek|terk etmek|onu|ve|kaçmak|-dığı için||Sin'in|orduları|işgal etti
em 1833 a.C., foi forçado a abandoná-la e a fugir quando as forças de Naram-Sin a invadiram.
в 1833 году до нашей эры, он был вынужден покинуть его и бежать, когда войска Нарама-Сина вторглись.
en 1833 a.C., se vio obligado a abandonarlo y huir cuando las fuerzas de Naram-Sin invadieron.
Naram-Sin'in orduları saldırdığında onu terk etmek ve kaçmak zorunda kalmasıdır.
During this time, he sought refuge in Babylon for a few years, after which he left, gathered
durante|este|tiempo|él|buscó|refugio|en|Babilonia|por|unos|pocos|años|después|lo cual|él|salió|reunió
в течение|этого|времени|он|искал|убежище|в|Вавилоне|на|несколько|несколько|лет|после|чего|он|покинул|собрал
bu|bu|zaman|o|aradı|sığınak|içinde|Babil|için|birkaç|yıl||sonra|ki|o|ayrıldı|topladı
Durante este período, refugiou-se na Babilónia durante alguns anos, após o que partiu, reunindo
В это время он искал убежище в Вавилоне в течение нескольких лет, после чего покинул его, собрав
Durante este tiempo, buscó refugio en Babilonia durante unos años, después de los cuales se fue, reunió
Bu süre zarfında, birkaç yıl boyunca Babil'de sığınak aradı, ardından ayrıldı,
a sizable force of his own, and seized a city called Ekalatum, somewhere on the Tigris river.
una|considerable|fuerza|de|su|propia|y|tomó|una|ciudad|llamada|Ekalatum|en algún lugar|en|el|Tigris|río
значительную|значительную|силу|своего|собственного|собственного|и|захватил|город|город|называемый|Экалатум|где-то|на|реке|Тигр|
bir|büyük|güç|-den|kendi||ve|ele geçirdi|bir|şehir|adı verilen|Ekalatum|bir yerlerde|üzerinde||Dicle|nehir
com uma força considerável e apoderou-se de uma cidade chamada Ekalatum, algures no rio Tigre.
значительные силы и захватив город под названием Экалатум, где-то на реке Тигр.
una fuerza considerable de su propia, y tomó una ciudad llamada Ekalatum, en algún lugar del río Tigris.
kendi büyük bir kuvvetini topladı ve Dicle Nehri üzerinde bir yerde Ekalatum adında bir şehri ele geçirdi.
The precise location of Ekalatum has never been found, but we know that it was not far
la|precisa|ubicación|de|Ekalatum|ha|nunca|sido|encontrada|pero|nosotros|sabemos|que|esta|estaba|no|lejos
точное|точное|местоположение|Экалатума|Экалатум|имеет|никогда|было|найдено|но|мы|знаем|что|он|был|не|далеко
|kesin|konum|-in|Ekalatum|var|asla|bulunmadı||ama|biz|biliyoruz|ki|o|idi|değil|uzak
A localização exacta de Ekalatum nunca foi encontrada, mas sabemos que não ficava longe
Точное местоположение Экалатума никогда не было найдено, но мы знаем, что он находился недалеко
La ubicación precisa de Ekalatum nunca se ha encontrado, pero sabemos que no estaba lejos
Ekalatum'un kesin yeri asla bulunamamıştır, ancak bunun başka bir şehir olan
from another city, Ashur, which was the holy city of the people we later call the Assyrians.
de outra cidade, Ashur, que era a cidade santa do povo a que mais tarde chamámos Assírios.
от другого города, Ашура, который был священным городом народа, которого мы позже назовем ассирийцами.
de otra ciudad, Asur, que era la ciudad sagrada del pueblo que más tarde llamamos los asirios.
Aşur'dan uzak olmadığını biliyoruz; Aşur, daha sonra Asurlular olarak adlandırdığımız halkın kutsal şehriydi.
At the time though, Ashur was just a small kingdom, perhaps more like a city-state.
en|el|tiempo|sin embargo|Ashur|era|solo|un|pequeño|reino|quizás|más|como|una||
в|то|время|хотя|Ашшур|был|просто|одно|маленькое|королевство|возможно|более|похожее|одно||
-de|o|zaman|ama|Aşur|-dı|sadece|bir|küçük|krallık|belki|daha|gibi|bir||
Na altura, porém, Ashur era apenas um pequeno reino, talvez mais parecido com uma cidade-estado.
На тот момент Ашур был всего лишь небольшим королевством, возможно, больше похожим на город-государство.
En ese momento, sin embargo, Asur era solo un pequeño reino, quizás más parecido a una ciudad-estado.
O zamanlar, Ashur sadece küçük bir krallıktı, belki de daha çok bir şehir-devleti gibiydi.
After residing in Ekalatum for three years, Shamsi Adad captured Ashur in 1808 BCE and
después de|residir|en|Ekalatum|por|tres|años|Shamsi|Adad|capturó|Ashur|en|aC y|
после|проживания|в|Экалатум|на|три|года|Шамши|Адад|захватил|Ашшур|в|до нашей эры|и
-den sonra|ikamet etmek|-de|Ekalatum|-dir|üç|yıl|Şamsi|Adad|ele geçirdi|Aşur|-de|MÖ ve|
Depois de residir em Ekalatum durante três anos, Shamsi Adad capturou Ashur em 1808 a.C. e
После трехлетнего проживания в Экалатуме, Шамши-Адад захватил Ашур в 1808 году до нашей эры и
Después de residir en Ekalatum durante tres años, Shamsi Adad capturó Asur en 1808 a.C. y
Ekalatum'da üç yıl yaşadıktan sonra, Shamsi Adad M.Ö. 1808'de Ashur'u ele geçirdi ve
temporarily made it the capital of his expanding kingdom.
temporalmente|hizo|eso|la|capital|de|su|en expansión|reino
временно|сделал|его|столицей|столицей|своего|его|расширяющегося|королевства
geçici olarak|yaptı|onu|-nın|başkent|-in|onun|genişleyen|krallığı
temporariamente fez dela a capital do seu reino em expansão.
временно сделал его столицей своего expanding королевства.
temporalmente lo convirtió en la capital de su reino en expansión.
bunu genişleyen krallığının geçici başkenti yaptı.
Though an Amorite, the Assyrians claimed him as one of their own, and he is often remembered
aunque|un|amorreo|los|asirios|reclamaron|él|como|uno|de|sus|propios|y|él|es|a menudo|recordado
хотя|один|аморит|ассирийцы|ассирийцы|считали|его|как|один|из|своих|собственных|и|он|есть|часто|помнится
-e rağmen|bir|Amorit|-nın|Asurlular|sahip çıktılar|ona|olarak|biri|-in|kendi|öz|ve|o|-dir|sık sık|hatırlanır
Embora fosse um amorreu, os assírios reivindicaram-no como um dos seus, e ele é frequentemente recordado
Хотя он был аморитом, ассирийцы считали его одним из своих, и его часто помнят
Aunque era un amorreo, los asirios lo reclamaron como uno de los suyos, y a menudo se le recuerda
Bir Amorite olmasına rağmen, Asurlular onu kendi aralarına kattılar ve genellikle hatırlanır.
as the first great king of Assyria.
como|el|primer|gran|rey|de|Asiria
как|первый|великий|царь|Ассирии||
olarak|ilk|ilk|büyük|kral|-in|Asur
como o primeiro grande rei da Assíria.
как первый великий царь Ассирии.
como el primer gran rey de Asiria.
Asur'un ilk büyük kralı olarak.
In the end, Shamsi Adad left Ashur and went around conquering other parts of the region,
en|el|fin|Shamsi|Adad|dejó|Ashur|y|fue|alrededor|conquistando|otras|partes|de|la|región
в|конце|Шамши|Адад|покинул|Ашур|и|отправился|вокруг|завоевывая|другие|части|региона|||
-de|sonunda|son|Shamsi|Adad|terk etti|Asur'u|ve|gitti|etrafta|fethederek|diğer|bölgeler|-in|bu|bölge
No final, Shamsi Adad deixou Ashur e foi conquistando outras partes da região,
В конце концов, Шамши-Адад покинул Ашур и начал завоевывать другие части региона,
Al final, Shamsi Adad dejó Ashur y comenzó a conquistar otras partes de la región,
Sonunda, Şamsi Adad Asur'u terk etti ve bölgenin diğer kısımlarını fethetmek için dolaşmaya başladı,
including areas to the west such as the great and wealthy city of Mari in 1792 BCE, which
incluyendo|áreas|al|el|oeste|como|la||gran|y|rica|ciudad|de|Mari|en|aC|la cual
включая|области|на|великий|||||и|богатый|город|Мари||в|1792|который|
dahil olmak üzere|alanlar|-e|batıda|batı|gibi|olarak|büyük|büyük|ve|zengin|şehir|-in|Mari|-de|MÖ|ki
incluindo áreas a oeste, como a grande e rica cidade de Mari em 1792 a.C., que
включая районы на западе, такие как великий и богатый город Мари в 1792 году до нашей эры, который
incluyendo áreas al oeste como la gran y rica ciudad de Mari en 1792 a.C., que
1792 M.Ö.'de büyük ve zengin Mari şehri gibi batıda yer alan bölgeleri de içeren,
was actually the same year that Hammurabi became the king of Babylon.
fue|en realidad|el|mismo|año|que|Hammurabi|se convirtió|el|rey|de|Babilonia
был|на самом деле|тот|год|что|Хаммурапи|стал|царем||Вавилона||
-di|aslında|aynı|aynı|yıl|ki|Hammurabi|oldu|kral|kral|-in|Babil
foi, na verdade, o mesmo ano em que Hamurabi se tornou o rei da Babilónia.
на самом деле был тем же годом, когда Хаммурапи стал царем Вавилона.
fue en realidad el mismo año en que Hammurabi se convirtió en rey de Babilonia.
bu aslında Hammurabi'nin Babil'in kralı olduğu yıl ile aynı yıldı.
As mentioned earlier, Hammurabi ascended the throne of Babylon in 1792 BCE.
olarak|bahsedildi|daha önce|Hammurabi|tahta çıktı||taht||Babil|de|MÖ
Como já foi referido, Hamurabi subiu ao trono da Babilónia em 1792 a.C..
Как уже упоминалось, Хаммурапи взошел на трон Вавилона в 1792 году до нашей эры.
Como se mencionó anteriormente, Hammurabi ascendió al trono de Babilonia en 1792 a.C.
Daha önce bahsedildiği gibi, Hammurabi M.Ö. 1792'de Babil tahtına çıktı.
The first five years of his reign were rather uneventful.
|ilk|beş|yıl||onun|saltanatı|oldu|oldukça|sıradan
Os primeiros cinco anos do seu reinado foram bastante calmos.
Первые пять лет его правления были довольно спокойными.
Los primeros cinco años de su reinado fueron bastante tranquilos.
Saltanatının ilk beş yılı oldukça sıradan geçti.
From various archives that have been uncovered, it seems that much of his time was spent on
-den|çeşitli|arşivler|ki|sahip|oldu|ortaya çıkarılmış|bu|görünüyor|ki|çok||onun|zamanı|oldu|harcanmış|
A partir de vários arquivos que foram descobertos, parece que grande parte do seu tempo foi gasto em
Из различных архивов, которые были обнаружены, кажется, что большую часть своего времени он тратил на
De varios archivos que se han descubierto, parece que gran parte de su tiempo se dedicó a
Açığa çıkarılan çeşitli arşivlerden anlaşıldığına göre, zamanının büyük bir kısmı
financial matters and in rebuilding temples and canals.
finansal|konular|ve|de|yeniden inşa etme|tapınaklar|ve|kanallar
questões financeiras e na reconstrução de templos e canais.
финансовые вопросы и восстановление храмов и каналов.
asuntos financieros y a la reconstrucción de templos y canales.
mali konularla ve tapınaklar ile kanalları yeniden inşa etmekle geçti.
In 1787 BCE, he launched his first known military campaign against Larsa and captured Isin and
en|aC|él|lanzó|su|primera|conocida|militar|campaña|contra|Larsa|y|capturó|Isin|y
в|до нашей эры|он|начал|свою|первую|известную|военную|кампанию|против|Ларсы|и|захватил|Исин|и
de|MÖ|o|başlattı|onun|ilk|bilinen|askeri|sefer|karşı|Larsa'ya|ve|ele geçirdi|Isin'i|ve
Em 1787 a.C., lançou a sua primeira campanha militar conhecida contra Larsa e capturou Isin e
В 1787 году до нашей эры он начал свою первую известную военную кампанию против Ларсы и захватил Исин и
En 1787 a.C., lanzó su primera campaña militar conocida contra Larsa y capturó Isin y
M.Ö. 1787'de, Larsa'ya karşı bilinen ilk askeri seferini başlattı ve Isin'i ele geçirdi.
Uruk, two cities that had at one time been his father's allies against Rim-Sin.
Uruk|dos|ciudades|que|habían|en|una|tiempo|sido|su|padre|aliados|contra||
||городах|что|||||||||||
Uruk'u|iki|şehir|ki|sahipti|bir|bir|zaman|olmuştu|onun|babasının|müttefikleri|karşı||
Uruk, duas cidades que em tempos tinham sido aliadas do seu pai contra Rim-Sin.
Урук, два города, которые когда-то были союзниками его отца против Рим-Сина.
Uruk, dos ciudades que en un momento habían sido aliadas de su padre contra Rim-Sin.
Uruk, bir zamanlar babasının Rim-Sin'e karşı müttefiki olan iki şehir.
However, archived documents discovered in both cities indicate that it was not a permanent
sin embargo|archivados|documentos|descubiertos|en|ambas|ciudades|indican|que|esto|fue|no|una|permanente
однако|архивные|документы|обнаруженные|в|обоих|городах|указывают|что|это|было|не|постоянной|
ancak|arşivlenmiş|belgeler|keşfedilen|de|her iki|şehir|gösteriyor|ki|bu|oldu|değil|bir|kalıcı
No entanto, os documentos de arquivo descobertos em ambas as cidades indicam que não se tratava de uma
Однако архивные документы, найденные в обоих городах, указывают на то, что это была не постоянная
Sin embargo, documentos archivados descubiertos en ambas ciudades indican que no fue una victoria
Ancak, her iki şehirde bulunan arşiv belgeleri, bunun kalıcı bir zafer olmadığını gösteriyor.
victory because just a few years later, Rim-Sin is cited again as being the ruler of both.
victoria|porque|justo|unos|pocos|años|después|||es|citado|otra vez|como|siendo|el|gobernante|de|ambos
победой|потому что|всего|несколько|лет||спустя|||снова|упоминается|снова|как|будучи|правителем|правителем||
zafer|çünkü|sadece|bir|birkaç|yıl|sonra|||olarak|anılıyor|tekrar|olarak|olması||hükümdar||her iki
vitória porque, apenas alguns anos mais tarde, Rim-Sin é citado novamente como sendo o governante de ambos.
победа, потому что всего через несколько лет Рим-Син снова упоминается как правитель обоих.
permanente porque solo unos años después, Rim-Sin es citado nuevamente como el gobernante de ambas.
Çünkü sadece birkaç yıl sonra, Rim-Sin'in her ikisinin de hükümdarı olarak tekrar anıldığı belirtiliyor.
The same was true for another city, Malgium, which was a small independent kingdom on Babylon's
El|mismo|fue|cierto|para|otra|ciudad|Malgium|la cual|fue|un|pequeño|independiente|reino|en|Babilonia
тот|же|был|верно|для|другого|города|Мальгиум|который|было|одно|маленькое|независимое|королевство|на|границе Вавилона
aynı|aynı|idi|doğru|için|başka|şehir|Malgium|ki|idi|bir|küçük|bağımsız|krallık|üzerinde|Babil'in
O mesmo acontecia com outra cidade, Malgium, que era um pequeno reino independente na região da Babilónia
То же самое было и с другим городом, Мальгиумом, который был небольшим независимым королевством на границе Вавилона с Ларсой на реке Тигр.
Lo mismo ocurrió con otra ciudad, Malgium, que era un pequeño reino independiente en la frontera de Babilonia con Larsa en el río Tigris.
Babylon'ın Larsa ile Dicle Nehri üzerindeki sınırında bulunan küçük bağımsız krallık Malgium için de aynı şey geçerliydi.
border with Larsa on the Tigris river.
граница|с|Ларсой|на|реке|Тигр|
sınır|ile|Larsa|üzerinde||Dicle|nehir
fronteira com Larsa no rio Tigre.
Хаммурапи также объявил о победе в битве здесь, но, как и Урюк и Исин, в конечном итоге
Hammurabi reclamó victoria en una batalla aquí también, pero al igual que Uruk e Isin, eventualmente
Hammurabi burada bir savaşta zafer kazandığını iddia etti, ancak Uruk ve Isin gibi, sonunda
Hammurabi claimed victory in a battle here as well, but like Uruk and Isin, eventually
Хаммурапи|заявил|победу|в|одной|битве|здесь|так же|тоже|но|как|Урук|и|Исин|в конечном итоге
Hammurabi|iddia etti|zafer|de|bir|savaş|burada|gibi|de|ama|gibi|Uruk|ve|Isin|nihayet
Hammurabi também reivindicou a vitória numa batalha aqui, mas tal como Uruk e Isin, acabou por
город снова вернулся к Рим-Сину.
la ciudad volvió a Rim-Sin.
şehir Rim-Sin'e geri döndü.
the city reverted back to Rim-Sin.
город|город|вернулся|обратно|к||
|şehir|geri döndü|tekrar|||
a cidade voltou a ser de Rim-Sin.
So if Hammurabi had ambitions of holding a great empire, things were not going so well
así|si|Hammurabi|tenía|ambiciones|de|mantener|un|gran|imperio|las cosas|estaban|no|yendo|tan|bien
так|если|Хаммурапи|имел|амбиции|по|удержанию|великого|великого|империи|дела|были|не|шли|так|хорошо
öyleyse|eğer|Hammurabi|sahipti|hırslar|-e|tutma|bir|büyük|imparatorluk|işler|durumdaydı|değil|gidişat|o kadar|iyi
Assim, se Hammurabi ambicionava ter um grande império, as coisas não estavam a correr muito bem
Таким образом, если у Хаммурапи были амбиции создать великую империю, дела шли не так хорошо.
Así que si Hammurabi tenía ambiciones de tener un gran imperio, las cosas no iban tan bien
Yani eğer Hammurabi büyük bir imparatorluk kurma hayalleri varsa, işler pek de iyi gitmiyordu.
for him.
para|él
для|него
için|ona
para ele.
Для него.
para él.
Onun için.
In the summer of 1775 BCE, Shamsi-Adad passed away and soon after this, so did his empire.
en|el|verano|de|aC|||pasó|falleció|y|pronto|después|esto|así|también|su|imperio
в|лето|лето||до нашей эры|||ушел|в мир иной|и|вскоре|после|этого|так|сделал|его|империя
-de|bu|yaz|-in|MÖ|||geçti|öldü|ve|yakında|sonra|bunu|öyle|yaptı|onun|imparatorluğu
No verão de 1775 a.C., Shamsi-Adad faleceu e, pouco depois, o seu império também.
Летом 1775 года до нашей эры Шамши-Адд умер, и вскоре после этого его империя также распалась.
En el verano de 1775 a.C., Shamsi-Adad falleció y poco después, también lo hizo su imperio.
M.Ö. 1775 yazında, Şamsi-Adad vefat etti ve kısa bir süre sonra imparatorluğu da.
Many of the kingdoms that he'd conquered declared their independence, including Mari.
muchos|de|los|reinos|que|él había|conquistado|declararon|su|independencia|incluyendo|Mari
многие|из|тех|царств|которые|он|завоевал|объявили|свою|независимость|включая|Мари
birçok|-in|bu|krallıklar|-an|o|fethetti|ilan etti|kendi|bağımsızlık|dahil|Mari
Muitos dos reinos que ele tinha conquistado declararam a sua independência, incluindo Mari.
Многие из королевств, которые он завоевал, объявили о своей независимости, включая Мари.
Muchos de los reinos que había conquistado declararon su independencia, incluyendo Mari.
Fethettiği birçok krallık, Mari de dahil olmak üzere, bağımsızlıklarını ilan etti.
Its new king, Zimri-Lim, claimed to be one of the sons of Mari's last king, Yedun-Lim.
su|nuevo|rey|||afirmó|a|ser|uno|de|los|hijos|de|Mari|último|rey||
его|новый|король|||он заявил|что|быть|один|из|последних|сыновей|царя|Мари|последний|король||
onun|yeni|kral|||iddia etti|-mek|olmak|biri|-den|-in|oğulları|-ın|Mari'nin|son|kral||
O seu novo rei, Zimri-Lim, afirmava ser um dos filhos do último rei de Mari, Yedun-Lim.
Его новый король, Зимри-Лим, утверждал, что он один из сыновей последнего короля Мари, Едун-Лима.
Su nuevo rey, Zimri-Lim, afirmaba ser uno de los hijos del último rey de Mari, Yedun-Lim.
Yeni kralı Zimri-Lim, Mari'nin son kralı Yedun-Lim'in oğullarından biri olduğunu iddia etti.
Zimri-Lim had regained the throne of Mari with the help of the king of Yamhad, a man
||había|recuperado|el|trono|de|Mari|con|la|ayuda|de|el|rey|de|Yamhad|un|hombre
||он имел|он восстановил|трон||Мари||с|помощью||Ямхада|||||один|человек
||-di|geri aldı|-i|taht|-ın|Mari|ile|-in|yardımı|-ın|-in|kral|-ın|Yamhad|bir|adam
Zimri-Lim tinha recuperado o trono de Mari com a ajuda do rei de Yamhad, um homem
Зимри-Лим вернул трон Мари с помощью короля Ямхада, человека
Zimri-Lim había recuperado el trono de Mari con la ayuda del rey de Yamhad, un hombre
Zimri-Lim, Yamhad kralının, bir adamın yardımıyla Mari tahtını geri kazanmıştı.
named Yarim-Lim.
по имени||
adında||
chamado Yarim-Lim.
по имени Ярим-Лим.
llamado Yarim-Lim.
Adı Yarim-Lim olan.
Now of all of the kings from that time period, Yarim-Lim was undoubtedly the most powerful.
şimdi|-den|tüm|-in|-in|krallar|-dan|o|dönem|çağ|||-di|kuşkusuz|-in|en|güçlü
De todos os reis daquela época, Yarim-Lim era, sem dúvida, o mais poderoso.
Теперь из всех королей того времени Ярим-Лим, безусловно, был самым могущественным.
Ahora, de todos los reyes de ese período, Yarim-Lim era sin duda el más poderoso.
O dönemdeki tüm krallar arasında, Yarim-Lim kesinlikle en güçlü olanıydı.
One letter found in the archives of Mari, an address to Zimri-Lim, states, and I quote,
una|carta|encontrada|en|los|archivos|de|Mari|un|dirección|a|||dice|y|yo|cito
одна|буква|найденная|в|архивах||Мари||адрес||к|||утверждает|и|я|цитирую
bir|mektup|bulunan|içinde||arşivler||Mari|bir|adres||||belirtir|ve|ben|alıntı yapıyorum
Uma carta encontrada nos arquivos de Mari, dirigida a Zimri-Lim, diz, e passo a citar,
Одно письмо, найденное в архивах Мари, адресованное Зимри-Лиму, гласит, и я цитирую,
Una carta encontrada en los archivos de Mari, una dirección a Zimri-Lim, dice, y cito,
Mari arşivlerinde bulunan bir mektup, Zimri-Lim'e hitaben yazılmıştır ve alıntılıyorum,
No king is really powerful on his own.
ningún|rey|es|realmente|poderoso|en|su|propio
ни один|король|есть|действительно|могущественным|на|своем|собственном
hiç|kral|dır|gerçekten|güçlü|üzerinde|kendi|başına
Nenhum rei é realmente poderoso por si só.
«Ни один король не является действительно могущественным сам по себе.»
Ningún rey es realmente poderoso por sí solo.
Hiçbir kral gerçekten tek başına güçlü değildir.
10-15 kings follow Hammurabi, the man of Babylon, Rim-Sin, the man of Larsa, Ibal-Piel, the
reyes|siguen|Hammurabi|el|hombre|de|Babilonia|||el|hombre|de|Larsa|||el
королей|следуют|Хаммурапи|человеку||из|Вавилона|||человеку||из|Ларсы|||человеку
kral|takip eder|Hammurabi||adam||Babil||||adam||Larsa|||
10-15 reis seguem Hammurabi, o homem da Babilónia, Rim-Sin, o homem de Larsa, Ibal-Piel, o
«10-15 королей следуют за Хаммурапи, человеком из Вавилона, Рим-Сином, человеком из Ларсы, Ибал-Пиелем,
10-15 reyes siguen a Hammurabi, el hombre de Babilonia, Rim-Sin, el hombre de Larsa, Ibal-Piel, el
10-15 kral, Babil'in adamı Hammurabi, Larsa'nın adamı Rim-Sin, Eshnunna'nın adamı Ibal-Piel,
man of Eshnunna, and Amut-Piel, the man of Katna.
hombre|de|Eshnunna|y|||el|hombre|de|Katna
adam||Eşnunna|ve||||adam||Katna
homem de Eshnunna, e Amut-Piel, homem de Katna.
человеком из Эшнунны, и Амут-Пиелем, человеком из Катны.»
hombre de Eshnunna, y Amut-Piel, el hombre de Katna.
ve Katna'nın adamı Amut-Piel'i takip eder.
However, 20 kings follow Yarim-Lim, the man of Yamhad.
sin embargo|reyes|siguen|||el|hombre|de|Yamhad
однако|королей|следуют|||тот|человек|из|Ямхада
ancak|kral|takip ediyor|||-i|adam|-ın|Yamhad'ın
No entanto, 20 reis seguem Yarim-Lim, o homem de Yamhad.
Однако 20 царей следуют за Ярим-Лимом, человеком Ямхада.
Sin embargo, 20 reyes siguen a Yarim-Lim, el hombre de Yamhad.
Ancak, 20 kral Yamhad'ın adamı Yarim-Lim'i takip ediyor.
The letter was written by a government official in Mari, perhaps warning Zimri-Lim to maintain
la|carta|fue|escrita|por|un|gobierno|oficial|en|Mari|quizás|advirtiendo|||a|mantener
это|письмо|было|написано|кем|одним|правительственным|чиновником|в|Мари|возможно|предупреждая|||чтобы|поддерживать
Mektup|mektup|-di|yazılmış|tarafından|bir|hükümet|yetkili|-de|Mari'de|belki|uyararak|||-mek için|sürdürmek
A carta foi escrita por um funcionário do governo de Mari, talvez avisando Zimri-Lim para manter
Письмо было написано правительственным чиновником в Мари, возможно, предупреждая Зимри-Лима о необходимости поддерживать
La carta fue escrita por un funcionario del gobierno en Mari, quizás advirtiendo a Zimri-Lim que mantuviera
Mektup, Mari'deki bir hükümet yetkilisi tarafından yazılmış, belki de Zimri-Lim'e Yarim-Lim ile dostane ilişkilerini sürdürmesi için bir uyarı niteliğindedir.
his friendly relations with Yarim-Lim, who from other letters seems to have been his
sus|amistosas|relaciones|con|||quien|de|otras|cartas|parece|a|haber|sido|su
свои|дружеские|отношения|с|||который|из|других|писем|кажется|чтобы|иметь|был|его
onun||||||||||||||
as suas relações de amizade com Yarim-Lim, que, segundo outras cartas, parece ter sido o seu
дружественные отношения с Ярим-Лимом, который, судя по другим письмам, кажется, был его
sus relaciones amistosas con Yarim-Lim, quien por otras cartas parece haber sido su
Diğer mektuplardan anlaşıldığı kadarıyla Yarim-Lim, onun
benefactor.
benefactor
благодетель
hayırsever
benfeitor.
покровителем.
benefactor.
hayırseveri gibi görünmektedir.
Yarim-Lim also happened to be Zimri-Lim's father-in-law, since the latter was married
||también|ocurrió|a|ser||||||ya que|el|este|estaba|casado
||также|случилось|быть|быть||||||так как|тот|последний|был|женат
||de|oldu|-e|olmak||||||çünkü|o|sonrasında|idi|evli
Yarim-Lim também era sogro de Zimri-Lim, uma vez que este último era casado
Ярим-Лим также оказался тестем Зимри-Лима, так как последний был женат
Yarim-Lim también resultó ser el suegro de Zimri-Lim, ya que este último estaba casado
Yarim-Lim aynı zamanda Zimri-Lim'in kayınpederi oldu, çünkü Zimri-Lim onun kızıyla evliydi.
to his daughter.
con|su|hija
на|его|дочери
-e|onun|kızı
para a sua filha.
на его дочери.
con su hija.
.
Yarim-Lim would prove to be an invaluable ally for Zimri-Lim, especially against kingdoms
||verbo auxiliar condicional|probaría|a|ser|un|invaluable|aliado|para|||especialmente|contra|reinos
||бы|доказать|быть|||неоценимым|союзником|для|||особенно|против|царств
||-acak|kanıtlayacak|-e|olmak|bir|paha biçilmez|müttefik|için|||özellikle|karşı|krallıklar
Yarim-Lim revelar-se-ia um aliado inestimável para Zimri-Lim, especialmente contra os reinos
Ярим-Лим оказался бесценным союзником для Зимри-Лима, особенно против царств
Yarim-Lim demostraría ser un aliado invaluable para Zimri-Lim, especialmente contra reinos
Yarim-Lim, Zimri-Lim için özellikle Mari'nin doğusundaki krallıklara, Eshnunna gibi, karşı son derece değerli bir müttefik olacaktı.
to the east of Mari, such as Eshnunna.
al|este|este|de|Mari|tales|como|Eshnunna
на|восток|восток|от|Мари|таких|как|Эшнунна
-e|doğusundaki||-in|Mari|gibi|olarak|Eshnunna
a leste de Mari, como Eshnunna.
на востоке от Мари, таких как Эшнунна.
al este de Mari, como Eshnunna.
.
With Shamsi-Adad gone,
Con|||ido
с|||ушедший
ile|||gitmiş
Sem o Shamsi-Adad,
С уходом Шамши-Адада,
Con Shamsi-Adad fuera,
Shamsi-Adad gittiğinde,
PAR_TRANS:gpt-4o-mini=7.68 PAR_CWT:AvJ9dfk5=17.25 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=2.8 PAR_CWT:AuedvEAa=5.8 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=3.02 PAR_CWT:B7ebVoGS=5.17
ru:AvJ9dfk5 es:AuedvEAa tr:B7ebVoGS
openai.2025-02-07
ai_request(all=52 err=0.00%) translation(all=101 err=3.96%) cwt(all=1185 err=14.18%)