Waar al die miljoenen kerstbomen vandaan komen
De Sint is het land uit...
...dus de kerstbomen kunnen de huiskamers weer in.
Het is schreeuwend druk bij kerstboomverkopers in het hele land.
En dat zien ze ook terug in de cijfers.
Ze verwachten dat de omzet 10 procent hoger wordt dan vorig jaar.
Komt doordat we meer bomen in huis halen, maar ook doordat we duurdere exemplaren kopen.
Kerstboomverkopers zitten er dus...
...warmpjes bij deze winter.
En veel van jullie ook, want in ongeveer de helft van de Nederlandse huishoudens...
Komt een kerstboom te staan.
Waar komen al die kerstbomen eigenlijk vandaan?
En hoe komt het dat je voor de ene 2 tientjes betaalt, en voor de andere 5?
Dat zocht ik voor jullie uit.
Kerstbomen, die haal je vaak op een plek zoals deze...
...maar de kerstbomentraditie gaat al eeuwen terug.
Helemaal naar de Germanen.
Die vierden op de kortste dag van het jaar het Midwinterfeest...
...om de korte donkere dagen te verjagen en nieuw leven te vieren.
Dennenbomen kregen tijdens die viering een bijzondere rol...
...omdat ze ook tijdens die donkere en lange winter groen bleven.
Maar het duurde nog zeker tot de 19e eeuw voor wíj ze voor het eerst in huis haalden...
Maar het duurde nog zeker tot de 19e eeuw voor wíj ze voor het eerst in huis haalden...
...volgehangen met échte kaarsen.
Levensgevaarlijk.
Tot zover de traditie, maar...
Wat is nou eigenlijk een kerstboom?
Klinkt simpel, maar in tegenstelling tot wat kerstliedjes doen vermoeden...
...is de kerstboom geen dennenboom, maar een spar.
De spar die wij kennen heeft een piramideachtige vorm, is ongeveer 2 meter hoog...
...en staat in huis ter decoratie.
Maar een spar kan nog veel meer.
In de natuur wordt-ie wel 35 meter hoog en heeft-ie een dikke stam...
...en dat hout, vurenhout, gebruiken we voor meubels en huizen.
Terug naar jouw kerstboom.
Want er is niet één soort spar, maar er zijn tientallen soorten.
Welke spar als kerstboom wordt ingezet, verschilt per land.
In Nederland hebben we bijvoorbeeld de Omorika en de Fraseri...
...maar twee topfavorieten blijven toch wel: de Fijnspar en de Nordmann.
En dat is niet zomaar.
De Fijnspar is de klassieker onder de kerstbomen.
Ze zijn donkergroen, hebben die typische kerstbomengeur én zijn ook nog eens goedkoop.
Maar hij verliest snel zijn naalden.
En dat is een matige combi met de stoffen vloerbedekking die vroeger zo populair was.
...en dus won eind jaren 80, begin jaren 90 de Nordmann aan terrein.
Die groeit langzamer, is dus ook duurder, maar wel naaldvaster...
...en dat betekent: minder stofzuigen.
Oke, die bomen koop je bijvoorbeeld bij een tuincentrum, zoals waar we net waren...
...maar die komen natuurlijk ergens vandaan.
En dat is bijvoorbeeld hier, bij een kerstbomenkweker.
Maar zelfs voordat ze hier zijn, hebben ze er al een heel leven op zitten.
We nemen je even mee door de jeugd van jouw kerstboom...
...en we beginnen bij het begin: de zaadjes.
En in het geval van die geliefde Nordmann, komen die uit Georgië.
De meeste kerstboomzaden komen uit het zuidoosten van Europa...
...die van de Nordmann dus uit Georgië.
Op de berghellingen daar staan namelijk mooie exemplaren die tegen een stootje kunnen.
Plantenkwekers uit bijvoorbeeld Duitsland of Denemarken...
...kopen die zaadjes, planten ze en laten ze groeien tot ze een jaar of 3, 4 zijn.
Dan is het nog maar een peuterboompje, van zo'n 30 à 50 centimeter.
En na die eerste drie, vier jaar verhuist de boom naar een tweede kweker.
Heeft te maken met ruimte, en dus: geld.
Die eerste kweker zet die boompjes zo'n 10 centimeter uit elkaar...
...dat is dan namelijk meer dan genoeg voor zo'n peuterboompje.
Maar na een aantal jaar heeft-ie meer ruimte nodig om te groeien en vooral ook andere zorg...
En het is als kweker dan efficiënter om je in een van de twee te specialiseren.
En dus belanden die bomen van kweker nummer 1 bij kweker nummer 2.
Een groot deel van de Nederlandse kerstbomen...
...komt uit Denemarken, Duitsland of de Belgische Ardennen.
In Nederland vind je de meeste kwekers in Gelderland, Overijssel, Drenthe en hier in Brabant.
De bodem bestaat hier namelijk uit zand, dat is een goede ondergrond voor de bomen.
Bij die tweede kweker staan de bomen ongeveer een meter uit elkaar.
Ze krijgen voeding, water en een paar keer per jaar een knipbeurt...
...voor die mooie piramidevorm.
Na 3 jaar, als ze ongeveer 7 jaar oud zijn, gaan de eerste bomen uit de grond.
Die zijn dan tussen de 1.25 en 1.50 meter hoog.
Het verwijderen van de eerste lading bomen zorgt er meteen voor dat...
...die andere bomen meer ruimte hebben om te groeien.
Een jaar later gaat dan de volgende lading uit de grond...
...het jaar daarop de volgende, tot na 6 jaar het hele veld leeg is.
Een kerstboom van 2 meter is dus al zeker 10 jaar oud en staat hier dus al 7 jaar.
Je snapt nu wel, tien jaar aan tender, love and care.
Dat is allemaal niet gratis.
Maar de prijs van die bomen, die verschilt nogal.
Je hebt instapmodellen van 1 euro, maar ook showbomen van 90 euro.
Waarom is de een zo veel duurder dan de ander?
Ten eerste - en deze is best logisch:
Hoe ouder en dus groter die boom, hoe langer die op het veld heeft gestaan en dus ook hoe meer jij ervoor betaalt.
En ten tweede: de natuur.
Bij droogte of bij wind, kan een oogst mislukken of minder mooie bomen opleveren.
De natuur bepaalt dus voor een deel de wetten van vraag en aanbod en daarmee dus ook de prijs.
Behalve in Denemarken begin deze eeuw.
Daar was sprake van een heus kerstbomenkartel.
Kwekers spraken samen een prijs af, zodat de hoeveelheid bomen op de Deense markt...
...de prijs niet zou drukken.
Maar in de kerstbomenhandel is ook normale concurrentie.
Zo bieden sommige winkels ze aan voor stuntprijzen...
...zodat jij eenmaal in hun winkel met meer dan alleen die kerstboom naar huis gaat.
En daarom is een kerstboom op de hoek vaak duurder dan een kerstboom van een grote keten.
Waar en óf jij een kerstboom haalt, dat maakt mij geen bal uit.
Als je maar niet vergeet dat...
...aan te zetten.
