D66 is dé onderwijspartij. Tenminste, dat was hun reputatie.
Maar die kreeg met de invoering van het leenstelsel een flinke knauw.
Er komt echt een ongelooflijk hoog bedrag uit. Hoe ga ik dat ooit af kunnen betalen?
Wat betreft de medisch-ethische kwesties staat D66 vooraan in de rij.
En de partij is uitgesproken pro-EU.
De lijsttrekker.
Wilt u ook premier worden? -Ja. Ik geloof in leiden en luisteren.
Het was eventjes Rob Jetten, maar hij gaf het stokje door aan Sigrid Kaag.
Haar ken ik helemaal niet. Nee, sorry.
Geen idee.
Geen idee wie dat is. Burgemeester ofzo?
Sigrid Kaag. D66. -D66, ja.
Die ken ik niet.
Minister achtig iets.
Ik dacht D66.
Is dit Sigrid Kaag? Ik weet het niet.
Ik weet het eigenlijk ook niet zeker. -Ja?
Ik heb geen idee.
Dan het verkiezingsprogramma.
D66 wil tóch weer af van het leenstelsel, en weer voor meer mensen een studiebeurs.
De positie van de mbo-student moet beter, die heeft ook recht op studentenkortingen en -voordelen.
En een tweede studie wordt even duur als een eerste.
Het toeslagenstelsel bij de Belastingdienst moet worden afgeschaft.
Ze willen vaste contracten aantrekkelijker maken voor werkgevers.
Er moeten één miljoen huizen worden bijgebouwd en D66 wil duizenden windmolens zien op zee.
Verder wordt de gekozen premier weer van stal gehaald.
Die stond voor het laatst in 2003 in hun verkiezingsprogramma.
Ze zien zichzelf graag een beetje als de middenpartij.
Ze stemmen het vaakst mee met GroenLinks en met de ChristenUnie...
...al liggen die laatste en D66 op medisch-ethisch vlak juist mijlenver uit elkaar.
Het minst vaak stemmen ze mee met de PVV en FvD.
Dan: een dingetje.
De partij stemde in 2018 vóór het afschaffen van het raadgevend referendum.
Dat leverde de 'partij van de democratische vernieuwing' veel kritiek op.
Vooral D66 ligt door dit besluit onder vuur.
Ook al willen ze nog wel een... -Correctief bindend referendum...
...maar daar is op dit moment geen meerderheid voor.
Bij de vorige verkiezingen haalde D66 negentien zetels.
Welke partij denk je dat er nu komt?
Denk. Motto: denk anders.
Dit is geen partij maar een beweging, zeggen de oprichters Kuzu en Öztürk in 2015...
...nadat ze zich hebben afgesplitst van de PvdA. Óf uit de partij werden gezet.
Eindelijk vrij om een eigen koers te bepalen. -Zo is dat.
Als je afscheid moet nemen van twee collega's dan is dat nooit leuk.
Ze waren het niet eens met het integratiebeleid van de PvdA.
Integratie wordt dan ook hun stokpaardje.
En of het Surinaamse Nederlanders zijn, Marokkaanse Nederlanders zijn...
...of Turkse Nederlanders zijn, dat maakt ons niet uit.
Denk betekent in het Turks 'gelijkheid'...
...en daar voelen Farid Azarkan en Sylvana Simons ook wel wat voor.
Maar die laatste noemt Denk in 2016 te polariserend.
En als je polarisatie wil tegengaan dan moet je daar natuurlijk niet aan meewerken.
En is nu met haar eigen partij, Bij1, verkiesbaar.
De partij, of beweging, richt zich op respect voor alle Nederlanders, zeggen ze.
Denk streeft naar verdraagzaamheid, een rechtvaardige samenleving...
...en een betere positie van minderheden.
Op de woningmarkt hebben Rachid en Jaap niet dezelfde kansen bij het zoeken naar een huis.
Vooral mensen met een migratieachtergrond voelen zich aangesproken door Denk...
...onder meer doordat de partij hamert op thema's als discriminatie bij sollicitaties.
Denk is vooral populair onder jonge kiezers...
...vaak moslims met een Turkse of Marokkaanse achtergrond.
De lijsttrekker.
Ooit was hij de voorzitter van het Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders...
...nu is hij de voorman van Denk. Farid Azarkan.
Van Denk. -Nee.
Die zegt me weer niks. -Azarkan toch?
Denk.
Dat is die van Denk, maar ik ben ff zijn naam kwijt.
Ook geen idee.
Denk.
Het is die guy van Denk. -Azarkan.
Ik zeg je eerlijk, sorry. -Nee, sorry.
Dan het verkiezingsprogramma. Dat gaat voor een groot deel over diversiteit.
De partij wil één miljard euro investeren in de bestrijding van discriminatie...
...onder meer met een minister van Inclusiviteit...
...en een wettelijk verbod op Zwarte Piet in de publieke ruimte.
Geen racistische karikaturen.
Er moet een racismeregister komen en mensen die daarin staan opgenomen...
...mogen niet meer bij de overheid werken.
De leeftijd waarop je alcohol en tabak mag kopen, moet naar 21 jaar...
...en het eigen risico in de zorg moet verdwijnen en de zorgpremie drastisch omlaag.
De overheid moet stagegarantie bieden voor jongeren...
...er moet iets bovenop het minimumloon en er mag een miljard naar de woningbouw.
Denk is behoorlijk progressief.
De partijen met wie ze het vaakst meestemmen zijn de SP, GroenLinks en de Partij voor de Dieren...
...en dat doen ze het minst vaak met de VVD en de PVV.
Aan dingetjes geen gebrek bij Denk.
Afgelopen jaar gingen de kopstukken nog rollend over straat door interne ruzies.
Selçuk, je maakt de partij kapot.
En er was veel kritiek op intimiderende online filmpjes.
Talloze fatsoenlijke volksvertegenwoordigers die door de partij Denk van de heer Azarkan...
...etnisch geprofileerd zijn op filmpjes tot aan de Turkse televisie aan toe.
Bij de vorige verkiezingen haalde de partij drie zetels.
Van Denk is het best een flinke sprong naar...
...Forum voor Democratie. Motto: stem Nederland terug.
Forum begint in 2015, als denktank. Oprichter: Thierry Baudet.
Hij speelt een grote rol in het tegenkamp van het Oekraïne-referendum.
Een overtuigend 'nee' bij het referendum over Oekraïne.
Dit is nog maar het begin. U gaat nog heel veel van ons horen.
Het overweldigende 'nee' smaakt naar meer. En in 2016 wordt Forum een politieke partij.
En meteen twee zetels in de Tweede Kamer. -Kan de microfoon aan?
Hoogtepunt: de Provinciale Statenverkiezingen in 2019.
FvD wordt dan de grootste partij.
De uil van Minerva spreidt zijn vleugels bij het vallen van de avond.
In zijn boek 'Aanval op de natiestaat' zet Baudet de toon.
Tegen de multiculturele samenleving, maar vooral tegen Europese eenwording.
Ook om zelf het aantal immigranten te kunnen bepalen.
De klimaatcrisis bestaat niet en de klimaatdoelen zijn te duur en onhaalbaar.
En als het aan Baudet ligt, komt er een einde aan wat hij noemt...
Het partijkartel.
Vooral mannen stemmen FvD, en ze komen vaak van de PVV of de VVD vandaan.
Hij ís de partij, trok zich terug... -Ik zie af van mijn plek op de kieslijst.
Maar toch ook weer niet. -Daarom stap ik opnieuw in de spotlight.
Thierry Baudet.
Hem ken ik wel, ja. -Ja, Thierry Baudet.
Nee. -Ook geen idee.
Hij heeft een Franse achternaam. -Dat is Thierry Baudet.
Hij is tegen de coronaregels.
Er is zoveel gedoe om hem geweest, deze tijd.
Het verkiezingsprogramma.
Forum wil een strenger immigratiebeleid en weer grenscontroles invoeren.
Moeten we niet controleren wie ons land binnenkomt?
De partij wil uit de euro en meer directe democratie.
Zoals een referendum over of we uit de EU moeten.
Minder geld naar klimaatplannen, dus doorgaan met gas en stoppen met windmolens.
De partij wil de basisbeurs terug, het eigen risico in de zorg omlaag...
...en het belastingsysteem moet op de schop.
De publieke omroep saneren en wachtgeld voor politici afschaffen.
Forum is liberaal-conservatief en ze stemmen het vaakst mee met de PVV en de SGP.
En GroenLinks en Partij voor de Dieren, daar hebben ze dan wat minder mee.
Ook bij Forum geen gebrek aan dingetjes.
Geappt over IQ, over ras, over negers. Vindt u dat normaal?
Je moet eens kijken... Ik ga daar helemaal niet op in.
Van dineren met extreemrechts tot flirten met complottheoriën.
Dit moet een complot zijn.
Maar het was de rel rond antisemitische berichten...
...in appgroepen van leden van de jongerentak JFvD...
...die de partij ook echt schade toebracht.
Bent u nog welkom?
Veel kopstukken stapten op, onder wie Annabel Nanninga en Joost Eerdmans...
Wij willen meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen.
...die het nu proberen met hun eigen partij, JA21.
Bij de vorige verkiezingen haalde FvD twee zetels...
...en van Forum gaan we naar...
...GroenLinks. Motto: tijd voor nieuw realisme.
GroenLinks is een relatief jonge partij, opgericht in 1990...
...uit een fusie van deze vier kleine, linkse partijen.
In 1998 leidde Paul Rosenmöller de partij naar elf zetels.
Maar dat zeg ik ook niet, en u hoeft niet boven op de kast te springen.
Als die voorlopige uitslag van nu de uitslag van vanavond is...
...dat het feest hier wel zal losbarsten. Zeker weten.
Daarna zakte de partij wat in, maar onder aanvoering van Jesse Klaver...
...met 29 jaar de jongste lijsttrekker ooit...
Kan jij een klein stapje naar rechts doen voor jou? Ja.
...wint de partij in 2017 weer flink.
Toverwoord, what's in a name: groen.
Dus: zuinig zijn op natuurlijke hulpbronnen...
...en de ecologische voetafdruk van het Westen moet een stuk kleiner.
Dat betekent duurzame landbouw en duurzame energieproductie.
GroenLinks wil de veestapel verkleinen en dat de luchtvaart niet verder doorgroeit.
De partij wil een sterke overheid...
...ze willen ongelijkheid in kansen, inkomen en vermogen aanpakken...
...onder meer door hogere belastingen als je veel verdient of bezit.
En de partij is pro-Europa.
GroenLinks is vooral populair in grote steden en onder jonge mensen.
We horen ze niet over klimaatverandering!
De lijsttrekker. Nog steeds de jongste van het stel, ook nu hij 34 is.
Jesse Klaver.
Jesse Klaver. Meer weet ik ook niet van hem.
Dan moet ik aan de vrije school denken.
Eh, GroenLinks.
Die is toch van GroenLinks.
Nee, hem ken ik ook niet.
Ik ben zijn naam ff kwijt.
Jesse of zoiets?
Die weten we dan wel.
Milieu, klimaat...
...100 kilometer per uur.
Het verkiezingsprogramma.
Om echt klimaatverandering aan te pakken. -Vol op het klimaat.
Als het aan de partij ligt stoten we in 2030 60 procent minder CO2 uit...
...en nog eens vijftien jaar later zijn we helemaal klimaatneutraal.
Stemmen moet kunnen vanaf je zestiende...
...en op je achttiende krijg je 10.000 euro die je aan onderwijs uit mag geven.
Kost 2,2 miljard en dat wil de partij betalen met belastinggeld van miljonairs.
Bij grote organisaties moet er een verplicht minimumpercentage komen voor stageplekken.
En de overheid moet voor meer dan 90 procent van de woningen de maximale huur bepalen.
GroenLinks is een progressieve partij en stemmen vaak mee met Partij voor de Dieren en SP.
En het minst vaak met de VVD en de PVV.
Dan een dingetje.
Meeregeren deed de partij nog nooit.
Vier jaar geleden kregen ze daarvoor wel de uitgelezen kans...
...maar liepen de onderhandelingen stuk op het vluchtelingenbeleid.
Kleine kater of een grote kater?
Een grote, ik had graag gewild dat we een kabinet hadden gesloten...
...maar het is helaas niet gelukt.
En dat werd ze door hun kiezers kwalijk genomen.
En recenter raakte kandidaat-Kamerlid Kauthar Bouchallikht in opspraak.
Ze was bestuurslid bij een islamitische jongerenorganisatie...
...die banden zou hebben met de Moslimbroederschap.
Zelf zei ze dat ze daar nooit iets van heeft gemerkt.
Bij de vorige verkiezingen haalde GroenLinks veertien zetels.
Dat waren er voor het eerst meer dan...
...de Partij van de Arbeid. Motto: voor een eerlijker Nederland.
De PvdA ontstaat in 1946 uit een fusie van sociaaldemocraten, vrijzinnig democraten...
...en progressieve christenen. -Hier is de Partij van de Arbeid.
Vanaf het begin is het een van de grootste spelers in de Tweede Kamer.
En geeft vorm aan de wederopbouw van Nederland.
Ze regeren vaak mee en leveren premiers af.
Zoals Willem Drees en Joop den Uyl.
En in de jaren '90 leidt Wim Kok twee paarse kabinetten.
De Partij van de Arbeid is met afstand de grootste partij van Nederland.
Met aanzien bij de groten van zijn tijd.
Dieptepunt: de laatste verkiezingen, als ze de zevende partij worden...
...en voor het eerst sinds hun bestaan onder de tien zetels duiken.
Voor ons is het een hele pijnlijke avond.
Maar in de laatste Europese en gemeenteraadsverkiezingen...
Verbazing en feest.
...krabbelde de partij weer op.
Arbeid dus. Daar begon het allemaal mee.
Opkomen voor de rechten van de arbeider, want iedereen heeft recht op een fatsoenlijk bestaan.
Ze vechten tegen steeds grotere ongelijkheid van macht en inkomen...
...en tegen discriminatie en armoede.
Onder meer de PvdA stond aan de wieg van de verzorgingsstaat in Nederland.
Ja, ik ben er klaar voor, want politiek is dé manier om te veranderen wat niet deugt.
Lodewijk Asscher trok zich terug vanwege de toeslagenaffaire...
