Milestones in the History of the Language Issue (5) Milestones in the History of the Language Issue (5) Hitos en la historia de la cuestión lingüística (5)

Προχωρεί, και ειρωνεύεται. He moves on, and sneers.

"Ας αναγνώση τινάς εις μίαν συνέλευσιν φύσει ομογενών Ελλήνων" "από διαφόρους τόπους και χώρας συναθροισμένων" "οι οποίοι να έχουν καθ' έξιν" "εκ γενετής την ακοήν των γυμνασμένην εις την πατροπαράδοτον γλώσσαν των". "Let a reading be given to an assembly of expatriate Greeks" "from various places and countries gathered together" "who should always have" "from birth their hearing trained in their ancestral language".

"Ας άναγνώση, λέγομεν, εις επήκοον αυτών όλων" "μίαν Προκήρυξιν, λόγου χάριν, του Λογίου Ερμού" "ή ένα μέρος των Αυτοσχεδίων Στοχασμών" "και θέλει ιδή οφθαλμοφανώς" "την διαφωνίαν και δυσαρέσκειαν τών ακροατών". "Let's read, let's say, in the hearing of all of them" "a Proclamation, for example, of Logios Hermos" "or a part of the Improvised Reflections" "and you will see clearly" "the disagreement and dissatisfaction of the listeners".

"Ο ένας θέλει ειπή αυτά είναι Χιώτικα, ο άλλος Κυπριώτικα". "One wants to say these are Chiotika, the other Cypriot".

"Άλλος Κριτικά ή Αρβανίτικα" "και όλοι κοινώς ότι αυτά δεν είναι Ρωμαίϊκα".

"Ας διαβάση εκ του εναντίου ένα λόγον του Μηνιάτη, ή του Θεοτόκη" "μίαν περικοπήν του Σκούφου ή ένα τραγούδι του Γιακουμάκη" "και αμέσως θέλει ίδη αυτούς όλους" "γνωρίζοντας την γενικήν της φράσεως γνησιότητα" "να ομολογήσουν μιά φωνή ότι αυτά είναι καθαρά Ψωμαίϊκα". "Let him read from the opponent a speech of Miniatis, or of Theotokos" "a passage of Skoufos or a song of Giakoumakis" "and immediately he will see them all" "knowing the general authenticity of the phrase" "to confess in one voice that these are purely Psomaiika".

"Και αυτή είναι της Κοινής Εθνικής Διαλέκτου" "κοινή Εθνική ομολογία".

"Το ύφος λοιπόν όπου εγώ μεταχειρίζομαι" "είναι ύφος γενικών και κοινών της εξευγενισμένης εθνικής διαλέκτου".

"Αυτοί όλοι, οι την υγιή μοίραν συγκροτούντες του Γένους" "κοινή ομολογία" "αυτό το ύφος ως οικείον ενασμενίζονται" "και αυτό ως γνήσιον και κοινόν ομοφώνως αποδέχονται". "All of them, the healthy part of the Genus" "common confession" "this style as a familiar one are united" "and this as genuine and common they unanimously accept".

"Πατριάρχαι, αρχιερείς, ηγεμόνες" "άρχοντες, κληρικοί, γραμματικοί" "και αυτοί οι μεταξύ ομογενών" "ελευθερίου ευμοιρήσαντες αγωγής εμπορικοί".

"Όλον, ενί λόγο, το σύστημα της εκκλησιαστικής "και πολιτικής ιεραρχίας του έθνους μας" "αυτό το ύφος αναγνωρίζουν ως οικείον και γνήσιον". "All, in short, the system of the ecclesiastical "and political hierarchy of our nation" "recognize this style as familiar and genuine."

Αυτές είναι οι απόψεις του Κοδρικά για μία καθαρεύουσα που δεν είναι ακριβώς καθαρεύουσα.

Πλησιάζει πολύ τον Κοραή, είναι μία αντίφαση.

Ο Δημαράς κάνει μία ωραία παρατήρηση για τον Κοδρικά.

Λέει ότι οι επιθέσεις του εναντίον του Κοραή μόνο τη δική του μνήμη αδίκησαν.

Του άξιζε να αφήσει στην ιστορία κάτι περισσότερο από την ανάμνηση ενός, έστω και επιδέξιου, λιβελλογράφου.

Αντικρατιστές έβγαλαν τα κορακιστικά, κορόιδευαν τον Κοραή.

Ο Ιάκωβος Ρίζον Νερουλός το είπε.

Ο Νεόφυτος Δούκας έλεγε "αυτοί οι τρακαριστές".

Σημαίνει αυτοί που τρεκλίζουν, που παραπαίουν, από το "τρακάρω".

Ο Χριστόπουλος ο περίφημος.

"Πως μερικοί από τους λογίους μας την υποθέτουν", την κοινή γλώσσα "βάρβαρην και σόλικην, και φιλοτιμούνται να την ελληνίσουν" "με το εντάμα", δηλαδή αντάμα, "και κάμποια", δηλαδή κάποια "και πρωνό", δηλαδή πρωινό, "και τα όμοια". "As some of our scholars suppose it," the common language "barbarous and solic, and are fond of Greekizing it" "with edama," i.e. adama, "and kamboia," i.e. some "and prono," i.e. morning, " and the like".

Τέλος ο Σολωμός βέβαια στον "Διάλογό" του τον σατιρίζει με τον σοφολογιότατο.

Το συμπέρασμα για αυτήν την διαμάχη.

Το κύρος η επιχειρηματολογία, η σοφία η σύνεση το ευρύτερο έργο και πνευματική ακτινοβολία του Κοραή άνοιξαν οριστικά τον δρόμο για τον σεβασμό και την καλλιέργεια της δημώδους ως γραπτής γλώσσας.

Πράγμα που δεν έγινε στον ίδιο βαθμό με κανέναν πριν από αυτόν.

Αλλά και με κανέναν μετά από αυτόν μέχρι της εμφανίσεως του Γιάννη Ψυχάρη. But also with no one after him until the appearance of Yannis Psycharis.

Ο Κοραής ούτε, δημοτική όπως τη νοούμε σήμερα έγραψε ούτε ειδική γλωσσολογική κατάθεση διέθετε.

Η γλωσσολογία είναι στις αρχές του 19ου αιώνα.

Εκείνο που πέτυχε στο πλαίσιο της γενικότερης ιδεολογίας του για τον νεοελληνισμό Ήταν να προβάλει και να καταστήσει σεβαστά τα δικαιώματα και την αξία της προφορικής γλώσσας του ελληνικού λαού και της ανάγκης να περάσει και στον γραπτό λόγο.

Έστω και με παραχωρήσεις, συμβιβασμούς, αστοχήματα. Even with concessions, compromises, failures.

Έστω κι αν επηρεασμένος ο ίδιος από τον κλασικισμό το πνεύμα και τη γλώσσα των κειμένων που εξέδιδε 30 χρόνια για να φωτίσει το γένος έγραψε σε γλώσσα που αποτελούσε απλοποιημένη, καθαρισμένη μορφή "της εκκλησιαστικής κοινής" των τελευταίων μεταβυζαντινών αιώνων, του 16ου-18ου. Even if he himself was influenced by classicism, the spirit and language of the texts he published for 30 years to enlighten the genre, he wrote in a language that was a simplified, purified form of "the ecclesiastical common" of the last post-Byzantine centuries, the 16th-18th.

Μια μορφή γλώσσας που βοήθησε στο να προκύψει αργότερα μία απλούστερη μορφή καθαρεύουσας αφού η επίδραση των απόψεων του Κοραή συνεχίστηκε σε όλο το 19ο και τον 20ο αιώνα.

με συνεχείς αναφορές στη διδασκαλία του.

Άρα ο Κοραής σε υποστήριζε ιδεολογικά και θεωρητικά την ανάγκη καθιερώσεως και στον γραπτό λόγο δηλαδή την επισημοποίηση της προφορικής δημώδους γλώσσας.

Στην πράξη όμως έγραψε μία μορφή συνεχώς μεταβαλλόμενης δημοτικίζουσας καθαρεύουσας.

Η προσφορά του Κοραή στο γλωσσικό ζήτημα μπορεί μόνο να συγκριθεί όσο κι αν διαφέρει στις ιστορικές τις συνθήκες με την προσφορά του Ψυχάρη. Korai's contribution to the language issue can only be compared, however different the historical circumstances may be, to Psycharis' contribution.

Ωραία είναι αυτά που λέει ο Γληνός.

Αυτός, καταλαβαίνετε είναι γνήσιος δημοτικιστής του Γλωσσικού Ομίλου όλα αυτά με τον Τριανταφυλλίδη, τον Δελμούζο.

Και τι λέει.

"Και μέσα σ' αυτούς ξεχωρίζει ένας και μόνος". "And among them one and only one stands out".

"Ένας ανθρωπιστής, ο Κοραής.

Και γιατί;" "Γιατί μόνο αυτός αναγνωρίζει, αν και όχι ολότελα, το παρόν".

"Μόνο αυτός δεν είναι τυφλωμένος από την πλάνη" "του ξαναγυρισμού στην αρχαία γλώσσα".

"Μόνο αυτός βλέπει μπροστά του την ύπαρξη σύγχρονου έθνους, νέου" "και δεν περιφρονεί τα ψυχικά του δεδομένα" "τη γλώσσα, τα ήθη του".

"Βέβαια ο Κοραής σταμάτησε στη μέση.

Ήταν υπερβολικά συμβιβαστικός".

"Μα και έτσι που στάθηκε" "μόνο και μόνο για τη θέση που είχε απέναντι στο παρόν" "ξεχωρίζει σαν άστρο λαμπρό" "πάνω από όλους τους συγχρόνους και κατοπινούς φιλολόγους".

Τι γίνεται μετά τον Κοραή; έχουμε την διοίκηση, επιστήμη, εκπαίδευση όλοι γράφουν σε καθαρεύουσα.

Η παλιά Αθηναϊκή Σχολή Ορφανίδης, Καραθούτσας, Παράσχος, Ραγκαβής, Παπαριγόπουλος Τανταλίδης, Βασιλειάδης, όλοι καθαρεύουσα. The old Athenian School of Orphanides, Karathoutsas, Paraschos, Ragavis, Paparigopoulos Tantalidis, Vassiliadis, all cleaners.

Πού χρησιμοποιείται η δημοτική; Στην Επτανησιακή Σχολή, Σολωμός, Πολυλάς, Τυπάλδος Μάτεσης, Μαρκοράς, Καλοσγούρος.

Στην προέκταση της στην Αθήνα, στους συνδέσμους. In its extension in Athens, in the links.

Τερτσέτης, Ζαλοκώστας Βαλαωρίτης, Λασκαράτος, Κονεμένος.

Και από τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή, δηλαδή τον Παλαμά, Καμπά, Δροσίνη Πάλλη, Εφταλιώτη, Πολέμη, Κρυστάλλη.

Αλλά το κύριο βάρος το δίνει ο Διονύσιος Σολωμός.

Πάω στην τελευταία διαμάχη.

Ψυχάρης με Χατζηδάκη.

Κρίσιμη δεκαετία του 1880.

Η οξύτερη φάση του γλωσσικού ζητήματος.

Τι συμβαίνει σε αυτή την περίοδο; Για πρώτη φορά μιλάνε για το γλωσσικό γλωσσολόγοι.

Δηλαδή επιστημονικά, τεχνικά.

Εκεί θα ακούσεις επί παραδείγματι σύστημα, κανόνες, μεταβολές δομή γλώσσας, γραπτό, προφορικό λόγο. There you will hear, for example, system, rules, changes in language structure, written and spoken language.

Ο Ψυχάρης γεννιέται το 1854, πεθαίνει το 1929.

Τι συγκρότηση έχει ο Ψυχάρης; Το 1885 γίνεται καθηγητής στην Ecole des Hautes Etudes. What composition does Psycharis have? In 1885 he became a professor at the Ecole des Hautes Etudes.

Ecole pratique des Hautes Etudes.

Στη σχολή δηλαδή ανώτερων σπουδών στο Παρίσι, στη Σορβόννη.

Ανέλαβε την πρώτη έδρα νεοελληνικών σπουδών στην Ευρώπη, την έδρα Νεοελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας.

Το 1885 είναι έκτακτος καθηγητής, τακτικός το 1904.

Μαθητής μεγάλων επίσης γλωσσολόγων, ο Γιάννης Ψυχάρης.

Έδειξα στα 100 χρόνια που έγινε ένας εορτασμός και μου ζητήθηκε ένα κείμενο είχα την τύχη να δείξω ότι ο Ψυχάρης έχει επηρεαστεί από τον Φερντινάν ντε Σωσσύρ.

Γιατί για έξι χρόνια είναι μαζί στη Σορβόννη.

Ο Σωσσύρ βέβαια είναι το αστέρι.

Ο κόσμος συρρέει να ακούσει τον Σωσσύρ.

Εκεί λοιπόν πρέπει να πήρε από τον Σωσσύρ στον οποίο να αφιερώνει και ένα βιβλίο του, μαζί με άλλους.

Πρέπει να πήρε πράγματα όπως η έμφαση στον προφορικό λόγο έναντι του γραπτού και άλλες μορφές που δίδασκε ο Σωσσύρ.

Το 1888 στο "Questions d'Ηistoire et de Linguistique" "Ζητήματα Ιστορίας και Γλωσσολογίας" και στο "Ταξίδι μου", το περίφημο, 1888 έχει το γλωσσολογικό μανιφέστο πώς πρέπει να χρησιμοποιείται η δημοτική γλώσσα.

Ποια είναι το σκεπτικό του Ψυχάρη; Η σύγχρονη γλώσσα είναι η κοινή δημοτική που είναι κοινό κτήμα όλων των Ελλήνων.

Προέρχεται από την αρχαία με βάση νόμος γλωσσικούς. It comes from the ancient based on linguistic law.

Οι νόμοι αυτοί πρέπει να είναι και κανόνες της σύγχρονης γλώσσας.

Η προφορική δημοτική γλώσσα πρέπει να γίνει επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους.

Ξαναλέω ότι επηρεάστηκε από τον Σωσσύρ με την έμφαση στον προφορικό λόγο, τη σύγχρονη μορφή της γλώσσας την διαλεκτική της ποικιλία και τη χρήση της γλώσσας.

Που πάσχει τώρα ο Ψυχάρης; Μία αδυναμία του θεωρητική. Where is Psycharis suffering now? A theoretical weakness.

Ο Ψυχάρης εκείνη την εποχή Υπάρχουν οι neogramatici, οι νεογραμματικοί γλωσσολόγοι και οι παλαιογραμματικοί. Psycharis at that time There are the neogrammatici, the neogrammatical linguists and the paleogrammaticians.

Εν αντιθέσει στους νεογραμματικούς, ακολουθεί τους παλαιογραμματικούς. In contrast to the neogrammaticians, he follows the paleogrammaticians.

Οι οποίοι τι λένε; Ότι στη γλώσσα υπάρχουν άτεγκτοι νόμοι.

Δεν μπορεί να παρεκκλίνεις από αυτούς τους νόμους έλεγαν οι παλιότεροι γλωσσολόγοι γραμματικοί. You can't deviate from these laws, the old linguists and grammarians said.

Οι νεότεροι είχαν άλλη θέση.

Είπαν υπάρχουν και παρεκκλίσεις που πρέπει να εξηγούμε.

Αυτός είναι με τους παλαιογραμματικούς.

Έτσι φτάνει στις ακρότητες και στους φανατισμούς αυτά που λέμε ψυχαρισμούς.

Δηλαδή τι λέει; Αφού το "σχ" γίνεται "σκ" φωνητικά το "σχ" γίνεται "σκ" το "σχίζω" γίνεται "σκίζω".

Θα πρέπει με βάση τον νόμο αυτό, που το "σχ" έγινε "σκ" να πω και "σκέδιο". Based on this law, when "sch" became "sk" I should also say "plan".

"Η Μεγάλη του Γένου Σκολή".

"Διασκίζω", "σκήμα".

Δεν είναι αγράμματος, δεν είναι αδαής δεν του διαφεύγει η γλώσσα.

Στηρίζεται στο ότι είναι ο νόμος αυτός το "σχ" έγινε "σκ". It is based on the fact that this "sch" became "sk".

Θα το βάλω σε όλες τις λέξεις και αυτές θα επικρατήσουν.

Αυτή είναι μία ανιστορική μάτια.

Ξεχνάει ότι η ελληνική είχε τα δύο ρεύματα, τα δύο ποτάμια και επηρεάστηκε από τη λόγια γλώσσα.

Και στη λόγια γλώσσα πέρασαν στα στόματα των ανθρώπων Τι θα τους λες; Μη λες "σχήμα", πες "σκήμα". And in the spoken language they passed into the mouths of the people. What will you say to them? Don't say "shape", say "shape".

Και μη λες "σχολή", να λες "σκολή"; And don't say "school", say "school"?