Femicides | SOCIETY UNCENSORED 02 (3)

Αυτό είναι μια ενδιαφέρουσα τάση του τελευταίου καιρού.

Θα δούμε πώς θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σε όλο τον κόσμο, τον οποίο δεν ξέρουμε πώς και πού να παραπέμψουμε.

Σκέφτομαι ότι εκτός από τους συστημικούς παράγοντες, που έχουμε συζητήσει και σήμερα, κάθε φορά παίζουν ρόλο και ειδικές παράμετροι, που εντοπίζονται συγκεκριμένα, χρονικά και γεωγραφικά.

Για την Ελλάδα συγκεκριμένα, θεωρώ, και θέλω, Αγγελική, να μας πεις πώς το έχεις βιώσει ως δικηγόρος, με βάση τις υποθέσεις που έχεις χειριστεί, ότι ο νόμος για την υποχρεωτική συνεπιμέλεια, ή νόμος Τσιάρα, όπως κωδικοποιείται, έπαιξε έναν ρόλο στο συγκείμενο της έμφυλης βίας.

Ουσιαστικά όλο αυτό ξεκίνησε στραβά, δηλαδή, ξεκίνησε όχι με μια παράλειψη διαβούλευσης με φορείς της κοινωνίας των πολιτών, με γυναικείες οργανώσεις και λοιπά, αλλά με έναν αποκλεισμό τους, θα το έλεγα ακόμη πιο έντονα, ενεργητικό αποκλεισμό τους, και ξεκίνησε έτσι κάτι που ονομάστηκε διαβούλευση, αλλά ουσιαστικά ήτανε μια πολωτική κατάσταση, στην οποία στοχοποιούνταν οι γυναίκες, οι μητέρες, οι σύζυγοι, ως εν δυνάμει αποξενώτριες κ.λπ.

Με όλο αυτό το φορτίο, ήρθαν και ψηφίστηκαν αυτές οι αλλαγές, και προς το παρόν αυτό που κυριαρχεί είναι η αγωνία, σε όλους, δηλαδή κι οι δικηγόροι, αλλά και αντίστοιχα, οι μητέρες, που έχουν την αγωνία τι θα γίνει με την επιμέλεια των παιδιών τους και ποια θα είναι η διάδοχη κατάσταση, γιατί αυτό είναι που τις τρομοκρατεί, ότι αν είναι να προσπαθήσω να ξεφύγω από τη βία μέσα στο σπίτι και συνεχίσω να την υφίσταμαι με χειρότερους όρους, γιατί θα έχω ήδη φύγει και θα είμαι ακόμα πιο μετέωρη...

Αυτή την ανασφάλεια την επιτείνει.

Άρα, μέσα σ' όλη αυτή τη ρευστότητα, πάρα πολλές έχουν καταλήξει, και συζητώντας και με συναδέλφισσες, έτσι το μοιράζομαι αυτό, πολλές έχουν καταλήξει στο ν' αναβάλουν τη φυγή, όταν έχουν παιδιά.

Είχαμε πολύ πρόσφατα και δικαστική απόφαση, στο πνεύμα της δήλωσης που έγινε στη Βουλή, δηλαδή, που έδινε την επιμέλεια ενός από τα παιδιά σε άντρα που κακοποιούσε σωματικά και ψυχικά τη σύζυγό του, και με ιστορικό κακοποίησης και των δύο πρώην συζύγων του.

Η δική μου αίσθηση είναι ότι, πέρα από το πρακτικό, το διά ταύτα της απολήξεως του νόμου και πόσο δυσχεραίνει μια κατάσταση, υπήρχε και μια επενέργεια σε ένα ιδεολογικό επίπεδο, με την έννοια ότι όλη η συζήτηση που προηγήθηκε, με κορύφωση και τη συζήτηση στη Βουλή, είχε μισογυνικά στοιχεία.

Αποχαλίνωνε λίγο τον μισογυνικό λόγο και έδρασε σαν μια φωνή για να οργανωθούν μισογυνικά γκρουπ στα σόσιαλ μίντια που στοχοποιούσαν ευθέως και τον φεμινιστικό λόγο, είχανε και τέτοια χαρακτηριστικά.

Έχεις απόλυτο δίκιο.

Μου φέρνει και μια σκέψη, που κάπως την έχουμε διατυπώσει.

Η αλήθεια είναι ότι πράγματι, ας πούμε οι "μπαμπάδες εν δράσει" είναι ένα συλλογικό υποκείμενο το οποίο έσπρωξε όλη τη συζήτηση προς μια μισογυνική στάση και συμπεριφορά.

Οι γυναίκες απεικονίστηκαν ως μέγαιρες που χρησιμοποιούν τα παιδιά, για να εκβιάσουν τους συζύγους, διότι τόσο λίγες είναι μπροστά στον φόβο πώς θα ζήσουν μετά από ένα διαζύγιο, γιατί έτσι κι αλλιώς...

ζούσαν παρασιτικά και ένας άνδρας φέρνει τα πράγματα στο σπίτι κλπ.

Και αυτό το έκανε πάρα πολύ καλά το νομοσχέδιο.

Έφτιαξε κοινωνικά, έδωσε το μήνυμα για αυτά τα θέματα με ποιον θα συνομιλεί.

Ήθελα να πω πάνω σε αυτό που είπε η Μαρία πριν, ότι οι φεμινίστριες δεχθήκαμε σεξιστικές, κακοποιητικές επιθέσεις, στα κοινωνικά δίκτυα, στοχοποιηθήκαμε.

Και επειδή υπάρχουν στάδια στην πυραμίδα της έμφυλης βίας και η κακοποίηση είναι ένα τέτοιο στάδιο, η στοχοποίηση, το βιώσαμε για πάρα πολύ καιρό, ονομαστικά, δηλαδή, μας κατονόμαζαν, και αυτό που μας ρωτούσαν επίμονα και προκλητικά, είναι γιατί δεν μιλάμε για τη βία ενάντια στους άντρες.

Είναι συγκλονιστικό το πώς αναποδογυρίστηκε το επιχείρημα και πώς υπάρχει αυτός ο χώρος για να αναποδογυριστεί το επιχείρημα.

Το 2018, στη Γαλλία, 121 γυναίκες σκοτώθηκαν από τον σύντροφό τους.

Προσπαθώντας να καταλάβουν, δημοσιογράφοι της "Le Monde", ερευνούσαν πάνω από έναν χρόνο τις γυναικοκτονίες στη Γαλλία.

Εκτιμάται ότι από τις 220 χιλιάδες γυναίκες θύματα συζυγικής βίας, μόνο το ένα πέμπτο το καταγγέλλει.

O κύριος λόγος που δεν το κάνουν είναι για να μην επαναληφθεί.

Ωστόσο, ακόμα κι αυτές που το καταγγέλλουν, συχνά καταλήγουν μόνες.

Είναι πολύ δύσκολο, ακόμη κι αν αποφασίσεις να το κάνεις, λόγω των αντιποίνων, των απειλών.

Επιτίθενται στις οικογένειές μας, στα παιδιά μας, στρέφουν τα παιδιά μας εναντίον μας, διότι όταν μιλάμε, δεν ακουγόμαστε, δεν ξέρουμε πού να πάμε.

Αυτός θέλουμε να φύγει.

Αυτό είναι το πρώτο που πρέπει ο κόσμος να καταλάβει, για να μη ρωτάνε γιατί δεν φεύγουμε.

Να ρωτάνε γιατί δεν φεύγει αυτός.

Η πιο επικίνδυνη στιγμή είναι όταν εγκαταλείπουν τον σύντροφο.

Ο χωρισμός είναι η πρώτη αιτία γυναικοκτονίας.

Αντιλαμβανόμαστε ότι πολλοί απ' αυτούς θεωρούν τη γυναίκα κτήμα τους, και προτιμούν να τη σκοτώσουν, απ' το να ξέρουν ότι είναι ελεύθερη κι ευτυχισμένη.

Σε ακραίες περιπτώσεις, η ψυχολογική βία μπορεί να αποβεί μοιραία.

Είτε μέσω φόνου είτε συχνά μέσω αυτοκτονίας.

Στις αρχές του 2020, μετά από αντιδράσεις κατά της ενδοοικογενειακής βίας, προτάθηκε νόμος για να αναγνωριστεί η εξαναγκασμένη αυτοκτονία, για να αναγνωριστεί η σύνδεση μεταξύ ψυχολογικής βίας και της αυτοκτονίας των θυμάτων.

Τιμωρείται με δέκα χρόνια κάθειρξη και 150 χιλιάδες πρόστιμο.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ποτέ τη θεσμική διάσταση του πράγματος.

Είναι αυτό που είπες, Μαρία, από την αρχή στην κουβέντα μας.

Δεν είναι αυτό κάτι μεμονωμένο και αποσπασματικό.

Η θεσμική λειτουργία, η θεσμική θωράκιση, η θεσμική απόκριση όλων αυτών των πραγμάτων, είναι μια κουβέντα που χρειάζεται να τη βάζουμε ξανά και ξανά.

Ακριβώς αυτό είχα τώρα στο μυαλό μου, γιατί λίγο αναβοσβήνει σαν επωδός, αυτή η φράση που έχει γίνει αρκετά ενοχλητική μάλλον, στ' αυτιά μου και στ' αυτιά μας, το "Γιατί δεν έφυγε".

Υπάρχουν μια σειρά από γυναίκες, μεταξύ των οποίων οι δολοφονημένες γυναίκες των τελευταίων χρόνων, που είχαν κάνει αυτό το βήμα, και παρόλα αυτά δεν προστατεύτηκαν, δεν έμειναν ασφαλείς.

Πέρα λοιπόν από τ' ότι το "γιατί δεν έφυγε" αντιστρέφει μια ευθύνη, νομίζω δηλώνει και μια άγνοια, τι σημαίνει μια γυναίκα να φύγει, τι έχει να αντιμετωπίσει μπροστά της, σε σχέση με τη θεσμική ανεπάρκεια και πρώτα απ' όλα με την Αστυνομία.

Σε τρεις από τις γυναικοκτονίες, του τελευταίου χρόνου, στη Μακρινίτσα, στην Αγία Βαρβάρα και στη Δάφνη, είχαμε περιστατικά γυναικών, όπου οι οικογένειές τους οι ίδιες είχαν καταγγείλει περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας πιο πριν.

Στην περίπτωση της Αγ.

Βαρβάρας, τα τελευταία οκτώ χρόνια, η γυναίκα αυτή μπαινόβγαινε στα αστυνομικά τμήματα και μάλιστα κάποια στιγμή είχε μείνει στο κρατητήριο με τον κακοποιητή της.

Επομένως, υπάρχουν αρκετά περιστατικά που βλέπουμε μια κακοδιαχείριση.

Φυσικά και υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους.

Απλώς, για κάθε γυναίκα που φοβάται να μπει σε ένα αστυνομικό τμήμα, θα πρέπει να το βλέπουν ως αποτυχία και να δουλεύουν προς τη βελτίωση.

Είναι ένας χώρος που είναι τόπος αντρών, βιολογικά δηλαδή δυνατών, είναι ένας τόπος ενστόλων, η στολή πάντα έχει μια πρόσθετη εξουσία, πέρα απ' την έμφυλη.

Οπότε, εδώ μπαίνει ένα κομβικό ερώτημα κατά τη δική μου γνώμη, που έχει να κάνει απευθείας με το θέμα της εξουσίας.

Εμένα θα μου επιτρέψετε να έχω πάντα στον νου μου, και δεν ξέρω πόσο έχουν αλλάξει τα πράγματα, όταν πρωτοβρέθηκα πριν από 20 χρόνια σε ένα συμβουλευτικό κέντρο γυναικών, και εργάστηκα ως σύμβουλος ψυχοκοινωνικής στήριξης γυναικών, τις γυναίκες οι οποίες πάντοτε από το αστυνομικό τμήμα επέστρεφαν, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, χωρίς να έχει καταγραφεί ακόμη κι η καταγγελία τους.

Φαίνεται ότι με το πέρασμα των χρόνων γίνονται προσπάθειες.

Οι υπηρεσίες ενδοοικογενειακής βίας είναι ένα αίτημα, που εδώ και πάρα πολλά χρόνια το είχαμε.

Θέλουμε να γίνουν καλύτερες.

Χρειάζεται να δούμε ξανά και ξανά το κομμάτι των θεσμών.

Το αυτονόητο είναι η σωστή απόκριση, δηλαδή αυτό πηγάζει και από τα καθήκοντα της Αστυνομίας, και οι προβληματικές αποκρίσεις έχουν κόστος ακόμη και σε ζωές, γι' αυτό και το τονίζουμε.

Αγγελική, για το δικαστικό κομμάτι, θες να μας πεις αν έχεις αντιμετωπίσει κι εκεί ανεπάρκειες, και δυσκολίες ενδεχομένως, ακόμα και οικονομικού κόστους.

Κυρίως είναι το κόστος το πρόβλημα, υπό την έννοια...

ότι ο θεσμός της νομικής βοήθειας που είναι πολύτιμος, και είναι και ο πυρήνας, ας πούμε, ενός κράτους δικαίου, σε σχέση με το πώς υποστηρίζει τους πολίτες που δεν έχουν εισόδημα, πρακτικά δεν λειτουργεί αποτελεσματικά.

Δηλαδή, θα κάνει την αίτηση η γυναίκα που είναι θύμα ενδοοικογενειακής.

Θα κάνει την αίτηση, για να της ορίσουν δικηγόρο.

Κατά μέσο όρο, είναι μια διαδικασία που θα πάρει έναν μήνα.

Θα οριστεί δικηγόρος και κατά πάσα πιθανότητα, ο δικηγόρος, μόλις δει ότι είναι οικογενειακή υπόθεση με αντιδικία κλπ, θα αρνηθεί να αναλάβει.

Οπότε πρέπει να επαναληφθεί από την αρχή αυτή η διαδικασία.

Και έχουν υπάρξει περιπτώσεις που μπορεί να έχει πηγαινοέρθει ο φάκελος δυο τρεις φορές, μέχρι να οριστεί δικηγόρος.

Και στο μεσοδιάστημα είναι τελείως εκτεθειμένη και απροστάτευτη η γυναίκα, σε σχέση με τη ρύθμιση ζητημάτων για το παιδί, ή σε σχέση τυχόν με περιοριστικά μέτρα για τον κακοποιητή.

Μέσα σε όλα αυτά, λοιπόν, δεν έχεις τη δικαστική προστασία που έχεις ανάγκη, ειδικά στην πρώτη φάση που πρέπει να ξεφύγεις από την κακοποίηση.

Το δίκτυο υποστήριξης είναι επαρκές; Δεν επαρκεί, τουλάχιστον οι ξενώνες.

Τα συμβουλευτικά κέντρα έχουν βέβαια και άλλη αποστολή και μια άλλη απόκριση στα θέματα.

Οι ξενώνες έχουνε και κανόνες που αποκλείουν πολλές οικογένειες, και κυρίως χαμηλού κοινωνικοοικονομικού στάτους, ή αν είναι προσφύγισσες ή μετανάστριες.

Δηλαδή, δεν δέχονται αγόρι άνω των 12.

Συνήθως οι γυναίκες αυτές έχουν τρία ή τέσσερα παιδιά, οπότε μπορεί να έχουν ένα μικρό, αλλά έχουν κι ένα μεγαλύτερο, κι επομένως δεν μπορούν να μπουν μέσα στον ξενώνα.

Η αλήθεια είναι επίσης ότι κάποιες, πρέπει να το πούμε αυτό, κάποιες περιπτώσεις που δεν έχουν πού να πάνε, κι ο ξενώνας παρόλο που είναι υποτίθεται τρίμηνης διαμονής, έχουμε περιστατικά που μένουν και ένα και δύο χρόνια, γιατί δεν έχουμε από την άλλη μεριά μια πρόνοια για το επόμενο βήμα, ότι και στον ξενώνα, ποιο είναι το exit policy, ποια είναι η στρατηγική εξόδου απ' αυτήν τη δομή.

Δεν έχουμε τη δυνατότητα να βάλουμε άτομα τα οποία δεν είναι ελληνόφωνα, δεν υπάρχουν καμιά φορά διερμηνείς.

Όλα αυτά είναι δύσκολα.

Μπαίνει ρήτρα να έχει ψυχική...

Να είναι ψυχικά ισορροπημένη.

Τι σημαίνει αυτό; Είναι πράγματα αρκετά περίπλοκα, που φτιάχνουν έναν λόγο ιατρικό, επιστημολογικό που αποκλείει θύματα, και εμείς τουλάχιστον, όταν ψάχνουμε έξω από τα μεγάλα αστικά κέντρα, δεν βρίσκουμε θέση, δεν υπάρχει διαθεσιμότητα.

Αυτό δείχνει ότι χρειαζόμαστε περισσότερους ξενώνες.

Υπάρχει αυτό το δικαστήριο μπροστά μας, που για μας θα είναι πολύ δύσκολο να το βιώσουμε ως οικογένεια, εγώ, ο σύζυγός μου και τα τρία μου παιδιά, που θέλουν όλοι να παρευρεθούν.

Θα είναι αρκετά δύσκολο να το διαχειριστούμε.

Επίσης, εδώ θα ήθελα να πω ότι έπρεπε η πολιτεία να είναι λίγο πιο ανθρώπινη και πιο κοντά στις οικογένειες, που έχουν βιώσει ένα τέτοιο τραγικό...

γεγονός και ίσως ένας ψυχολόγος, που θα μπορούσε να μας βοηθήσει, ίσως μια νομική υποστήριξη, γιατί μπαίνουμε σε μια διαδικασία και δεν γνωρίζουμε ακριβώς πώς πρέπει να συμπεριφερθούμε.

Ή υπάρχουν και οικογένειες, που δεν έχουν καν την οικονομική κατάσταση να βάλουν έναν δικηγόρο να υπερασπιστεί το παιδί τους, το όποιο δεν έχει κάνει τίποτα, απλώς έχει χάσει τη ζωή του.

Εκεί θα χρειαζόταν...

μια μεγαλύτερη συμβολή από το κράτος και από την πρόνοια αυτού του κράτους προς εμάς.

Αυτό που έχει συμβεί στην οικογένειά μας, ένα ξερίζωμα, όπως το λέω πάντα, γιατί μας έχουν ξεριζώσει ένα μέλος της οικογένειάς μας, με το ζόρι, χωρίς να το περιμένουμε, είναι πολύ τραγικό, θα το έχουμε μέσα μας, όλη μας τη ζωή, γιατί σε κάθε στιγμή, θα μας λείπει η Γαρυφαλλιά, και σ' εμένα και στον πατέρα της και στ' αδέρφια της.

Αυτή η απώλεια δεν θα φύγει ποτέ απ' το σπίτι μας.

Θα είναι πάντα ένα άδειο δωμάτιο, μια άδεια καρέκλα, θα είναι τα άδεια τα ρούχα της, που είναι κρεμασμένα, σ' έναν καλόγερο, που πάντα τα βλέπεις και λες, "Εκεί μέσα ήταν το σώμα του παιδιού μου, της αδερφής μου." Νομίζω ότι κάθε γυναικοκτονία είναι ένα πλήγμα στη γυναίκα που δολοφονείται, είναι ένα πλήγμα στην οικογένειά της, θεωρώ όμως ότι είναι και ένα συλλογικό τραύμα.

Έχω την αίσθηση ότι μετά από κάθε γυναικοκτονία, υπάρχει μια φόρτιση και μια όξυνση του φόβου.

Θα ήθελα να πείτε πώς το βιώνει η καθεμιά σας.

Κάθε γυναικοκτονία αποτελεί ένα πλήγμα στο συλλογικό φεμινιστικό σώμα.

Κάθε φορά που δολοφονείται μια γυναίκα, η γυναίκα έχει ένα όνομα, η κάθε γυναίκα που δολοφονείται.

Ελένη Τοπαλούδη, Καρολάιν...