Femicides | SOCIETY UNCENSORED 02 (2)
Κι ενώ έβλεπες μια γυναίκα η οποία είχε όλα τα μέσα για να ξεφύγει, καθόταν 30 χρόνια, 40 χρόνια σε μια τέτοια συνθήκη.
Γιατί της έλεγε ο άλλος: "Δεν μπορείς να φύγεις.
Δεν μπορείς." Με τον τρόπο που της φερόταν.
Ναι, και υποτίμηση...
Περνάνε τόσο μεγάλη ψυχολογική και λεκτική βία επί χρόνια, που παύουν να πιστεύουν ότι μπορούν να φύγουν απ' αυτό το πράγμα.
Νιώθουν ότι είναι μέσα σ' έναν τοίχο.
Τόσο πολύ, δηλαδή, τους καταρρακώνει ψυχολογικά και τους μειώνει όλο αυτό, που παύουν να πιστεύουν ότι έχουν τη δυνατότητα.
Ενώ, κυριολεκτικά, την έχουν.
Δεν είναι διαφορετικό το επίπεδο κινδύνου να εκτεθούν στην έμφυλη βία, να το πούμε έτσι, ή στη γυναικοκτονία.
Αλλά είναι πολύ διαφορετικό το επίπεδο άμυνας που μπορούν να προβάλουν, ή το να φύγουν πιο γρήγορα, ή το να αποτρέψουν αυτή την κατάσταση εν τη γενέσει της, δηλαδή να φύγουν πριν ακόμη συμβεί και το πρώτο περιστατικό, γιατί έχουν πού να πάνε.
Κι αυτό το έχουμε δει και στην πράξη.
Δηλαδή, ειδικά το οικονομικό, ένας πολύ βασικός παράγοντας που αποτρέπει μια γυναίκα να φύγει από μια σχέση, να φύγει απ' αυτό το σπίτι που δεν έχει καμία ασφάλεια, όπως έχουμε συνδέσει όλοι την εστία και το σπίτι και την έννοια της οικογένειας ως κατασκευή.
Κάποιες γυναίκες που δολοφονήθηκαν την προηγούμενη χρονιά, ήταν μετανάστριες, γυναίκες που ζούσαν και εργάζονταν πολλά χρόνια στην Ελλάδα, είτε γυναίκες προσφύγισσες, από το πιο πρόσφατο προσφυγικό ρεύμα.
Είναι ξεκάθαρο και έχει περιγραφεί σε πολλές εκθέσεις και reports, διεθνών κι εγχώριων οργανισμών, ότι αντιμετωπίζουν αυξημένους κινδύνους έκθεσης στην έμφυλη βία και γι' αυτόν τον λόγο μιλήσαμε, για να μοιραστούν την εμπειρία τους, με το δίκτυο μεταναστριών Μέλισσα.
Γεια σας, ονομάζομαι Γιασαμάν Χεϊνταρπούρ και είμαι απ' το Ιράν.
Βρίσκομαι στην Ελλάδα απ' τον Ιανουάριο του 2016.
Ξεκίνησα να εργάζομαι στη Μέλισσα τον Ιανουάριο του 2017, ως πολιτιστική διαμεσολαβήτρια και διερμηνέας.
Υπάρχουν γυναίκες που εγκατέλειψαν τις χώρες τους, διότι για διάφορους λόγους, βρίσκονταν σε κίνδυνο στη χώρα τους, είτε ήταν θύματα βιασμού, είτε θύματα ενδοοικογενειακής βίας, από τον σύζυγο, τον πατέρα ή άλλον άντρα στην οικογένεια, ή από συγγενείς, ή τρίτους εκτός οικογένειας.
Έρχονται στην Ελλάδα, ως πρώτη χώρα υποδοχής και ίσως σχεδιάζουν να πάνε αλλού.
Αλλά και στην Ελλάδα, αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, όταν προσπαθήσουν να μιλήσουν σε κόσμο, όπως σε αστυνομικούς, οργανώσεις.
Έχουν επίσης πρόβλημα με κάποιους διερμηνείς, αν είναι άντρες.
Αυτά έχω ακούσει τόσα χρόνια στη δουλειά.
Γυναίκες κακοποιήθηκαν από άντρες διερμηνείς.
Αυτό είναι τόσο οδυνηρό.
Υπάρχουν πολλές γυναίκες που φοβούνται για τη ζωή τους και δέχονται απειλές σε καθημερινή βάση, είτε από άτομα που βρίσκονται εδώ στην Ελλάδα, είτε από άτομα που έχουν μείνει πίσω στις χώρες τους.
Είναι κάπως σαν να τις παρακολουθούν στο κάθε τους βήμα στη νέα τους ζωή, κι αν μ' έναν τρόπο ξεστρατίσουν απ' τον σωστό δρόμο, υπάρχει ένας καταιγισμός απειλών.
Αυτό προκαλεί ένα διαρκές, κατακλυσμιαίο άγχος σ' αυτές τις γυναίκες, όπου νιώθουν ότι συνέχεια παρακολουθούνται και δεν μπορούν να νιώσουν ασφάλεια πουθενά.
Ακόμα κι αν οι απειλές προέρχονται από χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
Τη Χίμπα τη γνωρίσαμε το 2016.
Ήταν τότε 19 χρονών.
Ήταν ήδη μητέρα ενός μικρού αγοριού.
Συμμετείχε κάθε μέρα στις δράσεις της κοινότητάς μας.
Ήταν και στη θεραπευτική μου ομάδα.
Μετά από κάποιους μήνες, μέσω της οικογενειακής επανένωσης, πήγε στη Γερμανία όπου ζούσε ο τότε σύζυγός της.
Και μετά από ένα διάστημα εκεί, βρήκε το σθένος και ζήτησε διαζύγιο.
Με αποτέλεσμα, ύστερα να μείνει με τον γιο της σ' ένα camp, στη Γερμανία.
Όσο λοιπόν ζούσε μόνη της εκεί, δεχόταν συνέχεια απειλές.
Αυτό που έλεγα πριν σε σχέση με τις απειλές που έρχονται από την πατρίδα τους κι από την οικογένεια που μένει εκεί.
Φοβόταν για τη ζωή της και μετά από πάρα πολλή πίεση από την οικογένειά της, παντρεύτηκε τον δεύτερο σύζυγό της κι απέκτησε κι ένα κοριτσάκι.
Το 2019, ο δεύτερος σύζυγός της τη μαχαίρωσε μέχρι θανάτου.
Στη δίκη, αυτό που είπε προς υπεράσπισή του ήταν ότι η Χίμπα κάπνιζε και δεν έπλενε το σπίτι και δεν του φερόταν όπως πρέπει σ' έναν άντρα.
Και η Χίμπα ήταν 22 χρονών.
Υπάρχουν συγκεκριμένες συνθήκες ευαλωτότητας, κι απ' την άλλη, έτσι θα μιλήσω προσωπικά, ξεκινώντας από τη δική μου εμπειρία, σε τελείως βιωματικό επίπεδο, έχω νιώσει τον τρόμο του να περπατώ στον δρόμο, σε πόλεις του κόσμου και στην Ελλάδα και να νιώθω ότι βρίσκομαι σε ακραίο κίνδυνο, ότι θα μπορούσε να συμβεί σ' εμένα.
Έχω τρέξει πιο γρήγορα.
Κι αυτό με κάνει να σκέφτομαι ότι τη μια στιγμή που υπάρχουν κατηγορίες έξω από κάποιες από εμάς, την ίδια στιγμή, η γυναικοκτονία είναι και πολύ κοντά μας.
Αυτό είναι που μας κάνει κάθε φορά που μια αδερφή μας δολοφονείται, με τόσο...
να βιώνουμε το πένθος τόσο προσωπικά, τόσο κοντά..
Είμαστε ευάλωτες με πάρα πολλούς τρόπους.
Οι καθημερινές, απλές, οι πιο ανεξάρτητες, οι πιο μορφωμένες γυναίκες.
Αυτό είναι που κάνει συγκλονιστικό αυτό το φαινόμενο και τρομαχτικό.
Κι οι μη τοξικές αρρενωπότητες.
Βαγγέλη, θα ήθελα να μας μιλήσεις λίγο γι' αυτήν την οπτική.
Κοιτάξτε, η άσκηση εξουσίας και ελέγχου κι επιβολής, είτε διά της απειλής του θανάτου, "θα σε σκοτώσω", είτε διά της ίδιας της πράξης του θανάτου, είναι μια κανονιστική νόρμα που επικρέμεται πάνω απ' το κεφάλι κάθε έμφυλης ύπαρξης που δεν συμμορφώνεται προς τας υποδείξεις.
Άρα, να δούμε τη μεγάλη εικόνα, ότι κάθε γυναίκα, κάθε ΛΟΑΤΚΙ συνάνθρωπός μας, κάθε μη παραδοσιακή αρρενωπότητα, ανήκει στη δικαιοδοσία του άντρα του κυρίαρχου άντρα, του αρσενικού.
Είναι ένας άντρας ηγεμόνας, που του ανήκουν τα σώματα, του ανήκει κι η απώτατη κρίση να πει τι είναι και τι δεν είναι, τι ταιριάζει και τι δεν ταιριάζει και φυσικά να ασκήσει μια εξουσία είτε αναμορφωτική, να ανακαλέσει στην τάξη, είτε τιμωρητική.
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει κρατικό δίκτυο καταγραφής γυναικοκτονιών.
Ωστόσο, οι καταγραφές γυναικείων οργανώσεων και αντίστοιχων φορέων, δείχνουν αύξηση το 2021, σε σχέση με την προηγούμενη διετία.
Οι περισσότερες διαπράχθηκαν από τον πρώην ή νυν σύντροφο.
Κάποιες αφορούσαν σε γυναικοκτονίες ηλικιωμένων γυναικών, από τον σύντροφο, τον γιο, ή άλλον συγγενή.
Ενδεικτικά της διεθνούς διάστασης του προβλήματος, είναι τα στοιχεία γυναικοκτονιών στην Ευρώπη και την Τουρκία.
Κάθε χρόνο, δεκάδες γυναίκες δολοφονούνται διεθνώς, με έμφυλο κίνητρο.
Τα δεδομένα από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τις Γυναικοκτονίες αποκαλύπτουν ότι το σπίτι δεν αποτελεί χώρο ασφάλειας, για πολλές θηλυκότητες.
Οι περισσότερες γυναικοκτονίες έγιναν σε οικιακό περιβάλλον, με δράστες άτομα του στενού κύκλου με κακοποιητικές συμπεριφορές.
Οι γυναικοκτονίες είναι το απώτατο άκρο της έμφυλης βίας.
Το 2020, χιλιάδες γυναίκες πήγαν στην Αστυνομία, για να καταγγείλουν διάφορες μορφές βίας με κυρίαρχη την ενδοοικογενειακή.
Περιστατικά σωματικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας.
Αυξημένες ήταν οι κλήσεις στην ειδική γραμμή 15900, της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, το πρώτο δεκάμηνο του 2021, προκειμένου να αναφερθούν περιστατικά έμφυλης βίας και να αναζητηθεί υποστήριξη για τα θύματα.
Βέβαια, οι γυναικοκτονίες είναι ένα διεθνές φαινόμενο, δεν είναι ένα ελληνικό φαινόμενο.
Υπάρχουν τα στοιχεία του ΟΗΕ, τα οποία είναι αρκούντως αποκαλυπτικά.
Δηλαδή, 137 γυναίκες κάθε μέρα δολοφονούνται σε κάποιο σημείο του πλανήτη.
Οπότε, Κατερίνα, θες να μιλήσεις λίγο για τον χώρο της Ιβηρικής; Ένας χώρος που έχεις μελετήσει κι έχεις ασχοληθεί εκτενώς.
Το ζήτημα των γυναικοκτονιών συζητιέται πολύ στο ισπανικό κράτος και σε θεσμικό και σε κινηματικό επίπεδο.
Έχει επίσης ενδιαφέρον και αξίζει να αναφέρουμε ότι η Ισπανία είναι η πρώτη χώρα η οποία από το 2004 με νόμο, κατέστησε το φύλο του θύματος σε φόνο επιβαρυντικό στοιχείο για τον δράστη.
Ενώ σε άλλα πλαίσια, σε άλλα συγκείμενα, όπως στην Ελλάδα, αυτό ακόμη το συζητάμε.
Μάλιστα, φέτος η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει ένα επίσημο παρατηρητήριο καταγραφής γυναικοκτονιών.
Αυτό θα γίνει κι έτσι, θα είναι η πρώτη χώρα, αν όχι ανάμεσα στις πρώτες, η οποία θα κάνει κάτι τέτοιο στην Ευρώπη.
Να πω κι εγώ κάτι.
Με αφορμή τη γυναικοκτονία στις αρχές του 2021, δύο αδελφών, οι αδελφές Μετάνι, οι οποίες ήταν θύματα human trafficking, εμπορίας ανθρώπων εδώ στην Ελλάδα, στην Καβάλα συγκεκριμένα, ο διακινητής που τις εκμεταλλευόταν ήταν και σε δίκτυο εμπορίας βρεφών.
Κάποια στιγμή βρέθηκα στα Τίρανα, γιατί αυτές οι γυναίκες δολοφονήθηκαν απ' τον διακινητή τους, για να ερευνήσω τη συγκεκριμένη γυναικοκτονία.
Είναι αρκετά συχνό το φαινόμενο, γυναίκες να πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης απ' την ίδια τους την οικογένεια, από αδερφό, πατέρα και τα λοιπά.
Ειδικά σε δίκτυα εμπορίας ανθρώπων.
Αρκετές από αυτές έχουν βρεθεί, είναι μεγάλος ο αριθμός, ουσιαστικά δολοφονημένες.
Ήταν μόνο 20 χρονών, κι ο άντρας που αγαπούσε της κατέστρεψε τα όνειρα.
Βρίσκεται ακόμα στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου της Βιτσέντσα.
Κάθε τρεις ημέρες, μία γυναίκα σκοτώνεται στην Ιταλία.
Κάθε τρεις ημέρες, γίνεται μία γυναικοκτονία.
Είναι ένα τέρας.
Τα δικαιώματα δεν είναι παντοτινά.
Αν θες να προστατέψεις τα δικαιώματα, πρέπει να φροντίζεις γι' αυτά.
Κάθε μέρα.
Η ταινία "Femicidio", μιλάει για τις γυναικοκτονίες μέσα απ' την ιστορία της Λάουρα, η οποία επέζησε από τέτοια επίθεση, και κάνει ένα ταξίδι σε τρεις άλλες ιστορίες, σε όλη την Ιταλία, απ' τον Νότο στον Βορρά.
Οι κοπέλες πέθαναν, δολοφονήθηκαν απ' τους συζύγους και συντρόφους τους.
Η μία κοπέλα ήταν η Αλμπακιάρα, που είναι απ' τον Βορρά της Ιταλίας, το Τένο, την οποία δολοφόνησε ο φίλος της, 25 χρονών, και ο ίδιος μετά αυτοκτόνησε.
Η άλλη ιστορία είναι στην πόλη Κάβα ντε Τιρένι, η οποία είναι στον ιταλικό Νότο, για τη Νούντσια, την οποία ο σύζυγός της ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου, και στη συνέχεια τη μαχαίρωσε.
Η τρίτη ιστορία ήταν στη διάρκεια της καραντίνας, σ' αυτό το πρώτο λόκνταουν, που η Ιταλία είδε ένα 5% αύξηση στις γυναικοκτονίες.
Ένα ποσοστό 5%.
Ενώ οι δολοφονίες γενικότερα μειώθηκαν κατά 19%.
Η Λορένα ήταν μια κοπέλα, γιατρός, στη Μεσσήνη της Σικελίας, και δολοφονήθηκε από τον σύντροφό της με τον οποίο ήταν σε καραντίνα, ο οποίος την κατηγόρησε ότι τον κόλλησε κορονοϊό.
Ο όρος γυναικοκτονία δεν ήταν καν αποδεκτός στη χώρα αυτή.
"Femicidio" όπως λέγεται η ταινία.
Θεωρούταν ότι στιγματίζει μια πόλη, ένα χωριό, έναν τόπο, μια οικογένεια, ακόμη χειρότερα.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Ιταλία είναι πάρα πολύ θρησκευόμενη χώρα, είναι καθολική.
Υπάρχουν πολλά ταμπού ακόμα, παρόλο που ίσως δεν το σκεφτόμαστε, τα οποία βλέπουμε λίγο και στη δική μας χώρα, νομίζω, δηλαδή έχουμε κοινά χαρακτηριστικά, και ως μεσογειακή χώρα και ως επίσης μια χώρα που ακόμη κουβαλάει τα πρότυπα των αντρών που πρέπει να είναι μάτσο, να μην κλαίνε, να συμπεριφέρονται μ' έναν τρόπο, να μην κάνουν γυναικείες δουλειές.
Νομίζω ότι αν και αλλάζουν τα πράγματα σ' αυτές τις χώρες, ακόμη κι εδώ, όπως και στην Ιταλία, το ζούμε αυτό ακόμη.
Θέλει δουλειά.
Σε κάθε περίπτωση, νομίζω και στην Ελλάδα, και διεθνώς, υπάρχουν αρκετοί δείκτες που συντείνουν στην αύξηση της έμφυλης βίας, κυρίως σε συνάρτηση με την πανδημία και τα λόκνταουν.
Δεν ξέρω, Άννα, από την εμπειρία σου, από τα περιστατικά που έχουν φτάσει σε σένα, αν προκύπτει μια αντίστοιχη εικόνα για την τελευταία διετία.
Τα προβλήματα υπήρχαν φυσικά και πριν τα λόκνταουν, δεν δημιουργήθηκαν με τα λόκνταουν, αλλά στο λόκνταουν, παρατηρήσαμε κάτι αξιοσημείωτο.
Στο πρώτο λόκνταουν, το σκληρό, στην αρχή της πανδημίας, σταμάτησαν να έρχονται περιστατικά.
Δεν είχαμε σχεδόν καμία καταγγελία.
Τον Μάρτιο του 2020, που ξεκίνησε η πανδημία, δεν είχαμε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, καθόλου.
Γιατί δεν μπορούσε κανείς να μιλήσει.
Δεν μπορούσαν να βγουν απ' το σπίτι, για να μιλήσουν για το τι ζούσαν μέσα.
Ενώ τον επόμενο μήνα ακριβώς, που αρχίσανε τα μέτρα να χαλαρώνουν, τα περιστατικά γίναν διπλάσια.
Βγήκαν απ' το σπίτι και μπόρεσαν να καταγγείλουν.
Ήταν εντυπωσιακή η αύξηση των περιστατικών που είδαμε στο ιατροδικαστικό, των περιστατικών βίας.
Ίσως η οικονομική κρίση, ο φόβος για την πανδημία, για όλη αυτή την αλλαγή, να έκανε τα πράγματα ακόμη χειρότερα.
Να έγιναν ακόμη περισσότερα τα περιστατικά.
Σίγουρα, η αύξηση σ' εμάς ήταν πολύ μεγάλη, συγκριτικά με τον περσινό χρόνο.
Είχαμε ένα περιστατικό πολύ βαρύ, πολύ σοβαρό, που έφτασε στο αστυνομικό τμήμα, με τα παιδιά, όλοι χτυπημένοι, αιμόφυρτοι, και το αστυνομικό τμήμα δεν δέχτηκε το περιστατικό, λέγοντας ότι είμαστε σε λόκνταουν και δεν μπορούμε να σας δεχτούμε, και βέβαια, αφού το κινήσαμε με την ομάδα των δικηγόρων, τελικώς, ανέλαβαν να δουν το περιστατικό.
Ωστόσο, Μαρία, έχουν αυξηθεί τα αιτήματα από γυναίκες που κινδυνεύουν και χρειάζονται υποστήριξη στον φορέα σας.
Το τελευταίο διάστημα πάρα πολύ.
Και τα αιτήματα έχουν αυξηθεί, να το πω έτσι, ποσοτικά, αλλά και κυρίως, είναι και πολύ επείγοντα κάποια απ' αυτά, και είναι και πολύ τρομοκρατημένες οι γυναίκες.
Υπάρχουν γυναίκες, που θα βγουν στο τηλέφωνο, μετά τη δολοφονία της Καρολάιν, ότι: "Χριστέ μου, πώς θα υποστηριχτώ, γιατί θα καταντήσω όπως η Καρολάιν;" Κι εδώ θέλω να πω το εξής, γιατί φυσικά δεν μπορούμε να εξυπηρετήσουμε όλο αυτό τον κόσμο, παραπέμπουμε στις δημόσιες δομές, λέγοντας "Πηγαίνετε στο 15900, στα συμβουλευτικά κέντρα", και πολλές από αυτές, και το συζητάμε εσωτερικά, λένε "Μα από εκεί ερχόμαστε".
