8 Women Discuss: Gender-Based Violence in Greek Society (2) 8 Frauen diskutieren: Geschlechtsspezifische Gewalt in der griechischen Gesellschaft (2) 8 Women Discuss: Gender-Based Violence in Greek Society (2) 8 Las mujeres debaten: la violencia de género en la sociedad griega (2) 8 Les femmes discutent : la violence fondée sur le sexe dans la société grecque (2) 8 As mulheres discutem: a violência de género na sociedade grega (2)

Μπορεί να εξαφανιστούν πολύτιμα στοιχεία για τη δίωξη του δράστη. Ценные улики для преследования преступника могут исчезнуть.

Πιστεύω ότι ίσως η καλύτερη τακτική θα είναι να προσφύγει στους φορείς που αναλαμβάνουν αυτά τα ζητήματα, δηλαδή στη γραμμή SOS, σε ανθρώπους που θα της δώσουν κατευθείαν οδηγίες πώς θα μπορέσει να κινηθεί. I believe that perhaps the best tactic will be to appeal to the agencies that take on these issues, namely the SOS line, to people who will give her direct instructions on how to proceed. Думаю, що, мабуть, найкращою тактикою було б звернутися до органів, які займаються цими питаннями, тобто до SOS-лінії, до людей, які дадуть їй прямі вказівки, як їй рухатися.

Η αλήθεια είναι ότι οι φορείς απόκρισης στα περιστατικά έμφυλης βίας τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει κάποια βήματα. The truth is that those who respond to incidents of gender-based violence in recent years have taken some steps. Правда полягає в тому, що ті, хто реагує на випадки гендерного насильства в останні роки, зробили певні кроки.

Ωστόσο αυτό που συχνά βλέπουμε -εγώ λίγο θα σταθώ στις αστυνομικές αρχές- πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν ακόμα αντιεπαγγελματικές ακατάλληλες συμπεριφορές οι οποίες είναι αποτέλεσμα έλλειψης ειδικών γνώσεων, αλλά και αναπαραγωγής έμφυλων στερεοτύπων. However, what we often see - I will dwell on the police authorities for a while - many women still face unprofessional inappropriate behaviors which are a result of lack of special knowledge, but also reproduction of gender stereotypes.

Πολύ συχνά έχουμε ακούσει γυναίκες οι οποίες έχουν απευθυνθεί σε αστυνομικά τμήματα και όχι μόνο δεν τους μεταφέρονται τα δικαιώματά τους, αλλά βλέπουμε συχνά οι γυναίκες να αποτρέπονται από το να καταγγείλουν.

Ένα πολύ κλασικό μοτίβο που ακούμε συχνά είναι το "πού να μπλέκεις τώρα".

"Αν κάνεις μήνυση θα σου κάνει και αυτός μήνυση και θα περάσετε αυτόφωρο."

"Θα περάσετε αυτόφωρο στον ίδιο χώρο μάλιστα." "You will go by car in the same place."

"Ζευγάρι είστε να τα βρείτε." "You are a couple to find them."

"Πού θα αφήσεις τα παιδιά σου; Βρείτε τα."

Τέτοιες πρακτικές έχουμε αντιμετωπίσει, έχουμε δει και στις δικαστικές αίθουσες.

Δικαστές οι οποίοι μπορεί να αγνοούν τις ψυχολογικές επιπτώσεις της χρόνιας ενδοοικογενειακής βίας και να μην πιστεύουν το θύμα. Να αναφέρουν ότι λέει υπερβολές, να αμφισβητούν την αξιοπιστία του. "Έλα μωρέ αφού δεν το έχεις καταγγείλει πιο πριν". "Come on mom since you haven't reported it before."

Ακόμη και να το κατηγορούν.

Θα ήθελα έτσι λίγο συμπληρωματικά για να καταλάβουμε τη βαναυσότητα που νομίζω ότι εμπεριέχεται στον τρόπο αντιμετώπισης των επιζωσών, για παράδειγμα στο έγκλημα του βιασμού, να αναφέρω κάποια παραδείγματα.

Πριν από κάποιους μήνες μία φίλη δικηγόρος με εξειδίκευση σε θέματα έμφυλης βίας

με πήρε τηλέφωνο ένα βράδυ πολύ αναστατωμένη και μου είπε ότι μία κοπέλα που είχε μόλις βιαστεί στην επαρχία, ότι ήθελε να πάει αμέσως στον ιατροδικαστή για να εξεταστεί για τη διαδικασία που περιγράφηκε και νωρίτερα και ότι αυτός της είπε ότι έχει διάφορες κοινωνικές υποχρεώσεις και ένα γλέντι σε ένα διπλανό χωριό και ότι μπορεί να τη δει σε δύο μέρες. he called me one night very upset and told me that a girl who had just been raped in the countryside, that she wanted to go immediately to the medical examiner to be examined for the procedure described earlier and that he told her that she has various social obligations and a party in a nearby village and that he can see it in two days.

Ειδικά στην επαρχία δε συμβαίνει σπάνια, γιατί είναι πολύ λίγες οι ιατροδικαστικές υπηρεσίες και οι  διαθέσιμοι ιατροδικαστές. Especially in the province it does not happen rarely, because there are very few forensic services and available medical examiners.

Οπότε πολύ συχνά μπορεί να χρειαστεί να σου πουν ότι θα περιμένεις μία ή δύο μέρες.

Αυτό τώρα για το βίωμα του βιασμού είναι μία άγρια διαδικασία.

Το άλλο σκέλος έχει να κάνει με το δικαστικό, γιατί στις δικαστικές αίθουσες που εξετάζονται εγκλήματα βιασμού αναβιώνουν όλα τα στερεότυπα.

Δηλαδή το "τι φόραγες, πού ήσουνα, τι σεξουαλική ζωή είχες, τι σχέση είχες με τον δράστη”, όλα αυτά ακούγονται ακόμα σε μια δικαστική αίθουσα.

Είχαμε καταγγελία ομαδικού βιασμού στην Καβάλα η οποία κατέληξε σε αθωωτική απόφαση και μεταξύ των επιχειρημάτων που χρησιμοποιήθηκαν από το δικαστήριο ήταν ότι η κοπέλα φορούσε ανοιχτή μπλούζα. We had a complaint of gang rape in Kavala which resulted in an acquittal and among the arguments used by the court was that the girl was wearing an open blouse.

Νομίζω ότι αυτές οι διαδικασίες πρέπει να αγωνιστούμε να αλλάξουν, γιατί είναι διαδικασίες που από τη μία αποθαρρύνουν μία γυναίκα για να καταγγείλει βιασμό, φορτώνουν πάνω της την ντροπή και την τραυματίζουν, την πληγώνουν ξανά και ξανά.

Νομίζω ότι πέρα από τη νομική αρωγή και το πώς διάφοροι φορείς λειτουργούν ως καταλύτες εν τέλει σε όλη τη διαδικασία της καταγγελίας, κατά πόσο την προωθούν ή την αναχαιτίζουν, είναι σημαντικό να δούμε και πως εμείς ως γυναίκες αντιλαμβανόμαστε αυτά τα εγκλήματα. I think that in addition to legal aid and how various bodies act as catalysts in the end of the whole complaint process, whether it is promoted or stopped, it is important to see how we as women perceive these crimes.

Τις γυναικοκτονίες, τις μορφές της έμφυλης βίας

και πώς μας επηρεάζουν. and how they affect us.

Δηλαδή τις ζωές μας, το συλλογικό τραύμα το οποίο αφήνουν. That is, our lives, the collective trauma they leave.

Να πω λίγο πάλι για την Ελένη, γιατί ήταν μία υπόθεση τομή για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την έμφυλη βία και για την ορατότητα που μπορεί να αποκτά στη δημόσια σφαίρα. Let me say a little more about Eleni, because it was a cross-cutting case for the way we perceive gender-based violence and for the visibility it can gain in the public sphere.

Εγώ για παράδειγμα από την πρώτη στιγμή ακούγοντας γι' αυτή την υπόθεση ένιωσα ότι έχω βρεθεί πάρα πολλές φορές σε μια θέση που μπαίνω στο αυτοκίνητο ενός γνωστού ή ενός φίλου μου θα μπορούσα να ήμουνα στη θέση της, ότι θα μπορούσε η καθεμία από μας να βρεθεί σε αυτή τη θέση.

Εκτιμώ ότι παρόμοια ταύτιση, παρόμοιες προβολές έκαναν πολλές γυναίκες και για αυτό και αυτή η υπόθεση πήρε τόσο μεγάλη έκταση. I estimate that similar identification, similar projections were made by many women and that is why this case became so widespread.

Όταν μπαίναμε στο δικαστήριο, που προσπαθούσαμε πάντα να μην πηγαίνει κάθε μία μόνη της, να είμαστε δυο-τρεις, ένιωθα ότι κουβαλάγαμε λίγο το σώμα της Ελένης, ότι ήτανε απούσα και παρούσα, ότι δεν έλειψε από αυτή τη δίκη. When we entered the courtroom, where we always tried not to go alone, to be two or three, I felt that we were carrying Eleni's body for a while, that she was absent and present, that she was not absent from this trial.

Και εκεί υπήρχανε πολλά πράγματα, μια εναλλαγή συναισθημάτων που ήταν από τη μία ο θυμός, η θλίψη, η οργή κάθε φορά που ακούγονταν όλα αυτά τα πράγματα που προσπαθούσαν να την ενοχοποιήσουν.

Η ταύτιση που κάναμε βλέποντας τη μητέρα και τον πατέρα της.

Θα μπορούσαν να είναι η δική μας μητέρα, ο δικός μας πατέρας.

Και η τελευταία μέρα ήτανε συνταρακτική όταν ανακοινώθηκε η απόφαση.

Νομίζω ότι όλα τα μάτια ήταν υγρά εκείνη τη μέρα. Θυμάμαι και το ξέσπασμα της μητέρας της Ελένης, γιατί ήτανε, αυτός ο λυγμός ήτανε μία έκφραση ξεσπάσματος. I also remember the outburst of Eleni's mother, because it was, this sob was an expression of outburst.

Εμένα μου βγαίνει και σε μια αποφασιστικότητα αυτό το κομμάτι.

Και αυτό που είπε η Μαρία ότι όλη αυτή η φόρτιση πού πάει. Και κόπωση γίνεται και ψυχική φθορά γίνεται, αλλά γίνεται και αγώνας.

Η κούραση πρέπει να γίνει αγώνας.

Καθημερινός; Δυστυχώς καθημερινός, μέχρι να μάθουμε όλοι ότι κανένας δεν έχει δικαίωμα να σε πονάει.

Πρέπει όμως να μιλάμε.

Πρέπει να το επικοινωνούμε και σε όσες έχουν συμβεί...

Όσες από εμάς βιώσαμε κάτι, από το λεκτικό που μπορεί να μην είναι τόσο επώδυνο, μέχρι το σωματικό, πρέπει να το επικοινωνούμε και εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε

Ότι δεν πρέπει να ντρεπόμαστε, πρέπει να τα λέμε. Να τα λέμε.

Πρέπει να ντρέπεται ο θύτης, όχι το θύμα.

Αυτό πρέπει να γίνει βίωμα σε όλες, το έχουμε δεν το έχουμε ζήσει.

Πρέπει να ερχόμαστε αντιμέτωπες με την κυρίαρχη λογική που είναι από την πλευρά των ανδρών και θέλει τις γυναίκες υπερβολικές.

Ότι σε όλα δίνουν μια πολύ μεγάλη έξτρα διάσταση από αυτό που έγινε στην πραγματικότητα.

Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να λειτουργούν όλα αξιολογώντας τες με βάση ένα δίπολο, της γυναίκας που τα ήθελε από τη μία πλευρά, της προκλητικής, των ελευθέρων ηθών, και από την άλλη πλευρά της καθώς πρέπει, της παρθένας, της αγίας.

Αυτό το πράγμα πρέπει να το πολεμάμε, γιατί για τη βία που δέχονται οι γυναίκες και για την κακοποίηση δεν φταίει το αν εμπίπτουν σε κάποια από αυτές τις δύο κατηγορίες. Φταίει μόνο ο κακοποιητής.

Θα έλεγα καλύτερα να μάθουμε να εκπαιδεύσουμε την κοινωνία, τις αρρενωπότητες να ακούν τα "όχι" μας, να βλέπουν το όριο μας.

Και σίγουρα το κυριότερο είναι αυτό που λες.

Πρέπει ένα ολόκληρο κοινωνικό σύνολο να καταλάβει ότι η γυναίκα είναι ένα ισότιμο ον και αυτή.

Όταν λέει "ναι" είναι "ναι", όταν λέει "όχι" είναι "όχι", και κανείς δεν μπορεί να την πονάει

Νιώθω πως πέρα από το πολύ σοκαριστικό της ίδιας της γυναικοκτονίας, είχαμε και εκείνη την περίπτωση της βιολόγου που ήρθε για τουρισμό στην Ελλάδα, η οποία είχε βγει για τρέξιμο και κατέληξε νεκρή.

Νομίζω αν οποιαδήποτε ταυτιστεί με αυτό, θα κάνει πολύ καιρό να ξανακοιμηθεί.

Αυτό που εμένα όμως έτσι κάπως στην καθημερινότητά μου και έξω από το κομμάτι αυτής της τόσο έντονης βίας, αυτό που με έχει οδηγήσει σιγά-σιγά να πράττω, είναι να παρατηρώ το πώς, κατά γενική ομολογία, But what strikes me somewhat in my daily life and outside of this part of such intense violence, what has slowly led me to do, is to observe how, admittedly,

κατά κύριο λόγο οι άντρες αντιδρούν επιθετικά σε οτιδήποτε αντιστέκεται στην επιθυμία τους. mainly men react aggressively to anything that resists their desire.

Είναι ένα κομμάτι πολύ πιο ριζωμένο μέσα σε παθητικο-επιθετικές συμπεριφορές ή σε εναντιώσεις που έχουν να κάνουν με "Εγώ δεν θέλω αυτό".

Αλλά αυτό που πρέπει να αλλάξει, είναι αυτό που είπε η Νατάσα, να αρχίζουμε να φανταζόμαστε έναν κόσμο με άντρες που λειτουργούν διαφορετικά.

Όχι με γυναίκες που πρέπει διαρκώς να παίρνουν την ευθύνη για αυτά που πράττουν οι άντρες. Not with women who have to constantly take responsibility for what men do.

Ποιος μπορεί να είναι ο βιαστής; Who can be the rapist?

Θέλω να πω ότι δεν είναι τέρατα, είναι άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να είναι οι γείτονές μας, μπορεί υπό άλλες συνθήκες να ήταν οι πατεράδες μας, μπορεί να είναι άνθρωποι που γνωρίζουμε.

Νομίζω ότι είναι κατά βάση άνδρες που έχουμε αγαπήσει, που έχουμε συνδεθεί μαζί τους.

Μπορεί να είναι και διάφοροι άλλοι, δηλαδή σίγουρα και μπορεί να έχουμε δεχτεί απειλές στο δρόμο, παρενοχλήσεις από αγνώστους, από το αφεντικό στη δουλειά, να έχεις κλείσει μία πόρτα. There may be several others, that is, for sure and we may have received threats on the street, harassment from strangers, from the boss at work, you may have closed a door.

Αλλά κατά βάση, συνήθως είναι άντρες που έχουμε αγαπήσει.

Και αυτό είναι που το κάνει πιο εγκλωβιστικό, γιατί υπάρχουν οι μορφές της πολύ άμεσης και ακραίας βίας, And that is what makes it more confusing, because there are forms of very immediate and extreme violence,

όπως είναι η σωματική κακοποίηση ή ο βιασμός, αλλά υπάρχουν και μια σειρά από άλλες μορφές κακοποίησης που μπορεί να είναι αρκετά πληγωτικές.

Δηλαδή, προσωπικά, ας πούμε, έχω βρεθεί σε συνθήκη να δυσκολευτώ να φύγω από μία σχέση That is, personally, let's say, I have found myself in a situation where I find it difficult to leave a relationship

που δεν ήθελα όμως πλέον.

Δηλαδή έχω βρεθεί σε συνθήκη να μου κλειδώσει κάποιος μία πόρτα για να με πείσει να μη χωρίσουμε.

Η λειτουργία αυτή που σε αιχμαλωτίζει που μπορεί να σου δημιουργεί απειλή, που μπορεί να σου δημιουργεί στρες, που μπορεί να σου βάζει ένα κομμάτι οικονομικής εξάρτησης ή να σε κακοποιεί συναισθηματικά,

δεν είναι διεκδίκηση, δεν είναι έρωτας. Είναι κακοποίηση.

Πάντως πέρα από τις ερωτικές σχέσεις, συχνά ο δράστης είναι ένα πρόσωπο που έχει με το οποίο έχεις μία σχέση... μάλλον αυτός έχει μαζί σου μία σχέση εξουσίας.

Μπορεί να είναι ο εργοδότης, μπορεί να είναι ο προπονητής, μπορεί να είναι ο δάσκαλος. It could be the employer, it could be the coach, it could be the teacher.

Και πάνω σε αυτή τη σχέση εξουσίας έρχεται και επιβάλλει την πλήρη του κυριαρχία πάνω σε αυτό το έδαφος. And on this relationship of power he comes and imposes his complete sovereignty over this land.

Νομίζω ότι από αυτά γίνεται εντελώς αντιληπτό ότι το βίωμα της έμφυλης βίας είναι προσωπικό, και μάλιστα έχει να κάνει πολύ το πώς επηρεάζει την καθεμία από μας και στην αντιμετώπιση και στις διεξόδους που έχουμε βρει σε σχέση με αυτό.

Αλλά νομίζω ότι είναι επίσης σημαντικό να δούμε πώς αυτό μπορεί να κανονικοποιείται τόσο μέσα από τα media που καλύπτουν ένα γεγονός κακοποίησης, έμφυλης βίας ή ακόμα και γυναικοκτονίας.

Νομίζω ότι στα media υπάρχουν δύο μορφές κανονικοποίησης, δύο βασικές.

Η μία είναι η απάλειψη, η μη αναφορά.

Δηλαδή, υπάρχουν ζητήματα έμφυλης βίας ή έμφυλης κακοποίησης που δεν φτάνουν ποτέ να περάσουν το φίλτρο των media.

Το καλοκαίρι που μας πέρασε υπήρχαν πολλές καταγγελίες για σεξουαλικές παρενοχλήσεις, για απόπειρες βιασμού, για συντελεσμένους βιασμούς που δεν πέρασαν όμως αυτό το φίλτρο, δεν προβλήθηκαν, δεν παρουσιάστηκαν.

Νομίζω ότι και αυτή υπόρρητα είναι μία μορφή κανονικοποίησης, γιατί λες ότι αυτό δεν είναι άξιο αναφοράς. I think this is also implicitly a form of normalization, because you say that this is not worth mentioning.

Όταν φτάνουν στα media είναι περιπτώσεις ακραίας έμφυλης βίας όπως είναι οι γυναικοκτονίες.

Και φτάνουν με έναν τρόπο που απαλείφεται η έμφυλή τους διάσταση. And they arrive in a way that eliminates their gender dimension.

Δηλαδή οι γυναικοκτονίες στα media κατά βάση κωδικοποιούνται ως οικογενειακή τραγωδία.

Δεν είναι οικογενειακή τραγωδία. Οικογενειακή τραγωδία είναι να γίνει ένας σεισμός. It is a family tragedy to have an earthquake.

Το να δολοφονεί ο πατέρας, ο αδερφός, ο σύζυγος τη γυναίκα δεν είναι οικογενειακή τραγωδία, είναι γυναικοκτονία. Killing a father, a brother, a husband or a wife is not a family tragedy, it is a murder of a woman.

Ή ο άλλος τρόπος που αναφέρονται οι γυναικοκτονίες είναι έγκλημα πάθους, "η ζήλεια τού θόλωσε το μυαλό". Or the other way women are reported to be a crime of passion, "jealousy clouded his mind."

Είναι εντελώς συσκοτιστικό και διαστρεβλωτικό. It is completely obscuring and distorting.

Γιατί όλα αυτά τα ζητήματα δημιουργούν μία αίσθηση συμπάθειας προς το δράστη, γιατί "την αγαπούσε τόσο πολύ, που τη σκότωσε ή τη ζήλευε τόσο πολύ."

Βάζει έτσι και ένα μυστικισμό μέσα, μια ρομαντικοποίηση. It thus puts a mysticism inside, a romanticization.

Ή όταν λες ότι τον απατούσε αυτή, ή έφυγε ή τον εγκατέλειψε και τα λοιπά, κάπως ενοχοποιείς και το θύμα. Or when you say that she cheated on him, or left or abandoned him and so on, you are somewhat blaming the victim as well.

Βεβαίως, υπάρχει και το κομμάτι της ψυχιατρικοποίησης απ' την άλλη. Of course, there is also the part of psychiatry on the other.

Eίναι περιπτώσεις που, για παράδειγμα, όπως ο κατά συρροή γυναικοκτόνος της Κύπρου. These are cases that, for example, such as the serial killer of Cyprus.

Έγινε μία πολύ μεγάλη προσπάθεια να παρουσιαστεί σαν ιδιάζουσα προσωπικότητα.

Παρά το γεγονός ότι υπήρχε ψυχιατρική γνωμάτευση η οποία μίλαγε για ένα άτομο υψηλής ψυχιατρικής λειτουργικότητας. Although there was a psychiatric report that spoke of a person with high psychiatric function.

Μιλώντας για τα media νομίζω ότι αυτό το οποίο κατά βάση συγκαλύπτεται, είναι κάτι το οποίο είναι το συγκροτητικό και συστατικό στοιχείο της έμφυλης βίας που είναι ότι ο άντρας θεωρεί τη γυναίκα ως δική του ιδιοκτησία.

Κυριολεκτικά ιδιοκτησία. "Μου ανήκεις."

Και αυτή η πεποίθηση, η βαθιά, η ριζωμένη, που έχει εγγεγραμμένη μέσα του, αποτυπώνεται πάνω στο σώμα της γυναίκας με διαφορετικούς τρόπους κάθε φορά ή με διαφορετική ένταση κάθε φορά.

Αυτό το στοιχείο της ιδιοκτησίας, της κυριαρχίας του "μου ανήκεις" είναι αυτό το οποίο απολύτως αποσιωπάται σε κάθε κουβέντα που κάνουμε ή σε κάθε είδηση που ακούμε για αυτά τα εγκλήματα.

Γι' αυτό θα έλεγα ότι έχει και τη σημασία η επιβολή στο δημόσιο λόγο της λέξης γυναικοκτονία, γιατί ξεσκεπάζει ακριβώς αυτή τη συνενοχή που υπάρχει, αυτή την συγκάλυψη που υπάρχει σε εγκλήματα που γίνουν και αφορούν καθαρά το φύλο του θύματος. That is why I would say that the imposition of the word genocide on the public discourse is also important, because it exposes exactly this complicity that exists, this cover-up that exists in crimes that are committed and clearly concern the sex of the victim.

Από τη μία τα media όπως λέει η Μαρία προσπαθούν να εθίσουν στην ουσία τον κόσμο στη βία και σε αυτά τα περιστατικά, σαν να είναι φυσιολογικό να συμβαίνουν, και εμείς από την άλλη μεριά πρέπει να τους απο-εθίσουμε στη βία. On the one hand, the media, as Maria says, are trying to make people addicted to violence and in these incidents, as if it were normal for them to happen, and we, on the other hand, must addict them to violence.

Δηλαδή ότι η βία δεν είναι φυσιολογικό να ασκείται και δεν πρέπει να ασκείται. That is, violence is not normal and should not be used.

Εγώ πάντως μέσα στο μιντιακό λόγο όταν φτάνουν δηλαδή τα περιστατικά ή όταν σχολιάζονται, έχω κάπως εντοπίσει 3 βασικά εργαλεία.

Ήδη τα 2 τα έχουμε αναφέρει κάπως.

Το ένα κομμάτι έχει να κάνει με αυτή την προβολική ταύτιση του "εσύ τι θα έκανες, ας πούμε, ρε παιδί μου;"

Το άλλο έχει να κάνει με αυτή την αναπαράσταση της βιολογίας του ανδρικού φύλου ως ανεξέλεγκτης, είτε έχει να κάνει με το κομμάτι της ζήλειας είτε έχει να κάνει με την ανδρική σεξουαλικότητα που δε μπόρεσε να καταπιεστεί. The other has to do with this representation of the biology of the male sex as uncontrollable, whether it has to do with the part of jealousy or it has to do with male sexuality that could not be suppressed.

Αλλά και ένα ακόμα κομμάτι είναι το χιουμοράκι. But another piece is the humor.

Δηλαδή παρατηρούμε πολύ τον τελευταίο καιρό να γίνεται ένα ιδιαίτερο χιουμοράκι, και γύρω από τέτοιες καταστάσεις, που είναι μια πολύ έτσι ύπουλη κανονικοποίηση της βίας.

Και μετά όταν υπάρχουν αντιδράσεις, υπάρχει και αυτή η πολύ ωραία απάντηση "έλα μωρέ, δεν κατάλαβες το αστείο".

Αλλά πιστεύω ότι μπορούμε να μιλάμε για μία κουλτούρα βιασμού σήμερα.

Και αν ναι τι εννοούμε με αυτό;

Η κουλτούρα του βιασμού είναι συστημική.

Αναπαράγεται μέσα στο κοινωνικοπολιτικό σύστημα και για αυτό βλέπουμε ότι δεν προέρχεται μόνο από άντρες. It reproduces within the socio-political system and that is why we see that it does not come only from men.

Πολύ συχνά και οι γυναίκες έχουν κουλτούρα βιασμού και τοποθετούνται απέναντι σε άλλες γυναίκες με όρους κουλτούρας βιασμού.

Έτσι πολύ επιγραμματικά κουλτούρα βιασμού στην πραγματικότητα είναι όταν μία γυναίκα παθαίνει κάτι

είτε "γούσταρε και το έπαθε" είτε "της άξιζε τελικά αυτό που έπαθε". either she "tasted and suffered" or "she finally deserved what she suffered".

Πίσω από την κουλτούρα του βιασμού υπάρχει και η λογική της αντικειμενοποίησης του γυναικείου σώματος, που είναι πολύ έντονη.

Υπάρχει το στερεότυπο ότι η ανδρική σεξουαλική βία είναι κάτι λογικό.

Δεν τρέχει και τίποτα, έτσι είναι οι άντρες.

O βιασμός λοιπόν αποτελεί ένα έγκλημα επιβολής και κυριαρχίας που εδράζεται σε τέτοιες αντιλήψεις, που καλλιεργεί και νομιμοποιεί η κουλτούρα του βιασμού, την οποία την βλέπουμε συχνά παντού στα πηγαδάκια στις παρέες, σ' έναν εργασιακό χώρο, σε αστεία, σε τηλεπαιχνίδια, τηλεριάλιτι, στα σόσιαλ μίντια.

Aν κάποιος, ένας γείτονας, ένας αδερφός, ένας συμμαθητής, ένας φίλος αντιληφθεί ότι υπάρχει ένα περιστατικό κακοποίησης, τι πρέπει και τι μπορεί να κάνει σε μία τέτοια περίπτωση; If someone, a neighbor, a brother, a classmate, a friend realizes that there is an incident of abuse, what should and what can be done in such a case?

Να το πιστέψει πρέπει πρώτα πρώτα. He has to believe it first.

Θα μπορούσε να καλέσει το 100 αν είναι μάρτυρας του περιστατικού, να κάνει καταγγελία ακόμη και ανώνυμα. He could call 100 if he is a witness to the incident, to make a complaint even anonymously.

Θα μπορούσε να καλέσει το 15900 να λάβει πληροφόρηση για το πού θα μπορούσε να απευθυνθεί αυτή η γυναίκα. He could call 15900 to get information on where this woman could go.

Για μένα κρίσιμο εξίσου είναι και το να έρθει σε μία επικοινωνία με τη γυναίκα, να της πει "είμαι εδώ”. For me, it is equally crucial to come in contact with the woman, to tell her "I am here".

"Είμαι εδώ, ξέρω είμαι μάρτυρας”.

Δεν χρειάζεται να μου πεις τώρα, είμαι εδώ. Μπορεί να έρθω και ως μάρτυρας.

Θα μπορούσαν να τους πουν ότι "αν θέλεις μπορώ να σου πω και πού να απευθυνθείς. They could tell them that "if you want I can tell you where to go.

"Έχω κάνει μία μικρή έρευνα. Μπορείς να μιλήσεις στο 15900". You can speak at 15900 ".

"Μπορείς να μιλήσεις σε συμβουλευτικά κέντρα για ψυχολογική υποστήριξη, μπορείς να λάβεις νομική βοήθεια."

Να ανοίξουν έναν δίαυλο περισσότερο.

Είναι πολύ σημαντικό για κάποια να ξέρει ότι δεν είναι μόνη της όταν τη χτυπάνε. It is very important for someone to know that she is not alone when she is hit.

Όταν μου έτυχε εμένα, ήμασταν σε επαρχιακή πόλη, και ευτυχώς ήταν η αδερφή μου μαζί μου και τον σταμάτησε.

Φώναζα, δεν βγήκε κανένας.

Και πραγματικά αισθάνεσαι εκείνη τη στιγμή ότι είσαι πάρα πολύ μόνη σου και ότι θα σε σκοτώσει.

Είναι θέμα χρόνου αν συνεχίσει να σε σκοτώσει.

Πρέπει να δείχνουμε ότι τις ακούμε, αυτό. We have to show that we listen to them, that.

Ότι είσαι εκεί και ότι "θα προσπαθήσω να βγεις από κει μέσα ασφαλής”.

Νομίζω ότι αυτό που πρέπει να ειπωθεί είναι ότι δεν χρειάζεται κάποιος για να απομακρυνθεί από ένα πρόσωπο, να απευθυνθεί οπωσδήποτε και στις αρχές ταυτόχρονα.

Μπορεί ενδεχομένως αρχικά σε ένα πρώτο στάδιο αυτό που να χρειάζεται είναι να απευθυνθεί σε ένα άλλο περιβάλλον ασφαλές. You may initially need to move to another safe environment at an early stage.

Αυτό μπορεί να είναι μία δομή, μπορεί να είναι μία οργάνωση, μπορεί να είναι φιλικό ή οικογενειακό περιβάλλον να μιλήσει.

Δεν είναι ή θα πάω στο δικαστήριο και στην αστυνομία ή θα κάθομαι εγκλωβισμένος μέσα σε αυτό που μου συμβαίνει. It is not or I will go to court and the police or I will be trapped in what is happening to me.

Το έδειξε δυστυχώς με έναν πολύ τρανταχτό και πολύ φωναχτό τρόπο και η υπόθεση της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου. Unfortunately, the case of the murder of Zak Costopoulos showed it in a very shocking and very loud way.

Για μένα και αυτή η υπόθεση εντάσσεται στα συμφραζόμενα της έμφυλης βίας, γιατί ήταν η δολοφονία ενός ανθρώπου που δεν εξυπηρετούσε ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά της τοξικής αρρενωπότητας, οπότε εμπεριέχει και τέτοια στοιχεία. For me, this case is also part of the context of gender-based violence, because it was the murder of a man who did not serve exactly these characteristics of toxic masculinity, so it also contains such elements.

Αλλά αυτό που εννοώ είναι ότι αυτό που μας έδειξε, είναι ότι η αδιαφορία

Μπορεί να φτάσει στο μέρα μεσημέρι στο κέντρο της Αθήνας να δολοφονείται, να κακοποιείται, να λιντσάρεται, να δολοφονείται εν τέλει μπροστά σου ένας άνθρωπος και να πίνεις καφέ ή να έχεις σηκώσει απλά ένα κινητό. It can reach the day at noon in the center of Athens to be killed, abused, lynched, finally killed in front of you and drinking coffee or just picking up a cell phone.

Οπότε, για μένα είναι σημαντικό να χαράξουμε μία κουλτούρα κοινωνικής παρέμβασης.

Σχεδόν όλες, όλοι έχουμε ακούσει κάποια στιγμή φωνές από μία διπλανή πολυκατοικία, από ένα διπλανό  διαμέρισμα. Almost all of us have heard voices at some point from an adjacent apartment building, from an adjoining apartment.

Πρέπει να κάνεις κάτι εκείνη τη στιγμή. Δεν πρέπει ούτε να κατεβάσεις τα ρολά ούτε να κλείσεις πιο σφιχτά την πόρτα ούτε να προσπαθήσεις μέσα σου να το εξορθολογίσεις. You should neither lower the shutters nor close the door tighter nor try to rationalize it inside.

Οικογενειακός καβγάς θα είναι, μάλλον δεν είναι αυτό που νομίζω. Αυτό που νομίζεις είναι.

Mία ελάχιστη ενεργοποίηση απέναντι στο άτομο που εκείνη τη στιγμή κακοποιείται υποφέρει και ταλαιπωρείται και μπορεί να κινδυνεύει. Μπορεί να είναι και σε άμεσο κίνδυνο.

Ο σεξισμός είναι το συλλογικό μας βίωμα, και η έμφυλη βία είναι το συλλογικό μας τραύμα. Sexism is our collective experience, and gender-based violence is our collective trauma.

Πώς μπορούμε, εν τέλει, να στήσουμε κοινότητες ενδυνάμωσης και φροντίδας γύρω από αυτό, οι ίδιες;

Θα πρέπει να το επικοινωνούμε, να αναζητούμε η μία την άλλη, να στηρίζουμε η μία την άλλη.

Αυτό γίνεται μόνο μέσω της αλληλεγγύης, δηλαδή να είμαστε alert.

Να δείχνουμε άμεσα και έμπρακτα την αλληλεγγύη μας.

Η φροντίδα που δέχτηκα, η αλληλεγγύη, η κατανόηση, το ότι με πίστεψε κάποιος ότι όντως συνέβη αυτό,

ότι βρέθηκε κόσμος δίπλα μου που δέχτηκε να με διαφωτίσει και να με υποστηρίξει για το πώς να κινηθώ νομικά, ότι δεν ένιωσα μόνη μου. that people were found next to me who agreed to enlighten me and support me on how to move legally, that I did not feel alone. Αυτό είχε τη μεγαλύτερη σημασία.

Αυτό λειτούργησε πιο θεραπευτικά στο δικό μου το τραύμα.

Γιατί εκτός από τη βία που δέχτηκα τη σωματική, η ψυχολογική βία που δέχομαι είναι καθημερινή. Because in addition to the physical violence I received, the psychological violence I receive is daily. Είναι κάτι που δε σταματάει ποτέ, εν πάση περιπτώσει.

Και το ότι δημιουργήθηκε γύρω μου ένα δίκτυο ανθρώπων υποστηρικτικό, με βοήθησε πάρα πολύ και να το δεχτώ και να το συνεχίσω και να βρω το θάρρος να το καταγγείλω και να προχωρήσω νομικά να διεκδικήσω το δίκιο μου.

Και εγώ συμφωνώ απόλυτα με την Ήβη. And I totally agree with Ivi.

Το πρώτο στάδιο που περνάει κάποια γυναίκα που έχει βιώσει έμφυλη βία είναι το σοκ.

Είναι σαν ένα σώμα να τρέμει έξω... σαν να είσαι ψάρι που τρέμει έξω από το νερό. Δεν μπορείς να σκεφτείς να επικοινωνήσεις ούτε με το δικηγόρο ούτε με το γιατρό. Φοβάσαι.

Ξεκινάμε από κει.

Μετά σιγά-σιγά αρχίζεις και το επεξεργάζεται.

Το επόμενο στάδιο είναι να μιλήσεις σε πολύ κοντινούς σου ανθρώπους και σε ανθρώπους που εμπιστεύεσαι, φίλους, συναδέλφους, αδερφούς, αδερφές, γονείς, όποιον εμπιστεύεσαι, και σιγά-σιγά μαθαίνεις ότι για να λυτρωθείς από όλο αυτό πρέπει να ξύσεις το τραύμα.

Πρέπει να το κοιτάξεις κατάματα και να μην το φοβάσαι πια.

Αυτό που κάνει ο θύτης είναι να σε αμφισβητήσει, είτε να σε βγάλει τρελή είτε να σε βγάλει υστερική είτε να σε βγάλει υπερβολική είτε να σε βγάλει ψεύτρα είτε να φταίνε όλα τα άλλα εκτός από τον ίδιο.

Άρα, σε έχει πείσει, είναι οι άμυνες πεσμένες, σε έχει πείσει πως έτσι είναι, πως ίσως να ήμουν υπερβολική. So, he has convinced you, the defenses are down, he has convinced you that this is so, that maybe I was too much. "Μήπως και εκεί έσφαλλα;”

Όταν λοιπόν είπα ότι θα τα επικοινωνήσω, μίλησα με τη Χρύσα και τη Μαρία και τους έγραψα κάτι, ό,τι είχε γίνει από την αρχή έως το τέλος.

Mόλις δημοσιοποιήθηκε το κείμενο άρχισαν διάφοροι άνθρωποι να γράφουν από κάτω "εγώ σε πιστεύω". As soon as the text was published, various people started writing "I believe in you".

Νομίζω ότι ήταν όλη η λύτρωση και όλη η ενδυνάμωση που χρειαζόμουν.

Θυμάμαι ακόμα ποια έγραψε το πρώτο "εγώ σε πιστεύω". Ήταν η Σταυρούλα, και της το έχω πει.

Και της είπα "δεν θα το ξεχάσω ποτέ αυτό". Ήταν η πρώτη που μου είπε "εγώ σε πιστεύω".

Ούτε μήπως δεν ήταν έτσι, μήπως ήταν αλλιώς, μήπως κάπου... Ήταν αυτό. Not maybe it wasn't like that, maybe it was different, maybe somewhere ... It was that.

Ήταν τρεις λέξεις, "εγώ σε πιστεύω".

Είχα διαβάσει μία συνέντευξη της Μάγδας της Φύσσα, που είπε "και όμως άντεξα".

Θα ήθελα πραγματικά να πω στις γυναίκες που βιώνουν την ίδια κατάσταση και δε μπορούν ακόμα να φύγουνε.

Αντέχουμε κορίτσια και προχωράμε και δεν είναι όλοι τόσο χάλια και ούτε όλο τόσο χάλια έξω.

Ζητήστε βοήθεια και φύγετε όσο γίνεται πιο γρήγορα. Αυτό, τίποτα άλλο.

Και θα υπάρξουν σίγουρα άνθρωποι που θα σας πιστέψουν και θα σας βοηθήσουν να τελειώσει όλο αυτό.

Εγώ ακούγοντας λίγο έτσι και την Ήβη και την Γιάννα αυτό που έχω δει σε μένα, αυτό που βλέπω στις άλλες γυναίκες, στις άλλες θηλυκότητες κωδικοποιείται στο "Δεν είσαι μόνη σου”.

Στην ανάγκη να χτίσουμε ένα νέο μαζί, που αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. The need to build a new one together, which can be done in many ways.

Μπορεί να γίνει με έναν... με τις συλλογικές διεργασίες του φεμινισμού, με τις φεμινιστικές συλλογικότητες που έχουν παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο και για αυτό και στοχοποιούνται και λοιδορούνται αρκετά έντονα

και στα social media και στη δημόσια σφαίρα.

Νομίζω ότι ο φεμινισμός αυτή τη στιγμή είναι το πιο ελπιδοφόρο κίνημα σε ένα παγκόσμιο επίπεδο.

Αλλά είναι γενικώς το να χτίζουμε αυτές τις γυναικείες κοινότητες εμπιστοσύνης και αλληλεγγύης που πάντα θα είναι και κοινότητες τραύματος. But it is generally to build these women communities of trust and solidarity that will always be trauma communities.

Αυτό εκτιμώ ότι είναι μία διαδικασία φροντίδας που μας... που λίγο μας επουλώνει αυτό που μας έχει συμβεί, που μας συμβαίνει καθημερινά και μας κάνει να ψάχνουμε να βρούμε ένα ξέφωτο που θα είμαστε πιο ελεύθερες. I appreciate that this is a process of care that we ... that a little heals what has happened to us, that happens to us every day and makes us seek to find a clearing that we will be freer.

Όταν ήμουν 17 χρονών, είχα βγει ραντεβού με ένα αγόρι.

Ήταν ένας άνθρωπος που τέλος πάντως μου άρεσε, ήταν κάπως μεγαλύτερος.

Βγαίναμε συστηματικά, δεν είχε συμβεί κάτι ακόμα μεταξύ μας, και κάποια στιγμή μέσα στο αυτοκίνητο την ώρα που με επέστρεφε στο σπίτι, προσπάθησε να με φιλήσει.

Παρότι μου άρεσε, δεν ήθελα να με φιλήσει ακόμα.

Αυτός σχεδόν με πέταξε έξω από το αμάξι όταν γύρισα το πρόσωπό μου από την άλλη για να μη με φιλήσει. He almost threw me out of the car when I turned my face away from him to not kiss me.

Θυμάμαι ακόμα, έχουν περάσει τόσα χρόνια -το λέω και με πονάει που το λέω- τον τρόπο με τον οποίο σπίνιαρε και έφυγε το αυτοκίνητο και δε μου ξαναμίλησε ποτέ. I still remember, so many years have passed - I say it and it hurts me to say it - the way he spun and left the car and never spoke to me again.

Τότε, όντας 17 χρονών, με τις αναπαραστάσεις που είχα, και μετά τους ανθρώπους που είχα γύρω μου

δεν βρήκα πουθενά να το ακουμπήσω αυτό. I did not find anywhere to touch this.

Μάλλον, περισσότερο, όχι απλά δε βρήκα να το ακουμπήσω, κανονικοποιήθηκε μέσα από τις λέξεις των φίλων μου, ότι "μα καλά αφού έβγαινες μαζί του και αφού τον ήθελες, γιατί, ας πούμε, δεν ήθελες να σε φιλήσει εκείνη την ώρα; Probably, more, not just I did not find to touch it, it was normalized through the words of my friends, that "but well after you went out with him and after you wanted him, why, say, you did not want him to kiss you at that time?

"Και είναι λογικό να θυμώσει και να μη σου ξαναμιλήσει ποτέ."

Πολλά χρόνια αργότερα, ξαναβρέθηκα μέσα σε ένα αυτοκίνητο με έναν άνθρωπο που ήταν σχετικά γνωστός μου, ο οποίος πηγαίνοντας με πάλι στο σπίτι αφού μου πρότεινε να με πάει στο σπίτι, πριν να φτάσουμε αποφάσισε να αφήσει το αυτοκίνητο, να σταματήσει δηλαδή νωρίτερα σε ένα στενό που ήταν σκοτεινό. Many years later, I found myself in a car again with a man who was relatively familiar to me, who, going home again after proposing to take me home, before we arrived decided to leave the car, that is, to stop earlier in a narrow which was dark.

Η αυθόρμητη αντίδρασή μου, που δεν ήθελα να συμβεί κάτι μεταξύ μας, ήταν να ανοίξω πολύ γρήγορα την πόρτα και να προσπαθήσω να φύγω και να τον ακούσω να μου πει "δεν θέλω να σε πειράξω. My spontaneous reaction, that I did not want anything to happen between us, was to open the door very quickly and try to leave and hear him say "I do not want to hurt you. Δεν ήθελα να κάνω κάτι". "I did not want to do anything."

Και μου εξήγησε μετά ότι ήθελε απλά να με φιλήσει.

Την επόμενη μέρα ξαναμιλήσαμε και ο άνθρωπος αυτός με ρώτησε: "Τι ήταν αυτό που έκανα λάθος;"

Και εγώ απάντησα τι ήταν αυτό που έκανε λάθος και με ρώτησε με ποιον τρόπο θα έπρεπε να γίνει. And I answered what was wrong and he asked me how it should be done.

Φέρνω αυτά τα δύο παραδείγματα γιατί η επούλωση έχει μία διαδικασία, και είχε και μία διαδικασία δικαίωσης. I give these two examples because healing has a process, and it also had a justification process.

Είναι πολύ σημαντικό να καταδικάζουμε τις συμπεριφορές που τραυματίζουν, να μιλάμε γι' αυτές,

και να προσπαθούμε να χτίσουμε νέες κοινωνικές διαδικασίες που να ανατρέπουν αυτό που δημιούργησε το τραύμα.

Εξαιρετικά σημαντικό.

Και νομίζω ότι μπορούμε να κλείσουμε ακριβώς με αυτές τις λέξεις.

Σας ευχαριστώ όλες που ήσασταν σήμερα και μοιραστήκαμε ιδέες, βιώματα και όλα όσα μας δένουν και μας προχωράνε.