07. Ζ'. Πραματευτής και παραγιός Z'|marchand|et|apprenti |Merchant||apprentice text07 07. Ζ'. Marchand et apprenti

Ως τη Θεσσαλονίκη το ταξίδι πέρασε σαν ωραίο όνειρο για τον Αλέξιο και τη γυναίκα του. jusqu'à|à|Thessalonique|le|voyage|passa|comme|beau|rêve|pour|le|Alexios|et|à|femme|sa As|to|Thessaloniki|the|journey|passed|like|beautiful|dream|for|the|Alexios|and|his|wife|his The journey to Thessaloniki passed like a beautiful dream for Alexios and his wife. Le voyage jusqu'à Thessalonique passa comme un beau rêve pour Alexios et sa femme. Το καράβι αρμένιζε ήσυχα στα γαλάζια κύματα της Προποντίδας και της Άσπρης Θάλασσας, το αεράκι ούριο φυσούσε στα πανιά και, χωρίς επεισόδιο, χωρίς αργοπορία, έφθασαν ένα πρωί στη Θεσσαλονίκη χαρούμενοι, ευτυχισμένοι, πλέκοντας χίλια όνειρα για το μέλλον όταν θα τελείωνε η αποστολή τους και θα γύριζαν στη Βασιλεύουσα. le|bateau|naviguait|tranquillement|dans|bleus|vagues|de|Propontide|et|de|Mer Blanche|mer|le|vent|favorable|soufflait|dans|voiles|et|sans|incident|sans|retard|arrivèrent|un|matin|à|Thessalonique|heureux|comblés|tissant|mille|rêves|pour|l'|avenir|quand|ils|finirait|la|mission|leur|et|ils|retournaient|à|Constantinople ||sailed||||waves||Propontis|||||||favorable|was blowing||sails|||||delay|||||||||||||||||||||||| The ship sailed smoothly on the blue waves of the Sea of Marmara and the White Sea, the favorable breeze blew into the sails, and without incident, without delay, they arrived one morning in Thessaloniki happy, content, weaving a thousand dreams for the future when their mission would be over and they would return to the Capital. Le bateau voguait paisiblement sur les vagues bleues de la Propontide et de la Mer Blanche, la brise favorable soufflait dans les voiles et, sans incident, sans retard, ils arrivèrent un matin à Thessalonique, joyeux, heureux, tissant mille rêves pour l'avenir quand leur mission serait terminée et qu'ils retourneraient à la capitale.

Στη Θεσσαλονίκη, τους άφησε η συνοδεία τους. à|Thessalonique|leur|laissa|la|escorte|leur In|Thessaloniki|them|left|the|escort|their In Thessaloniki, they were left by their escort. À Thessalonique, leur escorte les quitta. Κανένας άλλος από τον Αλέξιο και τη Θέκλα δε γνώριζε το σκοπό του ταξιδιού. aucun|autre|de|le|Alexis|et|la|Thekla|nepas|savait|le|but|de|voyage No one|else|from|the|Alexios|and|the|Thekla|not|knew|the|purpose|of the|journey No one else besides Alexios and Thekla knew the purpose of the journey. Personne d'autre qu'Alexios et Thekla ne connaissait le but du voyage.

— Εδώ αρχίζουν τα σοβαρά, είπε ο Αλέξιος στη γυναίκα του. ici|commencent|les|sérieux|il a dit|le|Alexis|à la|femme|de sa Here|begin|the|serious things|said|the|Alexios|to|wife|his — This is where the serious matters begin, Alexios said to his wife. — C'est ici que les choses deviennent sérieuses, dit Alexios à sa femme. Δεν πρέπει να χάσομε ούτε μια ώρα γιατί η διαταγή του Βασιλέα πρέπει να φθάσει στα χέρια του Χρυσήλιου όσο μπορεί γρηγορότερα. nepas|il faut|de|perdre|même pas|une|heure|parce que|l'|ordre|du|Roi|il faut|de|arriver|dans les|mains|de|Chrysilios|aussi|il peut|plus vite Not|should|(infinitive marker)|lose|not even|one|hour|because|the|order|of|King|must|(infinitive marker)|arrive|to the|hands|of|Chrysilios|as much as|possible|faster We must not lose a single hour because the King's order must reach Chrysilios as quickly as possible. Nous ne devons pas perdre une minute car l'ordre du Roi doit parvenir à Chrysilios le plus rapidement possible.

— Είμαι έτοιμη να φύγω αμέσως, είπε εκείνη. je suis|prête|de|partir|immédiatement|elle a dit|celle-là I am|ready|to|leave|immediately|she said|she — I am ready to leave immediately, she said. — Je suis prête à partir immédiatement, dit-elle. Πες μου τι θέλεις να κάνω; dis|moi|ce que|tu veux|que|je fasse Tell|me|what|you want|to|do Tell me what you want me to do? Dis-moi ce que tu veux que je fasse ?

— Πρώτα - πρώτα ν' αλλάξεις ρούχα. d'abord|tout|à|tu changes|vêtements First|first||change|clothes — First of all, you need to change clothes. — D'abord, change de vêtements. Νομίζω φρονιμότερο να είσαι ντυμένη αντρίκεια, να περνάς για άντρας. je pense|plus sage|que|tu es|habillée|masculine|que|tu passes|pour|homme I think|wiser|to|be|dressed|like a man|to|pass|as|man I think it's wiser for you to dress like a man, to pass as a man. Je pense qu'il est plus sage que tu sois habillée de manière masculine, pour passer pour un homme.

Η Θέκλα γέλασε. la|Thékla|elle a ri The|Thekla|laughed Thekla laughed. Thécla a ri.

— Δώσε μου μια δική σου φορεσιά, είπε. donne|moi|une|propre|à toi|tenue|il a dit Give|me|a|your|own|outfit|he/she said — Give me one of your outfits, she said. — Donne-moi une de tes tenues, dit-il. Θα γίνομε αδέλφια. je vais|devenir|frères We will|become|siblings We will become brothers. Nous allons devenir des frères.

— Ούτε αυτό δεν κάνει. même pas|cela|ne|ça ne fait pas Neither|this|not|does — Not even that works. — Même cela ne fonctionne pas. Από δω κι εμπρός δε θα είμαι ο εταιριάρχης Αλέξιος Αργυρός, ούτε έρχομαι από την Πόλη. à partir de|ici|et|en avant|ne|je vais|je suis|le|associé|Alexios|Argyrós|même pas|je viens|de|la|Ville From|here|and|forward|not|will|I will be|the|company owner|Alexios|Argyras|nor|I come|from|the|City From now on, I will not be the businessman Alexios Argyras, nor do I come from the City. À partir de maintenant, je ne serai plus l'associé Alexios Argyrós, ni je viens de la Ville. Πρέπει να γίνω πραματευτής που ταξιδεύει για τις δουλειές του. je dois|particule infinitive|devenir|marchand|qui|voyage|pour|les|affaires|à lui I must|(subjunctive particle)|become|merchant|who|travels|for|the|business|his I must become a merchant who travels for his business. Je dois devenir un marchand qui voyage pour ses affaires. Εμένα με λένε Γαβριήλ Νικολίτση, όπως μ' έχουν γραμμένο στα βουλγάρικα μου γράμματα, κι εσύ είσαι ο παραγιός μου ο Γρηγόρης. moi|me|appellent|Gabriel|Nikolitsis|comme|me|ils ont|écrit|dans|bulgares|mes|lettres|et|toi|tu es|le|apprenti|à moi|le|Grégoire me|me|they call|Gabriel|Nikolitzi|as||they have|written|in|Bulgarian|my|letters|and|you|are|the|apprentice|my|the|Grigoris My name is Gabriel Nikolitsis, as it is written in my Bulgarian letters, and you are my apprentice Grigoris. Je m'appelle Gabriel Nikolitse, comme on m'a écrit dans mes lettres bulgares, et tu es mon apprenti Grigoris. Πρέπει να πάμε ευθύς στα εμπορικά και ν' αγοράσομε φορεσιές. je dois|particule infinitive|nous allons|tout de suite|dans|magasins|et|particule infinitive|nous allons acheter|vêtements We must|to|go|straight|to the|stores|and||buy|costumes We must go straight to the stores and buy outfits. Nous devons aller directement aux commerces et acheter des vêtements.

— Πρέπει να κόψω πρώτα τα μαλλιά μου, πρότεινε η Θέκλα ξεκαρφώνοντας τις χρυσές κορδέλες που τα βαστούσαν. je dois|particule infinitive|couper|d'abord|mes|cheveux|à moi|elle a proposé|la|Thécla|en enlevant|les|dorées|rubans|qui|les|elles tenaient I must|(particle for subjunctive)|cut|first|the|hair|my|suggested|the|Thekla|unpinning|the|golden|ribbons|that|the|held — I need to cut my hair first, suggested Thekla, unfastening the golden ribbons that held it. — Je dois d'abord me couper les cheveux, proposa Thekla en retirant les rubans dorés qui les maintenaient.

Χύθηκαν στους ώμους της, καστανά, σγουρά, περιτυλίγοντας την ολόκληρη με την πλούσια τους ζεστασιά. ils ont coulé|sur les|épaules|d'elle|châtain|bouclés|en l'enveloppant|la|entière|avec|sa|riche|leur|chaleur They spilled|on her|shoulders|her|brown|curly|wrapping|her|whole|with|their|rich|their|warmth They spilled over her shoulders, brown and curly, wrapping her entirely in their rich warmth. Ils se sont déversés sur ses épaules, châtain, bouclés, l'enveloppant entièrement de leur chaleur riche.

— Αχ, όχι! ah|non Oh|no — Oh, no! — Oh, non ! Μην το κάνεις! ne pas|le|fais Don't|it|do Don't do it! Ne le fais pas ! είπε ο Αλέξιος και με αγάπη χάιδεψε τα πυκνά της κατσαρά. il a dit|le|Alexis|et|avec|amour|il a caressé|les|épais|d'elle|bouclés said|the|Alexios|and|with|love|stroked|the|thick|her|curly Alexios said and lovingly caressed her thick curls. dit Alexios en caressant avec amour ses boucles denses. Είναι τόσο όμορφα! c'est|tellement|beau It is|so|beautiful They are so beautiful! C'est si beau ! Θα βρούμε κανένα σκούφο που να τα κρύβει όλα με τρόπο που να μη σε προδώσει η ομορφιά τους. je vais|trouver|un|bonnet|qui|à|les|cache|tout|de|manière|que|à|ne pas|te|trahisse|la|beauté|leur We will|find|any|hat|that|to|them|hides|everything|in a|way|that|to|not|you|betray|the|beauty|them We will find a hat that hides them all in a way that does not betray their beauty. Nous allons trouver un bonnet qui cache tout d'une manière qui ne trahira pas leur beauté.

Πήγαν μαζί στη χώρα κι αγόρασαν ο καθένας μια φορεσιά ανάλογη με την καινούρια τους δουλειά. ils sont allés|ensemble|dans le|pays|et|ils ont acheté|chaque|chacun|un|costume|approprié|à|leur|nouveau||travail They went|together|to the|country|and|they bought|each|one|a|outfit|appropriate|to|the|new|their|job They went together to the town and each bought an outfit suitable for their new job. Ils sont allés ensemble dans le pays et chacun a acheté un costume adapté à leur nouveau travail.

Όταν ο Αλέξιος είδε τη Θέκλα ντυμένη με τα φτωχικά αγορίστικα ρούχα που ταίριαζαν σ' έναν παραγιό Βουλγάρου πραματευτή, και το κεφάλι της σκεπασμένο μ' ένα κίτρινο σκούφο που έκρυβε τα μαλλιά της, τον πήραν τέτοια γέλια, που ούτε να μιλήσει δεν μπορούσε. quand|le|Alexios|il a vu|la|Thekla|habillée|avec|les|pauvres|garçons|vêtements|qui|convenaient|à|un|apprenti|Bulgare|marchand|et|la|tête|d'elle|couvert|avec|un|jaune|bonnet|qui|cachait|les|cheveux|d'elle|il|ils ont pris|tellement|rires|que|même pas|à|parler|ne pas|il pouvait When|the|Alexios|saw|the|Thekla|dressed|in|the|poor|boyish|clothes|that|suited||a|servant|Bulgarian|merchant|and|the|head|her|covered||a|yellow|cap|that|hid|the|hair|her|him|took|such|laughter|that|not even|to|speak|not|could When Alexios saw Thekla dressed in the poor boy's clothes that suited a Bulgarian merchant's apprentice, and her head covered with a yellow hat that hid her hair, he burst into such laughter that he couldn't even speak. Quand Alexios a vu Thekla vêtue de vêtements modestes de garçon qui convenaient à un apprenti marchand bulgare, et sa tête couverte d'un bonnet jaune qui cachait ses cheveux, il a eu un tel fou rire qu'il ne pouvait même pas parler.

— Τι νόστιμη που είσαι! quel|délicieuse|que|tu es how|tasty|that|you are — How delicious you are! — Comme tu es délicieuse ! της είπε αφού ησύχασε λίγο. à elle|il a dit|après que|elle s'est calmée|un peu to her|said|after|calmed down|a little he said to her after she calmed down a bit. lui dit-il après qu'elle se soit un peu calmée. Μοιάζεις δώδεκα χρόνων αγοράκι. tu ressembles|douze|ans|petit garçon You look|twelve|years|little boy You look like a twelve-year-old boy. On dirait que tu as douze ans, petit garçon.

Τη γύρισε απ' όλες τις μεριές για να τη δει και γελούσαν κι οι δυο σαν παιδιά. à elle|il l'a retournée|de|toutes|les|côtés|pour|que|à elle|il la voit|et|ils riaient|et|les|deux|comme|enfants She|turned||all|the|sides|to|(particle for subjunctive)|her|see|and|laughed|and|the|two|like|children He turned her around from all sides to see her and they both laughed like children. Il la tourna de tous les côtés pour la voir et ils riaient tous les deux comme des enfants.

Τ' άλογα ήταν έτοιμα. les|chevaux|ils étaient|prêts |horses|were|ready The horses were ready. Les chevaux étaient prêts. Καβαλίκεψαν και βγήκαν από τη Θεσσαλονίκη. ils montèrent|et|ils sortirent|de|la|Thessalonique They mounted|and|they left|from|the|Thessaloniki They mounted and left Thessaloniki. Ils ont monté et sont sortis de Thessalonique.

Ο Αλέξιος θυμήθηκε τη μάχη που είχε γίνει τρία χρόνια πρωτύτερα, όπου σκοτώθηκε ο Ταρωνίτης κι αιχμαλωτίσθηκε ο Ασώτης κι εκείνος. le|Alexis|il se souvint|la|bataille|que|il avait|eu lieu|trois|ans|auparavant|où|il fut tué|le|Taronite|et|il fut fait prisonnier|le|Asote|et|lui aussi The|Alexios|remembered|the|battle|that|had|taken place|three|years|earlier|where|was killed|the|Taronites|and|was captured|the|Asotis|and|he Alexios remembered the battle that had taken place three years earlier, where Taroniotis was killed and Asotis was captured along with him. Alexios se souvint de la bataille qui avait eu lieu trois ans plus tôt, où le Taroniotis avait été tué et l'Asotis avait été fait prisonnier, lui aussi. Έδειξε της Θέκλας το μέρος, και της διηγήθηκε πως πεθαίνοντας ο Ταρωνίτης του είχε δώσει για τον Ασώτη το ίδιο αυτό διαμαντοστόλιστο μαχαίρι που ήταν κρυμμένο τώρα στον κόρφο του. il montra|à|Thekla|le|endroit|et|à|il lui raconta|que|en mourant|le|Taronite|à lui|il avait|donné|pour|l'|Asote|le|même|ce|orné de diamants|couteau|qui|il était|caché|maintenant|dans|sein|à lui He showed|to her|Thekla|the|place|and|to her|told|that|dying|the|Taronite|to him|had|given|for|the|Asoti|the|same|this|diamond-studded|knife|which|was|hidden|now|in the|bosom|of him He showed Thekla the place and recounted how, dying, Taroniotis had given him the same diamond-studded knife that was now hidden in his bosom for Asotis. Il montra à Thécla l'endroit et lui raconta que, mourant, le Taroniotis lui avait donné pour l'Asotis ce même couteau orné de diamants qui était maintenant caché dans son sein.

Πήγαιναν τ' άλογα με τακτικό βήμα, ακολουθώντας το φαρδύ στρατιωτικό δρόμο, την Εγνατία οδό, όπως ονομάζουνταν από τον καιρό των Ρωμαίων που τον είχαν κατασκευάσει και που διέσχιζε όλη τη χερσόνησο, από τον Έβρο ως το Δυρράχιο. ils allaient|les|chevaux|avec|régulier|pas|suivant|le|large|militaire|route|la|Égnatienne|route|comme|on l'appelait|depuis|le|temps|des|Romains|qui|l'|ils avaient|construit|et|qui|traversait|toute|la|péninsule|de|le|Evros|jusqu'à|le|Durrës The horses were going||horses|with|regular|pace|following|the|wide|military|road|the|Egnatia|road|as|it was called|from|the|time|of the|Romans|who|it|had|constructed|and|who|crossed|all|the|peninsula|from|the|Evros|to|the|Dyrrachium The horses were moving at a steady pace, following the wide military road, the Egnatia Road, as it was called since the time of the Romans who built it, which crossed the entire peninsula from the Evros to Dyrrachium. Les chevaux avançaient d'un pas régulier, suivant la large route militaire, la route d'Égnatie, comme on l'appelait depuis l'époque des Romains qui l'avaient construite et qui traversait toute la péninsule, de l'Évros à Durrës.

Για να κρατήσουν το δρόμο αυτό, Βυζαντινοί και Βούλγαροι πολέμησαν άγρια σ' όλη τη διάρκεια του ατέλειωτου αυτού πολέμου, και από τα δύο μέρη χύθηκε ποτάμι το αίμα. pour|que|ils gardent|la|route|cette|Byzantins|et|Bulgares|ils ont combattu|violemment|dans|toute|la|durée|de la|interminable|ce|guerre|et|de|des|deux|côtés|il a coulé|fleuve|le|sang To|(particle for infinitive)|keep|the|road|this|Byzantines|and|Bulgarians|fought|fiercely||all|the|duration|of|endless|this|war|and|from|the|two|sides|was shed|river|the|blood To maintain this road, Byzantines and Bulgarians fought fiercely throughout this endless war, and a river of blood was shed from both sides. Pour garder cette route, les Byzantins et les Bulgares se sont battus férocement tout au long de cette guerre interminable, et des deux côtés, un fleuve de sang a coulé.

Ο Αλέξιος και η Θέκλα κουβέντιαζαν μεταξύ τους ζωηρά. le|Alexis|et|la|Thécla|ils discutaient|entre|eux|vivement The|Alexios|and|The|Thekla|were chatting|between|them|lively Alexios and Thekla were chatting animatedly with each other. Alexis et Thécla discutaient vivement entre eux.

Όλα τούς φαίνουνταν ρόδινα. tout|leur|ils semblaient|roses Everything|to them|seemed|rosy Everything seemed rosy to them. Tout leur semblait rose. Η μέρα ήταν ωραία, και παντού γύρω τους χαμογελούσε η άνοιξη και μοσχοβολούσε η γη. la|journée|était|belle|et|partout|autour|d'eux|souriait|le|printemps|et|embaumait|la|terre The|day|was|beautiful|and|everywhere|around|them|smiled|the|spring|and|fragrant|the|earth The day was beautiful, and all around them, spring was smiling and the earth was fragrant. La journée était belle, et partout autour d'eux le printemps souriait et la terre embaumait.

— Αφού πηγαίνει ο δρόμος ως το Δυρράχιο, το ταξίδι μας δε θα είναι και τόσο δύσκολο, είπε η Θέκλα. puisque|va|le|chemin|jusqu'à|à|Durrës|le|voyage|notre|ne|va|sera|et|si|difficile|dit|la|Thekla Since|goes|the|road|as far as|the|Durrës|the|journey|our|not|will|is|and|so|difficult|said|the|Thekla — Since the road goes to Durrës, our journey won't be too difficult, said Thekla. — Puisque la route va jusqu'à Durrës, notre voyage ne sera pas si difficile, dit Thécla.

— Δυστυχώς δε θα μπορέσομε να τον ακολουθήσομε παρά πολύ λίγο, αποκρίθηκε ο Αλέξιος. malheureusement|ne|va|pourrons|de|le|suivre|que|très|peu|répondit|le|Alexios Unfortunately|not|will|we will be able|to|him|we will follow|except|very|little|replied|the|Alexios — Unfortunately, we won't be able to follow it for very long, replied Alexios. — Malheureusement, nous ne pourrons le suivre que très peu, répondit Alexios. Τα Βοδενά είναι στα χέρια των Βουλγάρων, και από κει θ' αναγκαστούμε να πάρομε τα βουνά. les|Vodenà|sont|dans les|mains|des|Bulgares|et|de|là|nous allons|être obligés|de|prendre|les|montagnes The|Vodena|are|in the|hands|of the|Bulgarians|and|from|there||be forced|to|take|the|mountains The Vodena are in the hands of the Bulgarians, and from there we will be forced to take to the mountains. Les Vodena sont entre les mains des Bulgares, et de là nous devrons prendre les montagnes. Αν έχουν προχωρήσει οι Βούλγαροι ως την Πέλλα θ' αναγκαστούμε και πριν από τα Βοδενά ν' αφήσομε το μεγάλο δρόμο. si|ils ont|avancé|les|Bulgares|jusqu'à|à|Pella|je vais|nous allons être obligés|et|avant|de|les|Vodena|je vais|nous allons laisser|la|grande|route If|have|advanced|the|Bulgarians|as far as|to|Pella||be forced|and|before|from|the|Vodena||leave|the|main|road If the Bulgarians have advanced to Pella, we will have to leave the main road even before Vodena. S'ils ont avancé jusqu'à Pella, nous devrons même avant Vodena quitter la grande route.

Αλλά με το ηλιοβασίλεμα, όταν έφθασαν στην Πέλλα, δεν είχαν απαντήσει ακόμα κανένα Βούλγαρο στρατιωτικό, ούτε είδαν τίποτα που να πρόδινε την άμεση γειτονιά τους. mais|avec|le|coucher de soleil|quand|ils sont arrivés|à|Pella|ne|ils avaient|répondu|encore|aucun|Bulgare|militaire|ni|ils ont vu|rien|qui|à|trahissait|leur|immédiate|voisinage| But|with|the|sunset|when|they arrived|at|Pella|not|had|answered|yet|any|Bulgarian|soldier|nor|saw|anything|that|to|indicated|the|immediate|neighborhood|their But at sunset, when they arrived in Pella, they had not encountered any Bulgarian soldiers, nor did they see anything that indicated their immediate presence. Mais au coucher du soleil, lorsqu'ils arrivèrent à Pella, ils n'avaient encore rencontré aucun soldat bulgare, ni vu quoi que ce soit qui trahisse leur proximité immédiate.

Πήγαν σ' έναν ξενώνα για να περάσουν τη νύχτα. ils sont allés|dans|une|auberge|pour|à|passer|la|nuit They went||a|hostel|to|(particle for infinitive)|spend|the|night They went to an inn to spend the night. Ils allèrent dans une auberge pour passer la nuit.

Ο ξενοδόχος ήταν από τη Θεσσαλονίκη και μ' ενδιαφέρον τους ρώτησε τι νέα έφερναν. le|aubergiste|il était|de|la|Thessalonique|et|avec|intérêt|leur|il a demandé|quelles|nouvelles|ils apportaient The|hotelier|was|from|the|Thessaloniki|and||interest|them|asked|what|news|they brought The innkeeper was from Thessaloniki and asked them with interest what news they brought. L'aubergiste était de Thessalonique et les interrogea avec intérêt sur les nouvelles qu'ils apportaient.

Δεν ήξεραν τίποτα, αποκρίθηκαν. ne|savaient|rien|ils ont répondu They didn't|know|anything|they replied They knew nothing, they replied. Ils ne savaient rien, répondirent. Και ρώτησε ο Αλέξιος αν βρίσκουνταν Βούλγαροι στα γειτονικά μέρη. et|il a demandé|le|Alexis|si|ils se trouvaient|Bulgares|dans les|voisins|régions And|asked|the|Alexios|if|were|Bulgarians|in the|neighboring|areas And Alexios asked if there were Bulgarians in the neighboring areas. Et Alexios demanda s'il y avait des Bulgares dans les environs.

Ο ξενοδόχος σήκωσε ψηλά τα χέρια του με ύφος απελπισμένο. le|propriétaire d'hôtel|il a levé|haut|les|mains|son|avec|air|désespéré The|innkeeper|raised|high|the|hands|his|with|expression|desperate The innkeeper raised his hands high with a desperate look. L'aubergiste leva les mains haut avec un air désespéré.

— Ποτέ δεν ξέρεις πού είναι! jamais|ne|tu sais|où|ils sont Never|not|you know|where|is — You never know where they are! — On ne sait jamais où ils sont! αποκρίθηκε. il a répondu he/she/it answered he replied. répondit. Για μέρες κι εβδομάδες, και κάποτε και μήνες, δεν τους βλέπει κανείς. pour|jours|et|semaines|et|parfois|et|mois|nepas|les|il voit|personne For|days|and|weeks|and|sometimes|and|months|not|them|sees|anyone For days and weeks, and sometimes even months, no one sees them. Pendant des jours et des semaines, et parfois même des mois, personne ne les voit. Κι έξαφνα, την ώρα που νομίζεις πως τους ξεφορτωθήκαμε για καλά, να σου τους πάλι που πέφτουν σαν κοράκια στα χωριά, ρημάζουν ό,τι βρουν, σκοτώνουν γυναικόπαιδα και γέρους, κλέβουν ό,τι μπορούν να σηκώσουν και να πάρουν, και ξαναφεύγουν μόλις αντικρίσουν το πρώτο Ελληνικό σώμα! et|soudain|à la|heure|que|tu penses|que|les|nous nous sommes débarrassés|pour|bien|à|à toi|les|encore|que|ils tombent|comme|corbeaux|dans les|villages|ils ravagent||ils trouvent|ils tuent|femmes et enfants|et|vieillards|ils volent||ils peuvent|à|ils soulèvent|et|à|ils prennent|et|ils repartent|dès que|ils aperçoivent|le|premier|grec|corps And|suddenly|the|time|when|you think|that|them|we got rid of|for|good|to|you|them|again|who|fall|like|crows|in the|villages|ravage|whatever|they find|they kill|women and children|and|old men|they steal|whatever|they can|to|lift|and|to|take|and|they leave again|as soon as|they see|the|first|Greek|body And suddenly, at the moment you think we have gotten rid of them for good, there they are again, falling like crows on the villages, ravaging everything they find, killing women and children and the elderly, stealing whatever they can lift and take, and leaving as soon as they see the first Greek body! Et soudain, au moment où tu penses qu'on s'en est débarrassés pour de bon, les voilà de nouveau tombant comme des corbeaux dans les villages, ravageant tout ce qu'ils trouvent, tuant des femmes et des enfants et des vieillards, volant tout ce qu'ils peuvent porter et emporter, et s'en vont dès qu'ils aperçoivent le premier corps grec! Αλίμονο μας! hélas|à nous Woe|to us Woe to us! Hélas pour nous! Πόσα έχομε ακόμα να τραβήξομε οι κακόμοιροι! combien de|nous avons|encore|à|nous tirer|les|pauvres How many|we have|still|to|pull through|the|poor ones How much more do we have to endure, the poor souls! Combien de temps encore allons-nous devoir endurer, les pauvres!

Γύρευε ο Αλέξιος να μάθει σε ποια γειτονικά μέρη είχαν φανεί για τελευταία φορά, μα δεν ήξεραν να του πουν. il cherchait|le|Alexis|à|apprendre|dans|quels|voisins|endroits|ils avaient|apparu|pour|dernière|fois|mais|ne|ils savaient|à|à lui|dire He sought|the|Alexios|to|learn|in|which|neighboring|areas|had|appeared|for|last|time|but|not|they knew|to|to him|tell Alexios tried to find out in which neighboring areas they had last appeared, but they did not know how to tell him. Alexis cherchait à savoir dans quels endroits voisins ils avaient été vus pour la dernière fois, mais ils ne savaient pas lui dire. Το πήρε για καλό σημάδι. cela|il l'a pris|pour|bon|signe It|took|for|good|sign He took it as a good sign. Il l'a pris comme un bon signe.

— Αν ήταν εδώ κοντά θα το ήξεραν, είπε της γυναίκας του σα βρέθηκαν μόνοι. si|ils étaient|ici|près|ils|cela|ils le sauraient|il a dit|à la|femme|à lui|quand|ils se sont trouvés|seuls If|were|here|nearby|would|it|knew|he said|to his|wife|his|as|they found|alone — If it were nearby, they would know, he said to his wife as they found themselves alone. — S'ils étaient proches, ils le sauraient, dit-il à sa femme lorsqu'ils se retrouvèrent seuls. Όπου και αν περάσουν οι Βούλγαροι αφήνουν πίσω τους σημάδια τέτοια που το μαθαίνει γρήγορα η γειτονιά. où|et|si|ils passent|les|Bulgares|ils laissent|derrière|eux|traces|telles|que|cela|elle apprend|rapidement|le|quartier Wherever|and|if|pass|the|Bulgarians|leave|behind|them|signs|such|that|it|learns|quickly|the|neighborhood Wherever the Bulgarians pass, they leave behind signs that the neighborhood learns quickly. Partout où passent les Bulgares, ils laissent derrière eux des marques telles que le voisinage l'apprend rapidement.

Πρωί-πρωί την άλλη μέρα καβαλίκεψαν πάλι και πήραν το μεγάλο δρόμο που πήγαινε στα Βοδενά, πόλη γερά οχυρωμένη και χτισμένη ψηλά, σε βράχο τόσο απότομο που τα τρία του πλευρά ήταν γκρεμνοί, και μόνο από το ένα μέρος είχε δρόμο που ανέβαινε στη χώρα. ||le|autre|jour|ils ont remonté|encore|et|ils ont pris|le|grand|chemin|qui|il allait|vers|Vodena|ville|fortement|fortifiée|et|construite|haut|sur|rocher|si|escarpé|que|les|trois|ses|côtés|ils étaient|falaises|et|seulement|par|le|un|côté|il avait|chemin|qui|il montait|vers|terre ||the|next|day|mounted|again|and|took|the|main|road|that|led|to the|Vodena|city|strongly|fortified|and|built|high|on|rock|so|steep|that|the|three|its|sides|were|cliffs|and|only|from|the|one|side|had|road|that|ascended|to the|land Early the next morning, they mounted again and took the main road that led to Vodena, a city well fortified and built high, on a cliff so steep that its three sides were cliffs, and only one side had a road that ascended to the land. Tôt le matin le lendemain, ils se sont à nouveau mis en selle et ont pris la grande route qui menait à Vodena, une ville solidement fortifiée et construite en hauteur, sur un rocher si escarpé que ses trois côtés étaient des falaises, et qu'il n'y avait qu'un seul chemin qui montait vers le pays.

Τα Βοδενά και η Βέρροια ήταν από τα δυνατότερα φρούρια στο Θέμα της Θεσσαλονίκης. les|Vodena|et|la|Vérroia|ils étaient|parmi|les|plus forts|forteresses|dans|thème|de la|Thessalonique The|Vodena|and|the|Verroia|were|among|the|strongest|fortresses|in the|Theme|of the|Thessalonica Vodena and Veria were among the strongest fortresses in the Theme of Thessalonica. Vodena et Véria étaient parmi les plus puissantes forteresses du thème de Thessalonique. Τα είχε κυριεύσει ο Σαμουήλ στα 989, και από τότε έμειναν στα χέρια του. les|il avait|conquis|le|Samuel|en|et|depuis|lors|ils sont restés|dans|mains|à lui They|had|conquered|the|Samuel|in|and|since|then|remained|in|hands|his They were seized by Samuel in 989, and since then they remained in his hands. Elles avaient été conquises par Samuel en 989, et depuis lors, elles étaient restées entre ses mains. Εκεί μαζεύουνταν και οχυρώνουνταν τα βουλγαρικά σώματα, όταν παρουσιάζουνταν ο Βυζαντινός στρατός. là|ils se rassemblaient|et|ils se fortifiaient|les|bulgares|corps|quand|ils apparaissaient|l'|byzantin|armée There|gathered|and|fortified|the|Bulgarian|troops|when|were appearing|the|Byzantine|army There, the Bulgarian forces gathered and fortified themselves when the Byzantine army appeared. Là, les troupes bulgares se rassemblaient et se fortifiaient, lorsque l'armée byzantine apparaissait. Μόλις όμως απομακρύνουνταν πάλι, κατέβαιναν στους κάμπους της Μακεδονίας και κατέστρεφαν ό,τι έβρισκαν. à peine|cependant|ils s'éloignaient|encore|ils descendaient|dans les|plaines|de la|Macédoine|et|ils détruisaient||ils trouvaient As soon as|but|they were moving away|again|they descended|into the|plains|of|Macedonia|and|they destroyed|whatever|they found However, as soon as they moved away again, they descended into the plains of Macedonia and destroyed everything they found. Cependant, dès qu'elles s'éloignaient à nouveau, elles descendaient dans les plaines de Macédoine et détruisaient tout ce qu'elles trouvaient.

Πού και πού, στο δρόμο, ο Αλέξιος και η Θέκλα απαντούσαν κανένα χωρικό. parfois|et|parfois|sur le|chemin|l'|Alexis|et|la|Thécla|ils répondaient|à un|paysan Where|and|occasionally|on the|road|the|Alexios|and|the|Thekla|would answer|any|villager Now and then, on the road, Alexios and Thekla would encounter a villager. De temps en temps, sur le chemin, Alexis et Thécla croisaient un paysan. Αντάλλαζαν ένα χαιρετισμό κι εξακολουθούσαν το δρόμο τους. ils échangeaient|un|salut|et|ils continuaient|leur|chemin| They exchanged|a|greeting|and|they continued|their|path| They exchanged a greeting and continued on their way. Ils échangeaient un salut et poursuivaient leur chemin.

— Αν πάμε έτσι ως το τέλος καλά την έχομε, είπε η Θέκλα. si|nous allons|ainsi|jusqu'à|la|fin|bien|la|nous avons|elle a dit|la|Thécla If|we go|like this|until|the|end|well|her|we have|said|the|Thekla — If we go like this to the end, we are fine, said Thekla. — Si nous continuons ainsi jusqu'à la fin, tout ira bien, dit Thécla. Παντού μοναξιά. partout|solitude Everywhere|loneliness Loneliness everywhere. Partout, la solitude. Άνθρωπος δεν ταράζει την ηρεμία της εξοχής, και μόνοι μας χαιρόμαστε την ομορφιά της. un homme|ne pas|trouble|la|tranquillité|de|la campagne|et|seuls|notre|nous réjouissons|la|beauté|de Man|does not|disturb|the|tranquility|of the|countryside|and|alone|us|enjoy|the|beauty|of the No one disturbs the tranquility of the countryside, and we alone enjoy its beauty. Personne ne trouble la tranquillité de la campagne, et nous seuls apprécions sa beauté.

— Ναι, αποκρίθηκε ο Αλέξιος. oui|il a répondu|le|Alexios Yes|replied|the|Alexios — Yes, replied Alexios. — Oui, répondit Alexios. Μα μπροστά μας στέκει το βουνό, και πίσω από το βουνό στέκουν οι Βούλγαροι. mais|devant|nous|se dresse|la|montagne|et|derrière|de|||se tiennent|les|Bulgares But|in front of|us|stands|the|mountain|and|behind|from|the|mountain|stand|the|Bulgarians But in front of us stands the mountain, and behind the mountain stand the Bulgarians. Mais devant nous se dresse la montagne, et derrière la montagne se tiennent les Bulgares. Ώς τα Βοδενά είμαστε κάπως ασφαλισμένοι. jusqu'à|les|Vodena|nous sommes|quelque peu|en sécurité As|the|Bodeana|we are|somewhat|insured As far as Vodena, we are somewhat safe. Jusqu'à Vodena, nous sommes quelque peu en sécurité. Από τα Βοδενά όμως και πέρα θ' αναγκαστούμε ν' αφήσομε το μεγάλο δρόμο. de|les|Vodena|cependant|et|au-delà|nous allons|être contraints|à|laisser|la|grande|route From|the|Vodena|but|and|beyond||be forced||leave|the|big|road But beyond Vodena, we will have to leave the main road. Mais à partir de Vodena, nous serons contraints de quitter la grande route.

Όταν το απόγεμα έφθασαν στον Λουδία, το ποτάμι που περνά από την ομώνυμη λίμνη, άφησαν το μεγάλο δρόμο και πήραν βόρεια τα μονοπάτια μες στα δέντρα. quand|le|après-midi|ils arrivèrent|à|Loudia|la|rivière|qui|passe|par|le|éponyme|lac|ils laissèrent|la|grande|route|et|ils prirent|vers le nord|les|sentiers|à travers|dans|arbres When|the|afternoon|they arrived|at the|Loudia|the|river|that|passes|from|the|eponymous|lake|they left|the|main|road|and|they took|north|the|paths|through|in the|trees When they reached Louidia in the afternoon, the river that flows from the lake of the same name, they left the main road and took the northern paths through the trees. Lorsque l'après-midi ils arrivèrent à Loudia, la rivière qui passe par le lac du même nom, ils quittèrent la grande route et prirent au nord les sentiers à travers les arbres. Σε λίγο έφθασαν σ' ένα χωριό, όπου σταμάτησαν να ξεκουραστούν. à|peu|ils arrivèrent|à|un|village|où|ils s'arrêtèrent|pour|se reposer In|a little|they arrived||a|village|where|they stopped|to|rest Soon they arrived at a village, where they stopped to rest. Peu après, ils arrivèrent dans un village, où ils s'arrêtèrent pour se reposer. Από το πρωί ταξίδευαν. depuis|le|matin|ils voyageaient From|the|morning|they traveled They had been traveling since morning. Ils avaient voyagé depuis le matin. Ο Αλέξιος και η Θέκλα, καθώς και τα ζώα τους, είχαν ανάγκη από ανάπαυση. le|Alexis|et|la|Thécla|ainsi que|et|les|animaux|leurs|ils avaient|besoin|de|repos The|Alexios|and|the|Thekla|as|and|the|animals|their|had|need|for|rest Alexios and Thekla, as well as their animals, needed rest. Alexis et Thécla, ainsi que leurs animaux, avaient besoin de repos.

Σταμάτησαν στον ξενώνα του χωριού και ρώτησε ο Αλέξιος αν είχαν να τους δώσουν καμιά κάμαρα για κείνον και τον παραγιό του, να περάσουν τη νύχτα. ils s'arrêtèrent|à|auberge|du|village|et|il demanda|le|Alexis|si|ils avaient|pour|leur|donner|une|chambre|pour|lui|et|le|apprenti|de|pour|passer|la|nuit They stopped|at the|inn|of the|village|and|asked|the|Alexios|if|they had|to|them|give|any|room|for|him|and|the|assistant|of|to|spend|the|night They stopped at the village inn, and Alexios asked if they had a room to give him and his assistant to spend the night. Ils s'arrêtèrent à l'auberge du village et Alexis demanda s'ils avaient une chambre à leur donner pour lui et son apprenti, afin de passer la nuit.

Ο ξενοδόχος, καθώς άκουσε ομιλίες, βγήκε στην πόρτα και κοίταξε τον Αλέξιο με ύφος υποψιάρικο. le|patron d'hôtel|alors que|il a entendu|conversations|il est sorti|à la|porte|et|il a regardé|le|Alexis|avec|air|suspicieux The|innkeeper|as|he heard|conversations|he went out|to the|door|and|he looked|at Alexios|Alexios|with|expression|suspicious The innkeeper, upon hearing the conversation, came to the door and looked at Alexios with a suspicious expression. L'aubergiste, en entendant des conversations, sortit par la porte et regarda Alexios avec un air suspicieux.

Τον ρώτησε τι είναι και πώς τον λένε. le|il a demandé|ce que|c'est|et|comment|l'|on l'appelle Him|asked|what|he is|and|how|him|they call He asked him who he was and what his name was. Il lui demanda qui il était et comment il s'appelait.

Αποκρίθηκε ο Αλέξιος πως τον έλεγαν Γαβριήλ Νικολίτση, και πως ήταν πραματευτής που επέστρεφε από τη Θεσσαλονίκη και πήγαινε στο Βουτέλιο. il a répondu|le|Alexis|que|l'|on l'appelait|Gabriel|Nikolitsis|et|que|il était|marchand|qui|il revenait|de|la|Thessalonique|et|il allait|à|Voutélio replied|the|Alexios|that|him|called|Gabriel|Nikolitzi|and|that|was|merchant|who|was returning|from|the|Thessaloniki|and|was going|to|Voutelio Alexios replied that his name was Gabriel Nikolitsis, and that he was a merchant returning from Thessaloniki and going to Voutelio. Alexios répondit qu'il s'appelait Gabriel Nikolitsis, et qu'il était marchand revenant de Thessalonique et se dirigeant vers Voutélio.

- Και πού το ξέρω εγώ αν είσαι αληθινά ο Γαβριήλ Νικολίτσης; είπε απότομα ο ξενοδόχος. et|où|cela|je sais|moi|si|tu es|vraiment|le|Gabriel|Nikolitsis|il a dit|brusquement|le|patron d'hôtel And|where|it|I know|I|if|you are|truly|the|Gabriel|Nikolitssis|said|abruptly|the|innkeeper - And how do I know if you are really Gabriel Nikolitssis? the innkeeper said abruptly. - Et comment puis-je savoir si tu es vraiment Gabriel Nikolitsis ? dit brusquement l'aubergiste. Δώσε μου μιαν απόδειξη ή τράβα το δρόμο σου. donne|moi|une|preuve|ou|prends|le|chemin|ton Give|me|a|receipt|or|go|your|way| Give me some proof or go your own way. Donne-moi une preuve ou tire ton chemin.

Το αίμα του Αλέξιου έβραζε. le|sang|de|Alexios|bouillonnait The|blood|of|Alexios|boiled Alexios's blood was boiling. Le sang d'Alexios bouillonnait. Ήταν ασυνήθιστος ν' ακούει να του μιλούν με τέτοιον τρόπο. il était|inhabituel|à|entendre|que|à lui|parlent|avec|une telle|manière It was|unusual||hear|to|him|speak|to|such|way He was unaccustomed to being spoken to in such a manner. Il était inhabituel d'entendre quelqu'un lui parler de cette manière. Αριστοκράτης και αξιωματικός, ήταν μαθημένος να διατάζει, όχι να τον διατάζουν. aristocrate|et|officier|il était|habitué|à|commander|pas|à|lui|commander Aristocrat|and|officer|was|accustomed|to|command|not|to|him|command An aristocrat and an officer, he was used to giving orders, not being ordered around. Aristocrate et officier, il était habitué à commander, pas à être commandé.

Του ήλθε δυνατή διάθεση να κατεβάσει το ραβδί του στη ράχη του ξενοδόχου. à lui|il lui est venu|forte|envie|de|faire descendre|le|bâton|à lui|sur|dos|à|l'hôtelier To him|came|strong|disposition|to|lower|the|stick|his|on|back|of|innkeeper He felt a strong urge to bring down his stick on the back of the innkeeper. Il a eu une forte envie de frapper l'aubergiste avec sa canne. Μα βαστάχθηκε. mais|il s'est retenu But|was held But he held back. Mais il s'est retenu.

Έβγαλε από τον κόρφο του τα βουλγάρικα γράμματα και του τα έδωσε. il a sorti|de|son|sein|à lui|les|bulgares|lettres|et|à lui|les|il les a données He took out|from|the|bosom|his|the|Bulgarian|letters|and|to him|the|he gave He took the Bulgarian letters out of his bosom and gave them to him. Il a sorti de son sein les lettres bulgares et les lui a données. Ο ξενοδόχος τα κοίταξε μα έμεινε κατσουφιασμένος. l'|hôtelier|les|il les a regardées|mais|il est resté|renfrogné The|innkeeper|them|looked|but|remained|sulky The innkeeper looked at them but remained sulky. L'aubergiste les a regardées mais est resté maussade.

— Πότε ξαναφεύγεις; ρώτησε. quand|tu repars|il a demandé When|are you leaving again|he/she asked — When are you leaving again? he asked. — Quand repars-tu ? demanda-t-il.

— Αύριο τα ξημερώματα. demain|les|aurores Tomorrow|the|morning — Tomorrow morning. — Demain au petit matin.

— Έμπα μέσα λοιπόν. entre|à l'intérieur|donc Come in|inside|then — Come inside then. — Entre donc. Μα κοίταξε, πριν φανεί ο ήλιος να μου έχεις αδειάσει την κάμαρα. mais|regarde|avant que|il apparaisse|le|soleil|que|à moi|tu as|vidé|la|chambre But|look|before|appears|the|sun|to|me|you have|emptied|the|room But look, before the sun rises, make sure you have emptied the room. Mais regarde, avant que le soleil ne se lève, tu dois m'avoir vidé la chambre.

Ο Αλέξιος έσφιξε τα δόντια του. le|Alexis|il a serré|les|dents|de lui The|Alexios|clenched|the|teeth|his Alexios clenched his teeth. Alexis serra les dents. Τον είχε πιάσει δυνατός πειρασμός να τον σπάσει στο ξύλο. le|il avait|attrapé|fort|tentation|de|le|casser|à|bois Him|had|caught|strong|temptation|to|him|break|in the|wood He was strongly tempted to break him with a stick. Il avait une forte tentation de le frapper.

«Ένας πραματευτής πρέπει να ξέρει να καταπίνει πολλά», σκέφθηκε. un|marchand|il doit|de|savoir|de|avaler|beaucoup|il a pensé A|merchant|must|to|know|to|swallow|many|thought "A merchant must know how to swallow a lot," he thought. «Un marchand doit savoir avaler beaucoup», pensa-t-il.

Και χωρίς άλλο λόγο ξεκαβαλίκεψε και άφησε τον παραγιό του να πάει τ' άλογα στο στάβλο. et|sans|autre|raison|il a descendu|et|il a laissé|le|apprenti|de lui|de|aller|les|chevaux|à|écurie And|without|another|reason|dismounted|and|let|the|assistant|his|to|take||horses|to the|stable And without further ado, he dismounted and let his apprentice take the horses to the stable. Et sans autre raison, il descendit de cheval et laissa son apprenti emmener les chevaux à l'écurie.

Όταν μπήκε η Θέκλα στο μαγειριό που ήταν και τραπεζαρία, και όπου την περίμενε ο Αλέξιος, είδε πως ήταν και άλλος κόσμος μαζεμένος εκεί. quand|elle est entrée|la|Thécla|dans|cuisine|qui|c'était|et|salle à manger|et||||||||||d'autres|monde|rassemblé|là |||||kitchen|||||||||||||||||gathered| When Thekla entered the kitchen, which also served as a dining room, and where Alexios was waiting for her, she saw that there were other people gathered there. Quand Thécla est entrée dans la cuisine qui servait aussi de salle à manger, et où l'attendait Alexis, elle a vu qu'il y avait d'autres gens rassemblés là. Κοντοστάθηκε ντροπαλή. elle s'est arrêtée|timide She stood still|shy She hesitated, feeling shy. Elle s'est arrêtée, timide.

Ο Αλέξιος την είδε με την άκρη του ματιού του, γύρισε και τη φώναξε: le|Alexios|elle|il a vue|avec|le|coin|de|œil|à lui|il s'est retourné|et|elle|il l'a appelée The|Alexios|her|saw|with|the|corner|of|eye|his|turned|and|her|called Alexios saw her out of the corner of his eye, turned, and called to her: Alexis l'a vue du coin de l'œil, s'est retourné et l'a appelée:

— Γρηγόρη, έλα δω! Grégory|viens|ici Gregory|come|here — Grigori, come here! — Grégoire, viens ici! Μια ώρα σε περιμένω και κρυώνει το φαγί… είπε μαλωσιάρικα. une|heure|te|j'attends|et|ça refroidit|la|nourriture|il a dit|d'un ton de reproche One|hour|at|I wait|and|gets cold|the|food|she said|quarrelsomely I've been waiting for you for an hour and the food is getting cold... she said in a scolding tone. Je t'attends depuis une heure et la nourriture refroidit... dit-elle d'un ton querelleur.

Κάθισε η Θέκλα στο ξύλινο σκαμνί που της έδειχνε ο άντρας της σιμά του, παίζοντας καλά το ρόλο του παραγιού που πρέπει να φροντίζει να μη θυμώνει τον αφέντη. elle s'est assise|la|Thekla|sur le|en bois|tabouret|que|à elle|il lui montrait|le|mari|à elle|près|de lui|en jouant|bien|le|rôle|de|valet|que|il doit|de|veiller|à ce que|ne pas|il ne se fâche pas|sur|maître Thekla sat|the|Thekla|on the|wooden|stool|that|to her|was showing|the|husband|her|close|to him|playing|well|the|role|of the|servant|who|must|to|ensure|to|not|anger|the|master Thekla sat on the wooden stool that her husband pointed to nearby, playing the role of the servant who must ensure that he doesn't anger the master. Thécla s'est assise sur le tabouret en bois que son mari lui montrait à côté de lui, jouant bien le rôle de l'apprenti qui doit veiller à ne pas contrarier le maître.

Χαμηλόφωνα της είπε ο Αλέξιος: à voix basse|à elle|il a dit|le|Alexios softly|to her|said|the|Alexios Alexios said to her quietly: Alexis lui a dit à voix basse :

— Κοίταζε χωρίς να σε βλέπουν και πρόσεχε όλους χωρίς εξαίρεση. regarde|sans|de|te|ils te voient|et|fais attention|à tous|sans|exception He was looking|without|to|you|see|and|he was paying attention|everyone|without|exception — Look without being seen and pay attention to everyone without exception. — Regarde sans te faire voir et fais attention à tous sans exception. Δεν ξέρω μέσα σε τι ανθρώπους βρισκόμαστε. ne|sais|au milieu|dans|quel|gens|nous trouvons I do not|know|inside|in|what|people|we are I don't know what kind of people we are among. Je ne sais pas parmi quelles personnes nous nous trouvons.

Στην άκρη του τραπεζιού, μια στενόμακρη σανίδα στηριγμένη σε δυο στρίποδα, τρεις χωρικοί έπιναν και τραγουδούσαν νυσταγμένα, μισομεθυσμένοι. à|bord|de la|table|une|allongée|planche|soutenue|sur|deux|tréteaux|trois|paysans|ils buvaient|et|ils chantaient|somnolents|à moitié ivres At|edge|of|table|a|narrow|board|supported|on|two|stools|three|villagers|drank|and|sang|sleepily|half-drunk At the edge of the table, a long board supported by two trestles, three villagers were drinking and singing drowsily, half-drunk. Au bout de la table, une planche allongée soutenue par deux tréteaux, trois paysans buvaient et chantaient d'un air somnolent, à moitié ivres. Πλάγι τους, ένας καλόγερος με πολύ μαύρα γένια και μικρά μαύρα μάτια είχε βγάλει από ένα μπογαλάκι κόκκινο λίγο ψωμί κι ελιές κι έμοιαζε πολύ προσηλωμένος στο φαγί του. à côté de|d'eux|un|moine|avec|très|noirs|barbes|et|petits|noirs|yeux|il avait|sorti|d'|un|petit sac|rouge|un peu|pain|et|olives|et|il semblait|très|concentré|sur|nourriture|sa Next to|them|a|monk|with|very|black|beard|and|small|black|eyes|had|taken out|from|a|small bag|red|little|bread|and|olives|and|seemed|very|focused|on|food|his Beside them, a monk with very black beard and small black eyes had taken out some bread and olives from a red bag and seemed very focused on his food. À côté d'eux, un moine avec une longue barbe noire et de petits yeux noirs avait sorti d'un petit sac rouge un peu de pain et des olives et semblait très concentré sur sa nourriture.

Μπροστά στο τζάκι, μια δούλα με αχτένιστα μαλλιά και φόρεμα λαδοπεριχυμένο τηγάνιζε ψάρια και κουβέντιαζε μ' ένα ξανθό παλικάρι που κάρφωνε το σπασμένο παραθυρόφυλλο. devant|à|cheminée|une|servante|avec|non peignés|cheveux|et|robe|imbibée d'huile|elle faisait frire|poissons|et|elle discutait|avec|un|blond|jeune homme|qui|il fixait|le|cassé|volet In front of|at the|fireplace|a|maid|with|uncombed|hair|and|dress|stained with oil|was frying|fish|and|was chatting||a|blond|young man|who|was fixing|the|broken|window shutter In front of the fireplace, a maid with uncombed hair and an oil-stained dress was frying fish and chatting with a blond young man who was fixing the broken window shutter. Devant la cheminée, une servante avec des cheveux en désordre et une robe imbibée d'huile faisait frémir des poissons et discutait avec un jeune homme blond qui fixait le volet cassé. Κάθε λίγο παρατούσε τα ψάρια της κι έσκυβε έξω από το παράθυρο για να δει ποιος έμπαινε και ποιος έβγαινε στην αυλή. chaque|peu|elle abandonnait|les|poissons|ses|et|elle se penchait|dehors|de|la|fenêtre|pour|que|elle voit|qui|il entrait|et|qui|il sortait|dans|cour Every|little|would abandon|the|fish|her|and|would lean|outside|from|the|window|to|(particle for subjunctive)|see|who|entered|and|who|exited|in the|yard Every now and then she would leave her fish and lean out of the window to see who was coming in and who was going out in the yard. De temps en temps, elle laissait ses poissons et se penchait par la fenêtre pour voir qui entrait et qui sortait dans la cour.

Παρακάτω, δυο γυναίκες τσίριζαν συζητώντας με τον ξενοδόχο για την τιμή του δείπνου. plus bas|deux|femmes|elles criaient|en discutant|avec|le|propriétaire|pour|le|prix|du|dîner Below|two|women|were chirping|discussing|with|the|innkeeper|about|the|price|of the|dinner Below, two women were shrieking while discussing with the innkeeper about the price of dinner. Plus bas, deux femmes criaient en discutant avec l'aubergiste au sujet du prix du dîner. Κι ένα παιδί, κρεμασμένο στη φούστα της μάνας του γκρίνιαζε κι έκλαιγε αδιάκοπα. et|un|enfant|accroché|à la|jupe|de la|mère|son|il se plaignait|et|il pleurait|sans cesse And|one|child|hanging|on|skirt|of|mother|its|whined|and|cried|incessantly And a child, hanging from his mother's skirt, was whining and crying incessantly. Et un enfant, suspendu à la jupe de sa mère, se plaignait et pleurait sans cesse.

— Χειρότερα είναι δω μέσα παρά στη χάβρα των Εβραίων! pire|c'est|ici|à l'intérieur|que|dans|pagaille|des|Juifs Worse|are|here|inside|than|in the|ghetto|of|Jews — It's worse in here than in the Jewish ghetto! — C'est pire ici qu'à la foire des Juifs! είπε η Θέκλα. elle a dit|la|Thécla said|the|Thekla said Thekla. dit Thécla.

Έξαφνα ακούστηκε έξω σάλαγος μεγάλος, ποδοβολητά αλόγων, κλαγγή όπλων, τρομαγμένες γυναικείες φωνές, και πάνω απ' όλα διακρίνουνταν μια προσταχτική αντρίκεια φωνή που έδινε παραγγέλματα. soudain|on entendit|dehors|bruit|grand|galop|de chevaux|cliquetis|d'armes|effrayées|féminines|voix|et|au-dessus|de|tout|on distinguait|une|autoritaire|masculine|voix|qui|elle donnait|ordres Suddenly|was heard|outside|commotion|great|hoofbeats|of horses|clanging|of weapons|frightened|women's|voices|and|above||all|could be distinguished|a|commanding|manly|voice|that|was giving|orders Suddenly, a great commotion was heard outside, the pounding of horses' hooves, the clanging of weapons, terrified women's voices, and above all, a commanding masculine voice could be distinguished giving orders. Soudain, un grand bruit se fit entendre dehors, des sabots de chevaux, le fracas des armes, des voix de femmes effrayées, et par-dessus tout, on distinguait une voix masculine autoritaire qui donnait des ordres.

Ο ξενοδόχος σήκωσε με απελπισία τα χέρια του στο ταβάνι. le|tavernier|il leva|avec|désespoir|les|mains|son|au|plafond The|innkeeper|raised|with|despair|his|hands|his|to the|ceiling The innkeeper raised his hands to the ceiling in despair. L'aubergiste leva désespérément les mains vers le plafond.

— Να τους πάλι! les|les|encore Here are|them|again — Here they are again! — Les voilà encore! φώναξε. il a crié shouted he shouted. Il a crié.

Και βγήκε τρεχάτος από το μαγειριά. et|il est sorti|en courant|de|le|cuisine And|he/she/it ran out|in a hurry|from|the|kitchen And he rushed out of the kitchen. Et il est sorti en courant de la cuisine. Όλοι είχαν σηκωθεί, και τρομαγμένοι σκουντουφλούσαν ποιος να πρωτοπροφθάσει να δει τι τρέχει στην αυλή. tous|ils avaient|levé|et|effrayés|ils trébuchaient|qui|à|arriver en premier|à|voir|ce que|il se passe|dans|cour Everyone|had|gotten up|and|frightened|stumbled|who|to|be the first to see|to|see|what|is happening|in the|yard Everyone had gotten up, and frightened, they stumbled over each other to see what was happening in the yard. Tout le monde s'était levé, et effrayés, ils trébuchaient pour voir qui serait le premier à découvrir ce qui se passait dans la cour. Ο Αλέξιος σηκώθηκε όπως και οι άλλοι. le|Alexis|il s'est levé|comme|et|les|autres The|Alexios|got up|as|and|the|others Alexios got up just like the others. Alexis s'est levé comme les autres.

Η Θέκλα όμως είχε μείνει πίσω, και παρατήρησε πως μόνο ο καλόγερος με τα μαύρα γένια δεν είχε κουνήσει από τη θέση του παρά κοίταζε επίμονα την πόρτα. la|Thécla|cependant|elle avait|resté|derrière|et|elle remarqua|que|seulement|le|moine|avec|les|noirs|barbes|ne|il avait|bougé|de|sa|position|à lui|mais|il regardait|fixement|la|porte The|Thekla|but|had|remained|behind|and|noticed|that|only|the|monk|with|the|black|beard|not|had|moved|from|the|position|his|except|was looking|intently|the|door However, Thekla had stayed behind and noticed that only the monk with the black beard had not moved from his spot but was staring intently at the door. Cependant, Thécla était restée en arrière et remarqua que seul le moine aux barbes noires n'avait pas bougé de sa place, mais regardait fixement la porte.