2. Μια υπόθεση ταυτότητας (2)
Τον άφησα τότε, καπνίζοντας ακόμη την πήλινη μαύρη πίπα του, με την πεποίθηση πως όταν θα ερχόμουν πίσω το επόμενο απόγευμα θα τον έβρισκα να έχει στα χέρια του όλα τα στοιχεία τα οποία θα τον οδηγούσαν στην ταυτότητα τους εξαφανισθέντος γαμπρού της Δεσποινίδας Μαίρη Σάδερλαντ.
Μια επαγγελματική περίπτωση μεγάλης βαρύτητας απασχολούσε τη δική μου προσοχή την προκειμένη περίοδο, και ολόκληρη την επόμενη ημέρα βρισκόμουν στο πλευρό του πάσχοντα. Δεν ήταν παρά μόνο κοντά στις έξι όταν απελευθερώθηκα και κατάφερα να πηδήξω σε μια άμαξα και να μεταβώ στην οδό Μπέϊκερ, με κάποιο σχετικό φόβο πως ίσως να έφτανα πολύ αργά για να συμβάλω στον επίλογο του μικρού μυστηρίου. Βρήκα τον Σέρλοκ Χολμς μόνο, ωστόσο, μισοκοιμισμένο, με τη ψηλή, λεπτή μορφή του κουρνιασμένη στα βάθη της πολυθρόνας του. Μια φοβερή παράθεση μπουκαλιών και δοκιμαστικών σωλήνων, με την έντονη βαριά οσμή του υδροχλωρικού οξέος, μου φανέρωσε πως είχε περάσει τη μέρα του στη χημική του εργασία η οποία του ήταν τόσο αγαπητή.
«Λοιπόν, το έλυσες;» τον ρώτησα καθώς μπήκα.
«Ναι. Πρόκειται για το διθεϊκό οξείδιο του βαρίου.»
«Όχι, όχι, το μυστήριο!» φώναξα.
«Ω, αυτό! Σκεφτόμουν τα άλατα στα οποία εργαζόμουν. Δεν υπήρξε πότε κάποιο μυστήριο επί του ζητήματος, ωστόσο, όπως ανέφερα χθες, ορισμένες από τις λεπτομέρειες έχουν ενδιαφέρον. Το μόνο πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει νόμος, φοβάμαι, που να μπορεί να αγγίξει το παλιοτόμαρο.»
«Ποιος ήταν, λοιπόν, και ποιος ο σκοπός του με το να εγκαταλείψει τη δεσποινίδα Σάδερλαντ;»
Το ερώτημα μόλις είχε προλάβει να βγει από το στόμα μου, και ο Χολμς δεν είχε ακόμη ανοίξει τα χείλη για να αποκριθεί, όταν ακούσαμε μια βαριά περπατησιά στο διάδρομο και ένα χτύπημα στην πόρτα.
«Αυτός είναι ο πατριός του κοριτσιού, ο κ. Τζέιμς Γουίντιμπανκ,» είπε ο Χολμς. «Μου έγραψε για να αναφέρει πως θα ερχόταν στις έξι. Ελάτε μέσα!»
Ο άντρας ο οποίος μπήκε ήταν ένας γεροδεμένος, μεσαίου μεγέθους τύπος, κάπου τριάντα ετών, καλοξυρισμένος, και ωχρός, κατά έναν ήρεμο, υπαινικτικό τρόπο, και ένα ζευγάρι θεσπέσια έξυπνων και διεισδυτικών γκρίζων ματιών. Μας έριξε μια απορημένη ματιά στον καθένα μας, ακούμπησε το γυαλιστερό ψηλό καπέλο στο μπουφέ, και με μια ελαφριά υπόκλιση γλίστρησε στην πλησιέστερη καρέκλα.
«Καλησπέρα σας, κ. Τζέιμς Γουίντιμπανκ,» είπε ο Χολμς. «Πιστεύω πως αυτό το δακτυλογραφημένο γράμμα είναι από εσάς, στο οποίο κλείσατε ραντεβού μαζί μου για τις έξι;»
«Μάλιστα, κύριε. Φοβάμαι, πως έφτασα κάπως αργοπορημένα, όμως δεν είμαι αφεντικό του εαυτού μου, όπως γνωρίζετε. Λυπάμαι που η δεσποινίδα Σάδερλαντ σας προβλημάτισε σχετικά με αυτό το θεματάκι, επειδή πιστεύω πως είναι πολύ καλύτερα να μη βγαίνουν τα προσωπικά παραέξω. Ήρθε παρά την επιθυμία μου, όμως πρόκειται για ένα ιδιαιτέρως ευέξαπτο, παρορμητικό κορίτσι, όπως θα παρατηρήσατε, και δεν ελέγχεται εύκολα όταν βάλει κάτι στο μυαλό της. Φυσικά, δεν με πείραξε τόσο για εσάς, αφού δε σχετίζεστε με τις επίσημες αστυνομικές αρχές, όμως δεν είναι ευχάριστο να βγαίνουν στον κόσμο οι οικογενειακές κακοτυχίες. Επιπλέον, πρόκειται για άσκοπο έξοδο, γιατί πως είναι δυνατόν να βρείτε αυτόν τον Όσμερ Έϊντζελ;»
«Αντιθέτως,» είπε ο Χολμς ήρεμα· «έχω κάθε λόγο να πιστεύω πως θα καταφέρω να ανακαλύψω τον κ. Όσμερ Έϊντζελ.»
Ο κ. Γουίντιμπανκ ταράχτηκε εντόνως και του έπεσαν τα γάντια του. «Χαίρομαι πολύ που το ακούω,» είπε.
«Πρόκειται για περίεργο πράγμα,» σχολίασε ο Χολμς, «πως μια γραφομηχανή έχει πράγματι τόση ιδιαιτερότητα όσο και η γραφή ενός ανθρώπου. Εκτός κι αν είναι εντελώς καινούργιες, ούτε μια τους δε γράφει ακριβώς το ίδιο. Ορισμένα γράμματα φθείρονται περισσότερο από τα άλλα, και ορισμένα φθείρονται στη μια πλευρά. Τώρα, παρατηρήστε στο σημείωμα σας, κ. Γουίντιμπανκ, πως σε κάθε περίπτωση υπάρχει ένα μικρό στίγμα πάνω από τα ‘ε', και μια ελαφριά ατέλεια στην ουρά του ‘ρ'. Υπάρχουν δεκατέσσερα ακόμη χαρακτηριστικά, όμως αυτά είναι τα πλέον εμφανή.»
«Πραγματοποιούμε όλη την αλληλογραφία μας με αυτή τη γραφομηχανή στο γραφείο, και αναμφίβολα είναι κάπως φθαρμένη,» απάντησε ο επισκέπτης μας, κοιτάζοντας ανυπόμονα τον Χολμς τα γυαλιστερά μικρά του μάτια.
«Και τώρα θα σας δείξω ότι αποτελεί πραγματικά μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μελέτη, κ. Γουίντιμπανκ,» συνέχισε ο Χολμς. «Σκέφτομαι να γράψω άλλη μια μονογραφία κάποια από αυτές τις μέρες πάνω στη γραφομηχανή και τη σχέση της με το έγκλημα. Πρόκειται για ζήτημα στο οποίο έχω αφιερώσει κάποια σχετική προσοχή. Έχω εδώ τέσσερα γράμματα τα οποία φέρονται ως προερχόμενα εκ του αγνοούμενου. Είναι όλα τους δακτυλογραφημένα. Σε κάθε περίπτωση, όχι μόνο τα ‘ε' δεν έχουν στίγματα και τα ‘ρ' είναι χωρίς ουρά, αλλά όπως θα παρατηρείτε, αν θα θέλατε να χρησιμοποιήσετε το μεγεθυντικό φακό μου, πως και τα δεκατέσσερα ακόμη χαρακτηριστικά στα οποία έκανα νύξη βρίσκονται εδώ επίσης.»
Ο κ. Γουίντιμπανκ πετάχτηκε από την καρέκλα του και πήρε το καπέλο του. «Δε μπορώ να χαραμίζω τον χρόνο μου σε τέτοιου είδους φανταστικές κουβέντες, κ. Χολμς,» είπε. «Αν μπορείτε να πιάσετε τον άντρα, πιάστε τον, και ενημερώστε με όταν θα το έχετε επιτύχει.»
«Βεβαίως,» είπε ο Χολμς, πηγαίνοντας και γυρίζοντας το κλειδί στην πόρτα. «Σας ενημερώνω, τότε, πως τον έπιασα!»
«Τι! Που;» φώναξε ο κ. Γουίντιμπανκ, χλομιάζοντας στα χείλη του και ρίχνοντας ματιές γύρω του σα ποντικός στη φάκα.
«Ω, δε θα βοηθήσει —ειλικρινά όχι,» είπε ο Χολμς μελιστάλακτα. «Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγετε, κ. Γουίντιμπανκ. Είναι υπερβολικά σαφές, και ήταν άσχημο εκ μέρους όταν είπατε πως μου ήταν αδύνατο να λύσω μια τόσο απλή περίπτωση. Σωστά! Καθίστε να το συζητήσουμε.»
Ο επισκέπτης μας κατάρρευσε σε μια καρέκλα με κάτωχρο πρόσωπο και μια γυαλάδα από ιδρώτα στο μέτωπο του. «Δεν είναι—δεν είναι νομικά αγώγιμο,» τραύλισε.
«Φοβάμαι πολύ πως δεν είναι. Όμως μεταξύ μας, Γουίντιμπανκ, πρόκειται για το πλέον άσπλαχνο, εγωιστικό και άκαρδο κόλπο κατά ειδεχθή τρόπο, που τέθηκε ποτέ ενώπιον μου. Τώρα, ας αναφέρω την πορεία των γεγονότων, και διόρθωσε με όπου κάνω λάθος.»
Ο άντρας κάθισε σωριασμένος στην καρέκλα του, με το κεφάλι του βυθισμένο πάνω στο στήθος του, όπως κάποιος που είχε συντριβεί ολοσχερώς. Ο Χολμς έβαλε τα πόδια στη γωνιά του γείσου και γέρνοντας πίσω με τα χέρια του στις τσέπες, άρχισε να μιλά, περισσότερο στον εαυτό του, καταπώς φάνηκε, παρά σε μας.
«Ο άντρας παντρεύτηκε μια γυναίκα πολύ μεγαλύτερη από εκείνον για τα χρήματα της,» είπε, «και απολάμβανε τη χρήση των χρημάτων της κόρης για όσο θα ζούσε μαζί τους. Επρόκειτο περί σημαντικού ποσού, για ανθρώπους στη θέση του, και η απώλεια του θα επέφερε μια σοβαρή διαφορά. Άξιζε μια προσπάθεια να το διατηρήσει. Η κόρη ήταν καλής, αξιαγάπητης ιδιοσυγκρασίας, αλλά και στοργικής και καλόκαρδης στη συμπεριφορά της, έτσι ώστε ήταν προφανές πως με τα επαρκή προσωπικά της πλεονεκτήματα, και το μικρό της εισόδημα, δε θα παρέμενε ελεύθερη για πολύ. Τώρα ο γάμος της θα σήμαινε, φυσικά, την απώλεια των εκατό το χρόνο, έτσι τι κάνει ο πατριός της για να το αποτρέψει; Ακολουθεί την προφανή πορεία να την κρατά στο σπίτι και να της απαγορεύει να αναζητήσει τη συντροφιά ανθρώπων της ηλικίας της. Όμως σύντομα ανακαλύπτει πως αυτό δε θα αποτελούσε μόνιμη λύση. Έγινε δύστροπη, επέμεινε στα δικαιώματα της, και τελικά ανακοίνωσε την αμετακίνητη πρόθεση να πάει σε συγκεκριμένο χορό. Τι κάνει ένας έξυπνος πατριός τότε; Συλλαμβάνει μια ιδέα περισσότερο αξιέπαινη για το μυαλό του παρά για την καρδιά του. Με την ανοχή και τη συμβολή της συζύγου του μεταμφιέζεται, καλύπτοντας τα έντονα μάτια με χρωματιστά γυαλιά, κρύβοντας το πρόσωπο με ένα μουστάκι και ένα ζευγάρι φουντωτές φαβορίτες, χαμηλώνει την καθαρή φωνή του σε ένα σβησμένο ψίθυρο, και διπλά ασφαλής βάση της μυωπίας του κοριτσιού, εμφανίζεται ως κ. Όσμερ Έϊντζελ, και αποτρέπει άλλους εραστές κάνοντας τη να τον αγαπήσει.»
«Ήταν ένα αστείο αρχικά,» μούγκρισε ο επισκέπτης μας. «Ποτέ δε φαντασθήκαμε πως θα παρασυρόταν τόσο πολύ.»
«Πιθανότατα δε θα παρασυρόταν. Όπως κι αν ακούγεται, η νεαρή κυρία σαφέστατα παρασύρθηκε, και, έχοντας αποφασίζει πως ο πατριός της ήταν στη Γαλλία, η υποψία της προδοσίας δε μπήκε ούτε στιγμή στο μυαλό της. Κολακεύτηκε από τις προθέσεις του κυρίου, και η επίδραση ενισχύθηκε από τον εντόνως εκφρασθέντα θαυμασμό της μητέρας της. Τότε ο κ. Έϊντζελ άρχισε να επισκέπτεται, διότι ήταν εμφανές πως το ζήτημα έπρεπε να εξωθηθεί όσο γινόταν ώστε να παραχθεί ένα πραγματικό αποτέλεσμα. Υπήρξαν συναντήσεις, και ένας αρραβώνας, ο οποίος τελικά θα εξασφάλιζε τα συναισθήματα του κοριτσιού εκ του να στραφεί προς κάποιον άλλο. Όμως η απάτη δε μπορούσε να κρατήσει για πάντα. Αυτά τα ψεύτικα ταξίδια ήταν μάλλον προβληματικά. Το πράγμα που έπρεπε να γίνει ήταν να φέρει την ιστορία σε ένα τέλος κατά τέτοιο δραματικό τρόπο ώστε να άφηνε μια μόνιμη εντύπωση επί του μυαλού της νεαρής κυρίας και να την απέτρεπε να κοιτάξει οποιονδήποτε κάθε άλλο μνηστήρα για αρκετό καιρό. Εξ αυτού κι όλοι εκείνοι οι όρκοι πίστης επί της Διαθήκης, και εξ αυτού επίσης και οι νύξεις προς την πιθανότητα κάποιου συμβάντος το ίδιο το πρωινό του γάμου. Ο Τζειμς Γουίντιμπανκ επιθυμούσε η δεσποινίδα Σάδερλαντ να είναι τόσο δεμένη με τον Όσμερ Έϊντζελ, και τόσο αβέβαιη για την τύχη του, ώστε για τα δέκα επόμενα χρόνια, όπως και να ‘χε, δε θα άκουγε κανέναν άλλο άντρα. Ως την πόρτα της εκκλησίας την πήγε, και εκεί, καθώς δε μπορούσε να προχωρήσει περισσότερο, πολύ βολικά χάθηκε με το παλιό κόλπο του να μπει από τη μια πόρτα της άμαξας και έξω από την άλλη. Πιστεύω πως αυτή είναι η ακολουθία των γεγονότων, κ. Γουίντιμπανκ!»
Ο επισκέπτης μας είχε ανακτήσει κάτι από τη σιγουριά του καθώς ο Χολμς μιλούσε, και σηκώθηκε από την καρέκλα του με ένα παγερό περιφρονητικό μορφασμό στο ωχρό του πρόσωπο.
[[ «Ίσως να είναι έτσι, ίσως όχι, κ. Χολμς,» είπε, «όπως αν είστε τόσο έξυπνος θα πρέπει να είστε αρκετά έξυπνος για να γνωρίζεται πως εσείς παρανομείτε τώρα, και όχι εγώ. Δεν έκανα τίποτα αγώγιμο από την αρχή, όμως εφόσον κρατάτε την πόρτα κλειδωμένη θέτετε τον εαυτό σας ευάλωτο σε μια αγωγή για επίθεση και παράνομη κράτηση.»
«Ο νόμος δε μπορεί, όπως λέτε, να σας αγγίξει,» είπε ο Χολμς, ξεκλειδώνοντας και ανοίγοντας την πόρτα, «ωστόσο ποτέ δεν υπήρξε άντρας που να του άξιζε η τιμωρία περισσότερο. Αν η νεαρή κυρία είχε ένα αδελφό ή ένα φίλο, θα έπρεπε να σας μαστιγώσει. Μα τον Ιωβ!» συνέχισε, ανάβοντας στη θέα του πικρού σαρκασμού επί του προσώπου του άντρα, «δεν αποτελεί μέρος των καθηκόντων μου προς την πελάτισσα μου, όμως ένα κυνηγετικό καμτσίκι είναι εύκαιρο, και έχω την εντύπωση πως θα πρέπει να επιληφθώ ο ίδιος—» Έκανε δυο γοργά βήματα μέχρι το καμτσίκι, όμως πριν προλάβει να το αδράξει ακούστηκε ένα αγριεμένο ποδοβολητό από τις σκάλες, η βαριά πόρτα της εισόδου χτύπησε με δύναμη, και από το παράθυρο είδαμε τον κ. Τζέιμς Γουίντιμπανκ να τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορούσε κατηφορίζοντας τον δρόμο.]]
«Κοίτα ένα παγερό κάθαρμα!» είπε ο Χολμς, γελώντας, καθώς έπεσε ξανά και πάλι πίσω σε μια πολυθρόνα. «Αυτός ο τύπος θα ανελιχθεί από έγκλημα σε έγκλημα μέχρι να κάνει κάτι πολύ άσχημο, και να καταλήξει σε κάποια κρεμάλα. Η υπόθεση, από κάποιες απόψεις, δεν υπήρξε απολύτως κενή ενδιαφέροντος.»
«Αδυνατώ να αντιληφθώ ακόμη όλα τα βήματα του συλλογισμού σου,» σχολίασα.
«Λοιπόν, φυσικά υπήρξε εμφανές εξαρχής πως αυτός ο κ. Όσμερ Έϊντζελ έπρεπε να έχει κάποιο ιδιαίτερο σκοπό για την παράξενη συμπεριφορά του, και υπήρξε εξίσου σαφές πως ο μόνος άνθρωπος που θα επωφελούταν πραγματικά από το γεγονός, όσο μπορούσαμε να αντιληφθούμε, ήταν ο πατριός. Κατόπιν το γεγονός πως και οι δυο άντρες δεν ήταν ποτέ μαζί, αλλά πως ο ένας εμφανιζόταν πάντοτε όταν ο άλλος έλειπε, ήταν υποδηλωτικό. Το ίδιο ήταν τα χρωματιστά γυαλιά και η περίεργη φωνή, τα οποία και τα δυο υποδείκνυαν προς μια μεταμφίεση, όπως και οι φουντωτές φαβορίτες. Οι υποψίες μου επιβεβαιώθηκαν στο σύνολο τους από την ιδιόρρυθμη ενέργεια της δακτυλογράφησης της υπογραφής του, το οποίο, φυσικά, οδήγησε στο συμπέρασμα πως ο γραφικός του χαρακτήρας της ήταν τόσο οικείος ώστε θα τον αναγνώριζε από το απειροελάχιστο δείγμα του. Βλέπεις όλα αυτά τα μεμονωμένα γεγονότα, μαζί με ορισμένα δευτερεύοντα, όλα υποδείκνυαν προς την ίδια κατεύθυνση.»
«Και πως τα επαλήθευσες;»
«Έχοντας εντοπίσει τον άνθρωπο μου, ήταν εύκολο να βρω την επιβεβαίωση. Γνώριζα τη φίρμα για την οποία εργαζόταν ο άντρας. Έχοντας πάρει την τυπωμένη περιγραφή, απάλειψα καθετί το οποίο θα μπορούσε να αποτελεί αποτέλεσμα της μεταμφίεσης —τις φαβορίτες, τα γυαλιά, τη φωνή, και την έστειλα στη εταιρεία, με το αίτημα να με πληροφορήσουν αν ανταποκρινόταν στην περιγραφή κάποιος από τους εμπορικούς τους αντιπρόσωπους. Είχα ήδη παρατηρήσει της ιδιαιτερότητες της γραφομηχανής, και έγραψα στον άντρα τον ίδιο στην επαγγελματική του διεύθυνση ρωτώντας τον αν θα μπορούσε να έρθει εδώ. Όπως ανέμενα, η απάντηση του ήταν δακτυλογραφημένη και απεκάλυπτε τα ίδια ασήμαντα αλλά χαρακτηριστικά ελαττώματα. Το ίδιο ταχυδρομείο μου έφερε ένα γράμμα από τους Γουέστχαουζ & Μάρμπανκ, στην οδό Φέντσέρτς, λέγοντας πως η περιγραφή συνέπιπτε από κάθε άποψη με αυτήν του υπαλλήλου, Τζέιμς Γουίντιμπανκ. Voila tout!»
«Και η Δεσποινίδα Σάδερλαντ;»
«Αν της μιλήσω δε θα με πιστέψει. Ίσως να θυμάσαι πως πηγαίνει η παλιά Περσική παροιμία, «Υπάρχει ο κίνδυνος για όποιον παίρνει το νεαρό τιγράκι, και κίνδυνος για όποιον κλέβει την φαντασίωση μιας γυναίκας.» Υπάρχει τόση λογική στον Hafiz όσο και στον Οράτιο, και άλλη τόση κατανόηση του κόσμου.»
