2-1 Gestrand!

Gestrand! deel een Dolf Wega stond aan de zijkant van een holle weg. part one Dolf Wega stood at the side of a sunken road. Aan weerszijden zag hij hoge bermen, begroeid met bomen, struiken, gras en bloemen. On either side he saw high verges, overgrown with trees, shrubs, grass and flowers. De chaque côté, il a vu de hautes berges, envahies d'arbres, d'arbustes, d'herbe et de fleurs. Links van hem helde de weg naar een bocht. To his left, the road sloped to a bend. A sa gauche, la route descendait dans un virage. Rechts van hem steeg de weg, en daar was eveneens een bocht, zodat hij van zijn omgeving nog maar weinig kon zien. To his right the road rose, and there was also a bend, so that he could see little of his surroundings. A sa droite, la route s'élevait, et il y avait aussi un virage, de sorte qu'il pouvait voir peu de choses autour de lui. Hij keek naar zijn voeten en ontdekte dat hij op een platte steen stond. He looked at his feet and discovered that he was standing on a flat stone. Dat kwam even mooi uit! That turned out just fine! Cela s'est avéré très bien! Opeens durfde hij weer te denken, al waagde hij het nauwelijks zich te verroeren. Suddenly he dared to think again, though he hardly dared to move. Soudain, il osa réfléchir à nouveau, même s'il osait à peine bouger. Want hij kon bijna niet geloven dat het wáár was. Because he could hardly believe it was true. Toch wel. Anyway. Hij was in elk geval verplaatst. Anyway, he was moved. Quoi qu'il en soit, il a été ému. Of hij zich nu ook in een ander tijdperk bevond, moest hij nog gaan ontdekken. Whether he was also in another era, he had yet to discover. Even wierp hij een blik op zijn horloge. He glanced at his watch for a moment. Dat wees twee minuten over één. That was two minutes past one. Liep het goed? Did it run well? Ca a bien marché ? Ja... Hij keek weer naar zijn voeten, die naast elkaar op de steen stonden. Yes... He looked again at his feet, which were side by side on the stone. Oui... Il regarda de nouveau ses pieds, qui étaient côte à côte sur la pierre. Hoe hadden ze het zo prachtig kunnen uitmikken! How could they have done it so beautifully! Comment ont-ils pu le faire si joliment ! Van alle mogelijkheden die er waren, was de beste eruit gekomen: een goed herkenningspunt, gemakkelijk te markeren. Of all the possibilities, the best had come out: a good landmark, easy to mark. De toutes les possibilités, la meilleure était sortie : un bon repère, facile à marquer. Hij herinnerde zich de vetkrijtjes, haalde ze uit zijn jaszak en bukte zich. He remembered the crayons, took them out of his jacket pocket and bent down. Il se souvint des crayons, les sortit de la poche de sa veste et se pencha. Zorgvuldig trok hij eerst met het gele, daarna met het zwarte krijtje een nauwe kring om zijn voeten. Carefully, first with the yellow, then with the black, he drew a tight circle around his feet. Soigneusement, d'abord avec le jaune, puis avec le noir, il dessina un cercle serré autour de ses pieds. Toen borg hij voldaan de krijtjes op en stapte van de steen. Dann legte er zufrieden die Buntstifte weg und stieg von dem Stein. Then, satisfied, he put away the crayons and stepped off the stone. Puis, satisfait, il rangea les crayons et descendit de la pierre. Nu goed opletten waar ik loop, dacht hij helder. Now watch where I walk, he thought clearly. Maintenant regarde où je marche, pensa-t-il clairement. Ik moet die steen op tijd kunnen terugvinden. I need to be able to find that stone in time. Die grote berk daar tegenover mij is ook een mooi herkenningsteken. That big birch across from me is also a nice landmark. Ce gros bouleau en face de moi est aussi un joli point de repère. Het was erg warm en hij pufte in zijn gevoerde windjack. It was very hot and he was puffing in his lined windbreaker. Il faisait très chaud et il soufflait dans son coupe-vent doublé. Toch waagde hij het niet de jas uit te trekken, hoewel hij er een dikke grijze trui onder droeg. Still, he didn't dare take off the coat, although he wore a thick gray sweater underneath. Verder had hij een spijkerbroek aan, sokken en stevige winterschoenen. He was also wearing jeans, socks and sturdy winter shoes. Te gek gewoon, want hier was het hoogzomer. Just crazy, because it was high summer here. De zon brandde op zijn hoofd. The sun burned on his head. De ongeplaveide weg, vol stenen en stof, blakerde in het felle licht. The unpaved road, full of stones and dust, blazed in the bright light. La route non goudronnée, pleine de pierres et de poussière, flamboyait dans la lumière vive. Ik schijn in een soort heuvelland te zijn, dacht hij. I seem to be in some kind of hill country, he thought. Even kijken waarheen die weg voert. Let's see where that road leads. Voyons où mène cette route. Hij liep een eindje de helling af, terwijl het stof onder zijn voeten opstoof. He walked a little way down the slope, the dust kicking up under his feet. Il descendit un peu la pente, la poussière se soulevant sous ses pieds. De bocht om, en opeens keek hij uit over een dal met in de verte een stad. The bend, and suddenly he looked out over a valley with a city in the distance. Le virage, et soudain il regarda une vallée avec une ville au loin. ‘Dat moet Montgivray zijn,' juichte hij. "That must be Montgivray," he cheered. ‘Het klopt! 'That's right! Het klopt helemaal!' It's absolutely right!' Want al ging de stad bijna schuil in de hittenevels, hij kon zelfs op die afstand zien dat het geen moderne stad was. For though the city was almost obscured by the heat haze, he could tell even from that distance that it was not a modern city. Car même si la ville était presque obscurcie par les brumes chaudes, même à cette distance, il pouvait voir que ce n'était pas une ville moderne. Vaag onderkende hij torens en wallen. He vaguely recognized towers and ramparts. Diep beneden hem reed over de weg een soort huifkar in de richting van de poort. Deep below him, a kind of covered wagon was moving along the road toward the gate. Au fond de lui, une sorte de chariot couvert avançait le long de la route vers la porte. Op de akkers in het dal zag hij mensen bezig. He saw people busy in the fields in the valley. Il a vu des gens occupés dans les champs de la vallée. ‘Ik ben in de Middeleeuwen, ik sta midden in het Frankrijk van de dertiende eeuw,' vertelde hij zichzelf, maar het was bijna niet te geloven. 'I'm in the Middle Ages, I'm in the middle of thirteenth century France,' he told himself, but it was hard to believe. Juist wilde hij aan de verdere afdaling beginnen toen hij iets hoorde. He was just about to begin the further descent when he heard something. Achter hem, ver weg. Behind him, far away. Hoefgetrappel, geschreeuw, lawaai. Hoofbeats, screams, noise. Sabots, cris, bruit. Angstig keek hij om, maar hij zag niets. He looked around in fear, but saw nothing. De bocht onttrok het hoger gelegen stuk weg aan zijn gezichtsveld. The bend obscured the higher stretch of road from his field of view. Le virage obscurcissait le tronçon supérieur de la route de son champ de vision. Nog meer geschreeuw en wapengekletter - het klonk niet geruststellend. More shouting and clatter of weapons - it didn't sound reassuring. Hadden een eindje hogerop twee vijandig gezinde ridders te paard elkaar op weg naar het grote toernooi ontmoet en waren ze slaags geraakt? Had two opposing knights on horseback a little higher up on their way to the big tournament meet and come to blows? Deux chevaliers opposés à cheval se sont-ils rencontrés et se sont-ils affrontés sur le chemin du grand tournoi un peu en haut de la colline ? ‘Dat moet ik zien,' prevelde Dolf. 'I must see that,' muttered Dolf. ‘Als ik er maar voor zorg dat ze mij niet te zien krijgen.' "Just make sure they don't see me." "Tant que je m'assure qu'ils ne me voient pas." Hij rende terug, klaar om elk ogenblik in de struiken te duiken. He ran back, ready to dive into the bushes at any moment. Il courut en arrière, prêt à plonger dans les buissons à tout moment. Even voorbij de steen met het merkteken schoot hij de bocht om en wat hij toen zag, tussen het opwolkende stof, deed hem vergeten zich te verbergen. Just past the marked stone he turned the corner and what he then saw, amid the clouding dust, made him forget to hide. Juste après la pierre avec la marque, il tourna le virage et ce qu'il vit, parmi la poussière qui s'élevait, lui fit oublier de se cacher. Er werd gevochten en hard ook! There was fighting and hard too! Il y avait des combats et dur aussi! Twee mannen te paard hadden een derde man, die blijkbaar op een ezel had gereden, overvallen. Two men on horseback had ambushed a third man, who had apparently ridden a donkey. Deux hommes à cheval avaient tendu une embuscade à un troisième homme, qui était apparemment monté sur un âne. De ezel stond te balken in de struiken. The donkey was braying in the bushes. L'âne braillait dans les buissons. De man, die nu te voet was, zwaaide schreeuwend en brullend met een geweldige knuppel. The man, who was now on foot, waved a huge club, screaming and roaring. De twee kerels te paard droegen bruine overkleren, leren vesten, leren helmen. The two fellows on horseback wore brown overclothes, leather vests, leather helmets. Les deux gaillards à cheval portaient des survêtements marron, des gilets en cuir, des casques en cuir. Ridders waren het beslist niet, hun lompe paarden droegen geen schabrakken en zagen er haveloos en verwaarloosd uit. They certainly weren't knights, their ungainly horses wore no checkers and looked ragged and neglected. Ce n'étaient certainement pas des chevaliers, leurs chevaux disgracieux ne portaient pas de brides et avaient l'air en lambeaux et négligés. Met kennelijk te botte zwaarden sloegen ze naar de aangevallene, die zich heftig met zijn knots verdedigde. With apparently too blunt swords they struck at the attacked, who defended himself vigorously with his mace. Avec des épées apparemment trop émoussées, ils frappaient l'agressé, qui se défendait avec véhémence avec sa massue. Op het moment dat Dolf hen in het oog kreeg, slaagde de ezelman er juist in een van zijn belagers zo'n geweldige mep op zijn arm te verkopen dat het zwaard uit diens hand vloog en meters verder in het stof belandde. The moment Dolf caught sight of them, the donkey man just managed to hit one of his assailants on the arm so violently that the sword flew from his hand and landed several meters further in the dust. Au moment où Dolf les a aperçus, l'homme-âne a réussi à frapper si violemment l'un de ses agresseurs au bras que l'épée s'est envolée de sa main et a atterri à plusieurs mètres dans la poussière. Toch was het een ongelijke strijd, hoe dapper de man zich ook verweerde. Yet it was an unequal battle, no matter how bravely the man defended himself. Pourtant, ce fut une bataille inégale, peu importe la vaillance avec laquelle l'homme se défendit. Dolfs bloed begon te koken. Dolf's blood began to boil. ‘Struikrovers,' mompelde hij. "Ridders," he muttered. "Les coupeurs de route," marmonna-t-il. Hij verloor alle voorzichtigheid uit het oog, want hij zag dat de ezelman ging verliezen. He lost all caution, for he saw that the donkey man was going to lose. Woedend rukte hij het mes uit zijn broekriem en stormde naar voren. Furious, he yanked the knife from his belt and stormed forward. Furieux, il arracha le couteau de sa ceinture et chargea en avant. Vlak voor zich zag hij een been dat juist het paard de sporen gaf. Right in front of him he saw a leg that just spurs the horse. Juste devant lui, il vit une jambe qui éperonnait le cheval. Hij stak toe, blind van razernij. He stabbed, blind with rage. Il a poignardé, aveuglé de rage. Een felle kreet boven zijn hoofd vertelde hem dat het mes dwars door het overkleed was gegaan en de dij van de rover had opengereten. A loud cry over his head told him that the knife had cut through the robe and ripped open the robber's thigh. Un cri féroce au-dessus de sa tête lui dit que le couteau avait percé le survêtement et éventré la cuisse du voleur. Meteen trok Dolf het mes terug en stak in het wilde weg omhoog. Immediately Dolf withdrew the knife and stabbed it at random. Immédiatement, Dolf a retiré le couteau et a poignardé vers le haut au hasard. Het zwaard zwiepte in zijn richting, hij dook opzij maar kreeg toch een mep op zijn schouder. The sword swung in his direction, he ducked to the side but still got a slap on the shoulder. L'épée se balança dans sa direction, il plongea de côté mais reçut tout de même un coup à l'épaule. De kracht van de klap was echter gebroken door het mes dat Dolf omhoog had gestoken en het zwaard ging niet door zijn dikke jas heen, al voelde hij zijn schouder en arm tintelen. The force of the blow, however, had been broken by the knife Dolf had raised, and the sword did not penetrate his thick coat, though he could feel his shoulder and arm tingling. La force du coup, cependant, fut brisée par le couteau que Dolf avait levé, et l'épée ne perça pas son épais manteau, bien qu'il sentît son épaule et son bras picoter. Hij priemde weer naar het been... Op dat moment verdween de andere rover schreeuwend van zijn paard. He stabbed at the leg again... At that moment the other robber disappeared from his horse, screaming. Il a de nouveau donné un coup à la jambe... A ce moment l'autre voleur a disparu de son cheval en hurlant. Ezelman had hem eraf getrokken. Donkeyman had pulled it off. Ezelman avait réussi. Dolfs tegenstander, met zijn hevig bloedende been, had zijn paard gewend en trachtte de jongen ondersteboven te rijden, maar Dolf was al opzij gesprongen. Dolf's opponent, with his leg bleeding profusely, had turned his horse and tried to ride the boy upside down, but Dolf had already jumped aside. L'adversaire de Dolf, avec sa jambe saignant abondamment, avait tourné son cheval et avait essayé de monter le garçon à l'envers, mais Dolf avait déjà sauté de côté. De rover hield zijn rijdier niet meer in om hem nogmaals aan te vallen, maar bleef doorrijden, gevolgd door het nu ruiterloze paard. The robber no longer held back his mount to attack him again, but continued to ride, followed by the now riderless horse. Le voleur n'a pas empêché sa monture de l'attaquer à nouveau, mais a continué à monter, suivi du cheval désormais sans cavalier. Even later waren ze uit het gezicht verdwenen. A moment later they were out of sight. De tweede rover lag nog op de weg te kermen. The second robber was still moaning on the road. Toen weer een klap, en het werd stil. Then another bang, and there was silence. Het gevecht was voorbij. The fight was over. Hijgend liet Dolf zich in het dorre gras naast de weg zakken, streek de haren van zijn natte voorhoofd en staarde verbijsterd naar zijn hand met het bebloede mes. Panting, Dolf slumped into the withered grass beside the road, brushed the hair from his wet forehead and stared in bewilderment at his hand with the bloodied knife. Haletant, Dolf s'enfonça dans l'herbe sèche au bord de la route, repoussa les cheveux de son front mouillé et regarda avec stupéfaction sa main au couteau ensanglanté. Ik heb hem lelijk geraakt... ik heb een mens verwond, schoot het door hem heen. I hit him badly... I wounded a human being, it shot through him. Je l'ai violemment frappé... J'ai blessé un humain, je lui ai tiré dessus. Ezelman stond voor hem. Donkeyman stood before him. Ook hij hijgde en wiste het zweet van zijn gezicht. Lui aussi haletait et essuyait la sueur de son visage. Hij zei iets, maar Dolf verstond het niet. Hij deed er ook geen moeite voor, want hij was te zeer ontdaan. He didn't even bother, for he was too upset. Il n'a même pas pris la peine, parce qu'il était trop bouleversé. Nu het gevecht voorbij was kwam de reactie. Hij schaamde zich, hij kon wel huilen. He was ashamed, he could cry. Zijn linkerschouder brandde als vuur. Ezelman scheen weer op adem te komen. Ezelman seemed to catch his breath again. Hij liep weg om zijn ezel te vangen. He ran off to catch his donkey. Il s'enfuit pour rattraper son âne. Daarna bond hij het dier aan een boom en liep naar de roerloze gestalte van de rover, die nog altijd dwars over de weg lag. Then he tied the animal to a tree and walked over to the motionless figure of the robber, who was still lying across the road. Puis il attacha l'animal à un arbre et se dirigea vers la silhouette immobile du voleur, toujours allongée de l'autre côté de la route. Verbeten schopte hij tegen het lichaam. Doggedly, he kicked the body. Il donna un coup de pied sinistre au corps. Dolf verstijfde toen hij het zag. Dolf froze when he saw it. De rover was dood. The robber was dead. Doodgeslagen door die ontzagwekkende knots van ezelman. Beaten to death by that awesome club of donkey man. Battu à mort par ce formidable club d'ânes. De jongen rilde. The boy shivered. Toen de man hem wenkte stond hij stijfjes op. When the man beckoned to him, he stood up stiffly. Lorsque l'homme lui fit signe, il se leva avec raideur. Hij greep naar zijn linkerarm, vrezend dat er iets gebroken was, maar dat viel mee. He grabbed his left arm, fearing something was broken, but it wasn't too bad. Il attrapa son bras gauche, craignant que quelque chose ne soit cassé, mais ce n'était pas trop grave. Ezelman pakte de dode rover onder de oksels en beduidde Dolf dat hij de benen moest pakken. Donkeyman grabbed the dead robber under the armpits and signaled to Dolf to grab his legs. Samen sleepten ze hem naar de kant van de weg. Together they dragged him to the side of the road. Toen keken ze elkaar even aan en ezelman glimlachte. Then they looked at each other for a moment and donkey man smiled. Dolf besefte dat hij niet bang hoefde te zijn. Dolf realized he needn't be afraid. Hij had de man het leven gered! He had saved the man's life! Trouwens, de middeleeuwer gedroeg zich tegenover de jongen helemaal niet vijandig. By the way, the medieval man was not at all hostile to the boy. Soit dit en passant, l'homme médiéval n'était pas du tout hostile envers le garçon. Hij zei weer iets en even meende Dolf een woord te verstaan dat klonk als ‘dank'. He said something again and for a moment Dolf thought he heard a word that sounded like 'thank you'. De man maakte de ezel weer los en wenkte Dolf hem te volgen. The man released the donkey again and motioned for Dolf to follow him. Die deed dat maar al te graag, want in deze wereld scheen alleen rondlopen levensgevaarlijk te zijn. He was only too happy to do so, because walking around alone seemed to be life-threatening in this world. Il n'était que trop heureux de le faire, car se promener seul dans ce monde semblait être dangereux. Stel je voor dat die gevluchte rover hulp ging halen of zoiets... In plaats van naar de stad te gaan sloeg de man een paar honderd meter verder een zijpad in dat leidde naar een grazig plekje op de heuvelhelling. Imagine that runaway robber went to get help or something… Instead of going into town, the man turned a few hundred yards down a side path that led to a grassy spot on the hillside. Imaginez si ce voleur en fuite est allé chercher de l'aide ou quelque chose comme ça... Au lieu d'aller en ville, l'homme a tourné quelques centaines de mètres sur un chemin qui menait à un endroit herbeux à flanc de colline. Vandaar hadden ze een weids uitzicht over het dal en op de stad in de verte. From there they had a wide view of the valley and of the city in the distance. De là, ils avaient une large vue sur la vallée et la ville au loin. Om hen heen zongen de vogels uit alle macht. Around them the birds sang with all their might. Autour d'eux, les oiseaux chantaient de toutes leurs forces. Hoog boven hun hoofden cirkelden haviken. Hawks circled high above their heads. De lucht was warm, geurig, zuiver. The air was warm, fragrant, pure. L'air était chaud, parfumé, pur. Dolf kreeg opeens een gevoel of hij met vakantie was. Dolf suddenly got a feeling as if he was on vacation. Ezelman haalde uit zijn reistas brood en koud vlees en bood Dolf er ook wat van aan. Ezelman took bread and cold meat from his travel bag and offered Dolf some as well. Ezelman sortit du pain et de la charcuterie de son sac de voyage et en offrit également à Dolf. Ze gingen in het gras zitten en begonnen gezellig te picknicken. They sat down in the grass and started having a nice picnic. Het brood smaakte ongelooflijk lekker. Het vlees deed Dolf na de eerste hap verrast opkijken. The meat made Dolf look surprised after the first bite. La viande a fait paraître Dolf surpris après la première bouchée. Hij kon niet bepalen of het van een schaap of een varken was, maar het smaakte... het smaakte wild! He couldn't tell if it was from a sheep or a pig, but it tasted… it tasted wild! Een ander woord kon hij er niet voor bedenken. He couldn't think of another word for it. Ezelman zei niets meer, ook hij at. Donkey said nothing more, he also ate. Met sterke witte tanden hapte hij in het brood, scheurde stukken vlees los, nam nu en dan een slok uit een leren veldfles en reikte die Dolf aan. With strong white teeth he bit into the bread, tore loose pieces of meat, now and then took a sip from a leather canteen and handed it to Dolf. Il mordait dans le pain de ses fortes dents blanches, détachait des morceaux de viande, buvait de temps en temps une gorgée d'une gourde en cuir et la tendait à Dolf. Dolf dronk eruit. Dolph drank out. Dolph a bu. De zak scheen verdunde wijn te bevatten, de vloeistof smaakte zachtzuur en tintelend, en leste onmiddellijk zijn dorst. The sack seemed to contain diluted wine, the liquid tasted mildly sour and tingly, and immediately quenched his thirst. Le sac semblait contenir du vin dilué, le liquide avait un goût légèrement acide et picotant, et étancha instantanément sa soif. Zijn schouder deed nog pijn, maar dat werd al minder. Hij begon zich zo prettig te voelen dat hij het eindelijk waagde zijn windjack uit te doen. He began to feel so good that he finally dared to take off his windbreaker. Hij zag hoe de man verwonderd naar zijn trui en spijkerbroek keek. He saw how the man looked in surprise at his sweater and jeans. Nu pas drong het tot Dolf door dat de ander nog maar een jongeman was. Only now did it dawn on Dolf that the other was only a young man. Ce n'est qu'à ce moment-là que Dolf se rendit compte que l'autre n'était qu'un jeune homme. Hij had lange donkere haren, mooie bruine ogen en een gebruinde huid. He had long dark hair, beautiful brown eyes and tanned skin. Hij was gekleed in een groen overkleed met een leren riem om zijn middel, waaraan een schede met een korte dolk hing. He was dressed in a green overgarment with a leather belt around his waist, from which hung a scabbard with a short dagger. Verder droeg hij bruine laarzen en naast hem lag een hoed - eigenlijk een hoog, groen dopje. He also wore brown boots and next to him lay a hat—actually a tall green cap. Dolf vond dat hij er heel hip uitzag, als een wat vreemd uitgedoste student van de Amsterdamse universiteit. Dolf thought he looked very hip, like a somewhat strangely dressed student from Amsterdam University. Dolf trouvait qu'il avait l'air très branché, comme un étudiant de l'Université d'Amsterdam habillé de manière quelque peu étrange. Ze waren klaar met eten. Ezelman keek Dolf recht aan, wees toen op zijn eigen borst. Ezelman looked straight at Dolf, then pointed to his own chest. Ezelman regarda Dolf droit dans les yeux, puis désigna sa propre poitrine. ‘Leonardo,' stelde hij zich voor. "Leonardo," he introduced himself. "Leonardo," se présenta-t-il. ‘Leonardo Fibonacci - da Pisa.' "Leonardo Fibonacci - da Pisa." ‘Pisa?' "Pisa?" stamelde Dolf verwonderd. stammered Dolf in amazement. balbutia Dolf surpris. Hij was bang dat hij het niet goed had verstaan. He was afraid he had misunderstood. Maar de ander knikte. But the other nodded. Dolf voelde dat nu van hem ook werd verwacht dat hij zich voorstelde. Dolf felt that now he was also expected to introduce himself. Je geboorteplaats hoorde daar blijkbaar meteen bij. Apparently your place of birth was part of that. Dus zei hij, wijzend op zichzelf: ‘Rudolf Wega - van Amstelveen.' Tegelijkertijd besefte hij dat hij nu wel moeilijkheden met de taal zou krijgen. At the same time, he realized that he would now have difficulties with the language. Hij kende geen Frans, laat staan Frankisch! He knew no French, let alone Frankish! Il ne connaissait pas le français, encore moins le franconien ! En in Latijn was hij ook geen licht... Leonardo begon nu tamelijk vlug te praten en Dolf kreeg er suizende oren van. And he wasn't light in Latin either... Leonardo now began to talk fairly quickly and Dolf's ears were ringing. Et il n'était pas léger non plus en latin... Léonard se mit alors à parler assez vite et cela fit bourdonner les oreilles de Dolf. Maar hij begreep meteen dat dit geen Oudfrans was en evenmin Italiaans. But he immediately understood that this was neither Old French nor Italian. Mais il a tout de suite compris que ce n'était ni du vieux français ni de l'italien. Het leek een beetje op Nederlands, en op Duits, en toch was het heel anders... ‘Langzaam,' riep hij uit. It was a bit like Dutch, and like German, and yet it was very different… 'Slowly,' he exclaimed. ‘Zo versta ik het niet.' "That's not how I understand it." De ander begreep het en begon hetzelfde verhaal opnieuw, nu heel langzaam en nadrukkelijk, ondersteund met veel gebaren. The other understood and started the same story again, this time very slowly and emphatically, supported by many gestures. Dolf luisterde scherp. Dolf listened closely. Telkens herkende hij woorden... Het was Diets! Each time he recognized words... It was Diets! Dat is zoiets als het middeleeuwse Nederlands, schoot het door hem heen. That's something like medieval Dutch, it crossed his mind. C'est quelque chose comme le hollandais médiéval, ça lui a traversé l'esprit. En het is niet eens zo moeilijk te volgen als die man langzaam spreekt. And it's not even that hard to follow when that man speaks slowly. Inderdaad lukte het hem om Leonardo's woorden enigszins te begrijpen. Indeed, he managed to somewhat understand Leonardo's words. Zo vernam hij dat de jongeman een student was, dat hij twee jaar in Parijs had gestudeerd en nu op weg was naar Bologna om daar zijn studies te voltooien. Thus he learned that the young man was a student, that he had studied in Paris for two years and was now on his way to Bologna to complete his studies there. Hij was al weken onderweg en tot nu toe had hij weinig moeilijkheden ondervonden, totdat hij hier, nog geen uur geleden, plotseling werd overvallen door twee struikrovers die in de eenzame reiziger een gemakkelijke prooi dachten te vinden, maar die niet gerekend hadden op Leonardo's formidabele knuppel, zijn snelheid en de precies op tijd gekomen hulp van de vreemdeling. He had been on the road for weeks and so far he had encountered few difficulties, until here, less than an hour ago, he was suddenly ambushed by two highwaymen who thought they would find easy prey in the lone traveller, but who had not reckoned on Leonardo's formidable bat, his speed and the stranger's timely help. Dat was ongeveer alles wat Dolf met veel moeite uit het verhaal kon opmaken. That was about all Dolf could make out with great difficulty from the story. Nu verwachtte de student natuurlijk dat de jongen iets over zichzelf zou gaan vertellen. Dolf begon ervan te zweten, maar hij deed zijn best. Dolf started to sweat, but he did his best. Proberend de woorden zo uit te spreken als hij het Leonardo had horen doen, vertelde hij dat hij op weg was naar het grote toernooi van hertog Jean de Dampierre te Montgivray. Trying to pronounce the words as he had heard Leonardo do, he told him that he was on his way to Duke Jean de Dampierre's great tournament at Montgivray. Daarbij wees hij op de stad in de verte. He pointed to the city in the distance. ‘Dampierre? 'Dampierre? Montgivray?' vroeg Leonardo verbaasd. asked Leonardo in surprise. Dolf knikte en herhaalde het. Dolf nodded and repeated it. Weer wees hij op de stad die zinderde in de hitte. Again he pointed to the city shimmering in the heat. ‘Daar. Montgivray.' Leonardo schudde het hoofd. Leonardo shook his head. ‘Dat is Montgivray niet,' scheen hij te zeggen. ‘Dat is Spiers.' "That's Spiers." Spiers? Ongerust wees Dolf naar het noorden. Worried, Dolf pointed north. ‘Daar dan? 'There then? Montgivray?' Weer schudde Leonardo beslist het hoofd. Again Leonardo shook his head firmly. Ook hij wees in noordelijke richting. He also pointed north. ‘Daar ligt Worms.' "There's Worms." Dolfs mond viel open. Dolf's mouth dropped open. Dat kon niet. Worms was een stad in Duitsland. Aan de Rijn... En dat Spiers daar beneden, lag dat soms ook...? On the Rhine... And that Spiers down there, was that also sometimes...? Geschrokken tuurde hij met de hand boven de ogen naar de stad. Startled, he squinted at the city with his hand above his eyes. Die lag in een waas van hitte en was slechts onduidelijk te onderscheiden. It lay in a haze of heat and was only indistinctly discernible. Il reposait dans un brouillard de chaleur et ne se distinguait qu'indistinctement. Maar langzamerhand begon Dolf toch te geloven dat hij een hoog boven alles uitrijzende kerk zag. But gradually Dolf began to believe that he saw a church towering above everything else. Hij meende zelfs de vorm te herkennen. He even thought he recognized the shape. Il crut même reconnaître la forme. Drie jaar geleden was hij met zijn ouders in Speyer geweest, op doorreis naar Zwitserland. Three years ago he had been to Speyer with his parents, on their way to Switzerland. Hij herinnerde zich een drukke stad, met veel industrie, een prachtige brug over de Rijn, brede toegangswegen, en vooral herinnerde hij zich de geweldige Dom die voor een deel nog dateerde uit de twaalfde eeuw. Il se souvenait d'une ville animée, avec beaucoup d'industrie, un beau pont sur le Rhin, de larges voies d'accès, et surtout il se souvenait du grand Dom, qui datait en partie du XIIe siècle. Was dat dezelfde kerk? Waren Speyer en Spiers dan dezelfde stad? Maar dan bevond hij zich niet in Frankrijk, dan zat hij in Duitsland! But then he wasn't in France, he was in Germany! Nee, dat was onmogelijk. No, that was impossible. Achter de stad zag hij iets glinsteren dat leek op een breed, zilveren lint. Een rivier. A river. Hij wees ernaar. He pointed to it. Il l'a pointé du doigt. ‘Is dat de Rijn?' Leonardo knikte. O hemeltje, dacht Dolf, dan ben ik toch verkeerd terechtgekomen. Met een ruk wendde hij zich tot de student. He turned to the student with a jerk. Avec une secousse, il se tourna vers l'étudiant. ‘In welk jaar leven we?' ‘1212.' Dus dat was in orde. ‘De datum?' ‘?' ‘Welke dag van de maand?' Eindelijk begreep Leonardo hem. ‘Sint-Jan.' "Saint John." Nu wist Dolf nog niets, maar hij durfde niet verder te vragen. Now Dolf didn't know anything yet, but he didn't dare to ask any more questions. Hij zag al hoe Leonardo's nieuwsgierigheid begon te veranderen in wantrouwen. He could already see Leonardo's curiosity turning into distrust. ‘Sint-Jan,' mompelde de student. ‘Tovernacht...' Dolf snapte er niets van. 'Magic night...' Dolf couldn't understand it. Hij probeerde het nog eens. ‘De hoeveelste dag van de maand is het dan?' 'What day of the month is it then?' ‘De vierentwintigste,' zei Leonardo, verbaasd dat Dolf dat niet wist. De jongen zweeg. The boy was silent. Hij dacht na. He thought. Tien dagen verschil! Ten days difference! Had de computer een fout gemaakt? Of was er een verschil in tijdrekening tussen zijn eeuw en déze? Or was there a difference in reckoning between his century and this one? Hij besloot dat eens haarfijn uit te zoeken zodra hij terug was in zijn eigen tijd. He decided to check it out once he got back to his own time. Il a décidé de le découvrir en détail une fois revenu à son époque. Opeens hoorde hij de student vragen: ‘Waar kom je vandaan?' Dat verstond de jongen wel. ‘Uit Amstelveen.' Leonardo haalde de schouders op. Leonardo shrugged. Léonard haussa les épaules. ‘Dat ligt in Holland,' verduidelijkte Dolf. 'That is in Holland,' clarified Dolf. ‘Aha... Je komt uit Holland?' ‘Ja.' ‘Waarom versta je me dan bijna niet? In Holland spreken ze toch ook Diets? Don't they also speak Diets in Holland? Of ken je alleen dialect?' Jasses, wat is het allemaal moeilijk, dacht Dolf onrustig. Jasses, how difficult it is, Dolf thought restlessly. Jasses, comme c'est difficile, pensa Dolf avec agitation. Veel lastiger dan ik had verwacht. Much more difficult than I expected. Hij zuchtte en trachtte zich te herinneren wat hij over de Middeleeuwen wist. He sighed and tried to remember what he knew about the Middle Ages. Iedereen van het katholieke geloof. Anyone of the Catholic faith. Strijd om de macht tussen Duitse keizers en de paus. Battle for power between German emperors and the Pope. De bouw van machtige kathedralen, zoals die daar beneden: de Dom van Spiers. Onveilige wegen, moeilijke verbindingen, kruistochten, toernooien, vetes tussen vorsten en ridders. Unsafe roads, difficult connections, crusades, tournaments, feuds between princes and knights. De wetenschap nog in de kinderschoenen en dus veel bijgeloof. Science is still in its infancy and therefore a lot of superstition. De mensen droegen afweermiddelen bij zich tegen de Duivel, sloegen om elke kleinigheid een kruis en als iets hun tegenzat gaven ze daarvan de Duivel de schuld. The people carried repellents against the Devil, crossed themselves over every little thing, and if something bothered them, they blamed the Devil for it. Les gens portaient des répulsifs contre le diable, se signaient pour chaque petite chose, et quand quelque chose allait contre eux, ils blâmaient le diable. Ondanks de onveiligheid van wegen en zeeën werd er veel gereisd... Hij keek op en zag twee bruine konijntjes die op hun achterpoten naar hem zaten te kijken. Despite the insecurity of roads and seas, there was a lot of travel... He looked up to see two brown bunnies sitting on their hind legs, watching him. Hij hoorde Leonardo lachen, zag hem een kluitje aarde naar de diertjes gooien. He heard Leonardo laugh, saw him throw a clod of earth at the animals. Il entendit Leonardo rire, le vit jeter une motte de terre sur les animaux. Ze sprongen op hun gemak weg. They jumped off at ease. Ils sautèrent tranquillement. En achter hem, in bomen en struiken, tierelierden de vogels. And behind him, in trees and bushes, the birds squawked. Et derrière lui, dans les arbres et les buissons, les oiseaux se sont révoltés. Wat prachtig was het land om hem heen! How beautiful was the land around him! Ongerept, stralend van schoonheid in de zomerzon. Pristine, radiant with beauty in the summer sun. Préservée, rayonnante de beauté sous le soleil d'été. Langs de hellingen en in het brede dal, doorsneden door de rivier, lagen akkers en boomgaarden waar mensen aan het werk waren. Along the slopes and in the wide valley cut by the river were fields and orchards where people worked. Geen gebrom van auto's, geen gegier van vliegtuigen. Pas de bourdonnement de voitures, pas de crissement d'avions. Geen stank van uitlaatgassen of fabrieken. No stench of exhaust fumes or factories. Pas de puanteur des gaz d'échappement ou des usines. Dolf kreeg plotseling tranen in de ogen. Dolf suddenly had tears in his eyes. Waar was deze prachtige wereld gebleven in de twintigste eeuw? Where had this beautiful world gone in the twentieth century?