Start learning this lesson now

La Eta Princo, IV

IV

TIEL mi sciiĝis pri dua tre grava afero: la planedo, de kie li venis, estas apenaŭ pli granda ol la domo!

Tio ne povis min multe mirigi. Mi ja sciis, ke krom grandaj planedoj kiel Tero, Jupitero, Marso kaj Venuso, kiuj ricevis efektivajn nomojn, kelkaj estas tiel malgrandaj, ke oni tre malfacile povas vidi ilin per lorno. Kiam astronomo altrovas unu el ili, li atribuas al ĝi certan numeron kiel nomon. Ekzemple li nomas ĝin: "Asteroido 325. " Mi havas seriozajn motivojn por kredi, ke la planedo, de kie la eta princo venis, estas la asteroido B-612. Tiu asteroido estis vidita per lorno nur unufoje, en 1909, de turka astronomo.

Li tiam faris ĉe iu internacia astronomia kongreso grandan demonstracion pri sia eltrovo. Sed pro lia kostumo neniu kredis lin.

Tiaj estas la grandpersonoj.

Feliĉe por la reputacio de la asteroido B-612, iu turka diktatoro devigis sian popolon sub mortpuno vesti sin eŭropane. En tre eleganta vesto la astronomo refaris sian demonstracion en 1920. Kaj ĉifoje ĉiuj samopiniis kun li.

Se mi rakontis al vi tiujn detalojn pri la asteroido B-612 kaj konfidis ĝian numeron, estas nur pro la grandpersonoj. La grandpersonoj frandas ciferojn. Kiam vi parolas al ili pri nova amiko, ili neniam demandas vin pri ĉefaj aferoj. Neniam ili diras al vi: "Kia estas lia voĉo? Kiuj estas liaj ŝatataj ludoj? Ĉu li kolektas papiliojn?" Anstataŭe: "Kiom da fratoj li havas? Kiom li pezas? Kiom lia patro gajnas?" Nur tiam ili kredas, ke ili konas lin. Se vi diras al grandpersonoj: "Mi vidis belan domon el ruĝetaj brikoj kun geranioj ĉe la fenestroj kaj kolomboj sur la tegmento...", ili ne sukcesas imagi al si tiun domon. Oni devas diri al ili: "Mi vidis domon por cent mil frankoj." Tiam ili ekkrias: "Kiel beleta ĝi estas! " Nu, se vi diros al ili: "Pruvo ke la eta princo ekzistis, estas, ke li estis rava kaj ridis kaj deziris ŝafeton. Se iu deziras ŝafeton, tio pruvas, ke iu ekzistas", ili levos moke siajn ŝultrojn kaj nomos vin infano! Sed se vi diros al ili: "La planedo, de kie li venis, estas la asteroido B-612", ili tiam estos konvinkitaj, kaj ne plu ĝenos vin per siaj demandoj. Tiaj ili estas. Ni ne malpardonu tion al ili. La infanoj devas esti tre indulgemaj al la grandpersonoj.

Sed - kompreneble - ni, kiuj komprenas la vivon, ja fajfas pri numeroj! Mi bedaŭras, ke mi ne komencis tiun ĉi rakonton kvazaŭ fabelon. Plaĉus al mi diri:

"Foje estis eta princo, kiu loĝis sur planedo apenaŭ pli granda ol li, kaj tiu princo bezonis amikon." Por tiuj, kiuj komprenas la vivon, tio ĉi ŝajnus multe pli vera.

Fakte mi ne ŝatas, se oni legas mian libron supraĵe. Dolorigas min rakonti ĉi tiujn memoraĵojn. Jam antaŭ ses jaroj mia amiketo foriris kun sia ŝafeto. Se nun mi povas priskribi lin, mi faras tion por ne forgesi lin. Estas malgaje forgesi amikon. Ne ĉiu homo havas amikon. Kaj mi povus fariĝi tia, kiel la grandpersonoj, kiuj ne interesiĝas plu pri io krom ciferoj. Do ankaŭ pro tio mi aĉetis skatolon da farboj kaj aron da krajonoj. Ĉar mi neniam provis desegni ion alian krom fermita kaj malfermita boaoj, kiam mi estis sesjara, estas malfacile - en mia nuna aĝo - rekomenci desegni. Mi kompreneble povas fari la portretrojn kiel eble plej fidelaj. Sed mi ne estas tute certa, ĉu mi sukcesos. Unu desegno taŭgas, kaj alia ne similas plu. Mi ankaŭ eraras iom pri la staturo. Tie la eta princo estas tro granda. Aliloke li estas tro malgranda. Mi ankaŭ hezitas pri la koloro de lia vesteto. Mi do desegnas kun necerteco, tiel kaj tiel ĉi, pli-malpli bone. Eble mi eraros pri iuj pli gravaj detaloj, sed tion vi pardonu al mi. Mia amiketo neniam donis klarigojn. Eble li kredis min sama kiel sin. Sed mi - bedaŭrinde - ne kapablas vidi ŝafojn tra kesto. Eble mi estas iom kiel la grandpersonoj. Verŝajne mi maljuniĝis.

IV IV IV IV 4 IV IV

Tiaj estas la grandpersonoj. such|are|the|big people tels|sont|les|grandes personnes Voilà ce que sont les grandes personnes. Such are the great people.

Se mi rakontis al vi tiujn detalojn pri la asteroido B-612 kaj konfidis ĝian numeron, estas nur pro la grandpersonoj. if|I|I told|to|you|those|details|about|the|asteroid|B-612|and|I entrusted|its|number|it is|only|because of|the|grown-ups si|je|je racontai|à|vous|ces|détails|sur|l'|astéroïde|B-612|et|je confiai|son|numéro|c'est|seulement|à cause des||grandes personnes Si je vous racontais ces détails sur l'astéroïde B-612 et vous confiais son numéro, c'est uniquement à cause des grandes personnes. If I told you those details about asteroid B-612 and entrusted you with its number, it is only because of the grown-ups. La grandpersonoj frandas ciferojn. the|grown-ups|they gobble up|numbers les|grandes personnes|ils dévorent|chiffres Les grandes personnes se contentent de chiffres. The grown-ups munch on numbers. Kiam vi parolas al ili pri nova amiko, ili neniam demandas vin pri ĉefaj aferoj. when|you|speak|to|them|about|new|friend|they|never|ask|you|about|main|things quand|tu|parles|à|ils|sur|nouvel|ami|ils|jamais|demandent|te|sur|principales|affaires Quand vous leur parlez d'un nouvel ami, ils ne vous demandent jamais les choses principales. When you talk to them about a new friend, they never ask you about the main things. Neniam ili diras al vi: "Kia estas lia voĉo? never|they|say|to|you|what|is|his|voice jamais|ils|disent|à|toi|quel|est|sa|voix Ils ne vous disent jamais : "Quelle est sa voix ? They never say to you: "What is his voice like? Kiuj estas liaj ŝatataj ludoj? what|are|his|favorite|games quels|sont|ses|préférés|jeux Quels sont ses jeux préférés ? What are his favorite games? Ĉu li kolektas papiliojn?" whether|he|collects|butterflies est-ce que|il|collectionne|papillons Collectionne-t-il des papillons ?" Does he collect butterflies?" Anstataŭe: "Kiom da fratoj li havas? instead|how many|of|brothers|he|has au lieu de|combien|de|frères|il|a Au lieu de : "Combien de frères a-t-il ? Instead: "How many brothers does he have? Kiom li pezas? how much|he|weighs combien|il|pèse Combien pèse-t-il ? How much does he weigh? Kiom lia patro gajnas?" how much|his|father|earns combien|son|père|gagne Combien son père gagne-t-il ?" How much does his father earn?" Nur tiam ili kredas, ke ili konas lin. only|then|they|believe|that|they|know|him seulement|alors|ils|croient|que|ils|connaissent|lui Ce n'est qu'alors qu'ils croient le connaître. Only then do they believe that they know him. Se vi diras al grandpersonoj: "Mi vidis belan domon el ruĝetaj brikoj kun geranioj ĉe la fenestroj kaj kolomboj sur la tegmento...", ili ne sukcesas imagi al si tiun domon. if|you|say|to|adults|I|saw|beautiful|house|made of|reddish|bricks|with|geraniums|at|the|windows|and|pigeons|on|the|roof|they|not|succeed|to imagine|to|themselves|that|house si|tu|dis-tu|à|grands adultes|je|ai vu|belle|maison|en|rouges|briques|avec|géraniums|à|les|fenêtres|et|colombes|sur|le|toit|ils|ne|réussissent|imaginer|à|eux|cette|maison Si vous dites aux grandes personnes : "J'ai vu une belle maison en briques rouges avec des géraniums aux fenêtres et des pigeons sur le toit...", elles n'arrivent pas à imaginer cette maison. If you tell grown-ups: "I saw a beautiful house made of reddish bricks with geraniums at the windows and doves on the roof...", they cannot imagine that house. Oni devas diri al ili: "Mi vidis domon por cent mil frankoj." one|must|to say|to|them|I|saw|house|for|hundred|thousand|francs on|doit|dire|à|eux|je|ai vu|maison|pour|cent|mille|francs Il faut leur dire : "J'ai vu une maison pour cent mille francs." You have to tell them: "I saw a house for a hundred thousand francs." Tiam ili ekkrias: "Kiel beleta ĝi estas! then|they|exclaim|how|beautiful|it|is alors|ils|s'écrient|comme|belle|elle|est Alors elles s'écrient : "Comme elle est jolie ! Then they exclaim: "How lovely it is! " Nu, se vi diros al ili: "Pruvo ke la eta princo ekzistis, estas, ke li estis rava kaj ridis kaj deziris ŝafeton. well|if|you|say|to|them|proof|that|the|small|prince|existed|is|that|he|was|lovely|and|laughed|and|wanted|lamb eh bien|si|tu|dis-tu|à|eux|preuve|que|le|petit|prince|a existé|est|que|il|a été|ravissant|et|a ri|et|a voulu|agneau " Eh bien, si vous leur dites : "La preuve que le petit prince a existé, c'est qu'il était adorable et qu'il riait et qu'il voulait un petit mouton. " Well, if you tell them: "Proof that the little prince existed is that he was charming and laughed and wanted a lamb. Se iu deziras ŝafeton, tio pruvas, ke iu ekzistas", ili levos moke siajn ŝultrojn kaj nomos vin infano! if|someone|desires|lamb|that|proves|that|someone|exists|they|will raise|mockingly|their|shoulders|and|will call|you|child si|quelqu'un|désire|agneau|cela|prouve|que|quelqu'un|existe|ils|lèveront|moqueusement|leurs|épaules|et|appelleront|toi|enfant Si quelqu'un désire un mouton, cela prouve qu'une personne existe", ils hausseront les épaules avec moquerie et vous traiteront d'enfant ! "If someone wants a sheep, that proves that someone exists," they will mockingly shrug their shoulders and call you a child! Sed se vi diros al ili: "La planedo, de kie li venis, estas la asteroido B-612", ili tiam estos konvinkitaj, kaj ne plu ĝenos vin per siaj demandoj. but|if|you|will say|to|them|the|planet|from|where|he|came|is|the|asteroid|B-612|they|then|will be|convinced|and|not|anymore|will bother|you|with|their|questions mais|si|tu|diras|à|ils|la|planète|d'où|où|il|est venu|est|l'|astéroïde|B-612|ils|alors|seront|convaincus|et|ne|plus|dérangeront|toi|par|leurs|questions Mais si vous leur dites : "La planète d'où il vient est l'astéroïde B-612", ils seront alors convaincus et ne vous dérangeront plus avec leurs questions. But if you tell them: "The planet he came from is asteroid B-612," they will then be convinced, and will no longer bother you with their questions. Tiaj ili estas. such|they|are tels|ils|sont C'est ainsi qu'ils sont. Such they are. Ni ne malpardonu tion al ili. we|not|will forgive|that|to|them nous|ne|pardonnerons|cela|à|eux Nous ne leur pardonnerons pas cela. We do not forgive them for that. La infanoj devas esti tre indulgemaj al la grandpersonoj. the|children|must|be|very|indulgent|to|the|adults les|enfants|doivent|être|très|indulgents|envers|les|adultes Les enfants doivent être très indulgents envers les adultes. Children must be very indulgent towards adults.

"Foje estis eta princo, kiu loĝis sur planedo apenaŭ pli granda ol li, kaj tiu princo bezonis amikon." once|there was|small|prince|who|lived|on|planet|barely|more|big|than|he|and|that||needed|friend autrefois|il y avait|petit|prince|qui|il vivait|sur|planète|à peine|plus|grande|que|lui|et|ce|prince|il avait besoin|d'un ami "Il était une fois un petit prince qui vivait sur une planète à peine plus grande que lui, et ce prince avait besoin d'un ami." "Once there was a little prince who lived on a planet barely larger than himself, and this prince needed a friend." Por tiuj, kiuj komprenas la vivon, tio ĉi ŝajnus multe pli vera. for|those|who|understand|the|life|that|this|would seem|much|more|true pour|ceux|qui|ils comprennent|la|vie|cela|ici|il semblerait|beaucoup|plus|vrai Pour ceux qui comprennent la vie, cela semblerait beaucoup plus vrai. For those who understand life, this would seem much more true.

Fakte mi ne ŝatas, se oni legas mian libron supraĵe. actually|I|not|like|if|one|reads|my|book|superficially en fait|je|ne|j'aime|si|on|il lit|mon|livre|superficiellement En fait, je n'aime pas que l'on lise mon livre en surface. In fact, I do not like it when people read my book superficially. Dolorigas min rakonti ĉi tiujn memoraĵojn. it hurts|me|to tell|this|those|memories ça me fait mal|à moi|raconter|ces|ces|souvenirs Cela me fait mal de raconter ces souvenirs. It pains me to recount these memories. Jam antaŭ ses jaroj mia amiketo foriris kun sia ŝafeto. already|before|six|years|my|little friend|left|with|his|little sheep ||||||est parti||| Il y a déjà six ans, mon petit ami est parti avec son agneau. Already six years ago my little friend left with his sheep. Se nun mi povas priskribi lin, mi faras tion por ne forgesi lin. if|now|I|can|describe|him|I|do|that|in order to|not|forget|him |||||||||||oublier| Si je peux maintenant le décrire, je le fais pour ne pas l'oublier. If I can describe him now, I do it so as not to forget him. Estas malgaje forgesi amikon. it is|sad|to forget|a friend |mauvais|| C'est triste d'oublier un ami. It is sad to forget a friend. Ne ĉiu homo havas amikon. not|every|person|has|a friend Tout le monde n'a pas d'ami. Not everyone has a friend. Kaj mi povus fariĝi tia, kiel la grandpersonoj, kiuj ne interesiĝas plu pri io krom ciferoj. and|I|could|become|such|as|the|adults|who|not|are interested|anymore|in|something|except|numbers et|je|je pourrais|devenir|tel|que|les|adultes|qui|ne|s'intéressent|plus|à|quelque chose|sauf|chiffres Et je pourrais devenir comme les grands, qui ne s'intéressent plus à rien d'autre qu'à des chiffres. And I could become like the adults who are no longer interested in anything but numbers. Do ankaŭ pro tio mi aĉetis skatolon da farboj kaj aron da krajonoj. so|also|for|that|I|bought|box|of|paints|and|set|of|pencils donc|aussi|pour|cela|je|j'ai acheté|une boîte|de|peintures|et|un ensemble|de|crayons C'est aussi pour cela que j'ai acheté une boîte de peintures et un ensemble de crayons. So also for that reason I bought a box of paints and a set of pencils. Ĉar mi neniam provis desegni ion alian krom fermita kaj malfermita boaoj, kiam mi estis sesjara, estas malfacile - en mia nuna aĝo - rekomenci desegni. because|I|never|tried|to draw|something|else|except|closed|and|open|boas|when|I|was|six years old|it is|difficult|at|my|current|age|to start again|to draw parce que|je|jamais|j'ai essayé|dessiner|quelque chose|d'autre|sauf|fermé|et|ouvert|boas|quand|je|j'avais|six ans|il est|difficile|à|mon|actuel|âge|recommencer|dessiner Comme je n'ai jamais essayé de dessiner autre chose que des boas fermés et ouverts, quand j'avais six ans, il est difficile - à mon âge actuel - de recommencer à dessiner. Because I never tried to draw anything else but closed and open boas when I was six years old, it is difficult - at my current age - to start drawing again. Mi kompreneble povas fari la portretrojn kiel eble plej fidelaj. I|of course|can|to make|the||as|possibly|most|faithful je|bien sûr|je peux|faire|les|portraits|aussi|peut-être|le plus|fidèles Je peux bien sûr faire les portraits aussi fidèles que possible. I can of course make the portraits as faithful as possible. Sed mi ne estas tute certa, ĉu mi sukcesos. but|I|not|am|totally|sure|if|I|will succeed mais|je|ne|suis|tout à fait|sûr|si|je|réussirai Mais je ne suis pas tout à fait sûr de réussir. But I am not entirely sure if I will succeed. Unu desegno taŭgas, kaj alia ne similas plu. one|design|fits|and|another|not|looks|anymore un|dessin|convient|et|un autre|ne|ressemble|plus Un dessin convient, et l'autre ne ressemble plus. One design fits, and the other no longer resembles. Mi ankaŭ eraras iom pri la staturo. I|also|will be wrong|a bit|about|the|stature je|aussi|me tromperai|un peu|sur|la|stature Je me trompe aussi un peu sur la stature. I also make a mistake about the stature. Tie la eta princo estas tro granda. there|the|small|prince|is|too|big là|le|petit|prince|est|trop|grand Là, le petit prince est trop grand. There the little prince is too big. Aliloke li estas tro malgranda. elsewhere|he|is|too|small ailleurs|il|est|trop|petit Ailleurs, il est trop petit. Elsewhere he is too small. Mi ankaŭ hezitas pri la koloro de lia vesteto. I|also|hesitate|about|the|color|of|his|little outfit je|aussi|j'hésite|sur|la|couleur|de|son|petit vêtement J'hésite aussi sur la couleur de sa petite veste. I also hesitate about the color of his little suit. Mi do desegnas kun necerteco, tiel kaj tiel ĉi, pli-malpli bone. I|therefore|draw|with|uncertainty|like this|and|like that|here|||well je|donc|je dessine|avec|incertitude|ainsi|et|ainsi|ici|||bien Je dessine donc avec incertitude, comme ci, comme ça, plus ou moins bien. So I draw with uncertainty, this way and that, more or less well. Eble mi eraros pri iuj pli gravaj detaloj, sed tion vi pardonu al mi. maybe|I|will make a mistake|about|some|more|important|details|but|that|you|forgive|to|me peut-être|je|je me tromperai|sur|certains|plus|importants|détails|mais|cela|vous|pardonnez|à|moi Peut-être que je me tromperai sur certains détails plus importants, mais je vous demande pardon pour cela. Maybe I will make mistakes about some more important details, but please forgive me for that. Mia amiketo neniam donis klarigojn. my|little friend|never|gave|explanations Mon petit ami n'a jamais donné d'explications. My little friend never gave explanations. Eble li kredis min sama kiel sin. maybe|he|believed|me|same|as|himself Peut-être qu'il me croyait semblable à lui-même. Maybe he believed me the same as himself. Sed mi - bedaŭrinde - ne kapablas vidi ŝafojn tra kesto. but|I|unfortunately|not|can|see|sheep|through|box ||||||des moutons|| Mais moi - malheureusement - je ne peux pas voir les moutons à travers une boîte. But I - unfortunately - cannot see sheep through a box. Eble mi estas iom kiel la grandpersonoj. maybe|I|am|somewhat|like|the|adults Peut-être que je suis un peu comme les grands. Maybe I am a bit like the grown-ups. Verŝajne mi maljuniĝis. probably|I|have aged probablement|je|vieilli Il est probable que j'ai vieilli. I have probably aged.

PAR_TRANS:gpt-4o-mini=52.96 PAR_CWT:AvJ9dfk5=8.3 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=3.53 PAR_CWT:B7ebVoGS=10.1 fr:AvJ9dfk5 en:B7ebVoGS openai.2025-02-07 ai_request(all=32 err=0.00%) translation(all=61 err=0.00%) cwt(all=649 err=0.62%)