#79 – L'histoire du système de santé français (1) #79 - Die Geschichte des französischen Gesundheitssystems (1) #79 – The history of the French healthcare system (1) #79 - La historia del sistema sanitario francés (1) #79 - La storia del sistema sanitario francese (1) #第79回 「フランスの医療制度の歴史（1） #79 - De geschiedenis van de Franse gezondheidszorg (1) #79 - A história do sistema de saúde francês (1) #79 - История французской системы здравоохранения (1) #79 - Fransız sağlık sisteminin tarihi (1) #79 – 法国卫生系统的历史（1）

Salut à toutes et à tous, bienvenue ! Hello everyone, welcome! C'est Hugo et je suis ravi de vous retrouver pour ce nouvel épisode. It's Hugo and I am delighted to meet you for this new episode. 我是雨果，我很高興您能回來觀看新一集。 Contrairement aux dernières semaines, peut-être que cette fois, vous m'écoutez en vous promenant dehors. Unlike the last few weeks, maybe this time you are listening to me as you walk outside. Son birkaç haftanın aksine, belki de bu kez dışarıda dolaşırken beni dinliyorsunuzdur. Peut-être que vous avez repris le travail au bureau et que là, vous êtes dans la voiture ou dans le métro. Maybe you have returned to work at the office and there you are in the car or in the subway. Car oui, le déconfinement a commencé un peu partout, autrement dit la fin du confinement, des mesures d'isolement. Because yes, deconfinement has started everywhere, in other words the end of confinement, of isolation measures. Porque sim, o desconfinamento começou em toda parte, ou seja, o fim do confinamento, as medidas de isolamento. Başka bir deyişle, hapsetme ve tecrit tedbirlerinin sonu. Bien sûr, le combat contre le virus n'est pas terminé, il faut rester vigilant, rester prudent. Of course, the fight against the virus is not over, we must remain vigilant, remain cautious. Donc j'imagine que chez vous aussi, c'est un déconfinement partiel, progressif, un déconfinement en plusieurs étapes. So I imagine that with you too, it is a partial, progressive deconfinement, a deconfinement in several stages. Sanırım sizin için de kısmi, kademeli bir arınma, birkaç aşamalı bir arınma söz konusu.

En Pologne, on est déjà à la 3ème phase du déconfinement. In Poland, we are already in the 3rd phase of deconfinement. On peut sortir librement, les parcs et les jardins publics ont rouverts, beaucoup de personnes sont retournées au travail, la plupart des magasins fonctionnent normalement. People can go out freely, parks and public gardens have reopened, many people have returned to work, most shops are functioning normally. Par contre, tout le monde est obligé de porter un masque. However, everyone is obliged to wear a mask. C'est pas très agréable, d'ailleurs on voit souvent des gens porter leur masque soit autour du cou ou seulement accroché à une oreille, pour ne pas être gênés mais pouvoir le remettre rapidement s'ils voient des policiers. It's not very pleasant, moreover we often see people wearing their mask either around their neck or only hanging on one ear, so as not to be embarrassed but to be able to put it on quickly if they see the police. Bu pek hoş bir durum değil ve sık sık insanların maskelerini boyunlarına taktıklarını ya da sadece bir kulaklarının üzerinden sarkıttıklarını görüyoruz, böylece hem utanmıyorlar hem de polis memurlarını gördüklerinde hemen geri takabiliyorlar. C'est pas très malin vu que si on porte son masque comme ça, ça ne bloque pas la propagation des germes? Isn't that smart since if you wear your mask like that, it doesn't block the spread of germs? Não é inteligente, já que se você usar sua máscara assim, ela não bloqueia a propagação de germes? Maskenizi bu şekilde takmanızın mikropların yayılmasını engellemeyeceği düşünüldüğünde, bu pek de akıllıca değil, öyle değil mi? Mais il faut croire que certaines personnes ont plus peur de se prendre une amende que d'attraper le coronavirus. But we have to believe that some people are more afraid of getting a fine than of catching the coronavirus. Mas temos que acreditar que algumas pessoas têm mais medo de ser multadas do que de pegar o coronavírus. Ancak görünen o ki bazı insanlar koronavirüse yakalanmaktan çok para cezasına çarptırılmaktan korkuyor. D'ailleurs, connaissant mes compatriotes, j'imagine que c'est pareil en France. Besides, knowing my compatriots, I imagine it's the same in France. Yurttaşlarımı tanıdığım için Fransa'da da durumun aynı olduğunu tahmin ediyorum.

Mais bon, je ne vais pas m'étaler sur le sujet, on a des choses plus intéressantes à découvrir aujourd'hui. But hey, I'm not going to dwell on the subject, we have more interesting things to discover today. Ah oui, ça c'est une bonne expression, «s'étaler sur un sujet», ça veut dire en parler en détail et, en général, pendant un certain temps. Ah yes, that's a good expression, “to spread over a subject”, that means to speak about it in detail and, in general, for a certain time. Ah, sí, es una buena expresión, "detenerse en un tema" significa hablar de él en detalle y, en general, durante algún tiempo. Ah sim, essa é uma boa expressão, "espalhar sobre um assunto", que significa falar sobre isso em detalhes e, em geral, por um certo tempo. Donc c'est plutôt utilisé de manière négative. So it is rather used in a negative way. On dit : «Bon, on ne va pas s'étaler sur le sujet», autrement dit «on ne va pas en parler plus longtemps, on ne va pas entrer dans les détails». We say: "Okay, we are not going to dwell on the subject", in other words "we are not going to talk about it any longer, we are not going to go into details". Comme je vous l'ai dit, je n'ai pas envie de vous assommer une fois de plus avec le coronavirus donc je ne vais pas m'étaler sur le sujet. Like I told you, I don't feel like knocking you out again with the coronavirus so I won't dwell on the subject.

Néanmoins, on va quand même s'intéresser à une question qui s'y rattache, qui touche ce problème, celle des systèmes de santé. Nevertheless, we will nonetheless be interested in a related issue, which touches on this problem, that of health systems. Bununla birlikte, bu soruna değinen ilgili bir konuya, sağlık sistemlerine bakacağız. Il y a plusieurs personnes qui m'ont écrit pour me demander de parler du système de santé français, mais je ne savais pas comment traiter ce sujet de manière intéressante, du moins jusqu'à il y a quelques semaines. There are several people who have written to me asking me to talk about the French health system, but I didn't know how to deal with this subject in an interesting way, at least until a few weeks ago. Várias pessoas me escreveram pedindo para falar sobre o sistema de saúde francês, mas eu não sabia como lidar com esse assunto de uma forma interessante, pelo menos até algumas semanas atrás. Birçok kişi bana mektup yazarak Fransız sağlık sistemi hakkında konuşmamı istedi, ancak en azından birkaç hafta öncesine kadar bu konuyu ilginç bir şekilde nasıl ele alacağımı bilmiyordum. Maintenant, avec la crise actuelle, je pense qu'on a un bon angle d'attaque. Now, with the current crisis, I think we have a good angle of attack. Agora, com a crise atual, acho que temos um bom ângulo de ataque. Şimdi, mevcut krizle birlikte, iyi bir saldırı açısına sahip olduğumuzu düşünüyorum.

Avant de se plonger dans ce sujet passionnant, je vais laisser la parole à une cinéphile qui va nous recommander ses films français préférés. Before delving into this fascinating subject, I will hand the floor over to a cinephile who will recommend her favorite French films to us. Bu büyüleyici konuya girmeden önce, sözü en sevdiği Fransız filmlerini önerecek olan bir sinema tutkununa vereceğim.

«Bonjour Hugo, je m'appelle Bashak. “Hello Hugo, my name is Bashak. Je suis turque et j'habite au Canada. I'm Turkish and I live in Canada. Je suis tes podcasts presque depuis que j'ai commencé à apprendre le français. I've been following your podcasts almost since I started learning French. Je les aime beaucoup. I love them a lot. Ils ne sont pas seulement des enregistrements français avec lesquels je peux améliorer mon français, mais aussi un trésor dans lequel je peux obtenir beaucoup d'informations chaque fois. They are not only French recordings with which I can improve my French, but also a treasure in which I can get a lot of information every time.

Aujourd'hui, j'ai écouté ton podcast «d'où viennent nos goûts» et j'étais curieuse à propos du film «Le goût des autres». Today I listened to your podcast "Where do our tastes come from" and I was curious about the movie "The taste of others". Bugün "Zevklerimiz nereden geliyor" podcast'inizi dinledim ve "Le goût des autres" filmini merak ettim. J'ai regardé pendant quelques semaines des films français. I watched French films for a few weeks. J'ai regardé par exemple «Le prénom», «Bienvenue chez les Ch'tis», «Le nom des gens» et un film québécois «Monsieur Lazhar» qui étaient tous de très bons films. For example, I watched “The First Name”, “Bienvenue chez les Ch'tis”, “Le nom des gens” and a Quebec film “Monsieur Lazhar” which were all very good films. Donc j'ai regardé aussi «Le goût des autres» après l'avoir entendu dans ton podcast et je l'ai trouvé magnifique ! So I also watched “The Taste of Others” after hearing it on your podcast and I thought it was wonderful! Ben de podcast'inizde duyduktan sonra "Le goût des autres" filmini izledim ve harika olduğunu düşündüm! Il est calme, simple et émouvant. It is calm, simple and moving.

Je me suis rendu compte que j'aime les films français et je vais continuer de les regarder. I realized that I like French films and I will continue to watch them. Fransız filmlerini sevdiğimi fark ettim ve onları izlemeye devam edeceğim. Donc si tu pouvais donner plus de suggestions de films, je serais heureuse. So if you could give more movie suggestions, I'd be happy. Bu yüzden daha fazla film önerisi verirseniz mutlu olurum. Voilà, merci beaucoup pour tes podcasts !» There you go, thank you very much for your podcasts! ” İşte böyle, podcast'leriniz için çok teşekkür ederim!"

Bashak, je te remercie pour ton message et tes recommandations de films. Bashak, thank you for your post and your movie recommendations. Je suis sûr que ça va inspirer d'autres auditeurs. I'm sure it will inspire other listeners. Si vous voulez retrouver les films qu'a mentionnés Bashak, je vous invite à consulter la transcription de l'épisode. If you want to find the films that Bashak mentioned, I invite you to consult the transcript of the episode. Bashak'ın bahsettiği filmleri görmek isterseniz, lütfen bölümün transkriptine bakınız. Personnellement, je dois vous avouer que je regarde assez peu de films français, ma culture cinématographique francophone est plutôt limitée. Personally, I must admit that I watch relatively few French films, my French-speaking cinematographic culture is rather limited. 就我个人而言，我必须承认我看的法国电影很少，我的法语电影文化相当有限。 J'ai vu «Le prénom», un des films recommandés par Bashak, et j'ai trouvé ça pas mal. I saw “The First Name”, one of the films recommended by Bashak, and I thought it was okay. 我看了巴沙克推荐的电影之一《名字》，我觉得还不错。

Mais sinon, je réfléchis, est-ce que j'ai vu quelque chose d'intéressant dernièrement ? But if not, I'm thinking, have I seen anything interesting lately? Mas se não, penso nisso, tenho visto algo interessante ultimamente? Ama bunun dışında, son zamanlarda ilginç bir şey gördüm mü diye düşünüyorum. Alors, avec ma copine, on a regardé le premier épisode d'une nouvelle série belge sur Netflix qui s'appelle «Into the night» (je sais pas pourquoi le titre est en anglais d'ailleurs). So, with my girlfriend, we watched the first episode of a new Belgian series on Netflix called “Into the night” (I don't know why the title is in English by the way). Então, com minha namorada, assistimos o primeiro episódio de uma nova série belga na Netflix chamada “Into the night” (não sei porque o título está em inglês, aliás). Mais pour être honnête, j'ai trouvé ça très mauvais donc je peux pas vous la recommander. But to be honest I found it very bad so I can't recommend it to you. Mas, para ser sincero, achei muito ruim, então não posso recomendar a você. Non, là, je sèche un peu. No, there, I dry a little. Não, aí, eu seco um pouco. Hayır, şu anda biraz şaşkınım. Vous devriez plutôt chercher sur internet, il y a plein de sites avec des classements des meilleurs films francophones, ou des listes avec tous ceux qui sont disponibles sur Netflix dans votre pays. You should rather search the internet, there are plenty of sites with rankings of the best French-speaking films, or lists with all those available on Netflix in your country. Je pense que ça, ça vous sera plus utile que mes recommandations ! I think that will be more useful to you than my recommendations! Bunu benim önerilerimden daha faydalı bulacağınızı düşünüyorum!

Allez, on ferme la page cinéma et on passe à notre sujet du jour. Come on, we close the movie page and move on to our topic of the day.

En général, le système de santé, c'est pas forcément un sujet qui passionne les foules. In general, the health system is not necessarily a subject that crowds of people love. Genel olarak sağlık sistemi insanları heyecanlandıran bir konu değil. En fait, on s'y intéresse seulement quand on en a besoin et, dans la plupart des cas, c'est pas un moment très agréable (par exemple quand on se retrouve aux urgences après un accident, quand on doit voir un spécialiste et que le prix de la consultation est une mauvaise surprise). In fact, you only care about it when you need it and, in most cases, it's not a very pleasant time (for example when you find yourself in the emergency room after an accident, when you have to see a specialist and that the price of the consultation is a bad surprise). Aslında, sadece ihtiyacımız olduğunda ilgileniriz ve çoğu durumda bu pek de hoş bir zaman değildir (örneğin, bir kazadan sonra kendimizi acil bir durumda bulduğumuzda, bir uzmana görünmemiz gerektiğinde ve konsültasyonun maliyeti kötü bir sürpriz olduğunda). Bref, on veut que ça fonctionne quand on en a besoin, et on ne veut pas devoir payer trop cher pour avoir accès à tous ces services. In short, we want it to work when we need it, and we don't want to have to pay too much to have access to all these services. Kısacası, ihtiyacımız olduğunda çalışmasını istiyoruz ve tüm bu hizmetlere erişim için çok fazla ödeme yapmak zorunda kalmak istemiyoruz.

Mais le système de santé, c'est bien plus que ces moments-là. But the health care system is much more than these moments. Ancak sağlık sistemi bundan çok daha fazlasıdır. Chaque jour, la vie d'innombrables personnes en dépend : pour faire naître les bébés dans de bonnes conditions et réduire au maximum la mortalité infantile, pour soigner les maladies plus ou moins graves que l'on attrappe à tous les âges, mais aussi pour que les personnes âgées puissent finir leur vie dans la dignité. Every day, the lives of countless people depend on it: to give birth to babies in good conditions and to reduce infant mortality as much as possible, to treat more or less serious diseases that we catch at all ages, but also to that the elderly can end their lives with dignity. Elke dag hangt het leven van ontelbare mensen ervan af: om ervoor te zorgen dat baby's in goede omstandigheden worden geboren en om kindersterfte zoveel mogelijk te beperken, om ziekten van verschillende ernst te behandelen die op alle leeftijden worden opgelopen, en ook om ervoor te zorgen dat ouderen een waardig leven kunnen leiden. Her gün sayısız insanın yaşamı buna bağlıdır: bebeklerin iyi koşullarda doğmasını sağlamak ve bebek ölümlerini mümkün olduğunca azaltmak, her yaşta ortaya çıkan çeşitli ciddiyet derecelerindeki hastalıkları tedavi etmek ve ayrıca yaşlıların hayatlarını onurlu bir şekilde sürdürebilmelerini sağlamak. En fait, notre vie, la vie de chaque individu, de chaque famille, est intimement liée au système de santé. In fact, our life, the life of each individual, of each family, is intimately linked to the health system. Aslında hayatlarımız, her bireyin ve her ailenin hayatı, sağlık sistemiyle yakından bağlantılıdır.

D'après l'Organisation Mondiale de la Santé (l'OMS, vous savez, cette organe des Nations Unies), le système de santé a un double objectif. According to the World Health Organization (WHO, you know, that organ of the United Nations), the health system has a dual purpose. Segundo a Organização Mundial da Saúde (OMS, você sabe, aquele órgão das Nações Unidas), o sistema de saúde tem uma dupla finalidade. Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO, bilirsiniz, şu Birleşmiş Milletler organı) göre sağlık sisteminin ikili bir amacı vardır. Premièrement, un objectif de qualité – atteindre le meilleur niveau de santé moyen possible. First, a quality goal - to achieve the best possible average level of health. Em primeiro lugar, um objetivo de qualidade - atingir o melhor nível médio possível de saúde. İlk olarak, bir kalite hedefi - mümkün olan en iyi ortalama sağlık seviyesine ulaşmak. Et deuxièmement, un objectif d'équité, celui de réduire au maximum les écarts, les différences, entre les individus, c'est-à-dire d'assurer à chacun la même qualité de soins, sans discrimination. And second, an objective of equity, that of reducing as much as possible the gaps, the differences, between individuals, that is to say to ensure everyone the same quality of care, without discrimination.

Comme vous le savez, la performance du système de santé dépend en grande partie du gouvernement, donc de choix politiques. As you know, the performance of the health system depends to a large extent on the government, and therefore on political choices. C'est très visible dans les moments de crise comme celui qu'on est en train de vivre actuellement. It is very visible in times of crisis like the one we are currently experiencing. Bu durum, şu anda yaşadığımız gibi kriz dönemlerinde çok daha görünür hale gelmektedir. Mais ça n'a pas toujours été comme ça. But it wasn't always like this. Ama her zaman böyle değildi.

Pendant longtemps, la santé était exclusivement une affaire privée. For a long time, health was exclusively a private matter. Uzun bir süre boyunca sağlık sadece özel bir konu olarak kaldı. Par exemple, dans les monarchies d'Ancien régime, les rois ne se préoccupaient pas vraiment de la santé de leurs sujets. For example, in the Old Regime monarchies, kings did not really care about the health of their subjects. Örneğin, Ancien Régime monarşilerinde krallar tebaalarının sağlığıyla pek ilgilenmezlerdi. Si on tombait malade ou qu'on avait un accident, c'était notre problème, pas celui du roi. If we got sick or had an accident, that was our problem, not the king's. Eğer hastalanır ya da kaza geçirirsek, bu bizim sorunumuzdu, Kral'ın değil. Mais petit à petit, avec la création de l'État moderne, la santé est devenue une affaire publique. But little by little, with the creation of the modern state, health has become a public affair. Ancak modern devletin kurulmasıyla birlikte sağlık yavaş yavaş kamusal bir mesele haline geldi. En particulier, depuis la 2nde moitié du XXème siècle, dans les pays développés, les citoyens considèrent qu'ils ont un droit à la santé, un droit à la santé qui relève en grande partie de la responsabilité de l'État. In particular, since the second half of the 20th century, in developed countries, citizens consider that they have a right to health, a right to health which is largely the responsibility of the State. Em particular, desde a segunda metade do século XX, nos países desenvolvidos, os cidadãos consideram que têm direito à saúde, direito à saúde que é, em grande parte, responsabilidade do Estado. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından bu yana, gelişmiş ülkelerdeki vatandaşlar, büyük ölçüde Devletin sorumluluğunda olan bir sağlık hakkına sahip olduklarını düşünmektedirler.

Mais cette évolution cache des stratégies très différentes d'un pays à l'autre, notamment en fonction du parti politique au pouvoir. But this development hides very different strategies from one country to another, in particular depending on the political party in power. Ancak bu eğilim, özellikle iktidardaki siyasi partiye bağlı olarak, bir ülkeden diğerine çok farklı stratejileri gizlemektedir. Il y a la question du rôle du secteur public et du secteur privé dans ce système de santé, mais aussi et surtout, la question de son financement. There is the question of the role of the public and private sectors in this health system, but also and above all, the question of its financing. Bu sağlık sisteminde kamu ve özel sektörün rolünün yanı sıra ve hepsinden önemlisi finansman sorunu vardır. Tout ça fait que ce fameux «droit à la santé» n'est pas le même partout. All this means that this famous “right to health” is not the same everywhere. Tudo isso significa que este famoso "direito à saúde" não é o mesmo em todos os lugares. Tüm bunlar, meşhur "sağlık hakkının" her yerde aynı olmadığı anlamına gelmektedir. Par exemple, moi, en tant que Français, quand j'étais petit, je pensais qu'aller chez le médecin et recevoir des médicaments, c'était quelque chose de gratuit, que si on avait un accident, on était directement conduit et soigné à l'hôpital sans avoir besoin de payer quoi que ce soit. For example, me, as a Frenchman, when I was little, I thought that going to the doctor and receiving medication was something free, that if we had an accident, we were directly driven and treated. to the hospital without needing to pay anything. Por exemplo, enquanto criança francesa, pensava que ir ao médico e receber medicamentos era grátis, que se tivéssemos um acidente, seríamos levados diretamente para o hospital e tratados sem ter de pagar nada. Örneğin, Fransız bir çocuk olarak doktora gitmenin ve ilaç almanın ücretsiz olduğunu, bir kaza geçirdiğinizde doğrudan hastaneye götürüldüğünüzü ve hiçbir ücret ödemeden tedavi edildiğinizi sanıyordum. Plus tard, je me suis rendu compte que c'était loin d'être le cas dans tous les pays du monde. Later, I realized that this was far from being the case in all countries of the world. Mais tarde, apercebi-me de que isso estava longe de ser o caso em todos os países do mundo. Daha sonra bunun dünyanın her ülkesinde böyle olmadığını fark ettim. Je me souviens que la première fois où j'ai entendu parler du système de santé américain, j'ai été assez surpris… I remember the first time I heard about the American healthcare system, I was quite surprised… Amerikan sağlık sistemini ilk duyduğumda oldukça şaşırdığımı hatırlıyorum...

Bref, c'est vrai qu'en France, l'État joue un rôle très important dans beaucoup de domaines, et notamment dans celui de la santé. In short, it is true that in France, the State plays a very important role in many fields, and in particular in that of health. Kısacası, Fransa'da devletin birçok alanda ve özellikle de sağlık alanında çok önemli bir rol oynadığı doğrudur. D'ailleurs, vous avez peut-être entendu dire que la France a le meilleur système de santé du monde. Besides, you may have heard that France has the best healthcare system in the world. Aslında, Fransa'nın dünyadaki en iyi sağlık sistemine sahip olduğunu duymuş olabilirsiniz. C'était la conclusion d'une étude internationale menée par l'OMS. This was the conclusion of an international study conducted by the WHO. Bu, DSÖ tarafından yürütülen uluslararası bir çalışmanın sonucuydu. En 2000, l'OMS a fait une étude pour analyser les différents systèmes de santé dans le monde, pour comparer leur efficacité, et c'est la France qui est arrivée en tête du classement. In 2000, the WHO carried out a study to analyze the different health systems in the world, to compare their effectiveness, and it was France which came first in the ranking. 2000 yılında DSÖ, dünyadaki farklı sağlık sistemlerini analiz etmek ve etkinliklerini karşılaştırmak amacıyla bir çalışma yürütmüş ve Fransa listenin başında yer almıştır. Cocorico ! Cock-a-doodle Doo ! Aman Tanrım! Évidemment, ce résultat a été beaucoup partagé dans les médias français et il a fait la fierté de mes compatriotes. Obviously, this result was widely shared in the French media and it made my compatriots proud. Açıkçası bu sonuç Fransız medyasında geniş yer buldu ve yurttaşlarımı gururlandırdı. Bon, peut-être pas autant que nos deux victoires en Coupe du monde, mais quand même ! Well, maybe not as much as our two World Cup victories, but still! Bem, talvez não tanto quanto nossas duas vitórias na Copa do Mundo, mas ainda assim! Belki iki Dünya Kupası zaferimiz kadar çok değil ama yine de! C'était plutôt une bonne nouvelle. It was rather good news. Foi uma notícia muito boa. Oldukça iyi bir haberdi.

Le problème, c'est que la situation s'est beaucoup dégradée depuis. The problem is that the situation has deteriorated a lot since then. Sorun şu ki, o zamandan bu yana durum oldukça kötüleşti. Car oui, comme je vous l'ai dit, cette étude a été publiée en 2000, il y a déjà 20 ans. Because yes, as I told you, this study was published in 2000, already 20 years ago. Evet, dediğim gibi, bu çalışma 2000 yılında, yani 20 yıl önce yayımlandı. Depuis, de l'eau a coulé sous les ponts, comme on dit. Since then, water has flowed under the bridges, as they say. Sindsdien is er water onder de brug gestroomd, zoals ze zeggen. Desde então, a água correu por baixo das pontes, como dizem. O zamandan beri, dedikleri gibi köprünün altından çok sular aktı. C'est la même expression en anglais (et j'imagine dans d'autres langues) : «de l'eau a coulé sous les ponts», autrement dit les choses ont changé, la situation a évolué. It's the same expression in English (and I imagine in other languages): “water has flowed under the bridges”, in other words things have changed, the situation has evolved. Je n'ai pas réussi à trouver d'étude plus récente de l'OMS, je ne crois pas qu'ils en aient publié d'autre depuis la 1ère édition faite en 2000. I have not been able to find a more recent study from the WHO, I do not believe they have published another since the 1st edition made in 2000. DSÖ'nün daha yeni bir çalışmasını bulamadım ve 2000 yılındaki 1. baskıdan bu yana daha fazla yayın yaptıklarını sanmıyorum. Mais dans les classements plus récents réalisés par d'autres institutions, la France arrive en général entre la 15ème et la 20ème places. But in the more recent rankings carried out by other institutions, France generally arrives between 15th and 20th places. Ancak diğer kurumlar tarafından yapılan daha yeni sıralamalarda Fransa genellikle 15 ila 20. sıralar arasında yer almaktadır. Les pays qui sont en tête maintenant, c'est plutôt la Suisse, les Pays-Bas ou encore Singapour. The countries that are in the lead now are rather Switzerland, the Netherlands and Singapore. Şu anda önde gelen ülkeler İsviçre, Hollanda ve Singapur'dur.

Alors, en voyant cette contre-performance, on peut se demander pourquoi le système français a tellement chuté. So, seeing this poor performance, one can wonder why the French system has fallen so much. Então, vendo esse fraco desempenho, pode-se perguntar por que o sistema francês caiu tanto. Dolayısıyla, bu düşük performansa baktığınızda, Fransız sisteminin neden bu kadar geride kaldığını merak etmeniz gerekiyor. Est-ce que c'est lié au budget des hôpitaux ? Is it related to the budget of the hospitals? Hastane bütçesiyle bağlantılı mı? Est-ce que tous les meilleurs médecins ont quitté le pays ? Have all the best doctors left the country? En iyi doktorların hepsi ülkeyi terk mi etti? Ou bien s'agit-il d'un problème plus profond ? Or is it a deeper problem? Yoksa daha derin bir sorun mu var?

Pour tenter de répondre à toutes ces questions, on va d'abord s'intéresser à l'histoire des systèmes de santé modernes. To try to answer all these questions, we will first look at the history of modern health systems. Tüm bu soruları yanıtlamak için öncelikle modern sağlık sistemlerinin tarihine bakacağız. Comment les sociétés ont-elles fait de la santé une affaire publique et plus seulement un problème individuel ? How have societies made health a public matter and no longer just an individual problem? Toplumlar sağlığı nasıl sadece bireysel bir mesele olmaktan çıkarıp kamusal bir mesele haline getirdi? Ensuite, on verra sur quels grands principes le modèle français repose et comment il fonctionne. Then, we will see on which main principles the French model is based and how it works. Daha sonra Fransız modelinin dayandığı ana ilkelere ve nasıl çalıştığına bakacağız. Pour finir, on évoquera les problèmes qu'il rencontre depuis quelques années et qui ont été mis en évidence par la crise du COVID-19. Finally, we will discuss the problems he has been encountering in recent years and which have been highlighted by the COVID-19 crisis. Tot slot kijken we naar de problemen die het de afgelopen jaren heeft ondervonden, met als hoogtepunt de COVID-19-crisis. Son olarak, COVID-19 krizi ile vurgulanan son yıllarda karşılaştığı sorunlara bakacağız. Bref, comme d'habitude, on a un programme assez chargé alors ne perdons pas plus de temps : c'est parti ! In short, as usual, we have a fairly busy schedule so let's not waste any more time: let's go! Kortom, zoals gewoonlijk hebben we een behoorlijk vol programma, dus laten we geen tijd meer verspillen: daar gaan we! Resumindo, como de costume, temos uma agenda bastante ocupada, então não vamos perder mais tempo: vamos lá! Kısacası, her zamanki gibi oldukça dolu bir programımız var, bu yüzden daha fazla zaman kaybetmeyelim: işte başlıyoruz!

Pour avoir un système de santé, il y a deux conditions nécessaires. To have a health system, there are two necessary conditions. La première, c'est d'avoir des personnes qui savent (ou du moins, qui croient savoir) comment soigner les maladies. The first is to have people who know (or at least think they know) how to cure disease. De eerste is om mensen te hebben die weten (of tenminste denken te weten) hoe ze ziektes moeten behandelen. Birincisi, hastalıkların nasıl tedavi edileceğini bilen (ya da en azından bildiğini düşünen) insanlara sahip olmaktır. Ce verbe, «soigner», il va être très important pour le reste de cet épisode donc j'espère que vous le connaissez. This verb, "to cure", is going to be very important for the rest of this episode so I hope you know it. Bu fiil, "önemsemek", bu bölümün geri kalanı için çok önemli olacak, bu yüzden umarım aşinasınızdır. Je sais qu'il n'est pas facile à prononcer. I know it is not easy to pronounce. «Soigner», ça veut dire «s'occuper de rétablir la santé de quelqu'un», par exemple le médecin «soigne» ses patients. "To treat" means "to take care of restoring someone's health", for example the doctor "heals" his patients. On dit aussi «guérir». It is also said to “cure”. Et le nom, c'est «soin». And the name is “care”. En général, on l'utilise plutôt au pluriel, «les soins», prodiguer des soins. In general, it is used more in the plural, "care", to provide care. Over het algemeen wordt het in het meervoud gebruikt, "les soins", om zorg te verlenen. Em geral, usa-se mais no plural, "cuidar", para cuidar.

Bref, si on en croit les archéologues, cette première condition était présente dès la préhistoire. In short, if we are to believe the archaeologists, this first condition was present from prehistoric times. En étudiant les squelettes de nos ancêtres, on a découvert que déjà à cette époque, les hommes préhistoriques avaient développé des techniques pour essayer de soigner les blessures des membres de leur tribu. By studying the skeletons of our ancestors, it was discovered that already at this time, prehistoric men had developed techniques to try to heal the wounds of members of their tribe. Atalarımızın iskeletlerini inceleyerek, tarih öncesi insanın kabile üyelerinin yaralarını tedavi etmek için zaten teknikler geliştirmiş olduğunu keşfettik.

Par contre, la deuxième condition nécessaire à la mise en place d'un système de santé, elle a été remplie beaucoup plus tard. Andererseits wurde die zweite Voraussetzung für die Errichtung eines Gesundheitssystems viel später erfüllt. On the other hand, the second condition necessary for the establishment of a health system, it was fulfilled much later. Öte yandan, bir sağlık sisteminin kurulması için gerekli olan ikinci koşul çok daha sonra karşılanmıştır. Cette condition, c'est d'avoir une société suffisamment organisée pour qu'elle puisse créer des institutions faites spécialement pour protéger la santé des citoyens. This condition is to have a society sufficiently organized so that it can create institutions made especially to protect the health of citizens. Bu koşul, vatandaşlarının sağlığını korumak için özel olarak tasarlanmış kurumlar oluşturabilecek kadar örgütlenmiş bir topluma sahip olmaktır. On va voir que cette condition n'a été remplie qu'à partir du XIXème siècle. We will see that this condition was not fulfilled until the 19th century.

Bien sûr, il y a eu des hôpitaux et des écoles de médecine bien avant le XIXème siècle. Of course, there were hospitals and medical schools long before the 19th century. Elbette 19. yüzyıldan çok önce de hastaneler ve tıp fakülteleri vardı. Par exemple, dans la Grèce antique, il existait déjà des écoles de médecine comme celles créées par le célèbre Hippocrate. For example, in ancient Greece, there were already medical schools like those created by the famous Hippocrates. Örneğin Antik Yunan'da, ünlü Hipokrat tarafından kurulan tıp okulları gibi tıp okulları zaten vardı. Et un peu plus tard, les Romains ont inventé les premiers hôpitaux, qui étaient surtout des endroits pour soigner les soldats blessés. And a little later the Romans invented the first hospitals, which were mostly places to treat wounded soldiers. Ve bir süre sonra Romalılar, esas olarak yaralı askerlerin tedavi edildiği yerler olan ilk hastaneleri icat ettiler. Mais ces institutions étaient réservées à une petite partie de la population donc on ne pouvait pas vraiment les qualifier de «système de santé». But these institutions were reserved for a small part of the population so we could not really qualify them as "health system". Ancak bu kurumlar nüfusun küçük bir kısmı için ayrılmıştı, bu nedenle gerçekten bir "sağlık sistemi" olarak tanımlanamazlardı.

Mais là où les Romains étaient très forts, c'était sur la question de l'hygiène dans les villes. But where the Romans were very strong, it was on the question of hygiene in the cities. Ancak Romalıların çok güçlü olduğu alan kentsel hijyen alanıydı. Ils avaient déjà mis en place des égouts. They already had sewers in place. Kanalizasyonları çoktan kurmuşlardı. Les égouts, c'est un système de canalisations pour collecter et évacuer les eaux usées, l'eau sale qui a été utilisée dans une maison par exemple. Sewers is a system of pipes to collect and evacuate wastewater, dirty water that has been used in a house, for example. Kanalizasyon, atık suyu (örneğin bir evde kullanılan kirli su) toplamak ve tahliye etmek için kullanılan bir boru sistemidir. Les Romains avaient aussi systématisé l'installation de fontaines dans les villes pour avoir de l'eau propre. The Romans had also systematized the installation of fountains in the cities to have clean water. Romalılar ayrıca temiz su sağlamak için şehirlere sistematik olarak çeşmeler kurdular. Toutes ces inventions permettaient d'avoir de meilleures conditions d'hygiène et donc de prévenir les épidémies. All these inventions made it possible to have better hygienic conditions and therefore to prevent epidemics.

Malheureusement, au Moyen-Âge, on a complètement oublié ces belles inventions, du moins en Europe. Unfortunately, in the Middle Ages, these beautiful inventions were completely forgotten, at least in Europe. Ne yazık ki, Orta Çağ'da bu güzel icatlar en azından Avrupa'da tamamen unutuldu. Car dans le monde arabo-musulman, on a réussi à conserver cet héritage romain. Because in the Arab-Muslim world, we have managed to preserve this Roman heritage. Arap-Müslüman dünyası bu Roma mirasını korumayı başarmıştır. Par exemple, au VIIIème siècle, les califes ont commencé à faire construire des hôpitaux dans leurs villes. For example, in the 8th century, the caliphs began to build hospitals in their towns. Por exemplo, no século 8, os califas começaram a construir hospitais em suas cidades. Örneğin, 8. yüzyılda halifeler kendi şehirlerinde hastaneler inşa etmeye başladılar. Apparemment, il y en avait 40 dans le seul Califat de Cordoue, en Espagne. Apparently there were 40 in the Caliphate of Cordoba, Spain alone. Aparentemente, havia 40 no califado de Córdoba, somente na Espanha. Görünüşe göre, sadece İspanya'daki Kurtuba Halifeliği'nde 40 tane vardı. Vous imaginez, 40 hôpitaux, c'est énorme ! You can imagine, 40 hospitals is huge! Düşünün, 40 hastane çok büyük bir sayı! En plus, ces hôpitaux étaient plus développés que ceux des Romains. In addition, these hospitals were more developed than those of the Romans. Dahası, bu hastaneler Romalılarınkinden daha gelişmişti. Ils étaient spacieux avec différentes parties pour les différents malades. They were spacious with different parts for different patients. Farklı hastalar için farklı alanları olan geniş bir odaydı. Mais en plus, ils étaient équipés d'une pharmacie et d'une bibliothèque. But in addition, they were equipped with a pharmacy and a library. Ama aynı zamanda bir eczane ve bir kütüphane de vardı.

En 932, il y a même un calife, le calife Al-Muqradir, qui a crée un examen obligatoire pour avoir le droit d'exercer la médecine. In 932, there is even a caliph, Caliph Al-Muqradir, who created a compulsory examination for the right to practice medicine. Hatta 932 yılında bir halife olan El Muktedir, hekimlik yapma hakkı için zorunlu bir sınav oluşturdu. Les élèves pouvaient se préparer à cet examen soit en étudiant auprès d'un maître qu'ils devaient payer, soit en allant dans une école hospitalière, un peu comme les étudiants de médecine maintenant qui font leur internat dans un hôpital. Students could prepare for this exam either by studying with a teacher they had to pay for, or by going to a hospital school, much like medical students now who are interning in a hospital. Leerlingen konden zich voorbereiden op dit examen door te studeren bij een meester die ze moesten betalen, of door naar een ziekenhuisschool te gaan, een beetje zoals studenten geneeskunde tegenwoordig stage lopen in een ziekenhuis. Os alunos podiam preparar-se para este exame estudando com um mestre, a quem tinham de pagar, ou frequentando um hospital-escola, à semelhança do que acontece atualmente com os estudantes de medicina que fazem o seu estágio num hospital. Öğrenciler bu sınava ya para ödemek zorunda oldukları bir hocanın yanında çalışarak ya da günümüzde tıp öğrencilerinin stajlarını bir hastanede yapmalarına benzer şekilde bir hastane okuluna devam ederek hazırlanabilirlerdi. Cette deuxième option est très vite devenue la plus populaire et, grâce à ça, les hôpitaux arabes ont permis de rassembler la pratique et l'enseignement de la médecine. This second option quickly became the most popular, and thanks to it, Arab hospitals brought together the practice and teaching of medicine. Deze tweede optie werd al snel de populairste en hierdoor konden Arabische ziekenhuizen de praktijk en het onderwijs van de geneeskunde samenbrengen. Bu ikinci seçenek çok hızlı bir şekilde en popüler seçenek haline geldi ve bu sayede Arap hastaneleri tıp pratiği ve eğitimini bir araya getirebildi.

Mais dans l'Occident chrétien, il a fallu attendre jusqu'au XVIIIème siècle pour voir la création d'un modèle similaire ! But in the Christian West, it was not until the 18th century to see the creation of a similar model! Maar in het christelijke Westen werd pas in de 18e eeuw een soortgelijk model gecreëerd! Ancak Hıristiyan Batı'da benzer bir model 18. yüzyıla kadar oluşturulamadı! Premièrement, parce qu'une grande partie du savoir antique avait été perdue. First, because much of the ancient knowledge had been lost. Em primeiro lugar, porque se tinha perdido uma grande quantidade de conhecimentos antigos. Birincisi, çok sayıda eski bilginin kaybolmuş olmasıydı. Deuxièmement, parce que les connaissances qui avaient été conservées étaient la propriété des monastères, et donc, de l'Église. Second, because the knowledge that had been preserved was the property of the monasteries, and therefore, of the Church. Em segundo lugar, porque os conhecimentos conservados pertenciam aos mosteiros e, portanto, à Igreja. İkincisi, korunmuş olan bilginin manastırlara ve dolayısıyla Kilise'ye ait olmasıydı. Or, l'Église jugeait que beaucoup de ces connaissances étaient contraires au dogme chrétien. However, the Church considered that much of this knowledge was contrary to Christian dogma. No entanto, a Igreja considerava que muitos destes conhecimentos eram contrários ao dogma cristão. Ancak Kilise, bu bilgilerin çoğunun Hıristiyan dogmasına aykırı olduğunu düşünüyordu. Ce qui fait qu'elles n'étaient pas utilisées pour soigner les malades. So they were not used to treat the sick. Sonuç olarak, hastaları tedavi etmek için kullanılmadılar.

Au XIIIème siècle, les premières universités sont apparues, mais comme elles étaient contrôlées par l'Église, elles avaient plutôt pour rôle d'enseigner la doctrine chrétienne que de conduire des recherches scientifiques. In the 13th century, the first universities appeared, but as they were controlled by the Church, their role was more to teach Christian doctrine than to conduct scientific research. İlk üniversiteler 13. yüzyılda ortaya çıktı, ancak Kilise tarafından kontrol edildikleri için rolleri bilimsel araştırma yapmaktan çok Hıristiyan doktrinini öğretmekti. C'était le même problème avec les hôpitaux, qui étaient de plus en plus nombreux mais dont la mission était surtout d'aider à organiser les pèlerinages et d'accueillir les pauvres, mais pas de les soigner. It was the same problem with hospitals, which were more and more numerous but whose mission was above all to help organize pilgrimages and welcome the poor, but not to treat them. Sayıları giderek artan, ancak misyonları esas olarak hac ziyaretlerinin düzenlenmesine yardımcı olmak ve yoksulları ağırlamak olan, ancak onları tedavi etmeyen hastaneler için de aynı sorun söz konusuydu.

Les choses ont commencé à changer en Europe avec la Renaissance aux XVème et XVIème siècle. Things started to change in Europe with the Renaissance in the 15th and 16th centuries. Là, on peut dire que l'esprit scientifique s'est enfin réveillé. There, we can say that the scientific spirit has finally awakened. Les grands intellectuels ont redécouvert les connaissances des Grecs et des Romains de l'Antiquité, et le dogme religieux a progressivement été remis en cause, été questionné. The great intellectuals rediscovered the knowledge of the ancient Greeks and Romans, and religious dogma has gradually been called into question and questioned. Par exemple, les médecins se sont mis à transgresser les interdits qui concernaient le corps humain. For example, doctors began to transgress prohibitions concerning the human body. Örneğin, doktorlar insan bedeniyle ilgili yasakları çiğnemeye başladılar. Ils ont enfin osé pratiquer la dissection des cadavres, une chose qui jusque-là était considérée comme sacrilège. They finally dared to practice the dissection of corpses, something that until then had been considered sacrilege. Eindelijk durfden ze lijken te ontleden, iets wat tot dan toe als heiligschennis werd beschouwd. Sonunda o zamana kadar kutsal şeylere saygısızlık olarak görülen cesetleri incelemeye cesaret ettiler. Grâce à cette nouvelle pratique, les connaissances anatomiques ont progressé de manière spectaculaire et elles se sont diffusées grâce à une autre invention majeure de cette époque : l'imprimerie. Thanks to this new practice, anatomical knowledge progressed dramatically and it spread thanks to another major invention of that time: printing.

En parallèle de ces progrès scientifiques, les gouvernements ont été obligé de mettre en place des premières mesures de santé publique. At the same time as this scientific progress, governments were obliged to put in place the first public health measures. Paralelamente a estes progressos científicos, os governos foram obrigados a introduzir as primeiras medidas de saúde pública. Bu bilimsel gelişmelerin yanı sıra, hükümetler ilk halk sağlığı önlemlerini almak zorunda kaldılar. Car tout au long du Moyen-Âge, la peste a fait des ravages en Europe. Because throughout the Middle Ages, the plague wreaked havoc in Europe. Porque durante a Idade Média, a peste causou estragos na Europa. Orta Çağ boyunca veba Avrupa'yı kasıp kavurdu. La peste, vous savez, c'est cette maladie très contagieuse qui se transmet des animaux à l'homme (d'ailleurs, c'est le titre d'un célèbre roman d'Albert Camus). The plague, you know, is this very contagious disease that is transmitted from animals to humans (by the way, that's the title of a famous novel by Albert Camus). A peste, como sabem, é uma doença altamente contagiosa transmitida dos animais para os seres humanos (por acaso, é o título de um famoso romance de Albert Camus). Veba, biliyorsunuz, hayvanlardan insanlara bulaşan son derece bulaşıcı bir hastalıktır (bu arada, Albert Camus'nün ünlü bir romanının adıdır). Une des plus célèbres peste de l'histoire, c'est la peste noire du XIVème siècle, une pandémie qui a tué ¼ de la population d'Europe occidentale en quelques années. One of the most famous plagues in history, it is the black plague of the 14th century, a pandemic which killed ¼ of the population of Western Europe in a few years. Tarihteki en ünlü salgınlardan biri, sadece birkaç yıl içinde Batı Avrupa nüfusunun ¼'ünü öldüren bir salgın olan 14. yüzyıldaki Kara Ölüm'dü. Pour combattre la peste, des grandes cités italiennes comme Venise et Gênes ont commencé à imposer des mesures d'isolement, elles ont inventé la méthode de la quarantaine qui, comme vous le savez, est toujours utilisée de nos jours… To fight the plague, large Italian cities like Venice and Genoa began to impose isolation measures, they invented the quarantine method which, as you know, is still used today ... Vebayla mücadele etmek için Venedik ve Cenova gibi büyük İtalyan şehirleri izolasyon önlemleri uygulamaya başladı ve bildiğiniz gibi bugün hala kullanılan karantina yöntemini icat etti...

Bref, ces mesures se sont avérées assez efficaces pour limiter la propagation des épidémies de peste, donc elles ont été reprises dans le reste de l'Europe au XVIème siècle avec la mise en place des premières vraies politiques sanitaires. In short, these measures have proven to be effective enough to limit the spread of plague epidemics, so they were taken up in the rest of Europe in the 16th century with the implementation of the first real health policies. En resumen, estas medidas demostraron ser bastante eficaces para limitar la propagación de las epidemias de peste, por lo que fueron adoptadas en el resto de Europa en el siglo XVI con la introducción de las primeras políticas sanitarias reales. Kortom, deze maatregelen bleken redelijk effectief om de verspreiding van pestepidemieën te beperken, dus werden ze in de 16e eeuw overgenomen in de rest van Europa met de introductie van het eerste echte gezondheidsbeleid. Kısacası, bu önlemlerin veba salgınlarının yayılmasını sınırlamada oldukça etkili olduğu kanıtlandı, bu nedenle 16. yüzyılda ilk gerçek sağlık politikalarının uygulanmaya başlamasıyla Avrupa'nın geri kalanında da benimsendi. Ces politiques consistaient à isoler systématiquement les personnes contaminées ou qui risquaient de l'être, à construire des hôpitaux spéciaux pour les confiner (mais sans les soigner) et à nettoyer radicalement tous les lieux infectés (voire même à brûler toutes les affaires des malades). These policies consisted of systematically isolating those infected or at risk of being infected, building special hospitals to confine them (but without treating them) and radically clean all the infected places (or even burn all the patients' belongings). . Dit beleid bestond uit het systematisch isoleren van mensen die besmet waren of het risico liepen besmet te raken, het bouwen van speciale ziekenhuizen om ze op te sluiten (maar zonder ze te behandelen) en het radicaal schoonmaken van alle besmette gebouwen (zelfs het verbranden van alle bezittingen van de zieken). Bu politikalar, hastalık bulaşmış ya da bulaşma riski taşıyan kişilerin sistematik olarak izole edilmesini, bu kişilerin kapatılması için özel hastaneler inşa edilmesini (ancak tedavi edilmemelerini) ve hastalık bulaşmış tüm binaların radikal bir şekilde temizlenmesini (hatta hastaların tüm eşyalarının yakılmasını) içeriyordu. Ce qui est intéressant, c'est que ces mesures contre la peste sont les ancêtres de tous les règlements sanitaires qui ont été créés ensuite pour lutter contre les épidémies, comme on peut le voir actuellement avec le COVID-19. What is interesting is that these plague measures are the ancestors of all the health regulations that were subsequently created to fight epidemics, as can be seen now with COVID-19. Wat interessant is, is dat deze maatregelen tegen de pest de voorouders zijn van alle gezondheidsvoorschriften die later werden opgesteld om epidemieën te bestrijden, zoals we vandaag de dag kunnen zien met COVID-19. İlginç olan, vebaya karşı alınan bu önlemlerin, bugün COVID-19'da gördüğümüz gibi, daha sonra salgın hastalıklarla mücadele etmek için oluşturulan tüm sağlık düzenlemelerinin atası olmasıdır.

Comme je vous l'ai déjà dit, c'est au XVIIIème siècle que les hôpitaux européens cessent d'être simplement des lieux de charité pour les pauvres pour devenir des institutions chargées de soigner les malades et d'enseigner la médecine. As I have already told you, it was in the 18th century that European hospitals ceased to be simply places of charity for the poor to become institutions responsible for treating the sick and teaching medicine. Zoals ik al eerder zei, waren de Europese ziekenhuizen in de 18e eeuw niet langer alleen maar plaatsen van liefdadigheid voor de armen, maar werden ze instellingen die verantwoordelijk waren voor het behandelen van zieken en het onderwijzen van medicijnen. Daha önce de söylediğim gibi, 18. yüzyılda Avrupa'daki hastaneler sadece yoksullara yardım edilen yerler olmaktan çıkmış, hastaları tedavi etmek ve tıp eğitimi vermekle sorumlu kurumlar haline gelmiştir. En France, ce changement commence évidemment avec la Révolution de 1789. In France, this change obviously begins with the Revolution of 1789. Fransa'da bu değişim açıkça 1789 Devrimi ile başlamıştır. Les révolutionnaires décident de nationaliser les hôpitaux qui, grâce à ça, ne sont plus sous le contrôle de l'Église. The revolutionaries decide to nationalize the hospitals which, thanks to this, are no longer under the control of the Church. Devrimciler, bu sayede artık Kilise'nin kontrolü altında olmayan hastaneleri kamulaştırmaya karar verdiler. Mais la transformation en un lieu de pratique de la médecine sera assez lente, elle durera pendant tout le XIXème siècle. But the transformation into a place of practice of medicine will be rather slow, it will last throughout the XIXth century. Mas a transformação em um local de prática da medicina será bastante lenta, durará ao longo do século XIX. Ancak tıbbın uygulandığı bir yere dönüşmesi 19. yüzyıl boyunca sürecek yavaş bir süreç olacaktı.