2. O pecado original - Part 2
the|sin|original|Part
ten|grzech|pierwotny|część
El|pecado|original|Parte
2. Erbsünde - Teil 2
2. The original sin - Part 2
2. El pecado original - Parte 2
2 Il peccato originale - Parte 2
2 原罪 - その2
2. Grzech pierworodny - Część 2
2. İlk günah - Bölüm 2
2.原罪--第二部分
sobre a forma de contrabando contra essa lei.
about|the|form|of|smuggling|against|this|law
o|w|forma|z|przemyt|przeciwko|temu|prawu
sobre|la|forma|de|contrabando|contra|esa|ley
sobre la forma de contrabando contra esa ley.
o formie przemytu przeciwko temu prawu.
about the form of smuggling against this law.
Quem enterra essa lei aí?
who|buries|this|law|there
kto|grzebie|tę|prawo|tam
Qui|entierra|esa|ley|ahí
¿Quién entierra esa ley ahí?
Kto zakopuje to prawo tam?
Who buries this law there?
As forças obscuras que fizeram o golpe de 64
the|forces|dark|that|made|the|coup|of
te|siły|mroczne|które|dokonały|zamach|zamach|w
Las|fuerzas|oscuras|que|hicieron|el|golpe|de
Las fuerzas oscuras que hicieron el golpe del 64
Mroczne siły, które dokonały zamachu w 64.
The dark forces that carried out the coup of 64
e que elegeram o Bolsonaro.
and|that|they elected|the|Bolsonaro
i|że|wybrali||Bolsonaro
y|que|eligieron|al|Bolsonaro
y que eligieron a Bolsonaro.
i którzy wybrali Bolsonaro.
and who elected Bolsonaro.
Evidentemente, não são as mesmas pessoas,
evidently|not|they are|the|same|people
oczywiście|nie|są|te|same|osoby
Evidentemente|no|son|las|mismas|personas
Evidentemente, no son las mismas personas,
Oczywiście, nie są to ci sami ludzie,
Evidently, they are not the same people,
mas é o mesmo espectro do campo político.
but|it is|the|same|spectrum|of|field|political
ale|to jest|ten|sam|spektrum|z|pole|polityczne
pero|es|el|mismo|espectro|del|campo|político
pero es el mismo espectro del campo político.
ale to ten sam spektrum w polu politycznym.
but it is the same spectrum of the political field.
Na época, essas forças obscuras eram os grandes fazendeiros,
in the|time|these|forces|dark|they were|the|large|landowners
w|czasie|te|siły|mroczne|były|ci|wielcy|właściciele ziemscy
En|época|esas|fuerzas|oscuras|eran|los|grandes|terratenientes
En ese momento, esas fuerzas oscuras eran los grandes terratenientes,
W tamtym czasie te mroczne siły to byli wielcy właściciele ziemscy,
At that time, these dark forces were the big landowners,
cafeicultores do Vale do Paraíba, do Rio de Janeiro e de São Paulo,
coffee growers|from the|valley|of the|Paraíba|from the|river|of|Janeiro|and|of|São|Paulo
plantatorzy kawy|z|dolina|z|Paraiba|z|Rio|z|Janeiro|i|z|São|Paulo
caficultores|del|Valle|del|Paraíba||Río|de|Janeiro|y|de|San|Pablo
caficultores del Valle de Paraíba, de Río de Janeiro y de São Paulo,
plantatorzy kawy z Doliny Paraíba, z Rio de Janeiro i São Paulo,
coffee growers from the Paraíba Valley, from Rio de Janeiro and São Paulo,
mais proprietários do sudeste de Minas Gerais e do oeste de Minas Gerais.
more|owners|from the|southeast|of|Minas|Gerais|and|from the|west|||
więcej|właściciele|z|południowy wschód|z|Minas|Gerais|i|z|zachód|z|Minas|Gerais
más|propietarios|del|sureste|de|Minas|Gerais|y|del|oeste|de|Minas|Gerais
más propietarios del sureste de Minas Gerais y del oeste de Minas Gerais.
więcej właścicieli z południowo-wschodniego Minas Gerais i zachodniego Minas Gerais.
as well as owners from the southeast and west of Minas Gerais.
Na época, essa gente era podre de rica,
at the|time|this|people|was|rotten|of|rich
w|czasie|ci|ludzie|była|zepsuta|z|bogata
En|época|esa|gente|era|podrida|de|rica
En esa época, esta gente era rica de verdad,
W tamtych czasach ci ludzie byli strasznie bogaci,
At that time, these people were filthy rich,
formava o império da ostentação.
formed|the|empire|of the|ostentation
tworzyła|ten|imperium|z|ostentacja
formaba|el|imperio|de|ostentación
formaba el imperio de la ostentación.
tworzyli imperium ostentacji.
they formed the empire of ostentation.
Aqueles fazendeiros fizeram pressão para suspender a lei de 1831
those|farmers|they made|pressure|to|suspend|the|law|of
tamci|rolnicy|zrobili|presję|aby|zawiesić|tę|ustawę|z
Aquellos|agricultores|hicieron|presión|para|suspender|la|ley|de
Esos agricultores presionaron para suspender la ley de 1831
Ci rolnicy wywierali presję, aby zawiesić ustawę z 1831 roku
Those farmers pressured to suspend the law of 1831
e receberam licença para escravizar ilegalmente a rodo
and|they received|license|to|enslave|illegally|to|large scale
i|otrzymali|pozwolenie|aby|zniewolić|nielegalnie|na|masowo
y|recibieron|licencia|para|esclavizar|ilegalmente|a|gran cantidad
y recibieron permiso para esclavizar ilegalmente a gran escala
i otrzymali pozwolenie na nielegalne niewolenie na dużą skalę
and received permission to illegally enslave at will
a partir de 1835, 1836, por cerca de 15 anos.
from|starting|from|for|about|of|years
od|począwszy|z|przez|około|z|lat
a|partir|de|por|cerca|de|años
a partir de 1835, 1836, durante unos 15 años.
od 1835, 1836 roku, przez około 15 lat.
starting from 1835, 1836, for about 15 years.
E eles escravizaram, Tiago.
and|they|they enslaved|Tiago
i|oni|zniewolili|Tiago
Y|ellos|esclavizaron|Tiago
Y esclavizaron, Tiago.
I zniewolili, Tiago.
And they enslaved, Tiago.
Um tratado com a Inglaterra de antes da independência, de 1818,
a|treaty|with|the|England|from|before|of the|independence|from
um|traktat|z|tą|Anglią|z|przed|tą|niepodległością|z
Un|tratado|con|la|Inglaterra|de|antes|de la|independencia|de
Un tratado con Inglaterra de antes de la independencia, de 1818,
Traktat z Anglią sprzed niepodległości, z 1818 roku,
A treaty with England before independence, from 1818,
já proibia o tráfico de pessoas sequestradas em países africanos
already|prohibited|the|trafficking|of|people|kidnapped|in|countries|African
już|zabraniał|ten|handel|z|ludźmi|porwanych|w|krajach|afrykańskich
ya|prohibía|el|tráfico|de|personas|secuestradas|en|países|africanos
ya prohibía el tráfico de personas secuestradas en países africanos
już zakazywał handlu ludźmi porwanymi w krajach afrykańskich
already prohibited the trafficking of people kidnapped in African countries
acima da linha do Equador.
above|the|line|of the|Equator
powyżej|linii|linia|równika|równik
arriba|de|línea|del|Ecuador
por encima de la línea del Ecuador.
na północ od równika.
above the equator.
Ainda assim, pelo menos 50 mil pessoas desses países
still|thus|at least|least|thousand|people|from those|countries
jeszcze|jednak|przez|przynajmniej|tysięcy|ludzi|z tych|krajów
Aún|así|por|lo menos|mil|personas|de esos|países
Aun así, al menos 50 mil personas de esos países
Mimo to, przynajmniej 50 tysięcy ludzi z tych krajów
Still, at least 50,000 people from these countries
foram trazidas nesse período.
they were|brought|in this|period
były|przyniesione|w tym|okresie
fueron|traídas|en ese|período
fueron traídas en ese período.
zostały przywiezione w tym okresie.
were brought during this period.
Depois da Lei de 1831, pelo menos 740 mil pessoas
after|the|law|of|at least|least|thousand|people
po|z|ustawie|z|przez|przynajmniej|tysięcy|ludzi
Después|de|Ley|de|por|menos|mil|personas
Después de la Ley de 1831, al menos 740 mil personas
Po ustawie z 1831 roku, przynajmniej 740 tysięcy osób
After the Law of 1831, at least 740 thousand people
foram ilegalmente trazidas para o Brasil.
they were|illegally|brought|to|the|Brazil
były|nielegalnie|przyniesione|do||Brazylii
fueron|ilegalmente|traídas|al|el|Brasil
fueron ilegalmente traídas a Brasil.
zostało nielegalnie przywiezionych do Brazylii.
were illegally brought to Brazil.
740 mil pessoas que, pela lei, não poderiam ter sido sequestradas e trazidas para cá.
thousand|people|that|by the|law|not|they could|to have|been|kidnapped|and|brought|to|here
tysięcy|ludzi|które|przez|prawo|nie|mogły|mieć|być|porwane|i|przyniesione|do|tutaj
mil|personas|que|por la|ley|no|podrían|haber|sido|secuestradas|y|traídas|para|acá
740 mil personas que, por la ley, no podrían haber sido secuestradas y traídas aquí.
740 tysięcy osób, które zgodnie z prawem nie mogły być porwane i przywiezione tutaj.
740 thousand people who, by law, could not have been kidnapped and brought here.
E uma vez que foram trazidas, deveriam ter sido imediatamente colocadas em liberdade.
and|a|time|that|they were|brought|they should|to have|been|immediately|placed|in|freedom
i|raz|raz|że|zostały|przyniesione|powinny|mieć|być|natychmiast|umieszczone|w|wolności
Y|una|vez|que|fueron|traídas|deberían|haber|sido|inmediatamente|puestas|en|libertad
Y una vez que fueron traídas, deberían haber sido inmediatamente puestas en libertad.
A gdy zostały przywiezione, powinny były zostać natychmiast uwolnione.
And once they were brought, they should have been immediately set free.
E não só essas pessoas foram ilegalmente escravizadas,
and|not|only|these|people|they were|illegally|enslaved
i|nie|tylko|te|osoby|zostały|nielegalnie|zniewolone
Y|no|solo|esas|personas|fueron|ilegalmente|esclavizadas
Y no solo esas personas fueron ilegalmente esclavizadas,
I nie tylko te osoby zostały nielegalnie zniewolone,
And not only were those people illegally enslaved,
como seus descendentes, porque a escravidão seguia o útero.
as|their|descendants|because|the|slavery|followed|the|womb
jak|ich|potomkowie|ponieważ|ta|niewolnictwo|podążało|za|macicą
como|sus|descendientes|porque|la|esclavitud|seguía|el|útero
sino también sus descendientes, porque la esclavitud seguía el útero.
ale także ich potomkowie, ponieważ niewolnictwo podążało za macicą.
but their descendants as well, because slavery followed the womb.
Se uma mulher escravizada ficasse grávida,
if|a|woman|enslaved|she became|pregnant
jeśli|jedna|kobieta|zniewolona|zajmowałaby|w ciąży
Si|una|mujer|esclavizada|quedara|embarazada
Si una mujer esclavizada quedaba embarazada,
Jeśli niewolnica zaszła w ciążę,
If a enslaved woman became pregnant,
o filho dela, por lei, era considerado propriedade do senhor.
the|son|her|by|law|was|considered|property|of the|master
ten|syn|jej|przez|prawo|był|uważany|własność|pana|
el|hijo|de ella|por|ley|era|considerado|propiedad|del|señor
su hijo, por ley, era considerado propiedad del señor.
Jej syn, zgodnie z prawem, był uważany za własność pana.
her son, by law, was considered the property of the master.
O Tâmis Pahom chama o que aconteceu nesse período de a política da escravidão.
The|Tâmis|Pahom|calls|the|that|happened|in that|period|of|the|policy|of the|slavery
ten|Tâmis|Pahom|nazywa|to|co|wydarzyło się|w tym|okres|w|ta|polityka|niewolnictwa|
El|Tâmis|Pahom|llama|lo|que|sucedió|en ese|período|de|la|política|de la|esclavitud
El Tâmis Pahom llama a lo que ocurrió en ese período la política de la esclavitud.
Tâmis Pahom nazywa to, co wydarzyło się w tym okresie, polityką niewolnictwa.
Tâmis Pahom calls what happened during this period the politics of slavery.
Foi um pacto político, um arranjo de acordo entre elites
It was|a|pact|political|an|arrangement|of|agreement|among|elites
to był|jeden|pakt|polityczny|jeden|układ|z|porozumienie|między|elitami
Fue|un|pacto|político|un|arreglo|de|acuerdo|entre|élites
Fue un pacto político, un arreglo de acuerdo entre élites
Był to pakt polityczny, układ między elitami
It was a political pact, an arrangement of agreement among elites
tão importante quanto um pacto constitucional.
as|important|as|a|pact|constitutional
tak|ważny|jak|jeden|pakt|konstytucyjny
tan|importante|como|un|pacto|constitucional
tan importante como un pacto constitucional.
tak samo ważny jak pakt konstytucyjny.
as important as a constitutional pact.
Quem a política da escravidão envolve?
who|the|policy|of the|slavery|involves
kto|ta|polityka|niewolnictwa||obejmuje
Qui|la|política|de|esclavitud|involucra
¿A quién involucra la política de la esclavitud?
Kogo dotyczy polityka niewolnictwa?
Who does the policy of slavery involve?
Os grandes políticos da época, o centro de comando do Estado,
the|great|politicians|of the|time|the|center|of|command|of the|State
ci|wielcy|politycy|z|epoka|centrum||dowodzenia|dowodzenie|państwa|
Los|grandes|políticos|de|época|el|centro|de|comando|del|Estado
Los grandes políticos de la época, el centro de comando del Estado,
Wielcy politycy tamtych czasów, centrum dowodzenia państwem,
The major politicians of the time, the command center of the State,
a elite financeira do Rio de Janeiro, que era a corte do Império do Brasil,
the|elite|financial|of the|Rio|of|Janeiro|which|was|the|court|of the|Empire|of the|Brazil
ta|elita|finansowa|z|Rio|z|Janeiro|która|była|ta|dwór|z|Imperium|z|Brazylii
la|élite|financiera|de|Río|de|Janeiro|que|era|la|corte|del|Imperio|de|Brasil
la élite financiera de Río de Janeiro, que era la corte del Imperio de Brasil,
elita finansowa Rio de Janeiro, która była stolicą Imperium Brazylii,
the financial elite of Rio de Janeiro, which was the court of the Empire of Brazil,
e os grandes proprietários de terra e de escravos do país.
and|the|large|owners|of|land|and|of|slaves|of the|country
i|ci|wielcy|właściciele|z|ziemi|i|z|niewolników|z|
y|los|grandes|propietarios|de|tierra|y|de|esclavos|del|país
y los grandes propietarios de tierras y esclavos del país.
oraz wielcy właściciele ziemscy i niewolników w kraju.
and the large landowners and slave owners of the country.
Em torno da defesa da escravidão e da defesa do tráfico negreiro,
in|around|the|defense|the|slavery|and|the|defense|of the|trafficking|slave
w|wokół|obrony|obrony|w|niewolnictwa|i|obrony|obrony|handlu|handlu|niewolniczego
En|torno|de la|defensa|de la|esclavitud|y|de la|defensa|del|tráfico|de esclavos
En torno de la defensa de la esclavitud y de la defensa del tráfico de esclavos,
Wokół obrony niewolnictwa i obrony handlu niewolnikami,
Around the defense of slavery and the defense of the slave trade,
como uma estratégia mesmo para gerar riqueza privada,
||||to|generate||
jako|strategia|strategia|nawet|aby|generować|bogactwo|prywatne
como|una|estrategia|incluso|para|generar|riqueza|privada
como una estrategia incluso para generar riqueza privada,
jako strategii mającej na celu generowanie prywatnego bogactwa,
as a strategy even to generate private wealth,
para gerar crescimento econômico e para financiar o Estado Imperial,
||||||finance the State|||
aby|generować|wzrost|gospodarczy|i|aby|finansować|państwo|państwo|imperialne
para|generar|crecimiento|económico|y|para|financiar|el|Estado|Imperial
para generar crecimiento económico y para financiar el Estado Imperial,
generowanie wzrostu gospodarczego i finansowanie Imperium,
to generate economic growth and to finance the Imperial State,
que na época estava sendo construído.
que en la época estaba siendo construido.
które w tamtym czasie było budowane.
which was being built at the time.
Tinha uma facção na Câmara dos Deputados que eram os conservadores,
there was|a|faction|in the|Chamber|of the|Deputies|that|they were|the|conservatives
miałem|jedną|frakcję|w|Izbie|||która|byli|ci|konserwatyści
Había|una|facción|en|Cámara|de los|Diputados|que|eran|los|conservadores
Había una facción en la Cámara de Diputados que eran los conservadores,
Była frakcja w Izbie Deputowanych, która była konserwatywna,
There was a faction in the Chamber of Deputies that were the conservatives,
também chamados de Partido do Regresso ou então Sacoaremas,
also|called|of|Party|of the|Return|or|then|Sacoaremas
także|nazywani|przez|Partię|powrotu||lub|wtedy|Sacoaremas
también|llamados|de|Partido|del|Regreso|o|entonces|Sacoaremas
también llamados Partido del Regreso o Sacoaremas,
nazywana również Partią Powrotu lub Sacoaremas,
also called the Party of Return or Sacoaremas,
e eles começaram a defender em bloco a reabertura do tráfico.
and|they|they started|to|to defend|in|block|the|reopening|of the|trafficking
i|oni|zaczęli|do|bronić|w|bloku|do|ponowne otwarcie||
y|ellos|comenzaron|a|defender|en|bloque|la|reapertura|del|tráfico
y comenzaron a defender en bloque la reapertura del tráfico.
i zaczęli oni wspólnie bronić ponownego otwarcia handlu.
and they began to collectively advocate for the reopening of the slave trade.
Teve um deputado, o Bernardo Pereira de Vasconcelos,
there was|a|deputy|the|Bernardo|Pereira|of|Vasconcelos
miał|jednego|posła|ten|Bernardo|Pereira|z|Vasconcelos
Hubo|un|diputado|el|Bernardo|Pereira|de|Vasconcelos
Hubo un diputado, Bernardo Pereira de Vasconcelos,
Był jeden deputowany, Bernardo Pereira de Vasconcelos,
There was a deputy, Bernardo Pereira de Vasconcelos,
que pediu a revogação da lei, argumentando que a culpa não era
that|he asked for|the|revocation|of the|law|arguing|that|the|blame|not|it was
że|prosił|o|uchwałę|tej|ustawy|argumentując|że|ta|wina|nie|była
que|pidió|la|revocación|de la|ley|argumentando|que|la|culpa|no|era
que pidió la revocación de la ley, argumentando que la culpa no era
który zażądał uchwały ustawy, argumentując, że wina nie leżała
who requested the repeal of the law, arguing that the blame was not
nem dos traficantes nem dos fazendeiros que insistiam na ilegalidade.
neither|of the|traffickers|nor|of the|farmers|who|they insisted|on the|illegality
ani|handlarzy|narkotyków|ani|farmerów|rolników|którzy|nalegali|na|nielegalności
ni|de los|traficantes|ni|de los|hacendados|que|insistían|en la|ilegalidad
ni de los traficantes ni de los hacendados que insistían en la ilegalidad.
ani po stronie dilerów, ani po stronie rolników, którzy upierali się przy nielegalności.
either on the traffickers or the landowners who insisted on the illegality.
Segundo ele, quem estava errado era quem delatava os criminosos
according to|him|who|was|wrong|it was|who|he reported|the|criminals
według|niego|kto|był|w błędzie|był|kto|donosił|tych|przestępców
Según|él|quien|estaba|equivocado|era|quien|delataba|a los|criminales
Según él, quien estaba equivocado era quien delataba a los criminales
Według niego, to ci, którzy donosili na przestępców
According to him, those who were wrong were the ones who reported the criminals
para receber as recompensas em dinheiro que a lei previa.
to|receive|the|rewards|in|money|that|the|law|it provided
aby|otrzymać|te|nagrody|w|pieniądzach|które|ta|ustawa|przewidywała
para|recibir|las|recompensas|en|dinero|que|la|ley|preveía
para recibir las recompensas en dinero que la ley preveía.
aby otrzymać nagrody pieniężne przewidziane przez prawo, byli w błędzie.
to receive the cash rewards that the law provided.
Até o autor da lei, o Marquês de Barbacena, propôs que ela fosse revogada.
even|the|author|of the|law|the|Marquis|of|Barbacena|proposed|that|it|was|revoked
aż|ten|autor|tej|ustawy|ten|markiz|z|Barbacena|zaproponował|że|ona|byłaby|uchylona
Hasta|el|autor|de|ley|el|Marqués|de|Barbacena|propuso|que|ella|fuera|derogada
Hasta el autor de la ley, el Marqués de Barbacena, propuso que esta fuera derogada.
Nawet autor ustawy, markiz de Barbacena, zaproponował, aby została ona uchylona.
Even the author of the law, the Marquis of Barbacena, proposed that it be revoked.
Ele falou que era intolerável que os proprietários tranquilos,
he|said|that|was|intolerable|that|the|owners|peaceful
on|powiedział|że|było|nietolerowane|że|ci|właściciele|spokojni
Él|habló|que|era|intolerable|que|los|propietarios|tranquilos
Él dijo que era intolerable que los propietarios tranquilos,
Powiedział, że to było nietolerowalne, że spokojni właściciele,
He said it was intolerable that peaceful property owners,
chefes de família respeitáveis, homens cheios de indústria e virtude
heads|of|family|respectable|men|full|of|industry|and|virtue
głowy|rodzin|rodzina|szanowani|mężczyźni|pełni|z|pracowitości|i|cnoty
jefes|de|familia|respetables|hombres|llenos|de|industria|y|virtud
jefes de familia respetables, hombres llenos de industria y virtud
szanowani głowy rodzin, ludzie pełni pracowitości i cnoty
respectable heads of families, men full of industry and virtue
pudessem ser incriminados por causa do tráfico.
could|be|incriminated|for|cause|of the|trafficking
mogli|być|oskarżeni|z powodu|przyczyny|z|handlu
pudieran|ser|incriminados|por|causa|del|tráfico
pudieran ser incriminados por causa del tráfico.
mogą być oskarżani z powodu handlu.
could be incriminated because of trafficking.
Mas não só parlamentares e senhores de escravos tinham culpa nesse cartório aí.
but|not|only|parliamentarians|and|lords|of|slaves|had|guilt|in that|registry office|there
ale|nie|tylko|parlamentarzy|i|panowie|od|niewolników|mieli|winę|w tym|biurze|tam
Pero|no|solo|parlamentarios|y|señores|de|esclavos|tenían|culpa|en ese|registro|ahí
Pero no solo los parlamentarios y los señores de esclavos tenían culpa en este registro.
Ale nie tylko parlamentarzyści i panowie niewolników mieli winę w tym biurze.
But it wasn't just parliamentarians and slave owners who were to blame in that registry.
O governo também.
the|government|also
rząd|rząd|także
El|gobierno|también
El gobierno también.
Rząd też.
The government was to blame too.
Os traficantes, e a gente já falou sobre isso aqui,
the|traffickers|and|we|people|already|spoke|about|this|here
ci|handlarze|i|to|ludzie|już||o|to|tutaj
Los|traficantes|y|la|gente|ya|habló|sobre|eso|aquí
Los traficantes, y ya hemos hablado de esto aquí,
Handlarze, a już o tym mówiliśmy,
The traffickers, and we've already talked about this here,
eram as pessoas mais ricas do Brasil.
were|the|people|most|rich|of the|Brazil
byli|te|ludzie|naj|bogate|w|Brazylii
eran|las|personas|más|ricas|del|Brasil
eran las personas más ricas de Brasil.
byli najbogatszymi ludźmi w Brazylii.
were the richest people in Brazil.
E eles sempre diversificaram os investimentos,
and|they|always|diversified|the|investments
i|oni|zawsze|zdywersyfikowali|te|inwestycje
Y|ellos|siempre|diversificaron|los|inversiones
Y siempre diversificaron las inversiones,
I zawsze dywersyfikowali inwestycje,
And they always diversified their investments,
por exemplo, concedendo empréstimos tanto para particulares quanto para o governo.
for|example|granting|loans|both|to|individuals|as|to|the|government
dla|przykładu|udzielając|pożyczki|zarówno|dla|osób prywatnych|jak|dla|rząd|rząd
por|ejemplo|concediendo|préstamos|tanto|para|particulares|como|para|el|gobierno
por ejemplo, concediendo préstamos tanto a particulares como al gobierno.
na przykład udzielając pożyczek zarówno osobom prywatnym, jak i rządowi.
for example, granting loans to both individuals and the government.
E o império era o principal devedor desses traficantes.
and|the|empire|was|the|main|debtor|of these|traffickers
i|ten|imperium|był|ten|główny|dłużnik|tych|handlarzy
Y|el|imperio|era|el|principal|deudor|de esos|traficantes
Y el imperio era el principal deudor de esos traficantes.
A imperium było głównym dłużnikiem tych handlarzy.
And the empire was the main debtor of these traffickers.
Devia para os mesmos caras que agora, na teoria, deveria combater.
owed|to|the|same|guys|that|now|in the|theory|should|fight
był dłużny|dla|tych|samych|facetów|którzy|teraz|w|teorii|powinien|zwalczać
Debía|para|los|mismos|tipos|que|ahora|en|teoría|debería|combatir
Debía a los mismos tipos que ahora, en teoría, debería combatir.
Zadłużone było u tych samych facetów, których teraz, teoretycznie, powinno zwalczać.
It owed money to the same guys that it was now, in theory, supposed to fight.
Nesse momento que a atenção da imprensa está voltada para o Covid,
in this|moment|that|the|attention|of the|press|is|turned|to|the|Covid
w tym|momencie|że|a|uwaga|prasy||jest|skierowana|na|Covid|
En ese|momento|que|la|atención|de|prensa|está|centrada|hacia|el|Covid
En este momento en que la atención de la prensa está centrada en el Covid,
W tym momencie, gdy uwaga mediów jest skierowana na Covid,
At this moment when the press's attention is focused on Covid,
o Tesouro Imperial também arrecadava e muito custos.
the|Treasury|Imperial|also|was collecting|and|a lot|costs
skarb|imperialny||również|zbierał|i|dużo|kosztów
el|Tesoro|Imperial|también|recaudaba|y|muchos|costos
el Tesoro Imperial también recaudaba y muchos costos.
Imperialny Skarb również zbierał i ponosił wiele kosztów.
the Imperial Treasury was also collecting and incurring many costs.
E também muito com o comércio negreiro e com a produção dessa mão de obra escravizada.
and|also|a lot|with|the|trade|slave|and|with|the|production|of that|hand|of|labor|enslaved
i|również|dużo|z|handlem|niewolniczym|i||z|produkcją|tej||pracy|z|niewolnicza|
Y|también|mucho|con|el|comercio|de esclavos|y|con|la|producción|de esa|mano|de|obra|esclavizada
Y también mucho con el comercio de esclavos y con la producción de esta mano de obra esclavizada.
I również wiele z handlu niewolnikami oraz z produkcji tej niewolniczej siły roboczej.
And also a lot from the slave trade and the production of this enslaved labor.
A oportunidade que nós temos é passar as reformas infralegais de desregulamentação.
the|opportunity|that|we|have|is|to pass|the|reforms|infralegal|of|deregulation
ta|okazja|że|my|mamy|jest|przeprowadzenie|te|reformy|infralegalne|z|deregulacji
La|oportunidad|que|nosotros|tenemos|es|aprobar|las|reformas|infralegales|de|desregulación
La oportunidad que tenemos es pasar las reformas infralegales de desregulación.
Okazją, którą mamy, jest wprowadzenie reform infraprawnych dotyczących deregulacji.
The opportunity we have is to pass the infralegal deregulation reforms.
Como a proibição do tráfico fez a arrecadação cair,
as|the|prohibition|of the|trafficking|made|the|revenue|fall
jak|ta|zakaz|handlu|handel|sprawił|ta|zbiórka|spaść
Como|la|prohibición|del|tráfico|hizo|la|recaudación|caer
Como la prohibición del tráfico hizo que la recaudación cayera,
Jak zakaz handlu spowodował spadek dochodów,
As the ban on trafficking caused revenue to drop,
o império decidiu deixar passar a boiada.
the|empire|decided|to let|to pass|the|herd
ten|imperium|zdecydował|pozwolić|przejść|ta|stado bydła
el|imperio|decidió|dejar|pasar|la|ganado
el imperio decidió dejar pasar el ganado.
imperium postanowiło puścić bydło.
the empire decided to let the cattle pass.
Então, para isso, precisa ter um esforço nosso aqui,
so|for|that|needs|to have|an|effort|our|here
więc|aby|to|musi|mieć|jeden|wysiłek|nasz|tutaj
Entonces|para|eso|necesita|tener|un|esfuerzo|nuestro|aquí
Entonces, para eso, necesitamos hacer un esfuerzo aquí,
Więc w tym celu musimy tutaj włożyć wysiłek,
So, for that, we need to make an effort here,
enquanto estamos nesse momento de tranquilidade no aspecto de cobertura de imprensa,
while|we are|in this|moment|of|tranquility|in the|aspect|of|coverage|of|press
podczas gdy|jesteśmy|w tym|momencie|w|spokoju|w|aspekcie|w|relacji|z|prasą
mientras|estamos|en ese|momento|de|tranquilidad|en|aspecto|de|cobertura|de|prensa
mientras estamos en este momento de tranquilidad en el aspecto de cobertura de prensa,
podczas gdy jesteśmy w tym momencie spokoju pod względem relacji prasowych,
while we are in this moment of tranquility in terms of media coverage,
porque só fala de Covid, e ir passando a boiada.
because|only|talks|about|Covid|and|to go|passing|the|herd of cattle
ponieważ|tylko|mówi|o|Covid|i|iść|przechodząc|przez|bydło
porque|solo|habla|de|Covid|y|ir|pasando|la|manada
porque solo habla de Covid, y va pasando la manada.
bo tylko mówi o Covidzie, a reszta idzie dalej.
because it only talks about Covid, and letting the cattle pass.
Talvez nós tenhamos tido o primeiro episódio da boiada na história brasileira,
maybe|we|we have|had|the|first|episode|of the|herd of cattle|in the|history|Brazilian
może|my|mamy|mieli|pierwszy||odcinek|z|bydło|w|historia|brazylijska
Quizás|nosotros|hayamos|tenido|el|primer|episodio|de la|boiada|en la|historia|brasileña
Quizás hayamos tenido el primer episodio de la manada en la historia brasileña,
Może mieliśmy pierwszy epizod boi w historii Brazylii,
Maybe we had the first episode of the cattle in Brazilian history,
o que faz sentido, porque se a política do contrabando, do tráfico negreiro e da escravidão são
what|that|makes|sense|because|if|the|policy|of the|smuggling|of the|trafficking|slave|and|of the|slavery|are
co|co|robi|sens|ponieważ|jeśli|to|polityka|o|przemyt|o|handel|niewolniczy|i|z|niewolnictwo|są
lo|que|hace|sentido|porque|se|la|política|del|contrabando|del|tráfico|negrero|y|de la|esclavitud|son
lo que tiene sentido, porque si la política del contrabando, del tráfico de esclavos y de la esclavitud son
co ma sens, ponieważ jeśli polityka przemytu, handlu niewolnikami i niewolnictwa jest
which makes sense, because if the politics of smuggling, the slave trade, and slavery are
a nossa primeira política pactuada de crescimento econômico,
the|our|first|policy|agreed|of|growth|economic
nasza||pierwsza|polityka|uzgodniona|o|wzrost|gospodarczy
nuestra|primera|primera|política|pactada|de|crecimiento|económico
nuestra primera política pactada de crecimiento económico,
naszą pierwszą uzgodnioną polityką wzrostu gospodarczego,
our first agreed policy of economic growth,
faz sentido que a primeira boiada não seja essa agora do Ricardo Salles,
makes|sense|that|the|first|herd|not|is|this|now|of|Ricardo|Salles
robi|sens|że|ta|pierwsza|boiada|nie|jest|ta|teraz|od|Ricardo|Salles
hace|sentido|que|la|primera|boiada|no|sea|esa|ahora|de|Ricardo|Salles
tiene sentido que la primera manada no sea esta ahora de Ricardo Salles,
ma sensowne jest, że pierwsza grupa bydła nie jest tą teraz od Ricardo Salles,
it makes sense that the first cattle drive is not this one now from Ricardo Salles,
mas seja dos escravistas da década de 1830, 1840,
but|is|of the|slaveholders|from the|decade|of
ale|jest|od|niewolników|z|dekady|z
pero|sea|de los|esclavistas|de|década|de
sino de los esclavistas de la década de 1830, 1840,
ale jest grupą niewolników z lat 1830, 1840,
but rather from the slave owners of the 1830s, 1840s,
e os seus apaniguados políticos, políticos coniventes e co-gestores do crime.
and|the|their|allies|political||complicit|and|||of|crime
i|ci|ich|poplecznicy|politycy||współwinni|i|||z|przestępstwo
y|los|sus|cómplices|políticos||cómplices|y|||del|crimen
y sus cómplices políticos, políticos cómplices y co-gestores del crimen.
i ich politycznymi sojusznikami, politykami współdziałającymi i współzarządzającymi przestępstwem.
and their political allies, complicit politicians and co-managers of the crime.
Porque o que eles estão fazendo é um crime, não uma imoralidade para os nossos valores.
because|the|that|they|are|doing|is|a|crime|not|an|immorality|for|our||
ponieważ|to|co|oni|są|robią|jest|przestępstwem||nie|||dla|naszych||wartości
Porque|lo|que|ellos|están|haciendo|es|un|crimen|no|una|inmoralidad|para|nuestros||valores
Porque lo que están haciendo es un crimen, no una inmoralidad para nuestros valores.
Bo to, co robią, to przestępstwo, a nie niemoralność w naszych wartościach.
Because what they are doing is a crime, not an immorality against our values.
É um crime medido pela régua da própria legislação da época.
it is|a|crime|measured|by the|ruler|of the|own|legislation|of the|time
to jest|przestępstwo|przestępstwo|mierzone|przez|miarę|własnej|własnej|ustawodawstwo|z|epoki
Es|un|crimen|medido|por la|regla|de|propia|legislación|de|época
Es un crimen medido por la regla de la propia legislación de la época.
To przestępstwo mierzone miarą własnego ustawodawstwa z tamtego okresu.
It is a crime measured by the ruler of the legislation of the time.
De modo geral, o Estado recebia legitimidade porque ganhava o apoio tácito
in|way|general|the|State|received|legitimacy|because|gained|the|support|tacit
w|sposób|ogólny|państwo|państwo|otrzymywało|legitymację|ponieważ|zdobywało|wsparcie|wsparcie|milczące
De|modo|general|el|Estado|recibía|legitimidad|porque|ganaba|el|apoyo|tácito
En general, el Estado recibía legitimidad porque ganaba el apoyo tácito
Ogólnie rzecz biorąc, państwo zyskiwało legitymację, ponieważ otrzymywało milczące wsparcie
In general, the State received legitimacy because it gained tacit support
das classes proprietárias e endinheiradas, os políticos recebiam apoio político,
from the|classes|owning|and|wealthy|the|politicians|received|support|political
od|klas|właścicieli|i|zamożnych|politycy|politycy|otrzymywali|wsparcie|polityczne
de las|clases|propietarias|y|adineradas|los|políticos|recibían|apoyo|político
de las clases propietarias y adineradas, los políticos recibían apoyo político,
klas właścicielskich i zamożnych, politycy otrzymywali wsparcie polityczne,
from the owning and wealthy classes, politicians received political support,
o Ministério da Fazenda ampliava sua base fiscal, porque o aumento da escravidão
the|Ministry|of the|Treasury|expanded|its|base|fiscal|because|the|increase|of the|slavery
ministerstwo|ministerstwo|finansów|finansów|powiększało|swoją|bazę|fiskalną|ponieważ|wzrost|wzrost|niewolnictwa|niewolnictwa
el|Ministerio|de|Hacienda|ampliaba|su|base|fiscal|porque|el|aumento|de|esclavitud
el Ministerio de Hacienda ampliaba su base fiscal, porque el aumento de la esclavitud
Ministerstwo Finansów rozszerzało swoją bazę podatkową, ponieważ wzrost niewolnictwa
the Ministry of Finance expanded its tax base, because the increase in slavery
significava aumento das exportações. Então, quem estava no andar de cima da máquina pública
it meant|increase|of the|exports|so|who|was|on the|floor|of|top|of the|machine|public
oznaczało|wzrost|tych|eksportów|więc|kto|był|na|piętrze|w|górze|tej|maszynie|publicznej
significaba|aumento|de las|exportaciones|Entonces|quien|estaba|en|piso|de|arriba|de la|máquina|pública
significaba un aumento de las exportaciones. Entonces, quien estaba en el piso de arriba de la máquina pública
oznaczało wzrost eksportu. Więc ci, którzy byli na górze w maszynie publicznej
meant an increase in exports. So, those who were at the top of the public machine
também levava o seu.
also|took|his|
także|zabierał|jego|jego
también|llevaba|su|suyo
también llevaba el suyo.
również brali swoje.
also took their share.
O Estado brasileiro tem uma responsabilidade absoluta sobre a reabertura do tráfico
the|state|Brazilian|has|an|responsibility|absolute|over|the|reopening|of the|traffic
państwo|stan|brazylijski|ma|odpowiedzialność|odpowiedzialność|absolutna|za|tę|ponowne otwarcie|do|handlu
El|Estado|brasileño|tiene|una|responsabilidad|absoluta|sobre|la|reapertura|del|tráfico
El Estado brasileño tiene una responsabilidad absoluta sobre la reapertura del tráfico
Państwo brazylijskie ma absolutną odpowiedzialność za ponowne otwarcie handlu
The Brazilian state has an absolute responsibility for the reopening of the traffic
a partir de 1830, por alguns motivos.
||from|for|some|reasons
od|początku|z|z|kilka|powodów
a|a partir|de|por|algunos|motivos
a partir de 1830, por algunos motivos.
od 1830 roku, z kilku powodów.
starting in 1830, for several reasons.
Aqui de novo o Tiago Campos Pessoa, que estudou a fundo a trajetória dos Irmãos Breves.
here|of|again|the|Tiago|Campos|Pessoa|who|studied|the|depth|the|trajectory|of the|Brothers|Breves
tutaj|z|nowy|ten|Tiago|Campos|Pessoa|który|studiował|na|głęboko|i|trajektoria|braci||
Aquí|de|nuevo|el|Tiago|Campos|Pessoa|que|estudió|a|fondo|la|trayectoria|de los|Hermanos|Breves
Aquí de nuevo Tiago Campos Pessoa, que estudió a fondo la trayectoria de los Hermanos Breves.
Znowu tutaj Tiago Campos Pessoa, który dokładnie zbadał historię Braci Breves.
Here again is Tiago Campos Pessoa, who studied the trajectory of the Breves Brothers in depth.
O Tiago já escreveu que essa liberação do contrabando foi um dos maiores casos,
the|Tiago|already|wrote|that|this|release|of the|smuggling|was|one|of the|biggest|cases
ten|Tiago|już|napisał|że|ta|uwolnienie|z|przemytu|było|jeden|z|największych|przypadków
El|Tiago|ya|escribió|que|esa|liberación|del|contrabando|fue|uno|de los|mayores|casos
Tiago ya escribió que esta liberación del contrabando fue uno de los mayores casos,
Tiago już napisał, że to uwolnienie przemytu było jednym z największych przypadków,
Tiago has already written that this release of smuggling was one of the biggest cases,
se não o maior caso de corrupção sistêmica da história do Brasil.
if|not|the|biggest|case|of|corruption|systemic|in the|history|of the|Brazil
jeśli|nie|to|największy|przypadek|z|korupcji|systemowej|w|historii||
si|no|el|mayor|caso|de|corrupción|sistémica|de la|historia|del|Brasil
si no el mayor caso de corrupción sistémica de la historia de Brasil.
jeśli nie największym przypadkiem korupcji systemowej w historii Brazylii.
if not the biggest case of systemic corruption in the history of Brazil.
As autoridades brasileiras foram mais do que coniventes, foram partícipes,
The|authorities|Brazilian|were|more|than|that|complicit|were|participants
te|władze|brazylijskie|były|bardziej|niż|że|współwinne|były|uczestnikami
Las|autoridades|brasileñas|fueron|más|que||coniventes|fueron|partícipes
Las autoridades brasileñas fueron más que cómplices, fueron partícipes,
Brazylijskie władze były nie tylko pobłażliwe, były współuczestnikami,
Brazilian authorities were more than complicit; they were participants,
tomaram parte a favor do tráfico. A elite política imperial fez silenciar
they took|part|to|favor|of|trafficking|the|elite|political|imperial|made|to silence
wzięli|udział|na|rzecz|w|handlu|ta|elita|polityczna|imperialna|sprawiła|uciszyć
tomaron|parte|a|a favor|del|tráfico|La|élite|política|imperial|hizo|silenciar
tomaron parte a favor del tráfico. La élite política imperial hizo callar
wzięli udział na rzecz handlu. Elita polityczna imperium sprawiła, że milczano
they took part in favor of the trafficking. The imperial political elite silenced
sobre o desenvolvimento do tráfico. Todo mundo sabia, a elite sabia, a sociedade sabia,
about|the|development|of|trafficking|all|world|knew|the|elite|knew|the|society|knew
o||rozwój|handlu||wszyscy|ludzie|wiedział|a|elita|wiedziała|a|społeczeństwo|wiedziała
sobre|el|desarrollo|del|tráfico|Todo|mundo|sabía|la|élite|sabía|la|sociedad|sabía
sobre el desarrollo del tráfico. Todo el mundo lo sabía, la élite lo sabía, la sociedad lo sabía,
na temat rozwoju handlu. Wszyscy wiedzieli, elita wiedziała, społeczeństwo wiedziało,
about the development of trafficking. Everyone knew, the elite knew, society knew,
que essa coisa continuava acontecendo porque era algo do qual o próprio Estado brasileiro
that|this|thing|continued|happening|because|it was|something|of|which|the|own|State|Brazilian
że|ta|rzecz|kontynuowała|działo się|ponieważ|było|coś|czego|który|ten|sam|państwo|brazylijskie
que|esa|cosa|continuaba|sucediendo|porque|era|algo|del|cual|el|propio|Estado|brasileño
que esta cosa seguía sucediendo porque era algo de lo que el propio Estado brasileño
że ta rzecz nadal się działo, ponieważ było to coś, czego sam stan brazylijski
that this thing continued happening because it was something that the Brazilian state itself
precisava para a sustentação da sua pauta de exportação, muito atrelada ao café, essencialmente.
needed|for|the|sustenance|of the|its|agenda|of|export|very|tied|to the|coffee|essentially
potrzebowało|do||utrzymania|swojej||agendy|eksportu||bardzo|powiązana|z|kawą|zasadniczo
necesitaba|para|la||de|su|agenda|de||muy|atrelada|al|café|esencialmente
necesitaba para el sostenimiento de su agenda de exportación, muy atada al café, esencialmente.
potrzebował do utrzymania swojego programu eksportowego, ściśle związanego z kawą, zasadniczo.
needed for the support of its export agenda, very tied to coffee, essentially.
E é aí que entram os Irmãos Breves.
and|it is|there|that|enter|the|Brothers|Breves
i|to|tam|że|wchodzą|ci|Bracia|Breve
Y|es|ahí|que|entran|los|Hermanos|Breves
Y es ahí donde entran los Hermanos Breves.
I to jest moment, w którym wkraczają Bracia Breves.
And this is where the Breve Brothers come in.
Na verdade, esses senhores são estudos de caso interessante para a gente entender
in the|truth|these|gentlemen|are|studies|of|case|interesting|for|the|people|to understand
w|prawda|ci|panowie|są|studia|o|przypadek|interesujący|dla|to|ludzi|zrozumieć
En|verdad|esos|señores|son|estudios|de|caso|interesante|para|la|gente|entender
De hecho, estos señores son estudios de caso interesantes para entender
W rzeczywistości, ci panowie są interesującymi studiami przypadku, które pomagają nam zrozumieć
In fact, these gentlemen are interesting case studies for us to understand
como uma parcela importante da elite sustentou, em termos práticos, a continuidade
how|an|portion|important|of the|elite|sustained|in|terms|practical|the|continuity
jak|jedna|część|ważna|elity||podtrzymała|w|terminach|praktycznych|to|kontynuacja
como|una|parte|importante|de|élite|sustentó|en|términos|prácticos|la|continuidad
cómo una parte importante de la élite sustentó, en términos prácticos, la continuidad
jak istotna część elity w praktyce wspierała kontynuację
how an important part of the elite practically supported the continuity
do comércio de africanos e a transformação do próprio comércio de africanos em uma atividade
of the|trade|of|Africans|and|the|transformation|of the|own|trade|of|Africans|into|an|activity
handlu|||afrykańców|i|to|przekształcenie|handlu||||afrykańców|w|jedną|działalność
del|comercio|de|africanos|y|la|transformación|del|propio|comercio|de|africanos|en|una|actividad
del comercio de africanos y la transformación del propio comercio de africanos en una actividad
handlu Afrykanami oraz przekształcenie samego handlu Afrykanami w działalność
of the African trade and the transformation of the African trade itself into an activity
que talvez não tivesse parâmetro em termos de lucratividade e em termos de dimensão,
that|perhaps|not|had|parameter|in|terms|of|profitability|and|in|||dimension
że|może|nie|miałby|parametr|w|kategoriach|o|rentowności|i|w|kategoriach|o|wymiar
que|tal vez|no|tuviera|parámetro|en|términos|de|rentabilidad|y|en|términos|de|dimensión
que tal vez no tuviera parámetro en términos de rentabilidad y en términos de dimensión,
który być może nie miałby parametrów pod względem rentowności i pod względem wymiaru,
that perhaps had no parameter in terms of profitability and in terms of scale,
de deslocamento atlântico para o Brasil até então. A estimativa é que,
of|displacement|Atlantic|to|the|Brazil|until|then|The|estimate|is|that
z|przemieszczenia|atlantyckiego|do|do|Brazylii|do|wtedy|ta|szacunkowa|jest|że
de|desplazamiento|atlántico|hacia|el|Brasil|hasta|entonces|La|estimación|es|que
de desplazamiento atlántico hacia Brasil hasta entonces. La estimación es que,
przemieszczenia atlantyckiego do Brazylii do tego czasu. Szacuje się, że,
of Atlantic displacement to Brazil until then. The estimate is that,
dos quase 5 milhões de africanos que desembarcaram no Brasil em cerca de 300 anos de tráfico,
of the|almost|million|of|Africans|that|disembarked|in the|Brazil|in|around|of|years|of|trafficking
z|prawie|milionów|z|afrykańskich|którzy|wysiedli|do|Brazylii|w|około|z|lat|z|handlu
de los|casi|millones|de|africanos|que|desembarcaron|en|Brasil|en|cerca|de|años|de|tráfico
de los casi 5 millones de africanos que desembarcaron en Brasil en cerca de 300 años de tráfico,
z prawie 5 milionów Afrykanów, którzy przybyli do Brazylii w ciągu około 300 lat handlu,
of the nearly 5 million Africans who disembarked in Brazil over about 300 years of trafficking,
mais de 2 milhões tenham desembarcado na primeira metade do século XIX
more|than|million|have|disembarked|in the|first|half|of the|century|XIX
więcej|z|milionów|mają|wysiedli|w|pierwszej|połowie|wieku||XIX
más|de|millones|hayan|desembarcado|en|primera|mitad|del|siglo|XIX
más de 2 millones hayan desembarcado en la primera mitad del siglo XIX
ponad 2 miliony przybyło w pierwszej połowie XIX wieku.
more than 2 million disembarked in the first half of the 19th century.
e desses, 800 mil em 20 anos do período que o tráfico é ilegal.
and|of these|thousand|in|years|of the|period|that|the|trafficking|is|illegal
i|tych|tysięcy|w|lat|z|okres|który|ten|handel|jest|nielegalny
y|de esos|mil|en|años|del|período|que|el|tráfico|es|ilegal
y de esos, 800 mil en 20 años del período en que el tráfico es ilegal.
a z tych, 800 tysięcy w 20 lat okresu, w którym handel był nielegalny.
and of those, 800 thousand in 20 years of the period when trafficking is illegal.
Em outras palavras, a gente pode dizer que esse período da ilegalidade,
in|other|words|the|we|can|say|that|this|period|of the|illegality
w|inne|słowa|to|my|możemy|powiedzieć|że|ten|okres|z|nielegalności
En|otras|palabras|la|gente|puede|decir|que|ese|período|de la|ilegalidad
En otras palabras, podemos decir que este período de ilegalidad,
Innymi słowy, można powiedzieć, że ten okres nielegalności,
In other words, we can say that this period of illegality,
em que esses senhores foram protagonistas, foi o período da nossa história
in|that|these|gentlemen|were|protagonists|was|the|period|of the|our|history
w|którym|ci|panowie|byli|bohaterami|był|ten|okres|z|naszej|historii
en|que|esos|señores|fueron|protagonistas|fue|el|período|de|nuestra|historia
en el que estos señores fueron protagonistas, fue el período de nuestra historia
w którym ci panowie byli głównymi postaciami, był okresem naszej historii
in which these gentlemen were protagonists, was the period of our history
onde o tráfico de africanos foi mais volumoso, mais intenso e talvez e provavelmente mais cruel.
where|the|trafficking|of|Africans|was|more|voluminous|more|intense|and|perhaps|and|probably|more|cruel
gdzie|ten|handel|z|Afrykanami|był|bardziej|obfity|bardziej|intensywny|i|może|i|prawdopodobnie|bardziej|okrutny
donde|el|tráfico|de|africanos|fue|más|voluminoso|más|intenso|y|tal vez|y|probablemente|más|cruel
donde el tráfico de africanos fue más voluminoso, más intenso y tal vez y probablemente más cruel.
gdzie handel afrykańczykami był najbardziej masowy, najbardziej intensywny i być może najokrutniejszy.
where the trafficking of Africans was most voluminous, more intense, and perhaps probably more cruel.
Se é que a gente pode traçar paralelo de crueldade.
if|it is|that|the|we|can|draw|parallel|of|cruelty
jeśli|to jest|że|to|my|możemy|nakreślić|paralel|z|okrucieństwo
Si|es|que|la|gente|puede|trazar|paralelo|de|crueldad
Si es que podemos trazar un paralelo de crueldad.
Jeśli w ogóle możemy nakreślić równoległość okrucieństwa.
If we can draw a parallel of cruelty.
Os irmãos Breves viram na proibição do tráfico não um problema, mas uma oportunidade de negócios.
the|brothers|Breves|saw|in the|prohibition|of the|trafficking|not|a|problem|but|an|opportunity|of|business
ci|bracia|Breves|zobaczyli|w|zakaz|handlu|handel|nie|problem||ale|okazja||do|interesy
Los|hermanos|Breves|vieron|en la|prohibición|del|tráfico|no|un|problema|sino|una|oportunidad|de|negocios
Los hermanos Breves vieron en la prohibición del tráfico no un problema, sino una oportunidad de negocio.
Bracia Breves nie widzieli w zakazie handlu problemu, lecz okazję do interesów.
The Breves brothers saw the prohibition of trafficking not as a problem, but as a business opportunity.
É a tal alma empreendedora. Muito traficante antigo tinha pulado fora.
it is|the|such|soul|entrepreneurial|many|trafficker|old|had|jumped|out
to jest|ta|taka|dusza|przedsiębiorcza|bardzo|handlarz|stary|miał|skoczył|na zewnątrz
Es|la|tal|alma|emprendedora|Mucho|traficante|antiguo|había|saltado|fuera
Es el famoso alma emprendedora. Muchos traficantes antiguos se habían retirado.
To ta przedsiębiorcza dusza. Wielu starych handlarzy opuściło ten rynek.
It's that entrepreneurial spirit. Many old traffickers had jumped ship.
Os irmãos viram esse vácuo de poder e assumiram a operação.
the|brothers|saw|this|vacuum|of|power|and|took over|the|operation
ci|bracia|zobaczyli|tę|lukę|w|władzę|i|przejęli|tę|operację
Los|hermanos|vieron|ese|vacío|de|poder|y|asumieron|la|operación
Los hermanos vieron este vacío de poder y asumieron la operación.
Bracia dostrzegli tę lukę władzy i przejęli operację.
The brothers saw this power vacuum and took over the operation.
O que eu diria que realmente mudou com o tráfico, inicialmente, seriam os portos.
the|that|I|would say|that|really|changed|with|the|trafficking|initially|would be|the|ports
co|że|ja|powiedziałbym|że|naprawdę|zmieniło|z|tym|handle|początkowo|byłyby|te|porty
Lo|que|yo|diría|que|realmente|cambió|con|el|tráfico|inicialmente|serían|los|puertos
Lo que diría que realmente ha cambiado con el tráfico, inicialmente, serían los puertos.
Co bym powiedział, że naprawdę się zmieniło z handlem, początkowo, to porty.
What I would say has really changed with trafficking, initially, would be the ports.
De sair dos portos de chegada. Com a ilegalidade, você tem uma dispersão pelo litoral africano.
from|leaving|from the|ports|of|arrival|with|the|illegality|you|have|a|dispersion|along the|coast|African
z|wyjść|z|portów|z|przybycia|z|tą|nielegalnością|ty|masz|jedną|rozproszenie|wzdłuż|wybrzeża|afrykańskiego
De|salir|de los|puertos|de|llegada|Con|la|ilegalidad|usted|tiene|una|dispersión|por el|litoral|africano
De salir de los puertos de llegada. Con la ilegalidad, tienes una dispersión por la costa africana.
Z portów przybycia. Z nielegalnością masz rozproszenie wzdłuż wybrzeża afrykańskiego.
Leaving from the arrival ports. With illegality, you have a dispersion along the African coast.
Da mesma forma que há uma dispersão no litoral africano, há uma dispersão no litoral brasileiro.
from the|same|way|that|there is|a|dispersion|along the|coast|African|there is|a|dispersion|along the|coast|Brazilian
z|ta sama|forma|że|jest|jedno|rozproszenie|w|wybrzeżu|afrykańskim|jest|jedno|rozproszenie|w|wybrzeżu|brazylijskim
De|misma|forma|que|hay|una|dispersión|en|litoral|africano|hay|una|dispersión|en|litoral|brasileño
De la misma manera que hay una dispersión en la costa africana, hay una dispersión en la costa brasileña.
W ten sam sposób, w jaki jest rozproszenie wzdłuż wybrzeża afrykańskiego, jest rozproszenie wzdłuż wybrzeża brazylijskiego.
Just as there is a dispersion along the African coast, there is a dispersion along the Brazilian coast.
Então, os portos legais, por exemplo, o mais famoso deles é o mercado Valongo.
so|the|ports|legal|for|example|the|most|famous|of them|is|the|market|Valongo
więc|te|porty|legalne|na|przykład|ten|naj|słynny|z nich|jest|ten|rynek|Valongo
Entonces|los|puertos|legales|por|ejemplo|el|más|famoso|de ellos|es|el|mercado|Valongo
Entonces, los puertos legales, por ejemplo, el más famoso de ellos es el mercado Valongo.
Więc legalne porty, na przykład, najbardziej znanym z nich jest rynek Valongo.
So, the legal ports, for example, the most famous of them is the Valongo market.
Essa região portuária do Rio de Janeiro em torno do Valongo, ele deixa de existir de fato.
this|region|port|of the|Rio|of|Janeiro|in|around|of the|Valongo|it|leaves|to|exist|in fact|fact
ta|region|portowa|z|Rio|z|Janeiro|w|wokół|z|Valongo|on|zostawia|z|istnieć|z|faktycznie
Esta|región|portuaria|de|Río|de|Janeiro|en|torno|de|Valongo|él|deja|de|existir|de|hecho
Esta región portuaria de Río de Janeiro alrededor de Valongo, deja de existir de hecho.
Ten portowy region Rio de Janeiro wokół Valongo przestaje de facto istnieć.
This port area of Rio de Janeiro around Valongo ceases to exist in fact.
Antes da proibição, o cais do Valongo tinha recebido sozinho 1 milhão de pessoas.
before|of the|prohibition|the|dock|of the|Valongo|had|received|alone|million|of|people
przed|zakazem|zakaz|ten|nabrzeże|z|Valongo|miał|przyjęty|sam|milion|z|ludzi
Antes|de la|prohibición|el|muelle|de|Valongo|había|recibido|solo|millón|de|personas
Antes de la prohibición, el muelle de Valongo había recibido solo 1 millón de personas.
Przed zakazem, nabrzeże Valongo przyjęło samo 1 milion osób.
Before the prohibition, the Valongo wharf had received 1 million people alone.
Há dispersão desses desembarques ao longo da costa brasileira.
there is|dispersion|of these|disembarkations|along|long|of the|coast|Brazilian
jest|rozproszenie|tych|lądowań|wzdłuż|długiej|z|wybrzeże|brazylijskie
Hay|dispersión|de esos|desembarcos|a lo largo de|largo|de la|costa|brasileña
Hay dispersión de estos desembarcos a lo largo de la costa brasileña.
Istnieje rozproszenie tych lądowań wzdłuż wybrzeża Brazylii.
There is a dispersion of these landings along the Brazilian coast.
Então, áreas hoje são áreas turísticas famosíssimas no Rio de Janeiro, como Ilha Grande, Búzios.
so|areas|today|are|areas|tourist|very famous|in the|Rio|of|Janeiro|such as|Island|Grande|Buzios
więc|obszary|dzisiaj|są|obszary|turystyczne|bardzo sławne|w|Rio|z|Janeiro|jak|wyspa|Grande|Búzios
Entonces|áreas|hoy|son|áreas|turísticas|famosísimas|en|Río|de|Janeiro|como|Isla|Grande|Búzios
Entonces, áreas hoy son áreas turísticas famosísimas en Río de Janeiro, como Isla Grande, Búzios.
Dziś obszary te są bardzo znanymi miejscami turystycznymi w Rio de Janeiro, takimi jak Ilha Grande, Búzios.
So, areas today are very famous tourist spots in Rio de Janeiro, such as Ilha Grande and Búzios.
É um litoral que começa a se especializar com algumas praias específicas na recepção de africanos.
it is|a|coastline|that|starts|to|itself|specialize|with|some|beaches|specific|in the|reception|of|Africans
to|jeden|wybrzeże|które|zaczyna|się|się|specjalizować|z|niektóre|plaże|specyficzne|w|przyjęciu||
Es|un|litoral|que|comienza|a|a|especializar|con|algunas|playas|específicas|en la|recepción|de|africanos
Es una costa que comienza a especializarse con algunas playas específicas en la recepción de africanos.
To jest wybrzeże, które zaczyna się specjalizować w kilku konkretnych plażach przyjmujących Afrykanów.
It is a coastline that begins to specialize with some specific beaches in receiving Africans.
E, claro, os irmãos Breves não estavam agindo sozinhos.
and|of course|the|brothers|Breves|not|were|acting|alone
i|oczywiście|ci|bracia|Breves|nie|byli|działając|sami
Y|claro|los|hermanos|Breves|no|estaban|actuando|solos
Y, por supuesto, los hermanos Breves no estaban actuando solos.
I oczywiście bracia Breves nie działali sami.
And, of course, the Breves brothers were not acting alone.
Não era só para abastecer as dezenas de fazendas deles que eles contrabandeavam.
not|was|only|to|supply|the|dozens|of|farms|theirs|that|they|were smuggling
nie|było|tylko|aby|zaopatrzyć|te|dziesiątki|z|farmy|ich|które|oni|przemycali
No|era|solo|para|abastecer|las|decenas|de|granjas|de ellos|que|ellos|contrabandeaban
No era solo para abastecer las decenas de sus fincas que contrabandeaban.
Nie tylko po to, aby zaopatrzyć dziesiątki swoich farm, przemycali.
It was not just to supply their dozens of farms that they were smuggling.
Uma coisa que eu acho que muda de maneira interessante é o envolvimento da própria classe royal,
one|thing|that|I|think|that|changes|in|way|interesting|is|the|involvement|of the|own|class|royal
jedna|rzecz|która|ja|uważam|że|zmienia|w|sposób|interesujący|to|zaangażowanie||samej||klasa|królewska
Una|cosa|que|yo|pienso|que|cambia|de|manera|interesante|es|el|involucramiento|de|propia|clase|real
Una cosa que creo que cambia de manera interesante es la implicación de la propia clase real,
Jedną rzeczą, która moim zdaniem zmienia się w interesujący sposób, jest zaangażowanie samej rodziny królewskiej,
One thing that I think changes in an interesting way is the involvement of the royal class itself,
da elite imperial, com o tráfico.
of the|elite|imperial|with|the|trafficking
z|elity|imperialnej|z|tym|handle
de|élite|imperial|con|el|tráfico
de la élite imperial, con el tráfico.
elity imperialnej, z handlem.
of the imperial elite, with trafficking.
Por ser ilegal, essa elite precisa sustentar não só politicamente, como sustentou,
for|being|illegal|this|elite|needs|to sustain|not|only|politically|as|it sustained
za|bycie|nielegalnym|ta|elita|musi|utrzymać|nie|tylko|politycznie|jak|utrzymała
Por|ser|ilegal|esa|élite|necesita|sostener|no|solo|políticamente|como|sustentó
Por ser ilegal, esta élite necesita sostener no solo políticamente, como lo hizo,
Ponieważ jest nielegalna, ta elita musi wspierać nie tylko politycznie, jak to robiła,
Because it is illegal, this elite needs to sustain not only politically, as it has,
mas ela precisa criar as condições sociais, até mesmo logísticas,
but|it|needs|to create|the|conditions|social|even|logistical|
ale|ona|musi|stworzyć|te|warunki|społeczne|aż|nawet|logistyczne
pero|ella|necesita|crear|las|condiciones|sociales|incluso|logísticas|
sino que necesita crear las condiciones sociales, incluso logísticas,
ale musi także stworzyć warunki społeczne, a nawet logistyczne,
but it also needs to create the social conditions, even logistical,
para que esse comércio aconteça a despeito da ilegalidade.
for|that|this|trade|happens|in|spite|of the|illegality
aby|żeby|ten|handel|odbywał się|mimo|pomimo|z|nielegalności
para|que|ese|comercio|ocurra|a|pesar|de|ilegalidad
para que este comercio ocurra a pesar de la ilegalidad.
aby ten handel mógł się odbywać pomimo nielegalności.
for this trade to happen despite the illegality.
Então, a gente pode dizer com certa tranquilidade que os 800 mil africanos que chegaram aqui,
so|the|we|can|say|with|certain|tranquility|that|the|thousand|Africans|that|arrived|here
więc|to|my|mogą|powiedzieć|z|pewną|spokojem|że|ci|tysięcy|Afrykanów|którzy|przybyli|tutaj
Entonces|(artículo)|gente|puede|decir|con|cierta|tranquilidad|que|los|mil|africanos|que|llegaron|aquí
Entonces, podemos decir con cierta tranquilidad que los 800 mil africanos que llegaron aquí,
Więc możemy powiedzieć z pewnym spokojem, że 800 tysięcy Afrykanów, którzy tutaj przybyli,
So, we can say with some confidence that the 800 thousand Africans who arrived here,
eles só chegaram porque uma fração, talvez hegemônica, ou seja, a fração mais importante da elite brasileira,
they|only|arrived|because|a|fraction|perhaps|hegemonic|or|that is|the|fraction|most|important|of the|elite|Brazilian
oni|tylko|przybyli|ponieważ|jedna|frakcja|może|hegemoniczna|lub|to znaczy|ta|frakcja|najbardziej|ważna|z|elity|brazylijskiej
ellos|solo|llegaron|porque|una|fracción|tal vez|hegemónica|o|sea|la|fracción|más|importante|de la|élite|brasileña
solo llegaron porque una fracción, tal vez hegemónica, es decir, la fracción más importante de la élite brasileña,
przybyli tylko dlatego, że pewna frakcja, być może hegemoniczna, czyli najważniejsza frakcja brazylijskiej elity,
they only arrived because a fraction, perhaps hegemonic, that is, the most important fraction of the Brazilian elite,
criou as condições políticas, sociais, econômicas e infraestruturais para que esse tráfico acontecesse.
created|the|conditions|political|social|economic|and|infrastructural|for|that|this|trafficking|happened
stworzyła|te|warunki|polityczne|społeczne|ekonomiczne|i|infrastrukturalne|aby|żeby|ten|handel|miał miejsce
creó|las|condiciones|políticas|sociales|económicas|e|infraestructurales|para|que|ese|tráfico|sucediera
creó las condiciones políticas, sociales, económicas e infraestructurales para que este tráfico ocurriera.
stworzyła warunki polityczne, społeczne, ekonomiczne i infrastrukturalne, aby ten handel mógł się odbyć.
created the political, social, economic, and infrastructural conditions for this trafficking to happen.
E o que a gente vê, de certa forma, na própria produção da história brasileira,
and|the|what|the|we|see|in|certain|way|in the|own|production|of the|history|Brazilian
i|to|co|my|my|widzimy|w|pewna|forma|w|własnej|produkcji|historii||brazylijskiej
Y|lo|que|la|gente|ve|de|cierta|forma|en la|propia|producción|de la|historia|brasileña
Y lo que vemos, de cierta forma, en la propia producción de la historia brasileña,
I to, co widzimy, w pewnym sensie, w samej produkcji historii Brazylii,
And what we see, in a way, in the very production of Brazilian history,
é uma certa construção de uma isenção sobre esses indivíduos,
it is|a|certain|construction|of|an|exemption|on|these|individuals
to jest|pewna|pewna|konstrukcja|o|pewna|zwolnienie|na temat|tych|jednostek
es|una|cierta|construcción|de|una|exención|sobre|esos|individuos
es una cierta construcción de una exención sobre estos individuos,
to pewna konstrukcja zwolnienia tych osób,
it is a certain construction of an exemption for these individuals,
como se eles tivessem sido também vítimas, eles, dos traficantes.
as|if|they|had|been|also|victims|they|of the|traffickers
jak|jeśli|oni|mieli|być|również|ofiary|oni|od|handlarzy
como|se|ellos|hubieran|sido||víctimas|ellos|de los|traficantes
como si ellos también hubieran sido víctimas, ellos, de los traficantes.
jakby oni również byli ofiarami, oni, handlarzy.
as if they had also been victims, they, of the traffickers.
Mas eles não eram vítimas, não só porque...
but|they|not|were|victims|not|only|because
ale|oni|nie|byli|ofiary|nie|tylko|ponieważ
Pero|ellos|no|eran|víctimas|no|solo|porque
Pero no eran víctimas, no solo porque...
Ale nie byli ofiarami, nie tylko dlatego...
But they were not victims, not only because...
Mas espera aí que ainda está faltando gente nessa equação.
but|wait|there|that|still|is|missing|people|in that|equation
ale|czekaj|tam|że|jeszcze|jest|brakuje|ludzi|w tej|równaniu
Pero|espera|ahí|que|todavía|está|faltando|gente|en esa|ecuación
Pero espera, que aún falta gente en esta ecuación.
Ale poczekaj, w tej równaniu wciąż brakuje ludzi.
But wait a minute, there are still people missing in this equation.
Não era só o Estado brasileiro, os políticos, não eram só os traficantes, nem eram só as elites.
not|was|only|the|state|Brazilian|the|politicians|not|were|only|the|traffickers|nor|were|only|the|elites
nie|był|tylko|ten|stan|brazylijski|ci|politycy|nie|byli|tylko|ci|handlarze|ani|byli|tylko|te|elity
No|era|solo|el|Estado|brasileño|los|políticos|no|eran|solo|los|traficantes|ni|eran|solo|las|élites
No era solo el Estado brasileño, los políticos, no eran solo los traficantes, ni eran solo las élites.
To nie był tylko stan brazylijski, politycy, to nie byli tylko handlarze narkotyków, ani tylko elity.
It was not just the Brazilian state, the politicians, it was not just the traffickers, nor was it just the elites.
A escravidão era não só um ativo econômico, mas ela era uma instituição compartilhada por boa parte da sociedade.
the|slavery|was|not|only|an|asset|economic|but|it|was|an|institution|shared|by|good|part|of the|society
ta|niewolnictwo|było|nie|tylko|aktywem||ekonomicznym|ale|ona|była|instytucją||dzieloną|przez|dużą|część|społeczeństwa|
La|esclavitud|era|no|solo|un|activo|económico|pero|ella|era|una|institución|compartida|por|buena|parte|de|sociedad
La esclavitud no era solo un activo económico, sino que era una institución compartida por buena parte de la sociedad.
Niewolnictwo było nie tylko aktywem ekonomicznym, ale było również instytucją współdzieloną przez dużą część społeczeństwa.
Slavery was not only an economic asset, but it was an institution shared by a large part of society.
Aqueles que não eram senhores de escravo queriam ser.
those|who|not|were|masters|of|slave|wanted|to be
ci|którzy|nie|byli|panami|niewolników||chcieli|być
Aquellos|que|no|eran|señores|de|esclavo|querían|ser
Aquellos que no eran dueños de esclavos querían serlo.
Ci, którzy nie byli panami niewolników, chcieli nimi być.
Those who were not slave owners wanted to be.
Então, nos anos 1830, 1840, o brasileiro comum também apoiava o tráfico de africanos.
so|in the|years|the|Brazilian|common|also|supported|the|trafficking|of|Africans
więc|w|latach|ten|Brazylijczyk|zwykły|również|wspierał|ten|handel|z|Afrykanami
Entonces|en los|años|el|brasileño|común|también|apoyaba|el|tráfico|de|africanos
Entonces, en los años 1830, 1840, el brasileño común también apoyaba el tráfico de africanos.
Zatem w latach 1830-1840 przeciętny Brazylijczyk również popierał handel afrykańskimi niewolnikami.
So, in the 1830s and 1840s, the average Brazilian also supported the trafficking of Africans.
Ele não via algo maléfico, ele não via problema moral, humanitário, naquele comércio.
he|not|saw|something|evil|he|not|saw|problem|moral|humanitarian|in that|trade
on|nie|widział|coś|złowrogiego|on|nie|widział|problem|moralny|humanitarny|w tym|handlu
Él|no|veía|algo|maléfico|él|no|veía|problema|moral|humanitario|en ese|comercio
Él no veía algo maléfico, él no veía un problema moral, humanitario, en ese comercio.
On nie widział nic złego, nie dostrzegał problemu moralnego, humanitarnego w tym handlu.
He did not see anything malevolent, he did not see a moral or humanitarian problem in that trade.
O buraco é muito mais embaixo.
the|hole|is|much|more|
ten|dół|jest|znacznie|bardziej|głęboko
El|agujero|es|mucho|más|abajo
El agujero es mucho más profundo.
Sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana.
The issue is much deeper.
É mais fácil a gente pensar numa história com um grande vilão, ou com os grandes vilões.
it is|more|easy|to|we|think|in a|story|with|a|big|villain|or|with|the|big|villains
jest|bardziej|łatwo|nam|my|myśleć|w jakąś|historię|z|dużym|wielkim|złoczyńcą|lub|z|dużymi|wielkimi|złoczyńcami
Es|más|fácil|la|gente|pensar|en una|historia|con|un|gran|villano|o|con|los|grandes|villanos
Es más fácil pensar en una historia con un gran villano, o con los grandes villanos.
Łatwiej jest nam myśleć o historii z wielkim złoczyńcą lub wieloma złoczyńcami.
It's easier for us to think of a story with a great villain, or with the great villains.
Mas a realidade não costuma ser tão simples assim.
but|the|reality|not|tends|to be|so|simple|like that
ale|ta|rzeczywistość|nie|zwykle|być|tak|prosta|tak
Pero|la|realidad|no|suele|ser|tan|simple|así
Pero la realidad no suele ser tan simple así.
Ale rzeczywistość zazwyczaj nie jest taka prosta.
But reality is not usually that simple.
A fotografia da sociedade brasileira como um todo é bem mais feia do que se quer admitir.
the|photograph|of the|society|Brazilian|as|a|whole|is|well|more|ugly|than|that|it|wants|to admit
ta|fotografia|społeczeństwa|społeczeństwo|brazylijskiego|jako|całość|całość|jest|znacznie|bardziej|brzydsza|niż|że|się|chce|przyznać
La|fotografía|de|sociedad|brasileña|como|un|todo|es|mucho|más|fea|de|lo|se|quiere|admitir
La fotografía de la sociedad brasileña en su conjunto es mucho más fea de lo que se quiere admitir.
Fotografia społeczeństwa brazylijskiego jako całości jest znacznie brzydsza, niż chce się przyznać.
The photograph of Brazilian society as a whole is much uglier than one wants to admit.
Esse tráfico só se manteve clandestino em operação porque houve um amplo acordo nacional para que ele continuasse existindo.
this|trafficking|only|it|remained|clandestine|in|operation|because|there was|a|broad|agreement|national|for|that|it|continued|existing
ten|handel|tylko|się|utrzymał|nielegalny|w|operacji|ponieważ|było|szeroki|szeroki|umowa|krajowa|aby|żeby|on|kontynuował|istnienie
Este|tráfico|solo|se|mantuvo|clandestino|en|operación|porque|hubo|un|amplio|acuerdo|nacional|para|que|él|continuara|existiendo
Este tráfico solo se mantuvo clandestino en operación porque hubo un amplio acuerdo nacional para que continuara existiendo.
Ten handel pozostał nielegalny w działaniu, ponieważ istniało szerokie porozumienie krajowe, aby mógł dalej istnieć.
This trafficking only remained clandestine in operation because there was a broad national agreement for it to continue existing.
Um grande acordo nacional.
a|great|agreement|national
jeden|wielki|umowa|krajowa
Un|gran|acuerdo|nacional
Un gran acuerdo nacional.
Wielkie porozumienie krajowe.
A large national agreement.
Então, por exemplo, José e Joaquim Breves montaram fazendas litorâneas para articular o tráfico.
so|for|example|José|and|Joaquim|Breves|set up|farms|coastal|to|to articulate|the|trafficking
więc|za|przykład|José|i|Joaquim|Breves|założyli|farmy|nadmorskie|aby|zorganizować|ten|handel
Entonces|por|ejemplo|José|y|Joaquín|Breves|montaron|granjas|costeras|para|articular|el|tráfico
Entonces, por ejemplo, José y Joaquim Breves montaron fincas costeras para articular el tráfico.
Na przykład, José i Joaquim Breves założyli farmy nadmorskie, aby zorganizować handel.
So, for example, José and Joaquim Breves set up coastal farms to orchestrate the trafficking.
Houve a participação direta, diretiva das autoridades, que por vezes eram as próprias autoridades dos fortes dessas praias,
there was|the|participation|direct|directive|of the|authorities|that|for|times|they were|the|own|authorities|of the|forts|of these|beaches
było|a|udział|bezpośredni|dyrektywa|tych|władz|które|przez|razy|były|te|same|władze|tych|fortów|tych|plaż
Hubo|la|participación|directa|directiva|de las|autoridades|que|a veces|veces|eran|las|propias|autoridades|de los|fuertes|de esas|playas
Hubo la participación directa, directiva de las autoridades, que a veces eran las propias autoridades de los fuertes de estas playas,
Był bezpośredni, dyrektywny udział władz, które czasami były samymi władzami fortów na tych plażach,
There was direct, directive participation from the authorities, who at times were the very authorities of the forts on these beaches,
que faziam o recebimento dos africanos. É algo assim inacreditável.
that|they made|the|receiving|of the|Africans|it is|something|so|unbelievable
które|robiły|to|przyjęcie|tych|Afrykanów|to jest|coś|tak|niewiarygodne
que|hacían|el|recibimiento|de los|africanos|Es|algo|así|increíble
que hacían la recepción de los africanos. Es algo así increíble.
które przyjmowały Afrykanów. To coś niewiarygodnego.
who received the Africans. It's something unbelievable.
Os irmãos Breves tinham essas duas fazendas gigantescas, longe da corte,
the|brothers|Breves|they had|these|two|farms|gigantic|far|from the|court
ci|bracia|Breves|mieli|te|dwa|farmy|gigantyczne|daleko|od|dworu
Los|hermanos|Breves|tenían|esas|dos|granjas|gigantescas|lejos|de la|corte
Los hermanos Breves tenían estas dos fincas gigantescas, lejos de la corte,
Bracia Breves mieli te dwie gigantyczne farmy, daleko od dworu,
The Breves brothers had these two gigantic farms, far from the court,
montadas especificamente para receber esses navios ilegais e para fazer a engorda dos escravizados antes de eles serem distribuídos.
set up|specifically|to|receive|these|ships|illegal|and|to|make|the|fattening|of the|enslaved people|before|to|they|to be|distributed
założone|specjalnie|aby|przyjąć|te|statki|nielegalne|i|aby|zrobić|to|tuczenie|tych|zniewolonych|zanim|przed|oni|być|rozdzieleni
montadas|específicamente|para|recibir|esos|barcos|ilegales|y|para|hacer|la|engorda|de los|esclavizados|antes|de|ellos|ser|distribuidos
montadas específicamente para recibir estos barcos ilegales y para engordar a los esclavizados antes de que fueran distribuidos.
specjalnie zorganizowane, aby przyjmować te nielegalne statki i aby tuczyć niewolników przed ich rozdzieleniem.
set up specifically to receive these illegal ships and to fatten the enslaved before they were distributed.
De vez em quando, o governo brasileiro fazia uma ou outra apreensão de navio só para fingir que estava cumprindo a lei.
of|time|in|when|the|government|Brazilian|made|a|or|another|seizure|of|ship|just|to|pretend|that|was|fulfilling|the|law
z|raz|w|kiedy|ten|rząd|brazylijski|robił|jedną|lub|drugą|konfiskata|z|statku|tylko|aby|udawać|że|był|przestrzegając|prawo|prawo
De|vez|en|cuando|el|gobierno|brasileño|hacía|una||otra|incautación|de|barco|solo|para|fingir|que|estaba|cumpliendo|la|ley
De vez en cuando, el gobierno brasileño hacía una o otra incautación de barco solo para fingir que estaba cumpliendo la ley.
Od czasu do czasu rząd brazylijski przeprowadzał jedną lub drugą konfiskatę statku, tylko po to, aby udawać, że przestrzega prawa.
From time to time, the Brazilian government would seize a ship or two just to pretend it was enforcing the law.
Para inglês ver.
for|English|see
dla|Anglik|widzieć
Para|inglés|ver
Para que los ingleses lo vean.
Dla angielskiego oka.
For the English to see.
E numa dessas operações, apreenderam o barco União Feliz, do Joaquim,
and|in a|those|operations|they seized|the|boat|Union|Happy|of the|Joaquim
i|w jednej|tych|operacjach|skonfiskowali|ten|statek|Unia|Szczęśliwy|od|Joaquima
Y|en una|de esas|operaciones|incautaron|el|barco|Unión|Feliz|de|Joaquín
Y en una de esas operaciones, incautaron el barco Unión Feliz, de Joaquim,
I podczas jednej z tych operacji skonfiskowano statek União Feliz, należący do Joaquima,
And in one of those operations, they seized the boat União Feliz, belonging to Joaquim,
aquele mesmo que tinha feito a mudança da ex-amante do Pedro I.
that|same|that|had|made|the|move|of the|||of the|Pedro|I
tamten|ten sam|który|miał|zrobioną|przeprowadzkę||od|||do|Pedro|I
aquel|mismo|que|había|hecho|la|mudanza|de la|||de|Pedro|I
ese mismo que había hecho el cambio de la ex-amante de Pedro I.
tego samego, który zorganizował przeprowadzkę byłej kochanki Pedro I.
the same one who had helped the ex-lover of Pedro I move.
Durante todo esse período, os irmãos Breves continuaram super próximos do poder e aumentando a influência política.
during|all|this|period|the|brothers|Breves|they continued|super|close|to the|power|and|increasing|the|influence|political
przez|cały|ten|okres|ci|bracia|Breves|kontynuowali|bardzo|blisko|do|władzy|i|zwiększając|wpływ|polityczną|
Durante|todo|ese|período|los|hermanos|Breves|continuaron|muy|cercanos|del|poder|y|aumentando|la|influencia|política
Durante todo este período, los hermanos Breves continuaron muy cerca del poder y aumentando la influencia política.
Przez cały ten czas bracia Breves pozostawali blisko władzy i zwiększali swoje wpływy polityczne.
During this entire period, the Breves brothers remained very close to power and increased their political influence.
Eles só se tornaram comendadores, por exemplo, no fim dos anos 40, quando já estavam contrabandeando há quase 20 anos.
they|only|themselves|they became|commanders|for|example|in the|end|of the|years|when|already|they were|smuggling|for|almost|years
oni|tylko|się|stali|komendatorami|przez|przykład|w|końcu|lat|lat|||||||
Ellos|solo|(pronombre reflexivo)|convirtieron|comendadores|por|ejemplo|a|finales|de los|años|cuando|ya|estaban|contrabandeando|durante|casi|años
Solo se convirtieron en comendadores, por ejemplo, a finales de los años 40, cuando ya llevaban casi 20 años contrabandeando.
Zostali komendatorami, na przykład, dopiero pod koniec lat 40., kiedy to przemycali już od prawie 20 lat.
They only became commanders, for example, in the late 1940s, when they had already been smuggling for almost 20 years.
Nos anos 40 também, cada um deles chegou a acumular, ao mesmo tempo, as funções de deputado provincial, vereador e juiz de paz dos seus municípios.
in the|years|also|each|one|of them|he reached|to|accumulate|at the|same|time|the|roles|of|deputy|provincial|councilman|and|judge|of|peace|of the|their|municipalities
w|lata|również|każdy|jeden|z nich|dotarł|do|gromadzenia|w|tym|czasie|te|funkcje|jako|poseł|prowincjonalny|radny|i|sędzia|w|pokoju|z|ich|gmin
En|años|también|cada|uno|de ellos|llegó|a|acumular|al|mismo|tiempo|las|funciones|de|diputado|provincial|concejal|y|juez|de|paz|de los|sus|municipios
En los años 40 también, cada uno de ellos llegó a acumular, al mismo tiempo, las funciones de diputado provincial, concejal y juez de paz de sus municipios.
W latach 40. każdy z nich jednocześnie pełnił funkcje posła provincialnego, radnego i sędziego pokoju w swoich gminach.
In the 1940s as well, each of them managed to simultaneously hold the positions of provincial deputy, city councilor, and justice of the peace in their municipalities.
Sabe quem era incumbido no interior de decidir sobre os navios suspeitos de contrabando?
you know|who|he was|assigned|in the|interior|to|decide|about|the|ships|suspected|of|smuggling
wie|kto|był|odpowiedzialny|w|wnętrzu|do|decydowania|o||statki|podejrzane|o|przemytem
Sabes|quién|era|encargado|en|interior|de|decidir|sobre|los|barcos|sospechosos|de|contrabando
¿Sabes quién era el encargado en el interior de decidir sobre los barcos sospechosos de contrabando?
Wiesz, kto był odpowiedzialny za podejmowanie decyzji w sprawie podejrzanych statków przemytniczych?
Do you know who was responsible for deciding on the suspicious smuggling ships in the interior?
O juiz de paz.
the|judge|of|peace
ten|sędzia|pokoju|pokojowy
El|juez|de|paz
El juez de paz.
Sędzia pokoju.
The justice of the peace.
Era a raposa tomando conta do galinheiro.
was|the|fox|taking|care|of the|henhouse
była|ta|lisica|biorąca|opiekę|nad|kurnikiem
Era|la|zorra|tomando|cuidado|de|gallinero
Era el zorro cuidando del gallinero.
To była lisica pilnująca kurnika.
It was the fox watching over the henhouse.
A audácia em burlar a fiscalização, isso era muito próprio do Joaquim Breves.
the|audacity|in|circumventing|the|inspection|that|was|very|characteristic|of the|Joaquim|Breves
ta|śmiałość|w|oszukiwanie|ta|kontrola|to|było|bardzo|charakterystyczne|dla|Joaquima|Breves
La|audacia|en|evadir|la|fiscalización|eso|era|muy|propio|de|Joaquín|Breves
La audacia de eludir la fiscalización, eso era muy propio de Joaquim Breves.
Śmiałość w omijaniu kontroli, to było bardzo charakterystyczne dla Joaquima Brevesa.
The audacity to evade oversight, that was very typical of Joaquim Breves.
Ele não tinha medo de nada, ele não se importava.
he|not|had|fear|of|nothing|he|not|himself|cared
on|nie|miał|strach|przed|niczym|on|nie|się|obchodził
Él|no|tenía|miedo|de|nada|él|no|se|importaba
Él no tenía miedo de nada, no le importaba.
Nie bał się niczego, nie przejmował się.
He was not afraid of anything, he did not care.
A própria Restinga da Marambaia foi adquirida pelo Joaquim para servir de recepção de mão de obra escravizada.
the|own|Restinga|of the|Marambaia|was|acquired|by the|Joaquim|to|serve|as|reception|of|hand|of|work|enslaved
ta|własna|Restinga|z|Marambaia|została|nabyta|przez|Joaquima|aby|służyć|jako|przyjęcie|do|ręka|do|praca|niewolnicza
La|propia|Restinga|de|Marambaia|fue|adquirida|por|Joaquim|para|servir|de|recepción|de|mano|de|obra|esclavizada
La propia Restinga de Marambaia fue adquirida por Joaquim para servir de recepción de mano de obra esclavizada.
Sama Restinga da Marambaia została nabyta przez Joaquima, aby służyć jako miejsce przyjęcia niewolniczej siły roboczej.
The Restinga da Marambaia itself was acquired by Joaquim to serve as a reception for enslaved labor.
Então o Joaquim tinha embarcações que trafegavam continuamente entre o litoral e a ponta da Restinga, que é a ilha da Marambaia.
so|the|Joaquim|had|vessels|that|traveled|continuously|between|the|coast|and|the|tip|of the|Restinga|that|is|the|island|of the|Marambaia
więc|ten|Joaquim|miał|statki|które|przemieszczały się|nieprzerwanie|między|wybrzeżem|wybrzeże|i|na|czubek|z|Restinga|która|jest|wyspą|wyspa|z|Marambaia
Entonces|el|Joaquim|tenía|embarcaciones|que|traficaban|continuamente|entre|el|litoral|y|la|punta|de la|Restinga|que|es|la|isla|de la|Marambaia
Entonces Joaquim tenía embarcaciones que traficaban continuamente entre la costa y la punta de la Restinga, que es la isla de Marambaia.
Joaquim miał więc statki, które nieprzerwanie pływały między wybrzeżem a końcem Restingi, która jest wyspą Marambaia.
So Joaquim had vessels that continuously trafficked between the coast and the tip of the Restinga, which is the island of Marambaia.
E ali na ilha ele tinha uma grande senzala e o navio tumbeiro vinha da África e desembarcava a carga na Marambaia, a carga humana.
and|there|on the|island|he|had|a|large|slave quarters|and|the|ship|tumbeiro|came|from the|Africa|and|unloaded|the|cargo|on the|Marambaia|the|cargo|human
i|tam|na|wyspie|on|miał|dużą|dużą|stajnię|i|ten|statek|tumbeiro|przybywał|z|Afryki|i|wysadzał|ładunek|ładunek|na|Marambaia|ładunek|ładunek|ludzka
Y|allí|en|isla|él|tenía|una|grande|senzala|y|el|barco|tumbeiro|venía|de|África|y|desembarcaba|la|carga|en|Marambaia|la|carga|humana
Y allí en la isla tenía un gran ingenio y el barco tumbeiro venía de África y desembarcaba la carga en Marambaia, la carga humana.
A na wyspie miał dużą niewolniczą chatę, a statek z Afryki przybywał i wyładowywał ładunek na Marambaia, ładunek ludzki.
And there on the island he had a large slave quarters and the slave ship came from Africa and unloaded its cargo in Marambaia, the human cargo.
Aqui de novo o Aloísio, advogado e pesquisador que a gente ouviu no começo do episódio.
here|of|again|the|Aloísio|lawyer|and|researcher|that|we|people|heard|in the|beginning|of the|episode
tutaj|z|nowa|ten|Aloísio|prawnik|i|badacz|którego|to|ludzie|słyszeli|w|początku||
Aquí|de|nuevo|el|Aloísio|abogado|y|investigador|que|a|nosotros|oyó|en|comienzo|del|episodio
Aquí de nuevo Aloísio, abogado e investigador que escuchamos al principio del episodio.
Tutaj znowu Aloísio, prawnik i badacz, którego słyszeliśmy na początku odcinka.
Here again is Aloísio, the lawyer and researcher we heard at the beginning of the episode.
Aliás, já faz tanto tempo que ele se apresentou que eu vou colocar de novo.
by the way|already|it makes|so|time|that|he|himself|introduced|that|I|I will|put|of|again
zresztą|już|minęło|tak|czas|że|on|się|przedstawił|że|ja|zamierzam|włożyć|z|nowa
Además|ya|hace|tanto|tiempo|que|él|se|presentó|que|yo|voy|a poner|de|nuevo
De hecho, ya ha pasado tanto tiempo desde que se presentó que lo voy a poner de nuevo.
Zresztą, minęło już tyle czasu, odkąd się przedstawił, że znowu go przedstawię.
By the way, it's been so long since he introduced himself that I'm going to put it again.
Meu nome é Aloísio Clemente Maria Infante de Jesus Breves Beiler.
my|name|is|Aloísio|Clemente|Maria|Infante|of|Jesus|Breves|Beiler
moje|imię|jest|Aloísio|Clemente|Maria|Infante|z|Jezus|Breves|Beiler
Mi|nombre|es|Aloísio|Clemente|María|Infante|de|Jesús|Breves|Beiler
Mi nombre es Aloísio Clemente María Infante de Jesús Breves Beiler.
Nazywam się Aloísio Clemente Maria Infante de Jesus Breves Beiler.
My name is Aloísio Clemente Maria Infante de Jesus Breves Beiler.
Em alguns locais, como por exemplo Piraí, era comum o garoto,
in|some|places|like|for|example|Piraí|it was|common|the|boy
w|niektórych|miejscach|jak|przez|przykład|Piraí|było|powszechne|ten|chłopak
En|algunos|lugares|como|por|ejemplo|Piraí|era|común|el|niño
En algunos lugares, como por ejemplo Piraí, era común que el chico,
W niektórych miejscach, na przykład w Piraí, było powszechne, że chłopak,
In some places, such as Piraí, it was common for the boy,
tinha um professor que ele costumava dizer o seguinte,
he had|a|teacher|that|he|used to|to say|the|following
miał|jeden|nauczyciel|który|on|zwykł|mówić|to|następujące
tenía|un|profesor|que|él|solía|decir|lo|siguiente
tenía un profesor que solía decir lo siguiente,
miał nauczyciela, który zwykł mówić następujące słowa,
there was a teacher who he used to say the following,
abram alas que está entrando a nobreza de Piraí.
open|way|that|is|entering|the|nobility|of|Piraí
otwórzcie|skrzydła|że|jest|wchodząca|ta|szlachta|z|Piraí
abran|alas|que|está|entrando|la|nobleza|de|Piraí
abran paso que está entrando la nobleza de Piraí.
otwórzcie bramy, bo wchodzi szlachta z Piraí.
make way for the nobility of Piraí.
Eu não entendia muito aquilo, mas era o que ele usava.
I|not|understood|much|that|but|was|what||he|used
ja|nie|rozumiałem|bardzo|to|ale|było|to|co|on|nosił
Yo|no|entendía|mucho|eso|pero|era|lo|que|él|usaba
No entendía mucho eso, pero era lo que él usaba.
Nie bardzo to rozumiałem, ale tak się ubierał.
I didn't understand much of that, but it was what he used.
Tempos depois, na faculdade, algumas pessoas vinham falar comigo e falavam,
times|later|in the|college|some|people|would come|to talk|with me|and|they would say
czasy|później|na|uniwersytecie|niektóre|osoby|przychodziły|mówić|do mnie|i|mówiły
Tiempos|después|en|universidad|algunas|personas|venían|hablar|conmigo|y|hablaban
Tiempo después, en la universidad, algunas personas venían a hablar conmigo y decían,
Kilka czasów później, na studiach, niektórzy ludzie przychodzili do mnie i mówili,
Some time later, in college, some people would come talk to me and said,
você é Breves, da família Breves? Sou.
you|are|Breves|from the|family||I am
ty|jesteś|Breves|z|rodziny|Breves|jestem
tú|eres|Breves|de|familia||Soy
¿tú eres Breves, de la familia Breves? Soy.
czy jesteś Breves, z rodziny Breves? Tak.
you are Breves, from the Breves family? I am.
Eu descendo do Joaquim Breves, eu sou a quinta geração.
I|descending|from the|Joaquim|Breves|I|am|the|fifth|generation
ja|schodzę|z|Joaquim|Breves|ja|jestem|piątą|piątą|generacją
Yo|desciendo|del|Joaquín|Breves|yo|soy|la|quinta|generación
Yo desciendo de Joaquim Breves, soy la quinta generación.
Zstępując z Joaquima Brevesa, jestem piątą generacją.
I descend from Joaquim Breves, I am the fifth generation.
Uma vez uma jornalista me fez essa pergunta,
a|time|a|journalist|to me|made|this|question
pewna|raz|jedna|dziennikarka|mnie|zadała|to|pytanie
Una|vez|una|periodista|me|hizo|esa|pregunta
Una vez una periodista me hizo esta pregunta,
Kiedyś dziennikarka zadała mi to pytanie,
Once a journalist asked me this question,
como você consegue viver carregando um nome tão pesado quanto esse?
how|you|manage|to live|carrying|a|name|so|heavy|as|this
jak|ty|udaje ci się|żyć|nosząc|jedno|imię|tak|ciężkie|jak|to
cómo|tú|consigues|vivir|cargando|un|nombre|tan|pesado|como|ese
¿cómo puedes vivir cargando un nombre tan pesado como ese?
jak udaje ci się żyć nosząc tak ciężkie imię?
how do you manage to live carrying such a heavy name?
A corda é grande, Jorge? Se a corda não for grande, foi pouca.
the|rope|is|big|Jorge|if|the|rope|not|is|big|was|little
ta|lina|jest|duża|Jorge|jeśli|ta|lina|nie|będzie|duża|była|mała
La|cuerda|es|grande|Jorge|Si|la|cuerda|no|es|grande|fue|poca
¿La cuerda es grande, Jorge? Si la cuerda no es grande, fue poca.
Czy lina jest długa, Jorge? Jeśli lina nie jest długa, to była krótka.
Is the rope long, Jorge? If the rope isn't long, it was little.
Já está encalhando.
already|is|getting stuck
już|jest|osiadanie
Ya|está|encallando
Ya está encallando.
Już się osiada.
It's already getting stuck.
Já está encalhando?
already|is|getting stuck
już|jest|osiadanie
Ya|está|encallando
¿Ya está encallando?
Już się osiada?
Is it already getting stuck?
Está calçado, Jorge? Olha o bagre, rapaz. Olha o bagre.
is|shod|Jorge|look|the|catfish|boy|look|the|catfish
jest|w butach|Jorge|patrz|ten|sum|chłopak|patrz|ten|sum
Está|calzado|Jorge|Mira|el|bagre|chico|Mira|el|bagre
¿Está calzado, Jorge? Mira el bagre, chico. Mira el bagre.
Masz buty, Jorge? Zobacz na suma, chłopie. Zobacz na suma.
Are you wearing shoes, Jorge? Look at the catfish, man. Look at the catfish.
É, porque aqui é rasinho assim, né?
it is|because|here|is|shallow|like this|right
tak|ponieważ|tutaj|jest|płytki|tak|prawda
Sí|porque|aquí|es|poco profundo|así|¿verdad
Sí, porque aquí es poco profundo así, ¿no?
Tak, bo tutaj jest płytko, prawda?
Yeah, because it's shallow here, right?
É, aqui é rasinho.
it is|here|is|shallow
to|tutaj|jest|płytki
Es|aquí|es|poco profundo
Sí, aquí es poco profundo.
Tak, tutaj jest płytko.
Yes, it's shallow here.
E isso aqui era um caminho para a fazenda?
and|this|here|was|a|path|to|the|farm
a|to|tutaj|było|jeden|droga|do|do|farmę
Y|esto|aquí|era|un|camino|hacia|la|granja
¿Y este era un camino hacia la granja?
A to była droga do farmy?
And was this a path to the farm?
Sim.
yes
tak
Sí
Sí.
Tak.
Yes.
Desembarcava ali no mar?
I disembarked|there|in the|sea
wysiadałem|tam|w|morzu
Desembarcaba|allí|en|mar
¿Se desembarcaba allí en el mar?
Wysiadano tam w morzu?
Did you disembark there in the sea?
Desembarcava ali, teve as ruínas do cais.
I was disembarking|there|he/she/it had|the|ruins|of the|dock
wysiadał|tam|miał|te|ruiny|z|nabrzeża
Desembarcaba|allí|tuvo|las|ruinas|del|muelle
Desembarcaba allí, tuvo las ruinas del muelle.
Tam wysiadał, miał ruiny nabrzeża.
He disembarked there, there were the ruins of the pier.
Esta é a Vânia Guerra.
this|is|a|Vânia|Guerra
ta|jest||Vânia|Guerra
Esta|es|la|Vânia|Guerra
Esta es Vânia Guerra.
To jest Vânia Guerra.
This is Vânia Guerra.
Aqui são as ruínas da fazenda de Engorda, gente.
here|are|the|ruins|of the|farm|of|Engorda|people
tutaj|są|te|ruiny|z|farmy|z|Engorda|ludzie
Aquí|son|las|ruinas|de|hacienda|de|Engorda|gente
Aquí están las ruinas de la hacienda de Engorda, gente.
Tutaj są ruiny farmy Engorda, ludzie.
Here are the ruins of the Engorda farm, folks.
Como vocês estão vendo, só tem as pilastras.
as|you all|are|seeing|only|there are|the|pillars
jak|wy|są|widząc|tylko|ma|te|filary
Como|ustedes|están|viendo|solo|hay|las|columnas
Como ustedes están viendo, solo quedan las pilastras.
Jak widzicie, są tylko filary.
As you can see, there are only the pillars.
A gente foi até a Ilha da Marambaia, que fica na ponta da Restinga de Marambaia.
we|people|went|to|the|island|of the|Marambaia|that|is located|at the|tip|of the|restinga|of|Marambaia
my|ludzie|poszliśmy|do|na|wyspa|z|Marambaia|która|znajduje się|na|końcu|z|wydmy|z|Marambaia
La|gente|fue|hasta|la|Isla|de|Marambaia|que|está|en|punta|de|Restinga|de|Marambaia
Fuimos hasta la Isla de Marambaia, que está en la punta de la Restinga de Marambaia.
Pojechaliśmy na wyspę Marambaia, która znajduje się na końcu Restinga de Marambaia.
We went to Marambaia Island, which is at the tip of the Marambaia sandbank.
De carro fica a umas duas horas do rio, depois mais uns 30, 40 minutos de barco.
by|car|it is|about|some|two|hours|from the|river|after|more|about|minutes|by|boat
z|samochodu|znajduje się|na|około|dwie|godziny|do|rzeki|potem|jeszcze|około|minut|z|łodzią
En|coche|está|a|unas|dos|horas|del|río|después|más|unos|minutos|de|barco
En coche está a unas dos horas de Río, luego unos 30, 40 minutos en barco.
Samochodem to około dwie godziny od Rio, a potem jeszcze około 30-40 minut łodzią.
By car, it's about two hours from the city, then another 30 to 40 minutes by boat.
Aqui era a senzala?
here|was|the|slave quarters
tutaj|było|ta|niewolnicza
Aquí|era|la|senzala
¿Aquí era la senzala?
Czy to tutaj była niewolnicza izba?
Was this the slave quarters?
Aqui era a senzala.
here|was|the|slave quarters
tutaj|było|ta|niewolnicza
Aquí|era|la|senzala
Aquí era la senzala.
Tak, to tutaj była niewolnicza izba.
This was the slave quarters.
Isso aqui é barro cozido, olha.
this|here|is|clay|fired|look
to|tutaj|jest|glina|wypalona|patrz
Esto|aquí|es|barro|cocido|mira
Esto aquí es barro cocido, mira.
To jest wypalona glina, zobacz.
This is cooked clay, look.
Isso é barro cozido, olha que coisa linda.
this|is|clay|fired|look|what|thing|beautiful
to|jest|glina|wypalona|patrz|co|rzecz|piękna
Esto|es|barro|cocido|mira|qué|cosa|linda
Esto es barro cocido, mira qué cosa tan linda.
To jest wypalona glina, spójrz na to piękne.
This is cooked clay, look at this beautiful thing.
Esse tijolo ainda há pouco tempo estava se fazendo aqui.
this|brick|still|has|little|time|was|reflexive pronoun|making|here
ten|cegła|jeszcze|jest|krótko|czas|był|się|robić|tutaj
Ese|ladrillo|aún|hace|poco|tiempo|estaba|se|haciendo|aquí
Este ladrillo hace poco tiempo estaba siendo hecho aquí.
Ta cegła jeszcze niedawno była tutaj robiona.
This brick was just being made here a little while ago.
Isso aqui é trabalho de mazimbas, de engenheiros mazimbas.
this|here|is|work|of|mazimbas|of|engineers|mazimbas
to|tutaj|jest|praca|z|mazimbas|z|inżynierowie|mazimbas
Esto|aquí|es|trabajo|de|mazimbas|de|ingenieros|mazimbas
Esto aquí es trabajo de mazimbas, de ingenieros mazimbas.
To jest praca mazimbów, inżynierów mazimbów.
This here is the work of mazimbas, of mazimba engineers.
Dentro dela está abraçado o fogão, que é o fogão que faz a cozinha.
inside|her|is|embraced|the|stove|that|is|the|stove|that|makes|the|kitchen
w|niej|jest|przytulony|ten|piec|który|jest|ten|piec|który|robi|kuchnia|
Dentro|de ella|está|abrazado|el|estufa|que|es|el|estufa|que|hace|la|cocina
Dentro de ella está abrazado el fogón, que es el fogón que hace la cocina.
Wewnątrz niej przytulony jest piec, który jest piecem, który tworzy kuchnię.
Inside it is embraced the stove, which is the stove that makes the kitchen.
Lá está abraçado o fogão, que era feito o zangüento,
there|is|embraced|the|stove|that|was|made|the|grumpy
tam|jest|przytulony|ten|piec|który|był|zrobiony|ten|zrzędliwy
Allí|está|abrazado|el|fogón|que|era|hecho|el|zangüento
Allí está abrazado el fogón, que era hecho el zangüento,
Tam przytulony jest piec, który był zrobiony z złości,
There is embraced the stove, which was made the angry one,
que era feita a comida dos negros, que era feito o gemédio.
that|was|made|the|food|of the|black people|that|was|made|the|gemédio
który|był|zrobiona|jedzenie||dla|czarnych|które|było|zrobione|ten|gęsty
que|era|hecha|la|comida|de los|negros|que|era|hecho|el|gemedio
que era hecha la comida de los negros, que era hecho el gemédio.
z którego przygotowywano jedzenie dla czarnoskórych, który był zrobiony z gemédio.
which was made the food of the blacks, which was made the gemédio.
E um dos gemédios muito importantes que ficou aqui para a gente foi a arueira,
and|one|of the|gemédios|very|important|that|stayed|here|for|the|people|was|the|arueira
i|jeden|z|gęstych|bardzo|ważnych|które|został|tutaj|dla|nas||był||
Y|uno|de los|gemelos|muy|importantes|que|quedó|||la||||arueira
Y uno de los gemédios muy importantes que quedó aquí para nosotros fue la arueira,
A jednym z bardzo ważnych gemédiów, które zostało tutaj dla nas, była arueira,
And one of the very important gemédios that stayed here for us was the arueira,
que ainda hoje o povo usa vários tipos de ervas.
that|still|today|the|people|uses|various|types|of|herbs
że|jeszcze|dzisiaj|ten|lud|używa|różne|rodzaje|z|ziół
que|aún|hoy|el|pueblo|usa|varios|tipos|de|hierbas
que aún hoy el pueblo usa varios tipos de hierbas.
że do dziś ludzie używają różnych rodzajów ziół.
that even today the people use various types of herbs.
Isso é tudo o que restou do que um dia foi a senzala de uma dessas fazendas dos Irmãos Breves,
that|is|all|the|that|remained|of|what|a|day|was|the|slave quarters|of|one|of these|farms|of the|Brothers|Breves
to|jest|wszystko|co|co||||jeden|dzień|był|ta|niewolnicza chata|z|jedna|tych|farm|braci||Breves
Esto|es|todo|lo|que|quedó|de|que|un|día|fue|la|senzala|de|una|de esas|haciendas|de los|Hermanos|Breves
Eso es todo lo que quedó de lo que un día fue la senzala de una de esas haciendas de los Hermanos Breves,
To wszystko, co pozostało z tego, co kiedyś było niewolniczą chatą na jednej z farm Braci Breves,
This is all that remains of what was once the slave quarters of one of those farms owned by the Breves Brothers,
que funcionava especificamente para receber os navios no período do contrabando.
that|functioned|specifically|to|receive|the|ships|in the|period|of|smuggling
że|działała|konkretnie|aby|przyjmować|te|statki|w|okres|z|przemytem
que|funcionaba|específicamente|para|recibir|los|barcos|en|período|del|contrabando
que funcionaba específicamente para recibir los barcos en el período del contrabando.
która działała specjalnie w celu przyjmowania statków w okresie przemytu.
which specifically operated to receive ships during the smuggling period.
Ali tem um quilombo, o quilombo da Ilha da Marambaia,
there|there is|a|quilombo|the|quilombo|of the|Island|of the|Marambaia
tam|jest|jeden|osada dla zbiegłych niewolników|ten|osada|z|wyspa|z|Marambaia
Ali|tiene|un|quilombo|el|quilombo|de|Isla|de|Marambaia
Allí hay un quilombo, el quilombo de la Isla de Marambaia,
Tam znajduje się quilombo, quilombo na Wyspie Marambaia,
There is a quilombo, the quilombo of Ilha da Marambaia,
formado por remanescentes daquelas pessoas trazidas para o Brasil no período do contrabando.
formed|by|remnants|of those|people|brought|to|the|Brazil|in the|period|of the|smuggling
utworzony|przez|pozostałości|tych|ludzi|przywiezionych|do|do|Brazylii|w|okres|handlu|nielegalnego
formado|por|remanentes|de aquellas|personas|traídas|al|el|Brasil|en|período|del|contrabando
formado por remanentes de aquellas personas traídas a Brasil en el período del contrabando.
utworzony z pozostałości tych ludzi przywiezionych do Brazylii w okresie przemytu.
formed by remnants of those people brought to Brazil during the smuggling period.
Nós estamos aqui na Praia do Sino.
we|are|here|at the|Beach|of the|Bell
my|jesteśmy|tutaj|na|plaży|dzwonu|dzwon
Nosotros|estamos|aquí|en la|Playa|del|Sino
Estamos aquí en la Playa del Sino.
Jesteśmy tutaj na Plaży Dzwonu.
We are here at Praia do Sino.
Os navios se aportavam ali, atrás dessa ilha.
the|ships|themselves|docked|there|behind|of that|island
te|statki|się|przybijały|tam|za|tej|wyspą
Los|barcos|(pronombre reflexivo)|atracaban|allí|detrás|de esa|isla
Los barcos atracaban allí, detrás de esa isla.
Statki cumowały tam, za tą wyspą.
The ships docked there, behind that island.
E dali que os negros eram tirados e levados para a fazenda durante a escravidão por uma canoa.
and|from there|that|the|blacks|were|taken|and|taken|to|the|farm|during|the|slavery|by|a|canoe
i|tam|że|ci|czarni|byli|wyciągani|i|zabierani|do|na|farmę|w czasie|niewolnictwa||przez|jedną|łódź
Y|de allí|que|los|negros|eran|sacados|y|llevados|a|la|hacienda|durante|la|esclavitud|por|una|canoa
Y de allí los negros eran sacados y llevados a la hacienda durante la esclavitud en una canoa.
I stamtąd czarni byli zabierani i przewożeni na farmę podczas niewolnictwa łodzią.
And from there, the blacks were taken and brought to the farm during slavery by a canoe.
Esses negros que iam por Mazém, eles vinham de lado do continente africano para cá.
these|blacks|who|they went|through|Mazém|they|they came|from|side|of the|continent|African|to|here
ci|czarni|którzy|szli|przez|Mazém|oni|przychodzili|z|strony|kontynentu||afrykańskiego|do|tutaj
Esos|negros|que|iban|por|Mazém|ellos|venían|de|lado|del|continente|africano|para|acá
Esos negros que iban por Mazém, venían del lado del continente africano hacia aquí.
Ci czarni, którzy szli przez Mazém, przybyli z kontynentu afrykańskiego.
These black people who went to Mazém, they came from the side of the African continent to here.
Aqui eles ficavam em quarentena, porque aí a fazenda daqui, que antes era de café,
here|they|they stayed|in|quarantine|because|then|the|farm|here|that|before|it was|of|coffee
tutaj|oni|zostawali|w|kwarantannie|ponieważ|tam|ta|farm|stąd|która|wcześniej|była|z|kawy
Aquí|ellos|quedaban|en|cuarentena|porque|ahí|la|finca|de aquí|que|antes|era|de|café
Aquí se quedaban en cuarentena, porque la hacienda de aquí, que antes era de café,
Tutaj byli poddawani kwarantannie, ponieważ ta farma, która wcześniej była kawową,
Here they were kept in quarantine, because the farm here, which was previously a coffee farm,
passou a ser de engordar negros roubados.
it became|to|to be|of|to fatten|blacks|stolen
stała się|ta||z|tuczenia|czarnych|skradzionych
pasó|a|ser|de|engordar|negros|robados
pasó a ser para engordar negros robados.
stała się farmą do tuczenia skradzionych czarnych.
became one for fattening stolen black people.
Aqui eles engordavam, se recuperavam e eram vendidos ou reaproveitados nas fazendas.
here|they|they fattened|themselves|they recovered|and|they were|sold|or|repurposed|on the|farms
tutaj|oni|tuczyli się|się|regenerowali|i|byli|sprzedawani|lub|ponownie wykorzystywani|w|farmach
Aquí|ellos|engordaban|se|recuperaban|y|eran|vendidos|o|reutilizados|en las|granjas
Aquí engordaban, se recuperaban y eran vendidos o reutilizados en las haciendas.
Tutaj tuczyli się, dochodzili do siebie i byli sprzedawani lub wykorzystywani ponownie na farmach.
Here they were fattened, recovered, and were sold or repurposed on the farms.
Então, toda a comunidade quilombola do litoral sul-fluminense do Rio,
so|all|the|community|quilombola|of the|coast|||of the|Rio
więc|cała|ta|społeczność|quilombola|z|wybrzeża|||z|Rio
Entonces|toda|la|comunidad|quilombola|del|litoral|||de|Río
Entonces, toda la comunidad quilombola de la costa sur-fluminense de Río,
Więc cała społeczność quilombola z południowego wybrzeża Fluminense w Rio,
So, the entire quilombola community of the southern coast of Rio de Janeiro,
todos eles passaram por aqui, são todos nossos parentes.
all|they|passed|through|here|are|all|our|relatives
wszyscy|oni|przeszli|przez|tutaj|są|wszyscy|nasi|krewni
todos|ellos|pasaron|por||son|todos|nuestros|parientes
todos ellos pasaron por aquí, son todos nuestros parientes.
wszyscy oni przeszli przez to miejsce, są wszyscy naszymi krewnymi.
they all passed through here, they are all our relatives.
Quando estive na Marambaia, eu falei, calma, eu não sou a reencarnação do Comentador Breves.
when|I was|in the|Marambaia|I|I said|calm|I|not|I am|the|reincarnation|of the|Commentator|Breves
kiedy|byłem|w|Marambaia|ja|powiedziałem|spokojnie|ja|nie|jestem|ta|reinkarnacja|z|Komentator|Breves
Cuando|estuve|en|Marambaia|yo|hablé|calma|yo|no|soy|la|reencarnación|del|Comentador|Breves
Cuando estuve en Marambaia, dije, calma, no soy la reencarnación del Comentador Breves.
Kiedy byłem w Marambaia, powiedziałem, spokojnie, nie jestem reinkarnacją Komentatora Breves.
When I was in Marambaia, I said, calm down, I am not the reincarnation of Commentator Breves.
Quer dizer, o nome causa espanto.
want|to say|the|name|causes|astonishment
chce|powiedzieć|ten|imię|powoduje|zdziwienie
Quiere|decir|el|nombre|causa|miedo
Quiero decir, el nombre causa asombro.
Chodzi o to, że to imię budzi przerażenie.
I mean, the name causes astonishment.
Aqui de novo o Aloísio Breves, descendente do Joaquim Breves.
here|of|again|the|Aloísio|Breves|descendant|of the|Joaquim|Breves
tutaj|od|nowy|ten|Aloísio|Breves|potomek|od|Joaquim|Breves
Aquí|de|nuevo|el|Aloísio|Breves|descendiente|de|Joaquim|Breves
Aquí de nuevo Aloísio Breves, descendiente de Joaquim Breves.
Znowu tutaj Aloísio Breves, potomek Joaquima Brevesa.
Here again is Aloísio Breves, a descendant of Joaquim Breves.
Eu vejo isso, muito isso, no interior do Estado.
I|see|that|a lot|that|in the|interior|of the|State
ja|widzę|to|bardzo|to|w|wnętrzu|stanu|
Yo|veo|eso|mucho|eso|en|interior|del|Estado
Yo veo eso, mucho eso, en el interior del Estado.
Widzę to, bardzo to widzę, w interiorze stanu.
I see this, a lot of this, in the interior of the State.
Uma espécie de patriarcado ainda dominante, aquela coisa detestável de sabe com quem está falando.
a|kind|of|patriarchy|still|dominant|that|thing|detestable|of|know|with|who|you are|talking
rodzaj|gatunek|z|patriarchat|jeszcze|dominujący|tamta|rzecz|odrażająca|z|wie|z|kim|jest|mówiący
Una|especie|de|patriarcado|aún|dominante|esa|cosa|detestable|de|sabe|con|quién|está|hablando
Una especie de patriarcado aún dominante, esa cosa detestable de saber con quién estás hablando.
Rodzaj wciąż dominującego patriarchatu, ta okropna rzecz, że wiesz, z kim rozmawiasz.
A kind of patriarchy still dominant, that detestable thing of knowing who you are talking to.
E às vezes eu sou até tratado assim em alguns lugares.
and|to the|times|I|am|even|treated|like this|in|some|places
i|czasami|razy|ja|jestem|nawet|traktowany|w ten sposób|w|niektórych|miejscach
Y|a veces|veces|yo|soy|incluso|tratado|así|en|algunos|lugares
Y a veces incluso soy tratado así en algunos lugares.
A czasami nawet tak mnie traktują w niektórych miejscach.
And sometimes I am even treated like that in some places.
Você, por conta do nome, é livrado de qualquer obstáculo.
you|for|account|of the|name|are|freed|from|any|obstacle
ty|z powodu|imienia|z|imienia|jesteś|uwolniony|od|jakiejkolwiek|przeszkody
Tú|por|cuenta|del|nombre|eres|librado|de|cualquier|obstáculo
Tú, por el nombre, eres librado de cualquier obstáculo.
Ty, z powodu imienia, jesteś uwolniony od jakichkolwiek przeszkód.
You, because of your name, are freed from any obstacle.
É uma coisa curiosa, o que o Brasil ainda produz.
it is|a|thing|curious|what|that|the|Brazil|still|produces
to jest|jedna|rzecz|ciekawa|co|że||Brazylia|jeszcze|produkuje
Es|una|cosa|curiosa|lo|que|el|Brasil|todavía|produce
Es algo curioso, lo que Brasil aún produce.
To ciekawa rzecz, co jeszcze produkuje Brazylia.
It's a curious thing, what Brazil still produces.
Lembra que ele estava contando que uma jornalista perguntou para ele uma vez
remember|that|he|was|telling|that|a|journalist|asked|to|him|a|time
pamiętaj|że|on|był|opowiadając|że|jedna|dziennikarka|zapytała|do|niego|raz|raz
Recuerda|que|él|estaba|contando|que|una|periodista|preguntó|a|él|una|vez
Recuerda que él estaba contando que una periodista le preguntó una vez
Pamiętasz, że opowiadał, jak pewna dziennikarka zapytała go kiedyś
Remember that he was saying that a journalist asked him once
como você consegue viver carregando um nome tão pesado quanto esse?
how|you|manage|to live|carrying|a|name|so|heavy|as|this
jak|ty|udaje ci się|żyć|nosząc|jedno|imię|tak|ciężkie|jak|to
cómo|tú|consigues|vivir|cargando|un|nombre|tan|pesado|como|ese
¿cómo puedes vivir cargando un nombre tan pesado como ese?
jak udaje ci się żyć nosząc tak ciężkie imię?
how do you manage to live carrying such a heavy name?
Eu falei, olha, eu não vivi aquela época, não vivi aquela época.
I|I spoke|look|I|not|I lived|that|time|not|I lived|that|time
ja|mówiłem|patrz|ja|nie|żyłem|tamta|epoka|nie|żyłem|tamta|epoka
Yo|hablé|mira|yo|no|viví|esa|época||||
Yo dije, mira, yo no viví esa época, no viví esa época.
Powiedziałem, patrz, nie żyłem w tamtych czasach, nie żyłem w tamtych czasach.
I said, look, I didn't live in that time, I didn't live in that time.
Eu sou da família, porque nasci na família, mas eu não convivi com o Joaquim,
I|I am|from the|family|because|I was born|in the|family|but|I|not|I lived|with|the|Joaquim
ja|jestem|z|rodzina|ponieważ|urodziłem się|w|rodzinie|ale|ja|nie|spędzałem czas|z|tym|Joaquim
Yo|soy|de|familia|porque|nací|en||pero|yo|no|conviví|con|el|Joaquín
Soy de la familia, porque nací en la familia, pero no conviví con Joaquín,
Jestem z rodziny, bo urodziłem się w tej rodzinie, ale nie miałem kontaktu z Joaquimem,
I am part of the family because I was born into the family, but I didn't interact with Joaquim,
não compartilho com as ideias escravistas dele, não compartilho com nada disso.
not|I share|with|the|ideas|pro-slavery|his|not|I share|with|nothing|of that
nie|dzielę się|z|tymi|ideami|niewolniczymi|jego|nie|dzielę się|z|nic|tego
no|comparto|con|las|ideas|esclavistas|de él|no|comparto|con|nada|de eso
no comparto sus ideas esclavistas, no comparto nada de eso.
nie podzielam jego niewolniczych idei, nie podzielam niczego z tego.
I don't share his slaveholding ideas, I don't share any of that.
Mas eu sou produto disso.
but|I|I am|product|of that
ale|ja|jestem|produktem|tego
Pero|yo|soy|producto|de eso
Pero soy producto de eso.
Ale jestem produktem tego.
But I am a product of that.
O que eu faço é divulgar essa história.
what|that|I|do|is|to spread|this|story
to|co|ja|robię|to|rozpowszechniać|tę|historię
Lo|que|yo|hago|es|divulgar|esa|historia
Lo que hago es divulgar esta historia.
To, co robię, to opowiadanie tej historii.
What I do is share this story.
Por quê?
why|what
dlaczego|co
Por|qué
¿Por qué?
Dlaczego?
Why?
É uma história tão fantástica e tão bizarra que ela merece ser contada.
it is|a|story|so|fantastic|and|so|bizarre|that|it|deserves|to be|told
to|jedna|historia|tak|fantastyczna|i|tak|dziwna|że|ona|zasługuje|być|opowiedziana
Es|una|historia|tan|fantástica|y|tan|bizarra|que|ella|merece|ser|contada
Es una historia tan fantástica y tan extraña que merece ser contada.
To taka fantastyczna i dziwna historia, że zasługuje na opowiedzenie.
It's such a fantastic and bizarre story that it deserves to be told.
Isso faz parte da história do Brasil.
this|makes|part|of the|history|of the|Brazil
to|robi|część|z|historia|o|Brazylii
Esto|hace|parte|de|historia|del|Brasil
Eso forma parte de la historia de Brasil.
To część historii Brazylii.
This is part of Brazil's history.
O Joaquim participou do Grip de Ipiranga, o Joaquim foi político,
the|Joaquim|participated|in the|Grip|of|Ipiranga|the|Joaquim|was|politician
ten|Joaquim|uczestniczył|w|Grip|z|Ipiranga|ten|Joaquim|był|politykiem
El|Joaquim|participó|del|Grip|de|Ipiranga|El|Joaquim|fue|político
Joaquín participó del Grip de Ipiranga, Joaquín fue político,
Joaquim wziął udział w Grip de Ipiranga, Joaquim był politykiem,
Joaquim participated in the Grip of Ipiranga, Joaquim was a politician,
considerado por muitos, foi o homem mais rico do Brasil num determinado período,
considered|by|many|was|the|man|most|rich|in the|Brazil|in a|certain|period
uważany|przez|wielu|był|ten|mężczyzna|naj|bogaty|w|Brazylii|w pewnym|określonym|okresie
considerado|por|muchos|fue|el|hombre|más|rico|de|Brasil|en un|determinado|período
considerado por muchos, fue el hombre más rico de Brasil en un determinado período,
uważanym przez wielu za najbogatszego człowieka w Brazylii w pewnym okresie,
considered by many, he was the richest man in Brazil at a certain period,
o rei do café.
the|king|of the|coffee
ten|król|w|kawie
el|rey|del|café
el rey del café.
królem kawy.
the king of coffee.
O Aloysio tem um site em que ele reuniu tudo o que pesquisou sobre a própria família,
the|Aloysio|has|a|website|in|which|he|gathered|everything|that|that|researched|about|the|own|family
ten|Aloysio|ma|jedną|stronę|w|że|on|zgromadził|wszystko|co|że|badał|o swojej|rodzinie||
El|Aloysio|tiene|un|sitio|en|que|él|reunió|todo|lo|que|investigó|sobre|la|propia|familia
Aloysio tiene un sitio web en el que reunió todo lo que investigó sobre su propia familia,
Aloysio ma stronę internetową, na której zgromadził wszystko, co zbadał na temat swojej rodziny,
Aloysio has a website where he gathered everything he researched about his own family,
inclusive esses muitos esqueletos no armário.
including|these|many|skeletons|in the|closet
włącznie|te|wiele|szkieletów|w|szafie
inclusive|esos|muchos|esqueletos|en el|armario
incluso esos muchos esqueletos en el armario.
w tym wiele szkieletów w szafie.
including these many skeletons in the closet.
O endereço é brevescafétudojunto.net.
The|address|is||
ten|adres|jest||
El|dirección|es||
La dirección es brevescafétudojunto.net.
Adres to brevescafétudojunto.net.
The address is brevescafétudojunto.net.
Eu acho que isso é para ser divulgado, é para ser criticado,
I|think|that|this|is|to|be|disclosed|is|to|be|criticized
ja|myślę|że|to|jest|do|być|publikowane|jest|do|być|krytykowane
Yo|creo|que|eso|es|para|ser|divulgado|es|para|ser|
Creo que esto debe ser divulgado, debe ser criticado,
Myślę, że to powinno być ujawnione, powinno być krytykowane,
I think this is meant to be disclosed, it is meant to be criticized,
ser objeto de estudo, ser aprofundado para que as pessoas
be|object|of|study|be|deepened|so that|that|the|people
być|obiektem|do|badania|być|zgłębiane|aby|żeby|te|ludzie
ser|objeto|de|estudio|ser|profundizado|para|que|las|personas
ser objeto de estudio, ser profundizado para que las personas
być przedmiotem badań, być pogłębione, aby ludzie
to be the subject of study, to be deepened so that people
Eu já ouvi de pessoas que o breves era bom porque ele tratava os escravos de maneira diferente.
I|already|heard|from|people|that|the|breves|was|good|because|he|treated|the|slaves|in|way|different
ja||słyszałem|od|ludzi|że|ten|Breves|był|dobry|ponieważ|on|traktował|tych|niewolników|w|sposób|inny
Yo|ya|escuché|de|personas|que|el|Breves|era|bueno|porque|él|trataba|a los|esclavos|de|manera|diferente
He oído de personas que el breves era bueno porque trataba a los esclavos de manera diferente.
Słyszałem od ludzi, że Breves był dobry, ponieważ traktował niewolników w inny sposób.
I have heard from people that the brief was good because he treated the slaves differently.
Bom, se era escravo dele, já é ruim.
well|if|was|slave|his|already|is|bad
dobrze|jeśli|był|niewolnikiem|jego|już|jest|zły
Bueno|si|era|esclavo|de él|ya|es|malo
Bueno, si era su esclavo, ya es malo.
Cóż, jeśli był jego niewolnikiem, to już źle.
Well, if they were his slaves, that's already bad.
Porque tem relatos dele levar os escravos ao tronco e mandar espancar,
because|there are|reports|of him|to take|the|slaves|to the|stocks|and|to order|to beat
ponieważ|ma|relacje|jego|prowadzić|tych|niewolników|do|stryczka|i|kazać|bić
Porque|tiene|relatos|de él|llevar|a los|esclavos|al|tronco|y|mandar|azotar
Porque hay relatos de él llevando a los esclavos al tronco y mandando a golpear,
Ponieważ są relacje, że brał niewolników do stryczka i kazał ich bić,
Because there are reports of him taking the slaves to the stocks and ordering them to be beaten,
relatos assim muito ruins, marcava as pessoas.
reports|such|very|bad|he marked|the|people
relacje|takie|bardzo|złe|znaczył|te|ludzi
relatos|así|muy|malos|marcaba|a|personas
relatos así muy malos, marcaban a las personas.
takie bardzo złe relacje, które naznaczały ludzi.
reports like that are very bad, it marked the people.
Imagina se cada família brasileira que enriqueceu com a escravidão
imagine|if|each|family|Brazilian|that|enriched|with|the|slavery
wyobraź sobie|jeśli|każda|rodzina|brazylijska|która|wzbogaciła się|z||niewolnictwo
Imagina|si|cada|familia|brasileña|que|enriqueció|con|la|esclavitud
Imagina si cada familia brasileña que se enriqueció con la esclavitud
Wyobraź sobie, że każda brazylijska rodzina, która wzbogaciła się na niewolnictwie
Imagine if every Brazilian family that became wealthy from slavery
também pesquisasse sobre o breves.
also|researched|about|the|brief
również|badałaby|o||krótkie
también|investigaras|sobre|el|breves
también investigara sobre los breves.
również badałaby historię breves.
also researched about the breves.
Imagina se cada família brasileira que enriqueceu com a escravidão
imagine|if|each|family|Brazilian|that|enriched|with|the|slavery
wyobraź sobie|jeśli|każda|rodzina|brazylijska|która|wzbogaciła się|z||niewolnictwo
Imagina|si|cada|familia|brasileña|que|enriqueció|con|la|esclavitud
Imagina si cada familia brasileña que se enriqueció con la esclavitud
Wyobraź sobie, że każda brazylijska rodzina, która wzbogaciła się na niewolnictwie
Imagine if every Brazilian family that became wealthy from slavery
também pesquisasse e divulgasse essa história.
also|researched|and|spread|this|history
również|badałaby|i|rozpowszechniałaby|tę|historię
también|investigara|y|divulgara|esa|historia
también investigara y divulgara esta historia.
również badałaby i rozpowszechniała tę historię.
also researched and shared this history.
Tem muita informação que está guardada em porão, em armário, em baú.
there is|a lot of|information|that|is|stored|in|basement|in|cabinet|in|trunk
ma|wiele|informacji|która|jest|przechowywana|w|piwnicy||szafie||skrzyni
Hay|mucha|información|que|está|guardada|en|sótano|en|armario|en|baúl
Hay mucha información que está guardada en sótanos, en armarios, en baú.
Jest wiele informacji, które są przechowywane w piwnicy, w szafie, w skrzyni.
There is a lot of information that is stored in basements, in cabinets, in trunks.
Informação que poderia levar pessoas negras a descobrirem mais sobre as suas histórias,
information|that|could|lead|people|black|to|discover|more|about|the|their|stories
informacja|która|mogłaby|prowadzić|ludzi|czarnoskórych|do|odkrycia|więcej|o||ich|historie
Información|que|podría|llevar|personas|negras|a|descubrir|más|sobre|sus|sus|historias
Información que podría llevar a las personas negras a descubrir más sobre sus historias,
Informacji, które mogłyby pomóc czarnoskórym ludziom odkryć więcej o swoich historiach,
Information that could lead Black people to discover more about their histories,
as suas famílias.
the|their|families
te|ich|rodziny
sus|sus|familias
sus familias.
swoich rodzinach.
their families.
Pessoas que, como eu, não têm direito a saber de onde os seus antepassados vieram.
people|that|like|I|not|have|right|to|know|of|where|the|their|ancestors|came
ludzie|którzy|jak|ja|nie|mają|prawo|do|wiedzieć|o|gdzie|ich|przodków||przybyli
Personas|que|como|yo|no|tienen|derecho|a|saber|de|dónde|los|sus|antepasados|vinieron
Personas que, como yo, no tienen derecho a saber de dónde vinieron sus antepasados.
Ludzi, którzy, tak jak ja, nie mają prawa wiedzieć, skąd pochodzili ich przodkowie.
People who, like me, do not have the right to know where their ancestors came from.
O Brasil tem uma grande dificuldade em contar a sua história.
the|Brazil|has|a|great|difficulty|in|telling|the|its|history
to|Brazylia|ma|jeden|duża|trudność|w|opowiedzeniu|swoją|swoją|historię
El|Brasil|tiene|una|gran|dificultad|en|contar|su|su|historia
Brasil tiene una gran dificultad para contar su historia.
Brazylia ma dużą trudność w opowiadaniu swojej historii.
Brazil has a great difficulty in telling its history.
Então, me afeta o nome, mas não afeta o meu bom senso e o meu discernimento.
so|to me|affects|the|name|but|not|affects|the|my|good|sense|and|the|my|discernment
więc|mnie|dotyka|ten|imię|ale|nie|dotyka|ten|mój|dobry|rozsądek|i|ten|mój|osąd
Entonces|me|afecta|el|nombre|pero|no|afecta|el|mi|buen|sentido|y|el|mi|discernimiento
Entonces, me afecta el nombre, pero no afecta mi sentido común y mi discernimiento.
Więc wpływa na mnie nazwa, ale nie wpływa na mój zdrowy rozsądek i moje rozeznanie.
So, it affects me the name, but it does not affect my common sense and my discernment.
A história tem que ser contada, tem que ser avaliada, tem que ser descrita.
the|history|has|to|be|told|has|to|be|evaluated|has|to|be|described
ta|historia|ma|że|być|opowiedziana|ma|że|być|oceniana|ma|że|być|opisana
La|historia|tiene|que|ser|contada|tiene|que|ser|evaluada|tiene|que|ser|descrita
La historia tiene que ser contada, tiene que ser evaluada, tiene que ser descrita.
Historia musi być opowiedziana, musi być oceniana, musi być opisana.
History has to be told, it has to be evaluated, it has to be described.
Porque a pior coisa é você não conhecer a sua história.
because|the|worst|thing|is|you|not|to know|the|your|history
ponieważ|ta|najgorsza|rzecz|jest|ty|nie|znać|swoją|swoją|historię
Porque|la|peor|cosa|es|tú|no|conocer|tu|tu|historia
Porque lo peor es no conocer tu historia.
Ponieważ najgorszą rzeczą jest nieznajomość swojej historii.
Because the worst thing is not knowing your history.
E no caso da família breve, a família breve tem história para contar.
and|in the|case|of the|family|brief|the|family|brief|has|story|to|tell
i|w|przypadku|rodziny|rodzina|krótka|i|rodzina|krótka|ma|historia|do|opowiedzenia
Y|en|caso|de la|familia|breve|la|familia|breve|tiene|historia|para|contar
Y en el caso de la familia breve, la familia breve tiene historia que contar.
A w przypadku rodziny krótkiej, rodzina krótka ma historię do opowiedzenia.
And in the case of the brief family, the brief family has a story to tell.
Tem explicações a dar, tem histórias a contar.
has|explanations|to|give|has|stories|to|tell
ma|wyjaśnienia|do|dania|ma|historie|do|opowiedzenia
Tiene|explicaciones|que|dar|Tiene|historias|que|contar
Tiene explicaciones que dar, tiene historias que contar.
Ma wyjaśnienia do dania, ma historie do opowiedzenia.
It has explanations to give, it has stories to tell.
Tem grandes exemplos, é óbvio que tem, de benemerência, de acolhimento.
has|great|examples|it is|obvious|that|has|of|philanthropy|of|welcoming
ma|wielkie|przykłady|jest|oczywiste|że|ma|z|dobroczynności|z|przyjęcia
Tiene|grandes|ejemplos|es|obvio|que|tiene|de|beneficencia|de|acogida
Tiene grandes ejemplos, es obvio que los tiene, de beneficencia, de acogida.
Ma wielkie przykłady, to oczywiste, że ma, dobroczynności, przyjęcia.
It has great examples, it is obvious that it does, of philanthropy, of welcoming.
Mas tem todo esse lado obscuro da escravidão,
but|has|all|this|side|dark|of the|slavery
ale|ma|cały|ten|aspekt|mroczny|niewolnictwa|
Pero|tiene|todo|ese|lado|oscuro|de|esclavitud
Pero tiene todo ese lado oscuro de la esclavitud,
Ale ma też tę całą mroczną stronę niewolnictwa,
But it has all that dark side of slavery,
que foi um modelo adotado pelo Brasil para subsistir e para prosperar na sua riqueza.
that|was|a|model|adopted|by the|Brazil|to|survive|and|to|prosper|in the|its|wealth
że|był|model||przyjęty|przez|Brazylię|aby|przetrwać|i|aby|prosperować|w|jego|bogactwie
que|fue|un|modelo|adoptado|por el|Brasil|para|subsistir|y|para|prosperar|en|su|riqueza
que fue un modelo adoptado por Brasil para subsistir y prosperar en su riqueza.
który był modelem przyjętym przez Brazylię, aby przetrwać i prosperować w swoim bogactwie.
which was a model adopted by Brazil to survive and to prosper in its wealth.
E olha, eu vou dizer aqui de novo.
and|look|I|will|say|here|of|again
i|patrz|ja|zamierzam|powiedzieć|tutaj|o|znowu
Y|mira|yo|iré|decir|aquí|de|nuevo
Y mira, voy a decirlo aquí de nuevo.
I słuchaj, powiem to znowu.
And look, I will say it here again.
Não foram só os tradicionais brasileiros que foram assim.
not|were|only|the|traditional|Brazilians|that|were|like that
nie|byli|tylko|ci|tradycyjni|Brazylijczycy|którzy|byli|tacy
No|fueron|solo|los|tradicionales|brasileños|que|fueron|así
No fueron solo los tradicionales brasileños los que fueron así.
To nie tylko tradycyjni Brazylijczycy tak mieli.
It wasn't just the traditional Brazilians who were like that.
E olha, eu vou dizer aqui de novo.
and|look|I|will|say|here|of|again
i|patrz|ja|zamierzam|powiedzieć|tutaj|o|znowu
Y|mira|yo|iré|decir|aquí|de|nuevo
Y mira, voy a decirlo aquí de nuevo.
I słuchaj, powiem to znowu.
And look, I will say it here again.
Não foram só os traficantes, os contrabandistas, que enriqueceram com a escravidão.
not|they were|only|the|traffickers|the|smugglers|who|they enriched|with|the|slavery
nie|byli|tylko|ci|handlarze|ci|przemytnicy|którzy|wzbogacili się|na|ta|niewolnictwo
No|fueron|solo|los|traficantes|los|contrabandistas|que|enriquecieron|con|la|esclavitud
No solo fueron solo los traficantes, los contrabandistas, los que se enriquecieron con la esclavitud.
Nie tylko handlarze, przemytnicy wzbogacili się na niewolnictwie.
It wasn't just the traffickers, the smugglers, who became rich from slavery.
Em 1850, o contrabando negreiro finalmente teve fim.
in|the|smuggling|slave|finally|it had|end
w|ten|przemyt|niewolniczy|w końcu|miał|koniec
En|el|contrabando|de esclavos|finalmente|tuvo|fin
En 1850, el contrabando de esclavos finalmente llegó a su fin.
W 1850 roku nielegalny handel niewolnikami w końcu dobiegł końca.
In 1850, the slave smuggling finally came to an end.
Foi aprovada uma nova lei, que acabou conhecida como a Lei Eusébio de Queiroz.
it was|approved|a|new|law|that|it ended|known|as|the|Law|Eusébio|of|Queiroz
zostało|zatwierdzona|nowa||ustawa|która|skończyła|znana|jako|ta|ustawa|Eusébio|z|Queiroz
Fue|aprobada|una|nueva|ley|que|terminó|conocida|como|la|Ley|Eusébio|de|Queiroz
Se aprobó una nueva ley, que acabó conocida como la Ley Eusébio de Queiroz.
Została uchwalona nowa ustawa, która stała się znana jako Ustawa Eusébio de Queiroz.
A new law was passed, which became known as the Eusébio de Queiroz Law.
E a gente vai falar mais sobre ela em outro episódio.
and|the|we|will go|to talk|more|about|it|in|another|episode
i|ta|my|będziemy|mówić|więcej|o|nią|w|innym|odcinku
Y|la|gente|va|hablar|más|sobre|ella|en|otro|episodio
Y vamos a hablar más sobre ella en otro episodio.
A my porozmawiamy o niej w innym odcinku.
And we will talk more about it in another episode.
O que importa dizer agora aqui é que o governo, enfim, endureceu a fiscalização.
the|that|matters|to say|now|here|is|that|the|government|finally|hardened|the|inspection
co|co|ma znaczenie|powiedzieć|teraz|tutaj|jest|że|rząd||w końcu|zaostrzył|kontrola|nadzór
Lo|que|importa|decir|ahora||es|que|el|gobierno|por fin|endureció|la|fiscalización
Lo que importa decir ahora aquí es que el gobierno, por fin, endureció la fiscalización.
Co ważne, należy teraz powiedzieć, że rząd w końcu zaostrzył kontrolę.
What matters to say here now is that the government has finally tightened the oversight.
E não podia mais chegar navio com africanos sequestrados.
and|not|could|anymore|to arrive|ship|with|Africans|kidnapped
i|nie|mogła|już|przybyć|statek|z|Afrykańczyków|porwanych
Y|no|podía|más|llegar|barco|con|africanos|secuestrados
Y no podía llegar más barco con africanos secuestrados.
I nie mogły już przybywać statki z porwanymi Afrykanami.
And no more ships could arrive with kidnapped Africans.
Com o fim do contrabando, todo esse dinheiro acabou ficando ocioso no mercado.
with|the|end|of the|smuggling|all|this|money|ended|up staying|idle|in the|market
z|końcem|||przemytu|cały|te|pieniądze|skończył|pozostając|bezczynny|na|rynku
Con|el|fin|del|contrabando|todo|ese|dinero|terminó|quedando|ocioso|en|mercado
Con el fin del contrabando, todo ese dinero terminó quedando ocioso en el mercado.
Z końcem przemytu wszystkie te pieniądze stały się bezczynne na rynku.
With the end of smuggling, all this money ended up sitting idle in the market.
Porque o tráfico era um negócio de muitos investidores.
because|the|trafficking|was|a|business|of|many|investors
ponieważ|handel|handel|był|interes|interes|wielu|wielu|inwestorów
Porque|el|tráfico|era|un|negocio|de|muchos|inversionistas
Porque el tráfico era un negocio de muchos inversores.
Ponieważ handel był interesem wielu inwestorów.
Because trafficking was a business with many investors.
Daí rolou uma febre consumista e a boa gente rica brasileira começou a importar,
then|it rolled|a|fever|consumer|and|the|good|people|rich|Brazilian|it started|to|import
więc|rozwinęła się|jedna|gorączka|konsumpcjonistyczna|i|ta|dobra|ludzie|bogata|brazylijska|zaczęła|to|importować
Entonces|ocurrió|una|fiebre|consumista|y|la|buena|gente|rica|brasileña|comenzó|a|importar
De ahí surgió una fiebre consumista y la buena gente rica brasileña comenzó a importar,
Wtedy pojawiła się konsumpcyjna gorączka, a dobra bogata brazylijska społeczność zaczęła importować,
Then there was a consumerist fever and the good rich Brazilian people started to import,
mais do que nunca, tudo quanto é coisa da Europa.
more|than|that|ever|everything|as|is|thing|from the|Europe
bardziej|niż|co|nigdy|wszystko|ile|jest||z|Europy
más|de|que|nunca|todo|cuanto|es|cosa|de la|Europa
más que nunca, todo tipo de cosas de Europa.
bardziej niż kiedykolwiek, wszystko, co tylko można z Europy.
more than ever, everything from Europe.
Perfume, roupa, arma de fogo, piano.
perfume|clothing|gun|of|fire|piano
perfumy|ubrania|broń|do|ognia|fortepian
Perfume|ropa|arma|de|fuego|piano
Perfume, ropa, armas de fuego, piano.
Perfumy, ubrania, broń palna, fortepian.
Perfume, clothes, firearms, piano.
Houve uma superabundância de dinheiro, especialmente no Sudeste,
there was|a|superabundance|of|money|especially|in the|Southeast
było|jedna|nadmiar|z|pieniędzy|szczególnie|w|południowo-wschodniej
Hubo|una|superabundancia|de|dinero|especialmente|en el|Sudeste
Hubo una superabundancia de dinero, especialmente en el Sudeste,
Była nadmiar pieniędzy, szczególnie w regionie południowo-wschodnim,
There was a superabundance of money, especially in the Southeast,
que acabou assumindo ainda mais protagonismo por causa da explosão do café.
that|ended up|assuming|even|more|prominence|because of|explosion|of the|||coffee
który|skończył|przyjmując|jeszcze|bardziej|protagonizm|z|powodu|tego|eksplozja|kawy|
que|terminó|asumiéndose|aún|más|protagonismo|por|causa|de|explosión|del|café
que acabó asumiendo aún más protagonismo por causa de la explosión del café.
który stał się jeszcze bardziej dominujący z powodu wybuchu kawy.
which ended up taking on even more prominence due to the coffee boom.
E essa superabundância resultou no ressurgimento do Banco do Brasil,
and|this|superabundance|resulted|in the|resurgence|of the|Bank|of the|Brazil
i|ta|nadmiar|wynikła|w|ponowne pojawienie się|Banku|||Brazylii
Y|esa|superabundancia|resultó|en|resurgimiento|del|Banco|del|Brasil
Y esta superabundancia resultó en el resurgimiento del Banco do Brasil,
A ta nadmiarowość doprowadziła do odrodzenia Banco do Brasil,
And this superabundance resulted in the resurgence of the Bank of Brazil,
que tinha sido fechado quando o Dom João VI foi embora, levando todo o dinheiro.
that|had|been|closed|when|the|King|John|VI|left|away|taking|all|the|money
który|miał|być|zamknięty|kiedy|król|Dom|Jan|VI|poszedł|odchodząc|zabierając|całe|pieniądze|
que|había|sido|cerrado|cuando|el|Dom|Juan|VI|fue|se fue|llevando|todo|el|dinero
que había sido cerrado cuando el Dom João VI se fue, llevándose todo el dinero.
który został zamknięty, gdy Dom João VI odszedł, zabierając ze sobą wszystkie pieniądze.
which had been closed when Dom João VI left, taking all the money.
Nos anos 50, o Visconde de Mauá, grande empreendedor brasileiro,
in the|years|the|Viscount|of|Mauá|great|entrepreneur|Brazilian
w|lata|tytuł|wicehrabia|z|Mauá|wielki|przedsiębiorca|brazylijski
En|años|el|Visconde|de|Mauá|gran|emprendedor|brasileño
En los años 50, el Visconde de Mauá, gran emprendedor brasileño,
W latach 50. Wiskont Mauá, wielki brazylijski przedsiębiorca,
In the 1850s, Viscount of Mauá, a great Brazilian entrepreneur,
que já tinha ganhado bastante dinheiro fabricando navios que eram usados para o tráfico,
that|already|had|earned|a lot of|money|making|ships|that|were|used|for|the|trafficking
że|już|miał|zarobione|dużo|pieniędzy|produkując|statki|które|były|używane|do|ten|handel
que|ya|había|ganado|bastante|dinero|fabricando|barcos|que|eran|usados|para|el|tráfico
que ya había ganado bastante dinero fabricando barcos que eran usados para el tráfico,
który już zarobił sporo pieniędzy na produkcji statków używanych do handlu niewolnikami,
who had already made a lot of money manufacturing ships that were used for trafficking,
ah sim, e quem fabricava eram trabalhadores assalariados e trabalhadores escravizados.
ah|yes|and|who|made|were|workers|wage earners|and|workers|enslaved
ah|tak|i|kto|produkował|byli|pracownicy|najemni|i|pracownicy|niewolnicy
ah|sí|y|quienes|fabricaban|eran|trabajadores|asalariados|y|trabajadores|esclavizados
ah sí, y quienes fabricaban eran trabajadores asalariados y trabajadores esclavizados.
tak, a produkowali je pracownicy najemni i niewolnicy.
oh yes, and those who manufactured them were wage workers and enslaved workers.
Bom, mas o Visconde de Mauá liderou um grupo de empresários
well|but|the|Viscount|of|Mauá|led|a|group|of|entrepreneurs
dobrze|ale|ten|wicehrabia|z|Mauá|prowadził|grupę||z|przedsiębiorców
Bueno|pero|el|Visconde|de|Mauá|lideró|un|grupo|de|empresarios
Bueno, pero el Visconde de Mauá lideró un grupo de empresarios
Dobrze, ale wicehrabia Mauá przewodził grupie przedsiębiorców
Well, but the Viscount of Mauá led a group of entrepreneurs
que não tinha onde colocar esse dinheiro ocioso.
that|not|had|where|to put|this|money|idle
którzy|nie|miał|gdzie|umieścić|te|pieniądze|bezczynne
que|no|tenía|dónde|poner|ese|dinero|ocioso
que no tenía dónde colocar ese dinero ocioso.
którzy nie mieli gdzie ulokować tych bezczynnych pieniędzy.
who had nowhere to invest this idle money.
E essa turma criou um banco privado, que depois se fundiu com outro
and|this|group|created|a|bank|private|that|later|itself|merged|with|another
i|ta|grupa|stworzyła|jeden|bank|prywatny|który|potem|się|połączył|z|innym
Y|esa|clase|creó|un|banco|privado|que|después|se|fusionó|con|otro
Y este grupo creó un banco privado, que luego se fusionó con otro
A ta grupa stworzyła prywatny bank, który później połączył się z innym.
And this group created a private bank, which later merged with another one.
e foi transformado no Banco Oficial do Império, hoje o Banco do Brasil.
and|was|transformed|into|Bank|Official|of the|Empire|today|the|Bank|of|Brazil
i|był|przekształcony|w|bank|oficjalny|imperium||dzisiaj|bank||Brazylii|
y|fue|transformado|en|Banco|Oficial|del|Imperio|hoy|el|Banco|del|Brasil
y fue transformado en el Banco Oficial del Imperio, hoy el Banco de Brasil.
I został przekształcony w Oficjalny Bank Imperium, dzisiaj Bank Brazylii.
It was transformed into the Official Bank of the Empire, now the Bank of Brazil.
Desde a invasão pelos portugueses, em 1500,
since|the|invasion|by the|Portuguese|in
od|ta|inwazja|przez|Portugalczyków|w
Desde|la|invasión|por los|portugueses|en
Desde la invasión por los portugueses, en 1500,
Od inwazji Portugalczyków w 1500 roku,
Since the invasion by the Portuguese in 1500,
foi a escravidão que gerou todas as riquezas do Brasil.
was|the|slavery|that|generated|all|the|riches|of the|Brazil
była|ta|niewolnictwo|które|wygenerowało|wszystkie|te|bogactwa|Brazylii|
fue|la|esclavitud|que|generó|todas|las|riquezas|de|Brasil
fue la esclavitud la que generó todas las riquezas de Brasil.
to niewolnictwo wygenerowało wszystkie bogactwa Brazylii.
it was slavery that generated all the wealth of Brazil.
E eu vou dizer isso de novo, todo o setor da economia contava com trabalho escravo.
and|I|will go|to say|this|of|again|all|the|sector|of the|economy|counted|with|work|slave
i|ja|zamierzam|powiedzieć|to|z|nowo|cały|ten|sektor|z|gospodarka|liczył|na|praca|niewolnicza
Y|yo|iré|decir|eso|de|nuevo|todo|el|sector|de la|economía|contaba|con|trabajo|esclavo
Y voy a decir esto de nuevo, todo el sector de la economía contaba con trabajo esclavo.
I powiem to jeszcze raz, cały sektor gospodarki opierał się na pracy niewolniczej.
And I will say this again, the entire sector of the economy relied on slave labor.
O sujeito podia ter uma lojinha, ter um escravizado e trabalhar lado a lado com ele.
the|subject|could|to have|a|small store|to have|a|enslaved person|and|to work|side|to|side|with|him
ten|człowiek|mógł|mieć|małą|sklepik|mieć|jednego|niewolnika|i|pracować|obok|do|boku||nim
El|sujeto|podía|tener|una|tiendita|tener|un|esclavizado|y|trabajar|lado|a|lado|con|él
El sujeto podía tener una tiendita, tener a un esclavizado y trabajar codo a codo con él.
Facet mógł mieć mały sklepik, mieć jednego niewolnika i pracować obok niego.
The person could have a small shop, have a slave, and work side by side with them.
Uma enorme diferença que um recebia e o outro não,
a|huge|difference|that|one|received|and|the|other|not
ogromna|różnica||że|jeden|otrzymywał|i|ten|drugi|nie
Una|enorme|diferencia|que|uno|recibía|y|el|otro|no
Una enorme diferencia que uno recibía y el otro no,
Ogromna różnica, że jeden dostawał wynagrodzenie, a drugi nie,
A huge difference that one received and the other did not,
fora tudo mais o que está relacionado a não ter a própria liberdade, né?
besides|everything|else|that|that|is|related|to|not|to have|the|own|freedom|right
poza|wszystko|więcej|co|co|jest|związane|z|nie|mieć|swoją|własną|wolność|prawda
fuera|todo|más|lo|que|está|relacionado|a|no|tener|la|propia|libertad|¿verdad
fuera todo lo demás que está relacionado con no tener la propia libertad, ¿no?
poza wszystkim innym, co wiąże się z brakiem własnej wolności, prawda?
besides everything else related to not having one's own freedom, right?
Pensar numa riqueza construída antes da abolição
to think|in a|wealth|built|before|of the|abolition
myśleć|o|bogactwie|zbudowane|przed|zniesieniem|abolicji
Pensar|en una|riqueza|construida|antes|de la|abolición
Pensar en una riqueza construida antes de la abolición
Myślenie o bogactwie zbudowanym przed zniesieniem niewolnictwa
Thinking about wealth built before abolition
é pensar numa riqueza conquistada por meio da crueldade.
is|to think|in a|wealth|conquered|through|means|of the|cruelty
to jest|myśleć|o|bogactwie|zdobyte|przez|środek|do|okrucieństwa
es|pensar|en una|riqueza|conquistada|por|medio|de la|crueldad
es pensar en una riqueza conquistada a través de la crueldad.
to myślenie o bogactwie zdobytym poprzez okrucieństwo.
is thinking about wealth gained through cruelty.
E uma riqueza que foi deixada como herança para os descendentes desses senhores de escravos.
and|a|wealth|that|was|left|as|inheritance|for|the|descendants|of those|lords|of|slaves
i|jedno|bogactwo|które|zostało|pozostawione|jako|dziedzictwo|dla|tych|potomków|tych|panów|od|niewolników
Y|una|riqueza|que|fue|dejada|como|herencia|para|los|descendientes|de esos|señores|de|esclavos
Y una riqueza que fue dejada como herencia para los descendientes de esos señores de esclavos.
Jest to bogactwo, które zostało pozostawione jako dziedzictwo dla potomków tych panów niewolników.
And a wealth that was left as an inheritance to the descendants of those slave owners.
E mesmo pensando depois da abolição,
and|even|thinking|after|of the|abolition
i|nawet|myśląc|po|zniesieniu|abolicji
Y|incluso|pensando|después|de|abolición
Y aun pensando después de la abolición,
A nawet myśląc po zniesieniu niewolnictwa,
And even thinking after abolition,
qual família rica brasileira não se beneficiou dos privilégios
which|family|rich|Brazilian|not|reflexive pronoun|benefited|of the|privileges
która|rodzina|bogata|brazylijska|nie|się|skorzystała|z|przywilejów
cuál|familia|rica|brasileña|no|se|benefició|de los|privilegios
¿qué familia rica brasileña no se benefició de los privilegios?
która bogata rodzina brazylijska nie skorzystała z przywilejów
which wealthy Brazilian family has not benefited from the privileges
e das relações sociais e de trabalho sedimentadas por uma sociedade
and|of the|relations|social|and|of|work|established|by|a|society
i|z|relacji|społecznych|i|z|pracy|ugruntowanych|przez|jedną|społeczeństwo
y|de las|relaciones|sociales|y|de|trabajo|sedimentadas|por|una|sociedad
y de las relaciones sociales y laborales cimentadas por una sociedad
i z relacji społecznych oraz zawodowych ugruntowanych przez społeczeństwo
and the social and work relationships established by a society
que por mais de 300 anos escravizou um grupo, o das pessoas negras e indígenas,
that|for|more|than|years|enslaved|a|group|the|of the|people|black|and|indigenous
które|przez|więcej|niż|lat|zniewoliło|jedną|grup|ten|z|ludzi|czarnoskórych|i|rdzennych
que|por|más|de|años|esclavizó|un|grupo|el|de las|personas|negras|e|indígenas
que durante más de 300 años esclavizó a un grupo, el de las personas negras e indígenas,
które przez ponad 300 lat zniewalało grupę, ludzi czarnoskórych i rdzennych,
that for more than 300 years enslaved a group, that of black and indigenous people,
e durante todo esse período impediu a ascensão desse grupo.
and|during|whole|that|period|prevented|the|rise|of that|group
i|przez|cały|ten|okres|uniemożliwiło|wzrost|wzniesienie|tego|
y|durante|todo|ese|período|impidió|la|ascensión|de ese|grupo
y durante todo ese período impidió la ascensión de este grupo.
a przez cały ten czas uniemożliwiało awans tej grupie.
and during all this time prevented the rise of this group.
A escravidão acabou, mas o racismo continuou na república,
the|slavery|ended|but|the|racism|continued|in the|republic
to|niewolnictwo|skończyło się|ale|to|rasizm|kontynuował|w|republice
La|esclavitud|terminó|pero|el|racismo|continuó|en la|república
La esclavitud terminó, pero el racismo continuó en la república,
Niewolnictwo się skończyło, ale rasizm pozostał w republice,
Slavery ended, but racism continued in the republic,
sempre como uma escolha política,
always|as|a|choice|political
zawsze|jako|wybór||polityczny
siempre|como|una|elección|política
siempre como una elección política,
zawsze jako wybór polityczny,
always as a political choice,
para que um grupo continuasse a ser subjugado pelo outro,
for|that|a|group|continued|to|be|subjugated|by the|other
aby|żeby|jedna|grupa|kontynuował|a|być|podległy|przez|inny
para|que|un|grupo|continuara|a|ser|subyugado|por el|otro
para que un grupo continuara siendo subyugado por el otro,
aby jedna grupa mogła nadal być podporządkowana drugiej,
so that one group continued to be subjugated by the other,
para a continuidade de quem sempre esteve no poder.
for|the|continuity|of|who|always|has been|in the|power
dla|a|kontynuacja|kogo|kto|zawsze|był|w|władzy
para|la|continuidad|de|quien|siempre|estuvo|en|poder
para la continuidad de quienes siempre han estado en el poder.
dla kontynuacji tych, którzy zawsze byli u władzy.
for the continuity of those who have always been in power.
Qual pessoa branca rica, mesmo às saídas do nada, a self-made,
which|person|white|rich|even|at the|exits|from the|nothing|a||
jaka|osoba|biała|bogata|nawet|na|wyjścia|z|nic|ta||
Qué|persona|blanca|rica|incluso|a|salidas|de|nada|la||
¿Qué persona blanca rica, incluso saliendo de la nada, es self-made,
Która bogata biała osoba, nawet wychodząc z niczego, samodzielnie,
Which rich white person, even coming from nothing, a self-made,
não se beneficiou e se beneficia até hoje dessas relações?
not|reflexive pronoun|benefited|and|reflexive pronoun|benefits|until|today|of these|relationships
nie|się|skorzystała|i|się|korzysta|aż|dzisiaj|z tych|relacji
no|se|benefició|y|se|beneficia|hasta|hoy|de esas|relaciones
no se benefició y se beneficia hasta hoy de esas relaciones?
nie skorzystała i nie korzysta do dziś z tych relacji?
has not benefited and does not benefit to this day from these relationships?
E qual pessoa branca, mesmo que não é rica,
and|which|person|white|even|that|not|is|rich
i|jaka|osoba|biała|nawet|która|nie|jest|bogata
Y|qué|persona|blanca|incluso|que|no|es|rica
¿Y qué persona blanca, aunque no sea rica,
A która biała osoba, nawet jeśli nie jest bogata,
And which white person, even if not rich,
não acaba se beneficiando das diferenças abissais de oportunidades
not|ends up|reflexive pronoun|benefiting|from the|differences|abyssal|of|opportunities
nie|kończy|się|korzystając|z|różnic|przepaścistych|w|możliwościach
no|acaba|se|beneficiando|de las|diferencias|abismales|de|oportunidades
no acaba beneficiándose de las diferencias abismales de oportunidades?
nie kończy na tym, że korzysta z abisalnych różnic w możliwościach?
does not end up benefiting from the abysmal differences in opportunities?
que uma sociedade estruturalmente racista oferece para sua população?
that|a|society|structurally|racist|offers|for|its|population
co|jedna|społeczeństwo|strukturalnie|rasistowskie|oferuje|dla|swojej|populacji
qué|una|sociedad|estructuralmente|racista|ofrece|para|su|población
¿qué ofrece una sociedad estructuralmente racista a su población?
co oferuje strukturalnie rasistowskie społeczeństwo swojej populacji?
What does a structurally racist society offer to its population?
Uma pesquisa divulgada recentemente mostra que trabalhadores negros
a|research|released|recently|shows|that|workers|black
jedna|badanie|opublikowane|niedawno|pokazuje|że|pracownicy|czarni
Una|investigación|publicada|recientemente|muestra|que|trabajadores|negros
Una investigación publicada recientemente muestra que los trabajadores negros
Niedawno opublikowane badania pokazują, że czarni pracownicy
A recently released survey shows that black workers
ainda ganham menos que os brancos, e que além da diferença salarial,
still|earn|less|than|the|white|and|that|besides|of the|difference|salary
wciąż|zarabiają|mniej|niż|ci|biali|i|że|oprócz|tej|różnicy|płacowej
aún|ganan|menos|que|los|blancos|y|que|además|de la|diferencia|salarial
siguen ganando menos que los blancos, y que además de la diferencia salarial,
wciąż zarabiają mniej niż biali, a oprócz różnicy w wynagrodzeniu,
still earn less than whites, and that in addition to the wage gap,
para os negros alcançar altos postos também é mais difícil.
for|the|black|reaching|high|positions|also|is|more|difficult
dla|tych|czarnych|osiągnięcie|wysokich|stanowisk|również|jest|bardziej|trudne
para|los|negros|alcanzar|altos|puestos|también|es|más|difícil
para los negros alcanzar altos puestos también es más difícil.
czarni mają również trudniej w osiąganiu wysokich stanowisk.
it is also more difficult for black individuals to reach high positions.
Um estudo apresentado hoje em São Paulo
a|study|presented|today|in|Saint|Paul
jeden|badanie|przedstawione|dzisiaj|w|São|Paulo
Un|estudio|presentado|hoy|en|San|Pablo
Un estudio presentado hoy en São Paulo
Badanie przedstawione dzisiaj w São Paulo
A study presented today in São Paulo
mostra que mesmo com o ensino superior,
shows|that|even|with|the|education|higher
pokazuje|że|nawet|z|tym|nauka|wyższa
muestra|que|incluso|con|el|educación|superior
muestra que incluso con la educación superior,
pokazuje, że nawet z wykształceniem wyższym,
shows that even with higher education,
a diferença salarial entre trabalhadores brancos e negros chega a 29%.
the|difference|salary|between|workers|white|and|black|reaches|to
a|różnica|płacowa|między|pracownikami|białymi|i|czarnymi|sięga|do
la|diferencia|salarial|entre|trabajadores|blancos|y|negros|llega|al
la diferencia salarial entre trabajadores blancos y negros llega al 29%.
różnica w wynagrodzeniach między białymi a czarnymi pracownikami wynosi 29%.
the salary difference between white and black workers reaches 29%.
Na história do Brasil, enquanto os brancos podiam brincar de empresário,
in the|history|of the|Brazil|while|the|white|could|play|as|businessman
w|historia|Brazylii|Brazylii|podczas gdy|ci|biali|mogli|bawić się|w|przedsiębiorca
En|historia|de|Brasil|mientras|los|blancos|podían|jugar|de|empresario
En la historia de Brasil, mientras los blancos podían jugar a ser empresarios,
W historii Brazylii, podczas gdy biali mogli bawić się w przedsiębiorców,
In the history of Brazil, while whites could play at being entrepreneurs,
de investidor, de empreendedor,
of|investor||entrepreneur
od|inwestora||przedsiębiorcy
de|inversionista||emprendedor
de inversor, de emprendedor,
inwestora, przedsiębiorcy,
of investor, of entrepreneur,
os negros tinham de lutar para sobreviver.
the|black people|they had|to|to fight|to|to survive
ci|czarni|musieli|aby|walczyć|żeby|przetrwać
los|negros|tenían|que|luchar|para|sobrevivir
los negros tenían que luchar para sobrevivir.
czarni musieli walczyć o przetrwanie.
black people had to fight to survive.
E ainda é assim.
and|still|it is|like that
i|wciąż|jest|tak
Y|aún|es|así
Y aún es así.
I wciąż tak jest.
And it is still like that.
Saber de toda essa luta do meu avô, do meu bisavô,
to know|of|all|this|struggle|of the|my|grandfather|of the|my|great-grandfather
wiedzieć|o|całą|tę|walkę|mojego||dziadka|o||pradziadka
Saber|de|toda|esa|lucha|de|mi|abuelo|de|mi|bisabuelo
Saber de toda esta lucha de mi abuelo, de mi bisabuelo,
Wiedza o całej tej walce mojego dziadka, mojego pradziadka,
Knowing about all this struggle of my grandfather, of my great-grandfather,
para a gente eles estão vivos, perderam o corpo,
for|to|us|they|are|alive|they lost|the|body
dla|nas|ludzi|oni|są|żywi|stracili|ciało|
para|la|gente|ellos|están|vivos|perdieron|el|cuerpo
para nosotros están vivos, perdieron el cuerpo,
dla nas oni są żywi, stracili ciało,
for us they are alive, they lost their bodies,
e estão vivos.
and|are|alive
i|są|żywi
y|están|vivos
y están vivos.
i są żywi.
and they are alive.
Então, assim, a gente não podia decepcionar.
so|like this|to|us|not|could|disappoint
więc|tak|nas|ludzi|nie|mogła|zawieść
Entonces|así|(pronombre personal)|gente|no|podía|decepcionar
Entonces, así, no podíamos decepcionarlos.
Więc nie mogliśmy ich zawieść.
So, we couldn't disappoint.
Porque a luta deles, essa era a nossa herança,
because|the|fight|their|this|was|our||inheritance
ponieważ|ta|walka|ich|ta|była|nasza||dziedzictwo
Porque|la|lucha|de ellos|esa|era|nuestra|nuestra|herencia
Porque su lucha, esa era nuestra herencia,
Bo ich walka, to było nasze dziedzictwo,
Because their struggle, that was our inheritance,
era a nossa herança e tínhamos que abraçar.
it was|the|our|inheritance|and|we had|to|embrace
to było|a|nasza|dziedzictwo|i|musieliśmy|że|objąć
era|la|nuestra|herencia|y|teníamos|que|abrazar
era nuestra herencia y teníamos que abrazarla.
to było nasze dziedzictwo i musieliśmy je przyjąć.
it was our inheritance and we had to embrace it.
E aí a gente saiu brigando, lutando com as forças que tinham,
and|then|the|we|left|fighting|struggling|with|the|forces|that|they had
i|wtedy|to|my|wyszliśmy|walcząc|walcząc|z|tymi|siłami|które|miały
Y||la|gente|salió|peleando|luchando|con|las|fuerzas|que|tenían
Y ahí salimos peleando, luchando con las fuerzas que teníamos,
I wtedy wyszliśmy walcząc, zmagając się z siłami, które były,
And then we went out fighting, struggling with the forces that were there,
com as armas que tinha.
with|the|weapons|that|I had
z|tymi|bronią|które|miała
con|las|armas|que|tenía
con las armas que teníamos.
z bronią, którą mieliśmy.
with the weapons we had.
Mesmo depois da lei de 1850,
even|after|the|law|of
nawet|po|z|ustawą|z
Incluso|después|de|ley|de
Incluso después de la ley de 1850,
Nawet po ustawie z 1850 roku,
Even after the law of 1850,
os irmãos breves continuaram a contrabandear pessoas ilegalmente escravizadas.
the|brothers|brief|they continued|to|smuggle|people|illegally|enslaved
ci|bracia|krótko|kontynuowali|że|przemycać|ludzi|nielegalnie|zniewolone
los|hermanos|breves|continuaron|a|contrabandear|personas|ilegalmente|esclavizadas
los hermanos breves continuaron a contrabandear personas ilegalmente esclavizadas.
bracia Breve kontynuowali nielegalny handel ludźmi w niewoli.
the Breve brothers continued to illegally smuggle enslaved people.
Houve pelo menos quatro viagens que foram flagradas pelas autoridades.
there were|for|least|four|trips|that|they were|caught|by the|authorities
było|przez|mniej|cztery|podróże|które|były|przyłapane|przez|władze
Hubo|por|menos|cuatro|viajes|que|fueron|capturadas|por las|autoridades
Hubo al menos cuatro viajes que fueron capturados por las autoridades.
Było co najmniej cztery podróże, które zostały wykryte przez władze.
There were at least four trips that were caught by the authorities.
Por uma ironia do destino, foi essa sanha de não largar o osso
for|an|irony|of the|fate|it was|this|frenzy|of|not|to let go|the|bone
przez|jedną|ironię|losu||było|ta|żądza|do|nie|puścić|ten|kość
Por|una|ironía|del|destino|fue|esa|ansia|de|no|soltar|el|hueso
Por una ironía del destino, fue esa ansia de no soltar el hueso
Z ironią losu, to właśnie ta żądza nieodpuszczenia
By an irony of fate, it was this eagerness to not let go of the bone
que teria impedido os dois de subirem ainda mais na escala da nobreza brasileira.
that|it would have|prevented|the|two|from|to rise|still|more|in the|scale|of the|nobility|Brazilian
która|miałaby|powstrzymana|ich|dwóch|od|wznoszenia się|jeszcze|bardziej|na|skali|brazylijskiej|szlachta|
que|habría|impedido|los|dos|de|subir|aún|más|en|escala|de la|nobleza|brasileña
la que habría impedido a los dos de ascender aún más en la escala de la nobleza brasileña.
uniemożliwiła im awans na wyższe szczeble brazylijskiej arystokracji.
that would have prevented the two from rising even further in the ranks of Brazilian nobility.
Nenhum deles jamais chegou a receber o título de barão.
none|of them|ever|arrived|to|receive|the|title|of|baron
żaden|z nich|nigdy|dotarł|do|otrzymania|tytuł||barona|
Ninguno|de ellos|jamás|llegó|a|recibir|el|título|de|barón
Ninguno de ellos jamás llegó a recibir el título de barón.
Żaden z nich nigdy nie otrzymał tytułu barona.
None of them ever received the title of baron.
Estacionaram em encomendador.
they parked|in|encomendador
zaparkowali|w|zleceniodawca
Estacionaron|en|encomendador
Estacionaron en encomendador.
Zaparkowali w encomendador.
They parked in encomendador.
Em 1953, o governo fez uma operação numa fazenda do José de Sousa Breves
in|the|government|made|an|operation|in a|farm|of the|José|of|Sousa|Breves
w|rząd||przeprowadził|operację||na|farmie|José||Sousa||Breves
En|el|gobierno|hizo|una|operación|en una|granja|de|José|de|Sousa|Breves
En 1953, el gobierno realizó una operación en una finca de José de Sousa Breves
W 1953 roku rząd przeprowadził operację na farmie José de Sousa Breves
In 1953, the government conducted an operation on a farm owned by José de Sousa Breves
para encontrar africanos contrabandeados.
to|find|Africans|smuggled
aby|znaleźć|Afrykanów|przemycanych
para|encontrar|africanos|contrabandeados
para encontrar africanos contrabandeados.
aby znaleźć przemycanych Afrykanów.
to find smuggled Africans.
O José enviou uma carta para o Eusébio de Queiroz,
the|José|he sent|a|letter|to|the|Eusébio|of|Queiroz
ten|José|wysłał|jeden|list|do|ten|Eusébio|z|Queiroz
El|José|envió|una|carta|a|el|Eusébio|de|Queiroz
José envió una carta a Eusébio de Queiroz,
José wysłał list do Eusébio de Queiroz,
José sent a letter to Eusébio de Queiroz,
que nessa época era ministro da Justiça e comandava a fiscalização da Lei de 50.
that|at that|time|he was|minister|of the|Justice|and|he commanded|the|oversight|of the|Law|of
który|w tym|czasie|był|ministrem|sprawiedliwości||i|dowodził|tą|kontrolą|nad|ustawą|z
que|en esa|época|era|ministro|de la|Justicia|y|comandaba|la|fiscalización|de la|Ley|de
que en esa época era ministro de Justicia y comandaba la fiscalización de la Ley de 50.
który w tamtym czasie był ministrem sprawiedliwości i nadzorował egzekwowanie ustawy z 50.
who at that time was the Minister of Justice and oversaw the enforcement of Law 50.
O José estava com medo de que o governo fosse libertar todo mundo
the|José|he was|with|fear|that|that|the|government|it was|to free|all|people
ten|José|był|z|strachem|że|że|ten|rząd|byłby|uwolnić|wszystkich|ludzi
El|José|estaba|con|miedo|de|que|el|gobierno|fuera|liberar|todo|mundo
José tenía miedo de que el gobierno liberara a todos
José obawiał się, że rząd uwolni wszystkich,
José was afraid that the government would release everyone
que tinha chegado desde 1931, desde o início da ilegalidade.
that|he had|arrived|since|since|the|beginning|of the|illegality
którzy|miał|przybyli|od|od|początku|||nielegalności
que|había|llegado|desde|desde|el|inicio|de la|ilegalidad
que habían llegado desde 1931, desde el inicio de la ilegalidad.
którzy przybyli od 1931 roku, od początku nielegalności.
who had arrived since 1931, since the beginning of the illegality.
E o Eusébio disse para ele que podia ficar tranquilo, que
and|the|Eusébio|said|to|him|that|could|stay|calm|that
i|ten|Euzebiusz|powiedział|do|niego|że|mógł|zostać|spokojny|że
Y|el|Eusébio|dijo|para|él|que|podía|estar|tranquilo|que
Y Eusébio le dijo que podía estar tranquilo, que
A Eusébio powiedział mu, że może być spokojny, że
And Eusébio told him that he could stay calm, that
qualquer busca que se dê é para procurar os negros agora importados
any|search|that|reflexive pronoun|is given|is|to|look for|the|blacks|now|imported
każda|poszukiwanie|które|się|da|jest|do|szukać|tych|czarnoskórych|teraz|importowanych
cualquier|búsqueda|que|se|dé|es|para|buscar|los|negros|ahora|importados
cualquier búsqueda que se haga es para buscar a los negros ahora importados
jakiekolwiek poszukiwania są teraz po to, aby znaleźć czarnoskórych, którzy zostali zaimportowani
any search that is done is to look for the blacks now imported
e nunca para entender com o passado.
and|never|to|understand|with|the|past
i|nigdy|do|rozumieć|z|tym|przeszłością
y|nunca|para|entender|con|el|pasado
y nunca para entender el pasado.
a nigdy po to, aby zrozumieć przeszłość.
and never to understand the past.
Isso é uma coisa muito importante, porque a última geração de escravo no Brasil
this|is|a|thing|very|important|because|the|last|generation|of|slave|in the|Brazil
to|jest|jedna|rzecz|bardzo|ważna|ponieważ|ostatnia||pokolenie|niewolników||w|Brazylii
Esto|es|una|cosa|muy|importante|porque|la|última|generación|de|esclavo|en|Brasil
Esto es algo muy importante, porque la última generación de esclavos en Brasil
To jest bardzo ważna rzecz, ponieważ ostatnia generacja niewolników w Brazylii
This is a very important thing, because the last generation of slaves in Brazil
é uma geração basicamente de escravos ilegais, aquelas pessoas juridicamente eram livres.
is|a|generation|basically|of|slaves|illegal|those|people|legally|were|free
jest|generacja||zasadniczo|z|niewolników|nielegalnych|tamte|ludzie|prawnie|były|wolne
es|una|generación|básicamente|de|esclavos|ilegales|aquellas|personas|jurídicamente|eran|libres
es una generación básicamente de esclavos ilegales, esas personas jurídicamente eran libres.
to jest pokolenie zasadniczo nielegalnych niewolników, ci ludzie prawnie byli wolni.
It is basically a generation of illegal slaves, those people were legally free.
Então a escravidão por si já é um horror, é uma barbárie, é uma aberração.
so|the|slavery|for|itself|already|is|a|horror|is|a|barbarity|is|an|aberration
więc|a|niewolnictwo|przez|siebie|już|jest|horror||jest|barbarzyństwo||jest|aberracja|
Entonces|la|esclavitud|por|sí|ya|es|un|horror|es|una|barbarie|es|una|aberración
Entonces la esclavitud por sí ya es un horror, es una barbarie, es una aberración.
Więc niewolnictwo samo w sobie jest już horrorem, jest barbarzyństwem, jest aberracją.
So slavery itself is already a horror, it is a barbarity, it is an aberration.
Imagine uma escravidão que juridicamente é ilegal pelas leis do país escravizador.
imagine|a|slavery|that|legally|is|illegal|by the|laws|of the|country|enslaver
wyobraź sobie|niewolnictwo||które|prawnie|jest|nielegalne|przez|prawa|kraju||niewolniczego
Imagina|una|esclavitud|que|jurídicamente|es|ilegal|por las|leyes|del|país|esclavizador
Imagina una esclavitud que jurídicamente es ilegal por las leyes del país esclavizador.
Wyobraź sobie niewolnictwo, które prawnie jest nielegalne według praw kraju niewolniczego.
Imagine a slavery that is legally illegal under the laws of the enslaving country.
Aqui de novo o Tiago Campos Pessoa.
here|of|again|the|Tiago|Campos|Pessoa
tutaj|od|nowo|Tiago||Campos|Pessoa
Aquí|de|nuevo|el|Tiago|Campos|Pessoa
Aquí de nuevo Tiago Campos Pessoa.
Tutaj znowu Tiago Campos Pessoa.
Here again is Tiago Campos Pessoa.
Isso é uma coisa que eu acho que já ficou claro, mas não custa nada repetir.
this|is|a|thing|that|I|think|that|already|became|clear|but|not|costs|anything|to repeat
to|jest|jedna|rzecz|że|ja|myślę|że|już|stało się|jasne|ale|nie|kosztuje|nic|powtórzyć
Esto|es|una|cosa|que|yo|pienso|que|ya|quedó|claro|pero|no|cuesta|nada|repetir
Esto es algo que creo que ya ha quedado claro, pero no cuesta nada repetir.
To jest coś, co myślę, że już jest jasne, ale nie zaszkodzi powtórzyć.
This is something that I think has already been made clear, but it doesn't hurt to repeat.
Cada pessoa africana que foi trazida de algum país ao norte do Equador desde 1818
each|person|African|that|was|brought|from|some|country|to the|north|of the|Equator|since
każda|osoba|afrykańska|która|została|przywieziona|z|jakiegoś|kraju|na|północ|równika||od
Cada|persona|africana|que|fue|traída|de|algún|país|al|norte|del|Ecuador|desde
Cada persona africana que fue traída de algún país al norte del Ecuador desde 1818
Każda osoba afrykańska, która została przywieziona z jakiegoś kraju na północ od równika od 1818 roku
Every African person who was brought from any country north of the Equator since 1818
e todas as que foram trazidas desde 1931,
and|all|the|that|were|brought|since
i|wszystkie|te|które|zostały|przywiezione|od
y|todas|las|que|fueron|traídas|desde
y todas las que fueron traídas desde 1931,
i wszystkie, które zostały przywiezione od 1931 roku,
and all those who were brought since 1931,
cada uma dessas quase 800 mil pessoas mais os seus descendentes,
each|one|of these|almost|thousand|people|plus|the|their|descendants
każda|jedna|z tych|prawie|tysięcy|osób|plus|ich|potomków|
cada|una|de esas|casi|mil|personas|más|los|sus|descendientes
cada una de esas casi 800 mil personas más sus descendientes,
każda z tych prawie 800 tysięcy osób oraz ich potomkowie,
each of these nearly 800 thousand people plus their descendants,
um número que infelizmente a gente não consegue saber qual é,
a|number|that|unfortunately|we|people|not|can|know|which|is
jeden|numer|który|niestety|to|ludzie|nie||dowiedzieć|który|jest
un|número|que|desafortunadamente|la|gente|no|puede|saber|cuál|es
un número que desafortunadamente no podemos saber cuál es,
liczba, której niestety nie jesteśmy w stanie ustalić,
a number that unfortunately we cannot know what it is,
cada uma dessas pessoas foi escravizada ilegalmente.
each|one|of these|people|was|enslaved|illegally
każda|jedna|tych|ludzi|została|zniewolona|nielegalnie
cada|una|de esas|personas|fue|esclavizada|ilegalmente
cada una de estas personas fue esclavizada ilegalmente.
każda z tych osób została nielegalnie zniewolona.
each one of these people was illegally enslaved.
Era contra a lei, um crime segundo as leis do Brasil.
was|against|the|law|a|crime|according to|the|laws|of|Brazil
było|przeciwko|to|prawo|przestępstwo||według|te|prawa|w|Brazylii
Era|contra|la|ley|un|crimen|según|las|leyes|del|Brasil
Era contra la ley, un crimen según las leyes de Brasil.
Było to niezgodne z prawem, przestępstwo według przepisów Brazylii.
It was against the law, a crime according to the laws of Brazil.
O historiador Luiz Felipe de Alencastro, que é um grande estudioso da nossa história e da escravidão,
The|historian|Luiz|Felipe|of|Alencastro|who|is|a|great|scholar|of|our|history|and|of|slavery
ten|historyk|Luiz|Felipe|z|Alencastro|który|jest|jeden|wielki|badacz|naszej||historii|i|z|niewolnictwa
El|historiador|Luiz|Felipe|de|Alencastro|que|es|un|gran|estudioso|de|nuestra|historia|y|de|esclavitud
El historiador Luiz Felipe de Alencastro, que es un gran estudioso de nuestra historia y de la esclavitud,
Historyk Luiz Felipe de Alencastro, który jest wielkim badaczem naszej historii i niewolnictwa,
The historian Luiz Felipe de Alencastro, who is a great scholar of our history and of slavery,
ele chama o que aconteceu nesse momento de o pecado original da sociedade e da ordem jurídica brasileira.
he|calls|the|that|happened|in that|moment|of|the|sin|original|of the|society|and|of the|order|legal|Brazilian
on|nazywa|to|co|się wydarzyło|w tym|momencie|jako|to|grzech|pierwotny|w|społeczeństwie|i|w|porządku|prawnego|brazylijskiego
él|llama|lo|que|sucedió|en ese|momento|de|el|pecado|original|de la|sociedad|y|de la|orden|jurídica|brasileña
él llama lo que sucedió en ese momento el pecado original de la sociedad y del orden jurídico brasileño.
nazywa to, co się wydarzyło w tym momencie, pierwotnym grzechem społeczeństwa i porządku prawnego w Brazylii.
he calls what happened at that moment the original sin of society and the Brazilian legal order.
Porque houve mais uma vez um grande pacto nacional,
because|there was|more|a|time|a|great|pact|national
ponieważ|było|więcej|jeden|raz|wielki||pakt|narodowy
Porque|hubo|más|una|vez|un|gran|pacto|nacional
Porque hubo una vez más un gran pacto nacional,
Ponieważ po raz kolejny doszło do wielkiego paktu narodowego,
Because there was once again a great national pact,
agora para garantir que todas essas pessoas não fossem libertadas,
now|to|guarantee|that|all|these|people|not|were|freed
teraz|aby|zapewnić|że|wszystkie|te|osoby|nie|były|uwolnione
ahora|para|garantizar|que|todas|esas|personas|no|fueran|liberadas
ahora para garantizar que todas estas personas no fueran liberadas,
teraz, aby zapewnić, że te wszystkie osoby nie zostaną uwolnione,
now to ensure that all these people were not freed,
para evitar rebeliões, para garantir a segurança de posse,
to|avoid|rebellions|to|guarantee|the|security|of|possession
aby|zapobiec|rebelie|aby|zapewnić|bezpieczeństwo||posiadania|
para|evitar|rebeliones|para|garantizar|la|seguridad|de|posesión
para evitar rebeliones, para garantizar la seguridad de la posesión,
aby uniknąć buntów, aby zapewnić bezpieczeństwo posiadania,
to prevent rebellions, to guarantee the security of possession,
para evitar que as pessoas não fossem libertadas,
in order to|to avoid|that|the|people|not|were|freed
aby|uniknąć|że|te|ludzie|nie|były|uwolnione
para|evitar|que|las|personas|no|fueran|liberadas
para evitar que las personas no fueran liberadas,
aby zapobiec uwolnieniu ludzi,
to prevent people from being released,
para evitar rebeliões, para garantir a segurança de posse dos proprietários,
in order to|to avoid|rebellions|in order to|to guarantee|the|security|of|possession|of the|owners
aby|uniknąć|rebelii|aby|zapewnić||bezpieczeństwo|posiadania|||właściciele
para|evitar|rebeliones||garantizar|la|seguridad|de|posesión|de los|propietarios
para evitar rebeliones, para garantizar la seguridad de posesión de los propietarios,
aby zapobiec rebelii, aby zapewnić bezpieczeństwo posiadania właścicieli,
to prevent rebellions, to ensure the security of ownership for the owners,
os ricos e poderosos, a classe política, toda essa boa gente brasileira,
the|rich|and|powerful|the|class|political|all|this|good|people|Brazilian
ci|bogaci|i|potężni||klasa|polityczna|cała|ta|dobra|ludzie|brazylijska
los|ricos|y|poderosos|la|clase|política|toda|esa|buena|gente|brasileña
los ricos y poderosos, la clase política, toda esa buena gente brasileña,
bogatych i wpływowych, klasy politycznej, całej tej dobrej brazylijskiej społeczności,
the rich and powerful, the political class, all these good Brazilian people,
mais uma vez se calou.
again|one|time|reflexive pronoun|silenced
jeszcze|jeden|raz|się|uciszył
más|una|vez|se|calló
una vez más se calló.
po raz kolejny milczała.
once again fell silent.
E a escravidão continuou por mais 38 anos, só terminou em 88.
and|the|slavery|continued|for|more|years|only|ended|in
i|a|niewolnictwo|trwało|przez|więcej|lat|tylko|zakończyło|w
Y|la|esclavitud|continuó|por|más|años|solo|terminó|en
Y la esclavitud continuó por 38 años más, solo terminó en 88.
A niewolnictwo trwało jeszcze przez 38 lat, zakończyło się dopiero w 88.
And slavery continued for another 38 years, only ending in 88.
Para o Luiz Felipe de Alencastro, a última geração de escravizados no Brasil
for|the|Luiz|Felipe|of|Alencastro|the|last|generation|of|enslaved people|in|Brazil
dla|Luiz||Felipe|z|Alencastro|ostatnia|ostatnia|generacja|z|niewolników|w|Brazylii
Para|el|Luiz|Felipe|de|Alencastro|la|última|generación|de|esclavizados|en|Brasil
Para Luiz Felipe de Alencastro, la última generación de esclavizados en Brasil
Według Luiza Felipe de Alencastro, ostatnia generacja niewolników w Brazylii
For Luiz Felipe de Alencastro, the last generation of enslaved people in Brazil
era formada em sua esmagadora maioria por indivíduos livres, sequestrados e ilegalmente escravizados.
was|formed|in|its|overwhelming|majority|by|individuals|free|kidnapped|and|illegally|enslaved
była|uformowana|w|jej|przytłaczająca|większość|przez|jednostki|wolne|porwane|i|nielegalnie|zniewolone
era|formada|en|su|abrumadora|mayoría|por|individuos|libres|secuestrados|y|ilegalmente|esclavizados
estaba formada en su abrumadora mayoría por individuos libres, secuestrados e ilegalmente esclavizados.
składała się w przeważającej większości z wolnych ludzi, porwanych i nielegalnie zniewolonych.
was made up overwhelmingly of free individuals, kidnapped and illegally enslaved.
O pecado original do Brasil.
the|sin|original|of the|Brazil
grzech|grzech|pierwotny|w|Brazylii
El|pecado|original|de|Brasil
El pecado original de Brasil.
Grzech pierworodny Brazylii.
The original sin of Brazil.
E tem outra coisa, a lei de 31 tipificava quem continuasse a contrabandear como sequestrador,
and|there is|another|thing|the|law|of|classified|those who|continued|to|smuggle|as|kidnapper
i|ma|inna|rzecz|ta|ustawa|z|klasyfikowała|kto|kontynuowałby|do|przemycanie|jako|porywacz
Y|tiene|otra|cosa|la|ley|de|tipificaba|quien|continuara|a|contrabandear|como|secuestrador
Y hay otra cosa, la ley de 31 tipificaba a quien continuara contrabandeando como secuestrador,
I jest jeszcze jedna rzecz, ustawa z 31 roku klasyfikowała tych, którzy nadal przemycali, jako porywaczy,
And there's another thing, the law of 31 classified anyone who continued to smuggle as a kidnapper,
um crime previsto no código criminal da época.
a|crime|foreseen|in the|code|criminal|of the|time
przestępstwo|przestępstwo|przewidziane|w|kodeksie|karnym|z|czasów
un|crimen|previsto|en|código|penal|de|época
un crimen previsto en el código penal de la época.
przestępstwo przewidziane w ówczesnym kodeksie karnym.
a crime provided for in the criminal code of the time.
E o que aconteceu na prática com esses contrabandistas?
and|what|that|happened|in the|practice|with|these|smugglers
i|co|co|wydarzyło się|w|praktyce|z|tymi|przemytnikami
Y|lo|que|sucedió|en la|práctica|con|esos|contrabandistas
¿Y qué pasó en la práctica con esos contrabandistas?
A co się w praktyce stało z tymi przemytnikami?
And what happened in practice with these smugglers?
Anistia.
Amnesty
amnestia
Amnistía
Amnistía.
Amnestia.
Amnesty.
Um exemplo perfeito disso é o do Eusebio de Queiroz,
a|example|perfect|of this|is|the|of the|Eusebio|of|Queiroz
jeden|przykład|doskonały|tego|jest|ten|od|Euzebiusz|z|Queiroz
Un|ejemplo|perfecto|de esto|es|el|de|Eusebio|de|Queiroz
Un ejemplo perfecto de esto es el de Eusebio de Queiroz,
Idealnym przykładem tego jest Eusebio de Queiroz,
A perfect example of this is Eusebio de Queiroz,
o ministro da Justiça, o representante do Império do Brasil,
the|minister|of the|Justice|the|representative|of the|Empire|of the|Brazil
ten|minister|sprawiedliwości||ten|przedstawiciel|imperium|||Brazylii
el|ministro|de|Justicia|el|representante|del|Imperio|de|Brasil
el ministro de Justicia, el representante del Imperio de Brasil,
minister sprawiedliwości, przedstawiciel Imperium Brazylii,
the Minister of Justice, the representative of the Empire of Brazil,
estava dizendo para um desses criminosos,
was|saying|to|one|of these|criminals
był|mówiąc|do|jednego|tych|przestępców
estaba|diciendo|a|uno|de esos|criminales
estaba diciendo a uno de esos criminales,
mówił do jednego z tych przestępców,
was telling one of those criminals,
ó, a partir de agora você tem que parar com isso.
oh|to|starting|from|now|you|have|to|stop|with|this
o|od|zaczynając|od|teraz|ty|musisz|że|przestać|z|tym
oh|a|a partir|de|ahora|tú|tienes|que|parar|con|eso
oye, a partir de ahora tienes que parar con eso.
o, od teraz musisz z tym skończyć.
oh, from now on you have to stop this.
O que passou, passou.
what|that|passed|passed
co|co|minęło|minęło
Lo|que|pasó|pasó
Lo que pasó, pasó.
Co było, to było.
What is done is done.
É muito emblemático essa passagem, não se entender com o passado.
it is|very|emblematic|this|passage|not|oneself|to understand|with|the|past
to jest|bardzo|emblematyczne|to|przejście|nie|się|rozumieć|z|przeszłością|
Es|muy|emblemática|esa|pasaje|no|se|entender|con|el|pasado
Es muy emblemática esta frase, no entenderse con el pasado.
To bardzo symboliczne, że nie rozumie się z przeszłością.
This passage is very emblematic, not coming to terms with the past.
Nosso país, a nossa sociedade, até hoje não se entendeu com o seu passado.
our|country|the|our|society|until|today|not|oneself|understood|with|the|its|past
nasz|kraj|ta|nasza|społeczeństwo|aż|do dzisiaj|nie|się|zrozumiał|z|przeszłością||
Nuestro|país|la|nuestra|sociedad|hasta|hoy|no|se|entendió|con|el|su|pasado
Nuestro país, nuestra sociedad, hasta hoy no se ha entendido con su pasado.
Nasz kraj, nasze społeczeństwo, do dziś nie poradziło sobie ze swoją przeszłością.
Our country, our society, still has not come to terms with its past.
Quando o Eusebio de Queiroz disse isso, o que ele estava querendo dizer é o seguinte,
when|the|Eusebio|of|Queiroz|said|this|what|that|he|was|wanting|to say|it is|the|following
kiedy|to|Euzebiusz|z|Queiroz|powiedział|to|co|co|on|był|chcąc|powiedzieć|to jest|to|następujące
Cuando|el|Eusebio|de|Queiroz|dijo|eso|lo|que|él|estaba|queriendo|decir|es|lo|siguiente
Cuando Eusebio de Queiroz dijo esto, lo que quería decir es lo siguiente,
Kiedy Eusebio de Queiroz to powiedział, to co miał na myśli, to następujące,
When Eusebio de Queiroz said this, what he meant to say is the following,
olha, os africanos que entraram antes da lei de 1850,
look|the|Africans|who|entered|before|of the|law|of
patrz|ci|Afrykanie|którzy|weszli|przed|ustawą|ustawa|o
mira|los|africanos|que|entraron|antes|de la|ley|de
mira, los africanos que entraron antes de la ley de 1850,
patrz, Afrykanie, którzy weszli przed ustawą z 1850 roku,
look, the Africans who entered before the law of 1850,
da segunda lei antitráfico, da lei Eusebio de Queiroz,
of the|second|law|anti-trafficking|of the|law|Eusebio|of|Queiroz
drugą|drugą|ustawą|antyhandlową|ustawą|ustawa|Euzebio|o|Queiroz
de la|segunda|ley|antinarcóticos|||Eusebio|de|Queiroz
de la segunda ley antitráfico, de la ley Eusebio de Queiroz,
drugą ustawą antyhandlową, ustawą Eusebio de Queiroz,
the second anti-trafficking law, the Eusebio de Queiroz law,
eles vão permanecer na escravidão.
they|will|remain|in the|slavery
oni|będą|pozostawać|w|niewoli
ellos|van|permanecer|en la|esclavitud
ellos van a permanecer en la esclavitud.
oni pozostaną w niewoli.
they will remain in slavery.
E ele diz isso porque ele está mirando a elite imperial
and|he|says|that|because|he|is|targeting|the|elite|imperial
i|on|mówi|to|ponieważ|on|jest|celując|w|elitę|imperialną
Y|él|dice|eso|porque|él|está|mirando|a|élite|imperial
Y él dice esto porque está apuntando a la élite imperial.
I mówi to, ponieważ celuje w elitę imperialną.
And he says this because he is targeting the imperial elite.
que tem boa parte dos seus escravos africanos ilegalmente importados.
that|has|good|part|of the|its|slaves|African|illegally|imported
że|ma|dobrą|część|swoich|niewolników|niewolników|afrykańskich|nielegalnie|importowanych
que|tiene|buena|parte|de los|sus|esclavos|africanos|ilegalmente|importados
que tiene buena parte de sus esclavos africanos importados ilegalmente.
który ma dużą część swoich afrykańskich niewolników nielegalnie importowanych.
that has a good part of its African slaves illegally imported.
Quantas vezes na história do Brasil o país teve a chance de se entender com o passado
how many|times|in the|history|of the|Brazil|the|country|had|a|chance|to|itself|understand|with|the|past
ile|razy|w|historii|Brazylii|Brazylii|to|kraj|miał|szansę|szansę|na|się|zrozumieć|z|przeszłością|przeszłością
Cuántas|veces|en|historia|del|Brasil|el|país|tuvo|la|oportunidad|de|se|entender|con|el|pasado
¿Cuántas veces en la historia de Brasil el país tuvo la oportunidad de entenderse con el pasado
Ile razy w historii Brazylii kraj miał szansę, aby zrozumieć swoją przeszłość
How many times in the history of Brazil has the country had the chance to come to terms with the past
e escolheu não fazer isso?
and|chose|not|to do|this
i|wybrał|nie|robić|to
y|eligió|no|hacer|eso
y eligió no hacerlo?
i zdecydował się tego nie robić?
and chose not to do so?
Foi assim em 1850?
was|like this|in
było|tak|w
Fue|así|en
¿Fue así en 1850?
Czy tak było w 1850 roku?
Was it like this in 1850?
Foi assim com a abolição que veio sem compensação nenhuma?
it was|like this|with|the|abolition|that|came|without|compensation|any
to było|tak|z|ta|abolicja|która|przyszła|bez|rekompensaty|żadna
Fue|así|con|la|abolición|que|vino|sin|compensación|ninguna
¿Fue así con la abolición que vino sin ninguna compensación?
Czy tak było z zniesieniem niewolnictwa, które przyszło bez żadnej rekompensaty?
Was it like this with the abolition that came with no compensation?
Foi assim com a ditadura militar?
it was|like this|with|the|dictatorship|military
to było|tak|z|ta|dyktatura|wojskowa
Fue|así|con|la|dictadura|militar
¿Fue así con la dictadura militar?
Czy tak było z dyktaturą wojskową?
Was it like this with the military dictatorship?
Vai ser assim até quando?
it will|be|like this|until|when
będzie|być|tak|do|kiedy
Va|ser|así|hasta|cuándo
¿Así será hasta cuándo?
Jak długo to jeszcze potrwa?
How long will it be like this?
Para o nosso futuro, eu quero que essas coisas sejam mudadas,
for|the|our|future|I|want|that|these|things|be|changed
dla|nasz||przyszłość|ja|chcę|żeby|te|rzeczy|były|zmienione
Para|el|nuestro|futuro|yo|quiero|que|esas|cosas|sean|cambiadas
Para nuestro futuro, quiero que estas cosas sean cambiadas,
Dla naszej przyszłości chcę, aby te rzeczy się zmieniły,
For our future, I want these things to be changed,
que as pessoas agora que têm condições de saber,
that|the|people|now|that|have|conditions|to|know
że|te|ludzie|teraz|które|mają|warunki|do|wiedzieć
que|las|personas|ahora|que|tienen|condiciones|de|saber
que las personas ahora que tienen condiciones de saber,
że ludzie teraz, którzy mają warunki, aby wiedzieć,
that people now who have the means to know,
têm condições de estudar, de compreender,
have|conditions|to|study|to|understand
mają|warunki|do|uczyć się|do|rozumieć
tienen|condiciones|de|estudiar|de|comprender
tienen condiciones de estudiar, de comprender,
mają warunki do nauki, do zrozumienia,
have the means to study, to understand,
e aí que faça melhor para que não fique mais ninguém de fora.
and|there|that|I do/make|better|so that|that|not|I stay|more|no one|from|outside
i|tam|że|zrobi|lepiej|aby|żeby|nie|zostanie|więcej|nikt|z|na zewnątrz
y|ahí|que|haga|mejor|para|que|no|quede|más|nadie|de|fuera
y ahí que haga mejor para que no quede más nadie afuera.
i aby zrobili lepiej, aby nikt nie został na zewnątrz.
and so that they can do better so that no one is left out.
Para que ninguém perca de conviver com a herança que temos.
so that|that|no one|I lose|from|living together|with|the|inheritance|that|we have
aby|żeby|nikt|straci|z|współżyć|z|tą|dziedzictwem|które|mamy
Para|que|nadie|pierda|de|convivir|con|la|herencia|que|tenemos
Para que nadie pierda la oportunidad de convivir con la herencia que tenemos.
Aby nikt nie stracił możliwości obcowania z dziedzictwem, które mamy.
So that no one misses out on sharing the heritage we have.
Porque isso é a nossa herança.
because|this|is|the|our|inheritance
ponieważ|to|jest|nasza|dziedzictwo|
Porque|eso|es|nuestra|herencia|herencia
Porque eso es nuestra herencia.
Ponieważ to jest nasze dziedzictwo.
Because this is our heritage.
E também de compreender que a resistência vai ser o ponto crucial da nossa herança.
and|also|to|understand|that|the|resistance|will|be|the|point|crucial|of the|our|inheritance
i|także|do|zrozumieć|że|ta|opór|będzie|być|punkt||kluczowy|naszej|dziedzictwo|
Y|también|de|comprender|que|la|resistencia|va|ser|el|punto|crucial|de|nuestra|herencia
Y también de comprender que la resistencia será el punto crucial de nuestra herencia.
I także zrozumienie, że opór będzie kluczowym punktem naszego dziedzictwa.
And also to understand that resistance will be the crucial point of our heritage.
A herança nossa é a resistência.
the|inheritance|our|is|the|resistance
ta|dziedzictwo|nasza|jest|ta|opór
La|herencia|nuestra|es|la|resistencia
Nuestra herencia es la resistencia.
Nasze dziedzictwo to opór.
Our heritage is resistance.
O projeto Quirino é apoiado pelo Instituto Ibiraputanga.
the|project|Quirino|is|supported|by the|Institute|Ibiraputanga
ten|projekt|Quirino|jest|wspierany|przez|instytut|Ibiraputanga
El|proyecto|Quirino|es|apoyado|por el|Instituto|Ibiraputanga
El proyecto Quirino es apoyado por el Instituto Ibiraputanga.
Projekt Quirino jest wspierany przez Instytut Ibiraputanga.
The Quirino project is supported by the Ibiraputanga Institute.
O podcast é produzido pela Rádio Novelo.
the|podcast|is|produced|by the|Radio|Novelo
ten|podcast|jest|produkowany|przez|Radio|Novelo
El|podcast|es|producido|por|Radio|Novelo
El podcast es producido por la Radio Novelo.
Podcast jest produkowany przez Rádio Novelo.
The podcast is produced by Rádio Novelo.
O nosso site projetoquirino.com.br
the|our|site|||
ten|nasza|strona|||
El|nuestro|sitio|||
Nuestro sitio web proyectoquirino.com.br
Nasza strona to projetoquirino.com.br
Our website projetoquirino.com.br
reúne todas as informações sobre o projeto e conteúdo adicional.
gathers|all|the|information|about|the|project|and|content|additional
gromadzi|wszystkie|te|informacje|o||projekt|i|treść|dodatkowa
reúne|toda|las|informaciones|sobre|el|proyecto|y|contenido|adicional
reúne toda la información sobre el proyecto y contenido adicional.
zawiera wszystkie informacje o projekcie oraz dodatkowe treści.
gathers all the information about the project and additional content.
O site foi desenvolvido pela AIE.
the|site|was|developed|by the|AIE
ten|strona|został|rozwinięty|przez|AIE
El|sitio|fue|desarrollado|por|AIE
El sitio fue desarrollado por AIE.
Strona została opracowana przez AIE.
The site was developed by AIE.
E eu te convido a conferir também todo o material do projeto Quirino
and|I|you|invite|to|check|also|all|the|material|of the|project|Quirino
i|ja|cię|zapraszam|aby|sprawdzić|również|cały|ten|materiał|z|projektu|Quirino
Y|yo|te|invito|a|revisar|también|todo|el|material|del|proyecto|Quirino
Y te invito a revisar también todo el material del proyecto Quirino
I zapraszam cię do zapoznania się z całym materiałem projektu Quirino
And I invite you to check out all the material from the Quirino project
que está sendo publicado pela revista Piauí,
that|is|being|published|by the|magazine|Piauí
który|jest|będący|publikowany|przez|czasopismo|Piauí
que|está|siendo|publicado|por la|revista|Piauí
que está siendo publicado por la revista Piauí,
który jest publikowany przez magazyn Piauí,
that is being published by the Piauí magazine,
nas bancas e no site da revista.
in the|newsstands|and|on the|website|of the|magazine
w|kioskach|i|na|stronie|czasopisma|
en las|quioscos|y|en|sitio|de la|revista
en los quioscos y en el sitio web de la revista.
w kioskach i na stronie internetowej magazynu.
in stores and on the magazine's website.
Este episódio teve pesquisa de Gilberto Porcidônio,
this|episode|had|research|by|Gilberto|Porcidônio
ten|odcinek|miał|badanie|||Porcidônio
Este|episodio|tuvo|investigación|de|Gilberto|Porcidônio
Este episodio tuvo la investigación de Gilberto Porcidônio,
Ten odcinek miał badania Gilberto Porcidônio,
This episode was researched by Gilberto Porcidônio,
Rafael Domingos Oliveira, Yasmin Santos e Angélica Paulo,
Rafael|Domingos|Oliveira|Yasmin|Santos|and|Angélica|Paulo
Rafael|Domingos|Oliveira|Yasmin|Santos|i|Angélica|Paulo
Rafael|Domingos|Oliveira|Yasmin|Santos|y|Angélica|Paulo
Rafael Domingos Oliveira, Yasmin Santos y Angélica Paulo,
Rafael Domingos Oliveira, Yasmin Santos i Angélica Paulo,
Rafael Domingos Oliveira, Yasmin Santos, and Angélica Paulo,
que também fez a produção.
who|also|made|the|production
która|również|zrobiła|i|produkcję
que|también|hizo|la|producción
que también hizo la producción.
która również zajmowała się produkcją.
who also did the production.
A edição é do Luca Mendes e a sonorização da Júlia Matos.
The|editing|is|by|Luca|Mendes|and|the|sound design|by|Júlia|Matos
edycja|edycja|jest|autorstwa|Luca|Mendes|i|dźwięk|sonoryzacja|autorstwa|Júlia|Matos
La|edición|es|de|Luca|Mendes|y|la|sonorización|de|Julia|Matos
La edición es de Luca Mendes y la sonorización de Júlia Matos.
Edycja należy do Luca Mendesa, a dźwięk do Júli Matos.
The editing is by Luca Mendes and the sound design by Júlia Matos.
A finalização da Pipoca Sound.
The|finishing|by|Pipoca|Sound
finalizacja|finalizacja|autorstwa|Pipoca|Sound
La|finalización|de|Pipoca|Sound
La finalización de Pipoca Sound.
Finalizacja Pipoca Sound.
The finalization by Pipoca Sound.
A checagem é do Gilberto Porcidônio e a música original do Vitor Rodrigues Dias.
the|checking|is|of the|Gilberto|Porcidônio|and|the|music|original|of the|Vitor|Rodrigues|Dias
ten|sprawdzenie|jest|Gilberto||Porcidônio|i|ta|muzyka|oryginalna|Vitor||Rodrigues|Dias
La|verificación|es|de|Gilberto|Porcidônio|y|la|música|original|de|Vitor|Rodrigues|Dias
La verificación es de Gilberto Porcidônio y la música original de Vitor Rodrigues Dias.
Sprawdzanie jest autorstwa Gilberto Porcidônio, a oryginalna muzyka pochodzi od Vitor Rodrigues Dias.
The fact-checking is by Gilberto Porcidônio and the original music is by Vitor Rodrigues Dias.
Estratégia de promoção, distribuição e conteúdo digital, Bia Ribeiro.
strategy|of|promotion|distribution|and|content|digital|Bia|Ribeiro
strategia|do|promocji|dystrybucji|i|treści|cyfrowe|Bia|Ribeiro
Estrategia|de|promoción|distribución|y|contenido|digital|Bia|Ribeiro
Estrategia de promoción, distribución y contenido digital, Bia Ribeiro.
Strategia promocji, dystrybucji i treści cyfrowych, Bia Ribeiro.
Promotion, distribution, and digital content strategy, Bia Ribeiro.
A identidade visual é do Draco Imagem.
the|identity|visual|is|of the|Draco|Imagem
ta|tożsamość|wizualna|jest|Draco||Imagem
La|identidad|visual|es|de|Draco|Imagen
La identidad visual es de Draco Imagem.
Identyfikacja wizualna jest autorstwa Draco Imagem.
The visual identity is by Draco Imagem.
Os transcritores das entrevistas foram Guilherme Póvoas e Rodolfo Viana.
the|transcribers|of the|interviews|were|Guilherme|Póvoas|and|Rodolfo|Viana
ci|transkrybenci|z|wywiadów|byli|Guilherme|Póvoas|i|Rodolfo|Viana
Los|transcriptores|de las|entrevistas|fueron|Guilherme|Póvoas|y|Rodolfo|Viana
Los transcriptores de las entrevistas fueron Guilherme Póvoas y Rodolfo Viana.
Transkrybentami wywiadów byli Guilherme Póvoas i Rodolfo Viana.
The transcribers of the interviews were Guilherme Póvoas and Rodolfo Viana.
A locução foi gravada no estúdio da Pipoca Sound com trabalhos técnicos do João Muniz.
the|voiceover|was|recorded|in the|studio|of the|Popcorn|Sound|with|work|technical|of|João|Muniz
ta|narracja|została|nagrana|w|studiu|Pipoca||Pipoca Sound|z|pracami|technicznymi|João||Muniz
La|locución|fue|grabada|en|estudio|de|Pipoca|Sound|con|trabajos|técnicos|de|João|Muniz
La locución fue grabada en el estudio de Pipoca Sound con trabajos técnicos de João Muniz.
Nagranie zostało zrealizowane w studiu Pipoca Sound z pracami technicznymi Joãa Muniza.
The voiceover was recorded at the Pipoca Sound studio with technical work by João Muniz.
Consultoria em roteiro de Mariana Jaspe, Paula Escarpim e Flora Thompson Devoe,
consulting|in|script|by|Mariana|Jaspe|Paula|Escarpim|and|Flora|Thompson|Devoe
konsultacja|w|scenariuszu|od|Mariana|Jaspe|Paula|Escarpim|i|Flora|Thompson|Devoe
Consultoría|en|guion|de|Mariana|Jaspe|Paula|Escarpim|y|Flora|Thompson|Devoe
Consultoría en guion de Mariana Jaspe, Paula Escarpim y Flora Thompson Devoe,
Konsultacja w zakresie scenariusza Mariana Jaspe, Paula Escarpim i Flora Thompson Devoe,
Script consulting by Mariana Jaspe, Paula Escarpim, and Flora Thompson Devoe,
com revisão de Natália Silva.
with|review|by|Natália|Silva
z|korektą|od|Natália|Silva
con|revisión|de|Natália|Silva
con revisión de Natália Silva.
z korektą Natálii Silvy.
with review by Natália Silva.
Consultoria em história, Inaê Lopes dos Santos.
consulting|in|story|Inaê|Lopes|of the|Santos
konsultacja|w|historii|Inaê|Lopes|z|Santos
Consultoría|en|historia|Inaê|Lopes|de|Santos
Consultoría en historia, Inaê Lopes dos Santos.
Konsultacja w zakresie historii, Inaê Lopes dos Santos.
Story consulting by Inaê Lopes dos Santos.
Produção executiva, Guilherme Alpendre.
production|executive|Guilherme|Alpendre
produkcja|wykonawcza|imię|nazwisko
Producción|ejecutiva|Guilherme|Alpendre
Producción ejecutiva, Guilherme Alpendre.
Produkcja wykonawcza, Guilherme Alpendre.
Executive production, Guilherme Alpendre.
A execução financeira do projeto é do ISPIS,
the|execution|financial|of the|project|is|of|ISPIS
wykonanie|wykonanie|finansowe|z|projekt|jest|z|ISPIS
La|ejecución|financiera|del|proyecto|es|del|ISPIS
La ejecución financiera del proyecto es del ISPIS,
Wykonanie finansowe projektu należy do ISPIS,
The financial execution of the project is by ISPIS,
Instituto Sincronicidade para a Interação Social.
Institute|Sincronicity|for|the|Interaction|Social
instytut|synchroniczność|dla|i|interakcja|społeczna
Instituto|Sincronicidad|para|la|Interacción|Social
Instituto Sincronización para la Interacción Social.
Instytut Synchroniczności dla Interakcji Społecznej.
Institute of Synchronicity for Social Interaction.
Idealização, reportagem, roteiro, apresentação e coordenação, Thiago Rogero.
idealization|reporting|script|presentation|and|coordination|Thiago|Rogero
ideacja|reportaż|scenariusz|prezentacja|i|koordynacja|imię|nazwisko
Ideación|reportaje|guion|presentación||coordinación|Thiago|Rogero
Ideación, reportaje, guion, presentación y coordinación, Thiago Rogero.
Ideacja, raportowanie, scenariusz, prezentacja i koordynacja, Thiago Rogero.
Conception, reporting, script, presentation, and coordination, Thiago Rogero.
Este episódio usou áudios da TV Globo e do SBT.
this|episode|used|audios|from the|TV|Globo|and|from the|SBT
ten|odcinek|użył|dźwięki|z|telewizji|Globo|i|z|SBT
Este|episodio|usó|audios|de la|TV|Globo|y|de|SBT
Este episodio usó audios de TV Globo y de SBT.
Ten odcinek wykorzystał dźwięki z TV Globo i SBT.
This episode used audio from TV Globo and SBT.
Agradecimentos a Bárbara Guerra e ao Jorge Moreira.
thanks|to|Bárbara|Guerra|and|to the|Jorge|Moreira
podziękowania|dla|Barbary|Guerra|i|dla|Jorge|Moreira
Agradecimientos|a|Bárbara|Guerra|y|al|Jorge|Moreira
Agradecimientos a Bárbara Guerra y a Jorge Moreira.
Podziękowania dla Bárbary Guerry i Jorge'a Moreiry.
Thanks to Bárbara Guerra and Jorge Moreira.
Até o próximo!
until|the|next
do|następnego|następnego
Hasta|el|próximo
¡Hasta la próxima!
Do zobaczenia następnym razem!
See you next time!
SENT_CWT:AFkKFwvL=11.62 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.91 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.14 PAR_CWT:AvJ9dfk5=10.33 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.56 PAR_CWT:B7ebVoGS=7.46
es:AFkKFwvL pl:AvJ9dfk5 en:B7ebVoGS
openai.2025-02-07
ai_request(all=214 err=0.00%) translation(all=427 err=0.00%) cwt(all=4417 err=1.22%)