Start learning this lesson now

Tomek na Czarnym Lądzie - Alfred Szklarski, W mroku dżungli

W mroku dżungli

Od pamiętnego spotkania z tse-tse Tomek znów przyozdobił hełm w ogonki zwierzęce, a także zmusił Dinga do noszenia uprzęży ochronnej. Pozostali podróżnicy nałożyli na hełmy muślinowe nakrycia, które, opadając na ramiona, chroniły kark przed nieoczekiwanym ukąszeniem zdradliwego owada. Coraz częściej spotykali widome skutki grasowania tse-tse. Wioski murzyńskie wybudowane w dolinach były zupełnie opustoszałe. Mieszkańcy przenieśli się na wyżej położone tereny, dokąd nie docierała śmiercionośna mucha. W wielu wioskach łowcy widzieli ludzi chorujących na śpiączkę. Nieszczęśnicy, wychudzeni do ostatnich granic, pogrążeni byli w głębokim śnie, z którego budzili się jedynie po to, by umrzeć.

Podróżnicy zaniepokoili się epidemią śpiączki nie na żarty. Teraz karawana wędrowała przeważnie nocą, wypoczywając w dzień na wyższych wzniesieniach. Według zapewnień Huntera i Smugi tse-tse nie kąsała po zachodzie słońca, lecz w zamian w pobliżu mokradeł dokuczały im niezliczone chmary komarów.

Tomek codziennie badawczo przyglądał się kłapouchowi ukąszonemu przez muchę, czy, wbrew zapewnieniom towarzyszy, nie ujrzy oznak wróżących śmierć zwierzęcia. Osioł wszakże ani myślał zdychać. Z filozoficznym spokojem skubał trawę i jak gdyby nigdy nic niósł dzielnie przypadający nań bagaż. Tomek nabierał już otuchy, gdy pewnego dnia bosman spostrzegł dziwne objawy u swego wierzchowca. Z oczu i nosa konia płynęła lepka ciecz. Hunter natychmiast orzekł, że jest to skutek ukąszenia przez tse-tse. Koń stracił ochotę do jedzenia i zaczął chudnąć. Bosman, nie chcąc się przyglądać mękom pożytecznego i cierpiącego w milczeniu zwierzęcia, skrócił jego żywot strzałem z karabinu. Pogodny zazwyczaj marynarz posmutniał nieco, gdyż odtąd skazany był na pieszą wędrówkę, wkrótce jednak pocieszył się, mówiąc, iż teraz może skuteczniej wystrzegać się ukąszenia muchy, ponieważ nie musi się już więcej troszczyć o biedną „szkapinę”.

Szybkimi pochodami, aby jak najprędzej przebyć teren zagrożony przez tse-tse, łowcy minęli Jezioro Jerzego. Zbliżali się już niemal do głównego celu wyprawy. W dali, pomiędzy jeziorami Alberta i Edwarda, rysowało się na horyzoncie pasmo gór, za którym płynęła rzeka Semliki. Łączyła ona obydwa jeziora i tym samym należała do dorzecza Nilu Białego. Na zachodnim brzegu Semliki rozpoczynała się dziewicza dżungla Ituri. Tam właśnie łowcy mieli rozpocząć polowanie na goryle i okapi.

O zachodzie słońca zbliżali się do pasma Ruwenzori, zwanego w narzeczu ludów bantu Górami Księżycowymi. Łowcy orzekli jednogłośnie, że nikt nie mógł trafniej nazwać tych gór. Zębate zarysy Ruwenzori widoczne były ponad horyzontem, jakby pływały w stalowoszarych chmurach nad wierzchołkami wiecznie zielonych drzew. W ciemnoniebieskim świetle zalewającym stoki gór ich grzbiety odcinały się wyraźnie na tle nieba, a spoza wąskich srebrnych chmur zachodzące słońce wystrzelało ku nim swe ogniste promienie. Wkrótce mrok nocy otulił ziemię. Księżyc w pełni wyłonił się na ugwieżdżone niebo i z wolna przepływał ponad szczytami gór nazwanych jego imieniem, jakby chciał ujrzeć swe odbicie w leżących na nich lodowcach.

W pobliskim buszu coraz to rozlegał się głuchy tętent uciekających antylop i postękiwanie lwów sycących się swoim łupem. Tomek do świtu nawet nie zmrużył oczu; wsłuchiwał się w odgłosy dżungli Czarnego Lądu, które napełniały jego serce nieznanym dotąd lękiem.

W małej osadzie murzyńskiej Katwe nad Jeziorem Edwarda łowcy zastrzelili dwa następne konie. Nie było sensu męczyć zwierząt, u których wystąpiły objawy po ukąszeniu przez tse-tse. W Katwe kilkunastu Murzynów dogorywało na śpiączkę, toteż Hunter dał rychło hasło do wymarszu.

Karawana ruszyła brzegiem jeziora na północ. Koniec pasma Gór Księżycowych pozostawał za łowcami na wschodzie, a przed nimi rozpościerała się olbrzymia równina.

Dopiero pod koniec dnia Hunter zatrzymał karawanę na niewysokim brzegu jeziora. Lękliwe flamingi natychmiast zdradziły obecność ludzi. Nim łowcy się spostrzegli, wielkie stado antylop umknęło na sawannę. Buszowali więc po wybrzeżu, wypłaszając chmary ptactwa z gąszczu papirusów, aż naraz Hunter przystanął i wskazał ręką w kierunku gładkiej toni jeziora.

– Stójcie cicho i patrzcie! – szepnął.

Najpierw usłyszeli parskanie i głosy będące czymś pośrednim pomiędzy chrząkaniem świń a rykiem krów, potem ujrzeli mięsiste, spiczaste uszy, wypukłe oczy i szerokie nozdrza. Hipopotamy ostrożnie wynurzały olbrzymie łby. Gniewnie parskając, zbliżały się do brzegu. Łowcy byli przekonani, że przezorne, bystrookie zwierzęta spostrzegły ich obecność, nagle bowiem zaczęły się coraz głębiej zanurzać, a w końcu widać było jedynie ich oczy. Po chwili znów pojawiły się na powierzchni jeziora. Wynurzały się powoli i zbliżały do brzegu.

Łowcy przyczaili się za kępą papirusów, czekając, co nastąpi dalej. Była to pora, w której hipopotamy zwykły opuszczać wodę w poszukiwaniu żeru. Hunter miał nadzieję, że będą wychodziły na ląd w pobliżu ich kryjówki. Wkrótce rozległo się głośne parskanie i prychanie. Tomek wychylił głowę.

– Niech pan spojrzy – szepnął, szturchając bosmana w bok.

Hunter porozumiewawczo trącił Smugę. Obydwaj cicho wysunęli się zza krzewu. Bezszelestnie przybliżyli się do samego brzegu jeziora. W tej chwili nie dalej jak piętnaście metrów od nich wynurzył się hipopotam. Wyłupiaste ślepia natychmiast spostrzegły ludzi. Hipopotam prychnął głośno, po czym zaczął opadać w wodę, lecz łowcy błyskawicznie unieśli broń. Pierwszy wystrzelił Hunter, a w sekundę później pociągnął za spust Smuga. Potężne cielsko pogrążyło się w toni. Pozostałe hipopotamy skryły się natychmiast pod wodą.

Wilmowski, Tomek i bosman podbiegli do strzelców.

– Pudło, szanowni panowie! – zawołał bosman, śmiejąc się z niepowodzenia towarzyszy. – Oblizywaliście się już na tłustą pieczeń, a tymczasem trzeba się obejść smakiem.

– A to dlaczego, panie bosmanie? – zapytał Hunter.

– Dlatego że obydwaj spudłowaliście!

– Założę się o butelkę prawdziwej jamajki, że obydwa strzały trafiły niezawodnie między oczy – odparł Hunter, naśladując sposób mówienia bosmana.

– Phi! Łatwo się zakładać, gdy grubas przepadł jak kamień w wodzie.

– Myli się pan, jutro wypłynie na powierzchnię, a wtedy stwierdzimy, który z nas dwóch ma postawić butelczynę jamajki – odparował pewnym głosem tropiciel.

– To chyba niemożliwe, żeby taki ciężar sam wypłynął – zaoponował Tomek.

– Niemożliwe? Jest prawie zupełnie pewne, że wypłynie. Wszystko zależy od tego, czy hipopotam był najedzony. Nagromadzony w jego olbrzymim żołądku pokarm sfermentuje, po czym gazy wyrzucą zwierzę na powierzchnię – wyjaśnił Hunter.

– Powiedz tylko naszym tragarzom, co leży przy brzegu na dnie jeziora, a przekonasz się, czy któryś będzie chciał stąd odejść przed wypłynięciem hipopotama – dodał Smuga.

Tomek zaraz oznajmił Murzynom o zastrzeleniu hipopotama. Ci zaczęli tańczyć wokół ogniska. Sambo natychmiast uczcił ten fakt nową piosenką:

„Mądry biały buana ma piękny karabin, którym zabił wielkiego i głupiego hipopotama. Sambo będzie jadł i wszyscy będą jedli mnóstwo bardzo wiele, aż brzuchy spuchną jak góra Ruwenzori”.

Wilmowski nie oponował, gdy Murzyni oświadczyli, że chcą poczekać na wypłynięcie zdobyczy na powierzchnię. Wkrótce karawana miała się zaszyć w bezmierną dżunglę, gdzie zdobycie mięsa nastręczało wiele trudności. Przecież fauna gęstych lasów równikowych była bardzo uboga. W dżungli żyły jedynie niektóre gatunki małp. Poza tym można było napotkać dziką świnię leśną i okapi, co do którego istnienia krążyły dotąd jedynie niesprawdzone pogłoski.

Nazajutrz, jak tylko słońce ukazało się na horyzoncie, wszyscy gromadnie pobiegli sprawdzić, co się dzieje z zastrzelonym hipopotamem. W pobliżu jeziora widniały na miękkiej ziemi głębokie ślady, wyglądające jak doły porobione grubym słupem. Hunter zaledwie rzucił na nie okiem, zaraz poinformował łowców, że tędy przechodziły hipopotamy na nocny żer.

– Stawiaj pan butelczynę – zarechotał bosman, gdy się znaleźli nad brzegiem jeziora.

W pierwszej chwili Tomek również był przekonany, że marynarz wygrał zakład. Na spokojnej tafli jeziora nie było ani śladu rzekomo zabitego hipopotama. Młody Sambo niepomny przestróg rzucił się do wody. Odważnie wypłynął poza przybrzeżne szuwary. Wkrótce rozległ się jego krzyk:

– Buana, buana! Jest, jest tutaj!

Z wielkiej radości musiał się zakrztusić wodą, gdyż rozległo się jego głośne prychanie, po czym znów zawołał:

– O matko, ile tu mięsa!

W głosie Samba brzmiało tyle zachwytu, że Murzyni pędem rzucili się z powrotem do obozu, skąd powrócili z długimi linami. Wrzeszcząc, wskoczyli do jeziora i popłynęli do Samba.

– Ależ to głupcy, przecież tu mogą czatować krokodyle – oburzył się Tomek na widok tak wielkiej lekkomyślności.

– Dlatego właśnie nasi tragarze czynią tyle hałasu – powiedział Wilmowski ze śmiechem. – Mój drogi, nieczęsto trafia im się taka gratka. Dla dwóch ton świeżego mięsa Murzyni bez wahania ryzykują życie.

Tomek chwilę wiercił się niecierpliwie na brzegu, lecz ciekawość przemogła obawę. Zrzucił ubranie i wskoczył do wody.

– Kłaniaj się krokodylszczakom! – krzyknął za nim bosman.

Dingo bez namysłu śmignął do jeziora za swoim panem. Obydwaj zniknęli niebawem za pasem szuwarów. Dopiero po jakimś czasie ukazali się rozkrzyczani Murzyni. Zachłystywali się wodą, lecz dzielnie ciągnęli liny uwiązane do słupowatych nóg zwierzęcia, które wyłoniło się za nimi. Na wywróconym do góry brzuchem hipopotamie siedzieli Tomek, Sambo i Dingo.

– Ho, ho! Zamiast królem nasz Tomek został kapitanem! – krzyknął bosman. – Ahoj! Ahoj! Ster na prawo i całą parą naprzód!

Pierwsi Murzyni dopłynęli do brzegu, holowanie ciężkiego łupu poszło teraz znacznie raźniej. Hipopotam był olbrzymi. Długość jego tułowia bez ogona wynosiła ponad cztery metry, a wysokość nie przekraczała metra. Ciężar zwierzęcia według obliczeń Huntera dochodził do dwóch i pół tony, toteż Murzyni, nie mogąc całkowicie wydobyć go na brzeg, pozostawili hipopotama zanurzonego do połowy w płytkiej wodzie. Za pomocą noży powyjmowali z mięsistych warg zwierzęcia wielkie kły, które doskonale imitowały kość słoniową, po czym przystąpili do wykrawania kawałków mięsa i tłuszczu.

W czasie południowego posiłku Murzyni pochłaniali olbrzymie ilości mięsiwa, odpoczywali, leżąc, by po chwili znów rozpocząć jedzenie. Obżarstwo przeplatane snem i tańcami trwało przez cały dzień. Wilmowski miał zamiar wyruszyć w drogę na noc, lecz tragarze nie chcieli nawet o tym słyszeć. Żal im było odchodzić od ledwo napoczętego hipopotama.

– Soko są bardzo mądre i nie uciekną nam z lasu – tłumaczyli z zapałem. – Hipopotam natomiast nie ma rozumu i zaraz się popsuje, wtedy jego mięso będzie do niczego. Trzeba teraz jeść mnóstwo dużo.

Brzuch małego Samba nabrzmiał jak wielki bęben. Tomek, spoglądając na niego, twierdził, że teraz mógłby zastąpić tam-tam, gdyby zaszła potrzeba nadania jakichś sygnałów. Młody Murzyn nie przejmował się tymi kpinami. Napychał się mięsiwem, a w przerwach między jedzeniem układał pieśni na cześć sytości i lenistwa.

Wszystko wszakże na tym świecie musi mieć swój początek i koniec. Toteż następnego dnia około południa Wilmowski kategorycznie rozkazał Murzynom przygotować się do wymarszu. Z wielkim żalem przystąpili do zwijania obozu. Nim podjęli z ziemi pakunki, natarli swe ciała tłuszczem. Karawana ruszyła w drogę, lecz tragarze smętnym wzrokiem spoglądali za siebie na jezioro, gdzie został hipopotam. Niebawem zanucili pieśń o głupocie białych ludzi marnotrawiących tyle dobrego mięsiwa.

Sprytny Sambo nie martwił się zbyt długo. W sawannie często się pojawiały antylopy i bawoły. W pewnej chwili łowcy ujrzeli w dali zabawnie kołyszące się ponad wysoką trawą głowy żyraf; Sambo logicznie więc rozumował, że na razie nie grozi im głód, łowcy mają doskonałą broń palną i żyłka myśliwska powinna nakłonić ich niebawem do nowego polowania.

Cierpliwość Samba została wystawiona na ciężką próbę. Hunter bez przerwy popędzał tragarzy. Z uporem dążył na północ ku maleńkiej osadzie Beni, dokąd karawana dotarła jeszcze przed zachodem słońca. Murzyni zmęczeni szybkim marszem niedbale rozłożyli obóz na skraju wioski, po czym pokotem legli na gorącej ziemi.

Po dłuższej chwili wytchnienia zabrali się do przyrządzania wieczerzy. Tymczasem Wilmowski, Smuga i Hunter udali się do wioski zamieszkanej przez dwóch Greków, kilku Hindusów i kilkudziesięciu Murzynów. Wilmowski pragnął wynająć dwóch lub trzech przewodników znających dżunglę Ituri. Ponadto miał zamiar kupić trochę konserw. O ile uzupełnienie zapasów nie przedstawiało większych trudności, o tyle wynajęcie przewodników okazało się niełatwe. Murzyni, zaledwie się dowiedzieli, że łowcy mają zamiar chwytać żywe goryle, jednogłośnie odmówili udziału w wyprawie. Goryle i zdradliwi Pigmeje Bambutte napawali ich wielką obawą. Twierdzili, że w dżungli Ituri nigdy nie zaznają spokoju. Po długich namowach i obiecaniu sutego wynagrodzenia udało się w końcu łowcom zwerbować jednego przewodnika. Aby w końcu i on w ostatniej chwili nie zmienił decyzji, Hunter natychmiast zabrał go do obozu i oznajmił, że karawana wyrusza w drogę o świcie. Okazało się niebawem, że przezorność ta nie wyszła łowcom na dobre.

Nowy przewodnik mianowicie, Matomba, swoją gadatliwością posiał obawę w sercach dotąd mężnych tragarzy. Siedząc przy ognisku, szeroko rozprawiał o czyhających w dżungli niebezpieczeństwach. Według jego relacji Pigmeje byli okropnymi ludożercami. Podobno nieraz w ich szałasach znajdowano pozostałości uczt kanibalskich. Przewodnik twierdził, że sam widział, jak Pigmeje używali ludzkich czerepów jako naczyń do picia wody. Opowiadał również o napadach karłów na wsie murzyńskie. Podczas gdy mężczyźni walczyli, rażąc napadniętych zatrutymi strzałami, kobiety karlice doszczętnie rabowały zasiane pola i unosiły w dżunglę plony. Niesamowite opowieści o napadach, zasadzkach, zatrutych strzałach, okrucieństwie i ludożerstwie wywołały zamierzony efekt.

– O, ooo! Bambutte niechybnie zabiją białych łowców, a potem pomordują i zjedzą nas wszystkich – biadolili Murzyni. – Kabaka skazał nas na okropną śmierć!

– Wracajcie do domów – podszepnął nowy przewodnik. – Po co mielibyście służyć Bambutte za tłuste krowy na ich ucztach?

– Nie możemy teraz wracać – jęczeli Bugandczycy. – Katikiro każe nas powiesić, jeżeli opuścimy białych łowców. O matko! Sam to nam powiedział!

– Źle z wami, źle z nami wszystkimi – powtórzył przewodnik.

Sambo słuchał z zapartym tchem i skóra cierpła mu na plecach. Wierny białym łowcom, postanowił natychmiast przestrzec ich przed grożącym niebezpieczeństwem. Pobiegł więc do Tomka. Szczękając z przerażenia zębami, powtórzył wszystko, co usłyszał od nowego przewodnika. Mocno opalona twarz Tomka poszarzała pod wpływem słów młodego Samba, lecz mimo to odparł mężnie:

– Wiesz co, Sambo? To tylko strach ma wielkie oczy. Przewodnik niepotrzebnie straszy naszych ludzi tymi niesamowitymi opowieściami.

– O, biały buana, ty naprawdę jesteś mężny jak lew i silny jak słoń – szepnął Sambo, z uwielbieniem patrząc na chłopca. – Oni również mówią, że w dżungli nawet ptak miodownik zamiast do miodu wiedzie ludzi w zasadzkę.

– Nie słyszałem o takich ptakach, najlepiej uczynimy, gdy powtórzymy wszystko memu ojcu.

– Tak, tak, powiedzmy wszystko zaraz.

Obydwaj udali się natychmiast do namiotu, gdzie pochyleni nad mapą naradzali się czterej łowcy. Tomek jednym tchem powtórzył relacje zasłyszane przez Samba.

– To prawda, tak mówi Matomba – przytakiwał młody Murzyn.

Smuga, jakby nie zważając na ich podniecenie, uśmiechnął się i rzekł:

– Wygląda mi na to, że najbardziej się boi nasz nowy przewodnik. Murzyni są bardzo skłonni do przesady. Pigmeje niechętnie obcują nie tylko z białymi, lecz nawet z innymi plemionami murzyńskimi. Dlatego też opowiada się o nich tyle nieprawdopodobnych historii. Nasłuchałem się wiele od Stanleya, który wśród ustawicznych walk z różnymi plemionami przewędrował Kongo wszerz, spiesząc na pomoc Eminowi Paszy. Wprawdzie Pigmeje są zdradliwi, nieufni i bardzo wojowniczy, lecz nie słyszałem, aby uprawiali ludożerstwo. Czerepy, rzekomo ludzkich głów, używane przez karłów do picia wody pochodzą z zabitych małp. Plemiona zamieszkujące dżunglę żywią się małpami, ponieważ polowanie na inne zwierzęta nie jest dla nich łatwe.

– Jeden kumpel mówił mi, że małpie mięso smakuje tak jak ludzkie – zauważył bosman Nowicki.

– Wszystko jedno, jak ono smakuje – przerwał Hunter. – Najlepiej będzie, jeśli Matomba położy się spać i przestanie straszyć ludzi.

– Co mówili na to wszystko Masajowie? – zaciekawił się Wilmowski.

– Mescherje zaraz rozstawił swoich ludzi na czatach naokoło obozu – odparł Tomek.

– Ha, więc i on się obawiał, żeby tragarze nas nie opuścili w nocy – wtrącił Hunter. – No, jeśli Mescherje czuwa, to my możemy spać spokojnie, co teraz przyda się nam wszystkim, gdyż jeszcze przed świtem ruszamy w drogę.

– Czy pan jest zdania, że możemy całkowicie zaufać Mescherje? – zapytał Wilmowski.

– Masajowie uważają siebie za wyższą kastę ludzi, przez samą więc dumę nie będą prowadzić konszachtów z innymi Murzynami. Poza tym wojownik masajski nigdy nie okazuje strachu – zapewnił Hunter. – Znam Mescherje nie od dzisiaj.

– Udajmy się więc na spoczynek, mamy przecież wyruszyć jeszcze przed świtem – zakończył Smuga.

– Przejdę się po obozie i pogadam z Murzynami – powiedział Hunter, przypasując rewolwer.

– Czekaj pan, nie jestem śpiący, możemy więc pójść razem – odezwał się bosman. – Prawdę rzekłszy, lubię posłuchać takiej strachliwej gadaniny.

Tomek zachichotał i wysunął się z namiotu za Sambem. On również przepadał za wszelkimi opowieściami. Hunter obszedł cały obóz, porozmawiał z Masajami, a potem udał się do swego namiotu. Natomiast bosman, Tomek i Sambo zbliżyli się do tragarzy, którzy szerokim kołem obsiedli ognisko. Bugandczycy skwapliwie zrobili im wygodne miejsca, ponieważ widok olbrzymiego, zawsze wesołego marynarza napawał ich dziwną ufnością i poczuciem bezpieczeństwa. Trójka przyjaciół przyjęła zaproszenie, a humorystyczne opowieści bosmana wkrótce wprawiły Murzynów w dobry nastrój. Późno już było, lecz rozochoceni tragarze nie spieszyli się na spoczynek.

Jeden z nich zwrócił się do bosmana:

– Silny i mądry jesteś, biały buana, powiedz więc, co to jest: mała, stroma góra, na którą żaden człowiek nie może się wspiąć?

Bosman nie znał murzyńskich dowcipów. Po kilku nieudanych odpowiedziach przyznał się, że nie wie. Wtedy Murzyn zawołał:

– Jajo!

Wszyscy inni śmiali się i z radości uderzali rękoma o uda. Potem zapytał ktoś inny:

– Biały buana, może to uda ci się odgadnąć: co to jest, co można dzielić, a przecież nikt nie pozna, gdzie to było dzielone?

Bosman roześmiał się i odparł:

– Woda!

Pochwalne okrzyki nagrodziły trafną odpowiedź; zabawa byłaby się przeciągnęła, gdyby nie marynarz, który spojrzał na niebo i zauważył:

– Nie wypoczniemy przed drogą, gwiazdy bledną, wkrótce nastąpi dzień.

– Tak, tak, one gasną, bo w dzień są niepotrzebne. Mała dziewczynka modliła się, aby świeciły tylko w nocy – wtrącił Sambo.

– Co ty opowiadasz? O jakiej dziewczynce mówisz? – zapytał Tomek.

– Biały buana nie wie, skąd się gwiazdy wzięły tam w górze? – odparł Sambo pytaniem.

– Ty też nie wiesz!

– Sambo mądry, Sambo wie!

– To opowiedz nam jeszcze o tym i pójdziemy spać – zaproponował Tomek.

Sambo usadowił się wygodnie i rozpoczął murzyńską legendę o pochodzeniu gwiazd:

– W pewnej wiosce nie było nic do jedzenia. Mała dziewczynka była bardzo głodna, więc jej ojciec udał się na dalekie łowy. Nie wrócił przez cały dzień. W końcu nastała czarna noc. Mała dziewczynka, która oczekiwała w wiosce na powrót ojca, zaczęła się obawiać, że wśród ciemnej nocy nie znajdzie on drogi do domu. Modliła się więc bardzo do dobrych duchów, a potem wzięła z ogniska garść rozżarzonego popiołu i rzuciła w górę, aby przyświecał ojcu podczas wędrówki. Mała dziewczynka modliła się tak gorąco, że dobre duchy wysłuchały jej próśb i przemieniły żarzący się popiół w błyszczące gwiazdy. Od tej pory tkwią one w górze nad nami. Niektóre przybierają przeróżne kształty, na przykład kwiatów lub zwierząt, i co noc wskazują drogę zbłąkanym w ciemnościach wędrowcom.

W mroku dżungli in|darkness|jungle In der Dunkelheit des Dschungels In de duisternis van de jungle Во тьме джунглей У темряві джунглів In the darkness of the jungle

Od pamiętnego spotkania z tse-tse Tomek znów przyozdobił hełm w ogonki zwierzęce, a także zmusił Dinga do noszenia uprzęży ochronnej. |denkwürdigen|||||||verzierte||||tierische||||||||schutz- since|memorable|meeting|with|tse||Tomek|again|adorned|helmet|with|tails|animal|and|also|forced|Dinga|to|wearing|harness|protective |||||||||||хвости тварин||||||||| После памятной встречи с тсе-тсе Том снова украсил свой шлем хвостами животных, а также заставил Динга надеть защитную обвязку. Since the memorable encounter with the tse-tse, Tomek has once again adorned his helmet with animal tails and forced Dinga to wear a protective harness. Pozostali podróżnicy nałożyli na hełmy muślinowe nakrycia, które, opadając na ramiona, chroniły kark przed nieoczekiwanym ukąszeniem zdradliwego owada. ||legten||Helme||Bedeckungen|||||schützten|||||| remaining|travelers|put on|on|helmets|muslin|coverings|which|falling|on|shoulders|protected|neck|from|unexpected|bite|treacherous|insect Другие путешественники надевали на шлемы муслиновые чехлы, которые, падая на плечи, защищали шею от неожиданного укуса коварного насекомого. The other travelers put muslin covers on their helmets, which, falling on their shoulders, protected their necks from the unexpected bite of a treacherous insect. Coraz częściej spotykali widome skutki grasowania tse-tse. |||sichtbare|Folgen|Grasieren|| increasingly|more often|encountered|visible|effects|foraging|| Они все чаще сталкивались с видимыми последствиями сгребания це-це. They increasingly encountered visible effects of the tse-tse's rampage. Wioski murzyńskie wybudowane w dolinach były zupełnie opustoszałe. ||gebaut||Tälern|||verlassen villages|black|built|in|valleys|were|completely|deserted The black villages built in the valleys were completely deserted. Mieszkańcy przenieśli się na wyżej położone tereny, dokąd nie docierała śmiercionośna mucha. |verlegten||||||||erreichte|tödliche| residents|moved|reflexive pronoun|to|higher|located|areas|where|not|reached|deadly|fly The inhabitants moved to higher ground, where the deadly fly did not reach. W wielu wioskach łowcy widzieli ludzi chorujących na śpiączkę. ||||||kranken|| in|many|villages|hunters|saw|people|suffering|from|coma Во многих деревнях охотники видели людей, страдающих от комы. In many villages, hunters saw people suffering from sleeping sickness. Nieszczęśnicy, wychudzeni do ostatnich granic, pogrążeni byli w głębokim śnie, z którego budzili się jedynie po to, by umrzeć. Die Unglücklichen|abgemagert|||||||||||buzten|||||| the unfortunate|emaciated|to|last|limits|immersed|were|in|deep|sleep|from|which|woke|reflexive pronoun|only|to|that|to|die Несчастные, истощенные до предела, погружались в глубокий сон, от которого пробуждались только для того, чтобы умереть. The unfortunate ones, emaciated to the last limits, were plunged into a deep sleep, from which they only woke to die.

Podróżnicy zaniepokoili się epidemią śpiączki nie na żarty. |machten sich Sorgen||Epidemie|||| the travelers|they became worried|themselves|about the epidemic|of sleeping sickness|not|for|jokes The travelers were seriously concerned about the sleeping sickness epidemic. Teraz karawana wędrowała przeważnie nocą, wypoczywając w dzień na wyższych wzniesieniach. ||wanderte|||ruhend|||||Höhenlagen now|the caravan|it was wandering|mostly|at night|resting|in|day|on|higher|elevations Now the caravan traveled mostly at night, resting during the day on higher elevations. Według zapewnień Huntera i Smugi tse-tse nie kąsała po zachodzie słońca, lecz w zamian w pobliżu mokradeł dokuczały im niezliczone chmary komarów. ||||||||stachte||||||||||machten zu schaffen|||Schwärme|Mücken according to|assurances|of Hunter|and|Smuga|||not|it bit|after|sunset|of the sun|but|in|return|in|near|wetlands|they bothered|them|countless|swarms|of mosquitoes |||||||||||||||||боліт||||| По заверениям Хантера и Блура, це-це не кусались после захода солнца, а вместо этого им досаждали бесчисленные тучи комаров возле болот. According to Hunter and Smuga, the tsetse fly did not bite after sunset, but instead, countless swarms of mosquitoes plagued them near the wetlands.

Tomek codziennie badawczo przyglądał się kłapouchowi ukąszonemu przez muchę, czy, wbrew zapewnieniom towarzyszy, nie ujrzy oznak wróżących śmierć zwierzęcia. |||||Esel|von der Fliege gestochen|||||Versprechungen|||sehen|Anzeichen|deutenden|| Tomek|every day|inquisitively|he was looking|himself|at the floppy-eared one|bitten|by|fly|whether||assurances|of companions|not|he will see|signs|foretelling|death|of the animal Том ежедневно осматривал укушенную мухой собаку, чтобы выяснить, не увидит ли он, вопреки заверениям своих компаньонов, признаки, предвещающие смерть животного. Every day, Tomek carefully observed the floppy-eared creature bitten by a fly, to see if, contrary to his companions' assurances, he would not see signs predicting the animal's death. Osioł wszakże ani myślał zdychać. Der Esel||||sterben the donkey|however|not even|he thought|to die The donkey, however, had no intention of dying. Z filozoficznym spokojem skubał trawę i jak gdyby nigdy nic niósł dzielnie przypadający nań bagaż. |||rupfte||||||||tapfer|fallend|| with|philosophical|calmness|he grazed|the grass|and|as|if|never|nothing|he carried|bravely|assigned|to him|the baggage With philosophical calm, it grazed on the grass and, as if nothing was wrong, bravely carried the burden assigned to it. Tomek nabierał już otuchy, gdy pewnego dnia bosman spostrzegł dziwne objawy u swego wierzchowca. |näherte|||||||||||| Tomek|he was gaining|already|courage|when|one|day|the bosun|he noticed|strange|symptoms|on|his|mount |||надії|||||||||| Том уже начал принимать поощрения, когда однажды старшина заметил странные симптомы в его креплении. Tomek was gaining courage when one day the bosun noticed strange symptoms in his mount. Z oczu i nosa konia płynęła lepka ciecz. from|eyes|and|nose|of the horse|it was flowing|sticky|liquid A sticky liquid was flowing from the horse's eyes and nose. Hunter natychmiast orzekł, że jest to skutek ukąszenia przez tse-tse. |||||||eines Bisses||| Hunter|immediately|he declared|that|it is|this|consequence|of the bite|by|| Hunter immediately declared that this was the result of a tsetse fly bite. Koń stracił ochotę do jedzenia i zaczął chudnąć. |||||||abnehmen The horse|he lost|desire|to|eat|and|he started|to lose weight The horse lost its appetite and began to lose weight. Bosman, nie chcąc się przyglądać mękom pożytecznego i cierpiącego w milczeniu zwierzęcia, skrócił jego żywot strzałem z karabinu. |||||Männchen|||||||verkürzte||||| The bosun|not|wanting|himself|to watch|the sufferings|of the useful|and|suffering|in|silence|animal|he shortened|its|life|with a shot|from|rifle The bosun, not wanting to watch the suffering of the useful and silently suffering animal, ended its life with a shot from a rifle. Pogodny zazwyczaj marynarz posmutniał nieco, gdyż odtąd skazany był na pieszą wędrówkę, wkrótce jednak pocieszył się, mówiąc, iż teraz może skuteczniej wystrzegać się ukąszenia muchy, ponieważ nie musi się już więcej troszczyć o biedną „szkapinę”. Pogodny|||wurde traurig||||verurteilt|||Wanderung|||||||||||||||||||||sich kümmern|||szkapinę Usually cheerful|usually|sailor|he became sad|a bit|because|from now on|condemned|he was|to|walking|journey|soon|however|he comforted|himself|saying|that|now|he can|more effectively|to avoid|himself|of the bite|fly|because|not|he has to|himself|anymore|more|to worry|about|poor|nag ||||||||||||||||||||||||||||||||||клячу Обычно жизнерадостный моряк был немного опечален тем, что теперь он обречен ходить, но вскоре утешил себя тем, что теперь он сможет более эффективно защищаться от укусов мух, поскольку ему больше не придется беспокоиться о бедном "мерзавце". The usually cheerful sailor became a bit sad, as he was now condemned to walk on foot, but soon he cheered up, saying that now he could more effectively avoid being bitten by the fly, since he no longer had to worry about the poor 'nag'.

Szybkimi pochodami, aby jak najprędzej przebyć teren zagrożony przez tse-tse, łowcy minęli Jezioro Jerzego. schnellen|Schritt||||||||||||der See|Jerome fast|marches|in order to|as|soonest|to cross|area|threatened|by|||hunters|they passed|Lake|George With quick strides, in order to traverse the tse-tse infested area as quickly as possible, the hunters passed Lake George. Zbliżali się już niemal do głównego celu wyprawy. |sie|schon||zum||| they were approaching|themselves|already|almost|to|main|goal|expedition They were already approaching the main goal of the expedition. W dali, pomiędzy jeziorami Alberta i Edwarda, rysowało się na horyzoncie pasmo gór, za którym płynęła rzeka Semliki. In|||Seen|Alberta|||zeichnete|||||||||| in|distance|between|lakes|Albert|and|Edward|it was drawing|itself|on|horizon|range|mountains|behind|which|it was flowing|river|Semliki Вдали, между озерами Альберта и Эдвард, на горизонте вырисовывалась горная гряда, за которой текла река Семлики. In the distance, between Lakes Albert and Edward, a mountain range appeared on the horizon, behind which flowed the Semliki River. Łączyła ona obydwa jeziora i tym samym należała do dorzecza Nilu Białego. ||||||||||Nil| it connected|it|both|lakes|and|thus|same|it belonged|to|basin|Nile|White It connected both lakes and thus belonged to the basin of the White Nile. Na zachodnim brzegu Semliki rozpoczynała się dziewicza dżungla Ituri. ||||begann||jungfräuliche|Dschungel| on|western|shore|Semliki|began|reflexive particle|virgin|jungle|Ituri On the western bank of the Semliki began the pristine Ituri jungle. Tam właśnie łowcy mieli rozpocząć polowanie na goryle i okapi. there|just|hunters|were supposed to|to start|hunting|on|gorillas|and|okapi |||||||||Там мисливці мали розпочати полювання на горил і окапі. There, the hunters were to start the hunt for gorillas and okapis.

O zachodzie słońca zbliżali się do pasma Ruwenzori, zwanego w narzeczu ludów bantu Górami Księżycowymi. |||||||Ruwenzori|||||||Mondgebirge at|sunset|sun|they approached|reflexive particle|to|range|||in|dialect|peoples|Bantu|Mountains|Moon At sunset, they approached the Ruwenzori range, known in the Bantu languages as the Moon Mountains. Łowcy orzekli jednogłośnie, że nikt nie mógł trafniej nazwać tych gór. |urteilten||||||trafender||| hunters|they declared|unanimously|that|no one|not|could|more accurately|to name|these|mountains The hunters unanimously declared that no one could have named these mountains more aptly. Zębate zarysy Ruwenzori widoczne były ponad horyzontem, jakby pływały w stalowoszarych chmurach nad wierzchołkami wiecznie zielonych drzew. Zahndächer|Silhouetten|||||dem Horizont||||stahlschwarz|Wolken||||| jagged|outlines|Ruwenzori|visible|they were|above|horizon|as if|they were floating|in|steel-gray|clouds|above|tops|eternally|green| The jagged outlines of the Ruwenzori were visible above the horizon, as if they were floating in the steel-gray clouds above the tops of the ever-green trees. W ciemnoniebieskim świetle zalewającym stoki gór ich grzbiety odcinały się wyraźnie na tle nieba, a spoza wąskich srebrnych chmur zachodzące słońce wystrzelało ku nim swe ogniste promienie. |dunkelblauen||das die Hänge überflutet||||||||||||||||untergehende||||||feurigen| in|dark blue|light|flooding|slopes|mountains|their|ridges|they were cutting|themselves|clearly|against|background|sky|and|from behind|narrow|silver|clouds|setting|sun|it was shooting|towards|them|its|fiery|rays В темно-синем свете, заливавшем склоны гор, их гребни четко выделялись на фоне неба, а из-за узких серебристых облаков на них падали огненные лучи заходящего солнца. In the dark blue light flooding the slopes of the mountains, their ridges stood out clearly against the sky, and from behind the narrow silver clouds, the setting sun shot its fiery rays towards them. Wkrótce mrok nocy otulił ziemię. |||umhüllte| soon|darkness|night|it enveloped|earth Soon the darkness of night enveloped the earth. Księżyc w pełni wyłonił się na ugwieżdżone niebo i z wolna przepływał ponad szczytami gór nazwanych jego imieniem, jakby chciał ujrzeć swe odbicie w leżących na nich lodowcach. |||er erschien|||sternenklaren|||||floss||||die nach seinem Namen benannt|||||||||||| moon|in|full|it emerged|itself|on|starry|sky|and|with|slowly|it was flowing|above|peaks|mountains|named|its|name|as if|it wanted|to see|its|reflection|in|lying|on|them|glaciers The full moon emerged into the starry sky and slowly flowed over the peaks of the mountains named after it, as if it wanted to see its reflection in the glaciers lying upon them.

W pobliskim buszu coraz to rozlegał się głuchy tętent uciekających antylop i postękiwanie lwów sycących się swoim łupem. |||||||||fliehenden|||das Grollen||sättigend|||Beute in|nearby|bush|more and more|that|resounded|oneself|dull|thundering|fleeing|antelopes|and|groaning|lions|feasting|oneself|their|prey В ближайших зарослях все чаще раздавался оглушительный стук убегающих антилоп и вой львов, пожирающих свою добычу. In the nearby bush, the dull thud of fleeing antelopes and the groans of lions feasting on their prey echoed. Tomek do świtu nawet nie zmrużył oczu; wsłuchiwał się w odgłosy dżungli Czarnego Lądu, które napełniały jego serce nieznanym dotąd lękiem. ||Morgen|||||||||||||||||| Tomek|until|dawn|not even|not|he closed|eyes|he listened|oneself|into|sounds|jungle|Black|Continent|which|they filled|his|heart|unknown|until now|fear ||||||||||||||||||||страхом Tomek didn't close his eyes until dawn; he listened to the sounds of the jungle of the Black Continent, which filled his heart with an unknown fear.

W małej osadzie murzyńskiej Katwe nad Jeziorem Edwarda łowcy zastrzelili dwa następne konie. |||murzynskiej||||||erschossen||| in|small|settlement|African|Katwe|by|Lake|Edward|hunters|they shot|two|next|horses In the small African settlement of Katwe by Lake Edward, hunters shot two more horses. Nie było sensu męczyć zwierząt, u których wystąpiły objawy po ukąszeniu przez tse-tse. ||||||||||Biss||| not|it was|sense|to tire|animals|at|which|they showed|symptoms|after|bite|by|| There was no sense in exhausting the animals that showed symptoms after being bitten by the tse-tse. W Katwe kilkunastu Murzynów dogorywało na śpiączkę, toteż Hunter dał rychło hasło do wymarszu. ||||verreckte||||||||| in|Katwe|several|blacks|were dying|in|coma|so|Hunter|gave|soon|signal|to|departure In Katwe, several black men were dying in a coma, so Hunter quickly gave the signal to march.

Karawana ruszyła brzegiem jeziora na północ. caravan|set off|along the shore|lake|to|north The caravan moved along the shore of the lake to the north. Koniec pasma Gór Księżycowych pozostawał za łowcami na wschodzie, a przed nimi rozpościerała się olbrzymia równina. ||||blieb||||||||sich erstreckte||| end|range|mountains|Moon|remained|behind|hunters|to|east|and|in front of|them|stretched|itself|huge|plain На востоке за охотниками остался конец горного хребта Лунных гор, а перед ними расстилалась обширная равнина. The end of the Moon Mountains remained behind the hunters to the east, and before them stretched a vast plain.

Dopiero pod koniec dnia Hunter zatrzymał karawanę na niewysokim brzegu jeziora. ||||||||niedrigem|| only|at|end|day|Hunter|stopped|caravan|at|low|shore|lake Only at the end of the day did Hunter stop the caravan on a low bank of the lake. Lękliwe flamingi natychmiast zdradziły obecność ludzi. ängstliche|Flamingos|||| timid|flamingos|immediately|revealed|presence|of people The timid flamingos immediately revealed the presence of humans. Nim łowcy się spostrzegli, wielkie stado antylop umknęło na sawannę. |||||||ist entkommen|| before|hunters|themselves|noticed|large|herd|of antelopes|escaped|to|savanna Before the hunters realized it, a large herd of antelopes escaped to the savannah. Buszowali więc po wybrzeżu, wypłaszając chmary ptactwa z gąszczu papirusów, aż naraz Hunter przystanął i wskazał ręką w kierunku gładkiej toni jeziora. Sie buschten||||vertreiben|||||Papyrussen||||||||||glatter|| they were rummaging|so|along|coast|flushing|flocks|of birds|from|thicket|of reeds|until|suddenly|Hunter|he stopped|and|he pointed|with his hand|in|direction|smooth|surface|of the lake Так они пробирались вдоль береговой линии, выпроваживая тучи птиц из зарослей папируса, пока внезапно Хантер не остановился и не указал рукой в сторону гладкой глубины озера. They were rummaging along the coast, flushing flocks of birds from the thicket of papyrus, until suddenly Hunter stopped and pointed his hand towards the smooth surface of the lake.

– Stójcie cicho i patrzcie! steht||| you all stand|quietly|and|watch – Stay quiet and watch! – szepnął. whispered - he whispered.

Najpierw usłyszeli parskanie i głosy będące czymś pośrednim pomiędzy chrząkaniem świń a rykiem krów, potem ujrzeli mięsiste, spiczaste uszy, wypukłe oczy i szerokie nozdrza. |||||||||Grunzen||||Rindern|||fleischige|spitz||wölbende|||| first|they heard|snorts|and|voices|being|something|intermediate|between|grunting|pigs|and|roaring|cows|then|they saw|fleshy|pointed|ears|bulging|eyes|and|wide|nostrils First, they heard snorting and voices that were something between the grunting of pigs and the bellowing of cows, then they saw fleshy, pointed ears, bulging eyes, and wide nostrils. Hipopotamy ostrożnie wynurzały olbrzymie łby. ||tauchten|| hippos|cautiously|they were emerging|huge|heads The hippos cautiously emerged with their huge heads. Gniewnie parskając, zbliżały się do brzegu. angrily|snorting|they were approaching|reflexive pronoun|to|shore Snorting angrily, they approached the shore. Łowcy byli przekonani, że przezorne, bystrookie zwierzęta spostrzegły ich obecność, nagle bowiem zaczęły się coraz głębiej zanurzać, a w końcu widać było jedynie ich oczy. ||||vorsichtige|kluge||hatten bemerkt||||||||tiefer|eintauchen|||||||| the hunters|they were|convinced|that|cautious|sharp-eyed|animals|they noticed|their|presence|suddenly|for|they started|to|increasingly|deeper|to submerge|and|in|finally|visible|it was|only|their|eyes The hunters were convinced that the cautious, sharp-eyed animals had noticed their presence, for they suddenly began to submerge deeper and eventually only their eyes were visible. Po chwili znów pojawiły się na powierzchni jeziora. after|a moment|again|they appeared|to|on|surface|of the lake After a moment, they appeared on the surface of the lake again. Wynurzały się powoli i zbliżały do brzegu. they were surfacing|to|slowly|and|they were approaching|to|the shore They surfaced slowly and approached the shore.

Łowcy przyczaili się za kępą papirusów, czekając, co nastąpi dalej. ||||Büschel||||| the hunters|they crouched|to|behind|clump|of papyrus|waiting|what|it will happen|next Охотники притаились за кустом папируса, ожидая, что будет дальше. The hunters crouched behind a clump of papyrus, waiting to see what would happen next. Była to pora, w której hipopotamy zwykły opuszczać wodę w poszukiwaniu żeru. |||||||||||Nahrung it was|to|time|in|which|hippos|used to|leave|water|in|search for|food Это было время, когда бегемоты покидали воду в поисках пропитания. It was the time when hippos usually left the water in search of food. Hunter miał nadzieję, że będą wychodziły na ląd w pobliżu ich kryjówki. Hunter|he had|hope|that|they will be|they will be coming out|on|land|in|near|their|hiding place Hunter hoped they would come ashore near their hiding place. Wkrótce rozległo się głośne parskanie i prychanie. soon|it resounded|reflexive particle|loud|snorting|and|huffing Soon, loud snorting and grunting could be heard. Tomek wychylił głowę. Tomek|he leaned out|head Tomek leaned his head out.

– Niech pan spojrzy – szepnął, szturchając bosmana w bok. ||||stochend||| let|you|look|he whispered|nudging|the bosun|in|side - Взгляните, - прошептал он, толкая старшину в бок. "Look, sir," he whispered, nudging the bosun in the side.

Zwierzęta co chwilę zanurzały niekształtne łby w przybrzeżnej wodzie w poszukiwaniu wodorostów, wśród których grzebały tak energicznie, że woda dookoła zmącona była szlamem. |||tauchten|ungestaltete|||Ufer-||||Algen|||gruben||||||getrübt||Schlamm the animals|every|moment|they submerged|misshapen|heads|in|coastal|water|in|search|for seaweeds|among|which|they were digging|so|energetically|that|the water|around|stirred|it was|with mud The animals kept dipping their misshapen heads into the shallow water in search of seaweed, rummaging so energetically that the water around them was clouded with mud. Potem łby pojawiały się na powierzchni z pyskami pełnymi narwanych roślin. |||||||Schnautzen||gerupften| then|heads|they appeared|reflexive pronoun|on|surface|with|mouths|full of|torn|plants Затем на поверхности появились головы с ртами, полными рассказанных растений. Then their heads would surface with mouths full of uprooted plants.

Hunter porozumiewawczo trącił Smugę. Hunter|meaningfully|he nudged|Smuga Hunter nudged Smuga knowingly. Obydwaj cicho wysunęli się zza krzewu. ||sind herausgetreten||| both|quietly|they slipped out|themselves|from behind|bush Both quietly emerged from behind the bush. Bezszelestnie przybliżyli się do samego brzegu jeziora. silently|they approached|themselves|to|very|shore|lake Silently, they approached the very edge of the lake. W tej chwili nie dalej jak piętnaście metrów od nich wynurzył się hipopotam. ||||||||||tauchte|| in|this|moment|not|further|than|fifteen|meters|from|them|he surfaced|himself|hippopotamus At that moment, no more than fifteen meters away from them, a hippopotamus surfaced. Wyłupiaste ślepia natychmiast spostrzegły ludzi. bulging|eyes|immediately|they noticed|people Its bulging eyes immediately spotted the people. Hipopotam prychnął głośno, po czym zaczął opadać w wodę, lecz łowcy błyskawicznie unieśli broń. |schnaufte|||||fallen||||||hoben| the hippopotamus|snorted|loudly|after|which|he started|to sink|in|water|but|the hunters|quickly|they raised|weapon The hippopotamus snorted loudly, then began to sink into the water, but the hunters quickly raised their weapons. Pierwszy wystrzelił Hunter, a w sekundę później pociągnął za spust Smuga. first|he shot|Hunter|and|in|second|later|he pulled|on|trigger|Smuga Hunter fired first, and a second later, Smuga pulled the trigger. Potężne cielsko pogrążyło się w toni. ||versenkte||| powerful|body|it sank|itself|in|depths Могучее тело погрузилось в глубину. The massive body sank into the depths. Pozostałe hipopotamy skryły się natychmiast pod wodą. ||versteckten|||| the remaining|hippopotamuses|they hid|themselves|immediately|under|water The remaining hippos immediately hid underwater.

– Pudło, szanowni panowie! Miss|esteemed|gentlemen - Промахнулись, господа! - Miss, gentlemen! – zawołał bosman, śmiejąc się z niepowodzenia towarzyszy. he shouted|bosun|laughing|himself|at|failure|companions - shouted the bosun, laughing at the failure of his companions. – Oblizywaliście się już na tłustą pieczeń, a tymczasem trzeba się obejść smakiem. habt euch||||||||||| you have been licking|yourselves|already|at|fatty|roast|and|meanwhile|it is necessary|to|to go without|taste - Вы уже набросились на жирное жаркое, а пока вам приходится обходить его стороной. - You were already licking your lips at the fatty roast, but in the meantime, you'll have to go without.

– Dlatego że obydwaj spudłowaliście! |||verpasst that's why|that|both of you|you missed - Потому что вы оба промахнулись! – Because you both missed!

– Założę się o butelkę prawdziwej jamajki, że obydwa strzały trafiły niezawodnie między oczy – odparł Hunter, naśladując sposób mówienia bosmana. |||||||||||||||nachahmend||| I will bet|myself|on|bottle|real|Jamaican rum|that|both|shots|they hit|reliably|between|eyes|he replied|Hunter|imitating|way|of speaking|bosun – I bet a bottle of real Jamaican rum that both shots hit right between the eyes – replied Hunter, mimicking the bosun's way of speaking.

– Phi! Phi(1) phew – Phi! Łatwo się zakładać, gdy grubas przepadł jak kamień w wodzie. ||||der Dicke||||| easy|reflexive pronoun|to bet|when|fat guy|disappeared|like|stone|in|water ||||товстун||||| It's easy to bet when the fat guy has sunk like a stone in water.

– Myli się pan, jutro wypłynie na powierzchnię, a wtedy stwierdzimy, który z nas dwóch ma postawić butelczynę jamajki – odparował pewnym głosem tropiciel. |||||||||werden feststellen|||||||Flasche||antwortete||| he is wrong|reflexive pronoun|sir|tomorrow|he will surface|on|surface|and|then|we will determine|which|of|us|two|he has|to put|little bottle|Jamaican|he replied|certain|voice|tracker – You're mistaken, he will surface tomorrow, and then we will see which of us two has to put up a bottle of Jamaican rum – the tracker replied confidently.

– To chyba niemożliwe, żeby taki ciężar sam wypłynął – zaoponował Tomek. |||||||geworfen|| it|probably|impossible|that|such|weight|by itself|it would surface|he objected|Tomek – It seems impossible for such a weight to surface on its own – Tomek protested.

– Niemożliwe? impossible - Impossible? Jest prawie zupełnie pewne, że wypłynie. it is|almost|completely|certain|that|it will float It is almost certain that it will surface. Wszystko zależy od tego, czy hipopotam był najedzony. |||||||satt everything|depends|on|this|whether|hippopotamus|was|full Everything depends on whether the hippopotamus was full. Nagromadzony w jego olbrzymim żołądku pokarm sfermentuje, po czym gazy wyrzucą zwierzę na powierzchnię – wyjaśnił Hunter. angereichert||||||fermentiert|||Gase|werfen||||| accumulated|in|its|huge|stomach|food|it will ferment|after|which|gases|they will throw|animal|to|surface|he explained|Hunter The food accumulated in its huge stomach will ferment, after which gases will push the animal to the surface - Hunter explained.

– Powiedz tylko naszym tragarzom, co leży przy brzegu na dnie jeziora, a przekonasz się, czy któryś będzie chciał stąd odejść przed wypłynięciem hipopotama – dodał Smuga. |||||||||||||||||||||dem Auslaufen||| say|only|to our|porters|what|lies|by|shore|on|bottom|lake|and|you will convince|yourself|if|any|will be|wanted|from here|to leave|before|departure|of the hippopotamus|he added|Smuga "Just tell our porters what lies by the shore at the bottom of the lake, and you'll see if any of them will want to leave before the hippopotamus surfaces," Smuga added.

Tomek zaraz oznajmił Murzynom o zastrzeleniu hipopotama. |||||Ermordung| Tomek|soon|announced|to the Africans|about|shooting|of the hippopotamus Tomek immediately informed the Africans about the shooting of the hippopotamus. Ci zaczęli tańczyć wokół ogniska. they|they started|to dance|around|the fire They began to dance around the fire. Sambo natychmiast uczcił ten fakt nową piosenką: ||ehrte|||| Sambo|immediately|he honored|this|fact|with a new|song Sambo immediately honored this fact with a new song:

„Mądry biały buana ma piękny karabin, którym zabił wielkiego i głupiego hipopotama. wise|white|boss|has|beautiful|rifle|with which|he killed|big|and|stupid|hippopotamus "The wise white master has a beautiful rifle with which he killed a great and foolish hippopotamus."},{ Sambo będzie jadł i wszyscy będą jedli mnóstwo bardzo wiele, aż brzuchy spuchną jak góra Ruwenzori”. |||||||||||Bäuche|spucken||| Sambo|he will|he ate|and|everyone|they will|they ate|plenty|very|much|until|bellies|they will swell|like|mountain|Ruwenzori

Wilmowski nie oponował, gdy Murzyni oświadczyli, że chcą poczekać na wypłynięcie zdobyczy na powierzchnię. ||||||||||das Herauskommen||| Wilmowski|not|he objected|when|the blacks|they stated|that|they want|to wait|for|surfacing|of the spoils|on|surface Wkrótce karawana miała się zaszyć w bezmierną dżunglę, gdzie zdobycie mięsa nastręczało wiele trudności. ||||verstecken||unermesslichen|||||bereitete|| soon|caravan|was going to|itself|to hide|in|vast|jungle|where|obtaining|meat|it posed|many|difficulties Przecież fauna gęstych lasów równikowych była bardzo uboga. |die Fauna|dichter||tropischen||| indeed|fauna|dense|forests|tropical|was|very|poor After all, the fauna of dense rainforests was very poor. W dżungli żyły jedynie niektóre gatunki małp. in|jungle|lived|only|some|species|monkeys Only certain species of monkeys lived in the jungle. Poza tym można było napotkać dziką świnię leśną i okapi, co do którego istnienia krążyły dotąd jedynie niesprawdzone pogłoski. ||||||Schwein|||||||||||unbestätigte| besides|that|one could|was|to encounter|wild|pig|forest|and|okapi|which|to|which|existence|circulated|until now|only|unverified|rumors Besides that, one could encounter wild boars and okapis, about which only unverified rumors had circulated until then.

Nazajutrz, jak tylko słońce ukazało się na horyzoncie, wszyscy gromadnie pobiegli sprawdzić, co się dzieje z zastrzelonym hipopotamem. ||||||||||||||||dem erschossenen|Nilpferd the next day|as|soon as|sun|appeared|itself|on|horizon|everyone|in a group|ran|to check|what|itself|is happening|with|shot|hippopotamus The next day, as soon as the sun appeared on the horizon, everyone hurried to check what was happening with the shot hippopotamus. W pobliżu jeziora widniały na miękkiej ziemi głębokie ślady, wyglądające jak doły porobione grubym słupem. |||||weichen||||||Löcher|gemacht||Pfahl in|vicinity|lake|were visible|on|soft|ground|deep|tracks|looking|like|holes|made|thick|pole Рядом с озером на мягкой земле виднелись глубокие следы, похожие на ямы, сделанные толстым шестом. Near the lake, deep tracks appeared on the soft ground, looking like holes made by a thick pole. Hunter zaledwie rzucił na nie okiem, zaraz poinformował łowców, że tędy przechodziły hipopotamy na nocny żer. Hunter|just|he threw|at|them|glance|immediately|he informed|hunters|that|this way|they passed|hippos|to|night|feeding Hunter barely glanced at them and immediately informed the hunters that hippos had passed this way for their nighttime feeding.

W pierwszej chwili Tomek również był przekonany, że marynarz wygrał zakład. in|first|moment|Tomek|also|he was|convinced|that|sailor|he won|bet At first, Tomek was also convinced that the sailor had won the bet. Na spokojnej tafli jeziora nie było ani śladu rzekomo zabitego hipopotama. ||Oberfläche|||||||| on|calm|surface|lake|not|was|any|trace|allegedly|killed|hippopotamus На спокойной поверхности озера не было ни следа от якобы убитого бегемота. On the calm surface of the lake, there was no trace of the supposedly killed hippopotamus. Młody Sambo niepomny przestróg rzucił się do wody. young|Sambo|heedless|warnings|he threw|himself|into|water Young Sambo, heedless of warnings, jumped into the water. Odważnie wypłynął poza przybrzeżne szuwary. |||Ufer-|Schilf bravely|he swam out|beyond|coastal|reeds He bravely swam out beyond the shore reeds. Wkrótce rozległ się jego krzyk: soon|he heard|himself|his|scream Soon his scream was heard:

– Buana, buana! buana| - Buana, buana! Jest, jest tutaj! is|here| Yes, yes, I'm here!

Z wielkiej radości musiał się zakrztusić wodą, gdyż rozległo się jego głośne prychanie, po czym znów zawołał: |||||verschlucken||||||||||| from|great|joy|he must have|himself|to choke|with water|because|it resounded|itself|his|loud|snorting|after|which|again|he called Должно быть, он захлебнулся водой от радости, потому что раздалось громкое фырканье, а затем он снова позвал: Out of great joy, he must have choked on water, as his loud snorting was heard, after which he called out again:

– O matko, ile tu mięsa! oh|mother|how much|here|meat - Oh mother, how much meat is here!

W głosie Samba brzmiało tyle zachwytu, że Murzyni pędem rzucili się z powrotem do obozu, skąd powrócili z długimi linami. in|voice|Samba|sounded|so much|admiration|that|the blacks|in a rush|they threw|themselves|from|back|to|camp|from where|they returned|with|long|ropes In Samba's voice there was so much admiration that the Black men rushed back to the camp, from where they returned with long ropes. Wrzeszcząc, wskoczyli do jeziora i popłynęli do Samba. |sprangen||||sie sind geschwommen|| screaming|they jumped|into|lake|and|they swam|to|Samba Screaming, they jumped into the lake and swam to Samba.

– Ależ to głupcy, przecież tu mogą czatować krokodyle – oburzył się Tomek na widok tak wielkiej lekkomyślności. ||||||lauern||||||||| but|they|fools|after all|here|they can|to lie in wait|crocodiles|he was outraged|himself|Tomek|at|sight|such|great|recklessness "But they are fools, crocodiles could be lurking here," Tomek was outraged at such great recklessness.

– Dlatego właśnie nasi tragarze czynią tyle hałasu – powiedział Wilmowski ze śmiechem. ||||machen|||||| therefore|just|our|porters|they make|so much|noise|he said|Wilmowski|with|laughter "That's exactly why our porters make so much noise," Wilmowski said with a laugh. – Mój drogi, nieczęsto trafia im się taka gratka. ||nicht oft|||||Gelegenheit my|dear|not often|it happens|to them|to themselves|such|opportunity - Мои дорогие друзья, они не часто получают такое удовольствие. - My dear, they don't often get such a treat. Dla dwóch ton świeżego mięsa Murzyni bez wahania ryzykują życie. ||||||||riskieren| for|two|tons|fresh|meat|the blacks|without|hesitation|they risk|life For two tons of fresh meat, the Africans would risk their lives without hesitation.

Tomek chwilę wiercił się niecierpliwie na brzegu, lecz ciekawość przemogła obawę. ||wird|||||||| Tomek|a moment|he was fidgeting|to himself|impatiently|on|shore|but|curiosity|it overcame|fear Tomek fidgeted impatiently on the edge for a moment, but curiosity overcame his fear. Zrzucił ubranie i wskoczył do wody. he took off|clothes|and|he jumped|into|water He took off his clothes and jumped into the water.

– Kłaniaj się krokodylszczakom! Verbeuge||Krokodilschnäbeln bow|yourself|to the crocodile-like creatures - Поклонитесь крокодилам! – Bow to the crocodile lizards! – krzyknął za nim bosman. he shouted|after|him|bosun – shouted the bosun after him.

Dingo bez namysłu śmignął do jeziora za swoim panem. Dingo|without|hesitation|he dashed|to|the lake|after|his|master Dingo dashed to the lake after his master without hesitation. Obydwaj zniknęli niebawem za pasem szuwarów. |||||Schilf both|they disappeared|soon|behind|belt|of reeds |||||очеретяних заростей Оба вскоре исчезли за полосой камышей. Both soon disappeared behind the reed belt. Dopiero po jakimś czasie ukazali się rozkrzyczani Murzyni. ||||||schreienden| only|after|some|time|they appeared|themselves|screaming|blacks Only after some time did the shouting Africans appear. Zachłystywali się wodą, lecz dzielnie ciągnęli liny uwiązane do słupowatych nóg zwierzęcia, które wyłoniło się za nimi. Sie schütteten sich|||||zogen||gebunden||säulenartigen||||||| they were gulping|themselves|water|but|bravely|they were pulling|ropes|tied|to|pillar-like|legs|of the animal|which|it emerged|itself|behind|them They were gulping down water, but bravely pulled the ropes tied to the pillar-like legs of the animal that had emerged behind them. Na wywróconym do góry brzuchem hipopotamie siedzieli Tomek, Sambo i Dingo. |umgedrehten||||Nilpferd||||| on|overturned|to|up|belly|hippopotamus|they were sitting|Tomek|Sambo|and|Dingo On the hippo, which was turned upside down, sat Tomek, Sambo, and Dingo.

Pierwsi Murzyni dopłynęli do brzegu, holowanie ciężkiego łupu poszło teraz znacznie raźniej. ||ankamen|||das Holen|schweren|Beute|||| the first|blacks|they swam|to|shore|towing|heavy|loot|it went|now|significantly|more briskly The first black men reached the shore, towing the heavy loot went much more smoothly now. Hipopotam był olbrzymi. hippopotamus|he was|huge The hippopotamus was enormous. Długość jego tułowia bez ogona wynosiła ponad cztery metry, a wysokość nie przekraczała metra. ||||||||||||überschritt| length|his|body|without|tail|it measured|over|four|meters|and|height|not|it exceeded|meter The length of its body without the tail was over four meters, and its height did not exceed one meter. Ciężar zwierzęcia według obliczeń Huntera dochodził do dwóch i pół tony, toteż Murzyni, nie mogąc całkowicie wydobyć go na brzeg, pozostawili hipopotama zanurzonego do połowy w płytkiej wodzie. ||||||||||||||||heben||||||eingetaucht||||flachem| the weight|of the animal|according to|calculations|of Hunter|he reached|to|two|and|half|tons|therefore|the Africans|not|being unable|completely|to pull out|it|to|shore|they left|the hippopotamus|submerged|to|half|in|shallow|water Вес животного, по расчетам Хантера, достигал двух с половиной тонн, поэтому негры, не сумев полностью вытащить его на берег, оставили бегемота наполовину погруженным в воду на мелководье. The weight of the animal, according to Hunter's calculations, reached two and a half tons, so the Africans, unable to completely bring it ashore, left the hippopotamus half-submerged in shallow water. Za pomocą noży powyjmowali z mięsistych warg zwierzęcia wielkie kły, które doskonale imitowały kość słoniową, po czym przystąpili do wykrawania kawałków mięsa i tłuszczu. |||herausgenommen||fleischigen|||||||imitierten||Elfenbein|||||ausschneiden|Stücke||| with|the help of|knives|they pulled out|from|fleshy|lips|of the animal|big|tusks|which|perfectly|they imitated|bone|ivory|after|which|they began|to|cutting out|pieces|meat|and|fat Using knives, they extracted the large tusks from the animal's fleshy lips, which perfectly imitated ivory, and then they began cutting pieces of meat and fat.

W czasie południowego posiłku Murzyni pochłaniali olbrzymie ilości mięsiwa, odpoczywali, leżąc, by po chwili znów rozpocząć jedzenie. |||||verschlangen||||ruhten||||||| during|time|midday|meal|the Africans|they devoured|huge|quantities|meat|they rested|lying down|so that|after|a moment|again|to start|eating During the midday meal, the Africans consumed enormous amounts of meat, resting while lying down, only to start eating again shortly after. Obżarstwo przeplatane snem i tańcami trwało przez cały dzień. Völlerei|||||||| gluttony|interspersed with|sleep|and|dances|it lasted|for|whole|day Gluttony interspersed with sleep and dancing lasted all day. Wilmowski miał zamiar wyruszyć w drogę na noc, lecz tragarze nie chcieli nawet o tym słyszeć. Wilmowski|he had|intention|to set out|in|journey|for|night|but|porters|not|they wanted|even|about|that|to hear Wilmowski intended to set off on the road at night, but the porters didn't want to hear about it. Żal im było odchodzić od ledwo napoczętego hipopotama. |||weggehen|||angefangenen| regret|to them|it was|to leave|from|barely|started|hippopotamus They were sorry to leave the barely started hippopotamus.

Brzuch małego Samba nabrzmiał jak wielki bęben. |||ist angeschwollen|||Trommel belly|small|Samba|swelled|like|big|drum ||||||барабан Little Samba's belly swelled up like a big drum. Tomek, spoglądając na niego, twierdził, że teraz mógłby zastąpić tam-tam, gdyby zaszła potrzeba nadania jakichś sygnałów. ||||||||||||||geben||Signale Tomek|looking|at|him|he claimed|that|now|he could|to replace|||if|there arose|need|to give|some|signals Tomek, looking at him, claimed that he could now replace the tam-tam if there was a need to send some signals. Młody Murzyn nie przejmował się tymi kpinami. ||||||Spott young|black man|not|he cared|himself|those|mockeries The young black boy didn't care about those taunts. Napychał się mięsiwem, a w przerwach między jedzeniem układał pieśni na cześć sytości i lenistwa. ||Fleisch||||||legte||||der Sättigung|| he stuffed|himself|with meat|and|in|breaks|between|eating|he composed|songs|in|honor|of satiety|and|laziness He stuffed himself with meat, and during the breaks between eating, he composed songs in honor of satiety and laziness.

Wszystko wszakże na tym świecie musi mieć swój początek i koniec. everything|however|in|this|world|must|have|its|beginning|and|end Everything in this world must have its beginning and end. Toteż następnego dnia około południa Wilmowski kategorycznie rozkazał Murzynom przygotować się do wymarszu. ||||||kategorisch|||||| therefore|next|day|around|noon|Wilmowski|categorically|he ordered|to the blacks|to prepare|themselves|for|departure Therefore, the next day around noon, Wilmowski categorically ordered the Africans to prepare for departure. Z wielkim żalem przystąpili do zwijania obozu. |||||Abbau| with|great|sorrow|they began|to|packing up|camp С большим сожалением они свернули лагерь. With great sorrow, they began to pack up the camp. Nim podjęli z ziemi pakunki, natarli swe ciała tłuszczem. before|they picked up|from|ground|bundles|they smeared|their|bodies|with fat Before they picked up the bundles from the ground, they smeared their bodies with fat. Karawana ruszyła w drogę, lecz tragarze smętnym wzrokiem spoglądali za siebie na jezioro, gdzie został hipopotam. ||||||traurigem||||||||| the caravan|it set off|on|journey|but|the porters|mournful|gaze|they looked|behind|themselves|at|lake|where|he was left|hippopotamus Караван отправился в путь, а носильщики с грустью оглянулись на озеро, где остался бегемот. The caravan set off on its journey, but the porters looked back mournfully at the lake, where the hippopotamus was left. Niebawem zanucili pieśń o głupocie białych ludzi marnotrawiących tyle dobrego mięsiwa. |sangen||||||die verschwenden||| soon|they hummed|song|about|stupidity|white|people|wasting|so much|good|meat |||||||марнуючих||| Soon they began to hum a song about the foolishness of white people wasting so much good meat.

Sprytny Sambo nie martwił się zbyt długo. clever|Sambo|not|he worried|himself|too|long Умный Самбо недолго волновался. Clever Sambo did not worry for too long. W sawannie często się pojawiały antylopy i bawoły. in|savanna|often|reflexive particle|appeared|antelopes|and|buffalo In the savanna, antelopes and buffaloes often appeared. W pewnej chwili łowcy ujrzeli w dali zabawnie kołyszące się ponad wysoką trawą głowy żyraf; Sambo logicznie więc rozumował, że na razie nie grozi im głód, łowcy mają doskonałą broń palną i żyłka myśliwska powinna nakłonić ich niebawem do nowego polowania. ||||||||wiegende||||||Giraffe||logisch||überlegte||||||||||||Feuerwaffe||Schnur|||überreden||||| in|certain|moment|hunters|they saw|in|distance|amusingly|swaying|reflexive particle|above|tall|grass|heads|giraffes|Sambo|logically|so|he reasoned|that|for|now|not|threatens|to them|hunger|hunters|they have|excellent|weapon|firearm|and|instinct|hunting|should|to persuade|them|soon|to|new|hunting At one point, the hunters saw in the distance the amusingly swaying heads of giraffes above the tall grass; Sambo logically reasoned that for now, they were not in danger of hunger, the hunters had excellent firearms, and the hunting instinct should soon prompt them to go on a new hunt.

Cierpliwość Samba została wystawiona na ciężką próbę. patience|Sambo|was|put|to|heavy|test Sambo's patience was put to a severe test. Hunter bez przerwy popędzał tragarzy. hunter|without|break|he urged|porters The hunter constantly urged the porters. Z uporem dążył na północ ku maleńkiej osadzie Beni, dokąd karawana dotarła jeszcze przed zachodem słońca. |Beharrlichkeit|||||||Beni||||||| with|stubbornness|he was striving|to|north|towards|tiny|settlement|Beni|to where|caravan|it arrived|still|before|setting|sun With determination, he headed north towards the small settlement of Beni, where the caravan arrived just before sunset. Murzyni zmęczeni szybkim marszem niedbale rozłożyli obóz na skraju wioski, po czym pokotem legli na gorącej ziemi. ||||||||||||gestreckt|legten||| the blacks|tired|fast|march|carelessly|they set up|camp|on|edge|village|after|which|in a heap|they lay down|on|hot|ground The Africans, tired from the quick march, carelessly set up camp on the edge of the village, then lay down on the hot ground.

Po dłuższej chwili wytchnienia zabrali się do przyrządzania wieczerzy. after|longer|moment|rest|they took|themselves|to|preparing|dinner After a longer moment of rest, they got to preparing dinner. Tymczasem Wilmowski, Smuga i Hunter udali się do wioski zamieszkanej przez dwóch Greków, kilku Hindusów i kilkudziesięciu Murzynów. ||||||||||||Griechen||||| meanwhile|Wilmowski|Smuga|and|Hunter|they went|themselves|to|village|inhabited|by|two|Greeks|several|Hindus|and|several dozen|blacks Meanwhile, Wilmowski, Smuga, and Hunter went to the village inhabited by two Greeks, several Indians, and a few dozen Africans. Wilmowski pragnął wynająć dwóch lub trzech przewodników znających dżunglę Ituri. ||||||Führer||| Wilmowski|he wanted|to hire|two|or|three|guides|knowing|jungle|Ituri Wilmowski wanted to hire two or three guides who knew the Ituri jungle. Ponadto miał zamiar kupić trochę konserw. moreover|he had|intention|to buy|some|canned food In addition, he intended to buy some canned goods. O ile uzupełnienie zapasów nie przedstawiało większych trudności, o tyle wynajęcie przewodników okazało się niełatwe. ||die Auffüllung|Vorräte|||||||||||nicht leicht as|much|replenishing|supplies|not|it presented|greater|difficulties|as|so|hiring|guides|it turned out|reflexive|not easy While replenishing supplies posed no major difficulties, hiring guides turned out to be not easy. Murzyni, zaledwie się dowiedzieli, że łowcy mają zamiar chwytać żywe goryle, jednogłośnie odmówili udziału w wyprawie. the Africans|barely|reflexive|they found out|that|the hunters|they have|intention|to catch|live|gorillas|unanimously|they refused|participation|in|expedition As soon as the locals learned that the hunters intended to capture live gorillas, they unanimously refused to participate in the expedition. Goryle i zdradliwi Pigmeje Bambutte napawali ich wielką obawą. ||verräterische|||nährten||| gorillas|and|treacherous|pygmies|Bambuttes|filled|them|great|fear Gorillas and treacherous Bambuté Pygmies filled them with great fear. Twierdzili, że w dżungli Ituri nigdy nie zaznają spokoju. sie behaupteten|||||||erleben| they claimed|that|in|jungle|Ituri|never|not|they will experience|peace They claimed that in the Ituri jungle they would never find peace. Po długich namowach i obiecaniu sutego wynagrodzenia udało się w końcu łowcom zwerbować jednego przewodnika. ||Überredungen||Versprechen|||||||||| after|long|persuasions|and|promising|hefty|reward|it succeeded|to|in|finally|hunters|to recruit|one|guide After long persuasion and promising a generous reward, the hunters finally managed to recruit one guide. Aby w końcu i on w ostatniej chwili nie zmienił decyzji, Hunter natychmiast zabrał go do obozu i oznajmił, że karawana wyrusza w drogę o świcie. |||||||||||||||||||||abfährt|||| in order to|in|finally|and|he|in|last|moment|not|he changed|decision|Hunter|immediately|he took|him|to|camp|and|he announced|that|caravan|it departs|in|journey|at|dawn To ensure he wouldn't change his mind at the last moment, Hunter immediately took him to the camp and announced that the caravan would set off at dawn. Okazało się niebawem, że przezorność ta nie wyszła łowcom na dobre. ||||Vorsicht|||||| it turned out|reflexive pronoun|soon|that|caution|this|not|it turned out|to hunters|for|good It soon turned out that this caution did not benefit the hunters.

Nowy przewodnik mianowicie, Matomba, swoją gadatliwością posiał obawę w sercach dotąd mężnych tragarzy. |||Matomba||Gesprächigkeit|säen|||in den Herzen||tapfer|Träger new|guide|namely|Matomba|his|talkativeness|he sowed|fear|in|hearts|until now|brave|porters Новый проводник, а именно Матомба, посеял страх в сердцах доселе доблестных носильщиков своей болтливостью. The new guide, namely Matomba, sowed fear in the hearts of the once brave porters with his talkativeness. Siedząc przy ognisku, szeroko rozprawiał o czyhających w dżungli niebezpieczeństwach. ||||sprach||lauernden||| sitting|by|the fire|widely|he talked|about|lurking|in|jungle|dangers Sitting by the fire, he spoke extensively about the dangers lurking in the jungle. Według jego relacji Pigmeje byli okropnymi ludożercami. |||||schrecklichen| according to|his|account|Pygmies|they were|terrible|cannibals According to his account, the Pygmies were terrible cannibals. Podobno nieraz w ich szałasach znajdowano pozostałości uczt kanibalskich. |||||fand man|Überreste|Festmahle|kanibalischen apparently|not once|in|their|huts|they found|remnants|feasts|cannibalistic It is said that remnants of cannibal feasts were often found in their huts. Przewodnik twierdził, że sam widział, jak Pigmeje używali ludzkich czerepów jako naczyń do picia wody. |||||||||Schädel||Gefäßen||| the guide|he claimed|that|himself|he saw|how|the Pygmies|they used|human|skulls|as||for|drinking|water The guide claimed that he had seen Pygmies using human skulls as vessels for drinking water. Opowiadał również o napadach karłów na wsie murzyńskie. |||Überfällen|Zwerge||| he told|also|about|raids|dwarfs|on|villages|African He also told stories about attacks by dwarfs on black villages. Podczas gdy mężczyźni walczyli, rażąc napadniętych zatrutymi strzałami, kobiety karlice doszczętnie rabowały zasiane pola i unosiły w dżunglę plony. ||||blitzend|die Überfallenen|vergifteten|||Hühner||raubten|die gesäten||||||Erträge while|when|the men|they fought|striking|the attacked|poisoned|arrows|the women|the dwarf women|completely|they looted|sown|fields|and|they carried off|in|jungle|crops While the men fought, striking the attacked with poisoned arrows, the dwarf women thoroughly looted the sown fields and carried the harvest into the jungle. Niesamowite opowieści o napadach, zasadzkach, zatrutych strzałach, okrucieństwie i ludożerstwie wywołały zamierzony efekt. ||||Überfällen|vergifteten|Pfeilen|Grausamkeit||Kannibalismus|haben hervorgerufen|gewollten| amazing|stories|about|attacks|ambushes|poisoned|arrows|cruelty|and|cannibalism|they caused|intended|effect Невероятные истории о нападениях, засадах, отравленных стрелах, жестокости и каннибализме произвели должный эффект. Incredible stories of ambushes, traps, poisoned arrows, cruelty, and cannibalism had the intended effect.

– O, ooo! oh|ooo – Oh, oh! Bambutte niechybnie zabiją białych łowców, a potem pomordują i zjedzą nas wszystkich – biadolili Murzyni. |||||||ermorden||essen|||klagten| the Bambutte|undoubtedly|they will kill|white|hunters|and|then|they will murder|and|they will eat|us|all|they lamented|the black people Бамбуте неизбежно убьют белых охотников, а потом убьют и съедят всех нас", - причитали негры. The Bambutte will surely kill the white hunters, and then they will slaughter and eat us all – lamented the Africans. – Kabaka skazał nas na okropną śmierć! |verurteilt|||schrecklichen| the Kabaka|he condemned|us|to|horrible|death – Kabaka has condemned us to a terrible death!

– Wracajcie do domów – podszepnął nowy przewodnik. kommt zurück|||flüsterte|| you all return|to|homes|he whispered|new|guide – Go back home – whispered the new guide. – Po co mielibyście służyć Bambutte za tłuste krowy na ich ucztach? ||||||||||Festmahlen for|what|you all would have to|to serve|to the Bambutte|as|fat|cows|at|their|feasts – Why would you serve the Bambutte as fat cows at their feasts?

– Nie możemy teraz wracać – jęczeli Bugandczycy. ||||jammern| not|we can|now|to return|they moaned|the Buganda people – We can't go back now – the Bugandans moaned. – Katikiro każe nas powiesić, jeżeli opuścimy białych łowców. |||||wir verlassen|| the Katikiro|he orders|us|to hang|if|we leave|white|hunters – Katikiro will have us hanged if we leave the white hunters. O matko! oh|mother Oh mother! Sam to nam powiedział! he himself|that|to us|he said He told us himself!

– Źle z wami, źle z nami wszystkimi – powtórzył przewodnik. bad|with|you|bad|with|us|all|he repeated|guide "Something is wrong with you, something is wrong with all of us," the guide repeated.

Sambo słuchał z zapartym tchem i skóra cierpła mu na plecach. |||||||schaute sich auf||| Sambo|he listened|with|bated|breath|and|skin|it was crawling|to him|on|back Самбо слушал, затаив дыхание, и кожа на его спине страдала. Sambo listened with bated breath and felt a chill run down his back. Wierny białym łowcom, postanowił natychmiast przestrzec ich przed grożącym niebezpieczeństwem. faithful|to the white|hunters|he decided|immediately|to warn|them|before|threatening|danger Faithful to the white hunters, he decided to immediately warn them of the impending danger. Pobiegł więc do Tomka. he ran|so|to|Tomek He ran to Tomek. Szczękając z przerażenia zębami, powtórzył wszystko, co usłyszał od nowego przewodnika. Zähne klappernd|||||||||| clattering|with|fear|teeth|he repeated|everything|that|he heard|from|new|guide Chattering his teeth in fear, he repeated everything he had heard from the new guide. Mocno opalona twarz Tomka poszarzała pod wpływem słów młodego Samba, lecz mimo to odparł mężnie: ||||ist grau geworden|||||||||| strongly|tanned|face|Tomek|it turned gray|under|influence|words|young|Samba|but|despite|that|he replied|bravely Tomek's deeply tanned face turned gray at the words of the young Samba, but nonetheless he bravely replied:

– Wiesz co, Sambo? you know|what|Sambo - You know what, Sambo? To tylko strach ma wielkie oczy. it|only|fear|has|big|eyes Fear has big eyes. Przewodnik niepotrzebnie straszy naszych ludzi tymi niesamowitymi opowieściami. ||||||unglaublichen|Geschichten the guide|unnecessarily|scares|our|people|with these|incredible|stories The guide unnecessarily frightens our people with those incredible stories.

– O, biały buana, ty naprawdę jesteś mężny jak lew i silny jak słoń – szepnął Sambo, z uwielbieniem patrząc na chłopca. ||||||tapfer||||||||||Bewunderung||| oh|white|master|you|really|you are|brave|as|lion|and|strong|as|elephant|he whispered|Sambo|with|admiration|looking|at|boy - Oh, white master, you are truly brave like a lion and strong like an elephant - whispered Sambo, looking at the boy with admiration. – Oni również mówią, że w dżungli nawet ptak miodownik zamiast do miodu wiedzie ludzi w zasadzkę. ||||||||Honigvogel||||||| they|also|say|that|in|jungle|even|bird|honeyguide|instead of|to|honey|leads|people|in|ambush - They also say that in the jungle even the honeybird leads people into an ambush instead of to honey.

– Nie słyszałem o takich ptakach, najlepiej uczynimy, gdy powtórzymy wszystko memu ojcu. ||||Vögeln||||||| not|I have heard|about|such|birds|best|we will do|when|we repeat|everything|to my|father - I haven't heard of such birds, we will do best if we repeat everything to my father.

– Tak, tak, powiedzmy wszystko zaraz. yes|yes|let’s say|everything|right away - Yes, yes, let's tell everything right away.

Obydwaj udali się natychmiast do namiotu, gdzie pochyleni nad mapą naradzali się czterej łowcy. |||||||gebeugt|||berieten||| both|they set out|reflexive pronoun|immediately|to|tent|where|bent|over|map|they were consulting|reflexive pronoun|four|hunters Both of them immediately went to the tent, where four hunters were huddled over a map discussing. Tomek jednym tchem powtórzył relacje zasłyszane przez Samba. |||||gehört|| Tomek|one|breath|repeated|stories|heard|by|Samba Tomek repeated the accounts he heard from Samba in one breath.

– Wygląda mi na to, że najbardziej się boi nasz nowy przewodnik. it looks|to me|that|this|that|most|himself|fears|our|new|guide – It seems to me that our new guide is the most afraid. Murzyni są bardzo skłonni do przesady. |||geneigt||Übertreibung the blacks|they are|very|inclined|to|exaggeration The Negroes are very prone to exaggeration. Pigmeje niechętnie obcują nie tylko z białymi, lecz nawet z innymi plemionami murzyńskimi. ||verkehren|||||||||| the pygmies|reluctantly|they associate|not|only|with|whites|but|even|with|other|tribes|black Pygmies are reluctant to associate not only with whites but even with other Negro tribes. Dlatego też opowiada się o nich tyle nieprawdopodobnych historii. |||||||unwahrscheinlichen| therefore|also|they tell|oneself|about|them|so many|unbelievable|stories That is why so many incredible stories are told about them. Nasłuchałem się wiele od Stanleya, który wśród ustawicznych walk z różnymi plemionami przewędrował Kongo wszerz, spiesząc na pomoc Eminowi Paszy. ||||||||||||durchquerte||||||Emin| I have heard|oneself|much|from|Stanley|who|among|constant|fights|with|various|tribes|he traveled across|Congo|width|rushing|to|help|Emin|Pasha I have heard a lot from Stanley, who traveled across the Congo amidst constant battles with various tribes, rushing to help Emin Pasha. Wprawdzie Pigmeje są zdradliwi, nieufni i bardzo wojowniczy, lecz nie słyszałem, aby uprawiali ludożerstwo. ||||misstrauisch||||||||sie betrieben|Menschenfresserei indeed|pygmies|they are|treacherous|distrustful|and|very|warlike|but|not|I have heard|that|they practiced|cannibalism Although the Pygmies are treacherous, distrustful, and very warlike, I have not heard that they practice cannibalism. Czerepy, rzekomo ludzkich głów, używane przez karłów do picia wody pochodzą z zabitych małp. Czerepy||||||||||||toten| skulls|allegedly|human|heads|used|by|dwarfs|to|drinking|water|they come|from|killed|monkeys The skulls, supposedly of human heads, used by the dwarfs to drink water come from killed monkeys. Plemiona zamieszkujące dżunglę żywią się małpami, ponieważ polowanie na inne zwierzęta nie jest dla nich łatwe. |||||Affen|||||||||| tribes|inhabiting|jungle|they feed|themselves|monkeys|because|hunting|on|other|animals|not|it is|for|them|easy The tribes living in the jungle feed on monkeys because hunting other animals is not easy for them.

– Jeden kumpel mówił mi, że małpie mięso smakuje tak jak ludzkie – zauważył bosman Nowicki. |||||Affen|||||||| one|buddy|he said|to me|that|monkey|meat|it tastes|as|like|human|he noticed|bosun|Nowicki - One buddy told me that monkey meat tastes like human meat - noted bosun Nowicki.

– Wszystko jedno, jak ono smakuje – przerwał Hunter. all|one|how|it|tastes|he interrupted|Hunter – It doesn't matter how it tastes – Hunter interrupted. – Najlepiej będzie, jeśli Matomba położy się spać i przestanie straszyć ludzi. ||||||||aufhört|| best|it will be|if|Matomba|he lies down|reflexive pronoun|to sleep|and|he stops|to scare|people – It would be best if Matomba went to sleep and stopped scaring people.

– Mescherje zaraz rozstawił swoich ludzi na czatach naokoło obozu – odparł Tomek. ||hatte aufgestellt|||||||| Mescherje|soon|he set up|his|people|on|watch|around|camp|he replied|Tomek – Mescherje immediately set up his men on watch around the camp – replied Tomek.

– Masajowie uważają siebie za wyższą kastę ludzi, przez samą więc dumę nie będą prowadzić konszachtów z innymi Murzynami. |||||Kaste|||||Ehre||||Geschäfte||| the Masai|they consider|themselves|as|higher|caste|people|through|sheer|so|pride|not|they will|lead|dealings|with|other|black people - The Maasai consider themselves a higher caste of people, and out of pride, they will not engage in dealings with other Black people. Poza tym wojownik masajski nigdy nie okazuje strachu – zapewnił Hunter. besides|that|warrior|Maasai|never|not|he shows|fear|he assured|Hunter Besides, a Maasai warrior never shows fear - Hunter assured. – Znam Mescherje nie od dzisiaj. I know|Mescherje|not|since|today - I have known Mescherje for a long time.

– Udajmy się więc na spoczynek, mamy przecież wyruszyć jeszcze przed świtem – zakończył Smuga. lassen wir|||||||||||| let's pretend|ourselves|therefore|to|rest|we have|of course|to set off|still|before|dawn|he finished|Smuga "So let us go to rest, after all, we have to set off before dawn," concluded Smuga.

– Przejdę się po obozie i pogadam z Murzynami – powiedział Hunter, przypasując rewolwer. ich gehe|||||rede|||||anpassend| I will walk|myself|around|camp|and|I will talk|with|the blacks|he said|Hunter|while fastening|revolver - Я пройдусь по лагерю и поговорю с неграми, - сказал Хантер, пристегивая револьвер. "I will take a walk around the camp and talk to the Black people," said Hunter, adjusting his revolver.

– Czekaj pan, nie jestem śpiący, możemy więc pójść razem – odezwał się bosman. wait|sir|not|I am|sleepy|we can|therefore|to go|together|he spoke|himself|bosun "Wait, I'm not sleepy, so we can go together," the bosun spoke up. – Prawdę rzekłszy, lubię posłuchać takiej strachliwej gadaniny. |||||ängstlichen| truth|having said|I like|to listen|to such|fearful|talk - По правде говоря, мне нравится слушать подобные страшилки. "To tell the truth, I enjoy listening to such fearful chatter."

Tomek zachichotał i wysunął się z namiotu za Sambem. Tomek|he chuckled|and|he emerged|himself|from|tent|after|Sambo Tomek chuckled and slipped out of the tent behind Sambo. On również przepadał za wszelkimi opowieściami. ||||allen| he|also|he was crazy about|for|all|stories He also had a fondness for all kinds of stories. Hunter obszedł cały obóz, porozmawiał z Masajami, a potem udał się do swego namiotu. Hunter|he walked around|whole|camp|he talked|with|the Masai|and|then|he went|himself|to|his|tent Hunter walked around the entire camp, talked to the Maasai, and then went to his tent. Natomiast bosman, Tomek i Sambo zbliżyli się do tragarzy, którzy szerokim kołem obsiedli ognisko. ||||||||||||umschlossen| however|bosun|Tomek|and|Sambo|they approached|themselves|to|porters|who|wide|circle|they surrounded|campfire Meanwhile, the bosun, Tomek, and Sambo approached the porters who were sitting around the campfire in a wide circle. Bugandczycy skwapliwie zrobili im wygodne miejsca, ponieważ widok olbrzymiego, zawsze wesołego marynarza napawał ich dziwną ufnością i poczuciem bezpieczeństwa. ||||||||||||er erfüllte|||Vertrauen||Gefühl| the Bugandans|eagerly|they made|them|comfortable|places|because|the sight|of the huge|always|happy|sailor|filled|them|strange|trust|and|feeling|safety The Bugandans eagerly made them comfortable places, as the sight of the huge, always cheerful sailor filled them with a strange trust and sense of security. Trójka przyjaciół przyjęła zaproszenie, a humorystyczne opowieści bosmana wkrótce wprawiły Murzynów w dobry nastrój. ||nahm|||humorvolle||||versetzten|||| the trio|of friends|they accepted|invitation|and|humorous|stories|of the bosun|soon|they put|the Africans|in|good|mood The trio of friends accepted the invitation, and the humorous stories of the bosun soon put the Africans in a good mood. Późno już było, lecz rozochoceni tragarze nie spieszyli się na spoczynek. ||||aufgekratzt|||spieschten||| late|already|it was|but|excited|porters|not|they hurried|themselves|to|rest It was already late, but the excited porters were in no hurry to rest.

– Silny i mądry jesteś, biały buana, powiedz więc, co to jest: mała, stroma góra, na którą żaden człowiek nie może się wspiąć? ||||||||||||steile||||||||| strong|and|wise|you are|white|boss|say|so|what|it|is|small|steep|mountain|on|which|no|person|not|can|oneself|climb - You are strong and wise, white master, so tell me, what is it: a small, steep mountain that no man can climb?

Bosman nie znał murzyńskich dowcipów. the boss|not|knew|African|jokes The boss did not know any African jokes. Po kilku nieudanych odpowiedziach przyznał się, że nie wie. |||Antworten||||| after|several|unsuccessful|answers|he admitted|oneself|that|not|he knows After several unsuccessful answers, he admitted that he did not know. Wtedy Murzyn zawołał: then|the African|he called Then the African shouted:

– Jajo! egg – Egg!

Wszyscy inni śmiali się i z radości uderzali rękoma o uda. |||||||schlugen||| everyone|others|laughed|reflexive pronoun|and|from|joy|they hit|with hands|on|thighs Все остальные смеялись и радостно хлопали себя по ляжкам. Everyone else laughed and joyfully clapped their hands on their thighs. Potem zapytał ktoś inny: then|he asked|someone|other Then someone else asked:

– Biały buana, może to uda ci się odgadnąć: co to jest, co można dzielić, a przecież nikt nie pozna, gdzie to było dzielone? ||||||||||||||||||weiß||||geteilt white|dude|maybe|this|it will succeed|to you|reflexive pronoun|to guess|what|this|it is|what|can be|to divide|and|after all|no one|not|will recognize|where|it|it was|divided – White buana, maybe you can guess this: what is it that can be divided, yet no one knows where it was divided?

Bosman roześmiał się i odparł: the bosun|he laughed|reflexive particle|and|he replied Bosman laughed and replied:

– Woda! water – Water!

Pochwalne okrzyki nagrodziły trafną odpowiedź; zabawa byłaby się przeciągnęła, gdyby nie marynarz, który spojrzał na niebo i zauważył: Lobeshymnen||belohnten|treffende|||||gezogen||||||||| praising|shouts|they rewarded|correct|answer|fun|it would be|reflexive particle|it would have dragged on|if not|not|sailor|who|he looked|at|sky|and|he noticed Praise-filled cheers rewarded the correct answer; the fun would have continued if it weren't for the sailor who looked at the sky and noticed:

– Nie wypoczniemy przed drogą, gwiazdy bledną, wkrótce nastąpi dzień. |wypoczniemy||||verblassen||| not|we will rest|before|journey|stars|they are fading|soon|it will come|day – We won't rest before the journey, the stars are fading, day will come soon.

– Tak, tak, one gasną, bo w dzień są niepotrzebne. |||verlöschen||||| yes|yes|they|they go out|because|in|day|they are|unnecessary – Yes, yes, they fade away because they are unnecessary during the day. Mała dziewczynka modliła się, aby świeciły tylko w nocy – wtrącił Sambo. ||hatte gebetet|||sie leuchten||||| small|girl|she prayed|reflexive pronoun|that|they shine|only|in|night|he interjected|Sambo The little girl prayed for them to shine only at night – Sambo interjected.

– Co ty opowiadasz? ||erzählst what|you|you are telling – What are you talking about? O jakiej dziewczynce mówisz? about|what|girl|you are talking Which girl are you talking about? – zapytał Tomek. |Tomek - asked Tomek.

– Biały buana nie wie, skąd się gwiazdy wzięły tam w górze? white|master|not|he knows|where|reflexive particle|stars|they came|there|in|sky - The white buana doesn't know where the stars came from up there? – odparł Sambo pytaniem. ||Frage he replied|Sambo|with a question - replied Sambo with a question.

– Ty też nie wiesz! you|also|not|you know - You don't know either!

– Sambo mądry, Sambo wie! Sambo|wise|Sambo|knows - Sambo is wise, Sambo knows!

Sambo usadowił się wygodnie i rozpoczął murzyńską legendę o pochodzeniu gwiazd: |||||||Legende||Ursprung| Sambo|he settled|himself|comfortably|and|he started|African|legend|about|origin|stars Sambo settled comfortably and began the African legend about the origin of the stars:

– W pewnej wiosce nie było nic do jedzenia. in|a certain|village|not|there was|nothing|to|eat - In a certain village, there was nothing to eat. Mała dziewczynka była bardzo głodna, więc jej ojciec udał się na dalekie łowy. small|girl|she was|very|hungry|so|her|father|he set out|himself|on|far|hunting The little girl was very hungry, so her father went on a long hunt. Nie wrócił przez cały dzień. not|he returned|for|whole|day He did not return all day. W końcu nastała czarna noc. in|finally|it became|black|night Finally, a dark night fell. Mała dziewczynka, która oczekiwała w wiosce na powrót ojca, zaczęła się obawiać, że wśród ciemnej nocy nie znajdzie on drogi do domu. small|girl|who|she was waiting|in|village|for|return|father|she began|herself|to fear|that||dark|night|not|she will find|he|way|to|home The little girl, who was waiting in the village for her father's return, began to fear that he would not find his way home in the dark night. Modliła się więc bardzo do dobrych duchów, a potem wzięła z ogniska garść rozżarzonego popiołu i rzuciła w górę, aby przyświecał ojcu podczas wędrówki. |||||||||||||glühenden|Asche||||||leuchten sollte||| she prayed|herself|therefore|very|to|good|spirits|and|then|she took|from|fire|handful|glowing|ash|and|she threw|in|up|so that|he would shine|to father|during|journey She prayed very much to the good spirits, and then took a handful of glowing ash from the fire and threw it up, so it would shine for her father during his journey. Mała dziewczynka modliła się tak gorąco, że dobre duchy wysłuchały jej próśb i przemieniły żarzący się popiół w błyszczące gwiazdy. |||||||||hörten zu||Bitten||verwandten|glühenden||||| small|girl|she prayed|herself|so|hotly|that|good|spirits|they listened to|her|requests|and|they transformed|glowing|itself|ash|into|shining|stars Девочка молилась так горячо, что добрые духи прислушались к ее просьбам и превратили светящийся пепел в сияющие звезды. The little girl prayed so fervently that the good spirits heard her pleas and transformed the glowing ash into shining stars. Od tej pory tkwią one w górze nad nami. |||stecken||||| from|this|time|they are stuck|they|in|sky|above|us С тех пор они закрепились выше нас. From that time on, they have been up there above us. Niektóre przybierają przeróżne kształty, na przykład kwiatów lub zwierząt, i co noc wskazują drogę zbłąkanym w ciemnościach wędrowcom. ||||||||||||||verirrten|||Wanderern some|they take on|various|shapes|in|example|flowers|or|animals|and|every|night|they point|way|lost|in|darkness|travelers Некоторые из них принимают различные формы, например, цветов или животных, и каждую ночь указывают путь странникам, заблудившимся во тьме. Some take on various shapes, such as flowers or animals, and every night they show the way to lost travelers in the darkness.

PAR_TRANS:gpt-4o-mini=9.23 PAR_CWT:B7ebVoGS=16.37 en:B7ebVoGS openai.2025-02-07 ai_request(all=134 err=0.00%) translation(all=268 err=1.12%) cwt(all=2927 err=0.82%)