Przygotowania do wyprawy Vorbereitungen für die Expedition Preparations for the trip Préparation de l'expédition Preparativos para a expedição Подготовка к экспедиции

Po słowach Tomka zapanowała w izbie chwila kłopotliwego milczenia. After Tomek's words, there was a moment of embarrassing silence in the room. Depois das palavras de Tomás, houve um momento de silêncio incómodo na sala. Każdy z obecnych stracił już przecież kogoś z najbliższych lub za kimś tęsknił. Afinal de contas, todos os presentes já perderam ou sentem a falta de alguém que lhes é próximo. Toteż łowcy szczerze współczuli Hunterowi. Os caçadores simpatizaram sinceramente com Hunter. W milczeniu spoglądali na jego pochyloną na piersi głowę. Ficaram a olhar em silêncio para a sua cabeça inclinada sobre o peito. Pierwszy odezwał się Smuga: O Blur foi o primeiro a manifestar-se:

– Nikt nie uchroni się przed swoim przeznaczeniem. - Nobody can protect themselves from their destiny. - Ninguém se pode proteger do seu destino. Zamiast więc teraz rozmyślać o smutnych koniecznościach życia, zastanówmy się nad tym, co nas czeka podczas wyprawy. So instead of thinking about the sad necessities of life now, let's think about what awaits us during the trip. Assim, em vez de nos determos agora nas tristes necessidades da vida, pensemos no que nos espera durante a expedição. Przede wszystkim każdy powinien się orientować w stosunkach panujących w Kenii i Ugandzie, aby nie narazić się później na różne niespodzianki. First of all, everyone should be aware of the relations prevailing in Kenya and Uganda, so as not to be exposed to various surprises later. Antes de mais, todos devem familiarizar-se com as relações no Quénia e no Uganda, para não se exporem a várias surpresas mais tarde.

– Muszę wyjaśnić, że pan Smuga, jak zwykle podczas naszych łowów, będzie odpowiedzialny za bezpieczeństwo uczestników ekspedycji – poinformował Wilmowski. - Devo esclarecer que o Sr. Smuga, como é habitual durante as nossas caçadas, será responsável pela segurança dos participantes na expedição", informou Wilmowski. – Jest doświadczony, już kilkakrotnie podróżował po Afryce, ja znów słyszałem dużo o tym kontynencie, lecz bosman i mój syn przybyli tu po raz pierwszy. - He is experienced, he has traveled around Africa several times, I have heard a lot about this continent again, but the boatswain and my son came here for the first time. - Ele é experiente, tendo já viajado várias vezes por África, e eu já tinha ouvido falar muito sobre o continente, mas o homem descalço e o meu filho vinham cá pela primeira vez. Tymczasem, jak zaznaczył pan Smuga, dla uniknięcia w przyszłości niespodzianek wszyscy powinniśmy znać tutejsze warunki, a nawet i trochę historii tego kraju. Entretanto, como salientou o senhor deputado Smuga, para evitar surpresas no futuro, todos nós deveríamos conhecer as condições locais e até um pouco da história do país. Porozmawiajmy więc teraz na interesujące nas tematy. Falemos agora dos temas de interesse.

– Jeżeli o mnie chodzi, to orientuję się już w historii Afryki – wtrącił Tomek niby obojętnym tonem, lecz przekorne błyski w jego oczach świadczyły, że od dawna przewidział możliwość sprawienia ojcu niespodzianki. - No que me diz respeito, já conheço a história de África", interveio Tomás num tom aparentemente indiferente, mas o brilho perverso nos seus olhos mostrava que há muito tinha previsto a possibilidade de uma surpresa para o pai. - Что касается меня, то я уже знаю историю Африки, - вмешался Том, казалось бы, безразличным тоном, но извращенный блеск в его глазах свидетельствовал о том, что он давно предвидел возможность сюрприза для своего отца.

– Hm, z twoich słów wynika, że wiesz coś niecoś o Kenii i Ugandzie – zdziwił się Wilmowski. "Hmm, you say you know a thing or two about Kenya and Uganda," said Wilmowski. - Pelo que disse, parece que sabe alguma coisa sobre o Quénia e o Uganda", gracejou Wilmowski. - Хм, судя по вашим словам, вы кое-что знаете о Кении и Уганде, - проворчал Вильмовский. – Może więc podzielisz się z nami swymi wiadomościami? - Why don't you share your news with us? - Então, porque não partilha connosco as suas novidades? - Так почему бы вам не поделиться с нами своими новостями?

Tomek rozsiadł się wygodnie, położył dłoń na głowie siedzącego przy nim Dinga i przymrużywszy oczy, wyrecytował nieomal jednym tchem: Tomás sentou-se confortavelmente, pôs a mão na cabeça de Ding que estava sentado ao seu lado e, apertando os olhos, recitou quase de um só fôlego: Том уселся поудобнее, положил руку на голову сидящего рядом Динга и, прищурив глаза, почти на одном дыхании произнес:

– W końcu czternastego wieku Portugalczycy, jako pierwsi z Europejczyków, zainteresowali się wschodnimi wybrzeżami Afryki. - At the end of the fourteenth century, the Portuguese were the first Europeans to become interested in the eastern shores of Africa. - No final do século XIV, os portugueses foram os primeiros europeus a interessar-se pelas costas orientais de África.

– Fiu, fiu! - Ufa, ufa! - Фух, фух! A toś sięgnął, brachu, głęboko – mruknął bosman Nowicki, rozsiadając się wygodniej. And you reached deep, bro, muttered Petty Officer Nowicki, sitting down more comfortably. E tu foste fundo, mano", murmurou o Contramestre Nowicki, sentando-se mais confortavelmente. А ты глубоко забрался, брат, - пробормотал старшина Новицки, усаживаясь поудобнее.

Tomek spojrzał na niego z wyrzutem i ciągnął dalej: Tom looked at him reproachfully and continued: O Tomás olhou para ele com ar de reprovação e continuou:

– Wyparli arabskich i perskich kupców, a potem w różnych punktach wybrzeża rozmieścili małe garnizony wojskowe dla ochrony swych interesów. “They displaced Arab and Persian merchants, and then deployed small military garrisons at various points along the coast to protect their interests. - Они вытеснили арабских и персидских купцов, а затем разместили небольшие военные гарнизоны в различных точках побережья для защиты своих интересов. W pierwszej połowie osiemnastego wieku Arabowie z Omanu[8], wezwani na pomoc przez współbraci zamieszkałych w Afryce Wschodniej, wyparli Portugalczyków z północnej części wybrzeża. W następnym stuleciu Arabowie od dawna osiedleni na Czarnym Lądzie, uwolnili się od opieki Omańczyków. In the next century, the Arabs, long settled in the Black Continent, freed themselves from the care of the Oman. Pod rządami Sayyeda Burghasa stali się wyłącznymi panami wschodnich wybrzeży. Under Sayyed Burghas, they became the sole masters of the eastern shores. W głąb lądu w poszukiwaniu kości słoniowej oraz niewolników udawały się tylko pojedyncze karawany. Duże zasługi położyli również angielscy i amerykańscy misjonarze, którzy, krzewiąc wśród Murzynów chrześcijaństwo, badali jednocześnie kraj. Great merits were also made by English and American missionaries who, while spreading Christianity among the Negroes, at the same time explored the country. Большой вклад внесли также английские и американские миссионеры, которые, распространяя христианство среди негров, одновременно исследовали страну. Dopiero w roku tysiąc osiemset czterdziestym ósmym pierwszy biały podróżnik, Rebmann, ujrzał Kilimandżaro, najwyższą górę Afryki. Только в тысяча восемьсот сорок восьмом году первый белый путешественник Ребманн увидел Килиманджаро - самую высокую гору Африки. W następnym roku Krapf[9] zobaczył ośnieżone szczyty Kenii. W końcu dziewiętnastego wieku Niemcy i Anglicy podzielili między siebie wschodnią Afrykę Równikową. At the end of the nineteenth century, the Germans and the English divided East Equatorial Africa among themselves. Wtedy to właśnie Kenia stała się kolonią angielską, a Uganda protektoratem. It was then that Kenya became an English colony and Uganda became a protectorate.

[8] Oman leży w południowo-wschodniej części Półwyspu Arabskiego. [8] Oman is situated in the southeastern part of the Arabian Peninsula.

[9] Johann Ludwig Krapf (1810–1881) – niemiecki misjonarz i badacz Afryki. W 1837 r. udał się jako misjonarz do Abisynii, a w 1844 osiedlił się w Rabai koło Mombasy. Krapf z misjonarzami J. Rebmannem (1820–1881) i J. Erhardtem (1823–1901) odbył kilka podróży po Afryce Wschodniej, podczas których zasłyszał od krajowców o wielkich jeziorach w głębi kontynentu. Krapf with the missionaries J. Rebmann (1820–1881) and J. Erhardt (1823–1901) made several trips to East Africa, during which he heard from natives about great lakes in the interior of the continent. W 1855 r. Erhardt opublikował mapę jezior, która zachęciła Anglików Burtona i Speke'a do podjęcia wypraw i odkrycia źródeł Nilu.

Chłopiec odetchnął głęboko. The boy took a deep breath. Triumfująco spojrzał na mężczyzn. He looked triumphantly at the men.

– Brawo, Tomku! Skąd się tego wszystkiego dowiedziałeś? How did you find out all this? – zapytał Smuga.

– Z encyklopedii w londyńskiej bibliotece – wyjaśnił Tomek z zadowoleniem.

– Można ci powinszować roztropności i pilności – pochwalił ojciec. - Можно похвалить тебя за благоразумие и трудолюбие", - похвалил его отец. – Widzę, że jesteś dobrze przygotowany na tę wyprawę. Może teraz pan Hunter łaskawie poinformuje nas o stosunkach panujących wśród krajowców, z którymi podczas łowów będziemy musieli się zetknąć. Может быть, господин Хантер теперь любезно расскажет нам об отношениях между деревенскими жителями, с которыми нам придется столкнуться во время охоты.

– Ludy zamieszkujące Kenię żyją jeszcze w stanie plemiennym, to znaczy grupują się w plemionach, nie tworząc jakiegokolwiek państwa[10] – wyjaśnił Hunter. - Народы, проживающие в Кении, до сих пор живут в племенном состоянии, то есть группируются в племена, не образуя никакого государства,[10] - пояснил Хантер. – Ludność nie jest zbyt liczna z powodu dużej śmiertelności, no i panoszącego się do niedawna jeszcze handlu niewolnikami. - Численность населения не очень велика из-за высокой смертности и работорговли, которая еще недавно носила массовый характер. Poszczególne plemiona często prowadzą między sobą wojny o bydło bądź bronią się przed białymi kolonistami zagarniającymi im najlepsze pastwiska. Individual tribes often wage war for cattle or defend themselves against white colonists seizing their best pastures. Отдельные племена часто ведут между собой войны за скот или защищаются от белых колонистов, захватывающих их лучшие пастбищные земли. Obecnie najwięcej kłopotu sprawiają wojowniczy Masajowie i Nandi[11], którzy napadają nie tylko na swych słabszych współbraci, ale także na pociągi kursujące od roku tysiąc dziewięćset pierwszego na linii Mombasa–Kisumu. At present, the most troublesome are the militant Maasai and Nandi [11], who attack not only their weaker fellows, but also the trains that have been running on the Mombasa-Kisumu line since 191. В настоящее время наибольшие проблемы доставляют воинственные масаи и нанди,[11] которые нападают не только на своих более слабых собратьев, но и на поезда, которые с тысяча девятьсот первого года курсируют по линии Момбаса - Кисуму. Mimo to dotarcie koleją do granic Ugandy stanowi najłatwiejszy odcinek naszej marszruty. Тем не менее, достижение границы Уганды по железной дороге - самая легкая часть нашего похода.

[10] Anglicy zarządzający wówczas Kenią przyznali garstce Europejczyków najbardziej urodzajne grunty, skazując tym samym krajowców na głód bądź niewolniczą pracę. [10] Затем англичане, управляя Кенией, отдали наиболее плодородные земли горстке европейцев, обрекая коренное население на голодную смерть или рабский труд. Toteż szczególnie po II wojnie światowej, tak jak w całej Afryce, wzmógł się w Kenii ruch narodowowyzwoleńczy. Therefore, especially after World War II, as in the rest of Africa, the national liberation movement grew in Kenya. Powstało wiele partii pod przewodnictwem przywódców afrykańskich. Many parties were created under the leadership of African leaders. Domagały się one zniesienia ustaw pozbawiających Murzynów ziemi, zlikwidowania dyskryminacji rasowej oraz przyznania Kenii autonomii. Они требовали отмены законов, лишающих чернокожих земли, ликвидации расовой дискриминации и предоставления Кении автономии. W 1952 r. Anglicy zdelegalizowali Afrykański Związek Kenii i aresztowali jego przywódcę, Jomo Kenyattę, pod pretekstem, że partia ta jakoby ma kierować terrorystycznym stowarzyszeniem Mau-Mau. В 1952 г. англичане объявили Африканский союз Кении вне закона и арестовали его лидера Джомо Кеньятту под предлогом того, что партия якобы возглавляет террористическую ассоциацию "Мау-Мау". W Kenii zaprowadzono stan wyjątkowy. Około 87 tys. krajowców zamknięto w obozach. Rozgorzały walki powstańcze, którym przewodziły szczepy: Kikuju, Embu, Meru i Wakamba. Insurgent fights broke out, led by the following tribes: Kikuyu, Embu, Meru and Wakamba. Dopiero w 1959 r. Anglicy znieśli stan wyjątkowy. Ze zjednoczonych krajowych partii powstał Afrykański Związek Narodowy Kenii. The Kenya African National Union was formed from the united national parties. Dzięki jego zdecydowanej postawie Anglicy zwolnili Jomo Kenyattę i przyrzekli pewne ustępstwa Afrykanom. Благодаря его решительности англичане освободили Джомо Кеньятту и пошли на некоторые уступки африканцам.

[11] W 1907 r. ekspedycja angielska pokonała plemię Nandi i usunęła je do rezerwatu. [11] В 1907 г. английская экспедиция разгромила племя нанди и переселила его в резервацию.

– Jak sobie przypominam, Masajowie zamieszkują okolice Kilimandżaro. - As I recall, the Maasai live around Kilimanjaro. Tam, w razie niesprzyjających warunków w Ugandzie, mamy zamiar odbyć drugą część łowów – wtrącił zafrasowany Wilmowski.

– Postaramy się nawiązać z nimi przyjazne stosunki. Znam jednego z ich wodzów – uspokoił go Hunter. – Gorzej jednak będzie w Ugandzie, dokąd musimy się udać, aby schwytać goryle i okapi. "But it will be worse in Uganda, where we have to go to catch gorillas and okapi." Przecież wpływy Anglików są tam jeszcze bardzo powierzchowne. After all, the influence of the English is still very superficial there. Mieszkańcy południowej i zachodniej części Ugandy nie są zbyt łatwi do ujarzmienia. Inhabitants of the southern and western parts of Uganda are not very easy to tame. W przeciwieństwie do plemion zamieszkujących Kenię dawno już utworzyli kilka silnych królestw. В отличие от племен, живущих в Кении, они уже давно создали несколько сильных королевств. Największą rolę odgrywa królestwo Bugandy, od którego, razem z resztą wcielonych prowincji, cały kraj przybrał nazwę Ugandy[12]. The kingdom of Buganda plays the most important role, from which, together with the rest of the incorporated provinces, the whole country took the name of Uganda [12].

[12] Uganda, dawny protektorat brytyjski, od 1962 r. niepodległe państwo, składa się z szeregu królestw zachowanych z okresu przedkolonialnego. [12] Uganda, a former British protectorate and an independent state since 1962, consists of a series of kingdoms that have survived from the pre-colonial period. [12] Уганда, бывший британский протекторат и независимое государство с 1962 г., состоит из ряда королевств, сохранившихся с доколониального периода. Najważniejsze z nich, Buganda, dominuje nad innymi. Важнейшая из них, Буганда, доминирует над остальными. Bugandą rządził król, który opierając się na wielkich feudałach, dążył do uzyskania niepodległości Bugandy bądź całej Ugandy pod przewodnictwem Bugandy. Buganda was ruled by a king who, based on great feudal lords, sought independence for Buganda or all of Uganda under the leadership of Buganda. Бугандой управлял король, который, опираясь на крупных феодалов, добивался независимости Буганды или всей Уганды под руководством Буганды. W 1960 r. polityczna partia – Kongres Narodowy Ugandy – wysunęła żądanie natychmiastowej niepodległości państwa oraz ograniczenia władzy kabaki. В 1960 году одна из политических партий - Национальный конгресс Уганды - выдвинула требование немедленной независимости государства и сокращения власти кабаки. Angielski projekt połączenia Ugandy, Kenii i Tanganiki w Federację Afryki Wschodniej nie został zrealizowany. The English project to merge Uganda, Kenya and Tanganyika into the East African Federation has not been implemented. Английский проект по объединению Уганды, Кении и Танганьики в Восточно-Африканскую федерацию не осуществился.

Wilmowski uważnie słuchał tych wyjaśnień; teraz rozłożył na stole mapę. Wilmowski listened carefully to these explanations; now he spread the map out on the table. Вильмовский внимательно выслушал эти объяснения, теперь он расстелил на столе карту. Wszyscy się nad nią pochylili. Все склонились над ней.

– Wydaje mi się, że terenem naszych łowów będzie Buganda – odezwał się Smuga, podnosząc głowę znad mapy. - Мне кажется, что местом нашей охоты будет Буганда, - сказал Пятно, поднимая голову от карты.

– Kto tam jest obecnie władcą? - Кто сейчас там руководит? – zagadnął Wilmowski. - недоумевал Вильмовский.

– Kabaką, czyli królem, jest obecnie kilkuletni chłopiec Daudi Chwa – odparł Hunter. - Кабака, или король, в настоящее время - это мальчик Дауди Чва, которому уже несколько лет, - ответил Хантер.

– Jak krajowcy ustosunkowani są do białych? - Как соотечественники относятся к белым? – pytał dalej Wilmowski.

– Przyjaźnie, gdy to odpowiada ich interesom – rozpoczął Hunter. 'Friendships when it suits their interests,' Hunter began. - Они заводят друзей, когда это соответствует их интересам, - начал Хантер. – Kiedy w roku tysiąc osiemset siedemdziesiątym piątym Stanley przybył do Bugandy, ówczesny kabaka, Mutesa, oznajmił mu, że chętnie będzie widział misjonarzy w swoim kraju. - Когда в тысяча восемьсот семьдесят пятом году Стэнли прибыл в Буганду, тогдашний кабака Мутеса сказал ему, что он будет рад видеть миссионеров в своей стране. Ochłódł jednak szybko, gdy za nimi nie ujrzał wojska, koniecznego do ochrony przed zakusami Egipcjan. Однако он быстро остыл, не увидев позади них армии, необходимой для защиты от соблазнов египтян. Jego następca, Mwanga, dwukrotnie stawiał opór Anglikom. Его преемник Мванга дважды оказывал сопротивление англичанам. Teraz rządzi tam jego nieletni syn, bardziej ulegający wpływom, ale kto wie, czy nie jest to tylko cisza przed burzą. Now his underage son is ruling there, more influenced, but who knows if it's not just the silence before the storm. Теперь там заправляет его несовершеннолетний сын, который больше поддается его влиянию, но кто знает, не является ли это лишь затишьем перед бурей. Nieliczne oddziałki brytyjskie są „kroplą w morzu” w dżungli. The few British troops are a "drop in the ocean" in the jungle. Немногочисленные британские войска - это "капля в море" в джунглях.

Hunter zamilkł. Wilmowski i Smuga spojrzeli na siebie porozumiewawczo. Tropiciel słusznie przestrzegał ich przed niebezpieczeństwem. The tracker had rightly warned them of the danger. Следопыт справедливо предупредил их об опасности. Trzeba było mieć doborową, silną eskortę, aby się nie narazić na kłopoty. You had to have a good, strong escort not to run into trouble. Чтобы не попасть в беду, нужно было иметь хороший, сильный эскорт. Tylko bosman Nowicki zdawał się nie przejmować sytuacją. Только старшина Новицки, казалось, не был обеспокоен ситуацией. Wesoło mrugnął do Tomka, po czym odezwał się niefrasobliwie: He winked cheerfully at Tom, then said lightly: Он весело подмигнул Тому, а затем язвительно произнес:

– Coście tak, szanowni panowie, pospuszczali nosy na kwintę? - What are you, gentlemen, let their noses drop their noses on the fifth? - Что ж вы нос воротите, господа? Bugandczyki nie lubią Anglików i nie ma im się co dziwić. Бугандийцы не любят англичан, и это неудивительно. Któż by kochał najeźdźców? Кому понравятся захватчики? Nasza wyprawa to zupełnie inna para kaloszy. Наша экспедиция - это совсем другая пара каликов. Tomek pobawi się trochę z małoletnim kabaką i wyklaruje mu raz-dwa, że Polacy nie lecą na niczyją ziemię. Том немного поиграет с несовершеннолетним кабакой и раз-два разъяснит ему, что поляки не летают ни на чьей земле.

Tomek natychmiast się ożywił: Том сразу же оживился:

– Pan bosman podsunął mi pewną myśl – zawołał. – Jeśli król Bugandy jest tak młody, to na pewno usposobi się do nas przychylnie, gdy mu ofiarujemy jakąś ładną zabawkę. - Если король Буганды так молод, то он, несомненно, благосклонно отнесется к нам, когда мы предложим ему какую-нибудь красивую игрушку.

– Chyba kocioł do gotowania jeńców – mruknął Hunter. 'A cauldron for cooking the captives,' muttered Hunter. - Вероятно, это котел для приготовления пищи для пленников, - пробормотал Хантер.

– Czy oni są ludożercami? – zaniepokoił się Tomek.

– Wprawdzie nie słyszałem o tym, ale wiele dziwnych rzeczy można ujrzeć w głębi Czarnego Lądu – odparł Hunter.

– Nie martwmy się na zapas, a na wszelkie niespodzianki najlepszym lekarstwem jest odpowiednie zabezpieczenie się przed nimi – wtrącił Smuga. - Давайте не будем волноваться заранее, и лучшее средство от любых неожиданностей - это правильная защита от них", - вмешался Смуга. – Przede wszystkim musimy mieć pewną eskortę. - Прежде всего, нам необходимо надежное сопровождение. Kogo radzi pan zaangażować? Кому бы Вы посоветовали принять участие в проекте?

– Musimy się zastanowić. - Нам необходимо подумать. Idziemy między wojownicze plemiona, powinniśmy więc mieć ludzi odważnych i sprawnych, aby nie zawiedli w niebezpieczeństwie. Мы идем между враждующими племенами, поэтому у нас должны быть смелые и сильные люди, чтобы они не подвели в случае опасности. Masajowie będą się chyba najlepiej nadawali do tego celu. Вероятно, для этой цели лучше всего подойдут масаи.

– Czy oni naprawdę są tak dzielni? - Действительно ли они такие смелые? – zapytał Tomek.

– O, tak, odwaga ich jest powszechnie znana. To prawdziwi wojownicy – potwierdził tropiciel. – Wyobraź sobie, że już od niemowlęcia przygotowują chłopców do rzemiosła wojennego. - Imagine that they are preparing boys for the craft of war from infancy.

– W jaki sposób to robią?

– No, na przykład opasują niemowlętom łydki od kostek aż do kolan sznurem, a zdejmują go dopiero wtedy, gdy dziecko zaczyna chodzić. - Well, for example, they bind the calves of babies from ankles to the knees with a rope, and only take it off when the baby begins to walk. - Ну, например, они обвязывают веревкой икры младенцев от лодыжек до колен и снимают ее только тогда, когда ребенок начинает ходить. W ten sposób hamują rozwój tych mięśni, które, według rozpowszechnionego wśród Masajów mniemania, przeszkadzają człowiekowi w szybkim biegu i skoku. Таким образом, они тормозят развитие тех мышц, которые, по распространенному среди масаев мнению, мешают человеку быстро бегать и прыгать. Chłopcom zakuwają ramiona w metalowe obręcze, by naciskać mięśnie najwięcej pracujące przy strzelaniu z łuku. Руки мальчиков пристегивают к металлическим обручам, чтобы дать нагрузку на мышцы, которые больше всего работают при стрельбе из лука. Dzięki skrępowaniu mięśnie te nabierają większej sprawności, podobnie jak koń wyścigowy biegnie lepiej, gdy ma na nogach opaski ściągające mu mocno pęciny. За счет ограничения эти мышцы работают более эффективно, подобно тому, как скаковая лошадь бежит лучше, если у нее есть ножные ремни, стягивающие ее попоны. Te dziwne na pozór zabiegi sprawiają, że Masajowie osiągają wspaniałe rezultaty w chodzie, biegu, we wspinaniu się, w skokach, a także w strzelaniu z łuku, rzutach kamieniem lub oszczepem. These seemingly strange treatments make the Maasai achieve great results in walking, running, climbing, jumping, as well as archery, stone throwing or javelin. Эти странные на первый взгляд занятия позволяют масаям добиваться высоких результатов в ходьбе, беге, лазании, прыжках, а также в стрельбе из лука, метании камня или копья.

– Wobec tego musimy się postarać o Masajów – stwierdził Tomek. - Therefore, we have to try to get the Maasai - said Tom. - Учитывая это, мы должны приложить усилия для масаев", - заявил Том.

– Zgoda, niech będą Masajowie, jeżeli pan Hunter tak radzi – dodał Smuga. "All right, Maasai if Mr. Hunter advises so," Smuga added. - Согласен, пусть они будут масаи, если так советует господин Хантер, - добавил Смуга. – Gdzie ich znajdziemy?

– Dwa dni konnej jazdy od Nairobi przebywa plemię, z którego usług już korzystałem. - Two days of horse riding from Nairobi is a tribe whose services I have already used. Obóz ich powinien teraz znajdować się tutaj – mówiąc to, Hunter pochylił się nad mapą. Their camp should be here now. ”Saying that, Hunter bent over the map.

Nasi łowcy w skupieniu przysunęli się do niego i długo studiowali trasę wyprawy. Наши охотники сгрудились вместе и долго изучали маршрут экспедиции. W końcu Wilmowski postanowił:

– Wsiądziemy do pociągu w Mombasie i udamy się do Nairobi. - We will take the train in Mombasa and go to Nairobi. - Мы садимся на поезд в Момбасе и отправляемся в Найроби. Tam postaramy się zwerbować kilku Masajów, po czym pojedziemy koleją aż do Kisumu. Там мы попытаемся завербовать нескольких масаев, а затем отправимся по железной дороге до Кисуму. Stamtąd wyruszymy do Kampali, skąd bez większych trudności powinniśmy się już dostać do Bugandy. From there, we will go to Kampala, from where we should get to Buganda without much difficulty. Оттуда мы отправимся в Кампалу, откуда уже без особых проблем должны были добраться до Буганды. Na zachodnim pograniczu, nad rzeką Semliki i w lasach Ituri, będziemy polować na goryle, okapi i lamparty. Na inne zwierzęta, jeżeli zajdzie konieczność, urządzimy wyprawę w okolice Kilimandżaro. Для других животных, при необходимости, мы организуем экспедицию в район Килиманджаро.

– Kiedy wyruszamy? – krótko zapytał Hunter.

– Musimy uzupełnić sprzęt obozowy. - Необходимо пополнить лагерное оборудование. Niewątpliwie zajmie nam to trochę czasu – zauważył Wilmowski. It will undoubtedly take some time, Wilmowski noted. Это, несомненно, займет у нас некоторое время", - отметил Вильмовский. – Zapewniono nas, że tutaj można nabyć taniej niż w Europie ekwipunek konieczny na wyprawę. - We were assured that here you can buy the equipment necessary for the expedition cheaper than in Europe. - Нас заверили, что необходимое для экспедиции оборудование здесь можно приобрести дешевле, чем в Европе.

– Tak też jest rzeczywiście – potwierdził Hunter. – Ponadto w ten sposób unika się przewożenia statkiem zbyt wielu bagaży. - In addition, this avoids carrying too much luggage on the ship. - Кроме того, это позволяет избежать перевозки слишком большого количества багажа на судне. Dopiero za trzy dni odjedzie stąd pociąg do Nairobi, nie ma więc pośpiechu. Поезд в Найроби отправится отсюда только через три дня, так что спешить некуда.

– Czy pociągi odchodzą tak rzadko? - Do trains depart so rarely? – zdziwił się Tomek.

– Linia Mombasa–Kisumu obsługiwana jest dwa razy w tygodniu. Ponieważ pociąg odjechał wczoraj rano, następny wyruszy dopiero za trzy dni.

– Mimo to nie traćmy czasu i przygotujmy się do drogi jak najszybciej – doradził Smuga.

– Słusznie, najlepiej uczynimy, zaopatrując się od razu we wszystko, czego potrzebujemy na wyprawę – poparł go Wilmowski. - Правильно, нам лучше сразу запастись всем необходимым для экспедиции, - поддержал его Вильмовский. – Pan Hunter zapewne będzie mógł zaprowadzić nas do sklepu, w którym uzupełnimy ekwipunek. - Мистер Хантер, вероятно, сможет привести нас к магазину, где мы сможем пополнить запасы снаряжения.

– Bardzo chętnie – zgodził się Hunter. – Jeżeli macie, panowie, ochotę, to chodźmy natychmiast.

Wkrótce łowcy w towarzystwie tropiciela znaleźli się w dzielnicy europejskiej. Soon the hunters, accompanied by a tracker, found themselves in the European Quarter. Białe wille wprost ginęły wśród drzew i kwitnących krzewów. The white villas were simply lost among the trees and flowering shrubs. Белые виллы прямо-таки терялись среди деревьев и цветущих кустарников. Tu i ówdzie rosły kilkusetletnie, olbrzymie baobaby, sprawiające wrażenie słoni świata roślinnego. Here and there grew several hundred-year-old giant baobabs, giving the impression of elephants of the plant world. То тут, то там росли огромные баобабы, возраст которых достигал нескольких сотен лет, создавая впечатление слонов растительного мира. Tysiące palm kokosowych wysoko, u szczytu smukłych pni powiewało zielonymi wachlarzami liści. Thousands of coconut palms high, at the top of slender trunks, fluttered green fans of leaves. Тысячи кокосовых пальм на верхушках стройных стволов распускали зеленые веера листьев. Podróżnicy wsiedli do ryksz, wygodnych, dwukołowych powozików ciągniętych przez na biało ubranych kulisów. The travelers got into rickshaws, comfortable two-wheeled buggies hauled by white-clad backstage. Путешественники садились в рикши - удобные двухколесные повозки, запряженные одетыми в белое кули. Pomknęli w kierunku centrum miasta leżącego wokół starego portu. Они двинулись к центру города, огибая старую гавань.

Niebawem ryksze znalazły się w dzielnicy indyjskiej. Вскоре рикши появились в индийском квартале. Niezbyt wysokie, jasne domy wysuwały się osłoniętymi balkonami i przybudówkami ponad ulice. The low-rise, bright houses rose above the streets with sheltered balconies and outbuildings. Невысокие светлые дома с балконами и пристройками возвышались над улицами. W podcieniach przed sklepami siedzieli w kucki poważni handlarze indyjscy, arabscy lub goańscy. Serious Indian, Arab, or Goan traders squatted in the front arcades of the shops. В аркадах перед магазинами, сгорбившись, сидели серьезные индийские, арабские или гоанские торговцы. Nie zapraszali przechodniów do oglądania swych towarów, jak to się dzieje w innych wschodnich miastach, lecz na widok wchodzącego do sklepu klienta natychmiast podnosili się ze spokojem i z wielką powagą. Они не приглашали прохожих посмотреть на их товары, как это принято в других восточных городах, но при виде покупателя, входящего в магазин, сразу же поднимались, сохраняя спокойствие и серьезность. Na wąskich, krętych uliczkach ryksze posuwały się bardzo wolno. Рикши двигались очень медленно по узким извилистым улочкам. Tomek z uwagą przyglądał się wystawom sklepowym. Nie brak tu było wyrobów ze złota, z kości słoniowej, piór strusich, drogich kamieni, jak i oryginalnych indyjskich tkanin stanowiących główny przedmiot handlu. Не было недостатка в золоте, слоновой кости, страусовых перьях, дорогих камнях, а также оригинальном индийском текстиле - основных предметах торговли. W dzielnicy indyjskiej szczególną uwagę zwracały kobiety o rysach twarzy niezwykle regularnych, o pięknych, poważnych oczach, ubrane w różnokolorowe suknie i wąskie spodnie zakończone u dołu szeroką falbanką. В индийском квартале особое внимание привлекали женщины с необычно правильными чертами лица и красивыми, серьезными глазами, одетые в разноцветные платья и узкие брюки, заканчивающиеся внизу широкой оборкой. Ich szyje, ręce, nogi, uszy i nawet nosy zdobiły bogato rzeźbione srebrne lub złote obręcze, niekiedy wielkiej wartości artystycznej. Их шеи, руки, ноги, уши и даже носы были украшены богато вырезанными серебряными или золотыми обручами, иногда представлявшими большую художественную ценность.

Dzielnica murzyńska przedstawiała odmienny widok. Przeważały tu niskie lepianki o małych okienkach, niekiedy o ścianach z chrustu, niepobielane, z dachami pokrytymi liśćmi palmowymi. Здесь преобладали низкие домики с маленькими окнами, иногда со стенами из хвороста, не обветренные, с крышами, покрытыми пальмовыми листьями. Garbate zebu pasące się na jednym z placów przypomniały Tomkowi wyspę Cejlon, na której był w ubiegłym roku, lecz teraz nie miał czasu na wspomnienia, gdyż ryksze wtoczyły się do arabskiej dzielnicy miasta. Горбатые зебу, пасущиеся на одной из площадей, напомнили Тому остров Цейлон, где он побывал в прошлом году, но сейчас у него не было времени предаваться воспоминаниям, поскольку рикши вкатились в арабский квартал города. Tutaj barwny potok ludzi przedstawiał mieszaninę ras, narodowości i języków. Here, the colorful flow of people represented a mixture of races, nationalities and languages. Здесь пестрый поток людей представлял собой смесь рас, национальностей и языков. Widziało się Arabów, Hindusów, Goańczyków, Europejczyków i prawdziwe mrowie Murzynów o odcieniach skóry od jasnobrązowej do czarnej. You saw Arabs, Indians, Goans, Europeans and a real swarm of Negroes with skin tones ranging from light brown to black. Здесь можно было увидеть арабов, индийцев, гоанцев, европейцев и настоящее множество негров с кожей от светло-коричневого до черного цвета. Tomek z zapartym tchem spoglądał na przechodniów, z których wielu wyglądem swym przypominało, jakby żywcem wzięte z obrazów, typy piratów i handlarzy niewolników. Том с затаенным дыханием смотрел на прохожих, многие из которых выглядели как пираты и работорговцы, сошедшие с картин. Napatrzywszy się do syta, łowcy powrócili do dzielnicy indyjskiej. After eating, the hunters returned to the Indian quarter. Налюбовавшись вдоволь, охотники вернулись в индейский квартал. Hunter polecił kulisom zatrzymać się przed dużym sklepem. Hunter told the backstage to stop in front of a large store. Хантер приказал остановиться перед большим магазином. Powitani uprzejmie przez wysokiego Hindusa, właściciela sklepu, wkroczyli w chłodne mury domostwa. Вежливо приветствуя высокого индийца, владельца магазина, они вошли в прохладные стены дома.

W rozległym składzie piętrzyły się sterty najrozmaitszych przedmiotów. The vast storehouse was piled up with a variety of items. Można tu było nabyć wszystko, począwszy od igieł, a skończywszy na doskonałej broni palnej. Здесь можно было купить все - от иголок до отличного огнестрельного оружия.

Zakupy zajęły łowcom kilka godzin. The hunters took several hours to shop. Dla siebie i towarzyszy Wilmowski wybrał dwa duże zielone namioty brezentowe oraz cztery białe dla eskorty i tragarzy murzyńskich. Для себя и своих товарищей Вильмовский выбрал две большие зеленые брезентовые палатки и четыре белые - для сопровождающих и негров-носильщиков. Potem przyszła kolej na pięć wąskich, lecz wygodnych łóżek polowych, nad którymi rozwieszało się szczelnie zapinane moskitiery, czyli muślinowe zasłony, chroniące przed owadami. Затем настала очередь пяти узких, но удобных полевых кроватей, над которыми были натянуты плотные москитные сетки, или муслиновые занавески, для защиты от насекомых. Każdy namiot wyposażono w składany stolik i umywalnię wykonaną z płótna nieprzemakalnego. Each tent is equipped with a folding table and a washbasin made of waterproof canvas. Каждая палатка оборудована складным столом и умывальником из непромокаемого холста. Wilmowski wybrał również kilka dokładnie zamykanych, blaszanych waliz. Wilmowski also selected several tightly closed tin suitcases. Вильмовский также выбрал несколько тщательно запечатанных жестяных чемоданов. Miały one chronić znajdujące się w nich przedmioty przed mrówkami, będącymi prawdziwą plagą dla podróżników i mieszkańców kraju. They were supposed to protect the items they contained from ants, which were a real scourge for travelers and inhabitants of the country. Они предназначались для защиты находящихся в них предметов от муравьев - настоящего бедствия для путешественников и местных жителей.

W głębi lądu krajowcy nie używali w owym czasie pieniędzy i nie znali ich wartości, należało więc zaopatrzyć się w towary zastępujące monety. Внутри страны сельские жители в то время не пользовались деньгами и не знали их ценности, поэтому для замены монет приходилось закупать товары. Za radą Huntera nasi łowcy zakupili bele białego perkalu oraz materiału bawełnianego, kolorowe szklane korale, zwane przez krajowców „same-same”, oraz kilka zwojów mosiężnego i miedzianego drutu. По совету Хантера наши охотники купили тюки белого перкаля и хлопчатобумажной ткани, цветные стеклянные бусы, которые деревенские жители называют "сам-сама", и несколько мотков латунной и медной проволоки. Jak wyjaśnił Tomkowi ojciec, szklane korale zastępowały Murzynom monetę miedzianą, materiały srebrną, a drut mosiężny złotą. As Tomek's father explained, glass beads replaced Negroes with a copper coin, silver materials, and a brass wire with gold. Как объяснил Тому отец, стеклянные бусы заменили неграм медные монеты, ткань - серебро, а латунную проволоку - золото.

Następnie nabyto zapasową odzież, koce, lekarstwa, żywność, sól, tytoń oraz kilka karabinów dla eskorty. Затем были приобретены запасная одежда, одеяла, медикаменты, продовольствие, соль, табак и несколько винтовок для конвоя. Wszystko to pakowano od razu w skrzynie i walizy. Tomek zapisywał, gdzie każdy przedmiot został umieszczony, aby później, w razie potrzeby, można go było łatwo odnaleźć. Tuż przed wieczorem paki załadowano na duży wóz, po czym łowcy zmęczeni całodziennymi zakupami powrócili do domku Huntera. Незадолго до вечера рюкзаки были погружены на большую телегу, после чего охотники, уставшие за день от покупок, вернулись в коттедж Хантера.