Start learning this lesson now

Tomek na Czarnym Lądzie - Alfred Szklarski, Opór Murzynów

Opór Murzynów

Hunter szybko formował karawanę do wymarszu. Jej czoło mieli tworzyć, oprócz przewodnika, Wilmowski, Tomek i dwóch Masajów. Za nimi stanęli gęsiego Kawirondo z przydzielonym im do niesienia bagażem, a dalej objuczone osły. Tylną straż stanowili Smuga, bosman Nowicki i trzej Masajowie.

Niemal w ostatniej chwili przed daniem hasła wymarszu przez Huntera Tomek zwrócił się do ojca:

– Tatusiu, tak bym chciał mieć przy sobie Samba.

Wilmowski spojrzał pytająco na tropiciela.

– Tomek naprawdę miewa dobre pomysły – odparł Hunter. – Radzę przydzielić Samba do jego dyspozycji. W ten sposób utrzymamy uwolnionego niewolnika z dala od Kawirondo, którzy patrzą na niego wilkiem.

– Ma pan słuszność. Tomku, zaopiekuj się nim – rzekł Wilmowski.

– Dziękuję, tatusiu. Obmyśliłem już dla niego wspaniałą funkcję. Poczekajcie na mnie chwilę, muszę jeszcze coś przygotować przed wyruszeniem w drogę.

Tomek pobiegł między drzewa; powrócił niebawem, trzymając w ręku długi, prosty kij. Teraz z podręcznej torby wydobył biało-czerwoną flagę, którą przymocował do drzewca.

– Sambo, będziesz niósł polską flagę na czele karawany – poinformował Murzyna.

Sambo, dumny jak paw z wyróżnienia, wziął chorągiew z rąk Tomka. Kilkakrotnie powiał nią wysoko ponad głową. Polska flaga załopotała w samym sercu Afryki.

– Skąd ci przyszedł do głowy ten pomysł? – zdumiał się Wilmowski, spoglądając ze wzruszeniem na syna.

– Przeczytałem w pamiętniku Stanleya, że kazał zawsze nieść chorągiew Stanów Zjednoczonych na czele swej karawany. Uważałem za słuszne uczynić podobnie. Toteż jeszcze w Londynie przygotowałem polski sztandar, aby wszyscy tutaj wiedzieli, kim jesteśmy – wyjaśnił chłopiec. – Chyba nie masz nic przeciwko temu, tatusiu?

– Muszę nawet przyznać, że twój pomysł bardzo mi się podoba. Dumny jestem, Tomku, że pamiętasz o ojczyźnie – odparł ojciec, śledząc wzrokiem łopoczący sztandar.

– A to mi setna niespodzianka! – zawołał bosman Nowicki. – Niech cię kule biją, brachu! Aż mnie w dołku ścisnęło, gdy po tylu latach tułaczki ujrzałem polską flagę.

Przyjaźnie klepnął chłopca w ramię i, gwiżdżąc Mazurka Dąbrowskiego, ochoczo powrócił na wyznaczone mu stanowisko.

– Słuchaj, Tomku! Jeżeli mamy naśladować Stanleya, to w chwili wymarszu wystrzelmy na wiwat – zaproponował Smuga.

– Wspaniała myśl – ucieszył się chłopiec, chwytając sztucer zawieszony na łęku siodła.

Hunter jeszcze raz sprawdził szyk ludzi gotowych do wymarszu. Na jego rozkaz rozległa się palba z dziesięciu strzelb. Murzyni krzyknęli donośnie, potrząsnęli dzidami.

Karawana ruszyła brodem przez rzekę Nzoia. Woda rozbryzgiwała się pod stopami biegnących Murzynów, którzy wrzeszczeli jak opętani, aby spłoszyć przebywające w pobliżu krokodyle. Wkrótce ekspedycja znalazła się na przeciwległym brzegu.

Tomek jechał stępa na koniu obok ojca i Huntera. Z zadowoleniem spoglądał na Samba niestrudzenie powiewającego flagą. Za nim ciągnął się długi łańcuch tragarzy, którego koniec stanowiła tylna straż karawany. Naraz Tomek zaczął pilnie nasłuchiwać, gdyż w tej chwili Sambo zanucił pieśń, którą sam ułożył:

„Mały biały buana jest odważny jak wielki lew! On nie boi się złych soko! On nie boi się nawet pana Castanedo, który bił biednego Samba. Mały biały buana to wielki wojownik. On nie pozwoli nikomu bić Samba. On kazał nieść piękną flagę. Teraz Sambo też jest wielkim człowiekiem i ma dużo jeść, a handlarza niewolników zbił wielki biały buana. Sambo kocha swego pana i jego dobrego psa, który jak lampart rzucił się do gardła złego pana Castanedo…”.

Tragarze znajdujący się w pobliżu Samba natychmiast przekazali dalej mimo woli usłyszaną wiadomość. Wśród Kawirondo zapanowało duże ożywienie.

– Do licha! – zaklął Hunter. – Sambo wypaplał już o pobiciu Castanedo. Że też Murzyni nie potrafią trzymać języka za zębami!

– Ha! Nic na to nie poradzimy – zauważył Wilmowski. – Znajdujemy się przecież na najbardziej plotkarskim kontynencie świata.

– Trzeba zaraz ostrzec pana Smugę, że Kawirondo dowiedzieli się o wszystkim. Musimy zachować czujność, jeżeli nie chcemy się narazić na przykre niespodzianki – zachmurzył się Hunter.

– Tomku, poproś do nas pana Smugę – polecił Wilmowski.

Chłopiec osadził konia na miejscu, gwizdnął na Dinga. Murzyni opanowali swe podniecenie. Rozpoczęli monotonną pieśń, lecz gdy mijali chłopca, przyspieszali kroku. Po chwili Tomek uderzył konia cuglami i podjechał do tylnej straży.

– Zatęskniłeś za nami, brachu, co? – roześmiał się bosman. – Niech wieloryb połknie tę Afrykę! Przypomina mi ona warszawską łaźnię na Krakowskim Przedmieściu.

– Może po tej parówce nabierze pan ochoty do wspinaczki na lodowiec Kilimandżaro – zażartował Tomek.

– A dajże mi spokój, utrapieńcze, z tymi górami! Nie mam zamiaru wytrząsać mego bosmańskiego brzucha, skacząc po lodowcach. Wolę już słuchać murzyńskich kołysanek, chociaż jeżeli wkrótce nie przestaną śpiewać, to usnę i zwalę się ze szkapy.

– Lepiej niech pan nie zasypia, bo pan Hunter mówi, że z tego śpiewania może przydarzyć się nam co złego – poinformował Tomek.

– Co masz na myśli? – zapytał Smuga.

– Byłem na to przygotowany, znając zwyczaje Murzynów. Oni lubują się w chwaleniu wszystkiego, co dla nich niezwykłe. Już z samej wdzięczności Sambo będzie śpiewał o twoich i bosmana czynach – powiedział Smuga.

– Co on tam wyśpiewywał? – zagadnął marynarz.

– Nie mogłem wszystkiego dobrze zrozumieć, ale bardzo chwalił pana, mnie i Dinga.

– Hm, bierz licho tych Kawirondziaków, niech sobie Sambo śpiewa – mruknął zadowolony bosman.

– Właśnie tatuś przysłał mnie po pana Smugę – oświadczył Tomek. – Pan Hunter jest bardzo zaniepokojony, obawia się teraz jakichś niespodzianek ze strony tragarzy.

– Bosmanie, miej na wszystko oczy i uszy otwarte. Jadę z Tomkiem do Andrzeja – zarządził Smuga, popędzając wierzchowca arkanem.

Przynaglone konie szybko dognały czoło karawany.

– Tomek powiedział ci już zapewne, że Kawirondo dowiedzieli się o zajściu z Castanedo – zaczął Wilmowski, gdy Smuga znalazł się przy nim. – Pan Hunter przewiduje nieoczekiwane kłopoty.

– Obawa może się okazać całkowicie uzasadniona – przyznał Smuga. – Castanedo ma u Kawirondo wielki mir. Miejmy jednak nadzieję, że damy sobie z nimi radę.

– Chciałem, żebyś wiedział o tym, i dlatego prosiłem cię do nas – dodał Wilmowski.

– Byłem na to przygotowany, gdyż znam domyślność i ciekawość Murzynów. Spostrzegłem też zaraz ich podniecenie, gdy podawali sobie wiadomość zaczerpniętą z piosenki Samba – oświadczył Smuga. – Radzę przyspieszyć tempo marszu.

– Zaraz wydam Mescherje odpowiednie polecenie. To inteligentny człowiek, więc w lot pojmie, o co chodzi – powiedział Hunter. – Im szybciej oddalimy się od siedziby Castanedo, tym lepiej dla nas.

Wkrótce rozległy się gardłowe głosy Masajów, przynaglające tragarzy do szybszego kroku. Droga wiła się teraz między pagórkami. Rosnące na nich drzewa łagodziły trochę płynący z nieba potok słonecznego żaru. Co pewien czas tragarze przystawali, aby nabrać tchu, lecz w najgorętszych godzinach dnia Hunter nie pozwolił na dłuższy wypoczynek, obiecując Murzynom suty posiłek na wieczornym biwaku. Kawirondo milcząco przyjmowali wszystkie polecenia i, jak dotąd, marsz odbywał się bez jakichkolwiek przeszkód. Słońce mocno pochyliło się ku linii horyzontu.

– Uszliśmy dzisiaj ładnych kilka mil – zauważył Wilmowski. – Czy nie wydaje się panu dziwne, że nie spotykamy wiosek murzyńskich?

– Znajdujemy się pomiędzy terenami Kawirondo i Luo – odparł Hunter. – Wkrótce powinniśmy przekroczyć granice Ugandy. Jeżeli wszystko dobrze pójdzie, to jutro będziemy mogli nająć nowych tragarzy.

– Nie mamy powodów do narzekania na Kawirondo, nie sprawili nam przecież dotąd najmniejszego kłopotu – zauważył Wilmowski, który nie podzielał obaw przewodnika.

– Wolę zawsze przewidywać najgorsze – odrzekł sceptycznie Hunter. – Czas już stanąć na nocleg, pojadę trochę szybciej naprzód, żeby się rozejrzeć za odpowiednim miejscem na obóz.

Wkrótce tropiciel zniknął wśród pagórków. Dzięki przynaglaniu Masajów, których ochrypłe głosy odzywały się co chwila, tragarze utrzymywali niezłe tempo marszu, lecz było widać, że gonią resztkami sił. Toteż Wilmowski odetchnął z ulgą, gdy z dala usłyszał strzał.

– Dlaczego pan Hunter strzela? – zaniepokoił się Tomek.

– Prawdopodobnie upolował coś dla nas na kolację – domyślił się Wilmowski. – Trzeba przyznać, że tragarze zasłużyli na obfity posiłek.

Murzyni widocznie podzielali zdanie Wilmowskiego, gdyż samorzutnie przyspieszyli kroku. Niebawem karawana dotarła do rozległej sawanny porosłej pożółkłą trawą. Zaraz też łowcy ujrzeli przywiązanego do drzewa wierzchowca Huntera, a jego samego nieco dalej. Kawirondo złożyli skrzynie na ziemi. Kilku z nich pobiegło ku Hunterowi, podczas gdy Masajowie przystąpili natychmiast do rozbijania obozu. Nim rozpięto namioty, Hunter pojawił się na czele Kawirondo niosących dużą zebrę. Murzyni zaraz zaczęli ściągać z niej skórę.

– Przecież nie będziemy jedli konia! – oburzył się Tomek.

– Dlaczego mielibyśmy nie jeść? – wtrącił Smuga. – Mięso młodych zebr jest zupełnie smaczne. O ile się nie mylę, jest to zebra Granta[39].

[39] Equus quagga boehmi – zwana jest też zebrą równikową. Ten najpospolitszy podgatunek z gatunku zebry stepowej zamieszkuje sawanny Afryki Wschodniej, zwłaszcza Kenię.

– Tak, to zebra Granta – przyznał Hunter. – Pasło się ich tutaj kilkanaście sztuk z gnu i ze strusiami. Miałem ochotę upolować antylopę, ale przewodnik stada, stary, potężny ogier, zwietrzył mnie zbyt szybko. Zaraz też zaczął rżeć i walić w ziemię kopytami. Zwierzęta miały się już na baczności, nie chcąc więc zmarnować dobrej okazji, strzeliłem do najbliższej sztuki.

Kilku Murzynów wzięło skórzane wory i udało się na poszukiwanie wody. Łowcy zrezygnowali z budowania bomy. Liczna karawana nie musiała się obawiać napaści dzikich zwierząt, rozpalono jedynie kilka ognisk, nad którymi zadymiły wkrótce kotły z gotującą się strawą.

– Tatusiu, co to za góra piętrzy się tam na północy? – zapytał Tomek, spoglądając w kierunku szczytu czerniejącego na tle jasnego nieba.

– To zapewne góra Elgon na pograniczu Kenii i Ugandy – odparł ojciec.

– Więc jesteśmy już tak blisko Ugandy? – ucieszył się Tomek. – Muszę zaraz spojrzeć na mapę.

Rozłożył na składanym stoliku dużą mapę Afryki. Szybko odszukał górę Elgon, leżącą na północny wschód od Jeziora Wiktorii. Odczytał wysokość – wynosiła cztery tysiące trzysta dwadziścia jeden metrów – po czym ustalił miejsce, w którym karawana rozbiła obóz na nocleg. Znajdowali się zaledwie kilka kilometrów od kropkowanej linii granicznej, biegnącej ukosem na południe od góry Elgon do Jeziora Wiktorii.

– Jutro powinniśmy wkroczyć do Ugandy – rzekł Tomek, chowając mapę.

Tymczasem ciemność wieczoru zapadła nad sawanną. Murzyni krzątali się przy posiłku. Niektórzy spożywali już smakowite kąski ledwo poddymionej pieczeni, inni przypiekali bądź smażyli ogromne jej kawały. Mescherje wysysał szpik z golenia zebry, podczas gdy Sambo pieczołowicie doglądał gotującej się w kotle zupy. Mieszał ją bardzo zręcznie i z uwagą zbierał szumowiny. Kawirondo znosili paliwo, poprawiali płonące ogniska, których ruchoma jasność migotała na ich nagich brązowych ciałach oraz czerwieniących się teraz namiotach i gubiąc się w głębi pobliskich drzew, rzucała pomiędzy gałęziami fantastyczne cienie.

Tomek gryzł suchary i przyglądał się malowniczej obozowej scenie, gdy nagle usłyszał głuche, odległe dudnienie bębna.

– Tam-tamy grają, bosmanie – odezwał się do siedzącego obok towarzysza.

– Czort z nimi – mruknął bosman. – Moje kiszki od dawna grają z głodu i nikt się temu nie dziwi. Pewno w jakiejś pobliskiej wiosce odbywają się tańce.

– Myli się pan. To nie jest głos bębna grającego do tańca – odparł Tomek. – Słyszałem, jak tatuś mówił, że Afryka jest najbardziej plotkarskim krajem na świecie. Interesujące wiadomości rozchodzą się tutaj wśród Murzynów szybciej niż w Europie wyposażonej w telegraf i telefony. A wie pan, jakim sposobem się to dzieje? Tam-tamy są telegrafem dżungli. Czy ten sposób dudnienia nie przypomina alfabetu Morse'a? – Wiesz co, brachu? Może i masz rację. Mówiono mi kiedyś, że Murzyni podają sobie różne wiadomości za pomocą bębnów – przyznał bosman, wsłuchując się w głuche dudnienie.

Przerwali rozmowę. Początkowo głos bębna rozbrzmiewał gdzieś na wschodzie, lecz niebawem dołączyły się do niego tam-tamy na północy i zachodzie.

– Chodźcie na kolację! – zawołał Wilmowski, zbliżając się do zasłuchanych dwóch przyjaciół.

– Tatusiu, czy nie wiesz, co za wieść niosą w tej chwili tam-tamy? – zagadnął chłopiec

– Mowę tam-tamów rozumieją w każdej wsi jedynie nieliczni „telegrafiści”. Oni to nadają i odbierają wiadomości, które rozpowszechniają wśród członków swego plemienia. Biali ludzie nie znają używanego przez nich szyfru i nie przeniknęli tajemniczej roli, jaką odgrywają bębny w życiu Murzynów. Pan Hunter jest zdania, że tam-tamy przekazują teraz jakieś wiadomości o nas – wyjaśnił Wilmowski. – Nie traćcie więc czasu i chodźcie na kolację.

Uczta obozowa przeciągała się. Kawirondo jakby zapomnieli o całodziennym, nużącym marszu; wydobywali z kotła palcami coraz to nowe kawały smacznego gotowanego mięsiwa. Pochylając się ku sobie, rozmawiali z ożywieniem.

– Ciekaw jestem, jaką wiadomość przekazały tam-tamy naszym tragarzom – zagadnął Hunter, bacznie obserwując zachowanie Murzynów.

– Więc przypuszcza pan, że oni zrozumieli mowę bębnów? – zapytał Wilmowski.

– Nie mam najmniejszej wątpliwości, że wśród nich znajduje się ktoś wtajemniczony w arkana tutejszego telegrafu – potwierdził tropiciel. – Czy nie zauważyliście, że od chwili gdy ozwały się bębny, tragarze zbierają się na uboczu i dyskutują w gromadkach?

– Będziemy czuwać na zmianę w nocy – wtrącił Smuga – coś mi się wydaje, że nadchodzą kłopoty, których tak się pan Hunter obawiał. Radzę więc teraz udać się na spoczynek, aby dobrze wypocząć przed jutrzejszym marszem.

– Ha, żeby to można było wiedzieć, co mówiły tam-tamy – westchnął Tomek.

Smuga obrzucił chłopca zamyślonym wzrokiem.

– Mam pewną myśl, Tomku – rzekł. – Zabierz na noc Samba do swego namiotu.

Zaniepokojony Wilmowski spojrzał na Smugę palącego krótką fajeczkę. Rada wytrawnego podróżnika udzielona po odezwaniu się chłopca skojarzyła się w głowie Wilmowskiego z myślą, że ten niezwykły przyjaciel mógł rozumieć mowę tam-tamów. Przebywał przecież długo w Afryce i poznał wiele jej tajemnic. Smuga jednak nie zdradzał ochoty do dalszej rozmowy. Poprosił Huntera o ustalenie kolejności dyżurów i wkrótce udał się na spoczynek. Z wyjątkiem Wilmowskiego, który pierwszy miał pełnić straż, reszta łowców poszła w jego ślady.

Tomek nie mógł zasnąć. Przewracał się z boku na bok, słuchając dudnienia bębnów. Tuż przy jego łóżku polowym rozłożył się na kocu dumny z wyróżnienia Sambo. Regularny, głęboki oddech młodego Murzyna stanowił najlepszy dowód, że nie rozumiał mowy tam-tamów.

O wschodzie słońca Hunter zarządził pobudkę. Gdy Tomek wyszedł z namiotu, Sambo kręcił się już przy dymiących kotłach. Masajowie zwijali obóz. Milczenie Kawirondo spożywających bez pośpiechu śniadanie od razu zwróciło uwagę Tomka.

Smuga przywołał Mescherje i polecił przynaglić tragarzy. Niewiele wszakże pomogła jego interwencja. Biali łowcy przygotowani byli już do wymarszu, podczas gdy Kawirondo jeszcze się posilali.

Hunter podszedł do łowców i szepnął:

– Oni chyba umyślnie opóźniają wyruszenie w drogę. Zwróćcie uwagę na ich ponure miny.

Smuga po raz drugi przywołał dowódcę Masajów.

– Mescherje, czy powiedziałeś im, że mają się pospieszyć?

– Mówią, że wczorajsze jedzenie im zaszkodziło – oświadczył Mescherje. – Nie chcą jeść prędko.

– Jeżeli jedzenie im szkodzi, to wylej je z kotłów na ziemię. Ruszamy w drogę – rozkazał Smuga.

– Co to ma znaczyć, Janie? – zaniepokoił się Wilmowski. – Czy nie lepiej dać jeszcze trochę czasu na posiłek?

– Bądź spokojny, nikt z Kawirondo nie zachorował po wczorajszej kolacji. Po prostu usiłują opóźnić marsz – odpowiedział Smuga.

Mescherje wydał swoim wojownikom odpowiednie polecenie. Zaledwie zdążyli wylać zawartość pierwszego kotła na ziemię, Kawirondo zaczęli krzyczeć i porwawszy dzidy, otoczyli Masajów. Smuga nie zawahał się ani chwili.

– Bosmanie, proszę pójść ze mną – rozkazał krótko. – Pan Hunter, ty, Andrzeju, i Tomek z Sambem zostańcie tu w pogotowiu.

Szybkim krokiem zbliżył się do wrzeszczących Kawirondo. Stanowczym głosem nakazał milczenie. Gdy się uspokoili, powiedział do Mescherje:

– Opróżniaj kotły!

Masajowie chwycili następny kocioł, chcąc wylać jego zawartość, lecz nagi, rosły Kawirondo przyskoczył do Smugi, wygrażając rękoma.

– Czego chcesz? – zimno spytał Smuga.

– Otruliście wczoraj Kawirondo! Dzisiaj jesteśmy chorzy, a wy nie dacie odpocząć i jeść! – odparł butnie tragarz.

Złowrogi szmer rozległ się wśród Murzynów. Kawirondo przysunął się bliżej do Smugi. Zanim zdążył dotknąć podróżnika, twarda jak żelazo pięść wylądowała na jego podbródku. Murzyn natychmiast stracił przytomność i osunął się na ziemię.

– Człowieka tego oddamy żołnierzom angielskim za szerzenie buntu – głośno powiedział Smuga. – Zwiąż go, Mescherje, i trzymaj pod strażą.

Masajowie wprawnie skrępowali ręce zemdlonego. Dwóch stanęło przy jeńcu z bronią gotową do użycia. Kawirondo, widząc porażkę swego przywódcy, byli niezdecydowani.

– Brać pakunki i ruszamy zaraz w drogę – rozkazał Smuga.

Kawirondo zaczęli szeptać między sobą.

Smuga wydobył z pochwy rewolwer. Zbliżył się do pierwszego z brzegu Murzyna.

– Bierz natychmiast pakunek! – polecił stanowczo.

Kawirondo zawahał się, lecz gdy Smuga dotknął jego piersi końcem chłodnej lufy, porwał z ziemi pakę i stanął gotowy do drogi. Pozostali Murzyni nie stawiali oporu. Tymczasem główny sprawca zamieszania przyszedł do siebie. Spoglądał na Smugę spode łba, lecz zachowywał się już zupełnie poprawnie.

Hunter, Tomek i jeden wojownik masajski ruszyli za niosącym flagę Sambem na czele karawany. Za nimi poszli gęsiego tragarze i zwierzęta juczne. Tak jak poprzedniego dnia, Smuga i bosman stanowili tylną straż. Tuż przed ich wierzchowcami dwaj Masajowie prowadzili przywódcę Kawirondo. Wilmowski i Mescherje szli po obydwu stronach łańcucha tragarzy.

Po pewnym czasie Wilmowski wstrzymał konia i zrównał się z tylną strażą. Przyłączył się do Smugi, który jakby zapomniawszy już o przykrym zajściu z Kawirondo, był w doskonałym humorze.

– Słuchaj, Janie, zaniepokoiłem się dzisiejszym wydarzeniem – zaczął Wilmowski. – Czy naprawdę masz zamiar wydać garnizonowi angielskiemu tego nierozsądnego Kawirondo? Wiesz, że nie lubię używać siły w stosunku do krajowców.

– Nie martw się niepotrzebnie, Andrzeju – uspokoił go Smuga. – Musiałem postąpić ostro, aby zapobiec dalszym kłopotom. Jestem pewny, że ten młody Murzyn wkrótce poprosi nas o darowanie kary i wtedy chętnie wybaczę mu nieposłuszeństwo.

– Zupełnie nie rozumiem tego nagłego oporu tragarzy – mówił zafrasowany Wilmowski. – Oby tylko nie wynikły z tego poważniejsze niesnaski.

Smuga przez dłuższą chwilę milczał zadumany. Potem spojrzał na przyjaciela i zaczął mówić:

– Kilka lat temu przebywałem przez jakiś czas w okolicy południowego wybrzeża Jeziora Wiktorii. Wówczas Watussi prowadzili wojnę z Niemcami, którzy chcieli usunąć ich siłą ze swej kolonii, Tanganiki[40]. W miarę mych skromnych możliwości szkoliłem Watussi w europejskiej taktyce wojennej…

[40] Tanganika – nazwa kontynentalnej części Tanzanii, dawnej kolonii niemieckiej, którą Niemcy utracili po przegranej I wojnie światowej. Od tej pory Tanganika stanowiła terytorium powiernicze ONZ aż do uzyskania niepodległości w 1964 r. Obecna Zjednoczona Republika Tanzanii obejmuje dawną Tanganikę oraz wyspy Zanzibar i Pemba.

– Nic o tym nie wiedziałem… – wtrącił Wilmowski.

– Ot, różnie w moim życiu bywało – rzekł Smuga. – Watussi nabrali do mnie zaufania. Zaprzyjaźniłem się z nimi. Poszczególne oddziałki murzyńskie musiały przekazywać sobie rozkazy oraz wiadomości dotyczące ruchów wroga. Byłem dowódcą jednego z nich. Dlatego też specjaliści od mowy tam-tamów zadali sobie wiele trudu, by choć trochę wtajemniczyć mnie w arkana afrykańskiego „telegrafu”[41].

[41] „Telegrafista” murzyński może przekazywać każdą wiadomość, nawet nadaną w niezrozumiałym dla niego narzeczu.

– Janie, czy to naprawdę możliwe? – zawołał Wilmowski zaskoczony nieoczekiwaną wiadomością. – Przecież nawet stare wygi afrykańskie twierdzą, że dźwięki nadawane przez tam-tamy posiadają częstotliwość nieuchwytną dla ucha Europejczyka!

– Nie dziwię się, że moje wynurzenia budzą niedowierzanie. Ale doświadczony w sprawach afrykańskich Europejczyk może odróżniać tony różnych bębenków i określić ich pochodzenie.

– Ba, lecz to nie znaczy, że potrafi odcyfrować tekst podawanej w ten sposób depeszy – zaoponował Wilmowski.

– Nie mylisz się – przyznał Smuga. – Mnie również nie zawsze udaje się rozszyfrować mowę tam-tamów, ale gdy bębny mówią znajomym mi narzeczem, co nieco odgadnę.

– Janie, jesteś chyba pierwszym Europejczykiem, który może się tym pochwalić! Zrozumiałeś, co bębny mówiły wczoraj? Smuga skinął głową.

– Cóż to była za wiadomość?

– Czarne Oko każe za wszelką cenę opóźnić marsz karawany białych łowców dzikich zwierząt – odparł Smuga.

– To wprost nie do wiary! – zawołał Wilmowski.

– Rozumiesz teraz, dlaczego musiałem złamać opór Kawirondo. Pragnę pokrzyżować nieznane nam plany Castanedo.

– Więc nasz rozrachunek z handlarzem niewolników jeszcze się nie skończył – zafrasował się Wilmowski.

– Przypuszczam, że knuje jakąś zemstę – przyznał Smuga. – Nie warto się tym zbytnio przejmować, aczkolwiek ostrożność jest jak najbardziej wskazana. Mam nadzieję, że jego wpływy nie przekraczają granicy Ugandy. Dlatego też im szybciej idziemy naprzód, tym lepiej dla nas.

– Oczywiście, masz słuszność, Janie! Chyba powinniśmy poinformować naszych towarzyszy o wiadomości przekazanej przez tam-tamy?

– Och, nie! To byłby błąd taktyczny. Nie mów nikomu, że zrozumiałem sygnały tam-tamów.

Opór Murzynów resistance|of the blacks The Resistance of the Blacks

Hunter szybko formował karawanę do wymarszu. Hunter|quickly|was forming|caravan|for|departure ||formte||| Hunter quickly formed the caravan for departure. Jej czoło mieli tworzyć, oprócz przewodnika, Wilmowski, Tomek i dwóch Masajów. its|front|they were to|create|besides|guide|Wilmowski|Tomek|and|two|Masai Its front was to be formed, in addition to the guide, by Wilmowski, Tomek, and two Masai. Za nimi stanęli gęsiego Kawirondo z przydzielonym im do niesienia bagażem, a dalej objuczone osły. |||||||||||||навантажені| behind|them|they stood|in a line|Kawirondo|with|assigned|to them|for|carrying|luggage|and|further|loaded|donkeys ||||||zugewiesenem|||||||| Behind them stood in a line Kawirondo with the luggage assigned to them, and further on were the laden donkeys. Tylną straż stanowili Smuga, bosman Nowicki i trzej Masajowie. rear|guard|they formed|Smuga|bosun|Nowicki|and|three|Masai hintere|||||||| The rear guard consisted of Smuga, bosun Nowicki, and three Masai.

Niemal w ostatniej chwili przed daniem hasła wymarszu przez Huntera Tomek zwrócił się do ojca: almost|in|last|moment|before|giving|command|departure|by|Hunter|Tomek|he turned|himself|to|father |||||dem Geben||||||||| Почти в последний момент перед тем, как Хантер отдал приказ, Том повернулся к отцу: Almost at the last moment before Hunter gave the signal to march, Tomek turned to his father:

Wilmowski spojrzał pytająco na tropiciela. Wilmowski|he looked|questioningly|at|tracker Wilmowski looked questioningly at the tracker.

– Tomek naprawdę miewa dobre pomysły – odparł Hunter. Tomek|really|has|good|ideas|he replied|Hunter - Tomek really has good ideas - replied Hunter. – Radzę przydzielić Samba do jego dyspozycji. |to assign|Sambo|to|his|disposal |zuteilen|||| - I advise assigning Samba to his disposal. W ten sposób utrzymamy uwolnionego niewolnika z dala od Kawirondo, którzy patrzą na niego wilkiem. In|this|way|we will keep|freed|slave|from|away|from|Kawirondo|who|they look|at|him|with hostility |||halten|den befreiten|||||||||| This way we will keep the freed slave away from Kawirondo, who are looking at him with hostility.

– Ma pan słuszność. He has|sir|correctness - You are right. Tomku, zaopiekuj się nim – rzekł Wilmowski. Tom|take care|of him|him|he said|Wilmowski |kümmere dich|||| "Tom, take care of him," said Wilmowski.

– Dziękuję, tatusiu. thank you|daddy "Thank you, daddy." Obmyśliłem już dla niego wspaniałą funkcję. I have thought out|already|for|him|wonderful|function ich habe mir überlegt||||| Я уже придумал для него отличную функцию. "I have already thought of a wonderful role for him." Poczekajcie na mnie chwilę, muszę jeszcze coś przygotować przed wyruszeniem w drogę. wait for you all|for|me|moment|I must|still|something|prepare|before|setting out|on|journey "Wait for me a moment, I still need to prepare something before setting off."

Tomek pobiegł między drzewa; powrócił niebawem, trzymając w ręku długi, prosty kij. Tomek|he ran|between|trees|he returned|soon|holding|in|hand|long|straight|stick Tomek ran between the trees; he soon returned, holding a long, straight stick in his hand. Teraz z podręcznej torby wydobył biało-czerwoną flagę, którą przymocował do drzewca. now|from|handy|bag|he took out|||flag|which|he attached|to|pole ||der Handtasche|||||||||Flagstaff Теперь он извлек из своей удобной сумки красно-белый флаг, который прикрепил к лонжерону. Now he took out a white and red flag from his handy bag, which he attached to the pole.

Sambo, dumny jak paw z wyróżnienia, wziął chorągiew z rąk Tomka. |||||||прапор||| Sambo|proud|as|peacock|of|distinction|he took|banner|from|hands|Tomek's |||Pfau||Auszeichnung||||| Самбо, гордый, как павлин, от такого признания, взял флаг из рук Тома. Sambo, as proud as a peacock of the distinction, took the banner from Tomek's hands. Kilkakrotnie powiał nią wysoko ponad głową. several times|he waved|it|high|above|head |blies|||| Several times it waved high above his head. Polska flaga załopotała w samym sercu Afryki. Polish|flag|it fluttered|in|very|heart|Africa ||wehte|||| The Polish flag fluttered in the very heart of Africa.

– Skąd ci przyszedł do głowy ten pomysł? where|to you|it came|to|head|this|idea - Where did you get that idea from? – zdumiał się Wilmowski, spoglądając ze wzruszeniem na syna. he was astonished|reflexive particle|Wilmowski|looking|with|emotion|at|son |||||Rührung|| - Wilmowski was astonished, looking at his son with emotion.

– Przeczytałem w pamiętniku Stanleya, że kazał zawsze nieść chorągiew Stanów Zjednoczonych na czele swej karawany. I read|in|diary|Stanley's|that|he ordered|always|to carry|flag|States|United|at|head|of his|caravan ||Tagebuch|||||||||||| - I read in Stanley's diary that he always had the flag of the United States carried at the head of his caravan. Uważałem za słuszne uczynić podobnie. I considered|as|right|to do|similarly I thought it was right to do the same. Toteż jeszcze w Londynie przygotowałem polski sztandar, aby wszyscy tutaj wiedzieli, kim jesteśmy – wyjaśnił chłopiec. therefore|still|in|London|I prepared|Polish|banner|so that|everyone|here|they knew|who|we are|he explained|boy So even in London, I prepared a Polish banner so that everyone here would know who we are - the boy explained. – Chyba nie masz nic przeciwko temu, tatusiu? probably|not|you have|anything|against|this|daddy - You don't mind, do you, daddy?

– Muszę nawet przyznać, że twój pomysł bardzo mi się podoba. I must|even|to admit|that|your|idea|very|to me|reflexive particle|pleases - I must admit that I really like your idea. Dumny jestem, Tomku, że pamiętasz o ojczyźnie – odparł ojciec, śledząc wzrokiem łopoczący sztandar. proud|I am|Tomek|that|you remember|about|homeland|he replied|father|following|with eyes|fluttering|flag ||||||Vaterland|||||wobbelnd| Я горжусь тем, Том, что ты помнишь свою родину, - ответил отец, провожая взглядом развевающееся знамя. I am proud, Tomek, that you remember about the homeland - replied the father, watching the fluttering flag.

– A to mi setna niespodzianka! and|this|to me|hundredth|surprise |||setzte| - И это мой сотый сюрприз! - Well, that's a hundredth surprise! – zawołał bosman Nowicki. he shouted|bosun|Nowicki - shouted bosun Nowicki. – Niech cię kule biją, brachu! let|you|balls|hit|brother - Пусть пули бьют тебя, брат! - Let the bullets hit you, buddy! Aż mnie w dołku ścisnęło, gdy po tylu latach tułaczki ujrzałem polską flagę. even|me|in|stomach|it tightened|when|after|so many|years|wandering|I saw|Polish|flag |||dołku||||||Wanderung||| Я заплакал, когда после стольких лет скитаний увидел польский флаг. I felt a tightness in my stomach when I saw the Polish flag after so many years of wandering.

Przyjaźnie klepnął chłopca w ramię i, gwiżdżąc Mazurka Dąbrowskiego, ochoczo powrócił na wyznaczone mu stanowisko. friendly|he patted|boy|on|shoulder|and|whistling|Mazurka|Dąbrowski's|eagerly|he returned|to|assigned|to him|position ||||||pfeifend|Mazurka|Dąbrowskiego|||||| He patted the boy on the shoulder and, whistling the Mazurka Dąbrowskiego, cheerfully returned to his designated post.

– Słuchaj, Tomku! listen|Tomek - Listen, Tomek! Jeżeli mamy naśladować Stanleya, to w chwili wymarszu wystrzelmy na wiwat – zaproponował Smuga. if|we have|to imitate|Stanley|then|in|moment|departure|let's shoot|in|salute|he proposed|Smuga ||||||||schießen|||| Если мы хотим подражать Стэнли, то давайте подбодрим его, когда будем выходить, - предложил Смуга. If we are to imitate Stanley, then at the moment of departure, let's fire a salute - suggested Smuga.

– Wspaniała myśl – ucieszył się chłopiec, chwytając sztucer zawieszony na łęku siodła. wonderful|thought|he was happy|reflexive pronoun|boy|grabbing|rifle|hanging|on|arch|saddle |||||||hängend||| - Отличная мысль, - обрадовался мальчик, хватая винтовку, подвешенную к луке седла. - Wonderful idea - the boy exclaimed, grabbing the rifle hanging on the saddle horn.

Hunter jeszcze raz sprawdził szyk ludzi gotowych do wymarszu. Hunter|again|time|he checked|formation|people|ready|for|departure Hunter checked once more the formation of the people ready to depart. Na jego rozkaz rozległa się palba z dziesięciu strzelb. at|his|command|it resounded|reflexive pronoun|gunfire|from|ten|rifles |||hallte||Schussfeuer|||Gewehren At his command, a volley was fired from ten guns. Murzyni krzyknęli donośnie, potrząsnęli dzidami. the blacks|they shouted|loudly|they shook|spears |||schüttelten| The black men shouted loudly, shaking their spears.

Karawana ruszyła brodem przez rzekę Nzoia. the caravan|it set off|ford|across|river|Nzoia Die Karawane||auf dem Bock||| The caravan set off wading through the Nzoia River. Woda rozbryzgiwała się pod stopami biegnących Murzynów, którzy wrzeszczeli jak opętani, aby spłoszyć przebywające w pobliżu krokodyle. the water|it splashed|itself|under|feet|of running|blacks|who|they screamed|like|possessed|in order to|to scare away|nearby|in|vicinity|crocodiles |spritzte|||Füßen||||schrien||besessen|||verweilenden|||Krokodile Water splashed under the feet of the running black men, who screamed like possessed to scare away the crocodiles nearby. Wkrótce ekspedycja znalazła się na przeciwległym brzegu. soon|the expedition|it found|itself|on|opposite|bank |||||gegenüberliegenden| Soon the expedition found itself on the opposite bank.

Tomek jechał stępa na koniu obok ojca i Huntera. Tomek|he was riding|steppe|on|horse|next to|father|and|Hunter Том ехал на своей лошади под уздцы рядом с отцом и Хантером. Tomek was riding slowly on horseback next to his father and Hunter. Z zadowoleniem spoglądał na Samba niestrudzenie powiewającego flagą. with|satisfaction|he was looking|at|Sambo|tirelessly|waving|flag |||||unermüdlich|wehend| He looked with satisfaction at Sambo tirelessly waving the flag. Za nim ciągnął się długi łańcuch tragarzy, którego koniec stanowiła tylna straż karawany. ||||||носії вантажів|||||| behind|him|it was trailing|itself|long|chain|porters|whose|end|it was|rear|guard|caravan ||||||||||hintere|| Behind him stretched a long line of porters, the end of which was the rear guard of the caravan. Naraz Tomek zaczął pilnie nasłuchiwać, gdyż w tej chwili Sambo zanucił pieśń, którą sam ułożył: suddenly|Tomek|he started|attentively|to listen|because|in|this|moment|Sambo|he hummed|song|which|himself|he composed ||||||||||sang|||| Suddenly, Tomek began to listen intently, as at that moment Sambo hummed a song he had composed himself:

„Mały biały buana jest odważny jak wielki lew! small|white|buana|is|brave|as|big|lion "The little white buana is as brave as a big lion!"},{ On nie boi się złych soko! |||||птахів хижих he|not|fears|oneself|evil|falcons On nie boi się nawet pana Castanedo, który bił biednego Samba. he|not|fears|oneself|even|Mr|Castanedo|who|beat|poor|Samba Mały biały buana to wielki wojownik. small|white|buana|is|great|warrior |||||Krieger On nie pozwoli nikomu bić Samba. he|not|will allow|anyone|to beat|Samba He will not let anyone beat Samba. On kazał nieść piękną flagę. he|ordered|to carry|beautiful|flag He ordered to carry the beautiful flag. Teraz Sambo też jest wielkim człowiekiem i ma dużo jeść, a handlarza niewolników zbił wielki biały buana. now|Samba|also|is|great|man|and|has|a lot|to eat|and|trader|slaves|beat|big|white|master Now Samba is also a great man and has a lot to eat, and the slave trader was beaten by a big white buana. Sambo kocha swego pana i jego dobrego psa, który jak lampart rzucił się do gardła złego pana Castanedo…”. Samba|loves|his|master|and|his|good|dog|which|like|leopard|jumped|reflexive pronoun|to|throat|bad|master|Castanedo Samba loves his master and his good dog, who, like a leopard, lunged at the throat of the evil master Castanedo...

Tragarze znajdujący się w pobliżu Samba natychmiast przekazali dalej mimo woli usłyszaną wiadomość. porters|finding|oneself|in|vicinity|Samba|immediately|they passed|on|despite|will|heard|message |||||||überbrachten||||| The porters near Samba immediately passed on the overheard message despite their will. Wśród Kawirondo zapanowało duże ożywienie. among|Kawirondo|it reigned|great|excitement ||herrschte|| There was a great excitement among the Kawirondo.

– Do licha! to|hell - Черт! - Damn it! – zaklął Hunter. he cursed|Hunter - cursed Hunter. – Sambo wypaplał już o pobiciu Castanedo. Sambo|he blabbed|already|about|beating|Castanedo ||||der Prügel| - Sambo has already blabbed about the beating of Castanedo. Że też Murzyni nie potrafią trzymać języka za zębami! that|also|blacks|not|they can|to keep|tongue|behind|teeth Why can't those black people keep their mouths shut!

– Ha! Ha - Ha! Nic na to nie poradzimy – zauważył Wilmowski. nothing|on|this|not|we can help|he noted|Wilmowski ||||werden wir schaffen|| There's nothing we can do about it - Wilmowski noted. – Znajdujemy się przecież na najbardziej plotkarskim kontynencie świata. we find|ourselves|indeed|on|most|gossiping|continent|world |||||Klatsch-|| - В конце концов, мы находимся на самом сплетничающем континенте. - After all, we are on the most gossiping continent in the world.

– Trzeba zaraz ostrzec pana Smugę, że Kawirondo dowiedzieli się o wszystkim. it is necessary|right away|to warn|Mr|Smuga|that|Kawirondo|they found out|themselves|about|everything |||||||sich informiert haben||| - We need to warn Mr. Smuga right away that the Kawirondo have found out about everything. Musimy zachować czujność, jeżeli nie chcemy się narazić na przykre niespodzianki – zachmurzył się Hunter. we must|to maintain|vigilance|if|not|we want|ourselves|to expose|to|unpleasant|surprises|he frowned|himself|Hunter |||||||||||wurde traurig|| We must stay vigilant if we don't want to face unpleasant surprises - Hunter frowned.

– Tomku, poproś do nas pana Smugę – polecił Wilmowski. Tomek|ask|to|us|Mr|Smuga|he ordered|Wilmowski - Tomek, please ask Mr. Smuga to come to us - Wilmowski instructed.

Chłopiec osadził konia na miejscu, gwizdnął na Dinga. the boy|he settled|the horse|in|place|he whistled|to|Dinga The boy settled the horse in place and whistled for Ding. Murzyni opanowali swe podniecenie. the blacks|they mastered|their|excitement |beherrschten|| The black men controlled their excitement. Rozpoczęli monotonną pieśń, lecz gdy mijali chłopca, przyspieszali kroku. they started|monotonous|song|but|when|they passed|the boy|they quickened|pace |||||||beschleunigten| They began a monotonous song, but as they passed the boy, they quickened their pace. Po chwili Tomek uderzył konia cuglami i podjechał do tylnej straży. after|moment|Tomek|he hit|the horse|with the reins|and|he rode up|to|rear|guard |||||Zügeln||fuhr heran||| Через некоторое время Том пришпорил коня и поскакал к арьергарду. After a moment, Tomek struck the horse with the reins and rode up to the rear guard.

– Zatęskniłeś za nami, brachu, co? you missed|for|us|brother|what Hast du uns vermisst|||| - You missed us, bro, didn't you? – roześmiał się bosman. he laughed|reflexive particle|bosun - the bosun laughed. – Niech wieloryb połknie tę Afrykę! |кит||| let|whale|swallow|this|Africa - Let the whale swallow that Africa! Przypomina mi ona warszawską łaźnię na Krakowskim Przedmieściu. it reminds|me|it|Warsaw|bathhouse|on|Krakowskie|Street |||Warschauer|Bad|||Vorstadt It reminds me of the Warsaw bathhouse on Krakowskie Przedmieście.

– Może po tej parówce nabierze pan ochoty do wspinaczki na lodowiec Kilimandżaro – zażartował Tomek. maybe|after|this|sausage|he will gain|you|desire|to|climbing|on|glacier|Kilimanjaro|he joked|Tomek |||Wurst|nimmst||||||Gletscher||| - Может быть, после этой сосиски у тебя появится желание взобраться на ледник Килиманджаро", - пошутил Том. – Maybe after this sausage you'll feel like climbing the Kilimanjaro glacier – joked Tomek.

– A dajże mi spokój, utrapieńcze, z tymi górami! and|give me|me|peace|you tormentor|with|those|mountains ||||Plagegeist||| - И не мешай мне, зануда, с этими горами! – Oh, give me a break, you tormentor, with those mountains! Nie mam zamiaru wytrząsać mego bosmańskiego brzucha, skacząc po lodowcach. not|I have|intention|to shake|my|Bosnian|belly|jumping|on|glaciers |||schütteln||bosmanischen|||| I have no intention of shaking my Bosman belly by jumping on glaciers. Wolę już słuchać murzyńskich kołysanek, chociaż jeżeli wkrótce nie przestaną śpiewać, to usnę i zwalę się ze szkapy. I prefer|already|to listen to|African|lullabies|although|if|soon|not|they stop|to sing|then|I will fall asleep|and|I will fall|myself|off|horse ||||Wiegenliedern||||||||||fallen||| I would rather listen to African lullabies, although if they don't stop singing soon, I'll fall asleep and tumble off the horse.

– Lepiej niech pan nie zasypia, bo pan Hunter mówi, że z tego śpiewania może przydarzyć się nam co złego – poinformował Tomek. better|let|sir|not|fall asleep|because|sir|Hunter|says|that|from|this|singing|may|happen|to us|to us|something|bad|informed|Tomek ||||||||||||Singen|||||||| "You better not fall asleep, because Mr. Hunter says that something bad might happen to us from this singing," Tomek informed.

– Co masz na myśli? what|you have|on|mind "What do you mean?" – zapytał Smuga. asked|Smuga Smuga asked.

– Sambo ułożył i zaśpiewał bardzo ładną piosenkę, ale nie było to zbyt roztropne, gdyż w ten sposób Kawirondo dowiedzieli się, że bosman poturbował handlarza niewolników – poinformował Tomek. Sambo|he composed|and|he sang|very|nice|song|but|not|it was|that|too|wise|because|in|this|way|Kawirondo|they found out|to themselves|that|bosun|he injured|merchant|of slaves|informed|Tomek |||sang|||||||||vorsichtig||||||||||verprügelt|||| - Самбо написал и спел очень красивую песню, но это было не очень благоразумно, так как именно таким образом Кавирондо узнал, что босоногий человек повалил работорговца, сообщил Том. "Sambo composed and sang a very nice song, but it wasn't very wise, as this way Kawirondo found out that the bosun had beaten up the slave trader," Tomek informed.

– Byłem na to przygotowany, znając zwyczaje Murzynów. I was|on|this|prepared|knowing|customs|of the blacks ||||ich kannte|| - Я был готов к этому, зная привычки чернокожих людей. - I was prepared for this, knowing the customs of the Black people. Oni lubują się w chwaleniu wszystkiego, co dla nich niezwykłe. they|enjoy|reflexive pronoun|in|praising|everything|that|for|them|unusual |freuen|||loben||||| They take pleasure in praising everything that is extraordinary to them. Już z samej wdzięczności Sambo będzie śpiewał o twoich i bosmana czynach – powiedział Smuga. already|from|sheer|gratitude|Sambo|he will|sing|about|your|and|bosun's|deeds|he said|Smuga Out of sheer gratitude, Sambo will sing about your and the bosun's deeds - said Smuga.

– Co on tam wyśpiewywał? what|he|there|was singing |||gesungen - What was he singing about? – zagadnął marynarz. he addressed|the sailor - the sailor remarked.

– Hm, bierz licho tych Kawirondziaków, niech sobie Sambo śpiewa – mruknął zadowolony bosman. hm|take|damn|those|Kawirondians|let|themselves|Sambo|to sing|he muttered|satisfied|bosun ||||Kawirondziaków||||||| - Hm, let those Kawirondzians be, let Sambo sing – the satisfied bosun muttered.

– Bosmanie, miej na wszystko oczy i uszy otwarte. Bosman|have|on|everything|eyes|and|ears|open - Bosman, keep your eyes and ears open for everything. Jadę z Tomkiem do Andrzeja – zarządził Smuga, popędzając wierzchowca arkanem. I am going|with|Tomek|to|Andrzej|he ordered|Smuga|urging|steed|with a lasso |||||||||mit dem Zügel I'm going with Tomek to Andrzej - Smuga ordered, urging the steed with a lasso.

Przynaglone konie szybko dognały czoło karawany. urged|horses|quickly|caught up with|front|caravan |||gingen einholen|| Ускоренные лошади быстро догнали переднюю часть каравана. The hastened horses quickly caught up with the front of the caravan.

– Tomek powiedział ci już zapewne, że Kawirondo dowiedzieli się o zajściu z Castanedo – zaczął Wilmowski, gdy Smuga znalazł się przy nim. Tomek|he said|to you|already|probably|that|Kawirondo|they found out|reflexive pronoun|about|incident|with|Castanedo|he started|Wilmowski|when|Smuga|he found|reflexive pronoun|by|him - Tomek has probably already told you that Kawirondo found out about the incident with Castanedo - Wilmowski began when Smuga joined him. – Pan Hunter przewiduje nieoczekiwane kłopoty. Mr|Hunter|he predicts|unexpected|troubles |||unerwartete| - Mr. Hunter anticipates unexpected troubles.

– Obawa może się okazać całkowicie uzasadniona – przyznał Smuga. Побоювання||||||| fear|it may|reflexive pronoun|to turn out|completely|justified|he admitted|Smuga |||||begründet|| - The concern may turn out to be completely justified - Smuga admitted. – Castanedo ma u Kawirondo wielki mir. Castanedo|he has|with|Kawirondo|great|respect - Castanedo has a great reputation with Kawirondo. Miejmy jednak nadzieję, że damy sobie z nimi radę. let's have|however|hope|that|we will give|ourselves|with|them|cope However, let us hope that we will manage to deal with them.

– Byłem na to przygotowany, gdyż znam domyślność i ciekawość Murzynów. I was|on|this|prepared|because|I know|intuition|and|curiosity|of the blacks ||||||Voraussicht||| - I was prepared for this, as I know the instinct and curiosity of the Negroes. Spostrzegłem też zaraz ich podniecenie, gdy podawali sobie wiadomość zaczerpniętą z piosenki Samba – oświadczył Smuga. I noticed|also|immediately|their|excitement|when|they were passing|to each other|message|taken|from|song|Samba|he declared|Smuga ||||||gaben|||entnommen||||| Я также сразу заметила их волнение, когда они передавали друг другу послание, взятое из песни самбы", - заявила Смуга. I also immediately noticed their excitement when they passed on the message taken from the Samba song - Smuga stated. – Radzę przyspieszyć tempo marszu. I advise|to speed up|pace|march ||Tempo| - I advise to quicken the pace of the march.

– Zaraz wydam Mescherje odpowiednie polecenie. I will soon|I will issue|to Mescher|appropriate|command - I will soon give Mescherje the appropriate order. To inteligentny człowiek, więc w lot pojmie, o co chodzi – powiedział Hunter. he is|intelligent|man|so|in|flight|he will understand|about|what|it is about|he said|Hunter ||||||versteht||||| He is an intelligent man, so he will understand what's going on right away - said Hunter. – Im szybciej oddalimy się od siedziby Castanedo, tym lepiej dla nas. the more|faster|we distance ourselves|reflexive pronoun|from|headquarters|Castanedo|the|better|for|us - The sooner we distance ourselves from Castanedo's headquarters, the better for us.

Wkrótce rozległy się gardłowe głosy Masajów, przynaglające tragarzy do szybszego kroku. soon|resounded|reflexive particle|guttural|voices|of the Masai|urging|porters|to|faster|pace |||kehlige|||dringend|||schnelleren| Soon the guttural voices of the Maasai rang out, urging the porters to quicken their pace. Droga wiła się teraz między pagórkami. the road|wound|reflexive particle|now|between|hills The road now wound between the hills. Rosnące na nich drzewa łagodziły trochę płynący z nieba potok słonecznego żaru. growing|on|them|trees|softened|a bit|flowing|from|sky|stream|sunny|heat ||||milderten|||||||Strahlung The trees growing on them somewhat softened the stream of sunlight pouring from the sky. Co pewien czas tragarze przystawali, aby nabrać tchu, lecz w najgorętszych godzinach dnia Hunter nie pozwolił na dłuższy wypoczynek, obiecując Murzynom suty posiłek na wieczornym biwaku. |||||||дихання|||||||||||||||||| every|certain|time|porters|they stopped|to|catch|breath|but|in|hottest|hours|day|Hunter|not|he allowed|for|longer|rest|promising|to the blacks|hearty|meal|for|evening|campsite ||||hielten an||||||heißesten|||||||||versprechend||sattes||||Biwak Every now and then the porters stopped to catch their breath, but during the hottest hours of the day, Hunter did not allow for a longer rest, promising the Africans a hearty meal at the evening camp. Kawirondo milcząco przyjmowali wszystkie polecenia i, jak dotąd, marsz odbywał się bez jakichkolwiek przeszkód. Kawirondo|silently|they accepted|all|orders|and|as|so far|march|it took place|reflexive pronoun|without|any|obstacles |schweigend|nahmen||||||||||| The Kawirondo silently accepted all orders and, so far, the march was proceeding without any obstacles. Słońce mocno pochyliło się ku linii horyzontu. the sun|strongly|it leaned|reflexive pronoun|towards|line|horizon ||neigte|||| The sun had strongly tilted towards the horizon.

– Uszliśmy dzisiaj ładnych kilka mil – zauważył Wilmowski. we walked|today|quite a few|several|miles|he noticed|Wilmowski Wir sind gegangen|||||| "We have covered quite a few miles today," Wilmowski noted. – Czy nie wydaje się panu dziwne, że nie spotykamy wiosek murzyńskich? whether|not|it seems|reflexive pronoun|to you|strange|that|not|we meet|villages|African |||||||||Dörfer| "Doesn't it seem strange to you that we haven't encountered any African villages?"

– Znajdujemy się pomiędzy terenami Kawirondo i Luo – odparł Hunter. we find|ourselves|between|territories|Kawirondo|and|Luo|he replied|Hunter |||Gebieten||||| - Мы находимся между районами Кавирондо и Луо, - ответил Хантер. – We are located between the territories of Kawirondo and Luo – replied Hunter. – Wkrótce powinniśmy przekroczyć granice Ugandy. soon|we should|cross|borders|Uganda – We should soon cross the borders of Uganda. Jeżeli wszystko dobrze pójdzie, to jutro będziemy mogli nająć nowych tragarzy. if|everything|well|goes|then|tomorrow|we will be|able|to hire|new|porters ||||||||anheuern|| If everything goes well, we will be able to hire new porters tomorrow.

– Nie mamy powodów do narzekania na Kawirondo, nie sprawili nam przecież dotąd najmniejszego kłopotu – zauważył Wilmowski, który nie podzielał obaw przewodnika. not|we have|reasons|to|complaining|about|Kawirondo|not|they caused|us|after all|until now|smallest|trouble|he noticed|Wilmowski|who|not|he shared|fears|of the guide ||||narzekania||||haben bereitet||||||||||teilte|| – We have no reason to complain about Kawirondo, they haven't caused us the slightest trouble so far – noted Wilmowski, who did not share the guide's concerns.

– Wolę zawsze przewidywać najgorsze – odrzekł sceptycznie Hunter. I prefer|always|to predict|the worst|he replied|skeptically|Hunter ||vorhersehen|||skeptisch| "I always prefer to expect the worst," Hunter replied skeptically. – Czas już stanąć na nocleg, pojadę trochę szybciej naprzód, żeby się rozejrzeć za odpowiednim miejscem na obóz. time|already|to stop|for|overnight stay|I will go|a little|faster|forward|in order to|to|to look around|for|suitable|place|for|camp |||||||||||umsehen||||| "It's time to find a place to camp for the night, I'll go ahead a bit faster to look for a suitable spot for the camp."

Wkrótce tropiciel zniknął wśród pagórków. soon|tracker|he disappeared|among|hills ||||Hügel Soon the tracker disappeared among the hills. Dzięki przynaglaniu Masajów, których ochrypłe głosy odzywały się co chwila, tragarze utrzymywali niezłe tempo marszu, lecz było widać, że gonią resztkami sił. thanks to|urging|Masai|whose|hoarse|voices|they sounded|to|every|moment|porters|they maintained|decent|pace|march|but|it was|visible|that|they are chasing|with the remnants|of strength |Drängen|||heisere||hörten|||||hielten|nicht schlechtes|||||||sie holen|den Resten| Thanks to the urging of the Maasai, whose hoarse voices called out from time to time, the porters maintained a decent pace, but it was clear they were pushing themselves with the last of their strength. Toteż Wilmowski odetchnął z ulgą, gdy z dala usłyszał strzał. therefore|Wilmowski|he breathed|with|relief|when|from|afar|he heard|shot Thus, Wilmowski breathed a sigh of relief when he heard a shot from afar.

– Prawdopodobnie upolował coś dla nas na kolację – domyślił się Wilmowski. probably|he hunted|something|for|us|for|dinner|he guessed|reflexive pronoun|Wilmowski |hat gejagt|||||||| – He probably hunted something for us for dinner – Wilmowski guessed. – Trzeba przyznać, że tragarze zasłużyli na obfity posiłek. ||||||щедрий| it is necessary|to admit|that|porters|they deserved|for|hearty|meal ||||verdient haben||reichhaltige| - It must be admitted that the porters deserved a hearty meal.

Murzyni widocznie podzielali zdanie Wilmowskiego, gdyż samorzutnie przyspieszyli kroku. the blacks|evidently|they shared|opinion|of Wilmowski|because|spontaneously|they quickened|pace ||teilten||||von selbst|beschleunigten| The Africans evidently shared Wilmowski's opinion, as they spontaneously quickened their pace. Niebawem karawana dotarła do rozległej sawanny porosłej pożółkłą trawą. soon|caravan|it arrived|to|vast|savanna|covered with|yellowed|grass ||kam||||bewachsen|gelberingem| Soon the caravan reached a vast savanna covered with yellowed grass. Zaraz też łowcy ujrzeli przywiązanego do drzewa wierzchowca Huntera, a jego samego nieco dalej. right away|also|hunters|they saw|tied|to|tree|mount|of Hunter|and|him|himself|a bit|further Right away, the hunters saw Hunter's horse tied to a tree, and him a little further away. Kawirondo złożyli skrzynie na ziemi. Kawirondo|they laid down|boxes|on|ground |legten||| The Kawirondo placed the crates on the ground. Kilku z nich pobiegło ku Hunterowi, podczas gdy Masajowie przystąpili natychmiast do rozbijania obozu. several|of|them|they ran|towards|Hunter|while|when|Masai|they started|immediately|to|setting up|camp |||liefen|||||||||Aufbau des| A few of them ran towards Hunter, while the Maasai immediately began to set up camp. Nim rozpięto namioty, Hunter pojawił się na czele Kawirondo niosących dużą zebrę. before|they set up|tents|Hunter|he appeared|himself|at|front|Kawirondo|carrying|large|zebra |hatte aufgespannt||||||||tragend||Zebra Before the tents were pitched, Hunter appeared at the head of the Kawirondo carrying a large zebra. Murzyni zaraz zaczęli ściągać z niej skórę. the Africans|right away|they started|to take off|from|it|skin |||abziehen||| The Africans immediately began to strip the skin off it.

– Dlaczego mielibyśmy nie jeść? why|we should|not|eat – Why shouldn't we eat? – wtrącił Smuga. he interjected|Smuga – Smuga interjected. – Mięso młodych zebr jest zupełnie smaczne. meat|of young|zebras|is|completely|tasty - The meat of young zebras is quite tasty. O ile się nie mylę, jest to zebra Granta[39]. if|as much as|reflexive pronoun|not|I am mistaken|is|this|zebra|Grant's |||||||Zebra|Granta If I'm not mistaken, this is Grant's zebra.

[39] Equus quagga boehmi – zwana jest też zebrą równikową. Equus|quagga|boehmi|called|is|also|zebra|equatorial Equus|Quagga|boehmi||||Zebra| [39] Equus quagga boehmi - it is also called the equatorial zebra. Ten najpospolitszy podgatunek z gatunku zebry stepowej zamieszkuje sawanny Afryki Wschodniej, zwłaszcza Kenię. this|most common|subspecies|of|species|zebra|steppe|inhabits|savannas|Africa|Eastern|especially|Kenya |häufigste|Unterart||||steppe|||||| This most common subspecies of the plains zebra inhabits the savannas of East Africa, especially Kenya.

– Tak, to zebra Granta – przyznał Hunter. yes|this|zebra|Grant's|he admitted|Hunter – Yes, that's Grant's zebra – Hunter admitted. – Pasło się ich tutaj kilkanaście sztuk z gnu i ze strusiami. they grazed|themselves|them|here|several|animals|with|wildebeests|and|with|ostriches Es weiden|||||||||| – There were a dozen of them grazing here along with the wildebeests and ostriches. Miałem ochotę upolować antylopę, ale przewodnik stada, stary, potężny ogier, zwietrzył mnie zbyt szybko. |||||||||старий жеребець|||| I had|desire|to hunt|antelope|but|guide|of the herd|old|powerful|stallion|he sensed|me|too|quickly ||jagen|Antilope||||||Hengst|wahrgenommen||| I wanted to hunt an antelope, but the leader of the herd, an old, powerful stallion, caught my scent too quickly. Zaraz też zaczął rżeć i walić w ziemię kopytami. soon|also|he started|to neigh|and|to pound|in|ground|with hooves |||wiehern||schlagen|||Hufen He immediately started neighing and stomping the ground with his hooves. Zwierzęta miały się już na baczności, nie chcąc więc zmarnować dobrej okazji, strzeliłem do najbliższej sztuki. the animals|they had|themselves|already|on|alert|not|wanting|so|to waste|good|opportunity|I shot|at|nearest|specimen ||||||||||||schoss ich||| The animals were already on alert, so not wanting to miss a good opportunity, I shot at the nearest specimen.

Kilku Murzynów wzięło skórzane wory i udało się na poszukiwanie wody. a few|black men|they took|leather|bags|and|they set off|themselves|on|search|water |||Leder-|säcke|||||| A few Black men took leather bags and set off in search of water. Łowcy zrezygnowali z budowania bomy. ||||бона, бар'єр the hunters|they gave up|from|building|raft |haben aufgegeben||| Охотники отказались от идеи построить бум. The hunters gave up on building a boma. Liczna karawana nie musiała się obawiać napaści dzikich zwierząt, rozpalono jedynie kilka ognisk, nad którymi zadymiły wkrótce kotły z gotującą się strawą. numerous|caravan|not|it had to|itself|to fear|attacks|wild|animals|they lit|only|a few|fires|over|which|they soon smoked|soon|pots|with|cooking|themselves|food ||||||Überfälle|||||||||zogen Rauch auf||||kochender|| The large caravan did not have to fear attacks from wild animals, only a few campfires were lit, over which pots with cooking food soon began to smoke.

– Tatusiu, co to za góra piętrzy się tam na północy? daddy|what|it|for|mountain|rises|reflexive particle|there|in|north |||||sich erhebt|||| - Daddy, what mountain is rising there to the north? – zapytał Tomek, spoglądając w kierunku szczytu czerniejącego na tle jasnego nieba. he asked|Tomek|looking|in|direction|peak|darkening|against|background|bright|sky ||||||schwarzen|||| - asked Tomek, looking towards the peak darkening against the bright sky.

– To zapewne góra Elgon na pograniczu Kenii i Ugandy – odparł ojciec. that|surely|mountain|Elgon|on|border|Kenya|and|Uganda|he replied|father |||Elgon||||||| - That must be Mount Elgon on the border of Kenya and Uganda - replied the father.

Rozłożył na składanym stoliku dużą mapę Afryki. he spread out|on|folding|table|large|map|of Africa He spread a large map of Africa on the folding table. Szybko odszukał górę Elgon, leżącą na północny wschód od Jeziora Wiktorii. quickly|he found|mountain|Elgon|located|on|northeast|east|from|Lake|Victoria |fand|||liegend|||||| He quickly found Mount Elgon, located to the northeast of Lake Victoria. Odczytał wysokość – wynosiła cztery tysiące trzysta dwadziścia jeden metrów – po czym ustalił miejsce, w którym karawana rozbiła obóz na nocleg. he read|height|it was|four|thousand|three hundred|twenty|one|meters|after|which|he determined|place|in|which|caravan|it set up|camp|for|overnight stay ||betrug||||zwanzig|||||bestimmte|||||||| He read the altitude - it was four thousand three hundred and twenty-one meters - and then determined the location where the caravan set up camp for the night. Znajdowali się zaledwie kilka kilometrów od kropkowanej linii granicznej, biegnącej ukosem na południe od góry Elgon do Jeziora Wiktorii. they were located|reflexive particle|just|few|kilometers|from|dotted|line|border|running|diagonally|to|south|from|mountain|Elgon|to|Lake|Victoria ||||||der gepunkteten||Grenze||schräg|||||||| They were just a few kilometers from the dotted border line, running diagonally from Mount Elgon to Lake Victoria.

Tymczasem ciemność wieczoru zapadła nad sawanną. meanwhile|darkness|evening|it fell|over|savanna Тем временем на саванну опустилась вечерняя тьма. Meanwhile, the darkness of the evening fell over the savannah. Murzyni krzątali się przy posiłku. the blacks|they were bustling|reflexive pronoun|at|meal |kümmerten sich||| Чернокожие были заняты трапезой. The black people were bustling around the meal. Niektórzy spożywali już smakowite kąski ledwo poddymionej pieczeni, inni przypiekali bądź smażyli ogromne jej kawały. |||||||печені||||||| some|they were consuming|already|tasty|morsels|barely|smoked|roast|others|they were roasting|or|they were frying|huge|its|pieces |verzehrten||schmackhafte|Häppchen||geräuchertem|||grillten||schnitten||| Some were already enjoying tasty morsels of barely smoked roast, while others were roasting or frying huge pieces of it. Mescherje wysysał szpik z golenia zebry, podczas gdy Sambo pieczołowicie doglądał gotującej się w kotle zupy. Mescherje|he was sucking|marrow|from|shank|zebra|while|when|Sambo|diligently|he was watching over|cooking|reflexive pronoun|in|pot|soup |saugte|Mark||||||||überwachte|der kochenden|||Kessel| Mescherje was sucking the marrow from a zebra's leg, while Sambo was carefully tending to the soup boiling in the pot. Mieszał ją bardzo zręcznie i z uwagą zbierał szumowiny. ||||||||піна he was stirring|it|very|skillfully|and|with|attention|he was collecting|scum Er mischte|||||||sammelte|Schaum Он очень ловко помешивал и осторожно собирал отбросы. He stirred it very skillfully and attentively skimmed off the scum. Kawirondo znosili paliwo, poprawiali płonące ogniska, których ruchoma jasność migotała na ich nagich brązowych ciałach oraz czerwieniących się teraz namiotach i gubiąc się w głębi pobliskich drzew, rzucała pomiędzy gałęziami fantastyczne cienie. the Kawirondo|they were bringing|fuel|they were fixing|burning|fires|whose|moving|brightness|it was flickering|on|their|naked|brown|bodies|and|reddening|reflexive particle|now|tents|and|losing|reflexive particle|in|depths|nearby|trees|it was casting|between|branches|fantastic|shadows |brachten||verbesserten|brennende|||bewegliche|Helligkeit|flackerte||||braunen|Körpern||rotierenden|||||sich verlierend||||||||Ästen|| The Kawirondo were bringing fuel, tending to the burning fires, whose flickering brightness danced on their naked brown bodies and the now reddening tents, getting lost in the depths of nearby trees, casting fantastic shadows among the branches.

Tomek gryzł suchary i przyglądał się malowniczej obozowej scenie, gdy nagle usłyszał głuche, odległe dudnienie bębna. Tomek|he was gnawing|hardtack|and|he was watching|reflexive particle|picturesque|camp|scene|when|suddenly|he heard|dull|distant|thudding|drum |||||||Lager-|Szene||||||| Tomek was chewing on dry bread and watching the picturesque camp scene when he suddenly heard a dull, distant thumping of a drum.

– Tam-tamy grają, bosmanie – odezwał się do siedzącego obok towarzysza. ||they are playing|bosun|he spoke|reflexive particle|to|sitting|next to|companion "The tom-toms are playing, bosun," he said to his companion sitting next to him.

– Czort z nimi – mruknął bosman. devil|with|them|he muttered|bosun "Damn them," grumbled the bosun. – Moje kiszki od dawna grają z głodu i nikt się temu nie dziwi. my|guts|from|long|they are playing|from|hunger|and|no one|reflexive pronoun|this|not|is surprised |Darm||||||||||| – My guts have been growling from hunger for a long time and no one is surprised. Pewno w jakiejś pobliskiej wiosce odbywają się tańce. surely|in|some|nearby|village|they are taking place|reflexive pronoun|dances There are probably dances happening in some nearby village.

– Myli się pan. he is mistaken|reflexive pronoun|sir – You are mistaken. To nie jest głos bębna grającego do tańca – odparł Tomek. this|not|is|voice|drum|playing|to|dance|he replied|Tomek |||||spielenden|||| That is not the sound of a drum playing for a dance – replied Tomek. – Słyszałem, jak tatuś mówił, że Afryka jest najbardziej plotkarskim krajem na świecie. I heard|how|daddy|he said|that|Africa|is|most|gossiping|country|in|world - I heard daddy say that Africa is the most gossiping country in the world. Interesujące wiadomości rozchodzą się tutaj wśród Murzynów szybciej niż w Europie wyposażonej w telegraf i telefony. interesting|news|spread|reflexive pronoun|here|among|black people|faster|than|in|Europe|equipped|with|telegraph|and|phones ||sich verbreiten|||||||||ausgestattet||Telegraf|| Interesting news spreads here among the Black people faster than in Europe equipped with telegraphs and telephones. A wie pan, jakim sposobem się to dzieje? and|he knows|sir|what|way|reflexive pronoun|it|happens And do you know how that happens? Tam-tamy są telegrafem dżungli. ||are|telegraph|jungle |||der Telegraph| Drums are the telegraph of the jungle. Czy ten sposób dudnienia nie przypomina alfabetu Morse'a? whether|this|way|of drumming|not|resembles|alphabet|Morse's |||Geräusche||||Morse Doesn't this drumming method resemble Morse code? – Wiesz co, brachu? you know|what|bro - You know what, buddy? Może i masz rację. maybe|and|you have|right Maybe you're right. Mówiono mi kiedyś, że Murzyni podają sobie różne wiadomości za pomocą bębnów – przyznał bosman, wsłuchując się w głuche dudnienie. they said|to me|once|that|Africans|they pass|to each other|various|messages|by|means|drums|he admitted|bosun|listening|to|into|dull|drumming I was once told that black people communicate various messages using drums - the bosun admitted, listening to the dull drumming.

Przerwali rozmowę. they interrupted|conversation They interrupted the conversation. Początkowo głos bębna rozbrzmiewał gdzieś na wschodzie, lecz niebawem dołączyły się do niego tam-tamy na północy i zachodzie. initially|voice|drum|was resounding|somewhere|in|east|but|soon|joined|themselves|to|it|||in|north|and|west |||||||||schlossen sich an||||||||| Initially, the sound of the drum resonated somewhere in the east, but soon it was joined by the tom-toms from the north and west.

– Chodźcie na kolację! come|for|dinner "Come to dinner!" – zawołał Wilmowski, zbliżając się do zasłuchanych dwóch przyjaciół. he called|Wilmowski|approaching|himself|to|engrossed|two|friends |||||denen zuhörenden|| Wilmowski called out, approaching the two friends who were engrossed in listening.

– Tatusiu, czy nie wiesz, co za wieść niosą w tej chwili tam-tamy? daddy|whether|not|you know|what|for|news|they carry|in|this|moment|| |||||||bringen||||| - Daddy, do you know what news the tam-tams are carrying right now? – zagadnął chłopiec he asked|boy - the boy asked

– Mowę tam-tamów rozumieją w każdej wsi jedynie nieliczni „telegrafiści”. language|||they understand|in|every|village|only|few|telegraphers ||||||||wenige|Telegrafisten - Only a few "telegraphers" in each village understand the language of the tam-tams. Oni to nadają i odbierają wiadomości, które rozpowszechniają wśród członków swego plemienia. they|that|they send|and|they receive|messages|that|they spread|among|members|their|tribe ||senden||empfangen|||verbreiten|||| They send and receive messages that they spread among the members of their tribe. Biali ludzie nie znają używanego przez nich szyfru i nie przeniknęli tajemniczej roli, jaką odgrywają bębny w życiu Murzynów. white|people|not|know|used|by|them|cipher|and|not|penetrated|mysterious|role|which|they play|drums|in|life|of black people ||||verwendeten|||des Codes|||sind durchgedrungen|geheimnisvollen||||||| White people do not know the code they use and have not penetrated the mysterious role that drums play in the lives of Black people. Pan Hunter jest zdania, że tam-tamy przekazują teraz jakieś wiadomości o nas – wyjaśnił Wilmowski. Mr|Hunter|is|opinion|that|||convey|now|some|messages|about|us|he explained|Wilmowski |||||||übermitteln||||||| Mr. Hunter believes that the tom-toms are now conveying some messages about us – Wilmowski explained. – Nie traćcie więc czasu i chodźcie na kolację. not|lose|therefore|time|and|go|to|dinner – So don't waste time and come to dinner.

Uczta obozowa przeciągała się. Табірний бенкет тривав.||| feast|camp|it was dragging|reflexive particle |lager|| The camp feast was dragging on. Kawirondo jakby zapomnieli o całodziennym, nużącym marszu; wydobywali z kotła palcami coraz to nowe kawały smacznego gotowanego mięsiwa. |||||||||||||||||м'ясо Kawirondo|as if|they forgot|about|all-day|tiring|march|they were pulling out|from|pot|with fingers|more and more|to|new|pieces|tasty|cooked|meat ||||täglichen|langweiligen||sie holten|||||||||gekochten|Fleisch The Kawirondo seemed to have forgotten about the all-day, tedious march; they were pulling out new pieces of tasty cooked meat from the pot with their fingers. Pochylając się ku sobie, rozmawiali z ożywieniem. leaning|oneself|towards|oneself|they were talking|with|enthusiasm ||||||Begeisterung Leaning towards each other, they were conversing animatedly.

– Ciekaw jestem, jaką wiadomość przekazały tam-tamy naszym tragarzom – zagadnął Hunter, bacznie obserwując zachowanie Murzynów. curious|I am|what|message|they conveyed|||our|porters|he asked|Hunter|closely|observing|behavior|of the Africans ||||überbracht haben||||||||beobachtend|| "I wonder what message the drums conveyed to our porters," Hunter remarked, closely observing the behavior of the Africans.

– Więc przypuszcza pan, że oni zrozumieli mowę bębnów? so|he assumes|you|that|they|they understood|language|of the drums |vermutet|||||| "So you suppose they understood the language of the drums?" – zapytał Wilmowski. |Wilmowski - asked Wilmowski.

– Nie mam najmniejszej wątpliwości, że wśród nich znajduje się ktoś wtajemniczony w arkana tutejszego telegrafu – potwierdził tropiciel. not|I have|slightest|doubts|that|among|them|is|oneself|someone|initiated|in|secrets|local|telegraph|he confirmed|tracker ||||||||||eingeweiht||die Geheimnisse|dieses|Telegraf|| - I have no doubt that among them is someone initiated in the secrets of the local telegraph - confirmed the tracker. – Czy nie zauważyliście, że od chwili gdy ozwały się bębny, tragarze zbierają się na uboczu i dyskutują w gromadkach? whether|not|you noticed|that|since|moment|when|they sounded|themselves|drums|porters|they gather|themselves|to|side|and|they discuss|in|groups ||||||||||||||||diskutieren||Gruppen - Разве вы не заметили, что с тех пор, как зазвучали барабаны, носильщики стали собираться в сторонке и обсуждать друг друга? - Haven't you noticed that since the drums sounded, the porters have been gathering aside and discussing in groups?

– Będziemy czuwać na zmianę w nocy – wtrącił Smuga – coś mi się wydaje, że nadchodzą kłopoty, których tak się pan Hunter obawiał. we will be|to watch|on|turn|in|night|he interjected|Smuga|something|to me|it seems|it seems|that|they are coming|troubles|that|so|they|Mr|Hunter|he feared - We will take turns keeping watch at night - interjected Smuga - I have a feeling that trouble is coming, which you, Mr. Hunter, were so afraid of. Radzę więc teraz udać się na spoczynek, aby dobrze wypocząć przed jutrzejszym marszem. I advise|therefore|now|to go|oneself|to|rest|in order to|well|to rest|before|tomorrow's|march |||||||||ausruhen||morgenem|Marsch I advise you to go rest now, to have a good rest before tomorrow's march.

– Ha, żeby to można było wiedzieć, co mówiły tam-tamy – westchnął Tomek. Ha|that|it|one can|it was|to know|what|they said|||he sighed|Tomek – Ha, if only we could know what the drums were saying – sighed Tomek.

Smuga obrzucił chłopca zamyślonym wzrokiem. Smuga|he cast|boy|thoughtful|gaze |||nachdenklichem| Smuga looked at the boy with a thoughtful gaze.

Zaniepokojony Wilmowski spojrzał na Smugę palącego krótką fajeczkę. worried|Wilmowski|looked|at|Smuga|smoking|short|pipe |||||rauchenden|| Concerned, Wilmowski looked at Smuga, who was smoking a short pipe. Rada wytrawnego podróżnika udzielona po odezwaniu się chłopca skojarzyła się w głowie Wilmowskiego z myślą, że ten niezwykły przyjaciel mógł rozumieć mowę tam-tamów. advice|seasoned|traveler|given|after|calling|oneself|boy|associated|oneself|in|head|Wilmowski|with|thought|that|this|extraordinary|friend|could|understand|language|| |||gegeben||sich melden|||skojarzyła||||||||||||||| The advice of the seasoned traveler, given after the boy spoke, reminded Wilmowski of the thought that this extraordinary friend might understand the language of the tam-tams. Przebywał przecież długo w Afryce i poznał wiele jej tajemnic. he had stayed|after all|long|in|Africa|and|he had learned|many|its|secrets After all, he had spent a long time in Africa and had learned many of its secrets. Smuga jednak nie zdradzał ochoty do dalszej rozmowy. Smuga|however|not|he showed|desire|to|further|conversation Smuga, however, did not show any desire for further conversation. Poprosił Huntera o ustalenie kolejności dyżurów i wkrótce udał się na spoczynek. he asked|Hunter|to|establish|order|shifts|and|soon|he went|himself|to|rest |||Festlegung||Dienste|||||| He asked Hunter to arrange the duty schedule and soon went to rest. Z wyjątkiem Wilmowskiego, który pierwszy miał pełnić straż, reszta łowców poszła w jego ślady. except|exception|Wilmowski|who|first|he was supposed to|to serve|guard|the rest|hunters|they went|in|his|footsteps ||||||verrichten||||||| Except for Wilmowski, who was to be on guard first, the rest of the hunters followed his lead.

Tomek nie mógł zasnąć. Tomek|not|he could|to fall asleep Tomek could not fall asleep. Przewracał się z boku na bok, słuchając dudnienia bębnów. he was turning|himself|from|side|to|side|listening|thumping|drums He was tossing and turning, listening to the thumping of the drums. Tuż przy jego łóżku polowym rozłożył się na kocu dumny z wyróżnienia Sambo. |||||||||||відзнаки| just|by|his|bed|field|he spread out|himself|on|blanket|proud|of|distinction|Sambo ||||Feldbett||||Decke|||| Right next to his field bed, Sambo proudly spread out on the blanket, pleased with the distinction. Regularny, głęboki oddech młodego Murzyna stanowił najlepszy dowód, że nie rozumiał mowy tam-tamów. regular|deep|breath|young|black man|he constituted|best|proof|that|not|he understood|language|| regelmäßiger||||||||||||| The regular, deep breathing of the young Black man was the best evidence that he did not understand the language of the drums.

O wschodzie słońca Hunter zarządził pobudkę. at|sunrise|sun|Hunter|he ordered|wake-up call |||||Weckruf At sunrise, Hunter ordered everyone to wake up. Gdy Tomek wyszedł z namiotu, Sambo kręcił się już przy dymiących kotłach. when|Tomek|he left|from|the tent|Sambo|he was spinning|around|already|by|smoking|pots ||||||||||rauchenden| When Tomek stepped out of the tent, Sambo was already bustling around the smoking cauldrons. Masajowie zwijali obóz. the Masai|they were packing|camp The Masai were packing up the camp. Milczenie Kawirondo spożywających bez pośpiechu śniadanie od razu zwróciło uwagę Tomka. the silence|Kawirondo|eating|without|hurry|breakfast|immediately|at once|it caught|attention|Tomek ||essenden|||||||| The silence of the Kawirondo, who were leisurely having breakfast, immediately caught Tomek's attention.

Smuga przywołał Mescherje i polecił przynaglić tragarzy. Smuga|he called|Mescherje|and|he ordered|to hurry up|porters |||||drängen| Smuga called Mescherje and instructed him to hurry the porters. Niewiele wszakże pomogła jego interwencja. not much|however|she helped|his|intervention ||hatte geholfen||Intervention However, his intervention helped little. Biali łowcy przygotowani byli już do wymarszu, podczas gdy Kawirondo jeszcze się posilali. white|hunters|prepared|they were|already|to|departure|while|when|Kawirondo|still|themselves|they were eating ||||||||||||sich stärkten The white hunters were already prepared to set out, while the Kawirondo were still eating.

– Oni chyba umyślnie opóźniają wyruszenie w drogę. they|probably|intentionally|they are delaying|departure|on|road |||verzögern|Abfahrt|| – They are probably deliberately delaying the departure. Zwróćcie uwagę na ich ponure miny. pay attention|attention|to|their|gloomy|faces achtet||||| Pay attention to their gloomy faces.

– Mescherje, czy powiedziałeś im, że mają się pospieszyć? Mescherje|whether|you told|them|that|they have to|themselves|to hurry |||||||beeilen - Mescherje, did you tell them to hurry up?

– Mówią, że wczorajsze jedzenie im zaszkodziło – oświadczył Mescherje. they say|that|yesterday's|food|to them|it harmed|he stated|Mescherje ||gesternes|||schadet|| - They say that yesterday's food made them sick - Mescherje stated. – Nie chcą jeść prędko. not|they want|to eat|quickly – They don't want to eat quickly.

– Jeżeli jedzenie im szkodzi, to wylej je z kotłów na ziemię. if|food|to them|it harms|then|pour out|it|from|kettles|onto|ground |||||schütte|||Kesseln|| – If the food harms them, then pour it out of the cauldrons onto the ground. Ruszamy w drogę – rozkazał Smuga. we are setting off|on|journey|he ordered|Smuga We are setting off – commanded Smuga.

– Bądź spokojny, nikt z Kawirondo nie zachorował po wczorajszej kolacji. be|calm|no one|from|Kawirondo|not|got sick|after|yesterday's|dinner ||||||||gestern Abend| - Don't worry, no one from Kawirondo got sick after last night's dinner. Po prostu usiłują opóźnić marsz – odpowiedział Smuga. just|simply|they are trying|to delay|march|he answered|Smuga ||versuchen|verzögern||| Они просто пытаются задержать марш, - ответил Смуга. They are just trying to delay the march - Smuga replied.

Mescherje wydał swoim wojownikom odpowiednie polecenie. Mescherje|he issued|to his|warriors|appropriate|command Mescherje issued the appropriate orders to his warriors. Zaledwie zdążyli wylać zawartość pierwszego kotła na ziemię, Kawirondo zaczęli krzyczeć i porwawszy dzidy, otoczyli Masajów. barely|they managed|to pour|contents|first|cauldron|onto|ground|Kawirondo|they began|to shout|and|having seized|spears|they surrounded|Maasai ||ausgießen||||||||||hatten geraubt||| As soon as they managed to pour the contents of the first cauldron onto the ground, the Kawirondo began to shout and, grabbing their spears, surrounded the Maasai. Smuga nie zawahał się ani chwili. Smuga|not|he hesitated|reflexive particle|not even|moment Smuga did not hesitate for a moment.

Szybkim krokiem zbliżył się do wrzeszczących Kawirondo. quick|step|he approached|himself|to|screaming|Kawirondo |||||den schreienden| He approached the screaming Kawirondo at a quick pace. Stanowczym głosem nakazał milczenie. firm|voice|he ordered|silence In a firm voice, he commanded silence. Gdy się uspokoili, powiedział do Mescherje: when|they|they calmed down|he said|to|Mescherje When they calmed down, he said to Mescherje:

– Opróżniaj kotły! empty|the kettles leere| - Empty the kettles!

Masajowie chwycili następny kocioł, chcąc wylać jego zawartość, lecz nagi, rosły Kawirondo przyskoczył do Smugi, wygrażając rękoma. the Masai|they grabbed|the next|kettle|wanting|to pour out|its|contents|but|naked|tall|Kawirondo|he jumped|to|Smuga|waving|his hands |griffen||||||||nackt|||sprang|||drohend| Масаи схватил другой котел, намереваясь вылить его содержимое, но голый, покрытый росой Кавирондо бросился на Смугу, угрожая руками. The Masai grabbed the next kettle, wanting to pour out its contents, but the naked, tall Kawirondo jumped at Smuga, waving his arms.

– Czego chcesz? what|you want - What do you want? – zimno spytał Smuga. cold|he asked|Smuga - It's cold, asked Smuga.

– Otruliście wczoraj Kawirondo! you poisoned|yesterday|Kawirondo Ihr habt ihn vergiftet|| - Ты вчера отравил Кавирондо! - You poisoned Kawirondo yesterday! Dzisiaj jesteśmy chorzy, a wy nie dacie odpocząć i jeść! today|we are|sick|and|you|not|will give|to rest|and|to eat Сегодня мы больны, а вы не даете нам отдохнуть и поесть! Today we are sick, and you won't let us rest and eat! – odparł butnie tragarz. ||носій he replied|arrogantly|porter ||der Träger - бурно ответил носильщик. - replied the porter arrogantly.

Złowrogi szmer rozległ się wśród Murzynów. sinister|murmur|spread|itself|among|the black people A sinister murmur spread among the Black people. Kawirondo przysunął się bliżej do Smugi. Kawirondo|he moved closer|himself|closer|to|Smuga Kawirondo moved closer to Smuga. Zanim zdążył dotknąć podróżnika, twarda jak żelazo pięść wylądowała na jego podbródku. before|he managed|to touch|the traveler|hard|as|iron|fist|it landed|on|his|chin ||||||||landete|||Kinn Before he could touch the traveler, a fist as hard as iron landed on his chin. Murzyn natychmiast stracił przytomność i osunął się na ziemię. the black man|immediately|he lost|consciousness|and|he collapsed|himself|on|ground The black man immediately lost consciousness and collapsed to the ground.

– Człowieka tego oddamy żołnierzom angielskim za szerzenie buntu – głośno powiedział Smuga. the man|this|we will hand over|to the soldiers|English|for|spreading|rebellion|loudly|he said|Smuga ||werden wir geben|den Soldaten|||das Verbreiten|||| "We will hand this man over to the English soldiers for inciting rebellion," Smuga said loudly. – Zwiąż go, Mescherje, i trzymaj pod strażą. tie|him|Mescherje|and|keep|under|guard Binde||||||Wachsamkeit - Tie him up, Mescherje, and keep him under guard.

Masajowie wprawnie skrępowali ręce zemdlonego. the Masai|skillfully|tied|hands|of the fainted |geschickt|banden|| Масаи умело сдерживали руки потерявшего сознание человека. The Masai skillfully bound the arms of the unconscious man. Dwóch stanęło przy jeńcu z bronią gotową do użycia. two|stood|by|the prisoner|with|weapon|ready|to|use |||dem Gefangenen||||| Two stood by the prisoner with weapons ready to use. Kawirondo, widząc porażkę swego przywódcy, byli niezdecydowani. the Kawirondo|seeing|defeat|of their|leader|were|indecisive ||Niederlage||||unentschlossen The Kawirondo, seeing the failure of their leader, were hesitant.

Kawirondo zaczęli szeptać między sobą. Kawirondo|they started|to whisper|among|themselves The Kawirondo began to whisper among themselves.

– Bierz natychmiast pakunek! take|immediately|package ||Paket - Возьмите упаковку немедленно! - Take the package immediately! – polecił stanowczo. he ordered|firmly - he ordered firmly.

Kawirondo zawahał się, lecz gdy Smuga dotknął jego piersi końcem chłodnej lufy, porwał z ziemi pakę i stanął gotowy do drogi. Kawirondo|he hesitated|reflexive particle|but|when|Smuga|he touched|his|chest|with the end|cold|barrel|he grabbed|from|ground|package|and|he stood|ready|to|journey |||||||||||||||Paket||||| Kawirondo hesitated, but when Smuga touched his chest with the end of the cold barrel, he grabbed the package from the ground and stood ready to go. Pozostali Murzyni nie stawiali oporu. the remaining|black men|not|they offered|resistance |||leisteten| The other black men did not resist. Tymczasem główny sprawca zamieszania przyszedł do siebie. meanwhile|main|perpetrator|of the confusion|he came|to|himself ||Verursacher|||| Meanwhile, the main perpetrator of the chaos came to his senses. Spoglądał na Smugę spode łba, lecz zachowywał się już zupełnie poprawnie. he was glancing|at|Smuga|from under|his head|but|he was behaving|himself|already|completely|correctly |||von unten|Browe|||||| He glanced at Smuga from the corner of his eye, but was behaving completely properly now.

Hunter, Tomek i jeden wojownik masajski ruszyli za niosącym flagę Sambem na czele karawany. Hunter|Tomek|and|one|warrior|Maasai|they set off|after|carrying|flag|Sambe|at|the head|of the caravan |||||masai|||der die Flagge tragende||||| Hunter, Tomek, and one Maasai warrior followed the flag bearer Samb at the head of the caravan. Za nimi poszli gęsiego tragarze i zwierzęta juczne. after|them|they went|in single file|porters|and|animals|pack Behind them, the porters and pack animals followed in a line. Tak jak poprzedniego dnia, Smuga i bosman stanowili tylną straż. so|as|previous|day|Smuga|and|bosman|they formed|rear|guard Just like the previous day, Smuga and the bosun formed the rear guard. Tuż przed ich wierzchowcami dwaj Masajowie prowadzili przywódcę Kawirondo. just|in front of|their|mounts|two|Masai|they led|leader|Kawirondo |||Pferden||||| Just in front of their mounts, two Masai were leading the leader of Kawirondo. Wilmowski i Mescherje szli po obydwu stronach łańcucha tragarzy. Wilmowski|and|Mescherje|they walked|along|both|sides|chain|porters Wilmowski and Mescherje walked on both sides of the chain of porters.

Po pewnym czasie Wilmowski wstrzymał konia i zrównał się z tylną strażą. after|some|time|Wilmowski|he stopped|horse|and|he leveled|himself|with|rear|guard |||||||gleichete|||| After some time, Wilmowski halted his horse and aligned with the rear guard. Przyłączył się do Smugi, który jakby zapomniawszy już o przykrym zajściu z Kawirondo, był w doskonałym humorze. he joined|himself|to|Smuga|who|as if|having forgotten|already|about|unpleasant|incident|with|Kawirondo|he was|in|excellent|mood |||||||||unangenehmen||||||| He joined Smuga, who, as if having already forgotten the unpleasant incident with Kawirondo, was in excellent spirits.

– Słuchaj, Janie, zaniepokoiłem się dzisiejszym wydarzeniem – zaczął Wilmowski. listen|Jan|I became worried|myself|today's|event|he started|Wilmowski ||ich habe mich обеспокоил|||Ereignis|| "Listen, Jan, I'm worried about today's event," Wilmowski began. – Czy naprawdę masz zamiar wydać garnizonowi angielskiemu tego nierozsądnego Kawirondo? whether|really|you have|intention|to hand over|to the garrison|English|that|reckless|Kawirondo |||||dem Garnison|||unvernünftigen| "Are you really planning to hand over that reckless Kawirondo to the English garrison?" Wiesz, że nie lubię używać siły w stosunku do krajowców. you know|that|not|I like|to use|force|in|relation|to|locals You know I don't like to use force against the locals.

– Nie martw się niepotrzebnie, Andrzeju – uspokoił go Smuga. not|worry|yourself|unnecessarily|Andrew|he calmed|him|Smuga - Don't worry unnecessarily, Andrzej - Smuga reassured him. – Musiałem postąpić ostro, aby zapobiec dalszym kłopotom. I had to|act|harshly|in order to|prevent|further|problems - I had to act decisively to prevent further troubles. Jestem pewny, że ten młody Murzyn wkrótce poprosi nas o darowanie kary i wtedy chętnie wybaczę mu nieposłuszeństwo. I am|sure|that|this|young|black man|soon|he will ask|us|for|forgiving|punishment|and|then|gladly|I will forgive|him|disobedience |||||||bitten|||Vergebung|||||verzeihen|| I am sure that this young black man will soon ask us to forgive his punishment and then I will gladly forgive him for his disobedience.

– Zupełnie nie rozumiem tego nagłego oporu tragarzy – mówił zafrasowany Wilmowski. ||||||носіїв вантажів||| completely|not|I understand|this|sudden|resistance|porters|he said|worried|Wilmowski ||||plötzlichen||||| - I completely don't understand this sudden resistance of the porters - Wilmowski said, troubled. – Oby tylko nie wynikły z tego poważniejsze niesnaski. |only|not|arise|from|this|more serious|quarrels ||||||ernsthaftere|Unstimmigkeiten – I hope this doesn't lead to any serious disputes.

Smuga przez dłuższą chwilę milczał zadumany. Smuga|for|longer|moment|he was silent|lost in thought |||||nachdenklich Smuga was silent for a long moment, lost in thought. Potem spojrzał na przyjaciela i zaczął mówić: then|he looked|at|friend|and|he began|to speak Then he looked at his friend and began to speak:

– Kilka lat temu przebywałem przez jakiś czas w okolicy południowego wybrzeża Jeziora Wiktorii. a few|years|ago|I stayed|for|some|time|in|area|southern|shore|Lake|Victoria |||verbrachte||||||||| – A few years ago, I spent some time around the southern shore of Lake Victoria. Wówczas Watussi prowadzili wojnę z Niemcami, którzy chcieli usunąć ich siłą ze swej kolonii, Tanganiki[40]. then|Watussi|they led|war|with|Germans|who|they wanted|to remove|them|by force|from|their|colony|Tanganyika |Watussi||||||||||||Kolonie| At that time, the Watussi were waging war against the Germans, who wanted to forcibly remove them from their colony, Tanganyika. W miarę mych skromnych możliwości szkoliłem Watussi w europejskiej taktyce wojennej… in|measure|my|modest|abilities|I trained|Watussi|in|European|tactics|military |||||schulte||||Taktik|kriegerischen To the best of my modest abilities, I trained the Watussi in European military tactics…

[40] Tanganika – nazwa kontynentalnej części Tanzanii, dawnej kolonii niemieckiej, którą Niemcy utracili po przegranej I wojnie światowej. Tanganyika|name|continental|part|Tanzania|former|colony|German|which|Germans|they lost|after|lost|I|war|world ||kontinentalen||Tansania||||||verloren||||| [40] Tanganyika – the name of the continental part of Tanzania, a former German colony that Germany lost after World War I. Od tej pory Tanganika stanowiła terytorium powiernicze ONZ aż do uzyskania niepodległości w 1964 r. Obecna Zjednoczona Republika Tanzanii obejmuje dawną Tanganikę oraz wyspy Zanzibar i Pemba. from|this|time|Tanganyika|it constituted|territory|trust|UN|until|to|gaining|independence|in|year|current|United|Republic|Tanzania|it includes|former|Tanganyika|and|islands|Zanzibar|and|Pemba From then on, Tanganyika was a UN trust territory until it gained independence in 1964. The present United Republic of Tanzania includes former Tanganyika and the islands of Zanzibar and Pemba.

– Ot, różnie w moim życiu bywało – rzekł Smuga. well|differently|in|my|life|it has been|he said|Smuga - Well, my life has been different - said Smuga. – Watussi nabrali do mnie zaufania. the Watussi|they gained|to|me|trust - The Watussi have gained my trust. Zaprzyjaźniłem się z nimi. I made friends|myself|with|them Ich habe mich mit ihnen angefreundet.||| I became friends with them. Poszczególne oddziałki murzyńskie musiały przekazywać sobie rozkazy oraz wiadomości dotyczące ruchów wroga. individual|units|African|they had to|transmit|to each other|orders|and|messages|concerning|movements|enemy ||||übermitteln||||||Bewegungen| Individual African units had to pass on orders and information regarding enemy movements. Byłem dowódcą jednego z nich. I was|commander|one|of|them Я был командиром одного из них. I was the commander of one of them. Dlatego też specjaliści od mowy tam-tamów zadali sobie wiele trudu, by choć trochę wtajemniczyć mnie w arkana afrykańskiego „telegrafu”[41]. therefore|also|specialists|of|speech|||they asked|to themselves|a lot of|effort|to|at least|a little|to enlighten|me|in|secrets|African|telegraph |||||||gestellt|||||||einweihen||||| That is why specialists in the tam-tam language made a great effort to at least partially enlighten me about the secrets of the African 'telegraph'.

[41] „Telegrafista” murzyński może przekazywać każdą wiadomość, nawet nadaną w niezrozumiałym dla niego narzeczu. telegrapher|African|he can|transmit|any|message|even|sent|in|incomprehensible|for|him|dialect Telegrafist|Murzyński||||||gesendet|||||Dialekt An African 'telegrapher' can transmit any message, even one sent in a dialect that is incomprehensible to him.

– Janie, czy to naprawdę możliwe? Jan|whether|it|really|possible - Janie, is it really possible? – zawołał Wilmowski zaskoczony nieoczekiwaną wiadomością. he called|Wilmowski|surprised|unexpected|message - Wilmowski exclaimed, surprised by the unexpected news. – Przecież nawet stare wygi afrykańskie twierdzą, że dźwięki nadawane przez tam-tamy posiadają częstotliwość nieuchwytną dla ucha Europejczyka! after all|even|old|experts|African|they claim|that|sounds|transmitted|by|||they have|frequency|elusive|for|ear|European |||||behaupten|||gesendet|||||Frequenz|unhörbar||| - В конце концов, даже старые африканские ревуны утверждают, что звуки, передаваемые там-тамами, имеют частоту, неуловимую для европейского уха! - After all, even the old African experts claim that the sounds emitted by the tam-tams have a frequency that is imperceptible to the European ear!

– Nie dziwię się, że moje wynurzenia budzą niedowierzanie. not|I am surprised|myself|that|my|musings|they evoke|disbelief |||||Äußerungen|wecken|Unglauben - Меня не удивляет, что мои выводы вызывают недоверие. - I am not surprised that my musings provoke disbelief. Ale doświadczony w sprawach afrykańskich Europejczyk może odróżniać tony różnych bębenków i określić ich pochodzenie. but|experienced|in|matters|African|European|can|distinguish|tones|different|drums|and|determine|their|origin |||||Europäer|||||Trommeln|||| But an experienced European in African matters can distinguish the tones of different drums and determine their origin.

– Ba, lecz to nie znaczy, że potrafi odcyfrować tekst podawanej w ten sposób depeszy – zaoponował Wilmowski. indeed|but|that|not|means|that|he can|decipher|text|given|in|this|way|dispatch|he objected|Wilmowski |||||||entziffern||gegebenen|||||| "Well, that doesn't mean he can decipher the message conveyed in this way," Wilmowski countered.

– Nie mylisz się – przyznał Smuga. not|you are mistaken|reflexive particle|he admitted|Smuga "You're not mistaken," Smuga admitted. – Mnie również nie zawsze udaje się rozszyfrować mowę tam-tamów, ale gdy bębny mówią znajomym mi narzeczem, co nieco odgadnę. to me|also|not|always|it succeeds|reflexive particle|decipher|speech|||but|when|drums|they speak|familiar|to me|language|that|somewhat|I guess |||||||||||||||||||errate "I also don't always manage to decipher the speech of the tam-tams, but when the drums speak in a dialect familiar to me, I can guess a bit."

– Janie, jesteś chyba pierwszym Europejczykiem, który może się tym pochwalić! Jan|you are|probably|first|European|who|can|oneself|this|to boast ||||Europäer||||| - Janie, you are probably the first European who can boast about this! Zrozumiałeś, co bębny mówiły wczoraj? did you understand|what|drums|they said|yesterday verstehst|||| Did you understand what the drums were saying yesterday? Smuga skinął głową. Smuga|he nodded|head Smuga nodded.

– Cóż to była za wiadomość? well|that|it was|for|message - What was that message?

– Rozumiesz teraz, dlaczego musiałem złamać opór Kawirondo. you understand|now|why|I had to|to break|resistance|Kawirondo - Do you understand now why I had to break Kawirondo's resistance? Pragnę pokrzyżować nieznane nam plany Castanedo. I want|to thwart|unknown|to us|plans|Castanedo |verderben|||| I want to thwart the unknown plans of Castanedo.

– Więc nasz rozrachunek z handlarzem niewolników jeszcze się nie skończył – zafrasował się Wilmowski. so|our|reckoning|with|merchant|of slaves|still|reflexive particle|not|has finished|he became worried|reflexive particle|Wilmowski ||Rechnung|||||||||| - Значит, наша расплата с работорговцем еще не закончена, - проворчал Вильмовский. - So our reckoning with the slave trader is not over yet - Wilmowski said thoughtfully.

– Przypuszczam, że knuje jakąś zemstę – przyznał Smuga. ||замишляє|||| I suspect|that|he is plotting|some|revenge|he admitted|Smuga - I suspect he is plotting some revenge - Smuga admitted. – Nie warto się tym zbytnio przejmować, aczkolwiek ostrożność jest jak najbardziej wskazana. not|worth|reflexive particle|this|too much|to worry|although|caution|is|as|most|advisable ||||||obwohl|||||angebracht - It's not worth worrying too much about, although caution is definitely advisable. Mam nadzieję, że jego wpływy nie przekraczają granicy Ugandy. I have|hope|that|his|influences|not|exceed|border|Uganda I hope that his influences do not exceed the borders of Uganda. Dlatego też im szybciej idziemy naprzód, tym lepiej dla nas. therefore|also|the|faster|we go|forward|the|better|for|us Therefore, the sooner we move forward, the better for us.

– Oczywiście, masz słuszność, Janie! of course|you have|right|Jan - Of course, you are right, Jan! Chyba powinniśmy poinformować naszych towarzyszy o wiadomości przekazanej przez tam-tamy? probably|we should|inform|our|companions|about|news|conveyed|by|| |||||||übermittelten||| Should we inform our companions about the news conveyed by the drums?

– Och, nie! oh|no - Oh, no! To byłby błąd taktyczny. that|would be|mistake|tactical |||taktisch That would be a tactical mistake. Nie mów nikomu, że zrozumiałem sygnały tam-tamów. not|say|to anyone|that|I understood|signals|| |||||Signale|| Don't tell anyone that I understood the signals of the drums.

PAR_TRANS:gpt-4o-mini=5.54 PAR_CWT:B7ebVoGS=14.1 en:B7ebVoGS openai.2025-02-07 ai_request(all=166 err=0.00%) translation(all=331 err=0.91%) cwt(all=3092 err=1.20%)