Po co chłodnie w elektrowni? Warum ein Kühlhaus im Kraftwerk? Why cold rooms in a power plant? Зачем нужен холодный склад на электростанции? Навіщо холодильне сховище на електростанції?

Chwila oddechu od astronomii. Eine kurze Atempause von der Astronomie. A moment of breath from astronomy. Podczas świątecznych wojaży – pogoda mroźna – naszą uwagę zwróciły ogromne kłęby pary wodnej nad chłodniami mijanej elektrowni. Während des Weihnachtsaufenthalts - das Wetter war eisig - wurde unsere Aufmerksamkeit auf die riesigen Dampfwolken über den Kühltürmen des Kraftwerks gelenkt, an dem wir vorbeikamen. During the Christmas voyages - frosty weather - our attention was drawn by huge clouds of steam over the coolers of the power plant being passed. Prawdę mówiąc, wyglądały okropnie – bo rzeczona elektrownia była w środku przepięknej doliny, która w Polsce stałaby się popularnym miejscem wycieczek. In Wahrheit sahen sie furchtbar aus - denn das betreffende Kraftwerk lag inmitten eines wunderschönen Tals, das in Polen ein beliebtes Ausflugsziel geworden wäre. To tell the truth, they looked terrible - because the power plant was in the middle of a beautiful valley, which in Poland would become a popular destination for trips. Oczywiście od razu dostałem pytanie, po co elektrowni chłodnie. Natürlich wurde mir sofort die Frage gestellt, warum das Kraftwerk gekühlt wurde. Of course, I immediately got the question why the power plant refrigerators. Zapraszam do słuchania! I invite you to listen! Elektrownia Bełchatów. Bełchatów power plant. Największa na świecie elektrownia węglowa produkująca prąd z węgla brunatnego. Das größte Kohlekraftwerk der Welt, das Strom aus Braunkohle erzeugt. The world's largest coal-fired power plant producing electricity from lignite. Gdy na nią spojrzymy, zobaczymy dwa smukłe kominy i siedem pękatych chłodni kominowych. Wenn Sie es betrachten, sehen Sie zwei schlanke Schornsteine und sieben wulstige Kühltürme. When you look at it, you will see two slender chimneys and seven bulging cooling towers. Z kominów wydobywa się dym, z chłodni – białe obłoki skroplonej pary wodnej. Rauch steigt aus den Schornsteinen auf, weiße Wolken aus kondensiertem Dampf aus den Kühltürmen. Smoke is emitted from the chimneys, and white clouds of condensed water vapor from the cold rooms. Komin – rzecz oczywista – skoro palimy w piecu, coś trzeba zrobić z dymem. Der Schornstein - das Naheliegendste: Da wir im Herd brennen, muss etwas gegen den Rauch getan werden. The chimney - obviously - since we smoke in the stove, something has to be done with smoke. Ale skąd para wodna? Aber woher kommt der Dampf? But where does the water vapor come from? Spalany w elektrowni węgiel podgrzewa czystą wodę, zamieniając ją w przegrzaną parę wodną o temperaturze ponad 500 stopni Celsjusza. The coal burned in the power plant heats up clean water, turning it into superheated steam with a temperature of more than 500 degrees Celsius. Para ta, pod olbrzymim ciśnieniem, uderza w łopatki turbin (nieco bardziej skomplikowanych wiatraków). Dieser Dampf, der unter enormem Druck steht, trifft auf die Schaufeln der Turbinen (etwas kompliziertere Windmühlen). This steam, under tremendous pressure, hits the blades of turbines (slightly more complicated windmills). Obracające się turbiny są połączone z prądnicami działającymi tak, jak dynamo rowerowe, ale to już opowieść na inny temat. The rotating turbines are connected to generators that work like a bicycle dynamo, but that's a story for another topic. Gdy para uderza w turbiny, traci swoją siłę i trudno ją wykorzystać do napędzenia kolejnych wiatraków. Wenn der Dampf auf die Turbinen trifft, verliert er seine Kraft und kann nur schwer für den Antrieb weiterer Windmühlen verwendet werden. When the steam hits the turbines, it loses its strength and it is difficult to use it to drive more windmills. Można ją wyrzucić – co nie jest najlepszym pomysłem: jest bardzo czysta i jeszcze bardziej gorąca. Sie können es wegwerfen - was keine gute Idee ist: Es ist sehr sauber und noch heißer. You can throw it away - which is not the best idea: it is very clean and even hotter. Można też z powrotem zamienić ją w wodę. Es kann auch in Wasser zurückverwandelt werden. You can also turn it back into water. Czyli schłodzić. Das heißt, abkühlen. That is, cool down. Na przykład – zimną wodą. Zum Beispiel - mit kaltem Wasser. For example - with cold water. I tu z pomocą przychodzą chłodnie. Und hier kommt die kalte Lagerung ins Spiel. And this is where cold storage comes to the rescue. Gorąca para trafia do urządzenia zwanego skraplaczem. Der heiße Dampf wird in ein Gerät geleitet, das als Kondensator bezeichnet wird. The hot steam goes into a device called a condenser. Tam styka się z rurami, przez które przepływa chłodna woda odbierająca od pary ciepło, zamienia się na powrót w ciecz i wraca do kotła, by po podgrzaniu napędzać turbiny. Dort kommt er mit Rohren in Berührung, durch die kühles Wasser fließt, um dem Dampf Wärme zu entziehen, sich wieder zu verflüssigen und in den Kessel zurückzukehren, um die Turbinen anzutreiben, wenn sie erhitzt sind. There it comes into contact with pipes through which cool water flows, which takes heat away from the steam, turns back into a liquid and returns to the boiler to drive the turbines when heated. Z kolei woda, która odebrała parze ciepło, ma już temperaturę kilkudziesięciu stopni – i trzeba z nią coś zrobić. Das Wasser hingegen, das dem Dampf Wärme entzogen hat, ist bereits mehrere Dutzend Grad heiß - und dagegen muss etwas unternommen werden. In turn, the water that took the steam away has already a temperature of several dozen degrees - and something needs to be done with it. Można wylać do rzeki (podejrzewam, że gotowane ryby to nie to, za czym tęsknią wędkarze), można też przepompować na szczyt chłodni i przez zraszacze zrzucić do zbiornika na jej dnie. Es kann in den Fluss geschüttet werden (ich vermute, dass gekochter Fisch nicht das ist, wonach sich Angler sehnen), oder es kann an die Spitze eines Kühlers gepumpt werden und durch Sprinkler in ein Reservoir am Boden des Kühlers fallen. You can pour into the river (I suspect that cooked fish is not what anglers long for), you can also pump it to the top of the cold store and through the sprinklers dump it into the tank at its bottom. Chłodnia jest wysoka, więc – jak w każdym otwartym kominie tych rozmiarów – od jej spodu w górę wieje wiatr, dodatkowo chłodząc opadającą wodę. Der Kühlturm ist hoch, so dass - wie bei jedem offenen Schornstein dieser Größe - der Wind von unten nach oben weht und das fallende Wasser weiter abkühlt. The cold tower is high, so - as in any open chimney of this size - from the bottom the wind blows up, additionally cooling the falling water. Schłodzona woda trafia z powrotem do skraplacza, i służy do ochłodzenia kolejnych porcji pary z elektrowni. The chilled water goes back to the condenser and is used to cool subsequent portions of steam from the power plant. A skąd kłęby pary nad chłodniami? Und warum die Dampfwolken über den Kühlschränken? And where do the clouds of steam above the cold storage rooms come from? Część opadającej wody – mniej więcej 1.5% – nie dociera do spodu komina, lecz paruje, odbierając w ten sposób sporo ciepła z całego układu. Ein Teil des herabfallenden Wassers - etwa 1,5 Prozent - erreicht nicht den Boden des Schornsteins, sondern verdunstet, wodurch dem gesamten System viel Wärme entzogen wird. Part of the falling water - about 1.5% - does not reach the bottom of the chimney, but evaporates, thus receiving a lot of heat from the entire system. W efekcie mamy malownicze chmury nad elektrowniami, nie mają one jednak nic wspólnego z dymem. Das Ergebnis sind malerische Wolken über Kraftwerken, die aber nichts mit Rauch zu tun haben. As a result, we have picturesque clouds over power plants, but they have nothing to do with smoke. Zachęcam do subskrypcji podkastu za pośrednictwem iTunes lub RSS (odnośniki poniżej). I encourage you to subscribe to the podcast via iTunes or RSS (links below). Jeśli uważasz, że warto, zostaw też parę dobrych słów w recenzji na iTunes i podeślij informację o podkaście znajomym. Dzięki! Zaprenumeruj podkast on iTuneson Androidvia RSS