×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.


image

Polski z Anią // Polish with Ania (Grammar), 6. Imperfect/ Perfect forms of verbs 6. Aspekt czasownika.

6. Imperfect/ Perfect forms of verbs 6. Aspekt czasownika.

Cześć jestem Ania i dzisiaj opowiem wam o czymś bardzo interesującym.

Interesującym nie tylko dlatego,

że to jest kwestia gramatyki, ale też semantyki.

To znaczy: ważny jest sens zdania, które mówimy.

W języku polskim,

jak pewnie wiecie już,

mamy dwa typy czasowników, mamy czasowniki w parach.

Jedne czasowniki to czasowniki niedokonane, to znaczy imperfektywne.

Niedokonane to trochę jak niezrobione, nieskończone jeszcze sytuacje.

I drugi typ, drugi element pary aspektowej,

to czasowniki dokonane,

perfektywne,

to znaczy:

zrobione,

skończone.

I teraz zobaczymy, jak to wygląda.

Na pewno wiecie, że pary mogą być bardzo różne.

Trochę jak w życiu.

"Robić",

"zrobić" -

- jest inny prefiks -

"kupować",

"kupić"

- jest redukcja -

i na przykład:

"mówić"

i zupełnie nowy leksem

"powiedzieć".

I teraz powiem wam,

kiedy używamy których czasowników.

Po pierwsze,

najpierw powiemy o czasownikach niedokonanych:

kiedy akcja, o której mówimy,

sytuacja, o której mówimy,

powtarza się, to znaczy jest

mniej lub bardziej regularna,

ale nie tylko jeden raz, tylko

mamy określenia frekwencyjne,

coś dzieje się:

często,

czasami,

zawsze,

rzadko, raz w roku, co tydzień,

a więc powtarza się co jakiś czas,

po takich określeniach

będziemy mieli czasowniki niedokonane.

Na przykład:

"Czasami

robię pizzę".

Nie często, nie zawsze, nie rzadko, ale czasami robię - ta sytuacja robienia pizzy

powtarza się.

Kolejna sytuacja, kiedy użyjemy czasowników niedokonanych,

to wtedy, kiedy mówimy o procesie.

Na przykład:

"Piszę książkę"

to znaczy jest taki proces,

już jakiś czas trwa

i będzie trwał, że codziennie piszę książkę.

Książka jest nieskończona -

to jest proces i mogę powiedzieć: "Przez cały rok

piszę książkę" albo "pisałam książkę".

Albo "Dwie godziny

słuchałam muzyki" - to był proces i to nas interesuje

i wtedy też mamy czasowniki

niedokonane.

Niedokonane.

Kolejna sytuacja, kiedy użyjemy konstrukcji z czasownikiem niedokonanym,

to akcje równoczesne.

Co to znaczy równoczesne? To znaczy, że jedna sytuacja

i druga sytuacja

są w tym samym czasie.

Na przykład:

"Uczyłam się" - to był jakiś proces - "Uczyłam się", na przykład, "dwie godziny"

i w tych dwóch godzinach

"słuchałam muzyki",

czyli jedna i druga akcja były w tym samym czasie.

Kolejna ważna rzecz:

przy czasownikach niedokonanych

to fakt, że nie ma rezultatu.

Na przykład:

kiedy powiem: "Będę robić obiad",

na przykład "jutro".

To znaczy mam intencje i mam plan, że będzie ten proces, że ja robię obiad,

ale czy będzie rezultat?

Nie wiemy.

Nie wiemy. Może nie umiem do końca dobrze gotować i nie będzie obiadu.

Teraz powiem wam, kiedy używamy czasowników dokonanych.

Czasowniki dokonane,

perfektywne, czyli te,

które mówią, że jakaś akcja już się skończyła,

że jest pełna, zamknięta,

występują w takich sytuacjach wtedy,

kiedy mówimy o czymś, co się stało jeden raz.

Na przykład: "Wczoraj

kupiłam

sukienkę".

I to jest ważne: jeden raz

wczoraj była ta sytuacja.

Jeśli chciałabym

użyć

tego czasownika

w formie niedokonanej, mogłabym powiedzieć

"Wczoraj przez trzy godziny kupowałam sukienki",

bo to był proces i trzy godziny ta akcja trwała. Tutaj nie:

kupiłam -

koniec akcji.

Kolejna sytuacja, kiedy bardzo często użyję czasowników dokonanych,

to wtedy, kiedy mówię o akcjach

dziejących się bardzo szybko.

Wtedy często użyję specjalnych wyrazów, specjalnych leksemów, słów:

"szybko",

"nagle", "natychmiast".

Na przykład:

"Rano

wstałam" - raz -

"szybko wypiłam kawę" - "wypiłam",

nie "piłam". "Szybko wypiłam", bo akcja się już skończyła,

"i pojechałam do pracy".

A więc jeżeli mamy takie określenia,

mówiące o momencie,

najczęściej

użyjemy czasowników dokonanych. Dlaczego mówię, że najczęściej?

Bo czasami

,aspekt właśnie jest kategorią i gramatyczną, i semantyczną,

mogę w specjalnych sytuacjach

użyć też imperfektu,

ale my teraz pamiętamy,

że te leksemy

lubią czasowniki dokonane.

Kolejna sytuacja: tutaj mieliśmy akcje równoczesne, a teraz mamy akcje chronologiczne,

to znaczy najpierw jest jakaś sytuacja,

a potem jest druga sytuacja.

Na przykład:

"Najpierw

zjadłam" - dokonane - "zjadłam śniadanie,

"a potem"

- druga akcja -

"przeczytałam artykuł" - to już nie jest ten sam czas, to jest akcja numer 1, koniec tej akcji

i akcja numer 2 i koniec drugiej akcji.

Kolejna rzecz bardzo ważna przy czasownikach w formie dokonanej

to to,

czy dana akcja, sytuacja

ma rezultat.

Zobaczcie:

wcześniej powiedziałam: "Będę robić obiad", mam dobrą intencję,

ale nie wiemy, jaki będzie rezultat.

A kiedy i mam dobrą intencje, i wiem, że rezultat będzie tej akcji,

powiem:

"Zrobię obiad".

A więc jeśli ktoś oferuje wam kolację i powie

"Będę robić dla ciebie kolację",

nie bądźcie bardzo zainteresowani. Bądźcie zainteresowani, kiedy powie:

"Zrobię

dla ciebie kolację".

Wtedy na pewno nie będziecie głodni.

Można też pokazać to użycie

na osi czasu.

Zobaczcie: jeżeli to jest czas

i akcja jest

rozciągnięta jak guma

w czasie,

użyjemy czasowników niedokonanych. Na przykład:

"Cały rok

uczyłam języka polskiego" - to jest ten czas jak guma.

Albo akcja

powtarza się

na osi czasu:

"W każdą sobotę

czytałam

książki". Znowu -

w jedną sobotę, w drugą sobotę, w trzecią sobotę, w każdą sobotę akcja powtarza się -

czasownik niedokonany.

Natomiast jeśli chodzi o czas

(nie zaznaczyłam),

o czas

i sytuacje w czasownikach dokonanych,

to będą punkty,

momenty.

Na przykład: coś

stało się

- konkretnie kiedy -

drugiego października:

"Ja

urodziłam się" - nie "rodziłam się", "urodziłam się"" - jest rezultat,

"drugiego października".

Albo:

"Wczoraj o ósmej rano" - punkt,

"zadzwonił telefon" - to była jednorazowa sytuacja, na osi czasu jest to

moment.

I na przykład:

"W 2004 roku" -

znowu punkt, jakaś data -

"Polska weszła" - jeden raz - "do Unii Europejskiej".

A więc jeżeli czas, o którym myślimy, to są punkty

bardzo często użyjemy forum perfektywnych, czyli dokonanych.

Jeśli to będzie czas jak guma,

powtarzanie się,

wtedy użyjemy czasowników w formie niedokonanej.

A teraz

pokażę wam, jak

rozpoznać,

to znaczy, skąd wiedzieć, że czasowniki są parą.

Oczywiście musimy uczyć się tych par

na pamięć,

niemniej mamy trochę wskazówek, trochę pomocy.

Kiedy znacie czasownik podstawowy, bazowy,

na przykład "pić"

i znacie czasownik

podobny,

ale z nowym prefiksem: "wypić",

to bardzo często jest to pierwsza, podstawowa para aspektowa.

Tak samo wygląda sytuacja z "czytać" -

"przeczytać",

"pisać" -

"napisać",

"jeść" -

"zjeść".

Tych czasowników jest bardzo, bardzo dużo.

Oczywiście nie każdy prefiks ma

sens pierwszej pary aspektowej, ale o tym powiem w drugim filmie, na który już teraz was zapraszam.

Wróćmy jednak do podstawowych par aspektowych, czyli tych pierwszych,

tych, w których znaczenie czasownika nie zmienia się,

ale kontekst jest ważny:

czy użyję niedokonanych, czy użyję dokonanych.

Kolejna sytuacja, skąd mogę wiedzieć,

że mam do czynienia z parą aspektową,

to transformacja. Zobaczcie: mam czasownik

"zapraszać"

i czasownik, który często jest redukcją pierwszego i transformacją: "zaprosić".

To czasowniki często będą krótsze niż czasowniki niedokonane.

"Wstawać"

- i znowu transformacja i redukcja -

"wstać".

Zobaczcie: ten element jest zredukowany i mam "wstać".

Tak samo będzie "dawać" - "dać".

Podobnie "spóźniać się" - "spóźnić się", tylko "a" transformuje do "i".

I grupa, którą trochę trudno zapamiętać,

ale możemy to zrobić,

to nowe słowo, nowy leksem, nowy wyraz.

Zobaczcie: "widzieć" i "zobaczyć",

"brać i "wziąć".

Na przykład:

"Przez cały rok brałam lekcje gry na fortepianie"

ale wczoraj,

jeden raz,

"Wzięłam lekcję gry na skrzypcach".

A więc "brać" i nowy element "wziąć".

Tych czasowników jest trochę mniej, ale są bardzo ważne. Na przykład jeszcze: "oglądać" -

"obejrzeć",

"kłaść" -

"położyć".

"Kłaść się" - "położyć się", na przykład:

"Przez cały rok kładłam się spać o 23:00, ale teraz są wakacje

i dzisiaj pierwszy raz położyłam się o 24:00"

Mam nadzieję, że aspekt czasownika

nie jest już teraz taki straszny,

ale zapraszam was bardzo serdecznie

do obejrzenia filmu o ogniwach aspektu. Wtedy robicie

jeden krok dalej w tej kwestii.

Dziękuję i do zobaczenia!

- Cześć, Łukasz. - Cześć, Aniu.

- Mam znowu kilka pytań do ciebie. - Tak. - Pierwsze pytanie

jest bardzo łatwe: powiedz nam, co często jesz na śniadanie.

- Często jem na śniadanie kanapki

- Kanapki. A co zjadłeś wczoraj?

- Wczoraj zjadłem świeże owoce.

- Dobrze. A co często pijesz do kolacji?

- Do kolacji zazwyczaj piję herbatę

- Mhm. A co wypiłeś wczoraj?

- Wczoraj znów to były świeże, wyciskane owoce.

- OK świetnie, czyli sok.

- A powiedz mi, czy lubisz oglądać filmy.

- Tak. - A jakie?

- Zazwyczaj oglądam filmy psychologiczne.

- Mhm, to niespodzianka, prawda?

- A powiedz mi, jaki film obejrzałeś ostatnio?

- Wczoraj obejrzałem film "K-Pax" też psychologiczny. - O, interesujący? - Bardzo ciekawy.

- OK, świetnie.

- A powiedz mi, kogo często zapraszasz do siebie?

- Często zapraszam do siebie znajomych.

- A wczoraj zaprosiłeś kogoś?

- Wczoraj zaprosiłem tylko jedną koleżankę.

- Nie mam więcej pytań.

- Lajkujcie nasz kanał. - I subskrybujcie go także.

- Zapraszamy następnym razem. Pa! - Pa!

6. Imperfect/ Perfect forms of verbs 6. Aspekt czasownika. Imperfekt/Perfektformen der Verben 6. Aspekt der Verben. Imperfect/ Perfect forms of verbs 6. Aspect of verbs. Formas imperfectas/ perfectas de los verbos 6. Aspecto de los verbos. Formas imperfeitas/perfeitas dos verbos 6. Aspeto dos verbos. Имперфект/перфект глаголов 6. Аспекты глаголов. Fiillerin Imperfect / Perfect halleri 6. Fiillerin görünüşleri. Форми дієслів недоконаного/доконаного виду 6. час дієслів.

Cześć jestem Ania i dzisiaj opowiem wam o czymś bardzo interesującym. Hallo, ich bin Anna und heute werde ich euch von etwas sehr Interessantem erzählen. Hi! I'm Ania, and today I am going to talk about something very interesting.

Interesującym nie tylko dlatego, Das ist nicht nur aus diesem Grund interessant, Interesting not only because

że to jest kwestia gramatyki, ale też semantyki. Dass es eine Frage der Grammatik, aber auch der Semantik ist. it is a matter of grammar, but also of semantics.

To znaczy: ważny jest sens zdania, które mówimy. Das heißt, dass die Bedeutung des Satzes, den wir sagen, wichtig ist. That means that what is important is the sense of a sentence we utter.

W języku polskim, Auf Polnisch, In the Polish language

jak pewnie wiecie już, Wie Sie wahrscheinlich schon wissen, as you probably already know

mamy dwa typy czasowników, mamy czasowniki w parach. wir haben zwei Arten von Verben, wir haben Verben in Paaren. we have two types of verbs, we have verbs grouped in pairs.

Jedne czasowniki to czasowniki niedokonane, to znaczy imperfektywne. Einige Verben sind imperfektiv, d. h. imperfektive Verben. Some verbs are imperfective (Polish: czasownik niedokonany ).

Niedokonane to trochę jak niezrobione, nieskończone jeszcze sytuacje. Unerledigt ist ein bisschen wie unfertige, unvollendete Situationen. "Imperfective" sounds a bit as if they were undone, not finished yet.

I drugi typ, drugi element pary aspektowej, Und die zweite Art, das zweite Element des Aspektpaares, And the other type, the other member of the aspect pair,

to czasowniki dokonane, sind vollendete Verben, are perfective verbs

perfektywne, perfektioniert, (Polish: czasownik dokonany ),

to znaczy: that means

zrobione, erledigt, done,

skończone. beendet. finished.

I teraz zobaczymy, jak to wygląda. Und jetzt werden wir sehen, wie es aussieht. And now let's see what it looks like.

Na pewno wiecie, że pary mogą być bardzo różne. Sicherlich wissen Sie, dass Paare sehr unterschiedlich sein können. I'm certain you know that those pairs can be very different.

Trochę jak w życiu. Ein bisschen wie das Leben. A bit like in life.

"Robić", "Zu tun", "Robić",

"zrobić" - "make" - "zrobić" ( to do ) -

- jest inny prefiks - - gibt es eine weitere Vorsilbe - - there is a different prefix -

"kupować", "kupować",

"kupić" "kaufen" "kupić" ( to buy )

- jest redukcja - - ist eine Reduktion - - we have a reduction -

i na przykład: and for example:

"mówić" "sprechen" "mówić"

i zupełnie nowy leksem und ein völlig neues Lexem and a completely new lexeme

"powiedzieć". "sagen. "powiedzieć" ( to say ).

I teraz powiem wam, Und jetzt werde ich es Ihnen sagen, And now I'll tell you

kiedy używamy których czasowników. Wann verwenden wir welche Verben. when we use which verbs.

Po pierwsze, Firstly

najpierw powiemy o czasownikach niedokonanych: Zunächst werden wir über nicht-finite Verben sprechen: we are going to talk about imperfective verbs.

kiedy akcja, o której mówimy, Wenn die Aktion, über die wir sprechen, When an action we're talking about or

sytuacja, o której mówimy, die Situation, über die wir hier sprechen, a situation we're talking about

powtarza się, to znaczy jest wiederholt wird, d.h. ist repeats itself, i.e. it is

mniej lub bardziej regularna, mehr oder weniger regelmäßig, more or less regular,

ale nie tylko jeden raz, tylko aber nicht nur einmal, nur it happens not just once, but

mamy określenia frekwencyjne, wir haben Anwesenheitszeiten, we have some expressions of frequency,

coś dzieje się: Es geschieht etwas: something happens:

często, "często" ( often ),

czasami, manchmal, "czasami" ( sometimes ),

zawsze, "zawsze" ( always ),

rzadko, raz w roku, co tydzień, selten, einmal im Jahr, jede Woche, "rzadko" ( rarely ), "raz w roku" ( once a year ), "co tydzień" ( every week ),

a więc powtarza się co jakiś czas, und so wiederholt es sich von Zeit zu Zeit, so is repeats itself from time to time

po takich określeniach nach solchen Ausdrücken then after such expressions

będziemy mieli czasowniki niedokonane. werden wir Verben im Perfekt haben. we will use imperfective verbs.

Na przykład: Zum Beispiel: For example:

"Czasami "Czasami

robię pizzę". Ich mache eine Pizza". robię pizzę" ( Sometimes I make pizza ).

Nie często, nie zawsze, nie rzadko, ale czasami robię - ta sytuacja robienia pizzy Nicht oft, nicht immer, nicht selten, aber manchmal tue ich es - diese Pizzaback-Situation Not often, not always, not rarely, but sometimes I do - the situation of making pizza

powtarza się. repeats itself.

Kolejna sytuacja, kiedy użyjemy czasowników niedokonanych, Eine weitere Situation, in der wir Verben im Perfekt verwenden, Another situation when we use imperfective verbs is

to wtedy, kiedy mówimy o procesie. ist, wenn wir über den Prozess sprechen. when we are talking about some kind of process.

Na przykład: For example:

"Piszę książkę" "Ich schreibe ein Buch". "Piszę książkę" ( I'm writing a book )

to znaczy jest taki proces, Ich meine, dass es einen solchen Prozess gibt, that means that there is a process

już jakiś czas trwa ist seit einiger Zeit im Gange that has been going on for some time

i będzie trwał, że codziennie piszę książkę. und es wird reichen, dass ich jeden Tag ein Buch schreibe. and will continue for some time - I write a book every day.

Książka jest nieskończona - Das Buch ist unendlich - The book is not finished -

to jest proces i mogę powiedzieć: "Przez cały rok Dies ist ein Prozess, und ich kann sagen: "Im Laufe des Jahres this is a process, and I can say: "Przez cały rok

piszę książkę" albo "pisałam książkę". Ich schreibe ein Buch" oder "Ich habe ein Buch geschrieben". piszę książkę" ( Throughout the whole year I'm writing a book) or "pisałam ksiązkę" ( Throughout the whole year I was writing a book ).

Albo "Dwie godziny Oder "Zwei Stunden Or "Dwie godziny

słuchałam muzyki" - to był proces i to nas interesuje Ich habe Musik gehört" - es war ein Prozess und das ist es, was uns interessiert słuchałam muzyki ( For two hours I was listening to the music ) - it was a process, and that is what interests us.

i wtedy też mamy czasowniki und dann haben wir noch Verben In such cases we also use

niedokonane. nicht anwesend. imperfective verbs.

Niedokonane. Imperfective.

Kolejna sytuacja, kiedy użyjemy konstrukcji z czasownikiem niedokonanym, Eine weitere Situation, in der wir eine Konstruktion mit einem unbestimmten Verb verwenden, Another situation when we use the structure with an imperfective verb

to akcje równoczesne. sind gleichzeitige Aktionen. is when we speak about simultaneous actions.

Co to znaczy równoczesne? To znaczy, że jedna sytuacja Was bedeutet "gleichzeitig"? Es bedeutet, dass eine Situation What does simultaneous mean? It means that one situation

i druga sytuacja und die zweite Situation and another situation

są w tym samym czasie. sind zur gleichen Zeit. are taking place at the same time.

Na przykład: For example:

"Uczyłam się" - to był jakiś proces - "Uczyłam się", na przykład, "dwie godziny" "Ich habe gelernt" - es war eine Art Prozess - "Ich habe gelernt", zum Beispiel "zwei Stunden". "Uczyłam się" ( I was learning ) - it was a process - "Uczyłam się" for example,"dwie godziny" ( for two hours )

i w tych dwóch godzinach und in diesen zwei Stunden and during these two hours

"słuchałam muzyki", "Ich habe Musik gehört, "słuchałam muzyki" ( I was listening to the music ).

czyli jedna i druga akcja były w tym samym czasie. d.h. die eine und die andere Aktion fanden zur gleichen Zeit statt. That means that both actions were taking place at the same time.

Kolejna ważna rzecz: Ein weiterer wichtiger Punkt: Another important thing:

przy czasownikach niedokonanych mit imperfekten Verben when we use imperfective verb

to fakt, że nie ma rezultatu. ist die Tatsache, dass es kein Ergebnis gibt. there is no result.

Na przykład: For example:

kiedy powiem: "Będę robić obiad", Wenn ich sage: "Ich gehe Abendessen kochen", When I say: "Będę robić obiad" ( I'll be making dinner )

na przykład "jutro". Zum Beispiel: "morgen". for example "jutro" ( tomorrow ).

To znaczy mam intencje i mam plan, że będzie ten proces, że ja robię obiad, Ich meine, ich habe Absichten und ich habe einen Plan, dass es diesen Prozess geben wird, dass ich Abendessen mache, That means I have such an intention and I have a plan that this process will take place and I'll be preparing dinner

ale czy będzie rezultat? Aber wird es ein Ergebnis geben? but will there be a result?

Nie wiemy. We do not know.

Nie wiemy. Może nie umiem do końca dobrze gotować i nie będzie obiadu. Wir wissen es nicht. Vielleicht kann ich nicht gut kochen und es gibt kein Abendessen. We do not know. Maybe I cannot cook well and there will be no dinner.

Teraz powiem wam, kiedy używamy czasowników dokonanych. Jetzt werde ich Ihnen sagen, wann wir vollendete Verben verwenden. Now I will tell you when we use perfective verbs.

Czasowniki dokonane, Vollendete Verben, Perfective verbs,

perfektywne, czyli te, Perfekte, d.h. die, perfective, so those

które mówią, że jakaś akcja już się skończyła, die besagen, dass einige Maßnahmen bereits abgeschlossen sind, that refer to an action that is already finished,

że jest pełna, zamknięta, that it is done, closed

występują w takich sytuacjach wtedy, in solchen Situationen auftreten, occur in situations when

kiedy mówimy o czymś, co się stało jeden raz. wenn wir über etwas sprechen, das einmal passiert ist. we talk about things that happened only once.

Na przykład: "Wczoraj For example: "Wczoraj

kupiłam kupiłam

sukienkę". Kleid". sukienkę" ( Yesterday I bought a dress ).

I to jest ważne: jeden raz And this is important: this situation happened yesterday

wczoraj była ta sytuacja. only once.

Jeśli chciałabym Wenn ich das wollte If I wanted to

użyć use

tego czasownika this verb

w formie niedokonanej, mogłabym powiedzieć in der unvollkommenen Form, könnte ich sagen in its imperfective form, I could say

"Wczoraj przez trzy godziny kupowałam sukienki", "Gestern habe ich drei Stunden lang Kleider gekauft, "Wczoraj przez trzy godziny kupowałam sukienki" ( Yesterday for three hours I was buying dresses )

bo to był proces i trzy godziny ta akcja trwała. Tutaj nie: Denn es handelte sich um eine Verhandlung und diese dauerte drei Stunden. Hier dauerte sie nicht: because it was a process and this action took three hours. But not here:

kupiłam - "kupiłam ( I bought ) -

koniec akcji. and the end of this action.

Kolejna sytuacja, kiedy bardzo często użyję czasowników dokonanych, Eine weitere Situation, in der ich sehr oft vollendete Verben verwende, Another situation when we very often use perfective verbs,

to wtedy, kiedy mówię o akcjach ist, wenn ich über Aktionen spreche is when we speak of actions

dziejących się bardzo szybko. sehr schnell geschehen. that happen very quickly.

Wtedy często użyję specjalnych wyrazów, specjalnych leksemów, słów: Dann verwende ich oft spezielle Wörter, spezielle Lexeme, Wörter: Then we often use special lexemes, special phrases, words:

"szybko", "schnell", "szybko" ( fast ),

"nagle", "natychmiast". "plötzlich", "sofort". "nagle" ( suddenly ), "natychmiast" ( immediately ).

Na przykład: For example:

"Rano "Rano

wstałam" - raz - Ich bin aufgestanden" - einmal - wstałam ( I got up in the morning ) - once -

"szybko wypiłam kawę" - "wypiłam", "Ich trank schnell eine Tasse Kaffee" - "trank", "szybko wypiłam kawę" ( I quickly drank a cup of coffee ) - "wypiłam"

nie "piłam". "Szybko wypiłam", bo akcja się już skończyła, not "piłam". "Szybko wypiłam" because the action is already over

"i pojechałam do pracy". "und ich ging zur Arbeit". "i pojechałam do pracy" ( and I went to work ).

A więc jeżeli mamy takie określenia, Wenn wir also diese Begriffe haben, So, if we have expressions

mówiące o momencie, Wo wir gerade beim Thema sind, that refer to a particular moment

najczęściej meist most of the time

użyjemy czasowników dokonanych. Dlaczego mówię, że najczęściej? wir verwenden vollendete Verben. Warum sage ich meistens? we use perfective verbs. Why do I say "most of the time"?

Bo czasami Because sometimes

,aspekt właśnie jest kategorią i gramatyczną, i semantyczną, Der Aspekt ist sowohl eine grammatikalische als auch eine semantische Kategorie, (remember that aspect is both a grammatical and semantical category)

mogę w specjalnych sytuacjach Ich kann in besonderen Situationen in such situations

użyć też imperfektu, auch das Imperfekt verwenden, I can use also imperfective verbs.

ale my teraz pamiętamy, Aber wir erinnern uns jetzt, But for now we will remember

że te leksemy dass diese Lexeme that these lexemes

lubią czasowniki dokonane. wie vollendete Verben. like perfective verbs.

Kolejna sytuacja: tutaj mieliśmy akcje równoczesne, a teraz mamy akcje chronologiczne, Eine andere Situation: Hier hatten wir gleichzeitige Aktionen und jetzt haben wir chronologische Aktionen, Another situation: here we had simultaneous actions, and now we have chronological ones.

to znaczy najpierw jest jakaś sytuacja, Ich meine, zunächst einmal gibt es eine Situation, I mean, first there is one situation,

a potem jest druga sytuacja. und dann gibt es noch die zweite Situation. and then another one.

Na przykład: For example:

"Najpierw "Najpierw

zjadłam" - dokonane - "zjadłam śniadanie, aß" - vollendet - "Ich habe gefrühstückt, zjadłam" - perfective verb - "zjadłam śniadanie" ( Firstly I ate breakfast )

"a potem" "a potem"

- druga akcja - - the second action -

"przeczytałam artykuł" - to już nie jest ten sam czas, to jest akcja numer 1, koniec tej akcji "Ich habe den Artikel gelesen" - dies ist nicht mehr die gleiche Zeit, dies ist Aktion Nummer 1, das Ende dieser Aktion "przeczytałam artykuł" ( and then I read an article ) - it is no longer the same time, first action number 1, the end of it

i akcja numer 2 i koniec drugiej akcji. und Aktion Nummer 2 und das Ende der zweiten Aktion. and then action number 2 and the end of it.

Kolejna rzecz bardzo ważna przy czasownikach w formie dokonanej Eine weitere sehr wichtige Sache bei Verben in der vollendeten Form Another very important thing concerning perfective verbs

to to, is

czy dana akcja, sytuacja ob eine bestimmte Handlung, Situation whether the action or the situation

ma rezultat. has a result.

Zobaczcie: Let's see:

wcześniej powiedziałam: "Będę robić obiad", mam dobrą intencję, Vorhin habe ich gesagt: "Ich werde Abendessen kochen", ich habe einen guten Vorsatz, I said earlier "Będę robić obiad" ( I'll be making dinner ), I have a good intention

ale nie wiemy, jaki będzie rezultat. Aber wir wissen nicht, wie das Ergebnis aussehen wird. but we do not know what the result will be.

A kiedy i mam dobrą intencje, i wiem, że rezultat będzie tej akcji, Und wenn ich gute Absichten habe, dann weiß ich, dass das Ergebnis diese Aktion sein wird, And when I have both good intentions and I know that there will be a result of this action

powiem: I'll say

"Zrobię obiad". "Ich werde das Abendessen machen. "Zrobię obiad" ( I'll make dinner ).

A więc jeśli ktoś oferuje wam kolację i powie Wenn Ihnen also jemand ein Abendessen anbietet und sagt So if someone offers you dinner and says

"Będę robić dla ciebie kolację", "Ich werde das Abendessen für Sie zubereiten, "Będę robić dla ciebie kolację" ( I'll be making dinner for you )

nie bądźcie bardzo zainteresowani. Bądźcie zainteresowani, kiedy powie: Seien Sie nicht sehr interessiert. Seien Sie interessiert, wenn er es sagt: do not be very interested. Be interested when the person says

"Zrobię "Zrobię

dla ciebie kolację". dla ciebie kolację" ( I'll make dinner for you ).

Wtedy na pewno nie będziecie głodni. Dann werden Sie bestimmt nicht hungern. Then surely you will not be hungry.

Można też pokazać to użycie Sie können auch diese Verwendung von We can also show that usage

na osi czasu. auf der Zeitachse. on a timeline.

Zobaczcie: jeżeli to jest czas Siehe: Wenn dies der richtige Zeitpunkt ist Let's see: if this line represents time,

i akcja jest and an action is

rozciągnięta jak guma gedehnt wie Gummi stretched in time

w czasie, like rubber

użyjemy czasowników niedokonanych. Na przykład: werden wir nicht-finite Verben verwenden. Zum Beispiel: we'll use imperfective verbs. For example:

"Cały rok "Cały rok

uczyłam języka polskiego" - to jest ten czas jak guma. Ich habe früher Polnisch unterrichtet" - es ist diese Zeit wie Gummi. uczyłam języka polskiego" ( Throughout the whole year I was teaching the Polish language ) - this is the time as rubber.

Albo akcja Or an action

powtarza się that repeats itself

na osi czasu: on the timeline:

"W każdą sobotę "W każdą sobotę

czytałam czytałam

książki". Znowu - książki" ( Every Saturday I was reading books ). And again -

w jedną sobotę, w drugą sobotę, w trzecią sobotę, w każdą sobotę akcja powtarza się - one Saturday, the second Saturday, the third Saturday, every Saturday the action repeats itself -

czasownik niedokonany. imperfective verb.

Natomiast jeśli chodzi o czas In Bezug auf den Zeitaufwand When it comes to time

(nie zaznaczyłam), (nicht markiert), (I didn't make a mark ),

o czas time

i sytuacje w czasownikach dokonanych, and situations in perfective verbs

to będą punkty, there will be points,

momenty. moments.

Na przykład: coś For example: something

stało się happened

- konkretnie kiedy - - when exactly? -

drugiego października: 2 October:

"Ja "Ja

urodziłam się" - nie "rodziłam się", "urodziłam się"" - jest rezultat, Ich wurde geboren' - nicht 'ich wurde geboren', 'ich wurde geboren'" - ist das Ergebnis, urodziłam się" - not "rodziłam się", "urodziłam się"- there is a result

"drugiego października". "drugiego października" ( I was born on 2 October ).

Albo: Or:

"Wczoraj o ósmej rano" - punkt, "Gestern um acht Uhr morgens" - Punkt, "Wczoraj o ósmej rano" - a point

"zadzwonił telefon" - to była jednorazowa sytuacja, na osi czasu jest to "Das Telefon klingelte" - es war eine einmalige Situation, auf der Zeitachse ist es "zadzwonił telefon" ( Yesterday at eight in the morning a phone rang ) - it was a one-off situation, on a timeline it is

moment. a moment.

I na przykład: And for example:

"W 2004 roku" - "W 2004 roku" -

znowu punkt, jakaś data - Punkt wieder, irgendein Datum - once again a point, a specific date -

"Polska weszła" - jeden raz - "do Unii Europejskiej". "Polen ist beigetreten" - einmal - "in die Europäische Union". "Polska weszła" - once - "do Unii Europejskiej" ( In 2004 Poland joined the European Union ).

A więc jeżeli czas, o którym myślimy, to są punkty Wenn die Zeit, an die wir denken, also Punkte sind So if the time which we are thinking about is made of points,

bardzo często użyjemy forum perfektywnych, czyli dokonanych. werden wir sehr oft das perfektive oder vollendete Forum nutzen. we'll very often use the perfective forms of verbs.

Jeśli to będzie czas jak guma, Wenn es Zeit wie Gummi ist, If we consider time as rubber,

powtarzanie się, Wiederholung, a series of repetitions,

wtedy użyjemy czasowników w formie niedokonanej. dann werden wir Verben in der Imperfektform verwenden. then we will use the verbs in the imperfective form.

A teraz Now

pokażę wam, jak I'll show you how to

rozpoznać, recognize

to znaczy, skąd wiedzieć, że czasowniki są parą. Das heißt, woher weiß man, dass die Verben ein Paar sind. I mean, how to know that certain verbs form a pair.

Oczywiście musimy uczyć się tych par Natürlich müssen wir diese Paare lernen Of course we have to learn these pairs

na pamięć, von Herzen, by heart.

niemniej mamy trochę wskazówek, trochę pomocy. Dennoch haben wir eine kleine Anleitung, eine kleine Hilfe. But I'll give you a few tips that will help at least a bit.

Kiedy znacie czasownik podstawowy, bazowy, Wenn Sie das grundlegende Verb kennen, When you know the basic verb

na przykład "pić" such as "pić" ( to drink )

i znacie czasownik und Sie kennen das Verb and you know a verb

podobny, similar to it

ale z nowym prefiksem: "wypić", Aber mit einer neuen Vorsilbe: "Getränk", but with a new prefix "wypić"

to bardzo często jest to pierwsza, podstawowa para aspektowa. ist sehr oft das erste, grundlegende Aspektpaar. then very often it is the first basic aspect pair.

Tak samo wygląda sytuacja z "czytać" - Das Gleiche gilt für "lesen". - It is the same when it comes to "czytać" -

"przeczytać", "lesen", "przeczytać" ( to read ),

"pisać" - "schreiben" - "pisać" -

"napisać", "napisać" ( to write ),

"jeść" - "jeść" -

"zjeść". "zjeść" ( to eat ).

Tych czasowników jest bardzo, bardzo dużo. Diese Verben sind sehr, sehr zahlreich. There are really many verbs like that.

Oczywiście nie każdy prefiks ma Natürlich hat nicht jedes Präfix Of course, not every prefix

sens pierwszej pary aspektowej, ale o tym powiem w drugim filmie, na który już teraz was zapraszam. im Sinne des ersten Aspektpaares, aber darüber werde ich im zweiten Video sprechen, zu dem ich Sie bereits einlade. is responsible for the meaning of the first aspect pair. But I'm going to talk about it in the next movie to which I am already inviting you.

Wróćmy jednak do podstawowych par aspektowych, czyli tych pierwszych, Doch kehren wir zu den grundlegenden Aspektpaaren zurück, zu den ersteren, But going back to the basic aspect pairs,

tych, w których znaczenie czasownika nie zmienia się, solche, bei denen sich die Bedeutung des Verbs nicht ändert, those where the meaning of the verb does not change

ale kontekst jest ważny: Aber der Kontext ist wichtig: but the context is important:

czy użyję niedokonanych, czy użyję dokonanych. Ob ich nun das Imperfekt oder das Vollendete verwende. whether I use an imperfecitve form, or perfective.

Kolejna sytuacja, skąd mogę wiedzieć, Eine andere Situation, woher soll ich das wissen, Another situation that helps me to recognize

że mam do czynienia z parą aspektową, dass ich es mit einem Aspektpaar zu tun habe, whether it is an aspect pair

to transformacja. Zobaczcie: mam czasownik ist eine Transformation. Siehe: Ich habe ein Verb is when I have a transformation. Look: I have a verb

"zapraszać" "einladen" "zapraszać" ( to invite )

i czasownik, który często jest redukcją pierwszego i transformacją: "zaprosić". und ein Verb, das oft eine Verkleinerung des ersten ist und eine Umwandlung von: "einladen". and a verb which is often a reduction and transformation of the first one: "zaprosić".

To czasowniki często będą krótsze niż czasowniki niedokonane. Diese Verben sind oft kürzer als nicht-finite Verben. These verbs are often shorter than their imperfective equivalents.

"Wstawać" "Wstawać"

- i znowu transformacja i redukcja - - and again a transformation and reduction -

"wstać". "Aufstehen". "wstać" ( to get up ).

Zobaczcie: ten element jest zredukowany i mam "wstać". Sehen Sie: Dieses Element ist reduziert und ich soll mich "aufrichten". Look: this element is reduced and I have "wstać".

Tak samo będzie "dawać" - "dać". So wird auch "geben" - "geben". The same when it comes to "dać" - "dawać" ( to give ).

Podobnie "spóźniać się" - "spóźnić się", tylko "a" transformuje do "i". Ähnlich verhält es sich mit 'to be late' - 'zu spät kommen', nur 'a' wird zu 'i'. Similarly, "spóźniać się" - "spóźnić się" ( to be late ) - only "a" transforms to "i".

I grupa, którą trochę trudno zapamiętać, Und eine Gruppe, die man sich nur schwer merken kann, And a group which is a bit difficult to remember

ale możemy to zrobić, Aber wir können es schaffen, but we can do it:

to nowe słowo, nowy leksem, nowy wyraz. ist ein neues Wort, ein neues Lexem, ein neuer Ausdruck. a new word, a new lexeme.

Zobaczcie: "widzieć" i "zobaczyć", Look: "widzieć" and "zobaczyć" ( to see ),

"brać i "wziąć". "brać" and "wziąć" ( to take ).

Na przykład: For example:

"Przez cały rok brałam lekcje gry na fortepianie" "Ich habe das ganze Jahr über Klavierunterricht genommen." "Przez cały rok brałam lekcje gry na fortepianie" ( Throughout the whole year I was taking piano lessons )

ale wczoraj, but yesterday,

jeden raz, once

"Wzięłam lekcję gry na skrzypcach". "Wzięłam lekcję gry na skrzypcach" ( I took a violin class ).

A więc "brać" i nowy element "wziąć". Also "nehmen" und ein neues Element von "nehmen". So "brać" and a new element of "wziąć".

Tych czasowników jest trochę mniej, ale są bardzo ważne. Na przykład jeszcze: "oglądać" - Diese Verben sind etwas weniger, aber sie sind sehr wichtig. Zum Beispiel noch: "beobachten" - There are not so many verbs like that but they are very important. Some more examples: "oglądać" -

"obejrzeć", "obejrzeć" ( to watch )

"kłaść" - "legen" - "kłaść" -

"położyć". "położyć" ( to put, to lie ).

"Kłaść się" - "położyć się", na przykład: "Lie down" - "sich hinlegen", zum Beispiel: "Kłaść się" - "położyć się" ( to lie down ), for example:

"Przez cały rok kładłam się spać o 23:00, ale teraz są wakacje Früher bin ich das ganze Jahr über um 23 Uhr ins Bett gegangen, aber jetzt sind es die Ferien. "Przez cały rok kładłam się spać o 23:00, ale teraz są wakacje

i dzisiaj pierwszy raz położyłam się o 24:00" und heute bin ich zum ersten Mal um 24:00 Uhr ins Bett gegangen." i dzisiaj pierwszy raz położyłam się o 24:00" ( Throughout the whole year I was going to bed at 11 p.m. but now there are holidays and today for the first time I went to bed at 12 p.m. ).

Mam nadzieję, że aspekt czasownika I hope that verb aspect

nie jest już teraz taki straszny, ist jetzt nicht mehr so beängstigend, is not so terrible any more

ale zapraszam was bardzo serdecznie aber Sie sind herzlich willkommen but I would like to invite you very warmly

do obejrzenia filmu o ogniwach aspektu. Wtedy robicie um einen Film über Aspektverknüpfungen zu sehen. Dann tun Sie to watch the next movie on chains of aspect. Then you will

jeden krok dalej w tej kwestii. in dieser Frage einen Schritt weiter. make one more step to fully understand this issue.

Dziękuję i do zobaczenia! Vielen Dank und bis zum nächsten Mal! Thank you and see you!

- Cześć, Łukasz. - Cześć, Aniu. - Hi, Łukasz. - Hello Ania.

- Mam znowu kilka pytań do ciebie. - Tak. - Pierwsze pytanie - Ich habe wieder einige Fragen an Sie. - Ja. - Erste Frage - Again I have a few questions for you. - Yes. - The first question

jest bardzo łatwe: powiedz nam, co często jesz na śniadanie. ist ganz einfach: Sagen Sie uns, was Sie oft zum Frühstück essen. is very easy: tell us what you often eat for breakfast.

- Często jem na śniadanie kanapki - For breakfast I often eat sandwiches.

- Kanapki. A co zjadłeś wczoraj? - Sandwiches. And what did you eat yesterday?

- Wczoraj zjadłem świeże owoce. - Yesterday I ate some fresh fruit.

- Dobrze. A co często pijesz do kolacji? - Gut. Und was trinken Sie oft zum Essen? - Good. And what do you often drink for dinner?

- Do kolacji zazwyczaj piję herbatę - For dinner I usually have a cup of tea.

- Mhm. A co wypiłeś wczoraj? - Mhm. Und was haben Sie gestern getrunken? - Uh-huh. And what did you drink yesterday?

- Wczoraj znów to były świeże, wyciskane owoce. - Gestern war es wieder frisch gepresstes Obst. - Yesterday I had some freshly squeezed fruit.

- OK świetnie, czyli sok. - OK, toll, also Saft. - OK fine, so you had juice.

- A powiedz mi, czy lubisz oglądać filmy. - Und sagen Sie mir, ob Sie gerne Filme sehen. - And tell me whether you like watching movies.

- Tak. - A jakie? - Yes. - And what kind of movies?

- Zazwyczaj oglądam filmy psychologiczne. - Ich sehe mir normalerweise psychologische Filme an. - Usually I watch psychological movies.

- Mhm, to niespodzianka, prawda? - Mhm, das ist eine Überraschung, nicht wahr? - Uh, it's a surprise, isn't it?

- A powiedz mi, jaki film obejrzałeś ostatnio? - Und sagen Sie mir, welchen Film haben Sie kürzlich gesehen? - And tell me, what film have you seen recently?

- Wczoraj obejrzałem film "K-Pax" też psychologiczny. - O, interesujący? - Bardzo ciekawy. - Yesterday I saw "K-Pax", also a psychological movie. - Oh, interesting? - Very interesting.

- OK, świetnie. - OK, great.

- A powiedz mi, kogo często zapraszasz do siebie? - Und sagen Sie mir, wen laden Sie oft zu sich nach Hause ein? - And tell me, who do you often invite over?

- Często zapraszam do siebie znajomych. - Ich lade oft Freunde ein, mich zu besuchen. - I often invite my friends.

- A wczoraj zaprosiłeś kogoś? - Und haben Sie gestern jemanden eingeladen? - And did you invite anyone yesterday?

- Wczoraj zaprosiłem tylko jedną koleżankę. - Gestern habe ich nur einen Freund eingeladen. - Yesterday I invited only one girlfriend.

- Nie mam więcej pytań. - Ich habe keine weiteren Fragen. - I have no more questions.

- Lajkujcie nasz kanał. - I subskrybujcie go także. - Give likes to our channel. - And subscribe to it.

- Zapraszamy następnym razem. Pa! - Pa! - See you next time. Pa! - Pa!