×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.


image

Polski z Anią // Polish with Ania (Grammar), 11. Imperfect/Perfect forms of verbs (advanced level)

(1) 11. Imperfect/Perfect forms of verbs (advanced level) / 11. Aspekt czasownika (poziom zaawansowany) - YouTube

Cześć! Dzisiaj opowiem wam o aspekcie czasownika.

Ale informacje, które teraz zaprezentuję,

to są już informacje dosyć skomplikowane,

bo pierwszy film o aspekcie możecie obejrzeć, żeby wiedzieć,

o co chodzi w pierwszej parze aspektowej,

to znaczy, o co chodzi w czasownikach niedokonanych i dokonanych,

czyli imperfektywnych i perfektywnych,

a to, co zaprezentuję teraz, jest następnym krokiem.

I teraz tak, przypomnę tylko, że my wiemy, że

często prefiks zmienia czasownik niedokonany w czasownik dokonany.

Na przykład: "robić" - "zrobić",

"czytać" - "przeczytać", "pić" - "wypić",

"jeść" - "zjeść", "pisać" - "napisać".

Jest dużo takich czasowników,

ale czasami studenci mają taki mały problem, bo mówią tak:

"Dobrze jest czasownik gotować. To jest czasownik niedokonany".

I ja pytam: "A jaki jest czasownik dokonany?"

i oni mówią: "Hmm, przygotować?"

No niestety nie,

bo czasami wydaje nam się, że jak słyszymy ten element "gotować" plus prefiks,

to na pewno jest to pierwsza para aspektowa,

to znaczy ta para, która ma to samo znaczenie, tylko inny kontekst użycia.

To nieprawda, nie zawsze tak jest, że

każdy prefiks, a raczej nigdy właściwie, nie ma takiej sytuacji, żeby

dowolny prefiks dalej tworzył pierwszą parę aspektową.

Tych pierwszych par musimy się nauczyć.

Natomiast kolejne prefiksy dodawane

do czasowników niedokonanych zmieniają znaczenie.

I tych prefiksów jest w języku polskim kilkanaście

i prawie każdy z nich może tworzyć nowy sens czasownikom,

które powstają na bazie czasownika niedokonanego, podstawowego "robić".

I teraz zobaczmy.

Na przykład "dorobić", dodajemy "do-".

"Dorobić" to znaczy, na przykład, polski przykład:

babcia zrobiła dwadzieścia (20) pierogów.

Dzieci zjadły te pierogi. Pierogi były pyszne.

Dzieci chcą jeszcze, więc babcia zdecydowała się

dorobić jeszcze dziesięć (10) pierogów,

to znaczy zrobić dodatkowo, więcej.

Natomiast jeżeli do czasownika "dorobić" dodamy "się",

to mamy jeszcze nowy sens.

Na przykład: Łukasz bardzo długo pracował

i w rezultacie ma finansowy sukces, to znaczy

na przykład Łukasz dorobił się domu,

to znaczy pracował tak długo,

zarobił tyle pieniędzy, że w rezultacie ma dom.

"Dorobić się" ma jeszcze inne znaczenia,

które najlepiej sprawdzić w słowniku,

ponieważ jest ich bardzo dużo.

Sprawdźmy jeszcze czasownik, który na pewno już znacie, czasownik "zarobić".

"Zarobić" to znaczy dostawać pieniądze po wykonanej pracy.

"Zarobić pieniądze".

I oczywiście z samym pierwszym sensem czasownika "robić"

nie ma to aż tak dużo wspólnego.

Jeszcze jeden wam przedstawię, inne, jeśli chcecie, proszę sprawdźcie w słowniku.

Na przykład "podrobić".

"Podrobić" to znaczy sfałszować.

Na przykład: ktoś podrabia autograf, czyli fałszuje autograf,

albo jakiś bardzo dobry malarz podrobił obraz Picassa.

Podrobił obraz Picassa, czyli namalował obraz identyczny,

ale nie zrobił tego Picasso. On podrobił obraz.

I teraz uwaga.

Te czasowniki: "dorobić", "przerobić", "wyrobić", "odrobić", czyli

które mają ten element z pierwszej pary aspektowej

plus prefiks, tak samo jak ten z prefiksem,

to czasowniki dokonane.

Oczywiście czasowniki dokonane mają swoje pary niedokonane.

I teraz zobaczcie.

Nie mamy już elementu "-robić",

ale wszędzie powtarza się element "-rabiać", "-rabiać".

Tak samo będzie w innych parach,

a właściwym w innych ogniwach aspektu.

Ogniwa to są takie elementy, które łączą na przykład łańcuszek, to są ogniwa.

I teraz zobaczcie.

"Dorabiać" znaczy to samo co "dorobić",

ale jest niedokonane.

Na przykład:

fałszerz obrazów decyduje się: "W tym roku

raz w miesiącu (sytuacja powtarza się) będę podrabiać obrazy znanych artystów".

I na koniec roku powie o rezultacie: "W tym roku podrobiłem dwanaście (12) obrazów.

Robiłem to raz w miesiącu".

Jednak to jeszcze nie koniec historii aspektowej.

Mamy ostatnie ogniwo. Tu możemy powiedzieć, że to jest pierwsza para, więc 0, 1.

Tutaj drugie ogniwo.

Trzecie ogniwo.

I to jest ogniwo czwarte,

to znaczy, że do czasownika niedokonanego

dodajemy do wszystkich tak samo prefiks "po-".

I mamy takie leksemy:

"podorabiać", "poprzerabiać", "powyrabiać", "poodrabiać",

"powrabiać", "pozarabiać", "popodrabiać", "ponadrabiać".

One oznaczają, że jakiś proces już się zaczął,

ale jeszcze nie skończył.

Wróćmy do naszego fałszerza obrazów.

Na przykład ten fałszerz w połowie roku powiedział:

"Popodrabiałem już sześć (6) obrazów",

ale to nie jest jeszcze rezultat, bo on chce mieć ich dwanaście (12).

Musi popodrabiać jeszcze kolejnych sześć (6).

Pokażę wam bardzo szybko inny przykład: "pisać".

"Napisać".

I na przykład: "przepisać", "wypisać", "dopisać", "odpisać",

"wpisać"

i oczywiście "wpisać się", i tak dalej - nowe sensy,

a więc mamy "pisać" - "napisać" - "dopisać" - "dopisywać" - "podopisywać",

a więc znowu

"robić" zamieniło się w "-rabiać", a tutaj "pisać" w "-pisywać": "dopisywać", "przepisywać", "podpisywać"

i "popodpisywać", "podopisywać" i tak dalej, i tak dalej.

Kiedy będziecie rozumieli wszystkie możliwe opcje leksykalne,

to wasz polski jest doskonały.

Dziękuję! Paa!

(1) 11. Imperfect/Perfect forms of verbs (advanced level) / 11. Aspekt czasownika (poziom zaawansowany) - YouTube 11 Imperfekt/Perfektformen der Verben (fortgeschrittenes Niveau) (1) 11th Imperfect/Perfect forms of verbs (advanced level) / 11th Aspect of verbs (advanced level) - YouTube 11. Formas imperfectas/perfectas de los verbos (nivel avanzado) 11. formes de verbes à l'imparfait et au parfait (niveau avancé) 11. Имперфект/перфектные формы глаголов (продвинутый уровень) 11. форми недоконаного/доконаного виду дієслів (просунутий рівень)

Cześć! Dzisiaj opowiem wam o aspekcie czasownika. Hallo, heute werde ich euch etwas über den Verbaspekt erzählen. Hi! Today we're going to talk about the aspect of the verb.

Ale informacje, które teraz zaprezentuję, Aber die Informationen, die ich jetzt präsentieren werde, But the things I'm going to present now,

to są już informacje dosyć skomplikowane, dies sind bereits recht komplexe Informationen, are already quite complicated,

bo pierwszy film o aspekcie możecie obejrzeć, żeby wiedzieć, denn Sie können sich das erste Video über den Aspekt ansehen, um zu wissen, because you can watch our first video about the aspect and learn from it

o co chodzi w pierwszej parze aspektowej, worum es bei dem ersten Aspektpaar geht, what the first aspectual pair is all about,

to znaczy, o co chodzi w czasownikach niedokonanych i dokonanych, das heißt, was mit den Verben im Perfekt und im Vollendeten gemeint ist, i.e. what the difference is between imperfective and perfective verbs

czyli imperfektywnych i perfektywnych, d.h. Imperfektiv und Perfekt, (Polish: czasownik niedokonany, czasownik dokonany).

a to, co zaprezentuję teraz, jest następnym krokiem. und was ich jetzt vorstellen werde, ist der nächste Schritt. And today we're going to take the next step.

I teraz tak, przypomnę tylko, że my wiemy, że Und ja, ich möchte Sie daran erinnern, dass wir wissen, dass So only to remind you: we know that

często prefiks zmienia czasownik niedokonany w czasownik dokonany. Oft wird durch die Vorsilbe ein imperfektes Verb zu einem vollendeten Verb. a prefix very often changes an imperfective verb into a perfective one.

Na przykład: "robić" - "zrobić", For example: "robić" - "zrobić" (to do)

"czytać" - "przeczytać", "pić" - "wypić", "czytać" - "przeczytać" (to read), "pić" - "wypić" (to drink),

"jeść" - "zjeść", "pisać" - "napisać". "jeść" - "zjeść" (to eat), "pisać" - "napisać" (to write).

Jest dużo takich czasowników, Es gibt viele solcher Verben, There are many such verb pairs,

ale czasami studenci mają taki mały problem, bo mówią tak: Aber manchmal haben Schüler dieses kleine Problem, weil sie ja sagen: but sometimes students have a small problem, because they say:

"Dobrze jest czasownik gotować. To jest czasownik niedokonany". "Das Verb kochen ist gut. Es ist ein imperfektes Verb." "OK, there is an imperfective verb 'gotować' (to cook)".

I ja pytam: "A jaki jest czasownik dokonany?" Und ich frage: "Und was ist das vollendete Verb?" And I ask: "And what is the perfective verb?"

i oni mówią: "Hmm, przygotować?" und sie sagen: "Hmm, vorbereiten?" And they say, "Hmm, 'przygotować'?"

No niestety nie, Nun, leider nicht, No, unfortunately not.

bo czasami wydaje nam się, że jak słyszymy ten element "gotować" plus prefiks, denn manchmal denken wir, wenn wir das Element "cook" plus die Vorsilbe hören, Sometimes it seems that when we hear the word "gotować" plus some prefix

to na pewno jest to pierwsza para aspektowa, es ist sicherlich das erste Aspektpaar, then this verb has to be part of the first aspectual pair,

to znaczy ta para, która ma to samo znaczenie, tylko inny kontekst użycia. das heißt, das Paar, das dieselbe Bedeutung hat, nur in einem anderen Kontext verwendet wird. that is the pair where the verbs have the same meaning and differ only in the context of use.

To nieprawda, nie zawsze tak jest, że Das stimmt nicht, es ist nicht immer der Fall, dass It's not true. It is not always the case,

każdy prefiks, a raczej nigdy właściwie, nie ma takiej sytuacji, żeby keine Vorsilbe, oder besser gesagt, eigentlich nie, es gibt keine actually it never is, that an arbitrary prefix

dowolny prefiks dalej tworzył pierwszą parę aspektową. eine beliebige Vorsilbe, die das erste Aspektpaar bildet. creates the first aspectual pair.

Tych pierwszych par musimy się nauczyć. Das sind die ersten Paare, die wir lernen müssen. Verbs that make the first aspectual pair have to be learnt by heart.

Natomiast kolejne prefiksy dodawane Es wurden jedoch weitere Präfixe hinzugefügt In contrast, other prefixes added

do czasowników niedokonanych zmieniają znaczenie. zu nicht-finiten Verben ändern die Bedeutung. to the imperfective verbs change their meaning.

I tych prefiksów jest w języku polskim kilkanaście Und im Polnischen gibt es mehrere dieser Präfixe We have more than a dozen such prefixes in Polish

i prawie każdy z nich może tworzyć nowy sens czasownikom, und fast jeder von ihnen kann eine neue Bedeutung für Verben schaffen, and almost each of these can be used to give a new meaning

które powstają na bazie czasownika niedokonanego, podstawowego "robić". die auf der Grundlage des nicht-finiten Basisverbs "tun" gebildet werden. to the basic imperfective verb "robić".

I teraz zobaczmy. Let's see.

Na przykład "dorobić", dodajemy "do-". Bei "make up" zum Beispiel fügen wir "do-" hinzu. For example, "dorobić" (to make more), we added "do-".

"Dorobić" to znaczy, na przykład, polski przykład: "Dorobić" bedeutet zum Beispiel polnisches Beispiel: "Dorobić" - let's consider the following example, typically Polish:

babcia zrobiła dwadzieścia (20) pierogów. Oma hat zwanzig (20) Knödel gemacht. The grandmother made twenty dumplings.

Dzieci zjadły te pierogi. Pierogi były pyszne. Die Kinder haben die Knödel gegessen. Die Knödel waren lecker. The children ate them all. The dumplings were delicious.

Dzieci chcą jeszcze, więc babcia zdecydowała się Die Kinder wollen mehr, also beschloss die Großmutter The children want more, so the grandmother decided to

dorobić jeszcze dziesięć (10) pierogów, zehn (10) weitere Knödel machen, make ten more dumplings ("dorobić"),

to znaczy zrobić dodatkowo, więcej. es bedeutet, mehr zu tun, mehr zu tun. that is to make something extra, make more.

Natomiast jeżeli do czasownika "dorobić" dodamy "się", Fügen wir hingegen dem Verb "erfinden" das Wort "bekommen" hinzu, However, if we add to the verb "dorobić" a pronoun "się"

to mamy jeszcze nowy sens. dann haben wir immer noch einen neuen Sinn. we will have one more new meaning.

Na przykład: Łukasz bardzo długo pracował Zum Beispiel: Lukas hat sehr lange Zeit gearbeitet For example: Łukasz had been working for a very long time

i w rezultacie ma finansowy sukces, to znaczy und infolgedessen finanziellen Erfolg hat, d. h. and as a consequence he achieved financial success,

na przykład Łukasz dorobił się domu, Lukas zum Beispiel hat sich ein Zuhause geschaffen, for example, Łukasz had earned enough to buy himself a house ("dorobić się"),

to znaczy pracował tak długo, Ich meine, er hat so lange gearbeitet, it means that he has been working for so long,

zarobił tyle pieniędzy, że w rezultacie ma dom. Er hat so viel Geld verdient, dass er nun ein Haus besitzt. has earned so much money that as a result he has a house.

"Dorobić się" ma jeszcze inne znaczenia, Auskommen" hat andere Bedeutungen, "Dorobić się" has also other meanings

które najlepiej sprawdzić w słowniku, die man am besten in einem Wörterbuch nachschlägt, which you can check in a dictionary,

ponieważ jest ich bardzo dużo. denn es gibt viele von ihnen. because there are a lot of them.

Sprawdźmy jeszcze czasownik, który na pewno już znacie, czasownik "zarobić". Schauen wir uns noch ein Verb an, das Sie sicher schon kennen, nämlich das Verb "verdienen". Let's consider another verb which you know for sure, the verb "zarobić" (to earn).

"Zarobić" to znaczy dostawać pieniądze po wykonanej pracy. Verdienen" bedeutet, nach getaner Arbeit Geld zu bekommen. "Zarobić" means to get money for the work you have done.

"Zarobić pieniądze". Geld verdienen". "Zarobić pieniądze" (to earn money).

I oczywiście z samym pierwszym sensem czasownika "robić" Und natürlich mit der allerersten Bedeutung des Verbs "tun" And of course this meaning has nearly no connection

nie ma to aż tak dużo wspólnego. Es gibt nicht viele Gemeinsamkeiten. with the first meaning of the verb "robić".

Jeszcze jeden wam przedstawię, inne, jeśli chcecie, proszę sprawdźcie w słowniku. Ich werde Ihnen noch einen geben, andere, wenn Sie wollen, schauen Sie bitte im Wörterbuch nach. I'm going discuss one more verb, you should check the other verbs in a dictionary.

Na przykład "podrobić". Zum Beispiel "Fälschung". For example, the "podrobić" (to fake, to forge, to counterfeit).

"Podrobić" to znaczy sfałszować. "Podrobić" means to make something look real in order to deceive people

Na przykład: ktoś podrabia autograf, czyli fałszuje autograf, Zum Beispiel: Jemand fälscht ein Autogramm, d.h. er fälscht ein Autogramm, For example: someone forges (podrabia) a signature.

albo jakiś bardzo dobry malarz podrobił obraz Picassa. oder ein sehr guter Maler hat ein Picasso-Gemälde gefälscht. or some very good painter forged (podrobił) a Picasso painting.

Podrobił obraz Picassa, czyli namalował obraz identyczny, Er hat ein Picasso-Gemälde gefälscht, das heißt, er hat ein identisches Bild gemalt, "Podrobił obraz Picassa" means he painted an identical picture

ale nie zrobił tego Picasso. On podrobił obraz. Aber Picasso hat es nicht getan. Er hat das Bild gefälscht. but he is not Picasso. He forged the painting.

I teraz uwaga. And now attention.

Te czasowniki: "dorobić", "przerobić", "wyrobić", "odrobić", czyli Diese Verben: "ausarbeiten", "nacharbeiten", "ausarbeiten", "ausarbeiten", d.h.. These verbs "dorobić", "przerobić", "wyrobić", "odrobić", that is

które mają ten element z pierwszej pary aspektowej die dieses Element aus dem ersten Aspektpaar haben those which have that element from the first aspectual pair

plus prefiks, tak samo jak ten z prefiksem, plus ein Präfix, genau wie das mit dem Präfix, plus a prefix, like that one with a prefix,

to czasowniki dokonane. sind vollendete Verben. are perfective verbs.

Oczywiście czasowniki dokonane mają swoje pary niedokonane. Natürlich gibt es bei den vollendeten Verben auch Imperfektpaare. Of course perfective verbs have their own counterparts - imperfective verbs.

I teraz zobaczcie. Und nun sehen Sie. Let's see.

Nie mamy już elementu "-robić", Wir haben das Element "-do" nicht mehr, We do not have the element "-robić"

ale wszędzie powtarza się element "-rabiać", "-rabiać". Aber das Element "-kaninchen", "-kaninchen" wird überall wiederholt. but everywhere we've got "-rabiać", "-rabiać."

Tak samo będzie w innych parach, Bei anderen Paaren wird es genauso sein, The same is true in case of other pairs,

a właściwym w innych ogniwach aspektu. und in anderen Aspekten angemessen verknüpft. or to be more precise, in case of other aspectual links.

Ogniwa to są takie elementy, które łączą na przykład łańcuszek, to są ogniwa. Glieder sind die Teile, die eine Kette verbinden, z. B. sind dies die Glieder. Links are elements that make a chain ("łańcuszek").

I teraz zobaczcie. And look.

"Dorabiać" znaczy to samo co "dorobić", Make-up" bedeutet dasselbe wie "Schminke", "Dorabiać" means the same as "dorobić"

ale jest niedokonane. but it is an imperfective verb.

Na przykład: For example:

fałszerz obrazów decyduje się: "W tym roku entscheidet der Fälscher der Bilder: "Dieses Jahr a forger decides: "This year

raz w miesiącu (sytuacja powtarza się) będę podrabiać obrazy znanych artystów". Einmal im Monat (eine wiederkehrende Situation) werde ich Bilder von bekannten Künstlern fälschen". once a month (the situation repeats itself) I will forge a painting of some famous artist".

I na koniec roku powie o rezultacie: "W tym roku podrobiłem dwanaście (12) obrazów. Und am Ende des Jahres wird er über das Ergebnis sagen: "Ich habe dieses Jahr zwölf (12) Gemälde geschmiedet. And at the end of the year he will comment on the result: "This year I have forged (podrobiłem) twelve paintings".

Robiłem to raz w miesiącu". Früher habe ich das einmal im Monat gemacht." I did it once a month".

Jednak to jeszcze nie koniec historii aspektowej. Dies ist jedoch nicht das Ende der Geschichte des Aspekts. But that's not the end of the story about the aspect.

Mamy ostatnie ogniwo. Tu możemy powiedzieć, że to jest pierwsza para, więc 0, 1. Wir haben das letzte Glied. Hier können wir sagen, dass dies das erste Paar ist, also 0, 1. We have one more, final link. Here we can say that this is the first pair, so 0, 1.

Tutaj drugie ogniwo. Here, the second link.

Trzecie ogniwo. The third link.

I to jest ogniwo czwarte, And this is the fourth link,

to znaczy, że do czasownika niedokonanego d.h. auf das Verb im Perfekt that means we can add the prefix "po-"

dodajemy do wszystkich tak samo prefiks "po-". Wir fügen die Vorsilbe "po-" an alle diese Wörter auf die gleiche Weise an. to every imperfective verb.

I mamy takie leksemy: Und wir haben solche Lexeme: We end up with the following verbs:

"podorabiać", "poprzerabiać", "powyrabiać", "poodrabiać", "aufpflügen", "umpflügen", "aufpflügen", "aufpflügen", "podorabiać", "poprzerabiać", "powyrabiać", "poodrabiać"

"powrabiać", "pozarabiać", "popodrabiać", "ponadrabiać". "Wiedergutmachung", "Wiedergutmachung", "Wiedergutmachung", "Wiedergutmachung". "powrabiać", "pozarabiać", "popodrabiać", "ponadrabiać".

One oznaczają, że jakiś proces już się zaczął, Sie bedeuten, dass ein Prozess bereits begonnen hat, All these verbs imply that a certain process has already begun,

ale jeszcze nie skończył. but not finished yet.

Wróćmy do naszego fałszerza obrazów. Kehren wir zu unserem Bildfälscher zurück. Let's go back to our paintings forger.

Na przykład ten fałszerz w połowie roku powiedział: Zum Beispiel sagte dieser Fälscher Mitte des Jahres: For example, in the middle of the year the forger said:

"Popodrabiałem już sześć (6) obrazów", "Ich habe bereits sechs (6) Gemälde geschmiedet, "Popodrabiałem już sześć (6) obrazów" (I have already forged six paintings)

ale to nie jest jeszcze rezultat, bo on chce mieć ich dwanaście (12). aber das ist noch nicht das Ergebnis, denn er möchte zwölf (12) von ihnen haben. but this is not the end yet, because he wants to have twelve counterfeits.

Musi popodrabiać jeszcze kolejnych sześć (6). Er muss weitere sechs (6) aufholen. So he has to make another six ("popodrabiać").

Pokażę wam bardzo szybko inny przykład: "pisać". Ich möchte Ihnen schnell ein weiteres Beispiel zeigen: "schreiben". I'll show you very quickly another example: "pisać" (imperfective form: to write).

"Napisać". "Napisać" (perfective form).

I na przykład: "przepisać", "wypisać", "dopisać", "odpisać", Und zum Beispiel: "umschreiben", "abschreiben", "hinzufügen", "abschreiben", And for example: "przepisać", "wypisać", "dopisać", "odpisać",

"wpisać" "eingeben" "wpisać"

i oczywiście "wpisać się", i tak dalej - nowe sensy, und natürlich "sich anmelden" und so weiter - neue Sinne, and of course "wpisać się" and so on - new senses.

a więc mamy "pisać" - "napisać" - "dopisać" - "dopisywać" - "podopisywać", und so sollen wir "schreiben" - "schreiben" - "hinzufügen" - "hinzufügen" - "untertiteln", So we have "pisać" - "napisać" - "dopisać" - "dopisywać" - "podopisywać"

a więc znowu also wieder so again

"robić" zamieniło się w "-rabiać", a tutaj "pisać" w "-pisywać": "dopisywać", "przepisywać", "podpisywać" "make" wurde zu "-make", und hier "write" zu "-write": "hinzufügen", "umschreiben", "unterschreiben". "robić" changed to "-rabiać" and here "pisać" to "-pisywać": "dopisywać", "przepisywać", "podpisywać"

i "popodpisywać", "podopisywać" i tak dalej, i tak dalej. und "Post-Sign", "Sub-Sign" und so weiter und so fort. and "popodpisywać", "podopisywać" and so on and so forth.

Kiedy będziecie rozumieli wszystkie możliwe opcje leksykalne, Wenn Sie alle möglichen lexikalischen Optionen kennen, Once you have understood all the possible lexical options,

to wasz polski jest doskonały. dann ist Ihr Polnisch perfekt. your Polish will be perfect.

Dziękuję! Paa! Thank you! Paa!