×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.


image

History of Writing System In Iran | تاریخ خط در ایران, تاریخچه خط - سه

تاریخچه خط - سه

یکی از دوره هایی که در سیر تحول خط در ایران بررسی می شود دورهٔ میانه است. خط دورۀ میانه به خط پهلوی نیز مشهور است. دورۀ میانه به دوران آغاز پادشاهی اشکانیان تا آغاز اسلام گفته می شود. بعضی از زبان‌های این دوره تا قرن سوم هجری یعنی اواسط قرن دهم میلادی رواج داشته است. زبان‌هایی که حد فاصل بین زبان‌های باستانی و زبان‌های دورهٔ اخیر ایران‌اند، زبان‌های دورهٔ میانه نامیده می‌شوند. البته باید اشاره کنم که این حدود زمانی کاملاً تقریبی است.

با توجه به این که از نظر تاریخی دورهٔ زبان‌های باستانی با انقراض هخامنشیان در سال سیصد و سی قبل از میلاد به پایان می‌رسد، و دورهٔ میانه هم از دویست و پنجاه قبل از میلاد، که سرآغاز حکومت اشکانیان است، شروع می‌شود، فاصله‌ای نزدیک به صد سال میان این دو دورهٔ تاریخی وجود دارد که به «سال‌های تاریک» معروف است. زیرا بعد از بر افتادن هخامنشیان به دست اسکندر، طولی نکشید که اسکندر درگذشت. و سرزمین‌های تحت تسلط او میان سردارانش تقسیم شد. و فرمانروایی ایران نصیب یکی از سرداران اسکندر موسوم به «سِلوکوس» شد.

سلوکوس و پیروانش نزدیک به صد سال در ایران حکومت کردند. که در تاریخ ایران به دوران سلوکی‌ها معروف است. مسلم است که به دلیل یونانی بودن فرمانروایان سلوکی، زبان و خط ایرانی کمتر مورد توجه دستگاه حاکم بود. و همین عامل موجب رواج و تأثیر زبان، فرهنگ و هنر یونانی در زبان، فرهنگ و هنر ایرانی گردید. تأثیر خط یونانی در خطوط ایرانی ابداع شده در دورهٔ میانه هم به همین دلیل بود.

از زبان فارسی میانه اسناد زیادی باقی مانده است، سکه‌های نوشته‌دار، کتیبه‌های روی ظروف، مهرها و سنگ‌های قیمتی و هم‌چنین کتیبه‌هایی که پادشاهان ساسانی و رجال آن دوران بر سنگ کنده‌اند. تمام این آثار چه به شکل کتیبه و چه به شکل نسخه به گونه‌های مختلف خط فارسی میانه یا همان خط پهلوی نوشته شده‌اند.

بعد از هجوم اسلام، همین که یکی از ایرانیان زرتشتی به دین اسلام می‌پیوست، خط پهلوی را به‌طور قطع رها می‌کرد. زیرا این خط نه‌ تنها پرزحمت و سخت بود، بلکه مخلوط با کفر هم بود. به علاوه، تا موقعی که خط پهلوی وسیلۀ مکاتبه بود، نوشتن و حتی خواندن در میان ایرانیان به استثنای موبدان و دبیران، از کارهای سخت و نادر محسوب می‌شد.

یکی از عیب‌های بزرگ خط پهلوی، که خواندن آن را بسیار دشوار می‌کرد، ترکیب حرف‌ها با یکدیگر بود. که اغلب، صورتی متفاوت با هر دو حرف از آن‌ها حاصل می‌شد.

در دوران ساسانیان، خط پهلوی خط دینی و اداری حکومت ایران بود. خط پهلوی از دوران اشکانی تا سه قرن بعد از اسلام در سنگ نوشته ها و سکه ها و اسناد معاملات و کتاب ها و رسالات گوناگون کاربرد داشته است. با هجوم اعراب بیابانگرد به ایران و شکست ساسانیان و برافتادن حکومت آنان، خط و کتابت پهلوی به انزوا کشیده شد. و خط و زبان عربی، که زبان قوم فاتح بود، با توجه به نیازهای زمان کم کم جای خط پهلوی را گرفت.

به این ترتیب، بعد از چهار قرن، خط پهلوی در میان اکثر مردم رو به فراموشی گذاشت. به جز معایب عمده ای مثل پیچیدگی و نارسا بودن، وجود کلمات آرامی، عوامل عمدۀ دیگری در نقاط مختلف امپراتوری ایران سبب تغییر خط پهلوی بودند. از جمله اصرار و اجبار عرب ها، اشتیاق ایرانیان نومسلمان، و فراگیری خط و زبان عربی که راهی بود برای شروع خدمت به حکومت های محلی اعراب.

تاریخچه خط - سه Date line - three Historia linii - trzy

یکی از دوره هایی که در سیر تحول خط در ایران بررسی می شود دورهٔ میانه است. One of the periods studied in the evolution of calligraphy in Iran is the Middle Ages. خط دورۀ میانه به خط پهلوی نیز مشهور است. The Middle Ages are also known as the Pahlavi script. دورۀ میانه به دوران آغاز پادشاهی اشکانیان تا آغاز اسلام گفته می شود. The middle period is the period from the beginning of the Parthian kingdom to the beginning of Islam. بعضی از زبان‌های این دوره تا قرن سوم هجری یعنی اواسط قرن دهم میلادی رواج داشته است. Some languages of this period were popular until the third century AH, ie the middle of the tenth century AD. زبان‌هایی که حد فاصل بین زبان‌های باستانی و زبان‌های دورهٔ اخیر ایران‌اند، زبان‌های دورهٔ میانه نامیده می‌شوند. The languages that are the boundary between the ancient languages and the languages of the recent period of Iran are called the languages of the Middle Ages. البته باید اشاره کنم که این حدود زمانی کاملاً تقریبی است. Of course, I have to point out that this is a very approximate time frame.

با توجه به این که از نظر تاریخی دورهٔ زبان‌های باستانی با انقراض هخامنشیان در سال سیصد و سی قبل از میلاد به پایان می‌رسد، و دورهٔ میانه هم از دویست و پنجاه قبل از میلاد، که سرآغاز حکومت اشکانیان است، شروع می‌شود، فاصله‌ای نزدیک به صد سال میان این دو دورهٔ تاریخی وجود دارد که به «سال‌های تاریک» معروف است. Considering that historically the period of ancient languages ends with the extinction of the Achaemenids in the year three hundred and thirty BC, and the middle period starts from two hundred and fifty BC, which is the beginning of the Parthian rule, the distance is close to There is a hundred years between these two historical periods known as the "Dark Years". زیرا بعد از بر افتادن هخامنشیان به دست اسکندر، طولی نکشید که اسکندر درگذشت. Because after the Achaemenids fell to Alexander, it did not take long for Alexander to die. و سرزمین‌های تحت تسلط او میان سردارانش تقسیم شد. And the lands under his dominion were divided among his chiefs. و فرمانروایی ایران نصیب یکی از سرداران اسکندر موسوم به «سِلوکوس» شد. And the rule of Iran passed to one of Alexander's generals called "Seleucus".

سلوکوس و پیروانش نزدیک به صد سال در ایران حکومت کردند. The Seleucids ruled Iran for nearly a hundred years. که در تاریخ ایران به دوران سلوکی‌ها معروف است. Which is known in the history of Iran as the Seleucid era. مسلم است که به دلیل یونانی بودن فرمانروایان سلوکی، زبان و خط ایرانی کمتر مورد توجه دستگاه حاکم بود. It is certain that due to the Greekness of the Seleucid rulers, the Iranian language and script were less considered by the ruling regime. و همین عامل موجب رواج و تأثیر زبان، فرهنگ و هنر یونانی در زبان، فرهنگ و هنر ایرانی گردید. And this factor caused the spread and influence of the Greek language, culture and art in the Iranian language, culture and art. تأثیر خط یونانی در خطوط ایرانی ابداع شده در دورهٔ میانه هم به همین دلیل بود. This was the reason for the influence of the Greek script on the Persian script invented in the Middle Ages.

از زبان فارسی میانه اسناد زیادی باقی مانده است، سکه‌های نوشته‌دار، کتیبه‌های روی ظروف، مهرها و سنگ‌های قیمتی و هم‌چنین کتیبه‌هایی که پادشاهان ساسانی و رجال آن دوران بر سنگ کنده‌اند. There are many documents left from Middle Persian, written coins, inscriptions on dishes, seals and precious stones, as well as inscriptions carved by Sassanid kings and nobles of that time. تمام این آثار چه به شکل کتیبه و چه به شکل نسخه به گونه‌های مختلف خط فارسی میانه یا همان خط پهلوی نوشته شده‌اند. All of these works, whether in the form of inscriptions or in the form of manuscripts, have been written in different forms of Middle Persian or Pahlavi script.

بعد از هجوم اسلام، همین که یکی از ایرانیان زرتشتی به دین اسلام می‌پیوست، خط پهلوی را به‌طور قطع رها می‌کرد. After the invasion of Islam, as soon as one of the Zoroastrian Iranians converted to Islam, he left the Pahlavi script for good. زیرا این خط نه‌ تنها پرزحمت و سخت بود، بلکه مخلوط با کفر هم بود. For this line was not only laborious and hard, but also mixed with blasphemy. به علاوه، تا موقعی که خط پهلوی وسیلۀ مکاتبه بود، نوشتن و حتی خواندن در میان ایرانیان به استثنای موبدان و دبیران، از کارهای سخت و نادر محسوب می‌شد. In addition, as long as the Pahlavi script was a means of correspondence, writing and even reading among Iranians, with the exception of priests and teachers, was a difficult and rare task.

یکی از عیب‌های بزرگ خط پهلوی، که خواندن آن را بسیار دشوار می‌کرد، ترکیب حرف‌ها با یکدیگر بود. One of the major drawbacks of the Pahlavi script, which made it very difficult to read, was the combination of professions. که اغلب، صورتی متفاوت با هر دو حرف از آن‌ها حاصل می‌شد. Which often resulted in a different form of both letters.

در دوران ساسانیان، خط پهلوی خط دینی و اداری حکومت ایران بود. During the Sassanid period, the Pahlavi line was the religious and administrative line of the Iranian government. خط پهلوی از دوران اشکانی تا سه قرن بعد از اسلام در سنگ نوشته ها و سکه ها و اسناد معاملات و کتاب ها و رسالات گوناگون کاربرد داشته است. با هجوم اعراب بیابانگرد به ایران و شکست ساسانیان و برافتادن حکومت آنان، خط و کتابت پهلوی به انزوا کشیده شد. و خط و زبان عربی، که زبان قوم فاتح بود، با توجه به نیازهای زمان کم کم جای خط پهلوی را گرفت. And the Arabic script and language, which was the language of the conquering people, gradually replaced the Pahlavi script according to the needs of the time.

به این ترتیب، بعد از چهار قرن، خط پهلوی در میان اکثر مردم رو به فراموشی گذاشت. به جز معایب عمده ای مثل پیچیدگی و نارسا بودن، وجود کلمات آرامی، عوامل عمدۀ دیگری در نقاط مختلف امپراتوری ایران سبب تغییر خط پهلوی بودند. Apart from major disadvantages such as complexity and inadequacy, the existence of Aramaic words, other major factors in different parts of the Persian Empire changed the Pahlavi script. از جمله اصرار و اجبار عرب ها، اشتیاق ایرانیان نومسلمان، و فراگیری خط و زبان عربی که راهی بود برای شروع خدمت به حکومت های محلی اعراب. These included the insistence and coercion of the Arabs, the desire of the neo-Muslim Iranians, and the learning of the Arabic script and language, which was a way to begin serving the local Arab governments.