Pars III, 2
Venit igitur puella ad navem, ad quam ait Athenagora:
Veni ad me, Tharsia! Ubi nunc est ars studiorum tuorum, ut consoleris dominum navis in tenebris sedentem, et ut provoces eum exire ad lucem, quia nimis dolet pro conjuge et filia sua. Accede ergo ad eum, ut ad lucem veniat, quia forte deus per te luctum suum in gaudium convertet. Si enim hoc poferis facere, dabo xxx sestercias auri et totidem argenti et triginta dies redimam te a lenone.
Puella haec audiens, constanter ad eum descendit et humili voce salutavit eum dicens:
Salve, quicumque es, et laetari scies; quia innocens virgo, quae virginitatem suam inter naufragia sua et castitatem inviolatam conservavit te salutat!
Tunc in carminibns cepit modulata voce cantare et in tanta dulcedine, quod admirabatur Apollonius; et dixit cantando ea, quae hic sequuntur:
Per scortes gradior, sed scortum conscia non sum, Sic spinis rosa nescit violari et ullis, Corruit et raptor gladium ferientis ab ictu. Tradita lenoni, non sum violata pudore. Vulnera cessassent animi, lacrimaeque deessent. Nulla ergo melior, si noscem certa parentes. Unica regalis generis sum stirpe creata. Ipsa jubente deo letari credo aliquando. Fuge modo lacrimas, curam dissolve modestam! Redde polo faciem mentemque ad sidera tolle! Jam deus est hominum plasmator rector et auctor; Non sinet has lacrimas casso finire labore.
Ad haec Apollonius levavit oculos, et ut puellam vidit, ingemuit et ait:
Heu mihi misero, quamdiu luctabor! Gratias ago prudentiae tuae et nobilitati! Hanc vicem rependo, ut memor tui sim; quando laetari licet, regni mei viribus levabor; forsitan, ut dicis, regio genere orta es, natalibus parentum tuorum representaberis; nunc accipe centum aureos et recede! Noli me appellare; recenti enim luctu renovata calamitate tabesco.
Puella acceptis aureis abire coepit et ait ad eam Athenagora:
Quo vadis, Tharsia? Sine effectu laborasti; non potuisti facere misericordiam ac subvenire homini interficienti se?
Et ait Tharsia: Omnia, quaecumque potui, feci, et dans mihi centum aureos abire rogavit.
Athenagora ait: Dabo tibi ducentos et descende et redde ei, quos dedit, et dic: Salutem tuam quaero et non pecuniam.
Descendens Tharsia ait, et sedit juxta eum: Si in isto squalore estimasti manere, permitte me tecum sermocinari: Si ergo parabobolarum mearum solveris questionem, vadam; sin alias, refundam tibi pecuniam et recedam.
Tunc Apollonius, ne reciperet pecuniam, sed etiam puellae prudentis ne negaret sermones, ait:
Licet in malis meis nulla cura mihi suppetat, nisi flendi et lugendi, tamen, ne ornamento prudentiae tuae caream, dic, quae mihi interrogatura es, et abscede; peto enim ut fletibus meis spatium tribuas.
Ait Tharsia: Audito me!
Est domus in terris, quae nobis clausa resultat; Ipsa domus resonat, tacitus sed non sonat hospes, Ambo cum currunt, hospes simul et dontus una. Et ait: Si rex es, ut dicis, convenit te mihi esse prudentiorem; solve quaestionem!
Ait Apollonius: Nec scias, me esse mentitum! Domus, quae in terra resonat, unda est; hospes tacitus piscis est, qui cum domo sua currit.
At illa:
Longa feror velox formosae flia silvae, Innumera pariter comitum stipante caterva, Curro vias multas, vestigia nulla relinquo.
Apollonius ait: Si licitum esset, ostendam tibi multa, quae nescis, cum respondebo questionibus tuis; miror te tam tenera aetate mirifica prudentia esse imbutam, namque arbor stipata catervis vias multas currens et vestigia nulla relinquens navis est.
Et addit puella:
Per rotas et edes innoxius ille pertransit, Est calor in medio magnus, quem nemo removit; Non est nuda domus, nudus sed convenit hospes; Si luctum poneres, innocens intrares in ignes.
Apollonius ait: Intrarem balneum, ubi hincindae flammae per tabulas surgunt; nuda domus, in qua nihil est, nudus hospes convenit et nudus sudabit.
Cumque haec et similia dicerent, puella misit se super Apollonium et distractis manibus eum amplexebatur dicens ei:
Exaudi vocem deprecantis, respice virginem, quia virum talem prudentem mori nefarium est. Si conjugem, quam desideras, deus ex sua gratia tibi restituat, si filiam salvam, quam defunctam dicis, invenire poteris, prae gaudio oportet te vivere.
Apollonius, cum verba haec audisset, in iracundiam versus est, surrexit et puellam cum pede percussit. Impulsa vero cecidit virgo et genis ejus ruptis coepit sanguis effluere. Conturbata virgo coepit fiere et dixit:
O deus conditor caelorum, vide afflictionem meam! Nata sum inter fluctus et procellas maris, mater mea doloribus constricta defuncta est, et sepultura est ei negata in terris, ornata a patre meo et in loculo posita cum XX sisterciis auri mari tradita est; ego infelix Stranguilioni et Dionisiadae impiissimis hominihus a patre meo sum tradita cum ornamentis et vestibus regalibus, et jussa sum a servis eorum occidi; tandem petivi, ut deum invocarem, antequam me occideret; mihi concessit; piratis supervenientibus rapta sum, et qui me occidere volebat, fugam petiit et in hunc locum deducta, et deus, quando ei placet, me reddat patri meo Apollonio.