Lhomond Epitome 8: Iosephus III
55. Iacobus filios suos in Aegyptum mittit ad emendam annonam, sed filium minimum natu secum retinet
Ex aliis quoque regionibus conveniebatur in Aegyptum ad emendam annonam. Eadem necessitate compulsus Iacobus misit illuc filios suos. Itaque profecti sunt fratres Iosephi; sed pater retinuit domi natu minimum, qui vocabatur Beniaminus. Timebat enim ne quid mali ei accideret in itinere. Beniaminus ex eadem matre natus erat qua Iosephus, ideoque ei longe carior erat quam ceteri fratres.
56. Iosephus fratribus recognitis non vult statim indicare quis ipse sit
Decem fratres, ubi in conspectum Iosephi venerunt, eum proni venerati sunt. Agnovit eos Iosephus, nec ipse est cognitus ab eis. Noluit indicare statim quis esset, sed eos interrogavit tanquam alienos: “unde venistis, et quo consilio?” Qui responderunt: “profecti sumus e regione Chanaan ut emamus frumentum.” “Non est ita,” inquit Iosephus; “sed venistis huc animo hostili: vultis explorare nostras urbes et loca Aegypti parum munita.” At illi: “minime,” inquiunt; “nihil mali meditamur. Duodecim fratres sumus; minimus retentus est domi a patre; alius vero non superest.”
57. Iosephus unum ex fratribus obsidem retinet, donec Beniaminus ad adducatur.
Illud Iosephum angebat quod Beniaminus cum ceteris non aderat. Quare dixit eis: “experiar an verum dixeritis; maneat unus ex vobis obses apud me, dum adducatur huc frater vester minimus. Ceteri, abite cum frumento.” Tunc coeperunt inter se dicere: “merito haec patimur; crudeles fuimus in fratrem nostrum; nunc poenam huius sceleris luimus.” Putabant haec verba non intellegi a Iosepho, quia per interpretem cum eis loquebatur.
58. Iosephi fratres dimittuntur
Iosephus iussit fratrum saccos impleri tritico, et pecuniam quam attulerant reponi in ore saccorum; addidit insuper cibaria in viam. Deinde dimisit eos, praeter Simeonem, quem retinuit obsidem. Itaque profecti sunt fratres Iosephi; et quum venissent ad patrem, narraverunt ei omnia quae sibi acciderant. Quum aperuissent saccos, ut effunderent frumenta, mirantes repererunt pecuniam.
59. Iacobus Beniaminum dimittere non vult
Iacobus, ut audivit Beniaminum arcessi a praefecto Aegypti, cum gemitu questus est. “Orbum me liberis fecistis: Iosephus mortuus est; Simeon retentus est in Aegypto; Beniaminum vultis abducere. Haec omnia mala in me recidunt; non dimittam Beniaminum; nam si quid ei adversi acciderit in via, non potero ei superstes vivere; sed dolore oppressus moriar.”
60. Iacobi filii patri dicunt se praefectum Aegypti sine Beniamino adire non posse
Postquam consumpti sunt cibi quos attulerant, Iacobus dixit filiis suis: “proficiscimini iterum in Aegyptum, ut ematis cibos.” Qui responderunt: :non possumus adire praefectum Aegypti sine Beniamino; ipse enim iussit illum ad se adduci.” “Cur,” inquit pater, “mentionem fecistis de fratre vestro minimo?” “Ipse,” inquiunt, “nos interrogavit an pater viveret, an alium fratrem haberemus. Respondimus ad ea quae sciscitabatur; non potuimus praescire eum dicturum esse: adducite huc fratrem vestrum.”
61. Iacobus tandem eorum precibus flectitur et Beniaminum iis committit
Tunc Iudas, unus e filiis Iacobi, dixit patri: “committe mihi puerum; ego illum recipio in fidem meam; ego servabo, ego reducam illum ad te; nisi fecero, huius rei culpa in me residebit. Si voluisses eum statim dimittere, jam secundo huc rediissemus.” Tandem victus pater annuit: “quoniam necesse est,” inquit, “proficiscatur Beniaminus vobiscum. Deferte viro munera et duplum pretium, ne forte errore factum sit ut vobis redderetur prior pecunia.”
62. Iosephus iubet lautum convivium fratribus parari
Nuntiatum est Iosepho eosdem viros advenisse, et cum eis parvulum fratrem. Iussit Iosephus eos introduci domum, et lautum parari convivium. Illi porro metuebant ne arguerentur de pecunia quam in saccis repererant; quare purgaverunt se apud dispensatorem Iosephi. “Iam semel,” inquiunt, “huc venimus; reversi domum, invenimus pretium frumenti in saccis. Nescimus quonam casu id factum fuerit; sed eamdem pecuniam reportavimus.” Quibus dispensator ait: “bono animo estote.” Deinde adduxit ad illos Simeonem, qui retentus fuerat.
63. Fratres ad Iosephum adducuntur
Deinde Iosephus ingressus est in conclave; ubi sui eum fratres exspectabant, qui eum venerati sunt offerentes munera. Iosephus eos clementer salutavit, interrogavitque: “salvusne est senex ille quem vos patrem habetis? Vivitne adhuc?” Qui responderunt: “salvus est pater noster; adhuc vivit.” Iosephus autem, coniectis in Beniaminum oculis, dixit: “iste est frater vester minimus, qui domi remanserat apud patrem?” Et rursus: “Deus sit tibi propitius, fili mi”; et abiit festinans, quia commotus erat animo, et lacrimae erumpebant.
64. Iosephus dispensatorem iubet scyphum suum argenteum in sacco Beniamini occulte ponere
Iosephus, lota facie, regressus continuit se, et iussit apponi cibos. Tum distribuit escam unicuique fratrum suorum; sed pars Beniamini erat quintuplo major quam ceterorum. Peracto convivio, Iosephus dat negotium dispensatori ut saccos eorum impleat frumento, pecuniam simul reponat, et insuper scyphum suum argenteum in sacco Beniamini recondat. Ille fecit diligenter quod iussus fuerat.
65. Iosephus dispensatori mandata dat ut fratres modo profectos assequatur
Fratres Iosephi sese in viam dederant, necdum procul ab urbe aberant. Tunc Iosephus vocavit dispensatorem domus suae, eique dixit: “persequere viros, et quum eos assecutus fueris, illis dicito: quare injuriam pro beneficio rependistis? Subripuistis scyphum argenteum quo dominus meus utitur; improbe fecistis.” Dispensator mandata Iosephi perfecit: ad eos confestim advolavit; furtum exprobavit, rei indignitatem exposuit.
66. Scyphus in Beniamini sacco deprehenditur
Fratres Iosephi responderunt dispensatori: “istud sceleris longe a nobis alienum est; nos, ut tute scis, retulimus bona fide pecuniam repertam in saccis; tantum abest ut furati simus scyphum domini tui. Apud quem furtum deprehensum fuerit, is morte mulctetur.” Continuo deponunt saccos et aperiunt; quos ille scrutatus invenit scyphum in sacco Beniamini.
67. Fratres Iosephi maerore oppressi in urbem revertuntur
Tunc fratres Iosephi moerore oppressi revertuntur in urbem. Adducti ad Iosephum, sese abiecerunt ad pedes illius. Quibus ille: “quomodo,” inquit, “potuistis hoc scelus admittere?” Iudas respondit: “fateor, res est manifesta; nullam possumus excusationem affere, nec audemus petere veniam aut sperare; nos omnes erimus servi tui.” “Nequaquam,” ait Iosephus; “sed ille apud quem inventus est scyphus erit mihi servus; vos autem abite liberi ad patrem vestrum.”
68. Iudas orat ut ipse pro Beniamino in servitutem addicatur
Tunc Iudas accedens propius ad Iosephum: “te oro,” inquit, “Domine mi, ut bona cum venia me audias. Pater unice diligit puerum; nolebat primo eum dimittere; non potui id ab eo impetrare, nisi postquam spopondi eum tutum ab omni periculo fore. Si redierimus ad patrem sine puero, ille moerore confectus morietur. Te oro atque obsecro ut sinas puerum abire, meque pro eo addicas in servitutem; ego poenam, qua dignus est, mihi sumo et exsolvam.”
69. Iosephus fratribus se notum facit
Interea Iosephus continere se vix poterat; quare iussit Aegyptios adstantes recedere. Tum flens dixit magna voce: “ego sum Iosephus; vivitne adhuc pater meus?” Non poterant respondere fratres eius nimio timore perturbati. Quibus ille amice: “accedite,” inquit, “ad me: ego sum Iosephus, frater vester, quem vendidistis mercatoribus euntibus in Aegyptum; nolite timere: Dei providentia id factum est ut ego saluti vestrae consulerem.”
70. Iosephus fratres hortatur ut cum patre in Aegyptum commigrent
Iosephus haec locutus fratrem suum Beniaminum complexus est, eumque lacrimis conspersit. Deinde ceteros quoque fratres collacrimans osculatus est. Tum demum illi cum eo fidenter locuti sunt. Quibus Iosephus: “ite,” inquit, “properate ad patrem meum, eique nuntiate filium suum vivere, et apud Pharaonem plurimum posse; persuadete illi ut in Aegyptum cum omni familia commigret.”