×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.

image

Lögfræði. Ása Ólafsdóttir - fyrirlestrar, Riftun eftir hundrað þrítugustu og fjórðu grein

Riftun eftir hundrað þrítugustu og fjórðu grein

Ég ætla næst að fjalla um riftun eftir hundrað þrítugustu og fjórðu grein gjald [UNK]. Núna erum við komin úr reglum hundrað þrjátíu og eitt til hundrað þrjátíu og þrjú þar sem er fjallað um endurgjaldslausa afhendingu á verðmætum. Hérna er, erum við að greiða skuld. Og það er, þetta er lang, lang, algengasta riftunarreglan sem reynir á fyrir dómstólum. Og ég setti þarna orðalag ákvæðisins þarna inn. Það má krefjast riftunar á greiðslu skuldar á síðustu sex mánuðum fyrir frestdag ef greitt var með óvenjulegum greiðslueyri. Fyrr en eðlilegt var ef að greidd fjárhæð sem hefur skert greiðslugetu þrotamanns verulega. Og svo kemur nema greiðslan hafi virst venjuleg eftir atvikum. Og það sem við gerum hér á eftir, við fjöllum yfir þessar þrjár, fjöllum um þessar þrjár riftunarreglur sem felast í ákvæðinu. Það bara eru þrjár riftunarreglur í hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Það er að segja greitt með óvenjulegum greiðslueyri, greitt fyrr en eðlilegt var eða greiðslan hefur skert greiðslugetu þrotamanns verulega. Allar þessar þrjár reglur eru með þessu nema, það er að segja [HIK: þæ] það er hægt að rifta á grundvelli einhverra þessara þriggja reglna nema greiðslan hafi virst venjuleg eftir atvikum. En áður en að við komum að þessum tilteknu eða einstöku riftunarreglum þá þarf að skoða hugtökin, sem sagt, að þið, sjáið þið almenn skilyrði það er sem sagt ákvæðið opnar á að það megi krefjast riftunar á greiðslu skuldar. Við þurfum að skoða hvað er greiðsla og hvað er skuld. Því það á við um allar þessar þrjár reglur. Það þarf sem sagt að skoða hvað er átt við með skuld í skilningi fyrstu málsgreinar hundrað þrítugustu og fjórðu greinar og hvað þýðir orðið greiðsla í sömu, sama, sömu málsgrein? Nú skuld, það getur verið krafa um greiðslu, bæði peninga eða annars konar greiðslu til dæmis efndir in natura. Þarna erum við komin yfir í fjármunaréttinn. Það er nú oftast þannig að um er að ræða kröfu um peninga, greiðslu peninga, en það er ekkert útilokað að þetta sé krafa um eitthvað annað. Og skuld þá felur í sér að það tekur ekki til staðgreiðsluviðskipta. Þarna er ekki um að ræða þegar að greiðslur eru inntar af hendi samtímis. Það er sem sagt, það er ekki, sem sagt skuld. Það er ekki verið að greiða skuld þegar um staðgreiðsluviðskipti er að ræða. En það eru einungis raunveruleg staðgreiðsluviðskipti sem falla [HIK: un] utan hundrað þrítugustu og fjórðu greinar þar sem nú þurfi að skoða hvað er greiðsla skulda samtímis? Það er reyndar sko, segjum að það sé ekki samtímis greiðsla en skuldari eða kröfuhafi segir: ja, það var forsenda mín fyrir afhendingu á greiðslu að ég fengi greitt. Sko það, þau sjónarmið eiga ekki við hér í skuldaskilaréttinum því þau eru alltaf til staðar. Þetta er bara eðli kröfuhafa eða sem sagt sambandsins milli skuldara og kröfuhafa. Við þurfum bara, hér skiptir máli að greina hvað eru staðgreiðsluviðskipti. Og ég hef haldið þessum gamla dómi inni enn þá í, í glærunum mínum í Grundarkjörs dóminum. Þetta voru reyndar nokkrir dómar. En þarna reyndi á, sem sagt, þetta var svona nýtt þá. Þetta var, hérna, greiðsla með staðgreiðslu. Þetta var sem sagt nótur sem söfnuðust upp í tengslum við Visa viðskipti. Og [UNK], sem sagt, Grundarkjör var félagið eða kaupfélag sem var gjaldþrota. Og þeir höfðu undir lokin ekki átt peninga til þess að borga fyrir úttektir. Þannig að þeir gerðu samninga við nokkra aðila. Og meðal annars eins og í þessum dómi þá er þetta samningur við Smjörlíki. Og þeir voru með samninga við fleiri, fleiri fyrirtæki sem voru þess efnis að þetta voru birgjar þá sem seldu Grundarkjör vörur og fengu í staðinn framsal á inneign á Visa reikningum. Og þetta var fyrirvaralaust framsal, það er að segja þeir höfðu fengið samþykki Visa Ísland að, eða samsvarandi félags sem sá um græðslumiðlunina, að, að greiða ekki inneignina til Grundarkjörs heldur greiða beint til birgjanna. En málið var, spurningin var að þarna er þá verið að borga með, borga fyrir vörur með framsali á viðskiptainneign hjá Visa Ísland. Þetta er greiðsla með óvenjulegum greiðslueyri. En var þetta staðgreiðsluviðskipti? Voru þetta staðgreiðsluviðskipti? Og þarna var í sjálfu sér, það var, þarna var meirihluti og minnihluti. Og meirihluti Hæstaréttar taldi þetta vera staðgreiðsluviðskipti eða þannig að þeim yrði jafnað til staðgreiðsluviðskipta. Jafnvel þótt að, að því að, sem sagt, eðli [HIK: vi] viðskipta hjá Visa Ísland er þannig að menn, það safnast upp inneign hjá Visa og svo þegar að inneignar eða sem sagt greiðslutímabilinu er lokið þá safnast upp einhver bunki og hann er til greiðslu til verslunarinnar í lok tímabilsins. Þannig að meðan á þessu tímabili stóð þá gat Grundarkjör verið að taka út vörur [UNK] safna upp í skuld og svo greiddist hún upp þarna í lok tímabilsins með Visa greiðslunni. Og þá segir meirihluti Hæstaréttar: þessu megi jafna til staðgreiðsluviðskipta þarna draga þeir mikið fram og leggja mikið upp úr því að bæði Grundarkjör og Smjörlíki hafi litið á þetta sem staðgreiðsluviðskipti og svo hafi verslunin fengið ríflegan staðgreiðsluafslátt í viðskiptunum. En minnihlutinn hann taldi að með notkun greiðslumiðlunar Visa þá hefði fengist greiðslufrestur hjá seljandanum og Visa lofaðist til þess að [HIK: grei], leysa kröfuna til sín að nokkrum tíma liðnum. Þannig að greiðslurnar hafi ekki farið fram samtímis vöruafhendingunni og það var veittur mismunandi langur greiðslufrestur. Auðvitað ef að þú keyptir á fyrri hluta tímabilsins þá var mjög langur greiðslufresturinn en ef að Grundarkjör hefði keypt undir lok tímabilsins þá hefði verið mjög stuttur greiðslufrestur. Þannig að í stað þess að fá greiðslu hafi birginn fengið tryggingu í viðurkenningarnótum almennra viðskiptamanna [HIK: grind], Grundarkjörs sem mynduðust við afhendingu á vörum til þeirra og þetta væru því ekki staðgreiðsluviðskipti. Þannig að þarna var meirihluti og minnihluti. Ég sjálf hef hallast mjög að minnihlutaatkvæðinu, tel það vera réttari niðurstöðu en í sjálfu sér þá er þetta dómur endanlegur enn sem komið er um þá staðgreiðsluviðskipti og skýringu á því hugtaki í skuldaskilarétti. Nú hvað er þá greiðsla? Það eru verðmætin sem skuldarinn lætur af hendi. Hún, þá að hún gangi í heild eða að hluta til greiðslu á kröfu lánardrottins. Í þessum dómum tveimur sem er þarna á glærunni þá var svolítið verið að, þetta eru mjög [HIK: flók], oft, ég segi þetta oft en þetta eru sem sagt í báðum málunum er um að ræða hugsanlega riftun eða þarna var krafist riftunar á greiðslu skuldar milli banka og svo hlutdeildarhafa í útgefnu skuldabréfi. Og þetta voru sem sagt riftanlegar ráðstafanir [UNK] verið að borga fyrr en eðlilegt var. Spurningin var hins vegar og á því var byggt að þarna væri ekkert kröfuhafa samband ef það væri ekki kröfuréttarsamband á milli. Ef við tökum mál hundrað áttatíu og níu, tvö þúsund og sextán að þá, sem sagt, kemur í ljós og þetta er alveg rétt segir Hæstiréttur að, og fer yfir það í rómverskum tveimur að þarna væri ekki beint kröfuréttarsamband á milli riftunarþola og Kaupþings eða bankans. Þannig að þeir voru ekki kröfuréttarlegu sambandi. En Hæstiréttur segir hins vegar: til þess verður á hinn bóginn að líta að heimildin í fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar gjaldþrotaskiptalaga. Til að rifta greiðslu á skuld er ekki háð því að hún hafi farið fram við aðstæður þar sem beint réttarsamband hefur staðið milli kröfuhafa og skuldara. Hæstiréttur tekur fram að ákvæðið gæti einnig tekið til ráðstöfunar sem leiðir til þess í senn að kröfuhafi fái endir á kröfu sinni og skuldarinn losni undan kröfu eða greiðsluskyldu sinni. Nú þarna, síðan heldur Hæstiréttur áfram og telur að, að þarna hafi í reynd fengist greiðsla. En, og, að, að sem sagt þessu leiti þá er fallist á riftun það er að segja að þarna hafi, það skipti engu máli þótt að greiðslurnar hafi farið fram beint milli bankans og hlutdeildar kaupandans í stað þess að hún færi um leið í hendur, um hendur annarra sem um, kröfuréttarsamband væri á milli. Þannig að því skilyrði ákvæðis hundrað þrítugustu og fjórðu greinar að um sé að ræða greiðslu á skuld og henni sem sagt, henni, því skilyrði var sem sagt fullnægt í þessu máli. En þarna er hins vegar var ekki, var hins vegar ekki um það að ræða að, að fallist var á riftun vegna þess að talið var að þau, þessi viðskipti hefðu virst venjuleg eftir atvikum í skilningi fyrstu málsgreinar hundrað þrítugustu og fjórðu greinar. Þannig að þarna erum við með dæmi um dóma í þessum, bæði hundrað áttatíu og níu, tvö þúsund og sextán og reyndar líka í dómi tvö hundruð, tvö þúsund og sextán þar sem er [UNK] vísað í dóminn frá, á [HIK: hu], númer hindrað áttatíu og níu, tvö þúsund og sextán. Þar sem er sko uppfyllt það skilyrði hundrað þrítugustu og fjórðu greinar almenna skilyrða [UNK] greiðslu skuldar. Og það er ekki kröfuréttarsamband þarna á milli, samt sem áður getur það hafa verið greiðsla skuldar það þarf bara að skoða hlutlægt hvað átti sér stað. En þarna var hins vegar uppfyllt það skilyrði að hún taldist vera venjuleg eftir atvikum og þess vegna var ekki fallist á riftun. Þannig það skiptir engu máli þótt verðmatið sem fari frá skuldara fari í gegnum þriðja mann eða aðra milliliði. Við skoðum það á eftir svokölluð þríhyrningsviðskipti. En það eru samt tvenns konar tímamörk sem þarf að skoða í tengslum við fyrstu riftun eftir fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Og það er sem sagt, við skoðum sem sagt tvö tímamörk og þetta hefur stundum reynst flókið fyrir nemendur og þess vegna ætla ég aðeins að taka [HIK: þa], það er tekið til skoðunar á næstu glærum, tveimur. Það er að segja það eru tvenns konar tímamörk sem þarf að skoða í tengslum við fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar. Annars vegar hvenær greiðslan fer fram. Því það er tímamerkið sem við skoðum, þegar við metum hvort að ráðstöfunin falli innan sex mánaða eða tuttugu og fjögurra mánaða riftunarfrestsins og það á við um allar riftunarreglurnar þrjá, sem eru í fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu grein. En síðan eru það tímamarkið hvenær greiðsla telst óvenjuleg. Það er ein af riftunarreglunum sem felast í fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar og þarna er um að ræða sitthvor tímamarkið. Greiðsla fer fram auðvitað og þetta á við um allar riftunarmöguleika, alla riftunarmöguleikana í hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Hún fer fram þegar hún fer fram og þetta er alveg sama regla og á við um riftun eftir hundrað þrítugustu og fyrstu grein og við fórum í það í málinu Johnny Bröger. Sem við skoðuðum númer fimm hundruð og sjö, tvö þúsund og fjögur. Það er bara þegar að greiðslan er afhent eða, já, eða [HIK: ra] eða sem sagt skráningar ráðstöfun eftir hundrað [UNK] og fertugustu grein á sér stað. En hér er í hundrað þrítugustu og fjórðu grein, við skoðum bara eftir reglum kröfuréttar hvenær hún fer fram og hún helst innti af hendi þegar að hún er komin til kröfuhafa. Það er nákvæmlega sama regla sem á sér [HIK: sta], á við um hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Í Steinavíkurmálinu, áttatíu og eitt, tvö þúsund og sex sem er, reynir á mjög mörg atriði en [HIK: þa], meðal annars reyndi þarna á greiðslu leiguskuldar milli tveggja nákominna félaga. Þarna hafði verið gerður samningur um greiðslu á leiguskuld með ýmsum hætti og það var verið að rifta því. En einn aðili, einn, einn hluti af samkomulaginu var sá að það ætti að nota andvirði aflahlutdeildar sem myndi falla til þegar nýtt fiskveiðiár tæki, [HIK: fæ], sem sagt, gengi í garð. Og það er alltaf í september á hverju ári. Sem sagt, það var samið um það í janúar, tvö þúsund og þrjú að greiðsla leiguskuldar yrði greidd með andvirði aflahlutdeildar sem að félagið átti í september sama ár. Og þá er spurningin: hvenær fór þessi greiðsla fram? Þegar að samið var um greiðsluna eða þegar greiðslan barst þrotabúinu? Og þarna var fallist á og það kemur fram í dómi Hæstaréttar að við skýringu á hundrað þrítugustu og fjórðu grein verði að miða við, miðar greiðsludagur við þann tíma þegar greiðsla fer frá greiðandanum og skiptir þá ekki máli hvenær um það var samið á milli aðila að greiða skyldi. Þarna er menn að koma í veg fyrir svona anti dater-ingu eða dagsetningu aftur í tímann. Þarna var miðað við að greiðsla [HIK: skuld], greiðsla leiguskuldarinnar hefði í reynd farið fram þegar að framsal aflahlutdeildar kom til félagsins sem var í september, tvö þúsund og þrjú en ekki í janúar, tvö þúsund og þrjú þegar samið var um, þegar samið var um greiðsluna. Og bara svo erum við hérna komin inn í kröfuréttinn. Ef greitt er með milligöngu þriðja aðila þá þarf kröfuhafi hafa náð þeim rétti til [UNK] njóti verndar gagnvart öðrum kröfuhöfum skuldarans. Þetta snýst aðallega um umboðsmenn. Fyrir hvern er umboðsmaður að starfa? Engar öðruvísi reglur heldur en í kröfurétti og, já, þetta eru bara svona þar skoða þeir þetta hlutlaus þriðji maður sem tekur við greiðslunum þá hugsanlega, hérna, bara hvílir á honum skylda skila að greiðslunni til kröfuhafa [UNK] er hann að starfa fyrir skuldara? Þetta eru bara túlkunaratriði sem við sækjum beint yfir í kröfuréttinn. [UNK] loka, hitt atriðið sem sagt, þetta sem ég var að fara yfir er [HIK: mark] mat á því, sem sagt hvenær er greiðslan komi til kröfuhafa það fer, það er skilyrðið sem við skoðum það [HIK: se], það varðar það hvað hvenær hin riftanlega ráðstöfun hefur átt sér stað til þess að sjá hvort hún falli undir sex [UNK] tuttugu og fjögurra mánaða riftunarfrestsins. En hitt tímamarkið það getur færst framar, tímamarkið, þegar við metum hvort að greiðslueyrir sé óvenjulegur og þetta er ein af þessum þremur riftunarreglum í hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Því að við skoðum þegar við metum hvort að greiðslueyrir sé óvenjulegur þá skoðum við það tímamark þegar að greiðslan fer frá skuldaranum. Ekki þegar hún kemur til kröfuhafa. Þetta er til þess að ná svokölluðum þríhyrningsviðskiptum þegar við erum búin að skoða áður þennan dóm nítján hundruð níutíu og sex, tvö þúsund sex hundruð áttatíu og fjögur, Haförninn. Þarna, við vorum að skoða það í þessu máli ef þið munið eftir því varðandi nákomna, hvort að þrotabú Hafarnarins og Olíufélagið væru nákomnir aðilar. Það var til þess að sjá, sem sagt að það varð niðurstaðan að þeir væru nákomnir. Nú [HIK: eb] þá gat, þá var næst, þá sneri Hæstiréttur sér næst að því hvort að um hefði verið að ræða riftanlega ráðstöfun og þetta er svona dæmigerður þríhyrnings, svona dæmigerð þríhyrningsviðskipti. Þarna var verið að greiða viðskiptaskuld Hafarnarins við Olíufélagið og þetta er gert þannig að það er tekin ákvörðun um að selja, senda sem sagt verðbréf, fela verðbréfa viðskiptum samvinnubankans. Þetta eru verðbréf í Iceland Seafood Corporation. Haförninn, sem sagt stjórn Hafarnarins fer fram á það við verðbréfa [HIK: de, dei] viðskiptadeild samvinnubankans að selja hlutabréf félagsins í Iceland Seafood og láta andvirði [UNK] ganga til greiðslu á viðskiptaskuld við Olíufélagið. Sumsé Olíufélagið fær bara greiðsluna í peningum. Það er ekkert óvenjulegur greiðslueyrir í sjálfu sér. En í þessu tilviki þá var þetta óvenjulegur greiðslueyrir af því þegar að greiðslan fer frá skuldaranum þá var hún í formi verðbréfa og verðbréf, að greiða viðskiptaskuld með hlutabréfum það nema það er ekki venjulegur greiðslueyrir. Þannig að það, sko við skoðum þá bara formið á eðli greiðslu þegar hún fer frá skuldaranum þegar við metum hvort að greiðslueyrir sé óvenjulegur. Þetta skiptir verulegu máli. Hins vegar getur hugsanlega verið um venjuleg viðskipti, þá [HIK: get] geta svona viðskipti verið venjuleg eftir atvikum eins og við skoðuðum í lokin á umfjölluninni um hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Þannig að þá þarf að skoða tilgang greiðslunnar þegar að við erum að meta hvort um er að ræða greiðslu skuldar eða hvort um venjuleg viðskipti er að ræða. En hérna [UNK] í lokin, það er tvenns konar tímamörk sem þið þurfið að hafa í huga þegar þið metið hvort að greiðsla er riftanleg eftir fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar. Þegar við hvenær hún fer fram, upp á það hvort hún falla innan sex eða tuttugu og fjögurra mánaða þá skoðum við hvenær hún berst við kröfuhafa. Þegar við metum hvort að hún er óvenjuleg eða greiðslueyrir sé óvenjulegur í skilningi þessarar einu af þremur riftunarreglna hundrað þrítugustu og fjórðu greinar þá skoðum við hvernig greiðslan fer frá skuldaranum.


Riftun eftir hundrað þrítugustu og fjórðu grein

Ég ætla næst að fjalla um riftun eftir hundrað þrítugustu og fjórðu grein gjald [UNK]. Núna erum við komin úr reglum hundrað þrjátíu og eitt til hundrað þrjátíu og þrjú þar sem er fjallað um endurgjaldslausa afhendingu á verðmætum. Hérna er, erum við að greiða skuld. Og það er, þetta er lang, lang, algengasta riftunarreglan sem reynir á fyrir dómstólum. Og ég setti þarna orðalag ákvæðisins þarna inn. Það má krefjast riftunar á greiðslu skuldar á síðustu sex mánuðum fyrir frestdag ef greitt var með óvenjulegum greiðslueyri. Fyrr en eðlilegt var ef að greidd fjárhæð sem hefur skert greiðslugetu þrotamanns verulega. Og svo kemur nema greiðslan hafi virst venjuleg eftir atvikum. Og það sem við gerum hér á eftir, við fjöllum yfir þessar þrjár, fjöllum um þessar þrjár riftunarreglur sem felast í ákvæðinu. Það bara eru þrjár riftunarreglur í hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Það er að segja greitt með óvenjulegum greiðslueyri, greitt fyrr en eðlilegt var eða greiðslan hefur skert greiðslugetu þrotamanns verulega. Allar þessar þrjár reglur eru með þessu nema, það er að segja [HIK: þæ] það er hægt að rifta á grundvelli einhverra þessara þriggja reglna nema greiðslan hafi virst venjuleg eftir atvikum. En áður en að við komum að þessum tilteknu eða einstöku riftunarreglum þá þarf að skoða hugtökin, sem sagt, að þið, sjáið þið almenn skilyrði það er sem sagt ákvæðið opnar á að það megi krefjast riftunar á greiðslu skuldar. Við þurfum að skoða hvað er greiðsla og hvað er skuld. Því það á við um allar þessar þrjár reglur. Það þarf sem sagt að skoða hvað er átt við með skuld í skilningi fyrstu málsgreinar hundrað þrítugustu og fjórðu greinar og hvað þýðir orðið greiðsla í sömu, sama, sömu málsgrein? Nú skuld, það getur verið krafa um greiðslu, bæði peninga eða annars konar greiðslu til dæmis efndir in natura. Þarna erum við komin yfir í fjármunaréttinn. Það er nú oftast þannig að um er að ræða kröfu um peninga, greiðslu peninga, en það er ekkert útilokað að þetta sé krafa um eitthvað annað. Og skuld þá felur í sér að það tekur ekki til staðgreiðsluviðskipta. Þarna er ekki um að ræða þegar að greiðslur eru inntar af hendi samtímis. Það er sem sagt, það er ekki, sem sagt skuld. Það er ekki verið að greiða skuld þegar um staðgreiðsluviðskipti er að ræða. En það eru einungis raunveruleg staðgreiðsluviðskipti sem falla [HIK: un] utan hundrað þrítugustu og fjórðu greinar þar sem nú þurfi að skoða hvað er greiðsla skulda samtímis? Það er reyndar sko, segjum að það sé ekki samtímis greiðsla en skuldari eða kröfuhafi segir: ja, það var forsenda mín fyrir afhendingu á greiðslu að ég fengi greitt. Sko það, þau sjónarmið eiga ekki við hér í skuldaskilaréttinum því þau eru alltaf til staðar. Þetta er bara eðli kröfuhafa eða sem sagt sambandsins milli skuldara og kröfuhafa. Við þurfum bara, hér skiptir máli að greina hvað eru staðgreiðsluviðskipti. Og ég hef haldið þessum gamla dómi inni enn þá í, í glærunum mínum í Grundarkjörs dóminum. Þetta voru reyndar nokkrir dómar. En þarna reyndi á, sem sagt, þetta var svona nýtt þá. Þetta var, hérna, greiðsla með staðgreiðslu. Þetta var sem sagt nótur sem söfnuðust upp í tengslum við Visa viðskipti. Og [UNK], sem sagt, Grundarkjör var félagið eða kaupfélag sem var gjaldþrota. Og þeir höfðu undir lokin ekki átt peninga til þess að borga fyrir úttektir. Þannig að þeir gerðu samninga við nokkra aðila. Og meðal annars eins og í þessum dómi þá er þetta samningur við Smjörlíki. Og þeir voru með samninga við fleiri, fleiri fyrirtæki sem voru þess efnis að þetta voru birgjar þá sem seldu Grundarkjör vörur og fengu í staðinn framsal á inneign á Visa reikningum. Og þetta var fyrirvaralaust framsal, það er að segja þeir höfðu fengið samþykki Visa Ísland að, eða samsvarandi félags sem sá um græðslumiðlunina, að, að greiða ekki inneignina til Grundarkjörs heldur greiða beint til birgjanna. En málið var, spurningin var að þarna er þá verið að borga með, borga fyrir vörur með framsali á viðskiptainneign hjá Visa Ísland. Þetta er greiðsla með óvenjulegum greiðslueyri. En var þetta staðgreiðsluviðskipti? Voru þetta staðgreiðsluviðskipti? Og þarna var í sjálfu sér, það var, þarna var meirihluti og minnihluti. Og meirihluti Hæstaréttar taldi þetta vera staðgreiðsluviðskipti eða þannig að þeim yrði jafnað til staðgreiðsluviðskipta. Jafnvel þótt að, að því að, sem sagt, eðli [HIK: vi] viðskipta hjá Visa Ísland er þannig að menn, það safnast upp inneign hjá Visa og svo þegar að inneignar eða sem sagt greiðslutímabilinu er lokið þá safnast upp einhver bunki og hann er til greiðslu til verslunarinnar í lok tímabilsins. Þannig að meðan á þessu tímabili stóð þá gat Grundarkjör verið að taka út vörur [UNK] safna upp í skuld og svo greiddist hún upp þarna í lok tímabilsins með Visa greiðslunni. Og þá segir meirihluti Hæstaréttar: þessu megi jafna til staðgreiðsluviðskipta þarna draga þeir mikið fram og leggja mikið upp úr því að bæði Grundarkjör og Smjörlíki hafi litið á þetta sem staðgreiðsluviðskipti og svo hafi verslunin fengið ríflegan staðgreiðsluafslátt í viðskiptunum. En minnihlutinn hann taldi að með notkun greiðslumiðlunar Visa þá hefði fengist greiðslufrestur hjá seljandanum og Visa lofaðist til þess að [HIK: grei], leysa kröfuna til sín að nokkrum tíma liðnum. Þannig að greiðslurnar hafi ekki farið fram samtímis vöruafhendingunni og það var veittur mismunandi langur greiðslufrestur. Auðvitað ef að þú keyptir á fyrri hluta tímabilsins þá var mjög langur greiðslufresturinn en ef að Grundarkjör hefði keypt undir lok tímabilsins þá hefði verið mjög stuttur greiðslufrestur. Þannig að í stað þess að fá greiðslu hafi birginn fengið tryggingu í viðurkenningarnótum almennra viðskiptamanna [HIK: grind], Grundarkjörs sem mynduðust við afhendingu á vörum til þeirra og þetta væru því ekki staðgreiðsluviðskipti. Þannig að þarna var meirihluti og minnihluti. Ég sjálf hef hallast mjög að minnihlutaatkvæðinu, tel það vera réttari niðurstöðu en í sjálfu sér þá er þetta dómur endanlegur enn sem komið er um þá staðgreiðsluviðskipti og skýringu á því hugtaki í skuldaskilarétti. Nú hvað er þá greiðsla? Það eru verðmætin sem skuldarinn lætur af hendi. Hún, þá að hún gangi í heild eða að hluta til greiðslu á kröfu lánardrottins. Í þessum dómum tveimur sem er þarna á glærunni þá var svolítið verið að, þetta eru mjög [HIK: flók], oft, ég segi þetta oft en þetta eru sem sagt í báðum málunum er um að ræða hugsanlega riftun eða þarna var krafist riftunar á greiðslu skuldar milli banka og svo hlutdeildarhafa í útgefnu skuldabréfi. Og þetta voru sem sagt riftanlegar ráðstafanir [UNK] verið að borga fyrr en eðlilegt var. Spurningin var hins vegar og á því var byggt að þarna væri ekkert kröfuhafa samband ef það væri ekki kröfuréttarsamband á milli. Ef við tökum mál hundrað áttatíu og níu, tvö þúsund og sextán að þá, sem sagt, kemur í ljós og þetta er alveg rétt segir Hæstiréttur að, og fer yfir það í rómverskum tveimur að þarna væri ekki beint kröfuréttarsamband á milli riftunarþola og Kaupþings eða bankans. Þannig að þeir voru ekki kröfuréttarlegu sambandi. En Hæstiréttur segir hins vegar: til þess verður á hinn bóginn að líta að heimildin í fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar gjaldþrotaskiptalaga. Til að rifta greiðslu á skuld er ekki háð því að hún hafi farið fram við aðstæður þar sem beint réttarsamband hefur staðið milli kröfuhafa og skuldara. Hæstiréttur tekur fram að ákvæðið gæti einnig tekið til ráðstöfunar sem leiðir til þess í senn að kröfuhafi fái endir á kröfu sinni og skuldarinn losni undan kröfu eða greiðsluskyldu sinni. Nú þarna, síðan heldur Hæstiréttur áfram og telur að, að þarna hafi í reynd fengist greiðsla. En, og, að, að sem sagt þessu leiti þá er fallist á riftun það er að segja að þarna hafi, það skipti engu máli þótt að greiðslurnar hafi farið fram beint milli bankans og hlutdeildar kaupandans í stað þess að hún færi um leið í hendur, um hendur annarra sem um, kröfuréttarsamband væri á milli. Þannig að því skilyrði ákvæðis hundrað þrítugustu og fjórðu greinar að um sé að ræða greiðslu á skuld og henni sem sagt, henni, því skilyrði var sem sagt fullnægt í þessu máli. En þarna er hins vegar var ekki, var hins vegar ekki um það að ræða að, að fallist var á riftun vegna þess að talið var að þau, þessi viðskipti hefðu virst venjuleg eftir atvikum í skilningi fyrstu málsgreinar hundrað þrítugustu og fjórðu greinar. Þannig að þarna erum við með dæmi um dóma í þessum, bæði hundrað áttatíu og níu, tvö þúsund og sextán og reyndar líka í dómi tvö hundruð, tvö þúsund og sextán þar sem er [UNK] vísað í dóminn frá, á [HIK: hu], númer hindrað áttatíu og níu, tvö þúsund og sextán. Þar sem er sko uppfyllt það skilyrði hundrað þrítugustu og fjórðu greinar almenna skilyrða [UNK] greiðslu skuldar. Og það er ekki kröfuréttarsamband þarna á milli, samt sem áður getur það hafa verið greiðsla skuldar það þarf bara að skoða hlutlægt hvað átti sér stað. En þarna var hins vegar uppfyllt það skilyrði að hún taldist vera venjuleg eftir atvikum og þess vegna var ekki fallist á riftun. Þannig það skiptir engu máli þótt verðmatið sem fari frá skuldara fari í gegnum þriðja mann eða aðra milliliði. Við skoðum það á eftir svokölluð þríhyrningsviðskipti. En það eru samt tvenns konar tímamörk sem þarf að skoða í tengslum við fyrstu riftun eftir fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Og það er sem sagt, við skoðum sem sagt tvö tímamörk og þetta hefur stundum reynst flókið fyrir nemendur og þess vegna ætla ég aðeins að taka [HIK: þa], það er tekið til skoðunar á næstu glærum, tveimur. Það er að segja það eru tvenns konar tímamörk sem þarf að skoða í tengslum við fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar. Annars vegar hvenær greiðslan fer fram. Því það er tímamerkið sem við skoðum, þegar við metum hvort að ráðstöfunin falli innan sex mánaða eða tuttugu og fjögurra mánaða riftunarfrestsins og það á við um allar riftunarreglurnar þrjá, sem eru í fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu grein. En síðan eru það tímamarkið hvenær greiðsla telst óvenjuleg. Það er ein af riftunarreglunum sem felast í fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar og þarna er um að ræða sitthvor tímamarkið. Greiðsla fer fram auðvitað og þetta á við um allar riftunarmöguleika, alla riftunarmöguleikana í hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Hún fer fram þegar hún fer fram og þetta er alveg sama regla og á við um riftun eftir hundrað þrítugustu og fyrstu grein og við fórum í það í málinu Johnny Bröger. Sem við skoðuðum númer fimm hundruð og sjö, tvö þúsund og fjögur. Það er bara þegar að greiðslan er afhent eða, já, eða [HIK: ra] eða sem sagt skráningar ráðstöfun eftir hundrað [UNK] og fertugustu grein á sér stað. En hér er í hundrað þrítugustu og fjórðu grein, við skoðum bara eftir reglum kröfuréttar hvenær hún fer fram og hún helst innti af hendi þegar að hún er komin til kröfuhafa. Það er nákvæmlega sama regla sem á sér [HIK: sta], á við um hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Í Steinavíkurmálinu, áttatíu og eitt, tvö þúsund og sex sem er, reynir á mjög mörg atriði en [HIK: þa], meðal annars reyndi þarna á greiðslu leiguskuldar milli tveggja nákominna félaga. Þarna hafði verið gerður samningur um greiðslu á leiguskuld með ýmsum hætti og það var verið að rifta því. En einn aðili, einn, einn hluti af samkomulaginu var sá að það ætti að nota andvirði aflahlutdeildar sem myndi falla til þegar nýtt fiskveiðiár tæki, [HIK: fæ], sem sagt, gengi í garð. Og það er alltaf í september á hverju ári. Sem sagt, það var samið um það í janúar, tvö þúsund og þrjú að greiðsla leiguskuldar yrði greidd með andvirði aflahlutdeildar sem að félagið átti í september sama ár. Og þá er spurningin: hvenær fór þessi greiðsla fram? Þegar að samið var um greiðsluna eða þegar greiðslan barst þrotabúinu? Og þarna var fallist á og það kemur fram í dómi Hæstaréttar að við skýringu á hundrað þrítugustu og fjórðu grein verði að miða við, miðar greiðsludagur við þann tíma þegar greiðsla fer frá greiðandanum og skiptir þá ekki máli hvenær um það var samið á milli aðila að greiða skyldi. Þarna er menn að koma í veg fyrir svona anti dater-ingu eða dagsetningu aftur í tímann. Þarna var miðað við að greiðsla [HIK: skuld], greiðsla leiguskuldarinnar hefði í reynd farið fram þegar að framsal aflahlutdeildar kom til félagsins sem var í september, tvö þúsund og þrjú en ekki í janúar, tvö þúsund og þrjú þegar samið var um, þegar samið var um greiðsluna. Og bara svo erum við hérna komin inn í kröfuréttinn. Ef greitt er með milligöngu þriðja aðila þá þarf kröfuhafi hafa náð þeim rétti til [UNK] njóti verndar gagnvart öðrum kröfuhöfum skuldarans. Þetta snýst aðallega um umboðsmenn. Fyrir hvern er umboðsmaður að starfa? Engar öðruvísi reglur heldur en í kröfurétti og, já, þetta eru bara svona þar skoða þeir þetta hlutlaus þriðji maður sem tekur við greiðslunum þá hugsanlega, hérna, bara hvílir á honum skylda skila að greiðslunni til kröfuhafa [UNK] er hann að starfa fyrir skuldara? Þetta eru bara túlkunaratriði sem við sækjum beint yfir í kröfuréttinn. [UNK] loka, hitt atriðið sem sagt, þetta sem ég var að fara yfir er [HIK: mark] mat á því, sem sagt hvenær er greiðslan komi til kröfuhafa það fer, það er skilyrðið sem við skoðum það [HIK: se], það varðar það hvað hvenær hin riftanlega ráðstöfun hefur átt sér stað til þess að sjá hvort hún falli undir sex [UNK] tuttugu og fjögurra mánaða riftunarfrestsins. En hitt tímamarkið það getur færst framar, tímamarkið, þegar við metum hvort að greiðslueyrir sé óvenjulegur og þetta er ein af þessum þremur riftunarreglum í hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Því að við skoðum þegar við metum hvort að greiðslueyrir sé óvenjulegur þá skoðum við það tímamark þegar að greiðslan fer frá skuldaranum. Ekki þegar hún kemur til kröfuhafa. Þetta er til þess að ná svokölluðum þríhyrningsviðskiptum þegar við erum búin að skoða áður þennan dóm nítján hundruð níutíu og sex, tvö þúsund sex hundruð áttatíu og fjögur, Haförninn. Þarna, við vorum að skoða það í þessu máli ef þið munið eftir því varðandi nákomna, hvort að þrotabú Hafarnarins og Olíufélagið væru nákomnir aðilar. Það var til þess að sjá, sem sagt að það varð niðurstaðan að þeir væru nákomnir. Nú [HIK: eb] þá gat, þá var næst, þá sneri Hæstiréttur sér næst að því hvort að um hefði verið að ræða riftanlega ráðstöfun og þetta er svona dæmigerður þríhyrnings, svona dæmigerð þríhyrningsviðskipti. Þarna var verið að greiða viðskiptaskuld Hafarnarins við Olíufélagið og þetta er gert þannig að það er tekin ákvörðun um að selja, senda sem sagt verðbréf, fela verðbréfa viðskiptum samvinnubankans. Þetta eru verðbréf í Iceland Seafood Corporation. Haförninn, sem sagt stjórn Hafarnarins fer fram á það við verðbréfa [HIK: de, dei] viðskiptadeild samvinnubankans að selja hlutabréf félagsins í Iceland Seafood og láta andvirði [UNK] ganga til greiðslu á viðskiptaskuld við Olíufélagið. Sumsé Olíufélagið fær bara greiðsluna í peningum. Það er ekkert óvenjulegur greiðslueyrir í sjálfu sér. En í þessu tilviki þá var þetta óvenjulegur greiðslueyrir af því þegar að greiðslan fer frá skuldaranum þá var hún í formi verðbréfa og verðbréf, að greiða viðskiptaskuld með hlutabréfum það nema það er ekki venjulegur greiðslueyrir. Þannig að það, sko við skoðum þá bara formið á eðli greiðslu þegar hún fer frá skuldaranum þegar við metum hvort að greiðslueyrir sé óvenjulegur. Þetta skiptir verulegu máli. Hins vegar getur hugsanlega verið um venjuleg viðskipti, þá [HIK: get] geta svona viðskipti verið venjuleg eftir atvikum eins og við skoðuðum í lokin á umfjölluninni um hundrað þrítugustu og fjórðu grein. Þannig að þá þarf að skoða tilgang greiðslunnar þegar að við erum að meta hvort um er að ræða greiðslu skuldar eða hvort um venjuleg viðskipti er að ræða. En hérna [UNK] í lokin, það er tvenns konar tímamörk sem þið þurfið að hafa í huga þegar þið metið hvort að greiðsla er riftanleg eftir fyrstu málsgrein hundrað þrítugustu og fjórðu greinar. Þegar við hvenær hún fer fram, upp á það hvort hún falla innan sex eða tuttugu og fjögurra mánaða þá skoðum við hvenær hún berst við kröfuhafa. Þegar við metum hvort að hún er óvenjuleg eða greiðslueyrir sé óvenjulegur í skilningi þessarar einu af þremur riftunarreglna hundrað þrítugustu og fjórðu greinar þá skoðum við hvernig greiðslan fer frá skuldaranum.