×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.

Start learning this lesson now
image

Icelandic Online Level 4, Vigdís Finnbogadóttir

Vigdís Finnbogadóttir

Ég var níu ára þegar síðari heimsstyrjöldin hófst og auðvitað er mér það í minni árinu seinna, eða nokkrum mánuðum seinna þegar breski herinn kom hér á land. Við stóðum þarna krakkarnir og störðum á þetta stórum augum þegar herinn gekk um götur, breski herinn, og þá breyttist lífið í Reykjavík. Það eru sumir sem hafa sagt að nútíminn hafi haldið innreið sína þegar herinn kom. Lífið breyttist ekki síður eftir að ameríski herinn tók við af breska hernum. Og þá breyttist eiginlega allt. Því þá kom þessi nýja tíska frá Ameríku. Það komu blöð frá Ameríku, tímarit og kvikmyndir. Allt í einu vorum við stelpurnar komnar í nælonsokka til dæmis og allir farnir að drekka kók, nýtt orð, og tyggjó. Bandaríski herinn kom með tyggjó til landsins. Og þetta eru allt saman nýyrði í íslenskri tungu.

Atvinnuhættir breyttust gjörsamlega við komu hersins á styrjaldarárunum. Menn fengu vinnu. Það var búin að vera mikil kreppa þarna á undan og atvinnuleysi gríðarlegt á áratugnum á undan, sem sagt á milli ´30 og ´40. En allt í einu fengu menn vinnu. Nokkurn veginn allir fengu vinnu og mér er það sérstaklega minnisstætt að konur fengu vinnu. Ég held að konur hafi þá í fyrsta skipti séð peninga, alvöru peninga, því þær fengu vinnu við að þvo af hermönnunum.

Fólk fluttist úr sveitinni mjög af því að það sóttist auðvitað eftir því að fá vinnu og sjá raunverulega peninga á milli handanna. Síðan var það líka mjög athyglivert að við börnin vorum send í sveit. Þannig að mín kynslóð hún þekkir mjög vel til sveitalífs sem að mér finnst eftirsjá í, í dag. Mér finnst börn eigi að fá að kynnast landinu. Við vorum send í sveit vegna þess að það var ótti við að það yrðu gerðar loftárásir á Reykjavík.

Eitt af því sem að var náttúrulega alveg sérstakt fyrir þjóðlífið í Reykjavík var að það var byggður flugvöllur. Og þegar var verið að byggja flugvöllinn auðvitað þá fékkst atvinna. Og flugvallarefnið var tekið ofan úr Rauðhólum og þegar menn keyra núna út fyrir bæinn og sjá þessa hóla fyrir utan borgina þá eru þeir minnisvarði um styrjaldarárin.

Landslagið breyttist líka bæði í Reykjavík og úti á landi vegna þess að hernum fylgdu braggar. Einhvers staðar þurftu þeir að búa og þeir bjuggu í bröggum og það voru byggðir braggar. Síðan gerðist á stríðsárunum auðvitað sá stórmerkilegi viðburður í Íslandssögunni að lýðveldi var stofnað á Þingvöllum 1944 í ausandi rigningu sem er … sést mjög vel á myndum. En með lýðveldinu og lýðveldistökunni breyttist auðvitað þjóðlífið á Íslandi vegna þess að hugsunarhátturinn breyttist.

Maður verður … hugsar öðruvísi þegar maður veit af sjálfstæði sínu. Og upp úr lýðveldinu og upp úr eftirstríðsárunum, þá vorum við orðin frjáls og sjálfum okkur ráðandi, hefst mikið uppbyggingartímabil á Íslandi. Þá erum við eins og unglingar sem eru stálpaðir og hugsa sem svo: „Nú get ég. Nú er ég til í allt.“ Og við eigum margt því að þakka að lýðveldi var stofnað á þessum árum.

En kannski einmitt af því við vorum orðin sjálfstæð og áttum okkur sjálf, þá vorum við ekki öll alveg sammála um hersetuna. Eftir að Ísland hafði verið hersetið á stríðsárunum þá dvaldi bandaríski herinn hér áfram, og þá var … eftir að stríðinu - heimsstyrjöldinni lauk, þá hófst annað stríð sem kannski var ekki síðra, að heimurinn skiptist í svart og hvítt, þ.e.a.s. þá hófst kalda stríðið. Og með kalda stríðinu var ákveðið … Í ljósi kalda stríðsins þá varð Ísland mjög hernaðarlega sett hér í Norður-Atlantshafi. Það var hægt að hafa hér bækistöðvar og þá var ákveðið að bandaríski herinn héldi hér áfram setu sinni og Íslendingar deildu mjög um það.

Þjóðin var eiginlega klofin í herðar niður í þeim málum. Það veit maður og sér gjörla á minningum og myndum frá 1949 þegar að menn deildu um þetta fyrir framan Alþingishúsið á Austurvelli. Og síðan varð þetta samþykkt, en eftir það … eftir að þetta var samþykkt þá hófst annar þáttur í andmælum sem að var Keflavíkurgangan. Það voru farnar Keflavíkurgöngur reglulega. Fólk gekk frá Keflavík til Reykjavíkur til að mótmæla því að það væri herstöð á Íslandi, það væri herseta á Íslandi, að erlendur her væri á Íslandi. Nýbúin að stofna lýðveldi og þeir sem voru á móti vildu vera þeir sjálfir og eiga sig sjálfir. Menn voru alltaf hræddir um að Bandaríkin … að við yrðum hluti af Bandaríkjunum. Kannski eitt af fylkjunum í Bandaríkjunum. Ég man það frá æskudögum mínum að það voru rökin.

Á áratugunum á eftir að stríðinu lauk var lítið talað um jafnréttismál á Íslandi. Lítið talað um hlut kvenna og hver hann væri. Það þótti eiginlega alveg ágætt að konur væru húsmæður og ættu börn og ælu upp sín börn, en raunverulega voru konurnar að vinna í frystihúsunum, þær voru að vinna í fiskinum og voru mikill bakhjarl í allri uppbyggingu þjóðarinnar. En sem sagt þær voru ekki fulltrúar á opinberum vettvangi.

Síðan gerist það að konur verða svolítið þreyttar á þessu og þær ákveða á ári kvenna, sem Sameinuðu þjóðirnar höfðu gefið út að ætti að vera 1975, að gera verkfall. Og 25. október, sem er dagur Sameinuðu þjóðanna 1975, þá lögðu allar konur í landinu eða allflestar konur í landinu niður vinnu, þar sem þær voru að vinna. Og viti menn, hvað gerist? Þjóðfélagið lamast. Það verður að loka bönkunum, það er ekki hægt að afgreiða neitt, konur höfðu svo víða verið í vinnu. Það var mjög augljóst að konur öxluðu samfélagið til jafns við karla.

Upp úr þessu fóru konur meira að ... það fór meira að heyrast í konum. Það var reyndar ... höfðu reyndar ungar konur áður, fyrir 1970 og á milli ´70 og´80 látið talsvert til sín heyra um að þær vildu meira jafnrétti. Þær vildu einkum jafnrétti á þingi, á Alþingi og í bæjarstjórnum. Og svo gerist það að 1980 á að kjósa til forseta Íslands á Íslandi, og það er enginn vafi á því að kvennafrídagurinn 1975 varð til þess að ég var sérstaklega beðin, það var sérstaklega komið til mín að biðja mig að vera í framboði til forseta. Hvað ég og gerði. Það var ýtt svo fast á mig að ég gerði það og undur og stórmerki að konan meðal frambjóðenda var kosin og varð þannig fyrsta konan í heiminum að verða kjörin forseti lýðræðisríkis.

Já, maður lærir svo margt á langri ævi. Maður lærir að meta fólk. Maður lærir að meta kosti þess umfram gallana og maður lærir að halda upp á lífið, að þykja vænt um lífið. Maður lærir líka það að allar skoðanir á að endurmeta strax og ný viðhorf myndast og það á ekki að blygðast sín fyrir að endurmeta skoðanir sínar. Heldur er það styrkleiki að þora að horfast í augu við nýja tíma og breyttar aðstæður.

Vigdís Finnbogadóttir Vigdís Finnbogadóttir Vigdis Finnbogadóttir

Ég var níu ára þegar síðari heimsstyrjöldin hófst og auðvitað er mér það í minni árinu seinna, eða nokkrum mánuðum seinna þegar breski herinn kom hér á land. I was nine years old when World War II broke out, and of course I remember it a year later, or a few months later, when the British army came to Iceland. Miałem dziewięć lat, gdy wybuchła druga wojna światowa i oczywiście pamiętam to rok lub kilka miesięcy później, kiedy do tego kraju przybyła armia brytyjska. Við stóðum þarna krakkarnir og störðum á þetta stórum augum þegar herinn gekk um götur, breski herinn, og þá breyttist lífið í Reykjavík. We kids stood there and stared at this with wide eyes as the army walked through the streets, the British army, and then life in Reykjavík changed. My, dzieciaki, staliśmy tam i patrzyliśmy na to szeroko otwartymi oczami, gdy ulicami szła armia, armia brytyjska, a potem życie w Reykjavíku się zmieniło. Það eru sumir sem hafa sagt að nútíminn hafi haldið innreið sína þegar herinn kom. Niektórzy twierdzą, że nowoczesność wkroczyła wraz z przybyciem armii. Lífið breyttist ekki síður eftir að ameríski herinn tók við af breska hernum. Życie zmieniło się równie mocno, gdy armia amerykańska przejęła władzę od armii brytyjskiej. Og þá breyttist eiginlega allt. A potem wszystko naprawdę się zmieniło. Því þá kom þessi nýja tíska frá Ameríku. Bo wtedy ta nowa moda przyszła z Ameryki. Það komu blöð frá Ameríku, tímarit og kvikmyndir. There were papers from America, magazines and films. Allt í einu vorum við stelpurnar komnar í nælonsokka til dæmis og allir farnir að drekka kók, nýtt orð, og tyggjó. Nagle dziewczyny i ja założyłyśmy na przykład nylony i wszyscy zaczęli pić colę, nowe słowo i gumę do żucia. Bandaríski herinn kom með tyggjó til landsins. Og þetta eru allt saman nýyrði í íslenskri tungu. And these are all new words in the Icelandic language. A to wszystko nowe słowa w języku islandzkim.

Atvinnuhættir breyttust gjörsamlega við komu hersins á styrjaldarárunum. Praktyki biznesowe zmieniły się całkowicie wraz z przybyciem wojska w latach wojny. Menn fengu vinnu. Ludzie dostali pracę. Það var búin að vera mikil kreppa þarna á undan og atvinnuleysi gríðarlegt á áratugnum á undan, sem sagt á milli ´30 og ´40. There had been a major crisis there before and massive unemployment in the previous decade, so to speak between the 30's and 40's. Miał tam już wcześniej poważny kryzys i ogromne bezrobocie w poprzedniej dekadzie, że tak powiem, pomiędzy latami 30. a 40. XX wieku. En allt í einu fengu menn vinnu. But suddenly people got jobs. Nokkurn veginn allir fengu vinnu og mér er það sérstaklega minnisstætt að konur fengu vinnu. Mniej więcej wszyscy dostali pracę, a szczególnie pamiętam, że kobiety ją dostały. Ég held að konur hafi þá í fyrsta skipti séð peninga, alvöru peninga, því þær fengu vinnu við að þvo af hermönnunum. Myślę, że to był pierwszy raz, kiedy kobiety zobaczyły pieniądze, prawdziwe pieniądze, bo żołnierze przydzielili im pracę przy praniu.

Fólk fluttist úr sveitinni mjög af því að það sóttist auðvitað eftir því að fá vinnu og sjá raunverulega peninga á milli handanna. Ludzie często wyprowadzali się ze wsi, bo oczywiście chcieli dostać pracę i zobaczyć w rękach prawdziwe pieniądze. Síðan var það líka mjög athyglivert að við börnin vorum send í sveit. Wtedy też było bardzo ciekawie, że nas, dzieci, wysłano na wieś. Þannig að mín kynslóð hún þekkir mjög vel til sveitalífs sem að mér finnst eftirsjá í, í dag. So my generation is very familiar with rural life, which I regret today. Zatem moje pokolenie doskonale zna życie na wsi, czego dziś żałuję. Mér finnst börn eigi að fá að kynnast landinu. I think children should get to know the country. Uważam, że dzieci powinny poznać ten kraj. Við vorum send í sveit vegna þess að það var ótti við að það yrðu gerðar loftárásir á Reykjavík. We were sent to the countryside because there was a fear that there would be air raids on Reykjavík. Wysłano nas na wieś, bo obawiano się, że będą naloty na Reykjavík.

Eitt af því sem að var náttúrulega alveg sérstakt fyrir þjóðlífið í Reykjavík var að það var byggður flugvöllur. Jedną z rzeczy, która była oczywiście bardzo wyjątkowa dla życia publicznego w Reykjavíku, było wybudowanie lotniska. Og þegar var verið að byggja flugvöllinn auðvitað þá fékkst atvinna. And when the airport was being built, of course, there were jobs. A kiedy budowano lotnisko, oczywiście były miejsca pracy. Og flugvallarefnið var tekið ofan úr Rauðhólum og þegar menn keyra núna út fyrir bæinn og sjá þessa hóla fyrir utan borgina þá eru þeir minnisvarði um styrjaldarárin. And the airport material was taken from Rauðhólar, and when people now drive outside the town and see these hills outside the city, they are a monument to the war years. Materiał na lotnisko został zabrany z Rauðhólar i kiedy ludzie teraz wyjeżdżają za miasto i widzą te wzgórza poza miastem, są one pomnikiem lat wojny.

Landslagið breyttist líka bæði í Reykjavík og úti á landi vegna þess að hernum fylgdu braggar. Zmienił się także krajobraz zarówno w Reykjaviku, jak i poza granicami kraju, ponieważ armii towarzyszyły przechwałki. Einhvers staðar þurftu þeir að búa og þeir bjuggu í bröggum og það voru byggðir braggar. Musieli gdzieś mieszkać i mieszkali w szałasach, a szałasy budowano. Síðan gerðist á stríðsárunum auðvitað sá stórmerkilegi viðburður í Íslandssögunni að lýðveldi var stofnað á Þingvöllum 1944 í ausandi rigningu sem er … sést mjög vel á myndum. Then, of course, during the war years, the most significant event in Iceland's history happened, that a republic was founded in Þingvellir in 1944 in pouring rain, which is... you can see very well in pictures. Potem oczywiście w latach wojny miało miejsce najważniejsze wydarzenie w historii Islandii, że w 1944 roku w ulewnym deszczu w Þingvellir powstała republika, co... widać bardzo dobrze na zdjęciach. En með lýðveldinu og lýðveldistökunni breyttist auðvitað þjóðlífið á Íslandi vegna þess að hugsunarhátturinn breyttist. Ale wraz z powstaniem republiki i jej przejęciem życie publiczne na Islandii oczywiście uległo zmianie, ponieważ zmienił się sposób myślenia.

Maður verður … hugsar öðruvísi þegar maður veit af sjálfstæði sínu. Będziesz... myślał inaczej, gdy dowiesz się o swojej niezależności. Og upp úr lýðveldinu og upp úr eftirstríðsárunum, þá vorum við orðin frjáls og sjálfum okkur ráðandi, hefst mikið uppbyggingartímabil á Íslandi. And from the republic and from the post-war years, when we became free and self-governing, a great period of development begins in Iceland. A od republiki i od lat powojennych, kiedy staliśmy się wolni i samorządni, rozpoczyna się na Islandii wielki okres rozwoju. Þá erum við eins og unglingar sem eru stálpaðir og hugsa sem svo: „Nú get ég. Then we are like teenagers who are steeled and think like this: "Now I can. W takim razie jesteśmy jak nastolatki, które są zahartowane i myślą w ten sposób: „Teraz mogę. Nú er ég til í allt.“ Og við eigum margt því að þakka að lýðveldi var stofnað á þessum árum. Teraz jestem gotowy na wszystko.” A temu, że w tych latach powstała republika, wiele zawdzięczamy.

En kannski einmitt af því við vorum orðin sjálfstæð og áttum okkur sjálf, þá vorum við ekki öll alveg sammála um hersetuna. But maybe precisely because we had become independent and had our own, we didn't all agree about the occupation. Ale może właśnie dlatego, że usamodzielniliśmy się i mieliśmy własne, nie wszyscy byliśmy zgodni co do okupacji. Eftir að Ísland hafði verið hersetið á stríðsárunum þá dvaldi bandaríski herinn hér áfram, og þá var … eftir að stríðinu - heimsstyrjöldinni lauk, þá hófst annað stríð sem kannski var ekki síðra, að heimurinn skiptist í svart og hvítt, þ.e.a.s. After Iceland had been occupied during the war years, the American army remained here, and then it was... after the war - World War ended, another war began which was perhaps no less, that the world was divided into black and white, i.e. Po zajęciu Islandii w latach wojny, armia amerykańska pozostała tutaj, a potem… po wojnie – skończyła się wojna światowa, zaczęła się kolejna wojna, może nie gorsza, że świat został podzielony na czarno-biały , tj. þá hófst kalda stríðið. Og með kalda stríðinu var ákveðið … Í ljósi kalda stríðsins þá varð Ísland mjög hernaðarlega sett hér í Norður-Atlantshafi. A wraz z zimną wojną zdecydowano... W świetle zimnej wojny Islandia zajęła bardzo strategiczne miejsce tutaj, na północnym Atlantyku. Það var hægt að hafa hér bækistöðvar og þá var ákveðið að bandaríski herinn héldi hér áfram setu sinni og Íslendingar deildu mjög um það. It was possible to have bases here, and then it was decided that the American army would continue its presence here, and the Icelanders strongly disagreed about that. Można było tu mieć bazy i wtedy zdecydowano, że armia amerykańska będzie tu kontynuować swoją obecność, na co Islandczycy stanowczo się nie zgodzili.

Þjóðin var eiginlega klofin í herðar niður í þeim málum. Naród był w tych kwestiach naprawdę podzielony. Það veit maður og sér gjörla á minningum og myndum frá 1949 þegar að menn deildu um þetta fyrir framan Alþingishúsið á Austurvelli. You know that and you can see it in the memories and photos from 1949 when people argued about this in front of the Alþingishusið in Austurvelli. Wiecie o tym i widać to we wspomnieniach i zdjęciach z 1949 roku, kiedy ludzie spierali się na ten temat przed Alþingishusið w Austurvelli. Og síðan varð þetta samþykkt, en eftir það … eftir að þetta var samþykkt þá hófst annar þáttur í andmælum sem að var Keflavíkurgangan. A potem to zatwierdzono, ale potem… po zatwierdzeniu tego zaczęła się kolejna część sprzeciwu, a mianowicie Keflavíkurgangan. Það voru farnar Keflavíkurgöngur reglulega. Regularnie odbywały się spacery po Keflavíkur. Fólk gekk frá Keflavík til Reykjavíkur til að mótmæla því að það væri herstöð á Íslandi, það væri herseta á Íslandi, að erlendur her væri á Íslandi. Ludzie maszerowali z Keflavíku do Reykjavíku, aby zaprotestować przeciwko temu, że na Islandii jest baza wojskowa, że na Islandii jest okupacja, że na Islandii przebywa obca armia. Nýbúin að stofna lýðveldi og þeir sem voru á móti vildu vera þeir sjálfir og eiga sig sjálfir. Just founded a republic and those who were against wanted to be themselves and own themselves. Właśnie założyłem republikę, a ci, którzy byli przeciw, chcieli być sobą i posiadać siebie. Menn voru alltaf hræddir um að Bandaríkin … að við yrðum hluti af Bandaríkjunum. Kannski eitt af fylkjunum í Bandaríkjunum. Może któryś ze stanów w USA. Ég man það frá æskudögum mínum að það voru rökin. Pamiętam z dzieciństwa, że to była kłótnia.

Á áratugunum á eftir að stríðinu lauk var lítið talað um jafnréttismál á Íslandi. Przez dziesięciolecia po zakończeniu wojny niewiele mówiło się na Islandii o równości. Lítið talað um hlut kvenna og hver hann væri. Little talk about the role of women and who it was. Niewiele rozmów na temat roli kobiet i tego, kim one były. Það þótti eiginlega alveg ágætt að konur væru húsmæður og ættu börn og ælu upp sín börn, en raunverulega voru konurnar að vinna í frystihúsunum, þær voru að vinna í fiskinum og voru mikill bakhjarl í allri uppbyggingu þjóðarinnar. Właściwie to było całkiem miło, że kobiety były gospodyniami domowymi, miały dzieci i je wychowywały, ale w rzeczywistości kobiety pracowały w zamrażarkach, pracowały przy rybach i były wielkim wsparciem w całym rozwoju narodu. En sem sagt þær voru ekki fulltrúar á opinberum vettvangi. But as I said, they were not represented at the public level. Ale jak powiedziałem, nie byli oni reprezentowani na szczeblu publicznym.

Síðan gerist það að konur verða svolítið þreyttar á þessu og þær ákveða á ári kvenna, sem Sameinuðu þjóðirnar höfðu gefið út að ætti að vera 1975, að gera verkfall. Potem zdarza się, że kobiety są tym trochę zmęczone i postanawiają, że w roku kobiet, który według Organizacji Narodów Zjednoczonych miał być rok 1975, rozpocząć strajk. Og 25. október, sem er dagur Sameinuðu þjóðanna 1975, þá lögðu allar konur í landinu eða allflestar konur í landinu niður vinnu, þar sem þær voru að vinna. A 25 października, czyli w dzień Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1975 roku, wszystkie kobiety w kraju, czyli zdecydowana większość kobiet w kraju, przestały pracować tam, gdzie pracowały. Og viti menn, hvað gerist? A wiesz co się dzieje? Þjóðfélagið lamast. Społeczeństwo jest sparaliżowane. Það verður að loka bönkunum, það er ekki hægt að afgreiða neitt, konur höfðu svo víða verið í vinnu. The banks have to be closed, it is not possible to process anything, women had been working in so many places. Banki trzeba zamknąć, nie da się niczego przetworzyć, kobiety pracowały w wielu miejscach. Það var mjög augljóst að konur öxluðu samfélagið til jafns við karla. Było bardzo oczywiste, że kobiety wspierały społeczeństwo na równi z mężczyznami.

Upp úr þessu fóru konur meira að ... það fór meira að heyrast í konum. Od tego kobiety zaczęły… kobiety zaczęły być bardziej słyszane. Það var reyndar ... höfðu reyndar ungar konur áður, fyrir 1970 og á milli ´70 og´80 látið talsvert til sín heyra um að þær vildu meira jafnrétti. It was actually ... in fact, young women in the past, before 1970 and between the 70s and 80s, had made it quite clear that they wanted more equality. Właściwie to… tak naprawdę młode kobiety w przeszłości, przed rokiem 1970 oraz w latach 70. i 80., dawały całkiem jasno do zrozumienia, że chcą większej równości. Þær vildu einkum jafnrétti á þingi, á Alþingi og í bæjarstjórnum. Szczególnie chcieli równości w sesji, Alþingi i radach miejskich. Og svo gerist það að 1980 á að kjósa til forseta Íslands á Íslandi, og það er enginn vafi á því að kvennafrídagurinn 1975 varð til þess að ég var sérstaklega beðin, það var sérstaklega komið til mín að biðja mig að vera í framboði til forseta. I tak się składa, że w 1980 roku na Islandii odbywają się wybory na prezydenta Islandii i nie ulega wątpliwości, że święto kobiet w 1975 roku spowodowało, że zostałam szczególnie poproszona, szczególnie przyszło mi do głowy, aby zostać poproszoną o kandydowanie prezydent. Hvað ég og gerði. Co ja zrobiłem. Það var ýtt svo fast á mig að ég gerði það og undur og stórmerki að konan meðal frambjóðenda var kosin og varð þannig fyrsta konan í heiminum að verða kjörin forseti lýðræðisríkis. I was pushed so hard that I did it and a miracle and a great sign that the woman among the candidates was elected and thus became the first woman in the world to be elected president of a democratic country. Naciskano mnie tak mocno, że to zrobiłam i cud i wielki znak, że kobieta spośród kandydatów została wybrana i tym samym została pierwszą kobietą na świecie wybraną na prezydenta demokratycznego kraju.

Já, maður lærir svo margt á langri ævi. Tak, wiele się nauczysz w ciągu długiego życia. Maður lærir að meta fólk. Nauczysz się doceniać ludzi. Maður lærir að meta kosti þess umfram gallana og maður lærir að halda upp á lífið, að þykja vænt um lífið. You learn to appreciate its advantages over the disadvantages and you learn to celebrate life, to cherish life. Uczysz się doceniać jego zalety zamiast wad, uczysz się celebrować życie, cenić je. Maður lærir líka það að allar skoðanir á að endurmeta strax og ný viðhorf myndast og það á ekki að blygðast sín fyrir að endurmeta skoðanir sínar. Uczy się także, że wszelkie opinie należy natychmiast przewartościować i wykształcić w sobie nowe postawy oraz że nie należy wstydzić się przewartościowania swoich opinii. Heldur er það styrkleiki að þora að horfast í augu við nýja tíma og breyttar aðstæður. Jest to raczej siła, która pozwala odważyć się stawić czoła nowym czasom i zmieniającym się okolicznościom.