Laughter as a forbidden fruit | Sofia Moutidou | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube Laughter as a forbidden fruit | Sofia Moutidou | TEDxUniversityofMacedonia - YouTube

Μεταγραφή: Aliki Vitsa Επιμέλεια: Chryssa Rapessi

Γεια σας.

Με τον Θανάση είμαστε και φίλοι και συνάδελφοι, Thanasis and I are both friends and colleagues,

οπότε είναι λίγο αλλιώς η σχέση. so it's a little different relationship.

Ευχαριστώ πάρα πολύ που μείνατε μέχρι το τέλος της ομιλίας. Thank you very much for staying until the end of the speech.

Είχα μεγάλο άγχος ότι θα μιλήσω μόνο στα καθίσματα, I was very nervous that I would only speak in the seats,

αλλά έμεινε πολύς κόσμος. but there were a lot of people left.

Ονομάζομαι Σοφία Μουτίδου, είμαι 47 χρονών, My name is Sofia Moutidou, I am 47 years old,

έχω τελειώσει τη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης I have graduated from the Law School of the Aristotle University of Thessaloniki

και την Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης του θεάτρου ΕΜΠΡΟΣ στην Αθήνα, and the Higher School of Dramatic Art of the Emproos Theatre in Athens,

όπου ζω και εργάζομαι τα τελευταία 20 χρόνια σαν ηθοποιός. where I have been living and working for the last 20 years as an actor.

Επίσης, γράφω και σκηνοθετώ τις δικές μου stand up παραστάσεις, I also write and direct my own stand up shows,

διδάσκω μαθήματα υποκριτικής σε σχολές, σε σεμιναριακούς κύκλους I teach acting courses in schools, in seminar circles

και σε ιδιαίτερα μαθήματα. and in private lessons.

Τα τελευταία τρία χρόνια έχω και ένα κανάλι στο YouTube, For the last three years I've also had a YouTube channel,

στο οποίο όπως είπε πολύ σωστά ο Θανάσης ασχολούμαι με κοινονικό-πολιτικά ζητήματα, in which, as Thanasis rightly said, I deal with normal-political issues,

αλλά και μεγάλο μέρος χιουμοριστικό και σάτυρας. but also much of it humorous and satirical.

Άξονας του καναλιού μου πάντοτε από την αρχή ήταν η προσωπική έκθεση, The focus of my channel has always been personal exposure from the beginning,

την οποία λατρεύω αν και φοβάμαι. which I love, though I'm afraid.

Τώρα, για ποιο λόγο το γέλιο, γιατί διάλεξα το γέλιο; Now, why the laughter, why did I choose laughter?

Από μικρή μου άρεσε πάρα πολύ να γελάω και να κάνω και τους άλλους να γελάνε. Ever since I was a little girl I loved to laugh and make others laugh.

Αργότερα ως ηθοποιός μου ζητήθηκε πάρα πολλές φορές Later as an actor I was asked many, many times

στα πλαίσια της κωμωδίας, στην οποία και καθιερώθηκα στην Ελλάδα in the context of comedy, in which I established myself in Greece

να παράξω γέλιο, να παράγω γέλιο - ποιο είναι το σωστό δεν ξέρω - to produce laughter, to produce laughter - which is the right one I don't know -

και το οποίο το έκανα. which I did.

Όμως τι έγινε στη διαδικασία αυτή; But what happened in this process?

Από μικρή άθελα μου και μετά στη δραματική σχολή μεθοδικά και με στόχο, From a young age unwittingly and then to drama school methodically and purposefully,

άρχισα να παρατηρώ τους ανθρώπους. I started to observe people.

Αυτή είναι η βασική δουλειά του ηθοποιού. That's the basic job of an actor.

Είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Twenty-four hours a day.

Για ποιο λόγο οι άνθρωποι είναι σοβαροί Why people are serious

και για ποιο λόγο σταματάνε να είναι σοβαροί. and why they stop being serious.

Για ποιο λόγο αρχίζουν να γελάνε. Why they start laughing.

Το πρώτο συμπέρασμα που κατέληξα είναι The first conclusion I came to is

ότι το γέλιο ενώ είναι μια απλή φυσική διαδικασία, that laughter while it is a simple natural process,

χωρίς καμία προαπαιτούμενη ικανότητα, δεν είναι κάτι απλό. without any prerequisite skills is not a simple matter.

Δηλαδή αν αυτή τη στιγμή ρωτήσω πόσοι από εσάς ξεκαρδιστήκατε σήμερα I mean, if I ask right now how many of you have had a good laugh today

τα αποτελέσματα δεν θα είναι τόσο θετικά όσο νομίζουμε. the results will not be as positive as we think.

Το γέλιο από δεδομένο έχει γίνει ζητούμενο. Laughter has gone from being a given to a demand.

Από μία φυσική διαδικασία έχει γίνει ένα εντελώς έκτακτο συμβάν. A natural process has become a completely extraordinary event.

Τι είναι το γέλιο; What is laughter?

Γκούγκλαρα και μπήκα στη Βικιπαίδεια και έχει έναν ορισμό πολύ ωραίο, I googled and went to Wikipedia and it has a very nice definition,

λέει «ηχηρή έκφραση χαράς ή ευχαρίστησης, says "a resounding expression of joy or pleasure,

αντίδραση σε κάτι αστείο, reaction to something funny,

που παράγεται από πολλές και γρήγορες παλμικές κινήσεις του διαφράγματος produced by many fast and rapid pulse movements of the diaphragm

καθώς επίσης και των κοιλιακών μυών». as well as the abdominal muscles".

Τα είδη του γέλιου τώρα. The types of laughter now.

Κατά τη γνώμη μου τα είδη του γέλιου είναι όσα είναι και οι άνθρωποι. In my opinion, there are as many kinds of laughter as there are people.

Δηλαδή ο κάθε άνθρωπος γελάει ξεχωριστά. That is, each person laughs individually.

Σε αντίθεση με τον ορισμό του Google που λέει ηχηρή έκφραση χαράς, Contrary to Google's definition which says resounding expression of joy,

εγώ θα έρθω να προσθέσω και κάποιο άηχο γέλιο. I'll come and add some soundless laughter.

Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που δίπλα μας ξεψυχάνε από γέλιο There are many people who die of laughter next to us

χωρίς να τους ακούμε, χωρίς να βγάζουν ούτε μία νότα. without listening to them, without making a single note.

Βλέπεις ξαφνικά κάποιον στην παρέα που κάνει και μετά από λίγο κάνει. You suddenly see someone in the group doing it and after a while it's done.

Αυτός υποφέρει αλλά εσύ δεν ακούς τίποτα. He suffers but you don't hear anything.

Παρόλα αυτά όμως τα γέλια ως συνήθως είναι ηχηρά. However, the laughter as usual is loud.

Το γέλιο με το κριτήριο την έντασή του μπορεί να είναι ένα χαμηλό γέλιο. Laughter in terms of its intensity can be a low laugh.

Άνθρωποι οι οποίοι γελάνε χαμηλά. (Χαμηλά γέλια) People who laugh low. (Low laughter)

Άνθρωποι οι οποίοι γελάνε δυνατά. (Δυνατά γέλια) People who laugh out loud. (Loud laughter)

Άνθρωποι που γελάνε πολύ ξαφνικά. (Σύντομα γέλια) People who laugh very suddenly. (Short laughs)

Νομίζεις πέθαναν, όμως ζούνε. You think they're dead, but they're alive.

Άνθρωποι, οι οποίοι κλιμακώνονται, δηλαδή ξεκινάνε από χαμηλά και κορυφώνουν. People, who escalate, that is, they start from the bottom and peak.

Κάνουν. (Κλιμακωτά γέλια) Κάτι θυμήθηκαν στην πορεία. They do. (Scaled laughter) They remembered something along the way.

Ή ανάποδα άνθρωποι οι οποίοι ξεκινάνε από δυνατά (Κλιμακωτά γέλια) Or upside down people who start out loud (Scaled laughter)

και αφήνουν και μια ουρά. and they leave a tail.

Υπάρχει και το γέλιο μέχρι δακρύων. Το γέλιο αυτό τι είναι; There is also the laughing until tears. What is this laughter?

Μπήκα έψαξα, υπάρχει ένα γέλιο το οποίο ταράζει τους ανθρώπους. I went in and looked, there is a laughter which upsets people.

Είναι αυτό το οποίο χάνεις τον έλεγχο. It's what you lose control of.

Χάνεις πολλούς σφιγκτήρες σου, You're losing a lot of your sphincters,

μπορεί να κατουρηθείς πάνω σου, για να μην πω τα υπόλοιπα, you might pee your pants, not to mention the rest,

χάνεις δάκρυα, δακρύζεις, κοκκινίζεις, ανεβάζεις πίεση, you shed tears, you blush, you blush, you raise your blood pressure,

πέφτουν πάρα πολύ οι δείκτες ζαχάρου κλπ στο αίμα, blood sugar levels etc. drop too much,

ρυθμίζεται πάρα πολύ η σεροτονίνη σου, ανεβαίνει δηλαδή,

και εκείνη την ώρα μπορεί να σου έρθει να κάνεις εμετό.

Δηλαδή είναι ένα γέλιο μέχρι τελικής πτώσεως.

Άρα ξεκαθαρίζουμε ότι σήμερα μιλάμε για το γέλιο και όχι για το χαμόγελο.

Υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά.

Το χαμόγελο εμπεριέχει μια πολυτέλεια χρόνου. A smile contains a luxury of time.

Μια πολυτέλεια επεξεργασίας.

Έχω χρόνο να κρίνω.

Το γέλιο χτυπάει πισώπλατα.

Διακόπτει τη ροή και μετά από αυτό αισθάνεσαι πάρα πολύ ωραία,

αλλά κουρασμένος.

Είναι σαν γυμναστική.

Τώρα, γιατί απαγορευμένος καρπός; Now, why forbidden fruit?

Από μικρή είχα μια πολύ μεγάλη απορία:

Απορούσα γιατί οι Άγιοι είναι τόσο αγέλαστοι και τόσο άσχημοι.

Μπαίνοντας στην εκκλησία έβλεπα παντού εικόνες Αγίων

οι οποίοι με κοίταζαν πάρα πολύ βλοσυρά, φυσικά και θέλανε το καλό μου,

γιατί de facto και de jure ήταν άγιοι, δεν έμπαινε τέτοιο θέμα,

αλλά η εικόνα τους δεν μου το έδειχνε.

Στο σπίτι μεγάλωσα με μια μαμά πάρα πολύ θρήσκα και πολύ αστεία ταυτόχρονα.

Η μαμά μου, λοιπόν, κάθε φορά που μας έκανε να γελάμε, μετά έλεγε,

«Σε καλό να μας βγουν τα γέλια».

Και όταν συνέβαινε το παραμικρό στραβό έλεγε,

«Είδες; Ξινά μας βγήκανε». "See? They're dry."

Άρχισα να υποψιάζομαι μια συνάφεια ενοχής και θρησκείας. Και γέλιου.

Μεγαλώνοντας είδα το «Όνομα του Ρόδου» του Ουμπέρτο Έκο.

Το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο σε ταινία,

το οποίο, θα κάνω λίγο spoiler, είναι ένα μοναστήρι Βενεδικτίνων το 1326,

όπου μια σειρά από φόνους έρχεται να αναστατώσει τη ζωή του μοναστηριού.

Νεκροί καλόγεροι παντού,

οι οποίοι βρίσκονται με μαύρα σημάδια στη γλώσσα και στα δάχτυλα.

Στην αρχή δίνονται μεταφυσικές εξηγήσεις για τον θάνατό τους με βάση την Αποκάλυψη,

αλλά μετά αποκαλύπτεται, καμία σχέση.

Οι φόνοι είναι φόνοι. Κάποιος τους σκοτώνει.

Υπάρχει ένας μοναχός, ο Χόρχε, ο οποίος διαφυλάτει σαν κόρη οφθαλμού,

το δεύτερο βιβλίο της Ποιητικής του Αριστοτέλη,

που αφορά στη φύση της κωμωδίας.

Δε θέλει κανείς καλόγερος να έρθει σε επαφή με το βιβλίο αυτό.

Ο Χόρχε είναι κάθετα αντίθετος με την κωμωδία,

τη θεωρεί έκφυλη, καταπτωτική και ενάντια στα πρότυπα του Χριστιανισμού.

Τι έχει κάνει λοιπόν;

Έχει βουτήξει όλες τις σελίδες του βιβλίου σε δηλητήριο,

ώστε όποιο φυλλογυρίζει το βιβλίο αναγκαστικά να βρει τραγικό θάνατο. so that whoever leafs through the book is bound to meet a tragic death.

Και άρχισα να αναρωτάω.

Αποτελεί λοιπόν η κωμωδία, ένα κόκκινο πανί για τη θρησκεία;

Μια φυτεμένη ενοχή ενάντια στη χαρά και στην ευθυμία;

Ας δούμε μερικές ρήσεις Αγίων Πατέρων και Ευαγγελιστών:

Οὐαὶ ὑμῖν οἱ γελῶντες νῦν, ὅτι πενθήσετε καὶ κλαύσετε, του Λουκά. And ye laughing fools now, that ye mourn and cry, of Luke.

Ὑποτάγητε οὖν τῷ Θεῷ. ἀντίστητε τῷ διαβόλῳ, καὶ φεύξεται ἀφ᾽ ὑμῶν·

καθαρίσατε χεῖρας ἁμαρτωλοὶ καὶ ἁγνίσατε καρδίας. Cleanse your hands, ye sinners, and purify your hearts.

Ταλαιπωρήσατε και πενθήσατε και κλαύσατε.

Ο γέλως υμών εις πένθος μεταστραφείτω και η χαρά εις κατήφειαν.

ἐν γέλωτι ἄφρων πράττει κακά

καρδία εὐφραινομένη εὐεκτεῖν ποιεῖ, ἀνδρὸς δὲ λυπηροῦ ξηραίνεται τὰ ὀστᾶ.

Μωρός εν γέλωτι ανυψοί την φωνήν αυτού. Φρόνιμος δε, μόλις ησυχή μειδιάσει. Baby in laughter lifted up his voice. And he shall be good, when he shall be quiet.

Ώσπερ φωνή ακανθών υπό λέβητα, ούτως ο γέλως των αφρόνων.

Βλέπουμε ότι το γέλιο είναι συνδυασμένο με τον «άφρονα»,

με αυτόν που δε γελάει σωστά.

Ποτέ δεν αναφέρεται στα κείμενα κάποιος, ο οποίος έχει λόγο να γελάσει.

Και φυσικά αυτός απειλείται ότι θα πενθήσει και θα κλάψει.

Η θρησκεία πρόλαβε και φύτεψε την ενοχή της

σε πάρα πολλές δομές της κοινωνίας.

Ξεκινώντας από την εκπαίδευση, θα δούμε ότι η μόνη βαθμίδα εκπαίδευσης

στην οποία το γέλιο όχι απλά επιτρέπεται αλλά επιβάλλεται είναι το προνήπιο.

Ακόμα και στο νηπιαγωγείο τα πράγματα έχουν χαλιναγωγηθεί.

Στο σχολείο δε, ξέρουμε πολύ καλά ότι το γέλιο ήταν πάντοτε αξιόποινο.

Θα τιμωρούμασταν αν γελούσαμε

και μπορεί να θυμόμαστε όλοι κάποιο δασκάλο ή καθηγητή,

που ήταν πιο χαλαρός, πιο χαβαλέ και περνούσαμε πιο ωραία στο μάθημά τους

και ίσως να ήταν το μόνο μάθημα που απέδιδε.

Όταν σε μια ομάδα της βάζεις κάτι απαγορευμένο,

είσαι ένας και είναι ομάδα,

η ομάδα θέλει πάρα πολύ να παρεκτραπεί

κι έτσι οργανώνεται προς μια κατεύθυνση σκανταλιάς

για να πετύχει το αποτέλεσμα που δεν πρέπει.

Αυτομάτως το γέλιο καθίσταται παράνομο.

Τώρα, στον στρατό, ένας άλλος θεσμός.

Ο στρατός σαν στόχο έχει να εκπαιδεύσει τον άντρα,

τουλάχιστον στη δική μας χώρα,

να είναι έτοιμος σε περίπτωση σύρραξης, εμπόλεμης κατάστασης.

Στα πλαίσια της εκπαίδευσης αυτής

πολλές φορές καταργούνται τα όρια της λογικής,

ακόμα και της ψυχικής υγείας.

Πώς γίνεται να ζητήσεις από έναν θεσμό να είναι έτοιμος, οργανωμένος,

οργανωτικός, αποδοτικός, επιθετικός

και ταυτόχρονα να έχει χιούμορ, χαβαλέ και χαλάρωση;

Δεν γίνεται.

Ας σκεφτούμε έναν στρατιώτη να κάνει έρπειν,

και ο λοχαγός του από πάνω να του λέει:

«Σταμάτα σταμάτα! Πώς είσαι έτσι; Γελάστε παιδιά».

Δε γίνεται. Θα διακοπεί η ροή.

Ο στρατός, και μόνο που εμπεριέχει την έννοια του πολέμου,

θα έπρεπε να μας κόβει τα γέλια.

Οπότε είναι άκρως δικαιολογημένο.

Όμως το σχολείο, που είπαμε πριν, δεν είναι στρατός.

Τα μέσα μαζικής μεταφοράς δεν είναι στρατός.

Πάμε να φτιάξουμε μια εικόνα για τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Σκεφτόμαστε ένα λεωφορείο που έχει πολύ μεγάλη κίνηση,

το 12 στην Κάτω Τούμπα, από εκεί που είμαι,

όπου το λεωφορείο αυτό είναι σε μια ώρα αιχμής, έχει μποτιλιάρισμα.

Είναι ο κόσμος μέχρι τα σκαλιά κάτω, φοιτητές, μαθητές, καθηγητές,

εργαζόμενοι, σακίδια, τσάντες, σακούλες, ψώνια,

κίνηση, άγχος, άνθρωποι γυρνάνε κουρασμένοι από τη δουλειά τους,

άνθρωποι πηγαίνουν κουρασμένοι στη δουλειά τους,

και ξαφνικά από το κέντρο του λεωφορείου, από εκείνο το κυκλικό,

ακούγεται ένα «Χαχαχαχα» και μετά ακούγεται ένα «Χεχεχουχουχου» για ώρα.

Είναι μια παρέα που γελάει. Γελάει παρεκτροπικά.

Τι συμβαίνει στο σύνολο.

Κάποιος που είναι μόνος του μπορεί να μειδιάσει, να κάνει ένα «χεχε»,

τύπου, ότι «καταλαβαίνω τα παιδιά».

Κάποιος άλλος μπορεί να εκνευριστεί. Someone else might get upset.

Όλοι μαζί, αν συνεχιστεί αυτό, θα εκνευριστούν πάρα πολύ.

Γιατί το γέλιο αυτό είναι άκαιρο, είναι άτοπο.

Είναι κουρασμένοι άνθρωποι

και δεν είναι ούτε χώρος ούτε χρόνος για να γελάσεις πάρα πολύ δυνατά.

Αν όμως αυτοί οι άνθρωποι κλαίγανε γοερά, But if these people were crying with tears,

ήταν δύο άνθρωποι μέσα στο λεωφορείο και κλαίγανε,

κάποια στιγμή θα έσπαγε ο πάγος, θα πήγαινε κάποιος και θα έλεγε:

«Μήπως θέλεις λίγο νερό, νιώθεις καλά,

να κατέβω στη στάση μαζί σου,

να πάρω τηλέφωνο έναν δικό σου αν χρειαστείς βοήθεια κλπ;»

Το πρόβλημα είναι το γέλιο.

Το γέλιο είναι αυτό που ταράζει τα κοινωνικά σύνολα.

Δεν το θέλει σε κάποιες συγκεκριμένες ώρες.

Στο λεωφορείο θα πάει στη δουλειά του, στη στάση περιμένει το λεωφορείο,

στα μαγαζιά δε γίνεται, στο δημόσιο μέσα στις υπηρεσίες δεν μπορείς να γελάς,

στον δρόμο έτσι και έτσι,

στο θέατρο και το σινεμά γελάς οργανωμένα.

Δεν μπορείς να γελάσεις από μόνος σου.

Όποτε γελάει ένας, τον κοιτάμε κάπως. Του τύπου, «Τι βρήκες αστείο;». Whenever one laughs, we kind of look at him. Like, "What's so funny?"

Ή όταν γελάει ένας θα παρασύρει τους άλλους,

αλλά πολλές φορές θα τους εκνευρίσει κιόλας. but many times it will also irritate them.

Και φτάνουμε και στο τελευταίο στάδιο του γέλιου,

το οποίο είναι το διαδικτυακό γέλιο, το οποίο τώρα πια στο messenger, στο chat,

βλέπεις ότι γελάμε «χαχαχα», «αχαχαχα», «LOL» και τελειώνει.

Όπου τι γίναιται, εκείνη την ώρα μπορεί καν να μη γελάς,

αλλά επειδή ο άλλος σου είπε κάτι που νομίζει ότι είναι αστείο,

δε θες να τον προσβάλλεις και κάνεις «αχαχαχα».

Όταν θες δε να δείξεις ότι γέλασες πραγματικά

το κάνεις caps και κάνεις «ΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑΧΑ».

Τώρα γελάω στ' αλήθεια, για να το καταλάβεις.

Δε μας φτάνανε λοιπόν όλοι οι περιορισμοί που είχαμε,

ήρθε να μπει και ένας τελευταίος περιορισμός στο γέλιο,

που είναι η πολιτική ορθότητα.

Πάμε να δούμε, βαρέθηκα να το μάθω, είναι πολύ μεγάλο.

Πολιτική ορθότητα αναφέρεται η αποφυγή εκφράσεων ή ενεργειών

που πιστεύεται ότι αποκλείουν, περιθωριοποιούν,

προσβάλουν ομάδες ανθρώπων που μειονεκτούν κοινωνικά

ή γίνονται διακρίσεις.

Χάρη στο κίνημα αυτό αποκαταστάθηκαν κοινωνικές αδικίες

διαπιστώνεται όμως ότι υπήρξε εκφυλισμός και εκτροπή

προς μια μορφή ελέγχου της σκέψης που απειλεί την ελευθερία κλπ.

Ο Ουμπέρτο Έκο θεωρεί ότι η πολιτική ορθότητα τείνει

να εξελιχθεί σε μιας νέας μορφής φονταμενταλισμό.

Πάμε να δούμε τι είναι ο φονταμενταλισμός γιατί δεν το ήξερα.

Εκφράζονται οι τάσεις εμμονής ή επιστροφής

σε άκρως συντηρητικά θρησκευτικά βιώματα του παρελθόντος

τα οποία λειτουργούν ως μέσο αντίστασης

σε κάθε ενδεχόμενη αλλαγή ή θρησκευτική μεταρύθμιση.

Νάτη πάλι η ένωση, ε; Λοιπόν, όπου τι γίνεται τώρα;

Εγώ σαν απλός πολίτης, ή με την ιδιότητα του ηθοποιού, ως επάγγελμα, ως καλλιτέχνης

ως πομπός και δέκτης του γέλιου,

έχω καταλήξει σε μια άλλη φράση:

Πιστεύω ότι ο φόβος του φασισμού, πολλές φορές, οδηγεί στον φασισμό τον ίδιο.

Τα όρια της κωμωδίας και του αστείου

πάρα πολύ συχνά φλερτάρουν με τα όρια της προσβολής και της κοροϊδίας.

Είναι σύνορα αδιευκρίνιστα, θολά, και γι' αυτό επικίνδυνα.

Πολλές φορές στο όνομα ενός αστείου

προσβάλλουμε τα δικαιώματα κάποιου άλλου.

Πολλές φορές προσβάλλουμε την αξιοπρέπειά του, γενετήσια ή μη.

Από την άλλη πάλι σκέφτομαι, πώς αλλιώς;

Ανατρέχοντας στον Αριστοφάνη, τον οποίο σιχαίνομαι αλλά δεν έχει να κάνει.

Θέλω να πω δεν το λέω γιατί τον συμπαθώ, δεν μου αρέσει καθόλου.

Η βάση των αστείων του όλων ήταν γύρω από κάποιον

ο οποίος ήταν φτωχός, άπορος, γέρος, άσχημος, άγαμος.

Αν δεν θέλετε τόσο αρχαίο παράδειγμα,

πάμε στις ελληνικές ταινίες με τις οποίες γαλουχηθήκαμε.

Μια σειρά αστείων θα μπορούσε να ξεσηκώσει

θύελλες πολιτικά ορθών αντιδράσεων στις μέρες μας.

Από το «Σούζι τρως» της Ρένας και όλο το bullying στη Σούζι που έτρωγε,

μέχρι το «Κούρδοι όλοι εδώ μέσα» που έλεγε ο Βέγγος.

Αλλά και οι χιλιάδες μύτες, πολλες μύτες, άσχημες μύτες,

ο οποίες κατηγορήθηκαν, κοροϊδεύτηκαν,

γίναν αντικείμενο περίγελου στις ελληνικές ταινίες. became an object of ridicule in Greek films.

Όλοι οι κοντοί, οι φαλακροί, οι χοντροί.

Ο ύμνος της ασχήμιας της Βασιλειάδου και της Ταϋγέτης,

που τις βλέπαν όλοι και κάναν «Αχ», τρομάζανε.

Και αν δεν θέλετε εκεί,

πάμε στους Απαράδεκτους, σε ένα πιο σύγχρονο σίριαλ

στο οποίο πάρα πολλά επεισόδια είχαν πάρα πολλά ρατσιστικά αστεία.

Ας πούμε ήταν ένα επεισόδιο που ήρθε ένας Γάλλος να τους κάνει επίσκεψη

κι αυτός έτρωγε πάρα πολύ και λέει η Δήμητρα:

«Μωρέ μήπως δεν είναι Γάλλος, είναι Αλβανος; Τι γίνεται, δεν καταλαβαίνω».

Γελάστε δεν είναι κακό, μην αισθάνεστε άσχημα επειδή είναι ρατσιστικό.

Μετά σε ένα άλλο επεισόδιο που ψάχνουν μάγειρα,

λέει: «Να πάρουμε έναν Αλβανό για μάγειρα;» λέει ο Βλάσης.

Λέει ο Σπύρος: «Και πού το είδε το φαΐ ο Αλβανός για να ξέρει να το μαγειρέψει;»

Λέει η Δήμητρα: «Να πάρουμε έναν αράπη;»

Αυτές οι λέξεις σήμερα

-- βλέπεις, κομπιάζετε, εγώ γέλασα πάρα πολύ, από την καρδιά μου, δεν είχα θέμα --

φλερτάρουν με ένα πράγμα το οποίο είναι διακύβευμα.

Όμως θα απαντήσω πιο ύστερα σε αυτό.

Γιατί κατά τη γνώμη μου δεν είναι κακό και δεν είναι διακύβευμα.

Αφού κάνω και την τελευταία εκκαθάριση.

Είναι η διαφορά του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου.

Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα μια παρέα και τι θα πει αυτή η παρέα It's a completely different thing to have a company and what that company will be

από το να είμαστε σε έναν χώρο δημόσιο.

Για παράδειγμα, όλοι θα έχουμε βρεθεί σε παρέες

όπου θα ήμασταν ή πομποί ή δέκτες,

θα γελάσαμε με κάποια αστεία που ήταν ρατσιστικά,

με κάποια αστεία που αφορούσαν τους μαύρους, τους ανάπηρους, τους κοντούς,

τους βιασμούς, έχω ακούσει ανέκδοτο μέχρι και για παιδεραστία.

Η παρέα τι είναι;

Είναι μια ομάδα οι οποία έχει τους δικούς της κανόνες,

τους δικούς της κώδικες, οι οποίοι έχουν εγκριθεί από όλους.

Αυτό που συμβαίνει εκεί δεν πάει κάπου αλλού, δεν μετατίθεται κάπου αλλού.

Για να το κάνω πιο λιανό το παράδειγμα,

στο παράδειγμα του λεωφορείου που γελούσαν τα παιδιά αυτά,

αν σκεφτούμε ότι το ένα παιδί έσκυψε και είπε στο αυτί το άλλου:

«Να σου πω, μ' αυτήν με το μπλε μπλουζάκι, εκεί που κάθεται, με πόσα θα πήγαινες;» "Tell you what, with her in the blue shirt, sitting there, how much would you go with?"

κι άρχιζαν να γελάνε,

είναι πολύ διαφορετικό να σταματούσαν τη ροή και να λέγανε:

«Θέλω να κάνω μια ερώτηση.

Με την κοπέλα με το μπλε φανελάκι, θα πήγαινε κάποιος, και αν ναι με πόσα;»

Για να μην τρελαθώ.

Μιλάμε ότι το ένα είναι, όταν μιλήσαν μεταξύ τους,

ήταν δύο κάφροι που έκαναν κάφρικο χιούμορ

και το άλλο είναι φασισμός.

Πολλές φορές το κάφρικο χιούμορ φλερτάρει με τον φασισμό, πάρα πολλές φορές.

Και πολλές φορές οι άνθρωποι φοβούνται να γελάσουν με το κάφρικο χιούμορ

γιατί λένε ότι είναι φασιστικό.

Εγώ δε φοβάμαι. Εγώ γελάω πάντα με τα κάφρικα. Με τα χειρότερα.

Που να κάνουν με τη χειρότερη κατηγορία ανεκδότων. Γελάω.

Δεν νιώθω ότι απειλούμαι. Δεν νιώθω τίποτα από όλα αυτά.

Ας πούμε, για παράδειγμα ο περιπτεράς της γειτονιάς μου χθες που ήρθε από την Αθήνα,

με σταματάει, μου λέει: «Να σου πω λίγο κάτι.

Τι είναι ένας Αλβανός στον πάτο της θάλασσας;»

Του λέω εγώ: «Μια καλή αρχή;» Γιατί το ήξερα από τους δικηγόρους.

Λέει: «Όχι» είναι λέει «Pollution». Αλβανός αυτός.

Λέω: «ΟΚ».

Λέει: «100.000 Αλβανοί τι είναι στον πάτο της θάλασσας;»

Του λέω: «Τι;». Μου λέει: «Sοlution».

Γελάσαμε και οι δύο, δε θίχτηκε κανείς.

Αυτός Αλβανός όντας είχε το ελεύθερο, εγώ βέβαια Ελληνίδα ούσα πολιτικά ορθά He, being Albanian, had the freedom, I, of course, being a Greek, politically correct

θα έπρεπε να πω: «Μη λες χαζά».

Αλλά γέλασα με την καρδιά μου. Το βρήκα πάρα πολύ αστείο.

Ποιο είναι το θέμα;

Για ποιο λόγο πιστεύω ότι δεν υπάρχει κίνδυνος

και πότε δεν υπάρει κίνδυνος;

Πάνω απ' όλα παίζει ρόλο ο πομπός. Ποιος είναι ο πομπός;

Τι είναι ο πομπός;

Με τι στόχους, με τι κατευθυντήριες γραμμές, με τι υπόβαθρο,

εξαπολύει μία λέξη, μία φράση και εναντίον ποιου.

Ο αέρας αυτουνού που το αποπνέει. The air of the one who breathes it.

Τόσο γενικά μπορείς να καταλάβεις πότε κάτι είναι ενοχλητικό

και πότε δεν είναι.

Μπορείς με τη ζωή σου να έχεις πολύ διαφορετική αντιμετώπιση You can deal with your life very differently

απ' ό,τι με τα ανέκδοτά σου.

Μπορεί εγώ να γελάσω με ένα ρατσιστικό αστείο και η κόρη μου,

αλλά η καλύτερη φίλη της κόρης μου είναι από την Αφρική.

Και όταν έρχεται στο σπίτι, μπαίνει μέσα και της λέω:

«Άιντι μάλε τσικουλάτα» και γελάμε.

Της λέω «η μία είναι σοκολάτα και η άλλη είναι λευκή με σταφίδες».

Επίσης το ότι εγώ μπορεί αν γυρίσω και να πω τη φράση που μας ξεφεύγει,

και λέμε: «Καλέ, τι είσαι, αυτιστικό;»,

που έχει μπει στο ζωή μας αυτό

και τώρα μαθαίνουμε ότι δεν είναι σωστό να το λέμε δημόσια.

Ο άλλος φίλος της κόρης μου έχει Άσπεργκερ,

είναι ένα από τα μεγαλύτερα μυαλά της Ελλάδας,

που πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα φέρουν τομή στο θέατρο,

ένα πανέξυπνο παιδί, το οποίο είμαστε όλη μέρα μαζί

και βλέπω ότι μας αφήνει πίσω χρόνια στην εξυπνάδα.

Θέλω να πω ότι η ζωή που κάνεις είναι αυτή που θα δείξει τι είσαι,

όχι αν θα γελάσεις με ένα αστείο.

Και για να τελειώσω, είμαι και μέσα στον χρόνο μου, 1:27, θέλω να σας πω το εξής:

Πάντα πίστευα ότι η κωμωδία αποτελούσε ένα μεγάλο καζάνι, μια μεγάλη κολυμπήθρα,

όπου εξιλεώνονται και εξυγιαίνονται όλα τα δεινά του ανθρώπου. where all the evils of man are atoned for and sanctified.

Ο πόνος, η ασχήμια, η αναπηρία ο θάνατος, ο εκβιασμός, η απάτη.

Όλα ξεπλένονται και φωτίζονται από μια φαιδρή πλευρά.

Μετά βγαίνουν στον αέρα σαν ανάμνηση ή σαν γιατρεμένη πληγή.

Η κωμωδία θεραπεύει τις πληγές, δεν τις ξύνει.

Η κωμωδία εξισορροπεί τα ετεροβαρή.

Λειαίνει τις γωνίες και πάνω απ' όλα συγχωρεί.

Το γέλιο είναι αυτό που καθαρίζει, που ξανανιώνει.

Το γέλιο κάνει επανεκκίνηση.

Και το αστείο είναι ιερό. And the joke is sacred.

Απλά μεγάλη προσοχή στις απομιμήσεις του.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Χειροκρότημα)