Γοργώ, η Πανέξυπνη Γυναίκα του Βασιλιά Λεωνίδα Gorgo, die brillante Frau von König Leonidas Gorgo, the Brilliant Wife of King Leonidas Gorgo, la brillante épouse du roi Léonidas

Η κύρια πηγή για την μάχη των Θερμοπυλών, ο Ηρόδοτος, αναφέρει ότι ένα από τα κριτήρια με τα οποία είχαν επιλεγεί The main source for the battle of Thermopylae, Herodotus, states that one of the criteria by which

οι τριακόσιοι ήταν αν είχαν γιούς, έτσι ώστε να μην χαθεί η γενιά τους μετά τον αναπόφευκτο θάνατό τους. the three hundred were chosen was whether they had sons, so that their generation would not be lost after their inevitable death.

Τί σκέφτονταν όμως οι σύζυγοι των ανδρών; But what did the men's wives think?

Έχουμε συγκεκριμένες πληροφορίες για τη στάση μιας μόνο συζύγου, We have specific information about the attitude of a single wife,

με τη μορφή πολύ μεταγενέστερου ανεκδότου το οποίο διέσωσε ο Πλούταρχος στο έργο του Λακαινών Αποφθέγματα. in the form of a much later anecdote which was saved by Plutarch in his work Lacanus Excerpts.

Ο λόγος για τη Γοργώ. Her name was Gorgo.

Καλώς ήρθατε στο κανάλι Alpha Ωmega. Welcome to Alpha Ωmega channel.

Σε αυτό το βίντεο, θα μιλήσουμε για τη Γοργώ, βασίλισσα της Σπάρτης και σύζυγο του βασιλιά Λεωνίδα Α'. In this video, we will talk about Gorgo, queen of Sparta and wife of King Leonidas I.

Αν επισκέπτεσθε για πρώτη φορά το κανάλι μας μην ξεχάσετε να κάνετε Εγγραφή If you are visiting our channel for the first time, do not forget to Subscribe

και να πατήσετε στο εικονίδιο με το κουδούνι για να ειδοποιήστε κάθε φορά που ανεβάζουμε νέο βίντεο. and click on the bell icon to be notified every time we upload a new video.

Τι λέτε πάμε να ξεκινήσουμε; Shall we begin?

Ένα απο τα πιο παράξενα γνωρίσματα της Γοργούς ήταν το όνομά της One of the strangest features of Gorgo was her name

το οποίο παραπέμπει στο θαλάσσιο τέρας της ελληνικής μυθολογίας, τη Μέδουσα, που είχε αποκεφαλίσει ο Περσέας για να σώσει την Ανδρομέδα. which refers to the sea monster of Greek mythology, Medusa, who was beheaded by Perseus to save Andromeda.

Το όνομά της λοιπόν ήταν πράγματι τρομακτικό, ίσως όμως στη Σπάρτη να μην θεωρούσαν ότι ήταν τόσο παράξενο όσο το θεωρούσαν οι άλλοι Έλληνες. So her name was really scary, but maybe in Sparta they did not consider it as strange as the other Greeks.

Ένας μεγαλύτερος σε ηλικία και σύγχρονός της άνδρας ονομαζόταν Γόργος An older and contemporary man was named Gorgos

και ήταν ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος που είχε υπηρετήσει ως πρόξενος της Ήλιδας στη Σπάρτη. and was a high-ranking official who had served as consul of ilia in Sparta.

Για να τιμήσουν τον πρόξενό τους, οι Ηλείοι είχαν κατασκευάσει ένα μαρμάρινο κάθισμα για αυτόν στην Ολυμπία, To honor their consul, the people of Ilia had built a marble seat for him in Olympia,

όπου τελούνταν οι Ολυμπιακοί αγώνες, και είχαν γράψει πάνω του το όνομά του. where the Olympic Games were held, and had his name written on it.

Η επιγραφή αυτή χρονολογείται το 525 π.Χ. This inscription dates back to 525 BC.

Η Γοργώ γεννήθηκε δεκαπέντε χρόνια αργότερα , το 510 π.Χ. Gorgo was born fifteen years later, in 510 BC.

Μια ημέρα του 500 π.Χ., όταν η Γοργώ ήταν περίπου εννέα ετών, ο πατέρας της, ο βασιλιάς Κλεομένης, One day in 500 BC, when Gorgo was about nine years old, her father, King Kleomenis,

επέστρεψε στο σπίτι συνοδευόμενος απο έναν ξένο, τον Αρισταγόρα απο την Μίλητο. returned home accompanied by a stranger, Aristagoras of Miletus.

Είχε πάει στη Σπάρτη για ενα εξαιρετικά επείγον διπλωματικό ζήτημα. He had gone to Sparta for an extremely urgent diplomatic matter.

Να προσπαθήσει να πείσει τον Κλεομένη να υποστηρίξει την σχεδιαζόμενη επανάσταση των ιωνικών To try to persuade Kleomenis to support the planned revolution of the Ionians

και άλλων ελληνικών πόλεων εναντίον του Μεγάλου Βασιλιά της Περσίας Δαρείου Α΄. and other Greek cities against the Great King of Persia Darius I.

Ο Κλεομένης όμως αρνιόταν να στείλει το σπαρτιατικό στρατό εναντίον της Περσικής Αυτοκρατορίας, Cleomenes, however, refused to send the Spartan army against the Persian Empire,

καθώς μια τέτοια εκστρατεία θα υποχρέωνε τους Σπαρτιάτες να πραγματοποιήσουν μια πορεία πολλών μηνών στα ενδότερα της Μικράς Ασίας as such a campaign would force the Spartans to march for many months into the interior of Asia Minor

και να απομακρυνθούν απο την οικία Μεσόγειο Θάλασσα. and move away from the Mediterranean Sea.

Διέταξε λοιπόν τον Μιλήσιο να εγκαταλείψει την Σπάρτη πριν τη δύση του ηλίου. So he ordered Milesius to leave Sparta before sunset.

Έχοντας αποτύχει να πείσει τον Κλεομένη με τα επιχειρήματά του, ο Αρισταγόρας, Having failed to convince Kleomenis with his arguments, Aristagoras

προσπάθησε να τον δωροδοκήσει προσφέροντας του δέκα τάλαντα, μεγάλο για την εποχή ποσό. tried to bribe him by offering him ten talents, a large sum for the time.

Τότε όμως παρενέβη η μικρή Γοργώ λέγοντας: «Πατέρα, καλύτερα να φύγεις, γιατί ο ξένος θα σε διαφθείρει». But then little Gorgo intervened, saying: "Father, you better leave, because the stranger will corrupt you."

Φυσικά, ούτε ο Ηρόδοτος ούτε οι πληροφοριοδότες του γνώριζαν στην πραγματικότητα τι ακριβώς είχε πει η Γοργώ, Of course, neither Herodotus nor his informants actually knew exactly what Gorgo had said,

παρόλο που η υποτιθέμενη λέξη ξένος απεικονίζει ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Σπάρτης, την ξενοφοβία. although the supposed word stranger reflects one of Sparta's hallmarks, xenophobia.

Από ιστορική άποψη, το ενδιαφέρον στοιχείο αυτού του ιστορικού ανεκδότου From a historical point of view, the interesting element of this historical anecdote

είναι ότι η Γοργώ παρουσιάζεται ως μια συνετή δύναμη πίσω από το θρόνο, παρά τη νεαρή ηλικία της. is that Gorgo is presented as a prudent force behind the throne, despite her young age.

Δεκαπέντε περίπου χρόνια αργότερα, όταν πια ο Κλεομένης είχε πεθάνει κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, η Γοργώ, About fifteen years later, when Kleomenis had died under unclear circumstances, Gorgo,

που είχε εν τω μεταξύ παντρευτεί τον ετεροθαλή αδερφό και διάδοχο του πατέρα της Λεωνίδα και ήταν πλέον μητέρα του μελλοντικού βασιλιά Πλείσταρχου, who had meanwhile married the half-brother and successor of her father, Leonidas, and was now the mother of the future king Pleistarchus,

εμφανίζεται να παρεμβαίνει για δεύτερη φορά και με πολύ πιο καθοριστικό τρόπο στην ιστορία της Σπάρτης και γενικά της Ελλάδας. appears to intervene for the second time and in a much more decisive way in the history of Sparta and Greece in general.

Είχε φτάσει στην Σπάρτη ένας αγγελιοφόρος μεταφέροντας δυο φαινομενικά άγραφες ξύλινες πινακίδες A messenger had arrived in Sparta carrying two seemingly unwritten wooden signs

που ήταν καλυμμένες με κερί και δίπλωναν η μία πάνω στην άλλη. that were covered with wax and folded one on top of the other.

«Κανείς», αφηγείται ο Ηρόδοτος, «δεν μπορούσε να μαντέψει το μυστικό » - κανείς εκτός από τη Γοργώ. "No one," says Herodotus, "could have guessed the secret" - no one but Gorgo.

Είπε ήρεμα στους άρχοντες της πόλης ότι, αν έξυναν το κερί, θα έβρισκαν ένα μήνυμα γραμμένο πάνω στο ξύλο. She calmly told the townspeople that if they scratch out the candle, they would find a message written on the wood.

Δεν αποδείχτηκε μόνο ότι η Γοργώ είχε δίκιο, αλλά και ότι επρόκειτο για ένα πολύ σημαντικό μήνυμα, It turned out not only that Gorgo was right, but also that this was a very important message,

καθώς το είχε στείλει ο εξόριστος πρώην βασιλιάς Δημάρατος για να προειδοποιήσει τους Σπαρτιάτες as it had been sent by the exiled former king Dimaratus to warn the Spartans

για την απόφαση του Ξέρξη να εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδας. of Xerxes' decision to campaign against Greece.

Το τρίτο απόφθεγμα αναφέρεται στο υποτιθέμενο πρόβλημα αλκοολισμού που αντιμετώπιζε ο πατέρας της, The third quote refers to the alleged problem of alcoholism that her father was facing,

καθώς η Γοργώ εμφανίζεται να τον προειδοποιεί ότι, όσο περισσότερο κρασί πίνουν οι άνθρωποι, τόσο περισσότερο άσωτοι και εξαχρειωμένοι γίνονται. as Gorgo appears to warn him that the more wine people drink, the more prodigal and destitute they become.

Είναι φανερό ότι εν προκειμένω εκφράζεται μια εκ των υστέρων γνώση. It is obvious that in this case an ex-post knowledge is expressed.

Άλλα αποφθέγματα που φέρεται να είπε είναι τα παρακάτω: Other quotes she allegedly said are the following:

Όταν κάποιος ξένος της πρόσφερε στολή με πάμπολλα στολίδια, τον απώθησε και είπε: When a stranger offered her a dress with lots of ornaments, she pushed him away and said:

«Φύγε από δω! Δεν είσαι άξιος να κάνεις ούτε ότι κάνουν οι γυναίκες». "Get out of here! "You are not worthy to do what women do either."

Όταν ρωτήθηκε από κάποια γυναίκα της Αττικής «Γιατί μόνον εσείς, οι Λάκαινες, έχετε εξουσία πάνω στους άνδρες;», απάντησε: When asked by a woman from Attica "Why only you, the Lacaines, have power over men?", she replied:

«Επειδή είμαστε και οι μόνες που γεννάμε άνδρες». "Because we are the only ones who give birth to men."

Το πρώτο υπαινίσσεται την υποτιθέμενη περιφρόνηση των Σπαρτιατών για το θέατρο και την υποκριτική τέχνη, The first alludes to the Spartans' alleged contempt for theater and acting,

καθώς και την ανδροκρατική άποψη τους ότι οι άνδρες που φορούν πολυτελή ρούχα είναι θηλυπρεπείς. as well as their masculine view that men wearing luxurious clothing are feminine.

Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, οι πλούσιοι Σπαρτιάτες ήταν οι πρώτοι Έλληνες που σταμάτησαν να φορούν πολυτελή ενδύματα According to Thucydides, the rich Spartans were the first Greeks to stop wearing luxurious clothes

και άρχισαν να ντύνονται με τα ίδια απλά ρούχα που φορούσαν οι απλοί, φτωχοί άνθρωποι. and began to dress in the same simple clothes as ordinary, poor people.

Στο άλλο απόσπασμα, η Γοργώ δεν αρνείται ότι οι άντρες στη Σπάρτη ήταν γυναικοκρατούμενοι. In the other passage, Gorgo does not deny that the men in Sparta were under gynecocracy.

Ωστόσο με διακριτικότητα, στρέφει την προσοχή από τον ρόλο των γυναικών της Σπάρτης ως συζύγων στο ρόλο τους ως μητέρες. However, she discreetly draws attention from the role of Sparta women as wives to their role as mothers.

Μόνο οι Σπαρτιάτισσες, αντίθετα με τις παθητικές Αθηναίες και τις υπόλοιπες Ελληνίδες, γεννούν πραγματικούς άνδρες! Only the Spartans, unlike the passive Athenians and the rest of the Greek women, give birth to real men!

Η Γοργώ, αφού ενθάρρυνε το σύζυγό της Λεωνίδα, όταν ετοιμαζόταν να φύγει για τις Θερμοπύλες, Gorgo, after encouraging her husband Leonidas, when she was preparing to leave for Thermopylae,

να φανεί αντάξιος της Σπάρτης, τον ρώτησε στη συνέχεια τι όφειλε η ίδια να κάνει. to look worthy of Sparta, then asked him what she should do.

Ο Λεωνίδας της απάντησε: «Να παντρευτείς καλόν άνθρωπο και να γεννήσεις καλά παιδιά». Leonidas answered her: "Marry a good man and have good children".

Η Γοργώ είχε όμως ήδη αποκτήσει ένα γιο, τον Πλείσταρχο, που ήταν διάδοχος του θρόνου, But Gorgo had already had a son, Pleistarchus, who was heir to the throne,

και από όσο γνωρίζουμε δεν ξαναπαντρεύτηκε μετά το θάνατο του Λεωνίδα. and as far as we know she did not remarry after Leonidas's death.

Οι λόγοι για τους οποίους ο Λεωνίδας ήθελε να παντρευτεί την ανιψιά του τη Γοργώ ήταν κυνικοί. The reasons why Leonidas wanted to marry his niece Gorgo were cynical.

Ήταν η μοναδική απόγονος του Κλεομένη και είχε επομένως κληρονομήσει ολόκληρη την περιουσία του, She was the only descendant of Kleomenis and had therefore inherited all his property,

ενώ ο ίδιος ο Λεωνίδας, ως ο μεγαλύτερος εν ζωή, ετεροθαλής αδερφός του Κλεομένη, while Leonidas himself, as the eldest living half-brother of Kleomenis,

ήταν ο διάδοχος του θρόνου των Αγιαδών, καθώς, όταν ένας βασιλιάς δεν είχε γιο, τον διαδεχόταν ο πιο κοντινός άντρας συγγενής του. was the heir to the throne of the Agiades, as when a king had no son, was succeeded by his closest male relative.

Ο Κλεομένης δίνοντας την ευχή του για αυτό το γάμο, τηρούσε τα σπαρτιατικά βασιλικά έθιμα, Kleomenis, giving his wish for this marriage, observed the Spartan royal customs,

καθώς οι γάμοι ανάμεσα σε στενούς εξ αίματος συγγενείς, και ιδίως ανάμεσα σε θείους και ανιψιές, δεν ήταν κάτι το πρωτόγνωρο. as the marriages between close blood relatives, and especially between uncles and nieces, were not something new.

Οι γάμοι ανάμεσα σε θείους και ανιψιές ήταν ένα ιδιαίτερα συνηθισμένο φαινόμενο και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας Marriages between uncles and nieces were a very common phenomenon in other cities of Greece

για τους ίδιους ακριβώς λόγους, δηλαδή για να παραμείνει η εξουσία στον αντρικό «κλάδο» του γενεαλογικού δέντρου της οικογένειας. for the exact same reasons, ie to remain in power in the male "branch" of the family tree of the family.

Με άλλα λόγια, η Γοργώ διεκπεραίωσε τον ιδιαίτερα συνηθισμένο ρόλο In other words, Gorgo performed the very usual role

για τον οποίο προοριζόνταν όλες οι γυναίκες που άνηκαν στις ανώτερες τάξεις της αρχαίας Ελλάδας. for which all women belonging to the upper classes of ancient Greece were intended.

Ο γάμος της ήταν το μέσο για να διατηρήσουν οι άντρες που ανήκαν στις ανώτερες τάξεις την περιουσία και την ισχύ που απέρρεε από αυτή. Her marriage was the means by which men belonging to the upper classes retained the wealth and power that flowed from it.

Ωστόσο, θα ήταν λάθος να τη θεωρήσουμε παθητικό πιόνι σε αυτή τη δοσοληψία. However, it would be wrong to consider her as a passive pawn in this deal.

Με βάση τα όσα γνωρίζουμε για αυτή, η Γοργώ ήταν ευφυής και είχε δική της φωνή. Based on what we know about her, Gorgo was intelligent and had her own voice.