Αμαζόνες, Μύθος ή Πραγματικότητα;
Όποτε μιλάμε για γυναίκες πολεμιστές, το μυαλό μας συνειρμικά μας παραπέμπει στις Αμαζόνες.
Μύθος ή πραγματικότητα, ο θρύλος της ύπαρξης και οι πολυάριθμες ιστορίες για τη μυστηριώδη φυλή
των γυναικών-πολεμιστών που διακρίνονταν για τη σκληρότητά τους και τις πολεμικές τους ικανότητες,
αποτελούσε σαγήνη για τους ανθρώπους του αρχαίου κόσμου.
Καλώς ήρθατε στο κανάλι Alpha Ωmega.
Σε αυτό το βίντεο θα μιλήσουμε για τις Αμαζόνες.
Αν επισκέπτεσθε για πρώτη φορά το κανάλι μας μην ξεχάσετε να κάνετε Εγγραφή
και να πατήσετε στο εικονίδιο με το κουδούνι για να ειδοποιήστε κάθε φορά που ανεβάζουμε νέο βίντεο.
Τι λέτε πάμε να ξεκινήσουμε;
Ο πατέρας της Ιστορίας Ηρόδοτος τον 5ο αι. π.Χ. είναι ο πρώτος που μνημονεύει τις Αμαζόνες.
Γράφει ότι η χώρα τους βρισκόταν στον ποταμό Θερμώδοντα.
Εκεί τοποθετεί την πατρίδα τους και ο ιστοριογράφος του 1ου αι. μ.Χ. Διόδωρος Σικελιώτης
και πιο συγκεκριμένα στις εκβολές του προαναφερθέντος ποταμού, στην πόλη της Θεμίσκυρας.
Ο συγγραφέας του 1ου-2ου αι. μ.Χ. Ψευδο-Απολλόδωρος αναφέρει ότι κατοικούσαν γύρω από τον ποταμό Θερμώδοντα,
ενώ ο περιηγητής του 2ου αι. μ.Χ. Παυσανίας σημειώνει ότι ο τόπος τους ήταν η Θεμίσκυρα, η «επί Θερμώδοντι».
Ωστόσο, ο τραγικός ποιητής της κλασικής εποχής Ευριπίδης αναφέρει ότι οι Αμαζόνες κατοικούσαν πιο ΒΑ,
στην περιοχή απέναντι από τον Εύξεινο Πόντο, στη Σκυθία, στην πεδιάδα της λίμνης Μαιώτιδας.
Το ίδιο γράφει και ο Πλούταρχος.
Όμως ο συγγραφέας του 4ου-5ου αι. μ.Χ. Σέρβιος θεωρεί χώρα των Αμαζόνων την Ιλλυρία.
Οι Αμαζόνες κατάγονταν από τον θεό του πολέμου Άρη και τη νύμφη Αρμονία ή τη θεά Αθηνά.
Η ετυμολογία της λέξης «Αμαζόνα» στην αρχαία ελληνική γλώσσα έχει πολύ ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με την εκδοχή που προβάλλεται από τους αρχαίους συγγραφείς
η λέξη προέρχεται από το στερητικό «α» + την αρχαία ελληνική λέξη «μαστός»,
αρχικά «μαζίον», έπειτα «μαστίον», «μαζός» και εντέλει «μαστός»
και σημαίνει «αυτήν που δεν έχει μαστό».
Σύμφωνα με τον μύθο, οι Αμαζόνες ακρωτηρίαζαν ή συνέθλιβαν το ένα, συνήθως το δεξί, στήθος τους
για να διευκολύνουν το χειρισμό του τόξου ή του ακοντίου.
Το αριστερό στήθος το διατηρούσαν για να μπορούν να θηλάζουν τα παιδιά που γεννούσαν.
Γιατί όμως χρειάζονταν το τόξο και το ακόντιο;
Η απάντηση είναι απλή. Για να πολεμήσουν. Ήταν λαός γυναικών πολεμιστριών.
Εδώ ας θυμηθούμε την καταγωγή τους από τον Άρη, τον θεό του πολέμου.
Ήταν επίσης περίφημες ιππεύτριες.
Αρχηγός τους δεν ήταν κάποιος άνδρας, αλλά μία εκ των ιδίων, την οποία είχαν βασίλισσα.
Υπάρχουν και άλλες ετυμολογίες της λέξης «Αμαζόνα» στις αρχαίες γλώσσες,
όπως π.χ. στα αρχαία φοινικικά, περσικά, ιρανικά, εβραϊκά, σλαβικά, κ.ά.
Ενδεικτικά κάποιες είναι οι ακόλουθες:
πολεμίστρια, ισχυρή, νέα, εξαίρετη, έντιμη, παρθένα, δίχως άνδρα, απρόσιτη, ανδροπρεπής γυναίκα,
παιδί της θεάς Σελήνης, αυτή που φοράει ζώνη για να συγκρατεί τον θώρακα ή τον χιτώνα της, πεσούσα.
Η σχέση των Αμαζόνων με τους άνδρες ήταν ιδιαίτερη.
Τους χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά και μόνο για τη διαιώνιση του είδους.
Ζούσαν μόνες τους, με μία καθαρά μητριαρχική μορφή οργάνωσης, υπερασπίζονταν οι ίδιες τη χώρα τους με όπλα όπως τόξο,
βέλος και ξίφος, και συγχρόνως έκαναν επιδρομές στις γειτονικές χώρες πολεμώντας ενάντια σε ανδρικούς πληθυσμούς.
Οι Αμαζόνες ίδρυσαν πολλές ονομαστές πόλεις.
Κατά τον περιηγητή Παυσανία, ο Πίνδαρος αποδίδει σε αυτές την ίδρυση του Ιερού της Αρτέμιδος στην Έφεσο.
Τιμούσαν κυρίως τον Άρη, θεό του πολέμου και την Άρτεμη, θεά του κυνηγιού, βασίλισσα των βουνών και των δασών.
Επειδή δεν είχαν άνδρες στη χώρα τους, πήγαιναν και ζούσαν δύο μήνες την άνοιξη για τη διαιώνιση του γένους τους
με ένα γειτονικό αρσενικό λαό.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο με τους Σκύθες, σύμφωνα με τον γεωγράφο του 1ου αι. π.Χ. - 1ου αι. μ.Χ. Στράβωνα
και τον συγγραφέα του 5ου αι. μ.Χ. Στέφανο Βυζάντιο με τους κοντινούς τους Γαργαρείς, που κατοικούσαν στον Καύκασο.
Τα παιδιά που γεννιούνταν από τις συναντήσεις τους, αν ήταν κορίτσια τα κρατούσαν οι Αμαζόνες
και τα ανέθρεφαν ανάλογα, αν ήταν αγόρια τα έπαιρναν οι Σκύθες ή οι Γαργαρείς αντίστοιχα.
Έχει γίνει μεγάλη συζήτηση για το αν ο μύθος των Αμαζόνων ήταν όντως μύθος ή ιστορική πραγματικότητα.
Οι Αμαζόνες υπήρξαν αγαπητό θέμα της εικονιστικής τέχνης και της ζωγραφικής.
Διαπιστώνεται η συμμετοχή τους σε πολλούς μύθους, που στην τέχνη αποτυπώνεται κυρίως σε μάχες
ενάντια στους πιο ξακουστούς Έλληνες ήρωες, όπως τον Αχιλλέα, τον Θησέα και τον Ηρακλή.
Ειδικά για την αθηναϊκή τέχνη οι Αμαζονομαχίες, δηλαδή οι μάχες Αμαζόνων-Ελλήνων, ήταν μαζί με τις Κενταυρομαχίες,
τις Γιγαντομαχίες και τον Τρωικό Πόλεμο αγαπημένο θέμα συμβολικής εξεικόνισης της σύγκρουσης Ελλήνων-Περσών.
Η σύγχρονη έρευνα τείνει να θεωρήσει τις Αμαζόνες ιστορικό λαό της Κεντρικής Ανατολής.
Επιπλέον, ομοιότητα στα χαρακτηριστικά σύγχρονών τους λαών με εκείνα των Αμαζόνων
διαπιστώνουν ταξιδιώτες που κινήθηκαν στην Ανατολή, όπως ο Κινέζος εξερευνητής του 7ου αι. μ.Χ. Χσουάν Τσανγκ
και ο γνωστός Βενετός έμπορος και εξερευνητής Μάρκο Πόλο.
Στις αρχαίες πηγές και στην τέχνη οι Αμαζόνες αποτελούν το αντίθετο των φυσιολογικών, των «κανονικών» γυναικών.
Δηλαδή έκαναν ό,τι δεν έκαναν οι «κανονικές» -οι «νορμάλ»- γυναίκες,
δηλαδή δεν περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους μέσα στο σπίτι, δεν ασχολούνταν με την φροντίδα του,
δεν ήταν νοικοκυρές, ούτε υπηρετούσαν τους άνδρες.
Ζούσαν κυρίως εκτός σπιτιού και ασκούσαν δραστηριότητες «απαγορευμένες» για τις τότε γυναίκες.
Όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Γάλλος ιστορικός Pierre Vidal-Naquet, ο κόσμος των Αμαζόνων ήταν ένας «αντεστραμμένος κόσμος».
Ένας κόσμος, στον οποίο κυριαρχούν οι «αντεστραμμένες γυναίκες»,
οι γυναίκες που αρνούνται το καθορισμένο από το βιολογικό φύλο τους «πεπρωμένο»
και έχουν προσαρμόσει στο κοινωνικό φύλο τους δραστηριότητες και συμπεριφορές
που χαρακτηρίζουν τους «φυσιολογικούς» άνδρες του λεγόμενου «Εδώ»,
δηλαδή της πολιτισμένης, οργανωμένης ανθρώπινης κοινωνίας.
Το γεγονός είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει από που προήλθε ο θρύλος των Αμαζόνων.
Ούτε καν αν υπήρξαν ποτέ στην πραγματικότητα.
Είναι πιθανό να αποτελούν οι Αμαζόνες μια αμυδρή και μακρινή ανάμνηση από κάποια γυναικοκρατούμενη κοινωνία.
Ίσως πάλι να αντιπροσωπεύουν τους άγνωστους και αδάμαστους κόσμους,
που υπήρχαν πέρα από τις ανδροκρατούμενες κοινωνίες του αρχαίου κόσμου.