Leben unterscheidet sich fundamental vom Tod, oder?
الحياة تختلف اختلافًا جوهريًا عن الموت ، أليس كذلك؟
Life is fundamentally different from death, right?
La vida es fundamentalmente diferente de la muerte, ¿no?
A vida é fundamentalmente diferente da morte, certo?
Yaşam temel olarak ölümden farklıdır, değil mi?
生命与死亡有本质的不同，不是吗？
Der Physiker Erwin Schrödinger hat es so definiert:
عرّفها الفيزيائي إروين شرودنغر على النحو التالي:
The physicist Erwin Schrödinger defined it as follows:
O físico Erwin Schrödinger o definiu da seguinte maneira:
Fizikçi Erwin Schrödinger bunu şöyle tanımladı:
"Lebewesen widersetzen sich dem Zerfall in Unordnung."
"الكائنات الحية تقاوم التفكك".
"Living things resist disintegration into disorder."
"Los seres vivos se resisten a la descomposición en el desorden".
"Les êtres vivants résistent à la désintégration dans le désordre".
„Żywe stworzenia opierają się rozpadowi i nieładowi”.
"Os seres vivos resistem à desintegração em desordem."
"Canlılar çürümeye ve düzensizliğe direnirler."
“生物能够抵抗腐烂而变得无序。”
Was bedeutet das?
What does that mean?
¿Qué significa eso?
Az mit jelent?
O que isso significa?
O ne demek?
Stell dir vor, dein Downloadordner ist das Universum.
Imagine your download folder is the universe.
Imagina que tu carpeta de descargas es el universo.
Imagine que ton dossier de téléchargement est l'univers.
Imagine que sua pasta de download é o universo.
İndirme klasörünüzün evren olduğunu hayal edin.
Am Anfang war er noch ordentlich,
In the beginning it was still neat
No começo ainda era legal,
İlk başta düzgündü
wurde mit der Zeit aber immer chaotischer.
but became more and more chaotic over time.
mas tornou-se cada vez mais caótico com o tempo.
zamanla daha da kaotik hale geldi.
Indem du Energie investierst,
By investing energy
En investissant de l'énergie,
Ao investir energia
Enerji yatırımı yaparak
kannst du die Ordnung wieder herstellen.
can you restore order.
Pouvez-vous rétablir l'ordre ?
Czy można przywrócić porządek?
você pode restaurar a ordem.
Düzeni geri yükleyebilir misin?
Genauso machen das auch Lebewesen.
Living things do the same.
Eso es exactamente lo que hacen los seres vivos.
As coisas vivas fazem o mesmo.
Canlılar da böyle yapar.
Aber was ist Leben?
But what is life?
Mas o que é a vida?
Ama hayat nedir?
* Intro *
* Intro *
* Intro *
*intro*
*giriş*
Jedes Lebewesen auf der Erde besteht aus Zellen.
Every living thing on earth is made up of cells.
Todo ser vivo na Terra é feito de células.
Yeryüzündeki her canlı hücrelerden oluşur.
Eine Zelle ist quasi eine Maschine aus Proteinen,
A cell is like a machine made of proteins,
Una célula es prácticamente una máquina hecha de proteínas,
Uma célula é essencialmente uma máquina de proteínas
Bir hücre aslında bir protein makinesidir
ohne Gedanken und Gefühle.
without thoughts and feelings.
sem pensamentos e sentimentos.
düşünce ve duygu olmadan.
Sie erfüllt unsere Definition von Leben:
It fulfills our definition of life:
Elle répond à notre définition de la vie :
Cumpre nossa definição de vida:
Hayat tanımımıza uyuyor:
Sie hat eine Wand, die sie von ihrer Umgebung trennt und Ordnung hält,
It has a wall that separates it from its surroundings and keeps it tidy,
Possui um muro que o separa de seu entorno e o mantém organizado,
Kendisini çevresinden ayıran ve düzeni sağlayan bir duvarı vardır,
sie reguliert sich selbst und bewahrt einen konstanten Zustand.
it regulates itself and maintains a constant state.
se autorregula y mantiene un estado constante.
reguluje się i utrzymuje stały stan.
ele se regula e mantém um estado constante.
kendini düzenler ve sabit bir durumu korur.
Sie ernährt sich, wächst und entwickelt sich,
It feeds, grows and develops,
Elle se nourrit, grandit et se développe,
Alimenta, cresce e se desenvolve,
Beslenir, büyür ve gelişir,
reagiert auf ihre Umwelt und unterliegt der Evolution.
reacts to its environment and is subject to evolution.
réagit à son environnement et est soumise à l'évolution.
reage ao seu ambiente e está sujeito à evolução.
bulunduğu ortama tepki verir ve evrime tabidir.
Und sie vermehrt sich.
And it multiplies.
E isso se multiplica.
Ve çoğalır.
Aber kein Bestandteil einer Zelle ist für sich genommen lebendig.
But no part of a cell is alive in itself.
Mais aucune partie d'une cellule n'est vivante par elle-même.
Ale żadna część komórki nie żyje sama.
Mas nenhuma parte de uma célula está viva em si mesma.
Ancak hücrenin hiçbir parçası kendi başına canlı değildir.
Dinge reagieren chemisch miteinander.
Things react chemically with each other.
Les choses réagissent chimiquement entre elles.
As coisas reagem quimicamente umas com as outras.
Şeyler birbirleriyle kimyasal olarak reaksiyona girer.
Reaktionen lösen Reaktionen aus,
Reactions trigger reactions,
reacciones provocan reacciones
Les réactions déclenchent des réactions,
As reações desencadeiam reações,
reaksiyonlar tetikleyici reaksiyonlar
die wiederum andere Reaktionen auslösen.
which in turn trigger other reactions.
qui, à leur tour, déclenchent d'autres réactions.
które z kolei wywołują różne reakcje.
que por sua vez desencadeiam outras reações.
bu da farklı tepkileri tetikler.
In jeder Zelle finden pro Sekunde Millionen solche Reaktionen statt.
Millions of such reactions take place every second in every cell.
Milhões dessas reações ocorrem a cada segundo em cada célula.
Her hücrede her saniye bu tür milyonlarca reaksiyon gerçekleşir.
Ein komplexes Orchester.
A complex orchestra.
Uma orquestra complexa.
Karmaşık bir orkestra.
Eine Zelle kann Tausende Arten von Proteinen herstellen.
One cell can make thousands of types of proteins.
Komórka może wytwarzać tysiące rodzajów białek.
Uma célula pode produzir milhares de tipos de proteínas.
Bir hücre binlerce çeşit protein yapabilir.
Manche sind eher einfach, andere sehr komplex.
Some are rather simple, others very complex.
Niektóre są raczej proste, inne bardzo złożone.
Alguns são bastante simples, outros muito complexos.
Bazıları oldukça basit, diğerleri çok karmaşık.
Stell dir vor, du fährst auf der Autobahn,
Imagine you're driving on the freeway
Imagine que você está dirigindo na rodovia
Otobanda sürdüğünüzü hayal edin
während du versuchst, dein Auto mit Teilen vom Straßenrand umzubauen.
while trying to rebuild your car with parts from the roadside.
mientras intenta reconstruir su automóvil con piezas de carretera.
tout en essayant de reconstruire votre voiture avec des pièces en bordure de route.
próbując odbudować swój samochód z drogowych części.
ao tentar reconstruir seu carro com peças da estrada.
yol kenarındaki parçalarla arabanızı yeniden inşa etmeye çalışırken.
Alltag für unsere Zellen.
Everyday life for our cells.
Le quotidien de nos cellules.
Vida cotidiana para nossas células.
hücrelerimiz için günlük yaşam.
Die Teile unserer Zellen sind nicht lebendig, sondern tote Materie,
The parts of our cells are not alive, but dead matter,
Les parties de nos cellules ne sont pas vivantes, mais de la matière morte,
As partes de nossas células não estão vivas, mas matéria morta,
Hücrelerimizin parçaları canlı değil ölü maddedir,
bewegt durch die Naturgesetze.
moved by the laws of nature.
movido por las leyes de la naturaleza.
mû par les lois de la nature.
movido pelas leis da natureza.
doğa kanunları tarafından hareket ettirilir.
Ist Leben also die Summe der Reaktionen und Prozesse,
So is life the sum of reactions and processes
Assim, a vida é a soma de reações e processos
Hayat da tepkilerin ve süreçlerin toplamıdır.
die sich abspielen?
which take place?
qui se déroulent ?
to się rozgrywa?
que acontecem?
bu oyun?
Alles was lebt, stirbt irgendwann.
Everything that lives dies at some point.
Todo lo que vive muere en algún momento.
Tudo o que vive morre em algum momento.
Yaşayan her şey sonunda ölür.
Jedes Lebewesen versucht das zu vermeiden,
Every living being tries to avoid
Todo ser vivo tenta evitar
Her canlı kaçınmaya çalışır
indem es sich vermehrt, oder genauer gesagt, seine DNA.
by multiplying, or more precisely, its DNA.
en se multipliant, ou plus exactement en multipliant son ADN.
multiplicando, ou mais precisamente, seu DNA.
DNA'sını çoğaltarak veya daha spesifik olarak.
Leben ist sozusagen etwas,
Life is something
A vida é alguma coisa
Hayat tabiri caizse bir şeydir
das genetische Information mit sich rumträgt.
that carries genetic information with it.
niosąc ze sobą informację genetyczną.
que carrega informações genéticas com ele.
yanlarında genetik bilgi taşırlar.
Da alles Lebendige der Evolution unterworfen ist,
Since everything living is subject to evolution,
Puisque tout ce qui est vivant est soumis à l'évolution,
Ponieważ wszystkie żywe istoty podlegają ewolucji,
Uma vez que tudo que vive está sujeito à evolução,
Tüm canlılar evrime tabi olduklarından,
überlebt vor allem genetische Information,
mainly survives genetic information,
survit surtout l'information génétique
sobrevive principalmente à informação genética,
esas olarak genetik bilgi hayatta kalır
die überlebensfähige Organismen produziert.
which produces viable organisms.
który wytwarza żywe organizmy.
que produz organismos viáveis.
hangi canlı organizmalar üretir.
Ist DNA also Leben?
So is DNA life?
Entonces, ¿el ADN es vida?
Assim é a vida do DNA?
Peki DNA hayat mı?
DNA alleine ist sicher ein sehr komplexes Molekül,
DNA alone is certainly a very complex molecule,
O DNA sozinho é certamente uma molécula muito complexa,
Tek başına DNA kesinlikle çok karmaşık bir moleküldür,
das aber an sich alleine rein gar nichts tun kann.
but that in itself cannot do anything.
pero que en sí mismo no puede hacer absolutamente nada.
mas que por si só não pode fazer absolutamente nada.
ama kendi içinde kesinlikle hiçbir şey yapamaz.
Viren verkomplizieren jetzt alles nochmal ein bisschen.
Viruses now complicate things a bit.
Os vírus complicam tudo um pouco mais.
Virüsler her şeyi biraz daha karmaşık hale getirir.
Viren sind RNA oder DNA in einer Hülle,
Viruses are RNA or DNA in a shell,
Os vírus são RNA ou DNA em um envelope,
Virüsler bir zarf içindeki RNA veya DNA'dır,
die ohne fremde Zellen absolut nichts tun können.
who can do absolutely nothing without foreign cells.
que não podem fazer absolutamente nada sem células estranhas.
yabancı hücreler olmadan kesinlikle hiçbir şey yapamayan.
Wir sind uns nicht sicher, ob sie leben oder nicht.
We're not sure if they're alive or not.
Nous ne sommes pas sûrs qu'ils soient vivants ou non.
Não temos certeza se eles estão vivos ou não.
Yaşayıp yaşamadıklarından emin değiliz.
Und das bei 225 Mio m³ Viren auf der Erde.
And that with 225 million m3 of viruses on earth.
E isso com 225 milhões de m³ de vírus na Terra.
Ve bu, dünyadaki 225 milyon m³ virüsle.
Ihnen ist egal, was wir über sie denken.
They don't care what we think of them.
No les importa lo que pensemos de ellos.
Eles não se importam com o que pensamos deles.
Onlar hakkında ne düşündüğümüz umurlarında değil.
Es gibt sogar Viren, die tote Zellen befallen und sie wiederbeleben,
There are even viruses that attack dead cells and revive them,
Il existe même des virus qui attaquent les cellules mortes et les font revivre,
Existem até vírus que infectam células mortas e as revivem,
Hatta ölü hücrelere bulaşıp onları canlandıran virüsler bile var,
um sie als Wirt zu benutzen.
to use them as a host.
para usar como hospedeiro.
ev sahibi olarak kullanmak için.
Das macht es auch nicht einfacher.
That doesn't make it any easier either.
Cela ne facilite pas les choses.
Isso também não facilita.
Bu da işi kolaylaştırmıyor.
Oder Mitochondrien.
Or mitochondria.
Ou mitocôndrias.
Veya mitokondri.
Sie sind die Kraftwerke fast aller komplexer Zellen.
They are the power plants of almost all complex cells.
Son las centrales eléctricas de casi todas las células complejas.
Eles são as usinas de energia de quase todas as células complexas.
Hemen hemen tüm kompleks hücrelerin enerji santralleridir.
Sie waren früher Individuen,
They used to be individuals
Eles costumavam ser indivíduos
Eskiden bireydiler
bevor sie eine Symbiose mit größeren Zellen eingingen.
before they entered into a symbiosis with larger cells.
avant d'entrer en symbiose avec des cellules plus grandes.
antes de entrar em simbiose com células maiores.
daha büyük hücrelerle ortak yaşama girmeden önce.
Sie haben immer noch eigene DNA und teilen sich selbstständig.
They still have their own DNA and share independently.
Eles ainda têm seu próprio DNA e se dividem independentemente.
Hala kendi DNA'larına sahipler ve bağımsız olarak bölünüyorlar.
Aber lebendig sind sie nicht mehr.
But they are no longer alive.
Mas eles não estão mais vivos.
Ama artık hayatta değiller.
Sie sind tot.
They are dead.
Eles estão mortos.
Onlar öldü.
Sie haben ihr eigenes Leben für das Überleben ihrer DNA eingetauscht.
They traded their own lives for the survival of their DNA.
Cambiaron sus propias vidas por la supervivencia de su ADN.
Ils ont échangé leur propre vie contre la survie de leur ADN.
Eles trocaram suas próprias vidas pela sobrevivência de seu DNA.
DNA'larının hayatta kalması için kendi hayatlarını takas ettiler.
Das heißt, lebendige Wesen können sich zu toten Wesen entwickeln,
That is, living beings can develop into dead beings,
Es decir, los seres vivos pueden evolucionar hacia seres muertos,
C'est-à-dire que les êtres vivants peuvent évoluer en êtres morts,
Ou seja, seres vivos podem evoluir para seres mortos,
Yani, canlı varlıklar ölü varlıklara dönüşebilir,
wenn das ihre Gene weiterbringt.
if that advances their genes.
si cela fait avancer leurs gènes.
se isso avança seus genes.
eğer bu onların genlerini ilerletirse.
Also ist Leben vielleicht Information,
So maybe life is information
Então talvez a vida seja informação
Yani belki de hayat bilgidir
die es schafft, ihren Fortbestand zu sichern?
that manages to ensure its continued existence?
qui parvient à assurer sa pérennité ?
que consegue garantir sua existência continuada?
varlığının devamını sağlamayı başaran?
Aber was ist mit künstlicher Intelligenz?
But what about artificial intelligence?
Mas e a inteligência artificial?
Peki ya yapay zeka?
Per Definition sind wir sehr nah dran,
By definition we are very close
Par définition, nous en sommes très proches,
Por definição estamos muito próximos
Tanım gereği çok yakınız
künstliches Leben im Computer zu erschaffen.
to create artificial life in the computer.
para criar vida artificial no computador.
bilgisayarda yapay hayat yaratmak.
Es ist nur eine Frage der Zeit, bis unsere Technologie soweit ist.
It is only a matter of time before our technology is ready.
Es sólo cuestión de tiempo que nuestra tecnología esté lista.
Ce n'est qu'une question de temps avant que notre technologie ne soit prête.
É apenas uma questão de tempo até que nossa tecnologia esteja pronta.
Teknolojimizin hazır olması sadece an meselesi.
Und das ist keine Science Fiction.
And that's not science fiction.
E isso não é ficção científica.
Ve bu bilim kurgu değil.
Viele kluge Leute arbeiten aktiv daran.
Lots of smart people are actively working on it.
De nombreuses personnes intelligentes y travaillent activement.
Muitas pessoas inteligentes estão trabalhando ativamente nisso.
Pek çok akıllı insan aktif olarak üzerinde çalışıyor.
Man könnte sogar schon jetzt sagen, dass Computerviren lebendig sind.
You could even say that computer viruses are alive right now.
Pode-se até dizer que os vírus de computador estão vivos agora.
Hatta bilgisayar virüslerinin artık hayatta olduğu bile söylenebilir.
Okay, also was ist Leben dann?
Okay so what is life then?
Ok, então o que é a vida?
Tamam, öyleyse hayat nedir?
Dinge? Prozesse? DNA? Information?
Things? processes? DNA? Information?
Coisas? processos? ADN? Em formação?
Bir şeyler? süreçler? DNA? Bilgi?
Ganz schön verwirrend.
Pretty confusing.
Bem confuso.
Oldukça kafa karıştırıcı.
Eines ist aber sicher:
But one thing is certain:
Mais une chose est certaine:
Mas uma coisa é certa:
Ama bir şey kesindir:
Die Vorstellung, dass Leben sich ganz grundsätzlich
The idea that life is quite fundamental
L'idée que la vie se distingue fondamentalement
A ideia de que a vida é fundamentalmente diferente
Hayatın çok temel olduğu fikri
durch eine Art magische Zutat von toten Dingen unterscheidet
differs from dead things by some kind of magical ingredient
se distingue des choses mortes par une sorte d'ingrédient magique
distinguido das coisas mortas por algum tipo de ingrediente mágico
ölü şeylerden bir tür büyülü içerikle ayırt edilir
oder anderen Regeln folgt, ist mit sehr hoher Wahrscheinlichkeit falsch.
or follows other rules is very likely wrong.
ou outras regras é muito provável que estejam erradas.
veya diğer kuralların yanlış olma olasılığı çok yüksektir.
Vor Darwin haben wir Menschen eine Grenze zwischen uns
Before Darwin, we humans had a boundary between us
Avant Darwin, les humains avaient une frontière entre nous
Antes de Darwin, nós humanos temos uma fronteira entre nós
Darwin'den önce, biz insanların aramızda bir sınır vardı.
und anderen Lebewesen gezogen.
and other living things.
et d'autres êtres vivants.
e outros seres vivos.
ve diğer canlılar.
Wir hatten etwas Magisches an uns, etwas ganz Besonderes,
We had something magical about us, something very special,
Había algo mágico entre nosotros, algo muy especial,
Havia algo mágico sobre nós, algo muito especial
Bizde büyülü bir şey vardı, çok özel bir şey
Als wir akzeptieren mussten, dass wir wie jedes andere Lebewesen sind,
When we had to accept that we are like any other living being
Quando tivemos que aceitar que somos como qualquer outro ser vivo,
Diğer canlılar gibi olduğumuzu kabul etmemiz gerektiğinde,
hat sich diese Grenze verschoben.
this limit has shifted.
esse limite mudou.
bu sınır değişti.
Je mehr wir über Computer lernen und darüber, wie Leben funktioniert,
The more we learn about computers and how life works,
Quanto mais aprendemos sobre computadores e como a vida funciona,
Bilgisayarlar ve hayatın nasıl işlediği hakkında ne kadar çok şey öğrenirsek,
und je näher wir der ersten Maschine kommen,
and the closer we get to the first machine,
e quanto mais nos aproximamos da primeira máquina,
ve ilk makineye yaklaştıkça,
die die Kriterien für Leben erfüllt,
who meets the criteria for life,
que atende aos critérios para a vida,
yaşam kriterlerini karşılayan,
desto mehr gerät unser Bild vom Leben ins Wanken.
the more our image of life is shaken.
más se tambalea nuestra imagen de la vida.
plus notre image de la vie est ébranlée.
quanto mais nossa imagem da vida começa a vacilar.
yaşam imajımız o kadar çok sarsılmaya başlar.
Und früher oder später wird es kippen.
And sooner or later it will tip over.
Y tarde o temprano se volcará.
E mais cedo ou mais tarde vai tombar.
Ve er ya da geç devrilecek.
Und noch eine interessante Frage:
And another interesting question:
E outra pergunta interessante:
Ve bir başka ilginç soru:
Wenn alles im Universum aus dem selben Zeug besteht, heißt das,
If everything in the universe is made of the same stuff, it means
Se tudo no universo é feito da mesma coisa, isso significa
Evrendeki her şey aynı maddeden yapılmışsa, bunun anlamı
dass alles im Universum eigentlich tot ist?
that everything in the universe is actually dead?
que tudo no universo está realmente morto?
Evrendeki her şeyin aslında ölü olduğunu mu?
Oder, dass alles im Universum lebendig ist?
Or that everything in the universe is alive?
Ou que tudo no universo está vivo?
Yoksa evrendeki her şeyin canlı olduğunu mu?
Ist das vielleicht nur Ansichtssache?
Is that just a matter of opinion?
Isso é apenas uma questão de opinião?
Bu sadece bir görüş meselesi mi?
Heißt das, wir können niemals sterben,
Does that mean we can never die
Isso significa que nunca podemos morrer
Bu asla ölemeyeceğimiz anlamına mı geliyor?
weil wir sowieso nie gelebt haben?
because we never lived anyway?
porque nunca vivemos de qualquer maneira?
zaten hiç yaşamadığımız için mi?
Sind Leben und Tod irrelevante Begriffe
Are life and death irrelevant terms
La vie et la mort sont-elles des notions non pertinentes
Vida e morte são termos irrelevantes
Yaşam ve ölüm alakasız terimler midir?
und wir wissen es nur noch nicht?
and we just don't know yet?
e nós simplesmente não sabemos ainda?
ve henüz bilmiyoruz?
Sind wir vielleicht viel enger mit dem Universum verbunden,
Are we maybe much closer to the universe
¿Estamos tal vez mucho más conectados con el universo,
Estamos talvez muito mais conectados ao universo,
Belki de evrene çok daha bağlı mıyız?
als wir gedacht haben?
than we thought?
do que pensávamos?
düşündüğümüzden mi?
Ehrlich gesagt, wir haben auch keine Ahnung.
To be honest, we have no idea either.
Honestamente, nosotros tampoco tenemos idea.
Honnêtement, nous n'avons aucune idée non plus.
Sinceramente, também não fazemos ideia.
Dürüst olmak gerekirse, bizim de hiçbir fikrimiz yok.
Wir haben nur sehr viele Fragen.
We just have a lot of questions.
Só temos muitas perguntas.
Sadece bir sürü sorumuz var.
Über Leben und Tod nachzudenken macht das Leben intensiver und echter.
Thinking about life and death makes life more intense and real.
Pensar en la vida y la muerte hace que la vida sea más intensa y real.
Pensar na vida e na morte torna a vida mais intensa e real.
Yaşam ve ölüm hakkında düşünmek yaşamı daha yoğun ve gerçek kılar.
Und das ist immerhin etwas.
And that's something, after all.
Y eso es al menos algo.
Et au moins c'est quelque chose.
E isso é alguma coisa, afinal.
Ve en azından bu bir şey.
Untertitel: ARD Text im Auftrag von Funk (2018)
Subtitle: ARD text commissioned by Funk (2018)
Subtítulo: Texto ARD encomendado por Funk (2018)
Altyazı: Funk tarafından yaptırılan ARD metni (2018)
