Start learning this lesson now

Dinge Erklärt – Kurzgesagt, Warum Leben auf dem Mars unser Untergang wäre – Der große Filter

Warum Leben auf dem Mars unser Untergang wäre – Der große Filter

Stell dir vor, die NASA gibt heute bekannt,

dass sie Aliens gefunden haben:

Bakterien auf dem Mars, Fische auf dem Jupitermond Europa

und sogar Ruinen auf dem Saturnmond Titan.

Wäre das nicht fantastisch?

Ähm, nein!

Das wäre ganz furchtbar.

Das könnte bedeuten,

dass das Ende der Menschheit schon in Stein gemeißelt ist

und quasi vor der Tür steht.

Aber warum?

Was könnte an einer so großartigen Entdeckung schlecht sein?

* Intro *

Stellen wir uns die Entwicklung des Lebens

auf der Erde von seiner Entstehung bis heute in Stufenform vor.

Auf der ersten Stufe haben wir unbelebte Materie,

die sich zu selbstreplizierenden Strukturen zusammensetzt.

Sie sind stabil, aber gleichzeitig auch flexibel genug,

um sich weiterzuentwickeln.

Auf der 2. Stufe wird es schon etwas spannender.

Die Lebensformen werden komplexer

und können die verfügbare Energie viel effektiver nutzen.

Auf der nächsten Stufe bestehen Lebewesen schon aus mehreren Zellen.

Dadurch wird eine größere Vielfalt und Komplexität möglich.

Auf der nächsten Stufe finden wir Spezies mit großen Gehirnen,

die Werkzeuge benutzen, eine Kultur haben

und Wissen untereinander austauschen.

Diese Spezies kann sich nun gegen andere Lebensformen

auf dem Planeten durchsetzen

und den Planeten nach ihren Bedürfnissen formen.

Es gibt außerdem erste, zaghafte Versuche, den Planeten zu verlassen.

An dem Punkt befinden wir uns gerade.

Leben findet immer einen Weg.

Es breitet sich aus und nutzt jede mögliche Nische.

Und weil Planeten nur eine begrenzte Kapazität und Lebenszeit haben,

müssen sich alle Lebewesen früher oder später

nach einer neuen Heimat umsehen.

Die nächsten Schritte sind also nur logisch:

Kolonisation des eigenen Sonnensystems,

dann die Reise zu anderen Sternen.

Und schließlich die Ausweitung der Zivilisation auf die gesamte Galaxie.

Und das könnte tatsächlich für alle Zivilisationen, egal woher, gelten.

Wenn eine Zivilisation ehrgeizig genug ist,

ihren Planeten zu beherrschen,

wird sie es vermutlich nicht dabei belassen.

Wir wissen, dass es bis zu 500 Mrd Planeten

in der Milchstraße gibt und mind. 10 Mrd erdähnliche Planeten.

Viele von ihnen gibt es schon viele Mrd Jahre länger als die Erde.

Aber trotzdem haben wir noch keinen einzigen Alien entdeckt.

Eigentlich müssten wir irgendetwas sehen können.

Aber Pustekuchen.

Das Universum wirkt leer und tot.

Das bedeutet, dass irgendwo irgendetwas Lebewesen davon abhält,

die nächste Stufe zu erreichen.

Irgendetwas erschwert oder verhindert sogar,

dass sich galaktische Zivilisationen entwickeln.

Und das ist der große Filter.

Eine Herausforderung oder Gefahr, die so groß ist,

dass fast keine Spezies sie überwinden kann.

Es gibt zwei Möglichkeiten:

Entweder sind wir etwas Besonderes und haben wahnsinniges Glück gehabt.

Oder wir steuern geradewegs auf unser Ende zu.

Das hängt davon ab, wo sich der Filter auf unserer Treppe befindet.

Hinter oder vor uns?

Möglichkeit 1: Der Filter liegt hinter uns.

Wir sind die Ersten.

Liegt der Filter bereits hinter uns, dann bedeutet das,

dass wir eine quasi unmögliche Stufe gemeistert haben.

Welche Stufe könnte das sein?

Ist die Entstehung von Leben prinzipiell unwahrscheinlich?

Das ist sehr schwer einzuschätzen.

Auch Wissenschaftler sind sich hier uneins.

Manche gehen davon aus, dass Leben überall dort entstehen kann,

wo es die richtigen Bedingungen gibt.

Andere vermuten, dass die Erde der einzige bewohnte Ort

im ganzen Universum sein könnte.

Ein weiterer Kandidat für den Filter

ist die Entwicklung komplexer tierischer Zellen.

Dieser Schritt ist so besonders,

dass er vielleicht nur einmal im gesamten Universum passiert ist.

Eine primitive Zelle hat damals eine andere Zelle verschluckt.

Aber die kleinere Zelle wurde nicht verdaut,

sondern beide Zellen gingen eine Symbiose ein.

Die größere Zelle spendete Schutz

und setzte sich mit der Umwelt auseinander,

während die kleinere Zelle die Ruhe und Ressourcen nutzte,

um für ihren Wirt Energie zu erzeugen.

Mit diesem Überfluss an Energie konnte die Wirtszelle

jetzt noch größer werden und neue, nützliche Strukturen ausbilden.

Die Gastzelle wurde unterdessen zum Kraftwerk der Wirtszelle.

Und diese Arbeitsteilung findet man bis heute in jeder tierischen Zelle.

Vielleicht gibt es in der Milchstraße Mrd von Planeten,

die vor Bakterien nur so wimmeln.

Aber kein einziges von ihnen

konnte bisher unser Komplexitätslevel erreichen.

Oder Intelligenz?

Wir Menschen kommen uns ziemlich klug vor.

Wir sind ziemlich stolz auf unsere Kreuzworträtsel und Liebesromane.

Aber ein großes Gehirn ist in der Evolution

erstmal ein ganz schönes Investment.

Es ist zerbrechlich, es hilft nicht beim Kampf mit einem Bären

und es verbraucht wahnsinnig viel Energie.

Und auch mit Gehirn haben Menschen noch 200.000 Jahre gebraucht,

um aus spitzen Stöcken eine Zivilisation zu entwickeln.

Klug sein heißt nicht, dass man automatisch weit kommt.

Intelligenz könnte sogar ein Nachteil sein und wir hatten nur Glück,

dass wir so weit gekommen sind.

Möglichkeit 2: Der Filter liegt noch vor uns.

Viele sind vor uns schon gescheitert.

Ein großer Filter, der vor uns liegt,

ist viel gefährlicher als alles, was wir bisher überwunden haben.

Sogar eine Katastrophe, die viele von uns tötet

und uns Tausende Jahre zurückwirft, könnte uns am Ende nichts anhaben.

Denn auch wenn wir Mio Jahre brauchen,

um uns wieder aufzurappeln,

wäre das immer noch kein großer Filter,

sondern nur ein kleines Hindernis auf unserem Weg

zur galaktischen Zivilisation.

Für das Universum sind sogar Mio Jahre nur ein kurzer Augenblick.

Sollte ein großer Filter wirklich noch vor uns liegen,

dann muss er so gefährlich sein, so alles vernichtend und mächtig,

dass er bereits über Mrd von Jahren hinweg,

die meisten oder sogar alle Zivilisationen zerstört hat,

die vor uns kamen.

Das ist eine ganz schön deprimierende Hypothese.

Sobald eine Spezies sich auf einem Planeten durchsetzt,

ist ihr tödliches Schicksal schon besiegelt.

Technologie könnte zum Beispiel unser Untergang sein.

Eine Technologie, die so offensichtlich ist,

dass man zwangsläufig irgendwann darauf stößt,

die aber gleichzeitig so gefährlich ist,

dass ihre Entdeckung unweigerlich zur Auslöschung führt.

Ein großer Atomkrieg,

Nanotechnologie, die außer Kontrolle gerät,

ein genetisch manipulierter Krankheitserreger.

Ein missglücktes Experiment, das die gesamte Atmosphäre abfackelt.

Oder eine superintelligente KI, die aus Versehen oder mit voller Absicht,

ihren Schöpfer auslöscht.

Oder etwas, das wir uns noch gar nicht vorstellen können.

Oder noch einfacher:

Spezies, die ehrgeizig genug sind, um ihren Planeten zu erobern,

zerstören ihn früher oder später im Kampf um Ressourcen.

Vielleicht gibt es in jedem Ökosystem Kettenreaktionen,

die man, wenn man sie einmal in Gang bringt,

nicht mehr aufhalten kann.

Sobald eine Zivilisation also mächtig genug ist,

um die Zusammensetzung ihrer Atmosphäre zu beeinflussen,

macht sie ihren Planeten mit 100%iger Wahrscheinlichkeit unbewohnbar.

Eine gruselige Vorstellung.

Wenn der Filter noch vor uns liegt, steht es schlecht um uns.

Auf was wir hoffen können.

Aus diesen Gründen hoffen wir, dass wir niemals Aliens finden.

Je häufiger sich Leben im Universum entwickelt,

und vor allem je fortgeschrittener und komplexer es ist,

desto wahrscheinlicher ist es, dass ein Filter noch vor uns liegt.

Bakterien wären ungünstig, kleine Tiere schlimmer.

Intelligentes Leben beängstigend und ganze Ruinen katastrophal.

Am günstigsten wäre es für uns, wenn der Mars unfruchtbar ist,

Europas Ozeane tot und die Arme der Milchstraße

nichts als leere Ozeane und tote Kontinente beherbergen.

Wir hoffen, dass es Mrd von leeren Planeten gibt,

die nur darauf warten, entdeckt und bewohnt zu werden.

Mrd neuer Heimatplaneten, die bereit sind für unsere Ankunft.

Untertitel: ARD Text im Auftrag von Funk (2018)

Warum Leben auf dem Mars unser Untergang wäre – Der große Filter dlaczego|życie|na|tym|Marsie|nasz|zagłada|byłoby|ten|wielki|filtr почему|жизнь|на||Марсе|наше|погибель|было бы|большой|фильтр| чому|життя|на||Марсі|наше|загибель|було б|великий|великий|фільтр why|life|on|the|Mars|our|downfall|would be|the|great|filter pourquoi|vie|sur|le|Mars|notre|perte|serait|le|grand|filtre por qué|vida|en|el|Marte|nuestra|perdición|sería|el|gran|filtro Proč by život na Marsu byl naším koncem – Velký filtr Perché la vita su Marte sarebbe la nostra rovina - Il grande filtro 火星に生命が存在すれば人類は滅亡する - The great filter Por que a vida em Marte seria nossa ruína - O Grande Filtro Mars'ta yaşam neden çöküşümüz olur - The great filter 为什么火星上的生命会成为我们的垮台 - 大过滤器 Pourquoi la vie sur Mars serait notre perte – Le grand filtre Dlaczego życie na Marsie byłoby naszym upadkiem – Wielki filtr Why life on Mars would be our downfall – The Great Filter Почему жизнь на Марсе была бы нашим концом – Великий фильтр Por qué la vida en Marte sería nuestra perdición - El gran filtro Чому життя на Марсі буде нашим загибеллю – Великий фільтр

Stell dir vor, die NASA gibt heute bekannt, wyobraź|sobie|przed|ta|NASA|daje|dzisiaj|ogłasza |||||||oznámit представь|себе|вперед||НАСА|дает|сегодня|известно став|собі|уяви||NASA|дає|сьогодні|відомо imagine|you|before|the|NASA|gives|today|announces mets|toi|imagine|la|NASA|donne|aujourd'hui|annonce imagina|te|adelante|la|NASA|da|hoy|anuncia |||||||anunciará تخيل اليوم تعلن ناسا Představ si, že NASA dnes oznámila, Imagine que a NASA anuncia hoje que Imagine que la NASA annonce aujourd'hui, Wyobraź sobie, że NASA ogłasza dzisiaj, Imagine if NASA announced today, Представь себе, что сегодня NASA объявляет, Imagina que la NASA anuncia hoy, Уяви собі, що NASA сьогодні оголошує,

Bakterien auf dem Mars, Fische auf dem Jupitermond Europa bakterie|na|tym|Marsie|ryby|na|tym|księżycu Jowisza|Europa бактерии|на||Марсе|рыбы|на||спутнике Юпитера|Европа бактерії|на||Марсі|риби|на||супутнику Юпітера|Європа bacteria|on|the|Mars|fish|on|the|Jupiter moon|Europa bactéries|sur|le|Mars|poissons|sur|le|lune de Jupiter|Europe bacterias|en|el|Marte|peces|en|la|luna de Júpiter|Europa Bactérias em Marte, peixes na lua de Júpiter Europa Des bactéries sur Mars, des poissons sur la lune de Jupiter, Europe. Bakterie na Marsie, ryby na księżycu Jowisza Europa Bacteria on Mars, fish on Jupiter's moon Europa Бактерии на Марсе, рыбы на луне Юпитера Европе Bacterias en Marte, peces en la luna Europa de Júpiter Бактерії на Марсі, риби на місяці Юпітера Європа

und sogar Ruinen auf dem Saturnmond Titan. i|nawet|ruiny|na|tym|księżycu Saturna|Tytan и|даже|руины|на|спутнике|Сатурн|Титан |||||Satürn'ün| і|навіть|руїни|на|цьому|супутнику Сатурна|Титан and|even|ruins|on|the|Saturn moon|Titan et|même|ruines|sur|le|satellite de Saturn|Titan y|incluso|ruinas|en|la|luna de Saturno|Titán وحتى آثار تيتان على قمر زحل. e até ruínas na lua de Saturno, Titã. et même des ruines sur la lune de Saturne, Titan. i nawet ruiny na księżycu Saturna, Tytanie. and even ruins on the Saturn moon Titan. и даже руины на спутнике Сатурна Титане. y hasta ruinas en la luna de Saturno, Titán. і навіть руїни на супутнику Сатурна Титан.

Wäre das nicht fantastisch? byłoby|to|nie|fantastyczne было бы|это|не|фантастично було б|це|не|фантастично would be|that|not|fantastic serait|cela|pas|fantastique sería|eso|no|fantástico ألن يكون ذلك رائعا؟ Não seria fantástico? Ne serait-ce pas fantastique ? Czyż to nie byłoby fantastyczne? Wouldn't that be fantastic? Разве это не было бы фантастично? ¿No sería eso fantástico? Хіба це не було б фантастично?

Das wäre ganz furchtbar. to|byłoby|całkiem|straszne |||hrozné это|было бы|совсем|ужасно це|було б|зовсім|жахливо that|would be|quite|terrible cela|serait|tout à fait|horrible eso|sería|muy|horrible Isso seria horrível. Ce serait tout à fait horrible. To byłoby całkowicie straszne. That would be quite terrible. Это было бы ужасно. Eso sería realmente horrible. Це було б зовсім жахливо.

dass das Ende der Menschheit schon in Stein gemeißelt ist że|to|koniec|ludzkości|ludzkości|już|w|kamień|wyryty|jest ||||lidstva||||vytesáno| что|конец||человечности||уже|в|камень|высечен|есть ||||||içinde|taş|oyulmuş| що|кінець||людства|людства|вже|в|камінь|вирізьблений|є that|the|end|of the|humanity|already|in|stone|carved|is que|la|fin|de l'|humanité|déjà|dans|pierre|gravé|est |el|fin|de la|humanidad|ya|en|piedra|tallado|está ||||||||esculpido em pedra| que o fim da humanidade já está definido em pedra que la fin de l'humanité est déjà gravée dans la pierre że koniec ludzkości jest już zapisany w kamieniu that the end of humanity is already set in stone что конец человечества уже высечен в камне que el fin de la humanidad ya está escrito en piedra що кінець людства вже вирізьблений в камені

und quasi vor der Tür steht. i|niemal|przed|drzwiami|drzwi|stoi et|presque|devant|la|porte|se trouve ||önünde||| і|майже|перед|дверима|дверима|стоїть and|almost|before|the|door|stands y|casi|frente a la||puerta|está e está praticamente na porta. et qu'elle est presque à notre porte. i właściwie stoi u drzwi. and is practically at the door. и фактически на пороге. y casi está a la vuelta de la esquina. і фактично стоїть на порозі.

Aber warum? pero|por qué але|чому Mas por que? Mais pourquoi? Ale dlaczego? But why? Но почему? ¿Pero por qué? Але чому?

Was könnte an einer so großartigen Entdeckung schlecht sein? co|mógłby|w|jednej|tak|wspaniałej|odkryciu|złe|być |||||skvělé|objev|| что|могло бы|на|одном|такой|великой|находке|плохим|быть що|могло б|на|одній|такій|великій|відкриттю|поганим|бути what|could|at|a|so|great|discovery|bad|be quoi|pourrait|à|une|si|grande|découverte|mal|être qué|podría|en|un|tan|grandiosa|descubrimiento|malo|ser O que poderia estar errado com uma descoberta tão grande? Qu'est-ce qui pourrait être mauvais dans une si grande découverte ? Co mogłoby być złego w tak wspaniałym odkryciu? What could be wrong with such a great discovery? Что может быть плохого в таком великом открытии? ¿Qué podría estar mal en un descubrimiento tan grandioso? Що може бути поганого в такому чудовому відкритті?

* Intro * introducción интро intro * Introduction * * Wstęp * * Intro * * Введение * * Introducción * * Вступ *

Stellen wir uns die Entwicklung des Lebens stawiamy|my|sobie|tę|rozwój|życia| представим|мы|себе|развитие||жизни|жизни уявімо|ми|собі|розвиток|розвиток|життя|життя let us|we|ourselves|the|development|of the|life mettons|nous|nous|le|développement|de la|vie imaginemos|nosotros|nos|el|desarrollo|de la|vida Vamos imaginar a evolução da vida Imaginons le développement de la vie Wyobraźmy sobie rozwój życia Let's imagine the development of life Представим себе развитие жизни Imaginemos el desarrollo de la vida Уявімо собі розвиток життя

auf der Erde von seiner Entstehung bis heute in Stufenform vor. |||||походження||||| |||||emergence||||step form| na terra desde sua formação até hoje em etapas. sur Terre depuis sa création jusqu'à aujourd'hui sous forme d'étapes. na Ziemi od jego powstania do dziś w formie etapów. on Earth from its inception to today in stages. на Земле от её возникновения до сегодняшнего дня в виде этапов. en la Tierra desde su creación hasta hoy en forma de etapas. на Землі від його виникнення до сьогодні у формі етапів.

Auf der ersten Stufe haben wir unbelebte Materie, na|pierwszej||strefie|mamy|my|nieożywioną|materię |||stupni|||neživou| на|первой|ступени||мы имеем|мы|неживую|материю ||||||cansız| на|першій||стадії|маємо|ми|неживу|матерію on|the|first|stage|have|we|non-living|matter sur|la|première|étape|nous avons|nous|inanimée|matière en|la|primera|etapa|tenemos|nosotros|inanimada|materia No primeiro nível temos matéria inanimada, Au premier niveau, nous avons de la matière inanimée, Na pierwszym etapie mamy nieożywioną materię, At the first level, we have inanimate matter, На первом уровне у нас есть неживая материя, En el primer nivel tenemos materia inanimada, На першому етапі ми маємо неживу матерію,

die sich zu selbstreplizierenden Strukturen zusammensetzt. która|się|do|samoreplikujących|struktur|łączy |||sebe-replikačních||sestává которая|себя|в|самореплицирующие|структуры|собирается |||kendiliğinden ço|| яка|себе|в|самореплікуючі|структури|складається which|itself|to|self-replicating|structures|assembles qui|se|à|auto-réplicantes|structures|elle se compose que|se|en|auto-replicantes|estructuras|se compone |||auto-replicantes||se compõe které se skládají do sebe-replikačních struktur. que se agrupa em estruturas auto-replicantes. qui se regroupe en structures auto-réplicantes. która łączy się w struktury samoreplikujące. which assembles into self-replicating structures. которая собирается в самовоспроизводящиеся структуры. que se agrupa en estructuras autorreplicantes. яка складається в самовідтворювальні структури.

um sich weiterzuentwickeln. aby|się|rozwijać ||dalšího rozvoje чтобы|себя|развиваться ||gelişmek için щоб|себе|розвивати to|themselves|to develop further pour|se|évoluer para|se|evolucionar ||continuar a desenvolver aby se mohly dále vyvíjet. para evoluir. pour continuer à évoluer. aby mogły się rozwijać. to evolve further. чтобы развиваться дальше. para seguir evolucionando. щоб розвиватися далі.

Auf der 2. Stufe wird es schon etwas spannender. na||poziomie|będzie|to|już|trochę|bardziej ekscytujące |||||||zajímavější на||ступени|станет|это|уже|немного|более увлекательным на||рівні|стане|це|вже|трохи|цікавіше on|the|level|becomes|it|already|somewhat|more exciting sur|le|niveau|cela devient|cela|déjà|un peu|plus intéressant en|el|nivel|será|eso|ya|algo|más emocionante No 2º nível fica um pouco mais emocionante. Au deuxième niveau, cela devient déjà un peu plus passionnant. Na 2. poziomie robi się już trochę ciekawiej. On the 2nd level, it gets a bit more exciting. На 2-м уровне становится уже немного интереснее. En el segundo nivel ya se vuelve un poco más emocionante. На 2-му рівні вже стає трохи цікавіше.

und können die verfügbare Energie viel effektiver nutzen. i|mogą|te|dostępna|energia|dużo|efektywniej|wykorzystywać |||dostupnou|||| и|могут|доступную|энергию||намного|эффективнее|использовать і|можуть|цю|доступну|енергію|набагато|ефективніше|використовувати and|can|the|available|energy|much|more effective|use et|elles peuvent|l'|disponible|énergie|beaucoup|plus efficace|utiliser y|pueden|la|disponible|energía|mucho|más efectiva|utilizar e pode usar a energia disponível de forma muito mais eficaz. et peuvent utiliser l'énergie disponible de manière beaucoup plus efficace. i mogą znacznie efektywniej wykorzystywać dostępną energię. and can utilize the available energy much more effectively. и могут гораздо эффективнее использовать доступную энергию. y pueden utilizar la energía disponible de manera mucho más efectiva. і можуть набагато ефективніше використовувати доступну енергію.

Auf der nächsten Stufe bestehen Lebewesen schon aus mehreren Zellen. na|następnej||poziomie|istnieją|organizmy|już|z|wieloma|komórkami ||||||||více než jedné|buňkách на|||ступени|состоят|живые существа|уже|из|нескольких|клеток на|наступній||рівні|складаються|живі істоти|вже|з|кількох|клітин on|the|next|level|consist|living beings|already|of|multiple|cells sur|le|prochain|niveau|elles consistent|êtres vivants|déjà|de|plusieurs|cellules en|el|siguiente|nivel|consisten|seres vivos|ya|de|múltiples|células At the next level, living beings consist of multiple cells. En el siguiente nivel, los organismos ya están compuestos por varias células. Au niveau suivant, les êtres vivants sont déjà composés de plusieurs cellules. Na następnym poziomie organizmy składają się już z wielu komórek. No nível seguinte, os seres vivos já consistem em várias células. На следующем уровне живые существа уже состоят из нескольких клеток. На наступному рівні живі істоти вже складаються з кількох клітин.

Dadurch wird eine größere Vielfalt und Komplexität möglich. przez to|stanie się|większa|różnorodność||i|złożoność|możliwa ||||rozmanitost||| это|становится|большая|большая|разнообразие|и|сложность|возможным це|стане|більша|різноманітність|різноманітність|і|складність|можливим thus|becomes|a|greater|diversity|and|complexity|possible cela|cela devient|une|plus grande|diversité|et|complexité|possible por eso|se vuelve|una|mayor|diversidad|y|complejidad|posible ||||diversidade||| This allows for greater diversity and complexity. Esto permite una mayor diversidad y complejidad. Cela permet une plus grande diversité et complexité. Dzięki temu możliwa jest większa różnorodność i złożoność. Isso permite maior variedade e complexidade. Это позволяет достичь большего разнообразия и сложности. Це дозволяє досягти більшої різноманітності та складності.

Auf der nächsten Stufe finden wir Spezies mit großen Gehirnen, na|następnej|poziomie||znajdujemy|my|gatunki|z|dużymi|mózgami ||||||druh|||mozky на|следующей|следующей|ступени|находим|мы|виды|с|большими|мозгами |||||||||beyinler на|наступній|стадії|рівні|знаходимо|ми|види|з|великими|мозками on|the|next|level|find|we|species|with|large|brains sur|la|prochaine|étape|nous trouvons|nous|espèces|avec|grands|cerveaux en|el|siguiente|nivel|encontramos|nosotros|especies|con|grandes|cerebros |||||||||cérebros At the next level, we find species with large brains, En el siguiente nivel, encontramos especies con cerebros grandes, Au niveau suivant, nous trouvons des espèces avec de grands cerveaux, Na następnym poziomie znajdujemy gatunki z dużymi mózgami, No próximo nível encontramos espécies com cérebros grandes, На следующем уровне мы находим виды с большими мозгами, На наступному рівні ми знаходимо види з великими мозками,

die Werkzeuge benutzen, eine Kultur haben które|narzędzia|używają|kulturę||mają которые|инструменты|используют|имеющую|культуру|имеют які|інструменти|використовують|одну|культуру|мають which|tools|use|a|culture|have qui|outils|ils utilisent|une|culture|ils ont que|herramientas|usan|una|cultura|tienen |ferramentas|||cultura| usar as ferramentas, ter uma cultura qui utilisent des outils, ont une culture które używają narzędzi, mają kulturę that use tools, have a culture которые используют инструменты, имеют культуру que utilizan herramientas, tienen cultura які використовують інструменти, мають культуру

und Wissen untereinander austauschen. i|wiedza|między sobą|wymieniają |vědomosti|mezi sebou|vyměňovat и|знания|между собой|обмениваются і|знання|між собою|обмінюються and|knowledge|among themselves|exchange et|savoir|entre eux|ils échangent y|conocimiento|entre sí|intercambian |||trocar e compartilhar conhecimento entre si. et échangent des connaissances entre elles. i wymieniają się wiedzą. and exchange knowledge with each other. и обмениваются знаниями. y comparten conocimientos entre sí. та обмінюються знаннями.

Diese Spezies kann sich nun gegen andere Lebensformen ta|gatunek|może|się|teraz|przeciwko|innym|formom życia эта|вид|может|себя|теперь|против|другие|формы жизни |||||||yaşam formları ця|вид|може|себе|тепер|проти|інші|форми життя this|species|can|itself|now|against|other|life forms cette|espèce|peut|se|maintenant|contre|d'autres|formes de vie esta|especie|puede|reflexivo|ahora|contra|otras|formas de vida |||||contra outras|| Esta espécie agora pode atacar outras formas de vida Cette espèce peut désormais s'imposer contre d'autres formes de vie Ten gatunek może teraz konkurować z innymi formami życia This species can now assert itself against other life forms Этот вид теперь может противостоять другим формам жизни Esta especie ahora puede imponerse contra otras formas de vida Цей вид тепер може протистояти іншим формам життя

auf dem Planeten durchsetzen na|tej|planecie|przeforsować |||prosadit на|планете||утвердиться на|планеті|планеті|утвердитися on|the|planet|assert sur|la|planète|s'imposer en|el|planeta|imponerse |||impor-se on the planet imponerse en el planeta sur la planète na planecie prevalecer no planeta на планете на планеті

und den Planeten nach ihren Bedürfnissen formen. i|tę|planetę|według|ich|potrzeb| |||||potřebách| и|планету||по|своим|потребностям|формировать і|планету|планету|відповідно до|своїм|потребам|формувати and|the|planet|according to|their|needs|shape et|la|planète|selon|leurs|besoins|façonner y|el|planeta|según|sus|necesidades|moldear |||||necessidades|formar and shape the planet according to their needs. y moldear el planeta según sus necesidades. et façonner la planète selon ses besoins. i kształtować planetę według swoich potrzeb. e moldar o planeta de acordo com suas necessidades. и формировать планету в соответствии со своими потребностями. і формувати планету відповідно до своїх потреб.

Es gibt außerdem erste, zaghafte Versuche, den Planeten zu verlassen. to|jest|ponadto|pierwsze|nieśmiałe|próby|ten|planet|do|opuszczenia ||navíc||váhavé|||||opustit это|есть|кроме того|первые|робкие|попытки|планету||чтобы|покинуть ||||utangaç||||| це|є|також|перші|обережні|спроби|планету|планету|щоб|залишити there|are|also|first|tentative|attempts|the|planet|to|to leave il|y a|en outre|premières|timides|tentatives|de|planète|à|quitter hay|hay|además|primeros|tímidos|intentos|el|planeta|infinitivo|abandonar ||além disso||hesitantes||||| There are also initial, tentative attempts to leave the planet. Además, hay primeros intentos tímidos de abandonar el planeta. Il y a également les premiers essais timides de quitter la planète. Są także pierwsze, nieśmiałe próby opuszczenia planety. Também há tentativas iniciais de deixar o planeta. Кроме того, есть первые, робкие попытки покинуть планету. Крім того, є перші, обережні спроби залишити планету.

Es breitet sich aus und nutzt jede mögliche Nische. to|rozprzestrzenia|się|na zewnątrz|i|wykorzystuje|każdą|możliwą|niszę |šíří|||||||niche это|распространяется|себя|наружу|и|использует|каждую|возможную|нишу ||||||||niche воно|розширюється|себе|назовні|і|використовує|кожну|можливу|нішу it|spreads|itself|out|and|uses|every|possible|niche cela|s'étend|se|dehors|et|utilise|chaque|possible|niche eso|se extiende|se|afuera|y|utiliza|cada|posible|nicho |se espalha||||||| Rozšiřuje se a využívá každou možnou niku. Está se espalhando e aproveitando todos os nichos possíveis. Elle s'étend et utilise chaque niche possible. Rozprzestrzenia się i wykorzystuje każdą możliwą niszę. It spreads out and utilizes every possible niche. Она распространяется и использует каждую возможную нишу. Se expande y utiliza cada nicho posible. Воно розширюється і використовує кожну можливу нішу.

Und weil Planeten nur eine begrenzte Kapazität und Lebenszeit haben, i|ponieważ|planety|tylko|ograniczoną||pojemność|i|czas życia|mają и|потому что|планеты|только|ограниченную|емкость|вместимость|и|продолжительность жизни|имеют і|тому що|планети|лише|обмежену|обмежену|ємність|і|тривалість життя|мають and|because|planets|only|a|limited|capacity|and|lifespan|have et|parce que|les planètes|seulement|une|limitée|capacité|et|durée de vie|ont y|porque|los planetas|solo|una|limitada|capacidad|y|tiempo de vida|tienen |||||limitada|||| A protože planety mají jen omezenou kapacitu a životnost, E porque os planetas têm capacidade e vida útil limitadas, Et parce que les planètes n'ont qu'une capacité et une durée de vie limitées, A ponieważ planety mają tylko ograniczoną pojemność i czas życia, And because planets have only a limited capacity and lifespan, И поскольку планеты имеют ограниченную емкость и срок жизни, Y dado que los planetas solo tienen una capacidad y una vida útil limitadas, І оскільки планети мають лише обмежену ємність і тривалість життя,

nach einer neuen Heimat umsehen. w|nową|nową|ojczyznę|rozglądać się ||||sehnout за|новым||домом|оглядываться за|новою|новою|батьківщиною|оглядатися for|a|new|home|to look around vers|une|nouvelle|patrie|chercher hacia|un|nuevo|hogar|buscar procurar um novo lar. chercher un nouveau foyer. rozejrzeć się za nowym domem. look for a new home. придется искать новое место жительства. Los siguientes pasos son, por lo tanto, lógicos: повинні шукати нову батьківщину.

Die nächsten Schritte sind also nur logisch: te|następne|kroki|są|więc|tylko|logiczne следующие|шаги||есть|значит|только|логично ці|наступні|кроки|є|отже|тільки|логічні the|next|steps|are|therefore|only|logical les|prochaines|étapes|sont|donc|seulement|logiques los|siguientes|pasos|son|por lo tanto|solo|lógico Portanto, os próximos passos são apenas lógicos: Les prochaines étapes sont donc logiques : Kolejne kroki są więc tylko logiczne: The next steps are therefore only logical: Следующие шаги, следовательно, логичны: Colonización de nuestro propio sistema solar, Отже, наступні кроки є цілком логічними:

Und schließlich die Ausweitung der Zivilisation auf die gesamte Galaxie. i|w końcu|ta|ekspansja|cywilizacji||na|całą|całą|galaktykę |||rozšíření|||||| и|наконец|расширение|Ausweitung|цивилизации|Zivilisation|на|всю|всю|галактику ve|||yayılması|||||| і|нарешті|розширення|розширення|цивілізації|цивілізації|на|всю|всю|галактику and|finally|the|expansion|of the|civilization|to|the|entire|galaxy et|enfin|l'|expansion|de la|civilisation|sur|la|entière|galaxie y|finalmente|la|expansión|de la|civilización|a|la|toda|galaxia |||expansão|||||| E finalmente a expansão da civilização para toda a galáxia. Et enfin l'expansion de la civilisation à travers toute la galaxie. A w końcu rozszerzenie cywilizacji na całą galaktykę. And finally the expansion of civilization throughout the entire galaxy. И, наконец, расширение цивилизации на всю галактику. Y finalmente la expansión de la civilización a toda la galaxia. І, зрештою, розширення цивілізації на всю галактику.

Und das könnte tatsächlich für alle Zivilisationen, egal woher, gelten. i|to|mogłoby|rzeczywiście|dla|wszystkich|cywilizacji|niezależnie|skąd|obowiązywać ||mohlo|skutečně||||||platit и|это|могло бы|действительно|для|все|цивилизации|независимо|откуда|применяться і|це|могло б|насправді|для|всі|цивілізації|незалежно|звідки|діяти and|this|could|actually|for|all|civilizations|regardless|where|apply et|cela|pourrait|réellement|pour|toutes|civilisations|peu importe|d'où|s'appliquer y|eso|podría|realmente|para|todas|civilizaciones|igual|de dónde|aplicar |||||||||valer E isso pode realmente se aplicar a todas as civilizações, não importa de onde elas venham. Et cela pourrait en effet s'appliquer à toutes les civilisations, peu importe d'où elles viennent. I to może rzeczywiście dotyczyć wszystkich cywilizacji, niezależnie od pochodzenia. And this could actually apply to all civilizations, no matter where they come from. И это действительно может относиться ко всем цивилизациям, независимо от их происхождения. Y eso podría realmente aplicarse a todas las civilizaciones, sin importar de dónde sean. І це може дійсно стосуватися всіх цивілізацій, незалежно від того, звідки вони.

Wenn eine Zivilisation ehrgeizig genug ist, jeśli|jedna|cywilizacja|ambitna|wystarczająco|jest |||ambiciózní|| если|одна|цивилизация|амбициозная|достаточно|является |||hırslı|| якщо|одна|цивілізація|амбітна|достатньо|є if|a|civilization|ambitious|enough|is si|une|civilisation|ambitieuse|assez|est si|una|civilización|ambiciosa|suficiente|es es |||ambiciosa|| Quando uma civilização é ambiciosa o suficiente Si une civilisation est suffisamment ambitieuse, Jeśli cywilizacja jest wystarczająco ambitna, If a civilization is ambitious enough, Если цивилизация достаточно амбициозна, Si una civilización es lo suficientemente ambiciosa, Якщо цивілізація достатньо амбітна,

ihren Planeten zu beherrschen, ich|planet|do|rządzić |||ovládat её|планеты|чтобы|управлять її|планет|до|панувати her|planet|to|to conquer son|planète|à|dominer su|planeta|a|dominar para governar seu planeta de dominer leur planète, opanować swoją planetę, to dominate her planet, управлять своей планетой, dominar su planeta, панувати над своєю планетою,

wird sie es vermutlich nicht dabei belassen. ona|ona|to|prawdopodobnie|nie|przy tym|zostawić |||pravděpodobně|||bude она будет|она|это|вероятно|не|при этом|оставит вона буде|вона|це|ймовірно|не|при цьому|залишити will|she|it|probably|not|with it|to leave elle va|elle|cela|probablement|ne|à cela|laisser va|ella|esto|probablemente|no|en eso|dejar ||||||não vai parar pravděpodobně s tím neskončí. ela provavelmente não vai deixar por isso mesmo. elle ne s'en contentera probablement pas. prawdopodobnie na tym się nie skończy. she will probably not stop there. она, вероятно, на этом не остановится. probablemente no se detendrá ahí. вона, ймовірно, на цьому не зупиниться.

Wir wissen, dass es bis zu 500 Mrd Planeten my|wiemy|że|to|do|do|miliardów|planet мы|знаем|что|их|до||млрд|планет ми|знаємо|що|їх|до||млрд|планет we|know|that|it|up to|to|billion|planets nous|savons|que|cela|jusqu'à|à|milliards|planètes nosotros|sabemos|que|hay|hasta|a|mil millones|planetas Víme, že v Mléčné dráze existuje až 500 miliard planet Sabemos que existem até 500 bilhões de planetas Nous savons qu'il y a jusqu'à 500 milliards de planètes Wiemy, że w naszej galaktyce jest do 500 miliardów planet We know that there are up to 500 billion planets Мы знаем, что в Млечном Пути есть до 500 миллиардов планет Sabemos que hay hasta 500 mil millones de planetas Ми знаємо, що в Чумацькому Шляху є до 500 млрд планет

in der Milchstraße gibt und mind. 10 Mrd erdähnliche Planeten. |||||||земноподібні| |||||at least||earth-like| a minimálně 10 miliard země podobných planet. na Via Láctea e pelo menos 10 bilhões de planetas semelhantes à Terra. dans la Voie lactée et au moins 10 milliards de planètes semblables à la Terre. i co najmniej 10 miliardów planet podobnych do Ziemi. in the Milky Way and at least 10 billion Earth-like planets. и как минимум 10 миллиардов землеподобных планет. en la Vía Láctea y al menos 10 mil millones de planetas similares a la Tierra. і щонайменше 10 млрд землеподібних планет.

Viele von ihnen gibt es schon viele Mrd Jahre länger als die Erde. wiele|z|nich|jest|to|już|wiele|miliardów|lat|dłużej|niż|ta|ziemia многие|из|них|есть|это|уже|много|миллиардов|лет|дольше|чем|Земля| багато|з|них|є|це|вже|багато|млрд|років|довше|ніж|Земля| many|of|them|exists|it|already|many|billion|years|longer|than|the|Earth muchos|de|ellos|hay|eso|ya|muchos|mil millones|años|más tiempo|que|la|Tierra Mnozí z nich existují už mnoho miliard let déle než Země. Muitos deles têm cerca de bilhões de anos a mais do que a Terra. Beaucoup d'entre eux existent depuis des milliards d'années, bien plus longtemps que la Terre. Wiele z nich istnieje już od miliardów lat dłużej niż Ziemia. Many of them have existed for billions of years longer than the Earth. Многие из них существуют уже на миллиарды лет дольше, чем Земля. Muchos de ellos existen desde hace miles de millones de años, más que la Tierra. Багато з них існує вже на мільярди років довше, ніж Земля.

Das Universum wirkt leer und tot. to|wszechświat|wydaje się|pusty|i|martwy ||vypadá||| это|вселенная|кажется|пустой|и|мёртвой те|всесвіт|виглядає|порожнім|і|мертвим the|universe|appears|empty|and|dead le|univers|semble|vide|et|mort el|universo|parece|vacío|y|muerto O universo parece vazio e morto. L'univers semble vide et mort. Wszechświat wydaje się pusty i martwy. The universe seems empty and dead. Вселенная кажется пустой и мертвой. El universo parece vacío y muerto. Всесвіт виглядає порожнім і мертвим.

Das bedeutet, dass irgendwo irgendetwas Lebewesen davon abhält, to|oznacza|że|gdzieś|cokolwiek|istoty żywe|od tego|powstrzymuje |||||||odradí это|означает|что|где-то|что-то|живым существам|от этого|удерживает це|означає|що|десь|щось|живим істотам|від цього|заважає this|means|that|somewhere|something|living beings|from it|prevents cela|signifie|que|quelque part|quelque chose|êtres vivants|de cela|empêche eso|significa|que|en algún lugar|algo|seres vivos|de eso|impide |||||||impede seres vivos Isso significa que em algum lugar algo está impedindo os seres vivos de Cela signifie que quelque part, quelque chose empêche des êtres vivants, To oznacza, że gdzieś coś powstrzymuje, This means that somewhere something is preventing living beings, Это означает, что где-то что-то мешает живым существам, Eso significa que en algún lugar algo está impidiendo a los seres vivos, Це означає, що десь щось заважає живим істотам,

Irgendetwas erschwert oder verhindert sogar, cokolwiek|utrudnia|lub|powstrzymuje|nawet |zhoršuje||brání| что-то|усложняет|или|предотвращает|даже |zorlaştırır||| щось|ускладнює|або|заважає|навіть something|complicates|or|prevents|even quelque chose|rend difficile|ou|empêche|même algo|dificulta|o|impide|incluso Algo|dificulta||impede| Něco ztěžuje nebo dokonce brání tomu, Algo dificulta ou até impede Quelque chose complique ou empêche même, Coś utrudnia lub wręcz uniemożliwia, Something makes it difficult or even prevents, Что-то затрудняет или даже предотвращает, Algo dificulta o incluso impide, Щось ускладнює або навіть заважає,

Und das ist der große Filter. i|to|jest|ten|wielki|filtr и|это|есть|большой|фильтр| ve||||| і|це|є|великий||фільтр And|this|is|the|great|filter et|cela|est|le|grand|filtre y|eso|es|el|gran|filtro E esse é o grande filtro. Et c'est le grand filtre. I to jest wielki filtr. And that is the great filter. И это и есть большой фильтр. Y ese es el gran filtro. І це великий фільтр.

Eine Herausforderung oder Gefahr, die so groß ist, wyzwanie|wyzwanie|lub|zagrożenie|które|tak|duża|jest |||nebezpečí|||| одна|вызов|или|опасность|которая|настолько|велика|есть одна|виклик|або|небезпека|яка|така|велика|є A|challenge|or|danger|which|so|big|is un|défi|ou|danger|qui|si|grand|est un|desafío|o|peligro|que|tan|grande|es Výzva nebo nebezpečí, které je tak velké, Um desafio ou perigo tão grande Un défi ou un danger si grand, Wyzwanie lub niebezpieczeństwo, które jest tak wielkie, A challenge or danger that is so great, Это вызов или опасность, которая так велика, Un desafío o peligro que es tan grande, Виклик або небезпека, яка така велика,

dass fast keine Spezies sie überwinden kann. że|prawie|żadna|gatunek|je|pokonać|może |||||překonat| что|почти|ни одна|вид|её|преодолеть|может |||||üstesinden geleb| що|майже|жодна|вид|її|подолати|може that|almost|no|species|it|can overcome|can que|presque|aucune|espèce|elle|surmonter|peut que|casi|ninguna|especie|lo|superar|puede |||espécie||superar| že téměř žádný druh ho nemůže překonat. que quase nenhuma espécie pode superá-los. que presque aucune espèce ne peut le surmonter. że prawie żadna gatunek nie może go pokonać. that almost no species can overcome it. что почти ни один вид не может её преодолеть. que casi ninguna especie puede superarlo. що майже жоден вид не може її подолати.

Es gibt zwei Möglichkeiten: to|jest|dwa|możliwości это|есть|два|возможности це|є|два|можливості there|are|two|possibilities il|y a|deux|possibilités hay|hay|dos|posibilidades Existují dvě možnosti: Existem duas possibilidades: Il y a deux possibilités : Są dwie możliwości: There are two possibilities: Есть два варианта: Hay dos posibilidades: Є два варіанти:

Entweder sind wir etwas Besonderes und haben wahnsinniges Glück gehabt. albo|jesteśmy|my|coś|wyjątkowego|i|mieliśmy|szalone|szczęście|mieli |||||||šílené|| либо|мы есть|мы|что-то|особенное|и|мы имеем|безумное|удача|имели або|є|ми|щось|особливе|і|маємо|неймовірне|щастя|мали either|are|we|something|special|and|have|tremendous|luck|had soit|nous sommes|nous|quelque chose|spécial|et|nous avons|fou|chance|eu o|somos|nosotros|algo|especial|y|hemos tenido|increíble|suerte|tenido |||||||incrível|sorte| Ou somos algo especial e tivemos uma sorte incrível. Soit nous sommes quelque chose de spécial et avons eu une chance incroyable. Albo jesteśmy czymś wyjątkowym i mieliśmy niesamowite szczęście. Either we are something special and have had incredible luck. Либо мы что-то особенное и нам невероятно повезло. O somos algo especial y hemos tenido una suerte increíble. Або ми щось особливе і нам неймовірно пощастило.

Oder wir steuern geradewegs auf unser Ende zu. albo|my|kierujemy|prosto|na|nasze|koniec|do ||směřujeme|přímo|||| или|мы|направляемся|прямо|к|наш|конец|к або|ми|прямуємо|прямо|до|наш|кінець|до or|we|steer|straight|to|our|end|to ou|nous|nous dirigeons|directement|vers|notre|fin|à o|nosotros|estamos dirigiéndonos|directamente|hacia|nuestro|final|a ||dirigimos||||| Ou estamos indo direto para o nosso fim. Soit nous nous dirigeons tout droit vers notre fin. Albo zmierzamy prosto ku naszemu końcowi. Or we are heading straight towards our end. Либо мы движемся прямо к своему концу. O nos dirigimos directamente hacia nuestro final. Або ми прямуємо прямо до нашого кінця.

Das hängt davon ab, wo sich der Filter auf unserer Treppe befindet. to|zależy|od tego|zależy|gdzie|się|filtr||na|naszej|schodach|znajduje ||||||||||schodišti| это|зависит|от этого|зависит|где|находится|фильтр||на|нашей|лестнице|находится це|залежить|від того|залежить|де|знаходиться|фільтр||на|нашій|сходах|знаходиться that|depends|on that|on|where|is|the|filter|on|our|staircase|is located cela|cela dépend|de cela|dépendre|où|se|le|filtre|sur|notre|escalier|se trouve eso|depende|de eso|depende|dónde|se encuentra|el|filtro|en|nuestra|escalera|se encuentra ||||||||||escada| Isso depende de onde o filtro está localizado em nossa escada. Cela dépend de l'endroit où se trouve le filtre sur notre escalier. To zależy od tego, gdzie znajduje się filtr na naszych schodach. That depends on where the filter is located on our staircase. Это зависит от того, где находится фильтр на нашей лестнице. Eso depende de dónde se encuentre el filtro en nuestra escalera. Це залежить від того, де знаходиться фільтр на нашій сходах.

Möglichkeit 1: Der Filter liegt hinter uns. możliwość|ten|filtr|leży|za|nami возможность|фильтр|фильтр|лежит|за|нами можливість|цей|фільтр|лежить|позаду|нас possibility|the|filter|lies|behind|us possibilité|le|filtre|se trouve|derrière|nous posibilidad|el|filtro|está|detrás|de nosotros ||||atrás de nós| Possibilidade 1: O filtro está atrás de nós. Option 1 : Le filtre est derrière nous. Możliwość 1: Filtr znajduje się za nami. Option 1: The filter is behind us. Вариант 1: Фильтр находится позади нас. Opción 1: El filtro está detrás de nosotros. Можливість 1: Фільтр знаходиться позаду нас.

Liegt der Filter bereits hinter uns, dann bedeutet das, leży|ten|filtr|już|za|nami|wtedy|oznacza|to |||již||||| лежит|фильтр|фильтр|уже|за|нами|тогда|означает|это лежить|цей|фільтр|вже|позаду|нас|тоді|означає|це lies|the|filter|already|behind|us|then|means|that se trouve|le|filtre|déjà|derrière|nous|alors|signifie|cela está|el|filtro|ya|detrás|de nosotros|entonces|significa|eso Se o filtro já está atrás de nós, isso significa Si le filtre est déjà derrière nous, cela signifie que, Jeśli filtr już znajduje się za nami, to oznacza, If the filter is already behind us, then that means, Если фильтр уже позади нас, это означает, Si el filtro ya está detrás de nosotros, eso significa que, Якщо фільтр вже позаду нас, це означає,

dass wir eine quasi unmögliche Stufe gemeistert haben. że|my|jeden|niemal|niemożliwą|poziom|opanowaliśmy|mamy ||||impossibilní|úroveň|zdolali| что|мы|одну|почти|невозможную|ступень|освоили|мы имеем ||||||ustalaştık| що|ми|одну|майже|неможливу|стадію|подолали|маємо that|we|a|almost|impossible|level|mastered|have que|nous|une|quasi|impossible|étape|maîtrisée|avons que|nosotros|una|casi|imposible|nivel|dominado|hemos ||||||dominado| que dominamos um nível quase impossível. que nous avons maîtrisé un niveau quasi impossible. że opanowaliśmy niemal niemożliwy poziom. that we have mastered a quasi-impossible level. что мы преодолели практически невозможный уровень. que hemos dominado un nivel casi imposible. що ми подолали практично неможливий рівень.

Ist die Entstehung von Leben prinzipiell unwahrscheinlich? jest|ta|powstanie|życia||zasadniczo|mało prawdopodobne ||||||nepravděpodobné является|возникновение|жизнь|жизни|||маловероятным чи є|виникнення|утворення|життя|життя|принципово|малоймовірним is|the|emergence|of|life|fundamentally|unlikely est|la|origine|de|vie|en principe|improbable es|la|origen|de|vida|en principio|improbable A origem da vida é fundamentalmente improvável? La création de la vie est-elle fondamentalement improbable ? Czy powstanie życia jest zasadniczo mało prawdopodobne? Is the emergence of life fundamentally unlikely? Является ли возникновение жизни принципиально маловероятным? ¿Es la aparición de vida en principio improbable? Чи є виникнення життя принципово малоймовірним?

Das ist sehr schwer einzuschätzen. to|jest|bardzo|trudne|do oszacowania ||||odhadnout это|является|очень|трудным|оценить це|є|дуже|важко|оцінити this|is|very|difficult|to assess cela|est|très|difficile|à évaluer eso|es|muy|difícil|de evaluar ||||avaliar Isso é muito difícil de avaliar. C'est très difficile à évaluer. To jest bardzo trudne do oszacowania. That is very difficult to assess. Это очень трудно оценить. Es muy difícil de evaluar. Це дуже важко оцінити.

Auch Wissenschaftler sind sich hier uneins. także|naukowcy|są|sobie|tutaj|niezgodni |vědci||||nesouhlasí также|ученые|являются|себе|здесь|не согласными також|вчені|є|собі|тут|не згодні also|scientists|are|themselves|here|divided aussi|scientifiques|sont|se|ici|en désaccord también|científicos|son|se|aquí|están en desacuerdo |||||divergentes Os cientistas também discordam sobre isso. Les scientifiques ne s'accordent pas ici. Również naukowcy nie są zgodni w tej kwestii. Scientists are also divided on this. Также ученые здесь не согласны. También los científicos no están de acuerdo aquí. Також вчені тут не згодні.

Manche gehen davon aus, dass Leben überall dort entstehen kann, niektórzy|idą|z tego|zakładają|że|życie|wszędzie|tam|powstawać|może ||||||||vznikat| некоторые|идут|от этого|исходят|что|жизнь|повсюду|там|может возникнуть|может деякі|йдуть|з цього|виходячи|що|життя|скрізь|там|може виникнути|може some|go|of it|out|that|life|everywhere|there|can arise|can certains|vont|de cela|partir|que|vie|partout|là|peut naître|peut algunos|van|de eso|suponen|que|vida|en todas partes|allí|puede surgir|puede Alguns assumem que a vida pode surgir em qualquer lugar Certains partent du principe que la vie peut se développer partout où Niektórzy zakładają, że życie może powstać wszędzie tam, Some assume that life can arise anywhere there are the right conditions. Некоторые предполагают, что жизнь может возникнуть везде, Algunos suponen que la vida puede surgir en cualquier lugar, Дехто вважає, що життя може виникнути скрізь,

wo es die richtigen Bedingungen gibt. gdzie|to|te|odpowiednie|warunki|są где|это|правильные|условия||есть де|це|правильні|умови||є where|it|the|right|conditions|exists où|il|les|bonnes|conditions|existe donde|hay|las|correctas|condiciones| onde estão as condições certas. il y a les bonnes conditions. gdzie są odpowiednie warunki. Others suspect that Earth is the only inhabited place. где есть подходящие условия. donde existan las condiciones adecuadas. де є правильні умови.

Andere vermuten, dass die Erde der einzige bewohnte Ort inni|przypuszczają|że|ta|Ziemia|to|jedyne|zamieszkane|miejsce ||||||jediný|obyvatelný| другие|предполагают|что|Земля||единственный|обитаемый||место інші|припускають|що|Земля||єдиний|населений||місце others|suspect|that|the|Earth|the|only|inhabited|place d'autres|soupçonnent|que|la|Terre|le|seul|habité|endroit otros|suponen|que|la|Tierra|el|único|habitado|lugar |suspeitar||||||habitado| Jiní předpokládají, že Země by mohla být jediné obydlené místo Others suggest that the earth is the only inhabited place in the world. Outros sugerem que a Terra é o único lugar habitado D'autres soupçonnent que la Terre est le seul endroit habité. Inni podejrzewają, że Ziemia jest jedynym zamieszkanym miejscem Другие предполагают, что Земля — единственное обитаемое место Otros sospechan que la Tierra es el único lugar habitado. Інші припускають, що Земля є єдиним населеним місцем

ist die Entwicklung komplexer tierischer Zellen. jest|ta|rozwój|złożonych|zwierzęcych|komórek ||||živočišných| является|развитие||сложных|животных|клеток є|розвиток|розвиток|складних|тваринних|клітин is|the|development|complex|animal|cells est|le|développement|complexes|animales|cellules es|el|desarrollo|complejas|animales|células é o desenvolvimento de células animais complexas. est le développement de cellules animales complexes. to rozwój złożonych komórek zwierzęcych. is the development of complex animal cells. это развитие сложных животных клеток. es el desarrollo de células animales complejas. це розвиток складних тваринних клітин.

Dieser Schritt ist so besonders, ten|krok|jest|tak|szczególny ||||výjimečný этот|шаг|является|таким|особенным цей|крок|є|таким|особливим this|step|is|so|special ce|pas|est|si|particulier este|paso|es|tan|especial Este passo é tão especial Cette étape est si particulière, Ten krok jest tak wyjątkowy, This step is so special, Этот шаг так особенный, Este paso es tan especial, Цей крок є таким особливим,

Eine primitive Zelle hat damals eine andere Zelle verschluckt. jedna|prymitywna|komórka|ona|wtedy|inną||komórkę|połknęła ||||tehdy||||pozřela одна|примитивная|клетка|она|тогда|другую|клетку||проглотила ||||||||yuttu одна|примітивна|клітина|вона має|тоді|іншу||клітину|проковтнула a|primitive|cell|has|at that time|another|different|cell|swallowed une|primitive|cellule|a|alors|une|autre|cellule|avalée una|primitiva|célula|ha|entonces|otra||célula|tragó Uma célula primitiva então engoliu outra célula. Une cellule primitive a alors englouti une autre cellule. Prymitywna komórka wówczas wchłonęła inną komórkę. A primitive cell swallowed another cell back then. Примитивная клетка тогда поглотила другую клетку. Una célula primitiva en ese entonces engulló a otra célula. Примітивна клітина тоді поглинула іншу клітину.

Aber die kleinere Zelle wurde nicht verdaut, ale|ta|mniejsza|komórka|została|nie|strawiona ||||||strávena но|меньшая|клетка||она|не|переварена але|ця|менша|клітина|вона була|не|переварена but|the|smaller|cell|was|not|digested mais|la|plus petite|cellule|a été|pas|digérée pero|la|más pequeña|célula|fue|no|digerida Mas a célula menor não foi digerida, Mais la cellule plus petite n'a pas été digérée, Ale mniejsza komórka nie została strawiona, But the smaller cell was not digested, Но меньшая клетка не была переварена, Pero la célula más pequeña no fue digerida, Але менша клітина не була переварена,

sondern beide Zellen gingen eine Symbiose ein. lecz|obie|komórki|poszły|w|symbiozę|wchodziły |||šly||| а|обе|клетки|они|в|симбиоз|заключили а|обидві|клітини|вони пішли|в|симбіоз|вступили but|both|cells|went|a|symbiosis|into mais|les deux|cellules|allèrent|une|symbiose|entrer sino|ambas|células|fueron|una|simbiosis|a mas ambas as células entraram em simbiose. mais les deux cellules ont formé une symbiose. lecz obie komórki weszły w symbiozę. but both cells entered into a symbiosis. а обе клетки вступили в симбиоз. sino que ambas células formaron una simbiosis. а обидві клітини вступили в симбіоз.

Die größere Zelle spendete Schutz ta|większa|komórka|zapewniła|ochronę ||buňka|spendovala|ochranu эта|большая|клетка|предоставила|защиту ця|більша|клітина|надала|захист the|larger|cell|provided|protection la|plus grande|cellule|a donné|protection la|más grande|célula|brindó|protección Větší buňka poskytla ochranu A célula maior forneceu proteção La plus grande cellule offrait une protection Większa komórka zapewniała ochronę The larger cell provided protection Большая клетка обеспечивала защиту La célula más grande proporcionó protección Більша клітина забезпечила захист

und setzte sich mit der Umwelt auseinander, i|zajął|się|z|środowiskiem|środowisko|zajął się |sezení|||||zabývat se и|она установила|себя|с|окружающей|средой|разобралась і|зосередила|себе|з|навколишнім|середовищем|розбиралася and|set|herself|with|the|environment|apart et|elle a mis|se|avec|l'|environnement|en rapport y|se dedicó|a sí misma|con|el|medio ambiente|a lidiar a věnovala se okolí, e tratou do meio ambiente, et interagissait avec l'environnement, i wchodziła w interakcje ze środowiskiem, and engaged with the environment, и взаимодействовала с окружающей средой, y se relacionó con el medio ambiente, і взаємодіяла з навколишнім середовищем,

während die kleinere Zelle die Ruhe und Ressourcen nutzte, podczas gdy|ta|mniejsza|komórka|ta|spokój|i|zasoby|wykorzystywała |||||||zdroje| пока|эта|меньшая|клетка|она|покой|и|ресурсы|использовала поки|ця|менша|клітина|цю|спокій|і|ресурси|використовувала while|the|smaller|cell|the|rest|and|resources|used tandis que|la|plus petite|cellule|qui|repos|et|ressources|elle a utilisé mientras|la|más pequeña|célula|la|calma|y|recursos|utilizó zatímco menší buňka využila klidu a zdrojů, enquanto a célula menor aproveitou o silêncio e os recursos tandis que la plus petite cellule utilisait le calme et les ressources, podczas gdy mniejsza komórka wykorzystywała spokój i zasoby, while the smaller cell utilized the calm and resources, в то время как маленькая клетка использовала покой и ресурсы, mientras que la célula más pequeña utilizó la calma y los recursos, в той час як менша клітина використовувала спокій та ресурси,

um für ihren Wirt Energie zu erzeugen. aby|dla|swojego|gospodarza|energię|do|wytwarzania |||hostitele||| чтобы|для|своего|хозяина|энергию|для|производить щоб|для|свого|господаря|енергію|для|виробництва to|for|her|host|energy|to|to generate pour|pour|son|hôte|énergie|à|produire para|para|su|huésped|energía|a|generar aby vyprodukovala energii pro svého hostitele. para gerar energia para seu hospedeiro. pour produire de l'énergie pour son hôte. aby wytwarzać energię dla swojego gospodarza. to generate energy for its host. чтобы производить энергию для своего хозяина. para generar energía para su huésped. щоб виробляти енергію для свого господаря.

Mit diesem Überfluss an Energie konnte die Wirtszelle z|tym|nadmiarem|na|energii|mogła|ta|komórka gospodarza ||nadbytek|||||hostitelská buňka с|этим|избытком|на|энергии|могла|хозяин|клетка ||fazlalık|||||hücre ev sahibi з|цим|надлишком|на|енергії|могла|господарська|клітина with|this|abundance|of|energy|could|the|host cell avec|ce|surplus|de|énergie|elle pouvait|la|cellule hôte con|este|abundancia|de|energía|pudo|la|célula huésped S tímto nadbytkem energie mohla hostitelská buňka Com esta abundância de energia, a célula hospedeira poderia Avec cet excès d'énergie, la cellule hôte pouvait Dzięki temu nadmiarowi energii komórka gospodarza With this abundance of energy, the host cell could С этим избытком энергии хозяин-клетка Con este exceso de energía, la célula huésped З цим надлишком енергії господарська клітина могла

jetzt noch größer werden und neue, nützliche Strukturen ausbilden. teraz|jeszcze|większa|stać się|i|nowe|użyteczne|struktury|kształtować ||||||užitečné|| теперь|еще|больше|становиться|и|новые|полезные|структуры|формировать тепер|ще|більша|ставати|і|нові|корисні|структури|формувати now|still|bigger|become|and|new|useful|structures|develop maintenant|encore|plus grande|devenir|et|nouvelles|utiles|structures|former ahora|aún|más grande|volverse|y|nuevas|útiles|estructuras|desarrollar nyní ještě více růst a vytvářet nové, užitečné struktury. agora fique ainda maior e forme estruturas novas e úteis. devenir encore plus grande et former de nouvelles structures utiles. mogła teraz stać się jeszcze większa i wykształcić nowe, użyteczne struktury. now grow even larger and develop new, useful structures. теперь могла стать еще больше и образовать новые, полезные структуры. pudo volverse aún más grande y desarrollar nuevas estructuras útiles. тепер стати ще більшою і формувати нові, корисні структури.

Die Gastzelle wurde unterdessen zum Kraftwerk der Wirtszelle. ta|komórka gościa|stała się|tymczasem|na|elektrownię|gospodarza|komórka |hostitelská buňka||mezitím|||| Гостевая|клетка|стала|тем временем|к|электростанции|хозяин|клетка |||||enerji santrali|| Гостинна|клітина|стала|тим часом|до|електростанцією|господарської|клітини the|guest cell|became|meanwhile|to the|power plant|of the|host cell la|cellule invitée|elle est devenue|entre-temps|en|centrale électrique|de la|cellule hôte la|célula huésped|se convirtió|entretanto|en|central eléctrica|de la|célula huésped Hostitelská buňka se mezitím stala výkonnou buňkou hostitelské buňky. A célula hospedeira, entretanto, tornou-se a potência da célula hospedeira. La cellule hôte est devenue entre-temps la centrale électrique de la cellule hôte. Komórka gościnna stała się tymczasem elektrownią komórki gospodarza. Meanwhile, the guest cell became the power plant of the host cell. Гостевая клетка тем временем стала электростанцией хозяин-клетки. La célula huésped se convirtió, mientras tanto, en la central eléctrica de la célula huésped. Гостинна клітина тим часом стала електростанцією господарської клітини.

Und diese Arbeitsteilung findet man bis heute in jeder tierischen Zelle. i|ta|podział pracy|znajduje|się|aż|do dziś|w|każdej|zwierzęcej|komórce ||dělba práce|||||||| и|эта|разделение труда|находит|человек|до|сегодня|в|каждой|животной|клетке і|ця|спеціалізація|знаходиться|людина|до|сьогодні|в|кожній|тваринній|клітині and|this|division of labor|finds|one|until|today|in|every|animal|cell et|cette|division du travail|on trouve|on|jusqu'à|aujourd'hui|dans|chaque|animale|cellule y|esta|división del trabajo|se encuentra|uno|hasta|hoy|en|cada|animal|célula A tato dělba práce se až dodnes nachází v každé živočišné buňce. E esta divisão do trabalho ainda pode ser encontrada hoje em cada célula animal. Et cette division du travail se retrouve encore aujourd'hui dans chaque cellule animale. A ta podział pracy można znaleźć do dziś w każdej komórce zwierzęcej. And this division of labor can still be found in every animal cell today. И эта специализация наблюдается до сих пор в каждой животной клетке. Y esta división del trabajo se encuentra hasta hoy en cada célula animal. І ця спеціалізація праці існує й донині в кожній тваринній клітині.

Vielleicht gibt es in der Milchstraße Mrd von Planeten, może|jest|to|w||Drodze Mlecznej|miliardy|planetów| возможно|есть|это|в|Галактике|Млечный путь|миллиарды|планет|планет можливо|є|це|в|Галактиці|Чумацький Шлях|мільярди|планет|планет maybe|there are|it|in|the|Milky Way|billions|of|planets peut-être|il y a|cela|dans|la|Voie lactée|milliards|de|planètes quizás|hay|ello|en|la|Vía Láctea|miles|de|planetas Snad v Mléčné dráze existují miliardy planet, Talvez existam bilhões de planetas na Via Láctea Peut-être qu'il y a des milliards de planètes dans la Voie lactée, Może w Drodze Mlecznej są miliardy planet, Maybe there are billions of planets in the Milky Way, Возможно, в Млечном Пути миллиарды планет, Quizás haya miles de millones de planetas en la Vía Láctea, Можливо, в Чумацькому Шляху є мільярди планет,

die vor Bakterien nur so wimmeln. które|przed|bakteriami|tylko|tak|roić się |||||hemží которые|от|бактерий|только|так|кишат |||||dolu olmak які|перед|бактеріями|тільки|так|кишать which|by|bacteria|only|so|swarm qui|devant|bactéries|seulement|si|grouillent que|ante|bacterias|solo|tan|abundan repleto de bactérias. qui grouillent de bactéries. które roi się od bakterii. teeming with bacteria. которые кишат бактериями. que están llenos de bacterias. які кишать бактеріями.

Wir Menschen kommen uns ziemlich klug vor. my|ludzie|przychodzimy|sobie|dość|mądry|przed ||||docela|| мы|люди|приходим|себе|довольно|умными|кажемся ми|люди|приходимо|собі|досить|розумними|здаємося we|humans|come|us|quite|clever|to nous|humains|venons|nous|assez|intelligents|paraître nosotros|humanos|venimos|nos|bastante|inteligentes|parece My lidé se nám zdají docela chytří. Nós, humanos, achamos que somos muito inteligentes. Nous, les humains, nous nous trouvons assez intelligents. Ludzie wydają się nam dość mądrzy. We humans think we are quite clever. Мы, люди, кажемся себе довольно умными. Los humanos nos sentimos bastante inteligentes. Ми, люди, здаємося досить розумними.

Wir sind ziemlich stolz auf unsere Kreuzworträtsel und Liebesromane. my|jesteśmy|dość|dumni|na|nasze|krzyżówki|i|romanse ||||||křížovky||romány o lásce мы|есть|довольно|горды|на|наши|кроссворды|и|любовные романы ||||||bulmacalar|| ми|є|досить|горді|на|наші|кросворди|і|любовні романи we|are|quite|proud|of|our|crosswords|and|romance novels nous|sommes|assez|fiers|sur|nos|mots croisés|et|romans d'amour nosotros|somos|bastante|orgullosos|de|nuestros|crucigramas|y|novelas románticas Jsme na naše křížovky a romány s láskou docela pyšní. Estamos muito orgulhosos de nossas palavras cruzadas e romances. Nous sommes assez fiers de nos mots croisés et de nos romans d'amour. Jesteśmy dość dumni z naszych krzyżówek i romansów. We are quite proud of our crossword puzzles and romance novels. Мы довольно гордимся нашими кроссвордами и любовными романами. Estamos bastante orgullosos de nuestros crucigramas y novelas románticas. Ми досить пишаємося нашими кросвордами та романами про кохання.

Aber ein großes Gehirn ist in der Evolution ale|duży|duży|mózg|jest|w|ewolucji| |||mozek|||| но|большой|большой|мозг|есть|в|| але|великий|великий|мозок|є|в|еволюції| but|a|big|brain|is|in|the|evolution mais|un|grand|cerveau|est|dans|l'|évolution pero|un|grande|cerebro|es|en|la|evolución Ale velký mozek je v evoluci Mas um grande cérebro está em evolução Mais un grand cerveau est dans l'évolution Ale duży mózg w ewolucji But a large brain is in evolution Но большой мозг в эволюции Pero un gran cerebro es en la evolución Але великий мозок у еволюції

Es ist zerbrechlich, es hilft nicht beim Kampf mit einem Bären to|jest|kruchy|to|pomaga|nie|w|walce|z|jednym|niedźwiedziem ||křehký||||||||medvědem это|есть|хрупкое|это|помогает|не|в|борьбе|с|одним|медведем це|є|крихке|це|допомагає|не|у боротьбі з|бій|з|одним|ведмедем it|is|fragile|it|helps|not|in the|fight|with|a|bear cela|est|fragile|cela|aide|pas|dans le|combat|avec|un|ours eso|es|frágil|eso|ayuda|no|en la|lucha|con|un|oso É frágil, não ajuda na luta contra um urso C'est fragile, ça n'aide pas à combattre un ours. Jest kruchy, nie pomaga w walce z niedźwiedziem. It is fragile, it does not help in a fight with a bear. Оно хрупкое, не помогает в борьбе с медведем. Es frágil, no ayuda en la lucha contra un oso. Воно крихке, не допомагає в боротьбі з ведмедем.

und es verbraucht wahnsinnig viel Energie. i|to|zużywa|niesamowicie|dużo|energii |||šíleně|| и|это|потребляет|безумно|много|энергия і|це|споживає|неймовірно|багато|енергія and|it|consumes|incredibly|much|energy et|cela|consomme|incroyablement|beaucoup|énergie y|eso|consume|increíblemente|mucha|energía e consome muita energia. Et ça consomme énormément d'énergie. I zużywa niesamowicie dużo energii. and it consumes an insane amount of energy. И оно потребляет невероятно много энергии. y consume una cantidad increíble de energía. І воно споживає неймовірно багато енергії.

um aus spitzen Stöcken eine Zivilisation zu entwickeln. aby|z|szpiczastych|kijów|cywilizację||do|rozwijać ||špičkových||||| чтобы|из|острых|палок|цивилизацию||чтобы|развивать ||üstün|sopalarla|||| щоб|з|尖尖|палок|цивілізацію|цивілізацію|щоб|розвивати to|from|pointed|sticks|a|civilization|to|to develop pour|de|pointus|bâtons|une|civilisation|à|développer para|de|puntiagudos|palos|una|civilización|a|desarrollar vyvinout civilizaci z ostrých klacků. desenvolver uma civilização a partir de varas afiadas. pour développer une civilisation à partir de bâtons pointus. aby rozwinąć cywilizację z ostrych kijów. to develop a civilization from sharp sticks. развить цивилизацию из острых палок. desarrollar una civilización a partir de palos afilados. щоб з гострих паличок розвинути цивілізацію.

Klug sein heißt nicht, dass man automatisch weit kommt. mądry|być|znaczy|nie|że|się|automatycznie|daleko|przychodzi být chytrý|||||||| умный|быть|значит|не|что|человек|автоматически|далеко|приходит розумний|бути|означає|не|що|людина||далеко|приходить clever|to be|means|not|that|one|automatically|far|comes intelligent|être|cela signifie|pas|que|on|automatiquement|loin|arrive inteligente|ser|significa|no|que|uno|automáticamente|lejos|llega Být chytrý neznamená, že se automaticky dostanete daleko. Ser inteligente não significa que você irá longe automaticamente. Être intelligent ne signifie pas qu'on réussit automatiquement. Bycie mądrym nie oznacza, że automatycznie się daleko zajdzie. Being smart doesn't mean that you automatically get far. Быть умным не значит автоматически далеко продвинуться. Ser inteligente no significa que automáticamente se llegue lejos. Бути розумним не означає, що ти автоматично далеко зайдеш.

ist viel gefährlicher als alles, was wir bisher überwunden haben. jest|dużo|niebezpieczniejszy|niż|wszystko|co|my|dotychczas|pokonaliśmy|mamy ||nebezpečnější||||||překonali| есть|намного|опаснее|чем|все|что|мы|до сих пор|преодолели|имели є|набагато|небезпечніший|ніж|все|що|ми|досі|подолали|маємо is|much|more dangerous|than|all|what|we|so far|overcome|have est|beaucoup|plus dangereux|que|tout|ce que|nous|jusqu'à présent|surmonté|avons es|mucho|más peligroso|que|todo|lo que|nosotros|hasta ahora|superado|hemos je mnohem nebezpečnější než všechno, co jsme dosud překonali. é muito mais perigoso do que qualquer coisa que superamos até agora. est beaucoup plus dangereux que tout ce que nous avons surmonté jusqu'à présent. jest znacznie bardziej niebezpieczny niż wszystko, co do tej pory pokonaliśmy. is much more dangerous than anything we have overcome so far. гораздо опаснее всего, что мы преодолели до сих пор. es mucho más peligroso que todo lo que hemos superado hasta ahora. є набагато небезпечнішим за все, що ми подолали до цього.

Sogar eine Katastrophe, die viele von uns tötet nawet|katastrofa||która|wielu|z|nas|zabija даже|катастрофа||которая|многих|из|нас|убивает навіть|одна|катастрофа|яка|багато|з|нас|вбиває even|a|catastrophe|which|many|of|us|kills même|une|catastrophe|qui|beaucoup de|parmi|nous|tue incluso|una|catástrofe|que|muchos|de|nosotros|mata Mesmo um desastre que mata muitos de nós Même une catastrophe qui tue beaucoup d'entre nous Nawet katastrofa, która zabije wielu z nas Even a catastrophe that kills many of us Даже катастрофа, которая убивает многих из нас Incluso una catástrofe que mate a muchos de nosotros Навіть катастрофа, яка вбиває багатьох з нас

und uns Tausende Jahre zurückwirft, könnte uns am Ende nichts anhaben. i|nas|tysiące|lat|cofa|mogłaby|nas|na|końcu|nic|zaszkodzić ||tisíce||vrátí||||||ublížit и|нам|тысячи|лет|отбрасывает|могло бы|нам|в|конце|ничего|повредить ||||geri atar||||||zarar vermek і|нам|тисячі|років|відкидає|могла б|нам|в|кінці|нічого|зашкодити and|us|thousands|years|throws back|could|us|at the|end|nothing|harm et|nous|milliers|années|renvoie|pourrait|nous|à|fin|rien|nuire y|a nosotros|miles|años|retrocede|podría|a nosotros|al|final|nada|hacer daño a vrátí nás tisíce let zpět, nemohlo by nám nakonec nic uškodit. e riportarci indietro di migliaia di anni, non potrebbe danneggiarci alla fine. e nos faz retroceder milhares de anos pode não nos prejudicar no final. et nous ramène des milliers d'années en arrière, pourrait finalement ne rien nous faire. i cofnęłaby nas o tysiące lat, na końcu nie mogłaby nam zaszkodzić. and sets us back thousands of years could ultimately do us no harm. и отбрасывает нас на тысячи лет назад, в конце концов, не сможет нам навредить. y nos retroceda miles de años, podría no hacernos nada al final. і відкидає нас на тисячі років назад, не зможе нам зашкодити в кінцевому підсумку.

Denn auch wenn wir Mio Jahre brauchen, bo|także|jeśli|my|miliony|lat|potrzebujemy потому что|также|если|мы|миллионы|лет|понадобятся |değilse de||||| адже|також|якщо|ми|мільйони|років|потребуємо for|also|if|we|million|years|need car|aussi|si|nous|millions|années|avons besoin porque|también|si|nosotros|millones|años|necesitamos Protože i když budeme potřebovat miliony let, Porque mesmo que leve milhões de anos Car même si nous avons besoin de millions d'années, Bo nawet jeśli potrzebujemy milionów lat, Because even if it takes us millions of years, Потому что, даже если нам понадобятся миллионы лет, Porque aunque necesitemos millones de años, Адже навіть якщо нам знадобиться мільйони років,

um uns wieder aufzurappeln, aby|nas|znowu|podnieść |||zase se postavit чтобы|нам|снова|встать на ноги |||kendimizi toparlamak щоб|нам|знову|піднятися to|us|again|to get back up pour|nous|à nouveau|nous relever para|a nosotros|de nuevo|levantarnos abychom se znovu postavili na nohy, para nos pegar novamente pour nous relever, aby się podnieść, to get back on our feet, чтобы снова встать на ноги, para volver a levantarnos, щоб знову піднятися,

sondern nur ein kleines Hindernis auf unserem Weg lecz|tylko|jedno|małe|przeszkoda|na|naszej|drodze ||||překážka||| а|только|одно|маленькое|препятствие|на|нашем|пути а лише|тільки|невеликий|маленьке|перешкода|на|нашому|шляху but|only|a|small|obstacle|on|our|way mais|seulement|un|petit|obstacle|sur|notre|chemin sino|solo|un|pequeño|obstáculo|en|nuestro|camino mas apenas um pequeno obstáculo em nosso caminho mais juste un petit obstacle sur notre chemin a jedynie mała przeszkoda na naszej drodze but just a small obstacle on our way а всего лишь небольшое препятствие на нашем пути sino solo un pequeño obstáculo en nuestro camino а лише маленька перешкода на нашому шляху

Für das Universum sind sogar Mio Jahre nur ein kurzer Augenblick. dla|to|wszechświat|są|nawet|miliony|lat|tylko|krótki||moment для|это|вселенная|являются|даже|миллион|лет|только|один|короткий|момент для|це|всесвіт|є|навіть|мільйони|роки|тільки|короткий|короткий|момент for|the|universe|are|even|million|years|only|a|short|moment pour|cela|univers|sont|même|millions|années|seulement|un|court|instant para|el|universo|son|incluso|millones|años|solo|un|corto|instante Para o universo, mesmo milhões de anos são apenas um breve momento. Pour l'univers, même des millions d'années ne sont qu'un court instant. Dla wszechświata nawet milion lat to tylko krótka chwila. For the universe, even millions of years are just a brief moment. Для Вселенной даже миллионы лет — это всего лишь короткий миг. Para el universo, incluso millones de años son solo un breve instante. Для Всесвіту навіть мільйони років - це лише короткий момент.

Sollte ein großer Filter wirklich noch vor uns liegen, powinien|jeden|wielki|filtr|naprawdę|jeszcze|przed|nami|leżeć mělo by|||||||| если бы|один|большой|фильтр|действительно|еще|перед|нами|лежать якщо має бути|один|великий|фільтр|справді|ще|перед|нами|лежати should|a|big|filter|really|still|before|us|lie devrait|un|grand|filtre|vraiment|encore|devant|nous|être debería|un|gran|filtro|realmente|aún|delante de|nosotros|estar Pokud by měl velký filtr opravdu ještě před námi ležet, Se um grande filtro ainda está à nossa frente, Si un grand filtre doit vraiment encore être devant nous, Jeśli przed nami naprawdę leży wielki filtr, If a great filter really lies ahead of us, Если большой фильтр действительно еще впереди, Si realmente hay un gran filtro delante de nosotros, Якщо великий фільтр дійсно ще попереду,

dann muss er so gefährlich sein, so alles vernichtend und mächtig, wtedy|musi|on|tak|niebezpieczny|być|tak|wszystko|niszczący|i|potężny ||||||||zničující||mocný тогда|должен|он|таким|опасным|быть|таким|все|уничтожающим|и|мощным ||||||||yıkıcı||güçlü тоді|мусить|він|таким|небезпечним|бути|таким|все|знищувальним|і|могутнім then|must|it|so|dangerous|be|so|all|destructive|and|powerful alors|doit|il|si|dangereux|être|si|tout|destructeur|et|puissant entonces|debe|él|tan|peligroso|ser|tan|todo|devastador|y|poderoso musí být tak nebezpečný, tak vše ničící a mocný, então ele deve ser tão perigoso, tão devastador e poderoso, alors il doit être si dangereux, si destructeur et puissant, to musi być on tak niebezpieczny, tak całkowicie niszczący i potężny, then it must be so dangerous, so utterly destructive and powerful, то он должен быть настолько опасным, настолько всеразрушающим и мощным, entonces debe ser tan peligroso, tan destructivo y poderoso, то він має бути настільки небезпечним, настільки все знищуючим і потужним,

dass er bereits über Mrd von Jahren hinweg, że|on|już|przez|miliardy|lat|lat|wzdłuż |||||||po что|он|уже|на протяжении|миллиардов|лет||в течение що|він|вже|протягом|мільярдів|років||на that|it|already|over|billion|of|years|over que|il|déjà|sur|milliards|d'années||à travers que|él|ya|durante|miles de millones|de|años|a lo largo de že už přes miliardy let, que por bilhões de anos ele qu'il a déjà détruit la plupart, voire toutes les civilisations, że przez miliardy lat, that it has already destroyed most or even all civilizations, что он уже на протяжении миллиардов лет, que ya ha destruido la mayoría o incluso todas las civilizaciones, що він вже протягом мільярдів років,

die meisten oder sogar alle Zivilisationen zerstört hat, większość|większość|lub|nawet|wszystkie|cywilizacje|zniszczone|ma ||||||zničil| большинство|или даже все||||цивилизации|уничтожил|он більшість|найбільші|або|навіть|всі|цивілізації|знищив|він the|most|or|even|all|civilizations|destroyed|has les|la plupart|ou|même|toutes|civilisations|détruites|a las|más|o|incluso|todas|civilizaciones|destruido|ha většinu nebo dokonce všechny civilizace zničil, destruiu a maioria ou mesmo todas as civilizações pendant des milliards d'années, zniszczył większość, a może nawet wszystkie cywilizacje, over billions of years. уничтожил большинство или даже все цивилизации, durante miles de millones de años, знищив більшість або навіть всі цивілізації,

Das ist eine ganz schön deprimierende Hypothese. to|jest|jedna|całkiem|ładna|depresyjna|hipoteza ||||||hypotéza это|есть|одна|совсем|красивое|депрессивная|гипотеза |||||depressif| це|є|одна|зовсім|гарна|депресивна|гіпотеза this|is|a|quite|beautiful|depressing|hypothesis cela|est|une|très|joli|déprimante|hypothèse eso|es es|una|muy|bonita|deprimente|hipótesis To je celkem deprimující hypotéza. Essa é uma hipótese bastante deprimente. C'est une hypothèse plutôt déprimante. To dość przygnębiająca hipoteza. That is quite a depressing hypothesis. Это довольно удручающая гипотеза. Esa es una hipótesis bastante deprimente. Це досить депресивна гіпотеза.

Sobald eine Spezies sich auf einem Planeten durchsetzt, jak tylko|jedna|gatunek|się|na|jednej|planecie|przetrwa |||||||prosadí как только|один|вид|себя|на|одном|планете|утверждается як тільки|одна|вид|себе|на|одному|планеті|утверджується as soon as|a|species|itself|on|a|planet|prevails dès que|une|espèce|se|sur|une|planète|elle s'impose tan pronto como|una|especie|se|en|un|planeta|se impone Uma vez que uma espécie se estabelece em um planeta, Dès qu'une espèce s'impose sur une planète, Gdy tylko jakiś gatunek zdominuje planetę, As soon as a species establishes itself on a planet, Как только вид закрепляется на планете, Tan pronto como una especie se establece en un planeta, Як тільки якийсь вид закріплюється на планеті,

ist ihr tödliches Schicksal schon besiegelt. jest|jej|śmiertelne|przeznaczenie|już|przypieczętowane |||osud||zpečetěno есть|ее|смертельное|судьба|уже|запечатано |||||mühürlenmiş є|її|смертельне|доля|вже|запечатане is|its|deadly|fate|already|sealed est|son|mortel|destin|déjà|scellé es es|su|mortal|destino|ya|sellado seu destino mortal já está selado. son destin mortel est déjà scellé. jego śmiertelny los jest już przesądzony. its deadly fate is already sealed. его смертная судьба уже предопределена. su destino mortal ya está sellado. його смертельна доля вже вирішена.

Eine Technologie, die so offensichtlich ist, technologia||która|tak|oczywista|jest ||||zřejmě| одна|технология|которая|так|очевидна|есть ||||açıkça| одна|технологія|яка|так|очевидна|є a|technology|which|so|obvious|is une|technologie|qui|si|évident|est una|tecnología|que|tan|obvia|es Uma tecnologia tão óbvia Une technologie qui est si évidente, Technologia, która jest tak oczywista, A technology that is so obvious, Технология, которая так очевидна, Una tecnología que es tan obvia, Технологія, яка є такою очевидною,

dass man zwangsläufig irgendwann darauf stößt, że|człowiek|nieuchronnie|kiedyś|na to|natrafia ||nevyhnutelně|||narazí что|человек|неизбежно|когда-нибудь|на это|наталкивается ||zorunlu olarak||| що|людина|неминуче|колись|на це|натрапляє that|one|inevitably|eventually|to it|encounters que|on|inévitablement|un jour|à cela|on tombe ||inevitablemente||en eso|se encuentra que em algum momento você inevitavelmente se depara com qu'on finit inévitablement par y tomber, że w końcu natrafia się na nią, that one inevitably encounters it at some point, что рано или поздно с ней сталкиваешься, que inevitablemente uno se topa con ella en algún momento, що рано чи пізно з нею стикаєшся,

die aber gleichzeitig so gefährlich ist, яка|але|одночасно|так|небезпечна|є ||simultaneously||| mas ao mesmo tempo tão perigoso mais qui est en même temps si dangereuse, ale jednocześnie jest tak niebezpieczna, but is at the same time so dangerous, но при этом она так опасна, pero que al mismo tiempo es tan peligrosa, але яка одночасно є такою небезпечною,

dass ihre Entdeckung unweigerlich zur Auslöschung führt. że|ich|odkrycie|nieuchronnie|do|zniszczenia|prowadzi |||nevyhnutelně||vyhlazení| что|их|открытие|неизбежно|к|уничтожению|приводит |||kaçınılmaz olarak||yok olmasına| що|їхнє|відкриття|неминуче|до|знищення|веде that|their|discovery|inevitably|to the|extinction|leads que|leur|découverte|inévitablement|à la|destruction|mène que|su|descubrimiento|inevitablemente|a la|destrucción|lleva que sua descoberta inevitavelmente leva à extinção. que leur découverte conduit inévitablement à l'extinction. że ich odkrycie nieuchronnie prowadzi do zagłady. that their discovery will inevitably lead to extinction. что их открытие неизбежно приведет к уничтожению. que su descubrimiento conducirá inevitablemente a la extinción. що їхнє відкриття неминуче призведе до знищення.

ein genetisch manipulierter Krankheitserreger. jeden|genetycznie|modyfikowany|patogen |||patogen один|генетически|модифицированный|патоген |||hastalık etmeni генетично|генетично|модифікований|збудник хвороби a|genetically|modified|pathogen un|génétiquement|modifié|agent pathogène un|genéticamente|modificado|patógeno um patógeno geneticamente modificado. un agent pathogène génétiquement modifié. genetycznie zmodyfikowany patogen. a genetically modified pathogen. генетически модифицированный патоген. un patógeno genéticamente modificado. генетично модифікований збудник хвороби.

Ein missglücktes Experiment, das die gesamte Atmosphäre abfackelt. jeden|nieudane|eksperyment|które|całą|całą|atmosferę|spali |nepovedený||||||spálí один|неудачный|эксперимент|который|всю|целую|атмосферу|сжигает один|невдале|експеримент|який|всю|всю|атмосферу|спалює a|failed|experiment|which|the|entire|atmosphere|incinerates un|raté|expérience|qui|l'|entière|atmosphère|brûle un|fallido|experimento|que|la|toda|atmósfera|quema Um experimento fracassado que queima toda a atmosfera. Une expérience ratée qui brûle toute l'atmosphère. Nieudane eksperyment, który spala całą atmosferę. A failed experiment that burns up the entire atmosphere. Неудачный эксперимент, который сжигает всю атмосферу. Un experimento fallido que quema toda la atmósfera. Не вдалий експеримент, який спалює всю атмосферу.

Oder eine superintelligente KI, die aus Versehen oder mit voller Absicht, albo|jeden|superinteligentna|AI|która|z|przypadkiem|albo|z|pełną|intencją ||||||omylem|||plnou|úmyslem или|одна|суперумная|ИИ|который|из|случайно|или|с|полной|целью ||süper zeki||||yanlışlıkla|ya da|||niyetle або|одна|суперінтелектуальна|ШІ|яка|з|помилки|або|з|повною|метою or|a|superintelligent|AI|which|by|accident|or|with|full|intent ou|une|superintelligente|IA|qui|par|accident|ou|avec|pleine|intention o|una|superinteligente|IA|que|por|error|o|con|plena|intención Ou uma IA superinteligente que, acidentalmente ou de propósito, Ou une IA superintelligente qui, par accident ou intentionnellement, Albo superinteligentna AI, która przez przypadek lub z pełną intencją, Or a superintelligent AI that accidentally or intentionally, Или суперумный ИИ, который случайно или намеренно, O una IA superinteligente que accidentalmente o intencionadamente, Або суперінтелектуальний ШІ, який випадково або навмисно,

Spezies, die ehrgeizig genug sind, um ihren Planeten zu erobern, gatunki|które|ambitne|wystarczająco|są|aby|ich|planet|do|zdobycia druh|||||||||dobýt виды|которые|амбициозные|достаточно|являются|чтобы|свой|планету|чтобы|завоевать види|які|амбітні|достатньо|є|щоб|свій|планету|до|завоювати species|that|ambitious|enough|are|to|their|planet|to|to conquer espèces|qui|ambitieuses|assez|sont|pour|leur|planète|à|conquérir especies|que|ambiciosas|suficiente|son|para|su|planeta|a|conquistar Espécie ambiciosa o suficiente para conquistar seu planeta Des espèces qui sont assez ambitieuses pour conquérir leur planète, Gatunki, które są wystarczająco ambitne, aby podbić swoją planetę, Species that are ambitious enough to conquer their planet, Виды, которые достаточно амбициозны, чтобы завоевать свою планету, Especies que son lo suficientemente ambiciosas como para conquistar su planeta, Види, які достатньо амбітні, щоб завоювати свою планету,

zerstören ihn früher oder später im Kampf um Ressourcen. niszczą|go|wcześniej|lub|później|w|walce|o|zasoby zničit|||||||| уничтожают|его|раньше|или|позже|в|борьбе|за|ресурсы знищують|його|раніше|або|пізніше|у|боротьбі|за|ресурси destroy|it|sooner|or|later|in the|struggle|for|resources détruisent|le|plus tôt|ou|plus tard|dans le|lutte|pour|ressources destruyen|lo|antes|o|después|en la|lucha|por|recursos destruí-lo mais cedo ou mais tarde na luta por recursos. la détruisent tôt ou tard dans la lutte pour les ressources. zniszczą ją prędzej czy później w walce o zasoby. will eventually destroy it in the struggle for resources. рано или поздно уничтожают её в борьбе за ресурсы. lo destruyen tarde o temprano en la lucha por los recursos. знищують її рано чи пізно в боротьбі за ресурси.

Vielleicht gibt es in jedem Ökosystem Kettenreaktionen, może|istnieje|to|w|każdym|ekosystemie|reakcje łańcuchowe ||||||řetězové reakce возможно|есть|это|в|каждом|экосистеме|цепные реакции ||||||zincirleme reaks можливо|є|це|в|кожному|екосистемі|ланцюгові реакції maybe|there are|it|in|every|ecosystem|chain reactions peut-être|il y a||dans|chaque|écosystème|réactions en chaîne quizás|hay|eso|en|cada|ecosistema|reacciones en cadena Talvez em todo ecossistema haja reações em cadeia, Peut-être qu'il existe dans chaque écosystème des réactions en chaîne, Może w każdym ekosystemie zachodzą reakcje łańcuchowe, Perhaps there are chain reactions in every ecosystem, Возможно, в каждой экосистеме есть цепные реакции, Quizás hay reacciones en cadena en cada ecosistema, Можливо, в кожній екосистемі є ланцюгові реакції,

um die Zusammensetzung ihrer Atmosphäre zu beeinflussen, щоб|склад|склад|її|атмосфера|щоб|впливати ||composition||||influence influenciar a composição de sua atmosfera, pour influencer la composition de son atmosphère, aby wpływać na skład swojej atmosfery, to influence the composition of its atmosphere, чтобы влиять на состав своей атмосферы, para influir en la composición de su atmósfera, щоб впливати на склад своєї атмосфери,

macht sie ihren Planeten mit 100%iger Wahrscheinlichkeit unbewohnbar. czyni|ona|jej|planet|z|100%|prawdopodobieństwo|niezamieszkały ||||||pravděpodobností|neobyvatelný делает|она|её|планету|с|100%-ной|вероятностью|необитаемым |||||yüzde yüz|| робить|вона|її|планету|з|100%-ою|ймовірністю|непридатним для життя makes|she|her|planet|with|100% probability|probability|uninhabitable elle rend|elle|son|planète|avec|100%|probabilité|inhabitable hace|ella|su|planeta|con|100%|probabilidad|inhabitable torna seu planeta inabitável com 100% de probabilidade. rendre sa planète inhabitable avec une probabilité de 100 %. czyni swoją planetę w 100% niezamieszkalną. makes her planet uninhabitable with 100% certainty. делает ее планету на 100% непригодной для жизни. hace que su planeta sea inhabitable con un 100% de probabilidad. робить свою планету на 100% непристосованою для життя.

Wenn der Filter noch vor uns liegt, steht es schlecht um uns. jeśli|ten|filtr|jeszcze|przed|nami|leży|stoi|to|źle|o|nas |||||||je|||| если|фильтр||еще|перед|нами|лежит|стоит|это|плохо|для|нас якщо|той|фільтр|ще|перед|нами|лежить|стоїть|це|погано|для|нас if|the|filter|still|before|us|lies|stands|it|badly|for|us si|le|filtre|encore|devant|nous|il se trouve|il en est|cela|mal|pour|nous si|el|filtro|aún|delante de|nosotros|está|está|es|mal|para|nosotros Pokud je filtr stále před námi, je to s námi špatné. Se o filtro ainda estiver à nossa frente, estamos em más condições. Si le filtre est encore devant nous, notre situation est mauvaise. Jeśli filtr jest jeszcze przed nami, to źle z nami. If the filter is still ahead of us, we are in bad shape. Если фильтр еще впереди, нам не поздоровится. Si el filtro aún está por delante de nosotros, estamos en problemas. Якщо фільтр ще попереду, нам погано.

Je häufiger sich Leben im Universum entwickelt, im|częściej|się|życie|w|wszechświecie|rozwija |častěji||||| чем|чаще|жизнь|жизнь|в|вселенной|развивается чим|частіше|життя|життя|в|всесвіті|розвивається the|more frequent|itself|life|in the|universe|develops je|plus souvent|se|vie|dans|univers|se développe cuanto|más frecuente|se|vida|en el|universo|desarrolle Quanto mais a vida se desenvolve no universo, Plus la vie se développe dans l'univers, Im częściej życie rozwija się we wszechświecie, The more often life develops in the universe, Чем чаще жизнь развивается во Вселенной, Cuanto más a menudo se desarrolla la vida en el universo, Чим частіше життя розвивається у Всесвіті,

und vor allem je fortgeschrittener und komplexer es ist, i|przed|wszystkim|im|bardziej zaawansowane|i|bardziej złożone|to|jest ||||pokročilejší|||| и|перед|всем|чем|более продвинутой|и|более сложной|она|является і|перед|усім|чим|більш розвиненим|і|складнішим|воно|є and|before|all|the|more advanced|and|more complex|it|is et|avant|tout|je|plus avancé|et|plus complexe|cela|est y|antes|que|cuanto|más avanzado|y|más complejo|es|es e especialmente quanto mais avançado e complexo for, et surtout plus elle est avancée et complexe, a przede wszystkim im bardziej zaawansowane i złożone jest, and especially the more advanced and complex it is, и, прежде всего, чем более продвинутой и сложной она является, y sobre todo, cuanto más avanzada y compleja es, і, перш за все, чим воно більш розвинене та складне,

desto wahrscheinlicher ist es, dass ein Filter noch vor uns liegt. tym|bardziej prawdopodobne|jest|to|że|filtr||jeszcze|przed|nami|leży |pravděpodobnější||||||||| тем|более вероятно|является|это|что|один|фильтр|еще|перед|нами|лежит тим|ймовірніше|є|це|що|один|фільтр|ще|перед|нами|лежить the|more likely|is|it|that|a|filter|still|before|us|lies d'autant|plus probable|est|cela|que|un|filtre|encore|avant|nous|se trouve por lo tanto|más probable|es||que|un|filtro|aún|antes|de nosotros|está mais provável é que um filtro ainda esteja à nossa frente. plus il est probable qu'un filtre se trouve encore devant nous. tym bardziej prawdopodobne, że filtr znajduje się jeszcze przed nami. the more likely it is that a filter lies ahead of us. тем более вероятно, что фильтр находится еще до нас. más probable es que un filtro esté aún por delante de nosotros. тим ймовірніше, що фільтр ще попереду.

Bakterien wären ungünstig, kleine Tiere schlimmer. bakterie|byłyby|niekorzystne|małe|zwierzęta|gorsze ||nepříznivé||| бактерии|были бы|неблагоприятны|маленькие|животные|хуже ||olumsuz||| бактерії|були б|несприятливі|маленькі|тварини|гірші bacteria|would be|unfavorable|small|animals|worse des bactéries|seraient|défavorables|petits|animaux|pires bacterias|serían|desfavorables|pequeños|animales|peores Bakterie by byly nepříznivé, malí živočichové horší. As bactérias seriam desfavoráveis, os pequenos animais seriam piores. Les bactéries seraient défavorables, les petits animaux pires. Bakterie byłyby niekorzystne, małe zwierzęta gorsze. Bacteria would be unfavorable, small animals worse. Бактерии были бы неблагоприятными, маленькие животные - хуже. Las bacterias serían desfavorables, los pequeños animales peores. Бактерії були б несприятливими, маленькі тварини ще гіршими.

Intelligentes Leben beängstigend und ganze Ruinen katastrophal. inteligentne|życie|przerażające|i|całe|ruiny|katastrofalne ||děsivé|||| разумная|жизнь|пугающе|и|целые|руины|катастрофично інтелектуальне|життя|лякаюче|і|цілі|руїни|катастрофічні intelligent|life|frightening|and|whole|ruins|catastrophic intelligent|vie|effrayant|et|entières|ruines|catastrophiques vida inteligente|vida|aterradora|y|enteras|ruinas|catastróficas Inteligentní život děsivý a celé ruiny katastrofální. Vida inteligente assustadora e ruínas inteiras catastróficas. La vie intelligente est effrayante et les ruines entières catastrophiques. Inteligentne życie przerażające, a całe ruiny katastrofalne. Intelligent life frightening and entire ruins catastrophic. Интеллектуальная жизнь пугает, а целые руины катастрофичны. La vida inteligente sería aterradora y las ruinas enteras catastróficas. Розумне життя лякає, а цілі руїни катастрофічні.

Am günstigsten wäre es für uns, wenn der Mars unfruchtbar ist, naj|korzystnym|byłoby|to|dla|nas|jeśli|Mars||jałowy|jest |nejvýhodnější||||||||neúrodný| для|наиболее благоприятно|было бы|это|для|нас|если|Марс||бесплоден|будет |||||||||verimsiz| найбільш|вигідно|було б|це|для|нас|якщо|червоний|Марс|безплідний|є the|most favorable|would be|it|for|us|if|the|Mars|barren|is le|plus favorable|serait|cela|pour|nous|si|la|Mars|stérile|est lo más|favorable|sería|eso|para|nosotros|si|el|Marte|estéril|es Nejvýhodnější by pro nás bylo, kdyby Mars byl neúrodný. Seria melhor para nós se Marte fosse estéril, Le mieux pour nous serait que Mars soit stérile, Najlepiej byłoby dla nas, gdyby Mars był jałowy, It would be most favorable for us if Mars is barren, Для нас было бы лучше, если бы Марс был бесплодным, Lo más favorable para nosotros sería que Marte sea estéril, Найкраще для нас було б, якби Марс був безплідним,

Europas Ozeane tot und die Arme der Milchstraße europejskie|oceany|martwe|i|ramiona||galaktyki|Drogi Mlecznej |||||paže|| европейские|океаны|мертвы|и|руки||Млечного| європейські|океани|мертві|і|руки||галактики|Чумацький Шлях Europe's|oceans|dead|and|the|arms|of the|Milky Way des océans européens|océans|morts|et|les|bras|de la|Voie lactée de Europa|océanos|muertos|y|los|brazos|de la|Vía Láctea Os oceanos da Europa mortos e os braços da Via Láctea les océans d'Europe morts et les bras de la Voie lactée. oceany Europy martwe, a ramiona Drogi Mlecznej Europa's oceans dead and the arms of the Milky Way океаны Европы мертвы, а руки Млечного Пути los océanos de Europa muertos y los brazos de la Vía Láctea океани Європи мертві, а руки Чумацького Шляху

nichts als leere Ozeane und tote Kontinente beherbergen. нічого|крім|порожні|океани|і|мертві|континенти|прихистити ||empty|||dead|continents|harbor abrigam nada além de oceanos vazios e continentes mortos. rien que des océans vides et des continents morts. nic tylko puste oceany i martwe kontynenty. nothing but empty oceans and dead continents. ничего, кроме пустых океанов и мертвых континентов. nada más que océanos vacíos y continentes muertos albergan. нічого, крім порожніх океанів і мертвих континентів.

Wir hoffen, dass es Mrd von leeren Planeten gibt, ми|сподіваємось|що|їх|мільярди|порожніх||планет|є |hope|||millions||empty|| Esperamos que existam bilhões de planetas vazios Nous espérons qu'il existe des milliards de planètes vides, Mamy nadzieję, że istnieją miliardy pustych planet, We hope that there are billions of empty planets, Мы надеемся, что есть миллиарды пустых планет, Esperamos que haya miles de millones de planetas vacíos, Ми сподіваємося, що існують мільярди порожніх планет,

die nur darauf warten, entdeckt und bewohnt zu werden. які|тільки|на те|чекають|відкриті|і|населений|щоб|стати ||thereupon||||inhabited|| apenas esperando para ser descoberto e habitado. qui n'attendent que d'être découvertes et habitées. które tylko czekają na odkrycie i zasiedlenie. just waiting to be discovered and inhabited. которые только и ждут, чтобы быть открытыми и заселенными. que solo están esperando ser descubiertos y habitados. які лише чекають на те, щоб бути відкритими та заселеними.

Mrd neuer Heimatplaneten, die bereit sind für unsere Ankunft. мільярди|нових|планет|які|готові|є|для|нашої|прибуття ||home planets||ready||||arrival mil milhões de planetas da nova casa prontos para a nossa chegada. Des milliards de nouvelles planètes habitables, prêtes pour notre arrivée. Miliardy nowych planet domowych, które są gotowe na nasze przybycie. Billions of new home planets, ready for our arrival. Миллиарды новых планет для жилья, готовых к нашему приходу. Miles de millones de nuevos planetas hogar, que están listos para nuestra llegada. Мільярди нових планет для життя, які готові до нашого приходу.

Untertitel: ARD Text im Auftrag von Funk (2018) napisy|ARD|tekst|w|zlecenie|od|Funk субтитры|ARD|текст|в|задании|от|Funk субтитри|ARD|текст|в|замовлення|від|Funk subtitles|ARD|text|in the|commission|by|Funk sous-titres|ARD|texte|dans le|commande|de|Funk subtítulos|ARD|texto|en|encargo|de|Funk Sous-titres : ARD Text pour le compte de Funk (2018) Napisy: ARD Text na zlecenie Funk (2018) Subtitle: ARD Text on behalf of Funk (2018) Субтитры: ARD Text по заказу Funk (2018) Subtítulos: ARD Text por encargo de Funk (2018) Субтитри: ARD Text за замовленням Funk (2018)

PAR_TRANS:gpt-4o-mini=4.21 PAR_CWT:AvJ9dfk5=3.7 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=3.7 PAR_CWT:AvJ9dfk5=10.39 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=5.39 PAR_CWT:At6kel7p=11.89 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=3.87 PAR_CWT:B7ebVoGS=7.94 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=2.16 PAR_CWT:B7ebVoGS=6.49 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.65 PAR_CWT:B7ebVoGS=5.92 fr:AvJ9dfk5 pl:AvJ9dfk5 en:At6kel7p ru:B7ebVoGS es:B7ebVoGS uk:B7ebVoGS openai.2025-02-07 ai_request(all=84 err=0.00%) translation(all=165 err=0.00%) cwt(all=1174 err=3.24%)