Der gründlichste Weg unser Universum zu zerstören – Das Falsche Vakuum The Most Thorough Way to Destroy Our Universe - The False Vacuum La forma más completa de destruir nuestro universo: el falso vacío Le moyen le plus minutieux de détruire notre univers - Le faux vide A Maneira Mais Completa de Destruir Nosso Universo - O Falso Vácuo Самый тщательный способ уничтожить нашу Вселенную - Ложный вакуум Evrenimizi Yok Etmenin En Kapsamlı Yolu - Yanlış Boşluk 毁灭我们宇宙的最彻底的方法——假真空

Was wäre, wenn das Universum What if the universe E se o universo Ya evren

einen eingebauten Selbstzerstörungsknopf hat, has a built-in self-destruct button, tem um botão de autodestruição embutido, yerleşik bir kendi kendini yok etme düğmesine sahiptir,

der alles so gründlich zerstören kann, who can destroy everything so thoroughly que puede destruir todo tan a fondo que pode destruir tudo tão completamente kim her şeyi bu kadar iyice yok edebilir

dass kein Teilchen mehr auf dem anderen bleibt und Leben, that no particle remains on the other and life, que ninguna partícula quede sobre la otra y la vida, que nenhuma partícula permanece na outra e a vida, hiçbir zerrenin diğerinde ve yaşamda kalmadığını,

so wie wir es kennen, nirgendwo mehr möglich ist. as we know it is nowhere possible. tal como lo conocemos, ya no es posible en ninguna parte. como a conhecemos, não é mais possível em nenhum lugar. bildiğimiz gibi, artık hiçbir yerde mümkün değil.

Das wäre die ultimative ökologische Katastrophe, der Vakuumzerfall. That would be the ultimate ecological catastrophe, the vacuum collapse. Esa sería la catástrofe ecológica definitiva, la descomposición del vacío. Essa seria a catástrofe ecológica final, o colapso do vácuo. Bu, nihai ekolojik felaket, vakum bozunması olacaktır.

* Intro * *giriş*

Um zu verstehen, wie so etwas möglich ist, To understand how such a thing is possible Para entender como tal coisa é possível Bunun nasıl mümkün olduğunu anlamak için,

müssen wir uns zuerst zwei Prinzipien ansehen: önce iki ilkeye bakmamız gerekiyor:

1\. Energieniveaus. 1\\. níveis de energia. 1\\. enerji seviyeleri. In der Physik hat alles ein bestimmtes Energieniveau. In physics everything has a certain energy level. Na física, tudo tem um certo nível de energia. Fizikte her şeyin belli bir enerji düzeyi vardır.

Je höher dieses Niveau ist, The higher this level is Quanto maior este nível é Bu seviye ne kadar yüksekse

desto mehr Energie steckt in einem System. the more energy is in a system. mais energia há em um sistema. bir sistemde daha fazla enerji vardır.

Holz hat zum Beispiel ein sehr hohes Energieniveau. Por exemplo, a madeira tem um nível de energia muito alto. Örneğin ahşabın çok yüksek bir enerji seviyesi vardır.

Verbrennt man es, wird die Energie, Se você queimar, a energia Eğer onu yakarsan, enerji

die in seinen chemischen Bindungen steckt, que está em suas ligações químicas, kimyasal bağlarında bulunan,

in Form von Wärme freigesetzt. released in the form of heat. liberado na forma de calor. ısı şeklinde salınır.

Die Asche, die übrig bleibt, hat ein niedrigeres Energieniveau. A cinza que resta tem um nível de energia mais baixo. Kalan kül daha düşük bir enerji seviyesine sahiptir.

2\. Stabilität. 2\\. Estabilidade. 2\\. İstikrar. Alles im Universum strebt seinen Grundzustand an, Everything in the universe strives for its basic state, Todo en el universo lucha por su estado fundamental, Tudo no universo se esforça por seu estado básico, Evrendeki her şey temel durumu için çabalar,

den Zustand mit der geringsten möglichen Energie the state with the lowest possible energy o estado com a menor energia possível mümkün olan en düşük enerjiye sahip durum

und der größtmöglichen Stabilität. and the greatest possible stability. e a maior estabilidade possível. ve mümkün olan en yüksek kararlılık.

Ein Ball, der auf einem Hügel liegt, ist zum Beispiel instabil. Por ejemplo, una pelota que se encuentra sobre una colina es inestable. Por exemplo, uma bola deitada em uma colina é instável. Örneğin, bir tepe üzerinde duran bir top kararsızdır.

Er verfügt über ein hohes Maß an potentieller Energie. He has a high level of potential energy. Tiene un alto nivel de energía potencial. Ele tem um alto nível de energia potencial. Yüksek düzeyde potansiyel enerjiye sahiptir.

Wird er gestört, rollt er ins Tal Si se le molesta, rueda hacia el valle. Se ele é perturbado, ele rola para o vale Rahatsız olursa vadiye yuvarlanır.

und seine potentielle Energie wird dabei freigesetzt. and its potential energy is released. e sua energia potencial é liberada no processo. ve potansiyel enerjisi bu süreçte açığa çıkar.

Er hat jetzt seinen Grundzustand erreicht und bleibt liegen. It has now reached its basic state and remains lying. Ahora ha alcanzado su estado básico y se queda donde está. Ele agora atingiu seu estado básico e permanece onde está. Şimdi temel durumuna ulaştı ve olduğu yerde kalıyor.

Alles im Universum folgt diesen zwei Prinzipien. Tudo no universo segue esses dois princípios. Evrendeki her şey bu iki ilkeye uyar.

Befindet sich ein System in einem Zustand höherer Energie, If a system is in a state of higher energy, Quando um sistema está em um estado de energia mais alto, Bir sistem daha yüksek bir enerji durumundayken,

dann ist es instabil und möchte diese Energie loswerden, então é instável e quer se livrar dessa energia, o zaman kararsızdır ve bu enerjiden kurtulmak ister,

um stabil zu werden. to become stable. para se tornar estável. kararlı hale gelmek

Und das trifft auf alle Systeme zu, And that applies to all systems E isso se aplica a todos os sistemas Ve bu tüm sistemler için geçerlidir

sogar auf die in der bizarren Welt der Quantenmechanik. incluso aquellos en el extraño mundo de la mecánica cuántica. mesmo aqueles no mundo bizarro da mecânica quântica. kuantum mekaniğinin tuhaf dünyasındakiler bile.

Wenn unser aktuelles Physikverständnis korrekt ist, If our current understanding of physics is correct, Se nossa compreensão atual da física estiver correta, Mevcut fizik anlayışımız doğruysa,

dann werden die Eigenschaften des Universums then the properties of the universe então as propriedades do universo o zaman evrenin özellikleri

von Quantenfeldern bestimmt. determined by quantum fields. determinado por campos quânticos. kuantum alanları tarafından belirlenir.

Stell sie dir am besten als die Regeln des Universums vor. Best to think of them as the rules of the universe. É melhor pensar neles como as regras do universo. Onları evrenin kuralları olarak düşünmek en iyisidir.

Sie legen fest, wie sich alle Teilchen verhalten They determine how all particles behave Eles determinam como todas as partículas se comportam Tüm parçacıkların nasıl davrandığını belirlerler

und miteinander interagieren. e interagir uns com os outros. ve birbirleriyle etkileşime girerler.

Auch sie wollen das niedrigste Energieniveau, They too want the lowest energy level Eles também querem o nível de energia mais baixo, Onlar da en düşük enerji seviyesini istiyorlar,

den sogenannten Vakuumzustand, erreichen. the so-called vacuum state. el llamado estado de vacío. o chamado estado de vácuo. sözde vakum durumu.

Das hat aber nichts mit dem Vakuum im Weltraum zu tun, But that has nothing to do with the vacuum in space, Pero eso no tiene nada que ver con el vacío en el espacio, Mas isso não tem nada a ver com o vácuo no espaço, Ama bunun uzaydaki boşlukla hiçbir ilgisi yok,

die Begriffe sind nur ähnlich, the terms are just similar os termos são semelhantes terimler sadece benzer

weil Wissenschaftler nicht besonders gut mit Benennungen sind. because scientists aren't very good at naming. porque os cientistas não são muito bons com nomes. çünkü bilim adamları isimlendirme konusunda pek iyi değiller.

Wir gehen davon aus, We assume that, Assumimos que, varsayıyoruz ki,

dass sich alle Felder in ihrem Vakuumzustand befinden. that all fields are in their vacuum state. que todos los campos están en su estado de vacío. que todos os campos estão em seu estado de vácuo. tüm alanların boşluk halinde olduğunu.

Alle! Außer einem vielleicht: All! Except maybe one: Tudo! Exceto talvez um: Herşey! Belki biri hariç:

Es könnte sein, dass das Higgs-Feld nicht stabil, It could be that the Higgs field is not stable, Puede ser que el campo de Higgs no sea estable, Pode ser que o campo de Higgs não seja estável, Higgs alanı kararlı olmayabilir,

sondern metastabil ist, also nur so tut, als wäre es komplett stabil, but is metastable, i.e. just pretending to be completely stable, pero es metaestable, es decir, solo pretende que es completamente estable, mas é metaestável, ou seja, apenas finge que é completamente estável, ancak yarı kararlıdır, yani yalnızca tamamen kararlıymış gibi davranır,

es aber gar nicht ist. but it is not at all. mas não é. ama değil.

Das wäre dann ein falsches Vakuum. That would be a false vacuum. Eso sería un falso vacío. Isso seria um falso vácuo. Bu sahte bir boşluk olurdu.

Das Higgs-Feld ist dafür verantwortlich, The Higgs field is responsible for O campo de Higgs é responsável por Higgs alanı şunlardan sorumludur:

dass Teilchen Masse haben und beeinflusst damit, that particles have mass and thus influence que las partículas tienen masa y por lo tanto influye que as partículas têm massa e, portanto, influencia parçacıkların kütlesi vardır ve dolayısıyla etkiler

wie sich fast alles im Universum verhält. how almost everything behaves in the universe. como quase tudo se comporta no universo. evrendeki neredeyse her şeyin nasıl davrandığını.

Was wäre also, So what if E daí se Peki ya eğer

wenn sich das Higgs-Feld in einem falschen Vakuum befindet? when the Higgs field is in a wrong vacuum? si el campo de Higgs está en un falso vacío? se o campo de Higgs está em um falso vácuo? Higgs alanı yanlış bir boşluktaysa?

Denk nochmal an unseren Ball zurück und stell dir vor, Think back to our ball and imagine Piense en nuestra pelota e imagine Pense na nossa bola e imagine Topumuzu tekrar düşünün ve hayal edin

er wäre das Higgs-Feld. he would be the Higgs field. seria o campo de Higgs. Higgs alanı olurdu.

Der Ball hat vielleicht noch nicht das tiefste Tal, The ball may not have the deepest valley yet Puede que la pelota aún no tenga el valle más profundo, A bola pode não ter o vale mais profundo ainda Top henüz en derin vadiye sahip olmayabilir,

also den Grundzustand, erreicht. i.e. the basic state. es decir, el estado básico. ou seja, o estado básico. yani temel durum.

Vielleicht gibt es ein noch tiefer gelegenes Tal, Perhaps there is a valley even lower Tal vez hay un valle aún más bajo Talvez haja um vale ainda mais baixo Belki daha aşağıda bir vadi vardır

in das er rollen könnte. that he could roll into. dans lequel il pourrait rouler. que ele poderia rolar. içine yuvarlanabileceği.

Das würde bedeuten, dass im Higgs-Feld Eso significaría que en el campo de Higgs Cela signifierait que dans le champ de Higgs Isso significaria que no campo de Higgs Bu, Higgs alanında şu anlama gelir:

noch potentielle Energie steckt, die freigesetzt werden will. there is still potential energy that needs to be released. todavía hay energía potencial que quiere ser liberada. il y a encore de l'énergie potentielle qui ne demande qu'à être libérée. ainda há energia potencial que precisa ser liberada. hala salıverilmek isteyen potansiyel enerji var.

Dann wäre das Higgs-Feld wie ein Stück Holz, Entonces el campo de Higgs sería como un trozo de madera Então o campo de Higgs seria como um pedaço de madeira O zaman Higgs alanı bir tahta parçası gibi olurdu.

das mit Benzin übergossen ist, bereit das Universum abzufackeln. doused with gasoline, ready to torch the universe. encharcado com gasolina, pronto para incendiar o universo. evreni yakmaya hazır benzine bulanmış.

Ein zufälliges Ereignis, wie ein Quantentunnel, A random event, like a quantum tunnel, Un evento aleatorio, como un túnel cuántico, Um evento aleatório, como um túnel quântico, Kuantum tüneli gibi rastgele bir olay,

könnte die potentielle Energie des Higgs-Felds freisetzen. Higgs alanının potansiyel enerjisini serbest bırakabilir.

Das könnte jederzeit und ohne Vorwarnung passieren. That could happen at any time and without warning. Esto podría suceder en cualquier momento y sin previo aviso. Cela peut arriver à tout moment et sans avertissement. Isso pode acontecer a qualquer momento e sem aviso prévio. Bu herhangi bir zamanda ve uyarı yapılmadan gerçekleşebilir.

Wenn irgendwo im Raum dieser Vakuum-Zerfall beginnt, If somewhere in space this vacuum decay starts, Si en algún lugar del espacio comienza este decaimiento del vacío, Si quelque part dans l'espace, cette désintégration du vide commence, Se em algum lugar no espaço esse decaimento do vácuo começar, Uzayda bir yerde bu vakum bozunması başlarsa,

gibt es kein Zurück mehr. there is no turning back. não há volta. geri dönüş yok.

Das Higgs-Feld stürzt geradezu in den niedrigeren Energiezustand The Higgs field is plummeting to the lower energy state O campo de Higgs está despencando para o estado de energia mais baixo Higgs alanı daha düşük enerji durumuna düşüyor

und setzt riesige Mengen von Energie frei. and releases huge amounts of energy. e libera grandes quantidades de energia. ve büyük miktarda enerji açığa çıkarır.

Dank dieser Energie kann jetzt auch der umliegende Raum Thanks to this energy, the surrounding space can now Graças a esta energia, o espaço circundante pode agora também Bu enerji sayesinde çevredeki alan da artık

in das "echte Vakuum" übergehen und noch mehr Energie freisetzen. pass into the "real vacuum" and release even more energy. en el "vacío real" y liberar aún más energía. mova-se para o "vácuo real" e libere ainda mais energia. "gerçek boşluğa" girin ve daha da fazla enerji bırakın.

Eine Blase des neuen, stabilen Higgs-Felds A bubble of the new, stable Higgs field Uma bolha do novo e estável campo de Higgs Yeni, kararlı Higgs alanının balonu

breitet sich mit Lichtgeschwindigkeit in alle Richtungen aus. spreads out in all directions at the speed of light. se propage dans toutes les directions à la vitesse de la lumière. se espalha em todas as direções na velocidade da luz. her yöne ışık hızında yayılır.

Das ist so, als würde man ein Meer aus Benzin, It's like walking into a sea of gasoline É como dirigir um mar de gasolina Benzin denizini sürmek gibi

so groß wie das Universum, in Brand setzen. as big as the universe, set on fire. grand comme l'univers, s'enflammer. tão grande quanto o universo, incendiá-lo. evren kadar büyük, ateşe verin.

Die Blase ist von einer Energieschicht umgegeben, The bubble is surrounded by a layer of energy A bolha é cercada por uma camada de energia, Kabarcık bir enerji katmanı ile çevrilidir,

die alles auf ihrem Weg verschlingt. that devours everything in its path. qui engloutit tout sur son passage. que devora tudo em seu caminho. yoluna çıkan her şeyi yutar.

Alles, was sie berührt, wird ausradiert. Everything it touches is erased. Tout ce qu'elle touche est effacé. Tudo que toca é apagado. Dokunduğu her şey silinecek.

Die Blase wächst so immer weiter, The bubble keeps growing La burbuja sigue creciendo A bolha continua crescendo Balon büyümeye devam ediyor

bis in die Unendlichkeit und löscht dabei das gesamte Universum aus. to infinity and in doing so wipes out the entire universe. hasta el infinito, acabando con todo el universo en el proceso. ao infinito e, ao fazer isso, destrói todo o universo. sonsuza kadar, bu süreçte tüm evreni yok ederek.

Es gibt keinerlei Vorwarnung. There is no advance warning. Il n'y a aucun avertissement. Não há aviso prévio. Ön uyarı yok.

Aber, weil sich die Blase so schnell ausbreitet, But because the bubble is spreading so fast Mais, parce que la bulle se propage si vite, Mas porque a bolha está se espalhando tão rápido Ama balon çok hızlı yayıldığı için

hätten wir sowieso keine Chance. we wouldn't have a chance anyway. nós não teríamos uma chance de qualquer maneira. zaten hiç şansımız olmayacaktı.

Unser Untergang würde sich im Bruchteil einer Sekunde vollziehen. Our downfall would take place in a split second. Notre chute se produirait en une fraction de seconde. Nossa queda aconteceria em uma fração de segundo. Ölümümüz bir salisede gerçekleşecekti.

Aber Moment, es kommt noch schlimmer. But wait a minute, it gets worse. Mais attendez, il y a pire. Mas espere um minuto, fica pior. Ama bekleyin, daha da kötüleşiyor.

Wenn sich das Energieniveau des Higgs-Felds ändert, When the energy level of the Higgs field changes, Lorsque le niveau d'énergie du champ de Higgs change, Quando o nível de energia do campo de Higgs muda, Higgs alanının enerji seviyesi değiştiğinde,

dann ändern sich auch alle physikalischen Gegebenheiten. then all physical conditions also change. alors toutes les conditions physiques changent aussi. então todas as condições físicas mudam. sonra tüm fiziksel koşullar değişir.

Im Innern der Blase, im "echten Vakuum", Inside the bubble, in the "real vacuum" A l'intérieur de la bulle, dans le "vrai vide", Dentro da bolha, no "vácuo real" Balonun içinde, "gerçek boşlukta",

werden die physikalischen Karten ganz neu gemischt: the physical cards are completely reshuffled: les cartes physiques sont complètement redistribuées : os cartões físicos são completamente reorganizados: fiziksel kartlar tamamen yeniden karıştırılır:

Das Verhalten von Elementarteilchen, die Bindungseigenschaften von Atomen, The behavior of elementary particles, the bonding properties of atoms, O comportamento das partículas elementares, as propriedades de ligação dos átomos, Temel parçacıkların davranışı, atomların bağlanma özellikleri,

wie Chemikalien reagieren, how chemicals react como os produtos químicos reagem kimyasallar nasıl tepki verir

der Vakuum-Zerfall zerstört alle chemischen Grundlagen. the vacuum decay destroys all chemical bases. la désintégration sous vide détruit toutes les bases chimiques. a desintegração a vácuo destrói todas as bases químicas. vakum bozunması tüm kimyasal bazları yok eder.

Und Leben, wie wir es kennen, wird für immer unmöglich. And life as we know it becomes forever impossible. Et la vie telle que nous la connaissons devient à jamais impossible. E a vida como a conhecemos torna-se impossível para sempre. Ve bildiğimiz şekliyle hayat sonsuza dek imkansız hale gelir.

Aber wir wissen natürlich nicht, But of course we don't know Mas é claro que não sabemos Ama tabii ki bilmiyoruz

wie das "echte Vakuum" tatsächlich aussieht. what the "real vacuum" actually looks like. à quoi ressemble réellement le "vrai vide". como o "vácuo real" realmente se parece. "gerçek boşluk" aslında neye benziyor.

Vielleicht ist es eine Art Schattenwelt der unseren. Maybe it's a kind of shadow world of ours. C'est peut-être une sorte de monde d'ombre du nôtre. Talvez seja uma espécie de mundo de sombras nosso. Belki de bizim bir tür gölge dünyamızdır.

Oder auch nicht. Ou não. Ya da değil.

Wer weiß. Who knows. Quem sabe. Kim bilir.

Sollte es zu einem Vakuum-Zerfall kommen, Should vacuum decay occur, Caso ocorra decaimento do vácuo, Vakum bozunması meydana gelirse,

sind die Aussichten ziemlich entmutigend. the prospects are pretty daunting. as perspectivas são bastante assustadoras. beklentiler oldukça göz korkutucu.

Aber grusel dich nicht zu sehr. But don't get too scared. Mas não fique muito assustado. Ama çok korkma.

Das falsche Vakuum ist nichts als Spekulation The false vacuum is nothing but speculation Le faux vide n'est que spéculation O falso vácuo não passa de especulação Sahte boşluk spekülasyondan başka bir şey değildir

auf Grundlage unseres aktuellen, vielleicht falschen Verständnis based on our current, perhaps incorrect, understanding com base em nossa compreensão atual, talvez incorreta, mevcut, belki de yanlış anlayışımıza dayanarak

von Teilchenphysik. of particle physics. da física de partículas. parçacık fiziği.

Es ist ein bisschen so, It's a bit like that É um pouco como biraz gibi

als würde man einen Kontinent mit dem Lineal vermessen. like measuring a continent with a ruler. comme si on mesurait un continent avec une règle. como medir um continente com uma régua. bir kıtayı cetvelle ölçmek gibi.

Möglich ist es, aber am Ende liegt man vielleicht knapp daneben. It is possible, but in the end you might be just off the mark. C'est possible, mais au final, on peut se tromper de peu. É possível, mas no final você pode errar o alvo. Bu mümkün, ama sonunda yanılıyor olabilirsiniz.

Im Moment wissen wir nicht, ob der Vakuum-Zerfall Realität ist At the moment we don't know if vacuum decay is a reality Pour l'instant, nous ne savons pas si la désintégration du vide est une réalité No momento não sabemos se o decaimento do vácuo é uma realidade Şu anda vakum bozunmasının gerçek olup olmadığını bilmiyoruz.

oder nichts als ein Schauermärchen. or nothing but a horror tale. ou rien d'autre qu'une histoire à dormir debout. ou nada além de uma história de terror. ya da bir korku hikayesinden başka bir şey değil.

Und auch, wenn sich schon ein paar Todesblasen gebildet haben sollten, And even if a few death bubbles should have already formed, Et même si quelques bulles de mort se sont déjà formées, E mesmo que algumas bolhas mortais já devam ter se formado, Ve birkaç ölüm baloncuğu çoktan oluşmuş olsa bile,

das Universum ist so groß, o universo é tão grande evren çok büyük

dass sie vielleicht erst in Mrd von Jahren bei uns ankommen. that they may not reach us for billions of years. qu'ils n'arriveront peut-être pas chez nous avant des milliards d'années. que eles podem não nos alcançar por um bilhão de anos. milyarlarca yıl bize ulaşamayabilirler.

Und wenn sie weit genug weg sind, And when they're far enough away E quando eles estão longe o suficiente Ve yeterince uzakta olduklarında

kommen sie selbst mit Lichtgeschwindigkeit, come yourself at the speed of light, ils arrivent eux-mêmes à la vitesse de la lumière, vêm na velocidade da luz eles mesmos kendileri ışık hızıyla gel

nicht gegen die Ausdehnung des Universums an not against the expansion of the universe ne s'oppose pas à l'expansion de l'univers não contra a expansão do universo evrenin genişlemesine karşı değil

und werden uns niemals erreichen. and will never reach us. e nunca chegará até nós. ve bize asla ulaşamayacak.

Der Vakuum-Zerfall ist zwar eine schöne Gruselgeschichte, The vacuum decay is a nice scary story, La désintégration du vide est certes une belle histoire d'horreur, Embora a decadência do vácuo seja uma bela história assustadora, Vakum bozunması güzel ve korkutucu bir hikaye olsa da,

es gibt aber andere Dinge, vor denen wir viel mehr Angst haben sollten. but there are other things that we should be much more afraid of. mas há outras coisas das quais devemos ter muito mais medo. ama çok daha fazla korkmamız gereken başka şeyler de var.

Und auf die wir uns im Gegensatz zum Vakuum-Zerfall, And on which we, in contrast to vacuum decay, E no qual nós, em contraste com a decadência do vácuo, Ve bahsettiğimiz, vakum bozunmasının aksine,

ziemlich gut vorbereiten können. can prepare pretty well. pode se preparar muito bem. hazırlamakta oldukça iyidir.

Untertitel: ARD Text im Auftrag von Funk (2018) Subtítulo: Texto ARD encargado por Funk (2018) Subtítulo: Texto ARD encomendado por Funk (2018) Altyazı: Funk tarafından yaptırılan ARD metni (2018)