Das letzte Licht vor der ewigen Dunkelheit – Weiße Zwerge & Schwarze Zwerge
|poslední|||||||||
||||||黑暗||||
The|last|light|before|the|eternal|darkness|white|dwarfs|black|dwarfs
The|last|light|before|the|eternal|darkness|White|Dwarfs|Black|
Το τελευταίο φως πριν από το αιώνιο σκοτάδι - Λευκοί νάνοι & Μαύροι νάνοι
The Last Light Before Eternal Darkness - White Dwarfs & Black Dwarfs
La última luz antes de la oscuridad eterna - Enanas blancas y enanas negras
La dernière lumière avant les ténèbres éternelles - Naines blanches & Naines noires
L'ultima luce prima delle tenebre eterne - Nani bianchi e nani neri
永遠の闇の前の最後の光 - 白色矮星と黒色矮星
영원한 어둠 이전의 마지막 빛 - 화이트 드워프 & 블랙 드워프
Het laatste licht voor de eeuwige duisternis - Witte dwergen & zwarte dwergen
Ostatnie światło przed wieczną ciemnością - Białe karły i czarne karły
A Última Luz Antes da Escuridão Eterna – Anãs Brancas e Anãs Negras
Последний свет перед вечной тьмой - Белые карлики и черные карлики
Det sista ljuset före det eviga mörkret - Vita dvärgar & Svarta dvärgar
Останнє світло перед вічною темрявою - білі гноми та чорні гноми
永恒黑暗前最后的曙光——白矮星和黑矮星
永恒黑暗前的最后曙光 - 白矮星与黑矮星
Sonsuz karanlıktan önceki son ışık - Beyaz Cüceler & Siyah Cüceler
.
Die Menschheit kann im Universum überleben,
||||vesmíru|
|||||生存
|humanity|||universe|survive
İnsanlık|İnsanlık|hayatta kalabilir|içinde|evrende|hayatta kalmak
. Mankind can survive in the universe
. İnsanlık evrende hayatta kalabilir,
solange es eine Energiequelle gibt.
pokud||||
|||energy source|
as long as||a|energy source|gives
olduğu sürece|o|bir|enerji kaynağı|vardır
as long as there is an energy source.
desde que haja uma fonte de energia.
bir enerji kaynağı olduğu sürece.
Leider wird das Universum irgendwann sterben, sehr langsam zwar,
Unfortunately|||universe|sometime|die universe will die||slowly|indeed
Maalesef|olacak|o|evren|bir gün|ölecek|çok|yavaş|aslında
||||prima o poi||||
Bohužel jednou vesmír zemře, velmi pomalu sice,
Unfortunately, the universe will die at some point, very slowly,
Infelizmente, o universo acabará por morrer, muito lentamente mesmo,
Ne yazık ki, evren bir gün ölecek, çok yavaş bir şekilde,
über Milliarden Jahre hinweg, aber es wird passieren.
|||po||||
over|billions||over||||happen
üzerinde|milyarlarca|yıl|boyunca|ama|o|olacak|gerçekleşecek
během miliard let, ale stane se to.
for billions of years, but it will happen.
ao longo de bilhões de anos, mas isso vai acontecer.
milyarlarca yıl boyunca, ama bu olacak.
Im Zeitkontext des Universums betrachtet,
|в контексте времени|||
|time context||universe|considered
evrensel|zaman bağlamında|ın|evrenin|düşünüldüğünde
|زمینه زمانی||جهان|نگاه میکند
|časovém kontextu|||se dívá
||||considered
Když se podíváme na časové souvislosti vesmíru,
Considered in the time context of the universe,
Considerado no contexto temporal do universo,
Рассматривая во временном контексте Вселенной,
Evrenin zaman bağlamında bakıldığında,
existieren Sterne wie unsere Sonne nur sehr kurz.
to exist|||||||
exist|stars||||only||briefly
var|yıldızlar|gibi|bizim|güneş|sadece|çok|kısa
existují hvězdy jako naše Slunce pouze velmi krátce.
stars like our sun exist only very briefly.
güneşimiz gibi yıldızlar çok kısa bir süre var olur.
Zum Glück gibt es aber noch andere Himmelskörper,
|||||||nebeská tělesa
|||||||اجسام آسمانی
|luck|there|||||planets
(bir)|şans|var|o|ama|hala|diğer|gök cisimleri
Naštěstí však existují i jiné nebeské objekty,
Fortunately there are other celestial bodies
Felizmente existem outros corpos celestes
Neyse ki, başka gök cisimleri de var,
die aus der menschlichen Perspektive ewig existieren.
|||human|perspective|forever|
o|-den/-dan|insan|insani|bakış açısı|sonsuza dek|var olmak
|||||eterno, perpetuo|
které z pohledu člověka existují navždy.
that exist forever from the human perspective.
que existem eternamente da perspectiva humana.
insan perspektifinden sonsuza dek var olan.
Die Überreste von toten Sternen: Weiße Zwerge.
|remains||dead|stars|white|white dwarfs
The|remains|of|dead|stars|White|dwarfs
|resteri|||||
|بقایای||مرده|||
|||mrtvých|hvězd||
|restos|||||
The remains of dead stars: white dwarfs.
Os restos de estrelas mortas: anãs brancas.
Ölü yıldızların kalıntıları: Beyaz cüceler.
Sie könnten das Überleben der Menschheit
|could||survival||humanity
Siz|-ebilirdiniz|bu|hayatta kalma|insanlığın|insanlık
Mohli byste umožnit přežití lidstva
You could survive humanity
Você poderia salvar a humanidade
İnsanlığın hayatta kalmasını sağlayabilir.
bis zum Tod des Universums ermöglichen.
|to the|death|||enable
kadar|evrensel|ölümü|ın|evrenin|mümkün kılmak
|||||permitir
až do smrti vesmíru.
allow until the death of the universe.
evrenin ölümü kadar.
Was sind das für merkwürdige Objekte und was passiert,
|||||objekty|||
||||عجیب|اشیاء|||
|||for|strange|objects|||happens
Ne|dir|o|için|garip|nesneler|ve|ne|oluyor
Co to jsou za podivné objekty a co se děje,
What are these strange objects and what is happening?
O que são esses objetos estranhos e o que acontece
Bunlar ne garip nesneler ve bir gün öldüklerinde ne olacak?
wenn auch sie eines Tages sterben?
||آنها|||
|even||||die
eğer|de|o|bir|gün|ölür
|||||morir
when they too die one day?
se eles também morrerem um dia?
*Giriş*
*Intro*
введение
Giriş
*Intro
Bir yıldızın ne kadar yaşlanacağı, büyük ölçüde kütlesine bağlıdır.
Wie alt ein Stern wird, hängt stark von seiner Masse ab.
|||hvězda|||||||
||||||بسیار||||
|||star||depends|strongly||its|mass|of
Ne|yaş|bir|yıldız|olur|bağlıdır|güçlü bir şekilde|-den|onun|kütlesi|üzerinde
يعتمد عمر النجم بشكل كبير على كتلته.
How old a star gets depends heavily on its mass.
A idade de uma estrela depende muito de sua massa.
Sehr massereiche Sterne brennen z.B. sehr heiß und schnell
|hmotné||||||||
|پرجرم||||||||
|massive|stars|burn||||hot||
Çok|kütleli|yıldızlar|yanar|||çok|sıcak|ve|hızlı
|massicci||||||||
على سبيل المثال ، النجوم الضخمة جدًا تحترق بشدة وبسرعة
For example, very massive stars burn very hot and fast
Por exemplo, estrelas muito massivas queimam muito quente e rápido
Çok kütleli yıldızlar, örneğin, çok sıcak ve hızlı yanar.
und sterben schon nach wenigen Millionen Jahren
|die die|already||few|million|
ve|ölürler|zaten|sonra|birkaç|milyon|yıl
a umírají již po několika milionech letech
and die after a few million years
e morrer depois de apenas alguns milhões de anos
Ve sadece birkaç milyon yıl sonra ölürler.
mit einer gewaltigen Supernova-Explosion.
||||explozí
||عظیم||
||huge|supernova|explosion
ile|bir|muazzam||
s ohromnou supernovou explozí.
with a huge supernova explosion.
com uma enorme explosão de supernova.
Büyük bir süpernova patlamasıyla.
Aber das ist die Ausnahme:
||||exception
Ama|bu|dır|(belirli artikel)|istisna
||||виключення
Ale to je výjimka:
But that is the exception:
Ama bu bir istisnadır:
97% aller Sterne verbringen ihren Lebensabend als Weiße Zwerge.
of all|stars|spend||latter years|||dwarfs
tüm|yıldızlar|geçirirler|onların|yaşam sonu|olarak|Beyaz|Cüceler
||||fine della vita|||
||||زندگی پس از کار|||
||stráví|||||
||pasar|su vida|última etapa|||
97 % všech hvězd stráví svůj životní závěr jako bílé trpaslíky.
97% of all stars spend their retirement as white dwarfs.
97% de todas as estrelas passam seus anos crepusculares como anãs brancas.
Tüm yıldızların %97'si yaşamlarının sonunu Beyaz Cüceler olarak geçirir.
Und das kann auf zwei Arten passieren:
|||||způsoby|
|||||ways|happen
Ve|bu|olabilir|üzerinde|iki|şekilde|gerçekleşmek
A to může probíhat dvěma způsoby:
And that can happen in two ways:
E isso pode acontecer de duas formas:
Ve bu iki şekilde olabilir:
Kleine Sterne, sogenannte Rote Zwerge,
||so-called||
Küçük|yıldızlar|adı verilen|Kırmızı|Cüceler
Malé hvězdy, nazývané červené trpaslíky,
Small stars, so-called red dwarfs,
Pequenas estrelas, as chamadas anãs vermelhas,
Küçük yıldızlar, yani Kırmızı Cüceler,
brennen über Billionen Jahre aus, bis sie sich schließlich
||biliony||||||
burn||billions||||||finally
yanar|boyunca|trilyonlarca|yıl|dışarı|kadar|onlar|kendilerini|nihayet
burn out over trillions of years until they finally settle down
queimam ao longo de trilhões de anos até que finalmente se acalmem
trilyonlarca yıl boyunca yanar, ta ki sonunda
still und leise in einen Weißen Zwerg verwandeln.
tiše|||||||proměnit
ساکت|||||||تبدیل کردن
still||quietly||||white dwarf|transform
sessiz|ve|hafif|içinde|bir|Beyaz|Cüce|dönüştürmek
quietly turn into a white dwarf.
silenciosamente se transformando em uma anã branca.
hala sessiz ve sakin bir Beyaz Cüceye dönüşmek.
Mittelgroße Sterne wie unsere Sonne sind da interessanter:
středně velké|||||||
Medium-sized||||||there|more interesting
Orta büyüklükte|yıldızlar|gibi|bizim|güneş|dir|orada|daha ilginç
Medium-sized stars like our sun are more interesting:
Orta boy yıldızlar, bizim güneşimiz gibi, burada daha ilginçtir:
Ein Stern ist wie ein riesiger Schnellkochtopf,
|star||||huge|pressure cooker
Bir|yıldız|dir|gibi|bir|dev|düdüklü tencere
||||||pentola a pressione
||||||زودپز
||||||скороварка
||||||tlakový hrnec
النجم مثل طنجرة الضغط العملاقة
A star is like a giant pressure cooker,
Bir yıldız, dev bir düdüklü tencere gibidir,
der in seinem Innern mit Hilfe von Schwerkraft
|||vnitřku||||
|||درون||||جاذبه
|||inner||||gravity
o|içinde|onun|iç|ile|yardım|tarafından|yerçekimi
který ve svém nitru s pomocí gravitační síly
the one inside with the help of gravity
o de dentro com a ajuda da gravidade
içinde yerçekimi yardımıyla
Wasserstoff zu Helium fusioniert.
vodík|||
|||сливается
hydrogen||helium|fused
Hidrojen|ile|Helyum|birleşir
|||ادغام میشود
fúzuje vodík na helium.
Hydrogen fused to helium.
Водород сплавлен с гелием.
Hidrojen helyuma füzyonlanır.
Diese Kernfusion setzt gigantische Mengen von Energie frei,
|||gigantické||||
||آزاد میکند|||||
|nuclear fusion|releases|gigantic|amounts|||free
Bu|çekirdek füzyonu|serbest bırakır|devasa|miktarlar|-den|enerji|serbest
Tato jaderná fúze uvolňuje obrovské množství energie,
This nuclear fusion releases gigantic amounts of energy,
Bu nükleer füzyon devasa miktarda enerji açığa çıkar,
die nach außen drücken, den Stern gegen die Schwerkraft stabilisieren
|after|outside|press|||against||gravity|stabilize
dışarıya|dışarıya|dışa|itmek|o|yıldız|karşı|yerçekimi|yerçekimi|dengelemek
||||||||gravità|
|||فشردن||||||ثابت نگه داشتن
|||||||||stabilizovat
||||||||gravedad|
which push outwards, stabilize the star against gravity
empurrando para fora, estabilizando a estrela contra a gravidade
выталкивая наружу, стабилизируя звезду против гравитации
bu enerji dışarıya doğru iterek, yıldızı yerçekimine karşı stabilize eder
und ihn im Gleichgewicht halten.
|||rovnováze|
|||تعادل|
|||balance|keep
ve|onu|içinde|denge|tutmak
|||equilibrio|
and keep it in balance.
e mantê-lo equilibrado.
ve onu dengede tutar.
Ist der Wasserstoff im Kern des Sterns aufgebraucht,
||||||hvězdy|
||hydrogen||core||star|used up
Midir|o|hidrojen|içinde|çekirdek|ın|yıldız|tükenmiş
|||||||agotado
إذا تم استخدام الهيدروجين الموجود في قلب النجم ،
When the hydrogen in the star’s core is used up,
Se o hidrogênio no núcleo da estrela for usado,
Yıldızın çekirdeğindeki hidrojen tükendiğinde,
beginnt er aus Helium schwerere Elemente zu fusionieren.
|||||||fúzovat
||||heavier|elements||fuse
başlar|o|dan|helyum|daha ağır|elementler|için|füzyon yapmak
začíná slučovat těžší prvky z hélia.
it begins to fuse heavier elements from helium.
ele começa a fundir elementos mais pesados do hélio.
helyumdan daha ağır elementler füzyonlamaya başlar.
Währenddessen wirft der Stern seine äußeren Schichten ab.
тем временем|||||||
Meanwhile|throws||||outer|layers|
Bu arada|atar|o|yıldız|onun|dış|katmanlar|dışarı
nel frattempo|||||||
در همین حین|||||بیرونی|لایهها|
||||||шари|
Mezitím hvězda ztrácí své vnější vrstvy.
In the meantime, the star sheds its outer layers.
Enquanto isso, a estrela perde suas camadas externas.
Тем временем звезда сбрасывает свои внешние слои.
Bu arada yıldız dış katmanlarını atar.
Am Ende dieses Prozesses
|||procesu
|||process
Bu|son|bu|sürecin
Na konci tohoto procesu
At the end of this process
Bu sürecin sonunda
hat er mehr als die Hälfte seiner Masse an das All verloren.
||more|||half||mass|to||void|lost
o (sahip)|o|daha|kadar|(belirli artikel)|yarısı|onun|kütlesi|(e)|(belirli artikel)|evren|kaybetti
he has lost more than half of his mass to space.
perdeu mais da metade de sua massa para o espaço.
kütlesinin yarısından fazlasını uzaya kaybetti.
Dieses Material erstreckt sich fortan
||||с этого момента
||extends||from now on
Bu|malzeme|uzanır|kendisi|bundan sonra
||||da ora in poi
||کشیده میشود||از این به بعد
||||odteď
||extends||a partir de
هذه المادة تمتد من الآن فصاعدا
Tento materiál se od nynějška rozprostírá
This material now extends
Este material estende-se doravante
Bu malzeme bundan sonra
als spektakulärer Planetarischer Nebel über Millionen km hinweg.
|spektakulární||||||
|||نِبِل||||
|spectacular|planetary|nebula|over||km|over
olarak|muhteşem|gezegen|bulutsu|üzerinde|milyonlarca|km|boyunca
jako spektakulární planetární mlhovina přes miliony km.
as a spectacular planetary nebula over millions of kilometers.
como uma espetacular nebulosa planetária ao longo de milhões de km.
milyonlarca kilometre boyunca muhteşem bir gezegenimsi bulutsu olarak uzanır.
Übrig bleibt nur der ehemalige Kern.
|zůstává|||bývalý|
Remaining|remains|||former|core
kalan|kalır|sadece|o|eski|çekirdek
Sobra|queda|||anterior|núcleo
Zůstává pouze bývalé jádro.
Only the former core remains.
Apenas o antigo núcleo permanece.
Geride sadece eski çekirdek kalır.
Ein Weißer Zwerg ist geboren.
|White|white dwarf||
Bir|Beyaz|Cüce|dir|doğdu
A white dwarf is born.
Nasce uma anã branca.
Bir Beyaz Cüce doğdu.
Ein Relikt des Sterns.
|relikt||
|بازمانده||
|relic||star
Bir|kalıntı|-in|yıldızın
A relic of the star.
Uma relíquia da estrela.
Bir yıldızın kalıntısı.
Der ehemalige Stern hatte noch den 100-fachen Durchmesser,
|||||||průměr
|former|||||times|diameter
Es|eski|yıldız|vardı|hala|100 kat|100 katı|çap
|||||||diámetro
The former star was 100 times the diameter,
A antiga estrela ainda tinha 100 vezes o diâmetro,
Eski yıldızın çapı hala 100 kat daha fazlaydı,
unser Zwerg ist dagegen nur so groß wie die Erde,
|||dagegen||||||
|dwarf||against||||||
bizim|cüce|dir|buna karşı|sadece|kadar|büyük|gibi|o|dünya
our dwarf, on the other hand, is only as big as the earth,
nosso anão, por outro lado, é tão grande quanto a terra,
bizim cücemiz ise sadece Dünya kadar büyüktür,
hat dabei aber noch die Hälfte seiner ursprünglichen Masse.
|thereby||||half||original|
sahip|buna rağmen|ama|hala||yarısı|onun|orijinal|kütlesi
|||||||original|
má přitom ještě polovinu své původní hmotnosti.
but still has half of its original mass.
mas ainda tem metade de sua massa original.
ancak orijinal kütlesinin yarısını hala koruyor.
Das heißt, dass er eine extrem hohe Dichte hat.
|||||||hustotu|
|||||||چگالی|
||||||high|density|
Bu|demek|ki|o|bir|son derece|yüksek|yoğunluk|var
To znamená, že má extrémně vysokou hustotu.
This means that it has an extremely high density.
Isso significa que ele tem uma densidade extremamente alta.
Bu, son derece yüksek bir yoğunluğa sahip olduğu anlamına geliyor.
Ein Teelöffel Weißer Zwerg ist etwa so schwer wie ein Auto
|lžička|||||||||
|teaspoon|||||||||
Bir|çay kaşığı|Beyaz|Cüce|dır|yaklaşık|kadar|ağır|gibi|bir|araba
|cucchiaino|||||||||
Jedna čajová lžička bílého trpaslíka váží zhruba tolik jako auto.
A teaspoon of white dwarf is about as heavy as a car
Uma colher de chá de anã branca pesa quase o mesmo que um carro
Чайная ложка белого карлика весит примерно столько же, сколько автомобиль
Bir çay kaşığı Beyaz Cüce, yaklaşık bir araba kadar ağırdır.
und seine Anziehungskraft ist über 100.000 mal größer
||přitažlivost||||
||جاذبه||||
||attraction||||
ve|onun|çekim gücü|dir|üzerinde|kat|daha büyük
||attrazione||||
and its appeal is over 100,000 times greater
e sua atração gravitacional é mais de 100.000 vezes maior
ve çekim gücü 100.000 kat daha büyüktür.
als die der Erde.
gibi|belirli artikel|belirli artikel|Dünya
than those of the earth.
Dünya'nınki gibi.
Würde man versuchen auf ihm zu landen,
||||||land
-seydi|insan|denemek|üzerine|ona|-e|inmek
Kdyby se někdo pokusil na něm přistát,
Would you try to land on it
Se você tentar pousar nele,
Üzerine iniş yapmaya çalışılsaydı,
würde man sofort zu einer dampfenden Pfütze reduziert werden.
||immediately|||steaming|puddle|reduced|
(şart kipi) olurdu|insan|hemen|(bir yere)|bir|buharlaşan|su birikintisi|azaltılmış|olmak
||||||pozzanghera||
|||||بخارکننده|چاله||
||||||kaluž||
|||||humeante|puddle||
سوف يتحول المرء على الفور إلى بركة تبخير.
byl by okamžitě redukován na páru kouřící louže.
one would immediately be reduced to a steaming puddle.
hemen buharlaşan bir su birikintisine dönüşürdü.
Leben in der Nähe eines Weißen Zwergs ist durchaus vorstellbar.
|||||||||возможна
||||||dwarf||certainly|imaginable
Yaşam|içinde|belirli artikel|yakınlık|bir|Beyaz|Cüce|dır|tamamen|hayal edilebilir
|||||||||fattibile
||||||||کاملاً|قابل تصور
|||||||||představitelné
||||||||quite|concebible
Život poblíž bílého trpaslíka je zcela představitelný.
Life near a white dwarf is quite imaginable.
A vida perto de uma anã branca é bastante concebível.
Жизнь рядом с белым карликом вполне мыслима.
Bir Beyaz Cüce'nin yakınında yaşamak oldukça mümkündür.
Allerdings sind die meisten von ihnen ja tote Sterne
However||||||||
Ancak|dir|onlar|çoğu|tarafından|onlara|zaten|ölü|yıldızlar
Nicméně většina z nich jsou mrtvé hvězdy.
However, most of them are dead stars
No entanto, a maioria deles são estrelas mortas
Ancak çoğu ölü yıldız.
und beim Sterben hätten sie vermutlich alle Planeten
|at the||would have||probably||
ve|-de|ölüm|sahip olurlardı|onlar|muhtemelen|tüm|gezegenler
and if they died they would probably have all the planets
e ao morrer eles presumivelmente teriam todos os planetas
Ve ölürken muhtemelen etraflarındaki tüm gezegenleri.
in der Umgebung platt gemacht.
||environment|flat|
içinde|belirli artikel|çevre|yere serilmiş|yapılmış
|||piano|
|||صاف|
||околиці||
|||plochý|
|||plano|
v okolí srovnáno se zemí.
flattened in the area.
achatado na área.
Yok etmişlerdir.
Außerdem sind sie so klein, dass ein Planet sie 75 mal
|||||||planeta||
Moreover|||||||planet||
Ayrıca|dirler|onlar|o kadar|küçük|ki|bir|gezegen|onları|kez
Kromě toho jsou tak malé, že by je planeta musela obíhat 75krát
They are also so small that a planet can see them 75 times
Além disso, eles são tão pequenos que são 75 vezes um planeta
Ayrıca o kadar küçüktürler ki bir gezegen onları 75 kez.
enger umkreisen müsste, als die Erde die Sonne.
|obíhat||||||
نزدیکتر|||||||
closer|orbit|should|||||
daha sıkı|çevrelemek|zorunda|kadar|o|Dünya|o|Güneş
úpě blíže než Země kolem Slunce.
would have to orbit closer than the earth the sun.
teria que orbitar mais perto do que a Terra orbita o Sol.
Dünyanın Güneş'i çevrelediğinden daha dar bir yörüngeye sahip olmalı.
Nur dann könnte es flüssiges Wasser geben.
||||tekutou||
||||liquid||
Sadece|o zaman|olabilir|o|sıvı|su|var
Teprve pak by mohla existovat tekutá voda.
Only then could there be liquid water.
Só então poderia haver água líquida.
Ancak o zaman sıvı su olabilir.
Das hat Vor- und Nachteile.
||||disadvantages
Bu|var||ve|dezavantajları
To má své výhody a nevýhody.
This has advantages and disadvantages.
Isto tem vantagens e desvantagens.
Bunun avantajları ve dezavantajları var.
Zum einen hätte der Planet dann eine gebundene Rotation
||||||||rotaci
||would|||||locked|rotation
bir|yandan|sahip olurdu|o|gezegen|o zaman|bir|bağlı|dönüş
|||||||unida|
Na jedné straně by planeta měla vázanou rotaci.
For one thing, the planet would have a bound rotation
Por um lado, o planeta teria então uma rotação travada
Во-первых, тогда планета будет иметь заблокированное вращение.
Bir yandan gezegenin bağlı bir rotasyonu olurdu.
und damit eine festgelegte Tag- und Nachtseite.
|||stanovená|||noční strana
|||установленная|||
|||designated|||night side
ve|böylece|bir|belirlenmiş||ve|gece tarafı
|||تعیین شده|||طرف شب
and thus a fixed day and night side.
e, portanto, um lado fixo do dia e da noite.
ve böylece belirlenmiş bir gündüz ve gece tarafı.
Leben könnte vielleicht am Übergang
||||transition
Hayat|olabilir|belki|de|geçiş
||||passaggio
||||انتقال
||||перехід
||||přechodu
||||transit
Maybe life could be at the transition
A vida poderia estar em transição
Hayat belki de geçişte olabilir
zwischen Tag- und Nachtzone möglich sein.
|||noční zóna||
|||night zone||
arasında||ve|Gece bölgesi|mümkün|olmak
může být mezi denní a noční zónou.
between day and night zone.
ser possível entre as zonas diurnas e noturnas.
gündüz ve gece bölgesi arasında.
Andererseits haben Weiße Zwerge einen sehr stabilen Energie-Output
na druhé straně||||||||výstup
On the other hand||||||stable||output
Öte yandan|sahip|Beyaz|Cüceler|bir|çok|stabil||
Na druhou stranu mají bílí trpaslíci velmi stabilní energetický výstup
On the other hand, white dwarfs have a very stable energy output
Por outro lado, as anãs brancas têm uma produção de energia muito estável
Öte yandan, beyaz cüceler çok stabil bir enerji çıkışına sahiptir.
und das macht sie sicherer als so manchen Roten Zwerg.
||||safer|||many||
ve|bu|yapar|onu|daha güvenli|-den/-dan|böyle|bazı|Kırmızı|Cüce
a to je činí bezpečnějšími než mnozí červení trpaslíci.
and that makes them safer than some red dwarfs.
e isso os torna mais seguros do que algumas anãs vermelhas.
ve bu, onları bazı Kırmızı Cücelerden daha güvenli hale getiriyor.
Das ist zwar alles nur Spekulation,
|||||spekulace
|||||حدس و گمان
||indeed|||speculation
Bu|dır|aslında|her şey|sadece|spekülasyon
This is all speculation, to be sure,
É tudo apenas especulação,
Это все только предположения,
Bu elbette sadece spekülasyon,
aber wenn wir einen Weißen Zwerg mit den richtigen Bedingungen
||||||||correct|conditions
ama|eğer|biz|bir|Beyaz|Cüce|ile|doğru|doğru|koşullar
but if we have a white dwarf with the right conditions
mas se tivermos uma anã branca com as condições certas
ama eğer doğru koşullarla bir Beyaz Cüce
finden würden, könnten wir in seiner Umgebung
bulmak|-erdi|-ebilirdik|biz|içinde|onun|çevre
would find, we could in its environment
iria encontrar, poderíamos em sua vizinhança
bulursak, etrafında
viele Milliarden Jahre lang leben.
birçok|milyarlarca|yıl|boyunca|yaşamak
live for many billions of years.
viver por bilhões de anos.
milyarlarca yıl boyunca yaşarlar.
Aber warum leuchten sie so viel länger als andere Sterntypen?
|||||||||hvězdné typy
||میدرخشند|||||||
||shine|||||||types of stars
Ama|neden|parlarlar|onlar|o kadar|çok|daha uzun|-den|diğer|yıldız türleri
But why do they shine so much longer than other types of stars?
Mas por que elas brilham por muito mais tempo do que outros tipos de estrelas?
Ama neden diğer yıldız türlerinden çok daha uzun süre parlıyorlar?
Weiße Zwerge sind extrem heiß, bis zu 7 mal heißer als unsere Sonne,
||||||||hotter|||
Beyaz|Cüceler|dir|son derece|sıcak|kadar|kadar|kat|daha sıcak|dan|bizim|Güneş
White dwarfs are extremely hot, up to 7 times hotter than our sun,
Beyaz cüceler son derece sıcak, güneşimizden 7 kat daha sıcak,
und gehören damit zu den heißesten Objekten im Universum.
|||||nejžhavějším|||
|||||hottest|objects||
ve|ait|böylece|kadar|en|en sıcak|nesneler|içindeki|evren
and are therefore among the hottest objects in the universe.
e estão, portanto, entre os objetos mais quentes do universo.
ve bu nedenle evrendeki en sıcak nesnelerden biridir.
Aber sie sind nicht besonders aktiv.
Ama|onlar|dır|değil|özellikle|aktif
But they are not particularly active.
Mas eles não são particularmente ativos.
Ama onlar pek aktif değiller.
Die gesamte Wärme ist in ihrem Inneren gefangen
|||||||uvězněna
|||||||گرفته شده
|entire|heat||||interior|trapped
(belirli artikel)|tüm|ısı|dir|içinde|onun|içi|hapsolmuş
All the heat is trapped inside
Todo o calor está preso dentro
Tüm ısı içlerinde hapsolmuş.
und kann nicht entweichen.
|||избежать
|||escape
ve|(o) olabilir|değil|kaçmak
|||fuggire
|||فرار کردن
|||uniknout
ولا يمكن الهروب.
and cannot escape.
Ve dışarı çıkamaz.
Nur über die äußerste Schicht kann sie ins All abgeben werden.
|||nejvnější|||||||
|||بیشترین|لایه|||||تحویل دادن|
|||outermost|layer|||||release|
Sadece|üzerinden|en|en dıştaki|katman|olabilir|o|e|uzay|bırakılmak|olmak
|||||||||entrare|
لا يمكن إطلاقه إلا في الفضاء عبر الطبقة الخارجية.
It can only be released into space via the outermost layer.
Può essere rilasciato nello spazio solo attraverso lo strato più esterno.
Sadece en dış katman üzerinden uzaya verilebilir.
Und das All ist ja vor allem leerer Raum,
|||||||prázdný|
|||||||خالی|
||universe||indeed|before||empty|
Ve|o|evren|dır|aslında|önünde|her şey|boş|alan
A vesmír je především prázdný prostor,
And space is mostly empty space
Ve evren esasen boş bir alandır,
in dem es keine Wärmeleitung gibt.
||||теплопроводность|
||||heat conduction|
içinde|o|o|hiç|ısı iletimi|vardır
||||conduzione del calore|
||||رسانایی حرارتی|
||||теплопровідність|
||||vodivost tepla|
ve kterém neexistuje tepelná vodivost.
in which there is no heat conduction.
orada ısı iletimi yoktur.
Energie kann deshalb nur durch Strahlung entkommen.
||||||uniknout
|||||تابش|فرار کردن
||therefore|||radiation|escape
Enerji|olabilir|bu yüzden|sadece|aracılığıyla|radyasyon|kaçabilir
Energie může proto uniknout pouze zářením.
Energy can therefore only escape through radiation.
Bu nedenle enerji sadece radyasyon yoluyla kaçabilir.
Und das ist so ineffizient,
||||neefektivní
||||inefficient
Ve|bu|dır|o kadar|verimsiz
And that is so inefficient,
Ve bu çok verimsizdir,
dass Weiße Zwerge Billionen Jahre brauchen um abzukühlen.
|||||||ochladit
|||||||خنک شدن
||||||to|cool down
-dığı -diği|Beyaz|Cüceler|trilyonlarca|yıl|ihtiyaç duyar|-mek için|soğumaya
أن الأقزام البيضاء تستغرق تريليونات السنين لتبرد.
that white dwarfs take trillions of years to cool down.
Beyaz cücelerin soğuması için trilyonlarca yıla ihtiyacı olduğunu.
Das könnte sie zum letzten Zufluchtsort der Menschheit machen,
|||||útočiště|||
|||||پناهگاه|||
|||||refuge|||
Bu|yapabilir|onu|-e|son|sığınak|-in|insanlık|yapmak
|||||rifugio|||
To by je mohlo učinit posledním útočištěm lidstva,
This could make it the last refuge of mankind,
Bu, onları insanlığın son sığınağı haline getirebilir,
zur letzten Lichtquelle in einem sterbenden Universum.
|||||umírajícím|
||light source|||dying|
en|son|ışık kaynağı|içinde|bir|ölen|evren
posledním zdrojem světla umírajícím vesmíru.
to the last source of light in a dying universe.
ölmekte olan bir evrende son ışık kaynağı olarak.
Einigen Schätzungen zufolge könnten Weiße Zwerge
|оценкам||||
some|estimates|according to|||
Bazı|tahminler|göre|olabilir|Beyaz|Cüceler
|بر اساس برخی از برآوردها|بر اساس|||
podle některých|||||
|estimaciones|según algunas estimaciones|||
Podle některých odhadů by bílé trpaslíky mohly
According to some estimates, white dwarfs could
Bazı tahminlere göre, Beyaz cüceler
bis zu 100 Milliarden Milliarden Jahre lang leuchten.
kadar|100|milyar|milyar|yıl|boyunca|parlar
až 100 miliard miliard let svítit.
shine for up to 100 billion billion years.
100 milyar milyar yıl boyunca parlayacak.
Das ist zehn Milliarden mal so lang wie das bisherige Alter
|||||||||dosavadní|
||ten|||||||previous|
Bu|dır|on|milyar|kat|kadar|uzun|gibi|o|önceki|yaş
To je deset miliardkrát déle než dosavadní věk
That is ten billion times as long as the previous age
Bu, evrenin mevcut yaşından on milyar kat daha uzun.
des Universums und liegt so weit in der Zukunft,
evrenin|evren|ve|yatıyor|o kadar|uzak|içinde|belirli|gelecek
vesmíru a leží tak daleko v budoucnosti,
of the universe and is so far in the future
Ve gelecekte o kadar uzakta ki,
dass es keine normalen Sterne mehr geben wird.
-dığı|o|hiç|normal|yıldızlar|daha|olacak|olacak
that there will be no more normal stars.
artık normal yıldızlar olmayacak.
Ganze Galaxien sind dann bereits verdampft.
|||||испарились
|galaxies|||already|have evaporated
|||||verdampft
Tüm|galaksiler|-dir|o zaman|zaten|buharlaşmış
|||||svaporate
|||||تبخیر شده
|||||vyparily
|||||evaporado
لقد تبخرت مجرات كاملة بالفعل.
Whole galaxies have already evaporated.
Bütün galaksiler o zaman çoktan buharlaşmış olacak.
Und erst dann wird der erste Weiße Zwerg
|||||first||
Ve|ilk|sonra|olacak|o|ilk|Beyaz|Cüce
A teprve potom se první bílý trpaslík
And only then does the first white dwarf become
Ve ancak o zaman ilk Beyaz Cüce
sich in den ersten Schwarzen Zwerg verwandeln.
||||||transform
kendini|-e|-in|ilk|Siyah|Cüce|dönüşmek
promění v prvního černého trpaslíka.
turn into the first black dwarf.
ilk Siyah Cüceye dönüşecek.
Wenn das passiert, beginnt damit auch die letzte Hoffnung
||||||||hope
Eğer|o|olursa|başlar|bununla|da|son|son|umut
Když se to stane, začíná také poslední naděje
When that happens, the last hope begins
Bu olduğunda, son umut da başlamış olacak.
für das Leben auszusterben.
|||vyhynout
|||منقرض شدن
|||to die out
için|yaşam|hayat|yok olmaya
|||вимирати
vyhynout pro život.
to die out for life.
hayat için yok olmak.
Schwarze Zwerge sind inaktive Objekte,
|||neaktivní|
|||غیرفعال|
|||inactive|
Siyah|Cüceler|dır|inaktif|nesneler
Černé trpaslíky jsou neaktivní objekty,
Black dwarfs are inactive objects,
Siyah cüceler inaktif nesnelerdir,
die keine Energie mehr abgeben können.
||||give off|
o|hiç|enerji|daha fazla|verebilir|yapabilir
které již nemohou vydávat energii.
which can no longer release energy.
artık enerji veremeyen.
Sie sind immer noch so massiv, dass man stirbt,
||||||||umře
||||||||dieses
Siz|dir|her zaman|hala|o kadar|ağır|ki|insan|ölür
Jsou stále tak masivní, že člověk zemře,
They are still so massive that you die
Hala o kadar yoğundurlar ki, insan ölür,
wenn man ihnen zu nahe kommt
||||too close|
eğer|biri|onlara|çok|yakın|yaklaşır
když se k nim přiblížíš
if you get too close to them
onlara çok yaklaşınca
und sie haben beinahe die niedrigste Temperatur,
|||نزدیک به|||
|||almost||lowest|temperature
ve|onlar|sahip|neredeyse|en|en düşük|sıcaklık
a mají téměř nejnižší teplotu,
and they are almost at the lowest temperature
ve neredeyse evrendeki en düşük sıcaklığa sahipler,
die im Universum möglich ist.
o|içinde|evren|mümkün|dir
which is possible in the universe.
bu mümkün olan.
Außerdem sind sie so dunkel, dass sie praktisch unsichtbar sind.
||||||||نامرئی|
||||||||invisible|
Ayrıca|dirler|onlar|o kadar|karanlık|ki|onlar|pratikte|görünmez|dirler
In addition, they are so dark that they are practically invisible.
Ayrıca o kadar karanlıklar ki, pratikte görünmezler.
Die letzte Phase des Universums beginnt: der Wärmetod.
|||||||teplá smrt
|||||||مرگ حرارتی
||phase|||||heat death
The|last|phase|of|universe|begins|the|heat death
The last phase of the universe begins: thermal death.
Evrenin son aşaması başlıyor: ısı ölümü.
Er wird das Universum komplett unkenntlich machen.
|||||неузнаваемым|
||||completely|unrecognizable|
|||||unkenntlich|
O|-ecek|-i|evren|tamamen|tanınmaz|yapmak
|||||illeggibile|
|||||ناشناختنی|
|||||nepoznatelně|
It will make the universe completely unrecognizable.
Он сделает вселенную совершенно неузнаваемой.
Bu, evreni tamamen tanınmaz hale getirecek.
Es existiert dann nur noch als stockdunkler, kalter Friedhof,
||||||совершенно тёмный||
|exists|||||pitch-dark|cold|graveyard
O|var|o zaman|sadece|daha|olarak|tamamen karanlık|soğuk|mezarlık
||||||buio pesto||
||||||کاملاً تاریک||قبرستان
||||||||hřbitov
||||||||cementerio
Pak existuje jen jako temný, studený hřbitov,
It then only exists as a pitch-dark, cold cemetery,
Тогда он существует только как кромешная тьма, холодное кладбище,
O zaman sadece karanlık, soğuk bir mezarlık olarak var olacak,
mit nichts als Schwarzen Löchern und Schwarzen Zwergen,
|||||||trpaslíky
||||حفرهها|||
||||holes|||dwarfs
ile|hiçbir şey|dışında|Siyah|deliklerin|ve|Siyah|cücelerin
|||||||карликами
s ničím než černými dírami a černými trpaslíky,
with nothing but black holes and black dwarfs,
sadece kara delikler ve kara cüceler ile,
die über Billionen Lichtjahre verstreut sind.
||billions|light years|scattered|
||||verstreut|
o|üzerinde|trilyonlarca|ışık yılı|dağılmış|dır
|||سال نوری|پراکنده|
||||rozptýlené|
||||dispersas|
rozptýlenými přes biliony světelných let.
that are scattered over trillions of light years.
trilyonlarca ışık yılı boyunca dağılmıştır.
Wir wissen nicht sicher, was mit Schwarzen Zwergen am Ende passiert.
Biz|biliyoruz|değil|kesin|ne|ile|Siyah|Cüceler|de|son|olur
We don't know for sure what happens to black dwarfs in the end.
Siyah cücelerin sonunda ne olacağını kesin olarak bilmiyoruz.
Sollten Protonen, die wichtige Bestandteile von Atomen sind,
||||||atomů|
||||اجزا|||
should|protons|||components||atoms|
Olmalı|Protonlar|(belirtili nesne zamiri)|önemli|bileşenler|(edat)|atomlar|dir
||||componenti|||
هل يجب على البروتونات ، وهي مكونات مهمة للذرات ،
If protons, which are important components of atoms,
Atomların önemli bileşenleri olan protonlar,
eine begrenzte Lebensspanne haben, dann werden sie langsam
||продолжительность жизни|||||
|limited|lifespan|||||
bir|sınırlı|ömür|sahip|o zaman|olacaklar|onlar|yavaşça
|محدود|عمر|||||
||тривалість життя|||||
||životnost|||||
have a finite life span, then they become slow
sınırlı bir ömre sahip olursa, yavaş yavaş
über Billionen Jahre hinweg verdampfen.
||||vyprší
|میلیونها|||
|||over|evaporate
üzerinde|trilyonlarca|yıl|boyunca|buharlaşır
|||a lo largo de|evaporar
تتبخر على مدى مليارات السنين.
evaporate over billions of years.
trilyonlarca yıl boyunca buharlaşır.
Zerfallen Protonen nicht, dann verwandeln sich Schwarze Zwerge
decay||||transform|||
Dağılmıyor|Protonlar|değil|o zaman|dönüşürler|kendileri|Kara|Cüceler
decadono|||||||
نمیپاشند|||||||
розпадатися|||||||
rozpadat se|||||||
If protons do not decay, then black dwarfs change
Protonlar bozulmazsa, o zaman kara cüceler
vermutlich irgendwann durch den Tunneleffekt in reine Eisenkugeln.
|||||||železné koule
||||اثر تونل||خالص|توپهای آهنی
presumably|sometime|||tunnel effect||pure|iron balls
muhtemelen|bir gün|aracılığıyla|belirli|tünel etkisi|içinde|saf|demir toplar
||||тунельний ефект|||залізні кулі
probably at some point due to the tunnel effect in pure iron balls.
muhtemelen bir gün tünel etkisiyle saf demir toplarına dönüşür.
Wir sprechen hier aber von Zeiträumen,
|||||obdobích
|||||دورههای زمانی
|||||time periods
Biz|konuşuyoruz|burada|ama|-den|zaman dilimlerinden
We're talking about periods,
Ma qui stiamo parlando di periodi di tempo,
Ancak burada zaman dilimlerinden bahsediyoruz,
die man fast schon als unendlich bezeichnen kann.
|||||nekonečně||
|||||infinite|describe|
o|insan|neredeyse|zaten|olarak|sonsuz|tanımlamak|yapabilir
||||||denominar, calificar|
which you can almost call infinite.
neredeyse sonsuz olarak adlandırılabilir.
Diese Eisenkugeln wandern dann einsam durch ein dunkles Universum.
||putují|||||temný|
||میروند||||||
||wander||lonely|||dark|
Bu|demir toplar|dolaşır|sonra|yalnız|içinden|bir|karanlık|evren
Estas|bolas de hierro|wander||||||universo
These iron balls then wander lonely through a dark universe.
Bu demir toplar daha sonra karanlık bir evrende yalnızca dolaşır.
Es wird niemals wieder etwas anderes passieren.
O|olacak|asla|tekrar|bir şey|başka|gerçekleşecek
Už se nikdy nestane nic jiného.
Nothing else will ever happen again.
Bir daha asla başka bir şey olmayacak.
Bis in alle Ewigkeit.
|||věčnost
|||eternity
sonsuza dek|içinde|tüm|sonsuzluk
Až do všech věků.
Forever.
Навсегда.
Sonsuzluğa kadar.
Dieses Szenario ist zwar recht düster,
|||||temné
|||||تاریک
|scenario||||dark
Bu|senaryo|dir|aslında|oldukça|karanlık
على الرغم من أن هذا السيناريو قاتم للغاية ،
Tento scénář je sice docela temný,
This scenario is pretty bleak,
Хотя этот сценарий довольно мрачный,
Bu senaryo oldukça karamsar,
aber es liegt so weit in der Zukunft,
ama|o|yatıyor|bu kadar|uzak|içinde|belirli|gelecek
but it's so far in the future
ama bu gelecekte o kadar uzak ki,
dass es für uns fast so ist, als ob es niemals passieren wird.
-dığı -diği|o|için|bize|neredeyse|böyle|dır|gibi|olup olmadığını|o|asla|gerçekleşecek|-ecek
že je to pro nás téměř jako by se to nikdy nestalo.
that it’s almost like it’s never going to happen to us
bizim için neredeyse asla olmayacakmış gibi.
Ganz gleich, was in Milliarden Billionen Jahren passiert,
tamamen|aynı|ne|içinde|milyarlarca|trilyonlarca|yıl|olur
Ať se stane cokoliv za miliardy biliónů let,
No matter what happens in billions of trillion years,
Milyarlarca trilyon yıl sonra ne olursa olsun,
wir haben das Glück,
biz|sahip|o|şans
máme to štěstí,
We are lucky,
şanslıyız,
jetzt gerade in einem ausgezeichneten Moment zu leben.
||||عالی|||
||||excellent|||
şimdi|tam|içinde|bir|mükemmel|an|için|yaşamak
to live in an excellent moment right now.
şu anda mükemmel bir an yaşıyoruz.
Denn wir können noch mit Staunen ein Universum betrachten,
|||||úžasem|||
|||||تعجب|||
|||||wonder||universe|view
Çünkü|biz|yapabiliriz|hala|ile|hayret|bir|evren|gözlemlemek
|||||stupore|||
Because we can still look at a universe with astonishment,
Çünkü hala hayranlıkla,
das mit Sternen und Licht und Planeten gefüllt ist.
|||||||filled|
o|ile|yıldızlar|ve|ışık|ve|gezegenler|dolu|dır
that is filled with stars and light and planets.
yıldızlar, ışık ve gezegenlerle dolu bir evreni gözlemleyebiliyoruz.
Und wir haben sogar noch genügend Zeit,
|||||کافی|
|||||enough|
Ve|biz|var|hatta|hala|yeterince|zaman
And we even have enough time,
Ve hatta onları bir gün ziyaret etmek için yeterince zamanımız var,
um sie eines Tages zu besuchen.
-mek için|onu|bir|gün|-e|ziyaret etmek
to visit them one day.
onları bir gün ziyaret etmek için.
Untertitel: ARD Text im Auftrag von Funk (2019)
Altyazılar|ARD|Metin|içinde|talimat|tarafından|Funk
Altyazı: ARD Metni Funk'un siparişi üzerine (2019)
SENT_CWT:AFkKFwvL=3.67 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=4.05
tr:AFkKFwvL
openai.2025-02-07
ai_request(all=159 err=0.00%) translation(all=127 err=0.79%) cwt(all=944 err=1.17%)