×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.


image

Esperanta Retradio 2017, Scienco kaj tradicio

Scienco kaj tradicio

Estas ĉiam kurioza fenomeno, ke de tempo al tempo, scienco kaj tradicio renkontiĝas por amika saluto. Prudento rekomendas zorgon en analizado de sciencaj datumoj, dum la tradicio de popoloj alprenas morojn s enkonteste – jen la granda diferenco.

De kelkaj semajnoj reven is en la ĉiutagajn artikolojn en la ĝenerala gazetaro la temo pri fastado. Tion kaŭzis la diskon igado de la sciencaj esploroj de Joŝinori Ohsumi, la japano, kiu ricevis la Nobel-pre mion pri Medicino en 2016. La sciencisto dum multaj jaroj studis la fenomenon nomatan “memvorado”, en biologio. ¶¶ pan> Simple dirite, temas pri meĥanismo laŭ kiu, kiam ĉeloj submeti ĝas al stresaj situacioj, tiam ili ekvoras iujn proprajn internajn elementojn, en procezo simila al “purigado”. Tio permesas, ke tiuj ĉeloj p ostvivu la stresan situacion per memfortiĝo. ¶ La fenomeno estas t re delikata, ĉar se la grado de streso esta s tro forta kaj longdaŭra, tiu sama ĉelo povas degeneriĝi kaj morti, ĉar ĝi komencas vori bonajn elementojn, ankaŭ. Ohsumi studis tion en ĉeloj de aliaj vivuloj, sed ne de la homo mem. ¶ Kio kaŭzas streson al la ĉeloj? "mceNonEditable">¶ Diversaj situacioj , inter kiuj la fastado. ¶ Oni supozas, pro la studoj de Ohsumi, k e fastado stimulas tiaspecan “purigadon” de hom aj ĉeloj.<span class="mceNonEditable">¶ Revenas do la tradicia, jarmila rekomendo pri fastado, en la historio de la homaro. Adeptoj de “natura med icino” de longe rekomendas ĝin. Kristanoj praktikas ĝin pro instruoj trovebla j en la Sankta Biblio. Islamanoj obeas tion dum la Rama dam-monato. Judoj en Jon Kipur, la tago de pardono.<sp an class="mceNonEditable">¶¶ pan> Budhanoj tion faras por ekzerciĝi kontraŭ la troa konsumado. ¶ Baha-anoj fastas dum parto de la monato marto. Kaj tiel plu. Kompreneble, la motivoj de religiuloj celas preskaŭ ekskluzive tion, kion ili nomas “spiritaj ekzercoj”. Fastado reprezentas alproksimiĝon al Dio kaj malpeziĝon de la spirito.

La sciencaj studoj malfermas vojojn al pli longa vivo, al pli sana maljuniĝo, eble al evitado de malsanoj. Oni tamen emfazu, ke studoj pri fastado kaj sano en homaj korpoj ankoraŭ apenaŭ komenciĝas. Oni ne scias gravajn detalojn: se fastado estas utila, kiom ofta kaj kiom intensa ĝi estu? Tio postulos multajn testojn. Dume, ni miru pri la “nerekta saĝeco” kaj intuicio de antikvaj homaj tradicioj.


Scienco kaj tradicio

Estas ĉiam kurioza fenomeno, ke de tempo al tempo, scienco kaj tradicio renkontiĝas por amika saluto. Prudento rekomendas zorgon en analizado de sciencaj datumoj, dum la tradicio de popoloj alprenas morojn s enkonteste – jen la granda diferenco. Prudence recommends caution in analyzing scientific data, while the tradition of peoples adopts customs s in dispute - that’s the big difference.

De kelkaj semajnoj reven is en la ĉiutagajn artikolojn en la ĝenerala gazetaro la temo pri fastado. For a few weeks now, the topic of fasting has returned to the daily articles in the general press. Tion kaŭzis la diskon igado de la sciencaj esploroj de Joŝinori Ohsumi, la japano, kiu ricevis la Nobel-pre mion pri Medicino en 2016. This was caused by the record becoming the scientific research of Yoshinori Ohsumi, the Japanese, who received the Nobel Prize in Medicine in 2016. La sciencisto dum multaj jaroj studis la fenomenon nomatan “memvorado”, en biologio. The scientist has for many years studied the phenomenon called "self-devouring" in biology. ¶¶ pan> Simple dirite, temas pri meĥanismo laŭ kiu, kiam ĉeloj submeti ĝas al stresaj situacioj, tiam ili ekvoras iujn proprajn internajn elementojn, en procezo simila al “purigado”. Simply put, it is a mechanism by which, when cells are subjected to stressful situations, they begin to devour some of their own internal elements, in a process similar to "cleansing". Tio permesas, ke tiuj ĉeloj p ostvivu la stresan situacion per memfortiĝo. This allows these p cells to survive the stressful situation through self-reinforcement. ¶ La fenomeno estas t re delikata, ĉar se la grado de streso esta s tro forta kaj longdaŭra, tiu sama ĉelo povas degeneriĝi kaj morti, ĉar ĝi komencas vori bonajn elementojn, ankaŭ. ¶ The phenomenon is t re delicate, because if the degree of stress is s too strong and long-lasting, that same cell can degenerate and die, as it begins to devour good elements, too. Ohsumi studis tion en ĉeloj de aliaj vivuloj, sed ne de la homo mem. Ohsumi studied this in cells of other living things, but not of man himself. ¶ Kio kaŭzas streson al la ĉeloj? "mceNonEditable">¶ Diversaj situacioj , inter kiuj la fastado. ¶ Oni supozas, pro la studoj de Ohsumi, k e fastado stimulas tiaspecan “purigadon” de hom aj ĉeloj.<span class="mceNonEditable">¶ Revenas do la tradicia, jarmila rekomendo pri fastado, en la historio de la homaro. Pro It is assumed, according to Ohsumi's studies, that fasting stimulates this type of "cleansing" of human cells. Do The traditional, millennial recommendation on fasting, in the history of mankind, returns. Adeptoj de “natura med icino” de longe rekomendas ĝin. Adherents of "natural medicine" have long recommended it. Kristanoj praktikas ĝin pro instruoj trovebla j en la Sankta Biblio. Islamanoj obeas tion dum la Rama dam-monato. Judoj en Jon Kipur, la tago de pardono.<sp an class="mceNonEditable">¶¶ pan> Budhanoj tion faras por ekzerciĝi kontraŭ la troa konsumado. Jews in Jon Kipur, the day of forgiveness. ¶¶ pan> Buddhists do this to exercise against over-consumption. ¶ Baha-anoj fastas dum parto de la monato marto. Kaj tiel plu. Kompreneble, la motivoj de religiuloj celas preskaŭ ekskluzive tion, kion ili nomas “spiritaj ekzercoj”. Of course, the motives of religious people are aimed almost exclusively at what they call "spiritual exercises." Fastado reprezentas alproksimiĝon al Dio kaj malpeziĝon de la spirito. Fasting represents an approach to God and a relief from the spirit.

La sciencaj studoj malfermas vojojn al pli longa vivo, al pli sana maljuniĝo, eble al evitado de malsanoj. Scientific studies are paving the way for a longer life, for healthier aging, and perhaps for disease prevention. Oni tamen emfazu, ke studoj pri fastado kaj sano en homaj korpoj ankoraŭ apenaŭ komenciĝas. It should be emphasized, however, that studies on fasting and health in human bodies are still just beginning. Oni ne scias gravajn detalojn: se fastado estas utila, kiom ofta kaj kiom intensa ĝi estu? No important details are known: if fasting is useful, how frequent and how intense should it be? Tio postulos multajn testojn. Dume, ni miru pri la “nerekta saĝeco” kaj intuicio de antikvaj homaj tradicioj. In the meantime, let us marvel at the "indirect wisdom" and intuition of ancient human traditions.