Start learning this lesson now

TED, Mark Pagel: How language transformed humanity

Mark Pagel: How language transformed humanity

0:11

Each of you possesses the most powerful, dangerous and subversive trait that natural selection has ever devised. It's a piece of neural audio technology for rewiring other people's minds. I'm talking about your language, of course, because it allows you to implant a thought from your mind directly into someone else's mind, and they can attempt to do the same to you, without either of you having to perform surgery. Instead, when you speak, you're actually using a form of telemetry not so different from the remote control device for your television. It's just that, whereas that device relies on pulses of infrared light, your language relies on pulses, discrete pulses, of sound.

0:55

And just as you use the remote control device to alter the internal settings of your television to suit your mood, you use your language to alter the settings inside someone else's brain to suit your interests. Languages are genes talking, getting things that they want. And just imagine the sense of wonder in a baby when it first discovers that, merely by uttering a sound, it can get objects to move across a room as if by magic, and maybe even into its mouth.

1:25

Now language's subversive power has been recognized throughout the ages in censorship, in books you can't read, phrases you can't use and words you can't say. In fact, the Tower of Babel story in the Bible is a fable and warning about the power of language. According to that story, early humans developed the conceit that, by using their language to work together, they could build a tower that would take them all the way to heaven. Now God, angered at this attempt to usurp his power, destroyed the tower, and then to ensure that it would never be rebuilt, he scattered the people by giving them different languages -- confused them by giving them different languages. And this leads to the wonderful irony that our languages exist to prevent us from communicating. Even today, we know that there are words we cannot use, phrases we cannot say, because if we do so, we might be accosted, jailed, or even killed. And all of this from a puff of air emanating from our mouths.

2:29

Now all this fuss about a single one of our traits tells us there's something worth explaining. And that is how and why did this remarkable trait evolve, and why did it evolve only in our species? Now it's a little bit of a surprise that to get an answer to that question, we have to go to tool use in the chimpanzees. Now these chimpanzees are using tools, and we take that as a sign of their intelligence. But if they really were intelligent, why would they use a stick to extract termites from the ground rather than a shovel? And if they really were intelligent, why would they crack open nuts with a rock? Why wouldn't they just go to a shop and buy a bag of nuts that somebody else had already cracked open for them? Why not? I mean, that's what we do.

3:15

Now the reason the chimpanzees don't do that is that they lack what psychologists and anthropologists call social learning. They seem to lack the ability to learn from others by copying or imitating or simply watching. As a result, they can't improve on others' ideas or learn from others' mistakes -- benefit from others' wisdom. And so they just do the same thing over and over and over again. In fact, we could go away for a million years and come back and these chimpanzees would be doing the same thing with the same sticks for the termites and the same rocks to crack open the nuts.

3:54

Now this may sound arrogant, or even full of hubris. How do we know this? Because this is exactly what our ancestors, the Homo erectus, did. These upright apes evolved on the African savanna about two million years ago, and they made these splendid hand axes that fit wonderfully into your hands. But if we look at the fossil record, we see that they made the same hand axe over and over and over again for one million years. You can follow it through the fossil record. Now if we make some guesses about how long Homo erectus lived, what their generation time was, that's about 40,000 generations of parents to offspring, and other individuals watching, in which that hand axe didn't change. It's not even clear that our very close genetic relatives, the Neanderthals, had social learning. Sure enough, their tools were more complicated than those of Homo erectus, but they too showed very little change over the 300,000 years or so that those species, the Neanderthals, lived in Eurasia.

4:55

But by comparison, we can learn. We can learn by watching other people and copying or imitating what they can do. We can then choose, from among a range of options, the best one. We can benefit from others' ideas. We can build on their wisdom. And as a result, our ideas do accumulate, and our technology progresses. And this cumulative cultural adaptation, as anthropologists call this accumulation of ideas, is responsible for everything around you in your bustling and teeming everyday lives. I mean the world has changed out of all proportion to what we would recognize even 1,000 or 2,000 years ago. And all of this because of cumulative cultural adaptation. The chairs you're sitting in, the lights in this auditorium, my microphone, the iPads and iPods that you carry around with you -- all are a result of cumulative cultural adaptation.

6:16

Now to many commentators, cumulative cultural adaptation, or social learning, is job done, end of story. Our species can make stuff, therefore we prospered in a way that no other species has. In fact, we can even make the "stuff of life" -- as I just said, all the stuff around us. But in fact, it turns out that some time around 200,000 years ago, when our species first arose and acquired social learning, that this was really the beginning of our story, not the end of our story. Because our acquisition of social learning would create a social and evolutionary dilemma, the resolution of which, it's fair to say, would determine not only the future course of our psychology, but the future course of the entire world. And most importantly for this, it'll tell us why we have language.

7:11

And the reason that dilemma arose is, it turns out, that social learning is visual theft. If I can learn by watching you, I can steal your best ideas, and I can benefit from your efforts, without having to put in the time and energy that you did into developing them. If I can watch which lure you use to catch a fish, or I can watch how you flake your hand axe to make it better, or if I follow you secretly to your mushroom patch, I can benefit from your knowledge and wisdom and skills, and maybe even catch that fish before you do. Social learning really is visual theft. And in any species that acquired it, it would behoove you to hide your best ideas, lest somebody steal them from you.

7:58

And so some time around 200,000 years ago, our species confronted this crisis. And we really had only two options for dealing with the conflicts that visual theft would bring. One of those options was that we could have retreated into small family groups. Because then the benefits of our ideas and knowledge would flow just to our relatives. Had we chosen this option, sometime around 200,000 years ago, we would probably still be living like the Neanderthals were when we first entered Europe 40,000 years ago. And this is because in small groups there are fewer ideas, there are fewer innovations. And small groups are more prone to accidents and bad luck. So if we'd chosen that path, our evolutionary path would have led into the forest -- and been a short one indeed.

8:49

The other option we could choose was to develop the systems of communication that would allow us to share ideas and to cooperate amongst others. Choosing this option would mean that a vastly greater fund of accumulated knowledge and wisdom would become available to any one individual than would ever arise from within an individual family or an individual person on their own. Well, we chose the second option, and language is the result.

9:20

Language evolved to solve the crisis of visual theft. Language is a piece of social technology for enhancing the benefits of cooperation -- for reaching agreements, for striking deals and for coordinating our activities. And you can see that, in a developing society that was beginning to acquire language, not having language would be a like a bird without wings. Just as wings open up this sphere of air for birds to exploit, language opened up the sphere of cooperation for humans to exploit. And we take this utterly for granted, because we're a species that is so at home with language,

9:59

but you have to realize that even the simplest acts of exchange that we engage in are utterly dependent upon language. And to see why, consider two scenarios from early in our evolution. Let's imagine that you are really good at making arrowheads, but you're hopeless at making the wooden shafts with the flight feathers attached. Two other people you know are very good at making the wooden shafts, but they're hopeless at making the arrowheads. So what you do is -- one of those people has not really acquired language yet. And let's pretend the other one is good at language skills.

10:34

So what you do one day is you take a pile of arrowheads, and you walk up to the one that can't speak very well, and you put the arrowheads down in front of him, hoping that he'll get the idea that you want to trade your arrowheads for finished arrows. But he looks at the pile of arrowheads, thinks they're a gift, picks them up, smiles and walks off. Now you pursue this guy, gesticulating. A scuffle ensues and you get stabbed with one of your own arrowheads. Okay, now replay this scene now, and you're approaching the one who has language. You put down your arrowheads and say, "I'd like to trade these arrowheads for finished arrows. I'll split you 50/50." The other one says, "Fine. Looks good to me. We'll do that." Now the job is done.

11:14

Once we have language, we can put our ideas together and cooperate to have a prosperity that we couldn't have before we acquired it. And this is why our species has prospered around the world while the rest of the animals sit behind bars in zoos, languishing. That's why we build space shuttles and cathedrals while the rest of the world sticks sticks into the ground to extract termites. All right, if this view of language and its value in solving the crisis of visual theft is true, any species that acquires it should show an explosion of creativity and prosperity. And this is exactly what the archeological record shows.

11:55

If you look at our ancestors, the Neanderthals and the Homo erectus, our immediate ancestors, they're confined to small regions of the world. But when our species arose about 200,000 years ago, sometime after that we quickly walked out of Africa and spread around the entire world, occupying nearly every habitat on Earth. Now whereas other species are confined to places that their genes adapt them to, with social learning and language, we could transform the environment to suit our needs. And so we prospered in a way that no other animal has. Language really is the most potent trait that has ever evolved. It is the most valuable trait we have for converting new lands and resources into more people and their genes that natural selection has ever devised.

12:49

Language really is the voice of our genes. Now having evolved language, though, we did something peculiar, even bizarre. As we spread out around the world, we developed thousands of different languages. Currently, there are about seven or 8,000 different languages spoken on Earth. Now you might say, well, this is just natural. As we diverge, our languages are naturally going to diverge. But the real puzzle and irony is that the greatest density of different languages on Earth is found where people are most tightly packed together.

13:23

If we go to the island of Papua New Guinea, we can find about 800 to 1,000 distinct human languages, different human languages, spoken on that island alone. There are places on that island where you can encounter a new language every two or three miles. Now, incredible as this sounds, I once met a Papuan man, and I asked him if this could possibly be true. And he said to me, "Oh no. They're far closer together than that." And it's true; there are places on that island where you can encounter a new language in under a mile. And this is also true of some remote oceanic islands.

13:59

And so it seems that we use our language, not just to cooperate, but to draw rings around our cooperative groups and to establish identities, and perhaps to protect our knowledge and wisdom and skills from eavesdropping from outside. And we know this because when we study different language groups and associate them with their cultures, we see that different languages slow the flow of ideas between groups. They slow the flow of technologies. And they even slow the flow of genes. Now I can't speak for you, but it seems to be the case that we don't have sex with people we can't talk to. (Laughter) Now we have to counter that, though, against the evidence we've heard that we might have had some rather distasteful genetic dalliances with the Neanderthals and the Denisovans.

14:50

(Laughter)

14:52

Okay, this tendency we have, this seemingly natural tendency we have, towards isolation, towards keeping to ourselves, crashes head first into our modern world. This remarkable image is not a map of the world. In fact, it's a map of Facebook friendship links. And when you plot those friendship links by their latitude and longitude, it literally draws a map of the world. Our modern world is communicating with itself and with each other more than it has at any time in its past. And that communication, that connectivity around the world, that globalization now raises a burden. Because these different languages impose a barrier, as we've just seen, to the transfer of goods and ideas and technologies and wisdom. And they impose a barrier to cooperation.

15:44

And nowhere do we see that more clearly than in the European Union, whose 27 member countries speak 23 official languages. The European Union is now spending over one billion euros annually translating among their 23 official languages. That's something on the order of 1.45 billion U.S. dollars on translation costs alone. Now think of the absurdity of this situation. If 27 individuals from those 27 member states sat around table, speaking their 23 languages, some very simple mathematics will tell you that you need an army of 253 translators to anticipate all the pairwise possibilities. The European Union employs a permanent staff of about 2,500 translators. And in 2007 alone -- and I'm sure there are more recent figures -- something on the order of 1.3 million pages were translated into English alone.

16:45

And so if language really is the solution to the crisis of visual theft, if language really is the conduit of our cooperation, the technology that our species derived to promote the free flow and exchange of ideas, in our modern world, we confront a question. And that question is whether in this modern, globalized world we can really afford to have all these different languages.

17:13

To put it this way, nature knows no other circumstance in which functionally equivalent traits coexist. One of them always drives the other extinct. And we see this in the inexorable march towards standardization. There are lots and lots of ways of measuring things -- weighing them and measuring their length -- but the metric system is winning. There are lots and lots of ways of measuring time, but a really bizarre base 60 system known as hours and minutes and seconds is nearly universal around the world. There are many, many ways of imprinting CDs or DVDs, but those are all being standardized as well. And you can probably think of many, many more in your own everyday lives.

17:58

And so our modern world now is confronting us with a dilemma. And it's the dilemma that this Chinese man faces, who's language is spoken by more people in the world than any other single language, and yet he is sitting at his blackboard, converting Chinese phrases into English language phrases. And what this does is it raises the possibility to us that in a world in which we want to promote cooperation and exchange, and in a world that might be dependent more than ever before on cooperation to maintain and enhance our levels of prosperity, his actions suggest to us it might be inevitable that we have to confront the idea that our destiny is to be one world with one language.

18:47

Thank you.

18:49

(Applause)

18:57

Matt Ridley: Mark, one question. Svante found that the FOXP2 gene, which seems to be associated with language, was also shared in the same form in Neanderthals as us. Do we have any idea how we could have defeated Neanderthals if they also had language?

19:14

Mark Pagel: This is a very good question. So many of you will be familiar with the idea that there's this gene called FOXP2 that seems to be implicated in some ways in the fine motor control that's associated with language. The reason why I don't believe that tells us that the Neanderthals had language is -- here's a simple analogy: Ferraris are cars that have engines. My car has an engine, but it's not a Ferrari. Now the simple answer then is that genes alone don't, all by themselves, determine the outcome of very complicated things like language. What we know about this FOXP2 and Neanderthals is that they may have had fine motor control of their mouths -- who knows. But that doesn't tell us they necessarily had language.

19:55

MR: Thank you very much indeed.

Mark Pagel: How language transformed humanity Mark|Pagel|Nasıl|dil|dönüştürdü|insanlığı ||كيف||| Marco|Pagel|cómo|el lenguaje|transformó|a la humanidad Mark|||language|transformed|humanity Mark|Pagel|como|a linguagem|transformou|a humanidade مارک|پاگل|چگونه|زبان|تغییر داد|بشریت Mark Pagel: Wie die Sprache die Menschheit verändert hat Mark Pagel: How language transformed humanity Mark Pagel : Comment le langage a transformé l'humanité Mark Pagel: Come il linguaggio ha trasformato l'umanità マーク・ペイジェル：言語はいかに人類を変えたか Markas Pagelis: Kaip kalba pakeitė žmoniją Mark Pagel: Hoe taal de mensheid veranderde Mark Pagel: Jak język zmienił ludzkość Марк Пагель: Как язык изменил человечество Марк Пейджел: Як мова змінила людство 马克·佩格尔：语言如何改变人类馬克‧佩格爾：語言如何改變人類 مارک پیگل: چگونه زبان بشریت را متحول کرد Mark Pagel: Cómo el lenguaje transformó a la humanidad Mark Pagel: Dil nasıl insanlığı dönüştürdü Mark Pagel: Como a linguagem transformou a humanidade

0:11 0:11 0:11 0:11 0:11

Each of you possesses the most powerful, dangerous and subversive trait that natural selection has ever devised. Her|-in|siz|sahiptir|en|en|güçlü|tehlikeli|ve|yıkıcı|özellik|ki|doğal|seçilim|sahip|hiç|tasarladığı cada|de|ustedes|posee|el|más|poderoso|peligroso|y|subversivo|rasgo|que|natural|selección|ha|jamás|ideado |||||||||subverzivní|vlastnost|||výběr||| cada|de|vocês|possui|o|mais|poderoso|perigoso|e|subversivo|traço|que|natural|seleção|tem|alguma vez|concebido هر|از|شما|دارا هستید|آن|ترین|قدرتمند|خطرناک|و|زیرکانه|ویژگی|که|طبیعی|انتخاب|دارد|هرگز|طراحی کرده هر یک از شما دارای قدرتمندترین، خطرناک‌ترین و زیرکانه‌ترین ویژگی است که انتخاب طبیعی تاکنون طراحی کرده است. Cada uno de ustedes posee el rasgo más poderoso, peligroso y subversivo que la selección natural haya ideado. Hepiniz, doğal seçilimin şimdiye kadar tasarladığı en güçlü, tehlikeli ve yıkıcı özelliğe sahipsiniz. Cada um de vocês possui o traço mais poderoso, perigoso e subversivo que a seleção natural já concebeu. It’s a piece of neural audio technology for rewiring other people’s minds. Bu|bir|parça|-in|sinir|ses|teknoloji|-mek için|yeniden yapılandırma|diğer|insanların|zihinleri es|una|pieza|de|neural|audio|tecnología|para|reprogramar|otras|personas|mentes é|uma|peça|de|neural|áudio|tecnologia|para|reprogramar|outras|pessoas|mentes این یک|یک|قطعه|از|عصبی|صوتی|فناوری|برای|دوباره سیم کشی|دیگر|مردم|ذهن ها این یک قطعه فناوری صوتی عصبی برای بازنویسی ذهن دیگران است. Es una pieza de tecnología neural de audio para reconfigurar las mentes de otras personas. Bu, diğer insanların zihinlerini yeniden yapılandırmak için bir sinirsel ses teknolojisi parçasıdır. É uma peça de tecnologia neural de áudio para reprogramar a mente de outras pessoas. I’m talking about your language, of course, because it allows you to implant a thought from your mind directly into someone else’s mind, and they can attempt to do the same to you, without either of you having to perform surgery. ben|konuşuyorum|hakkında|senin|dilin|-den|elbette|çünkü|o|izin veriyor|sana|-mek|yerleştirmeye|bir|düşünce|-den|senin|zihninden|doğrudan|-e|birinin|diğerinin|zihnine|ve|onlar|-abilir|denemek|-mek|yapmaya|aynı|aynı|-e|sana|-madan|her iki|-den|senin|sahip olman|-mek|gerçekleştirmeye|ameliyat yo|hablando|sobre|tu|lenguaje|de|curso|porque|eso|permite|a ti|a|implantar|un|pensamiento|de|tu|mente|directamente|en|alguien|más|mente|y|ellos|pueden|intentar|a|hacer|lo|mismo|a|ti|sin|ninguno|de|ustedes|teniendo|que|realizar|cirugía eu|estou falando|sobre|sua|língua|de|claro|porque|ela|permite|você|a|implantar|um|pensamento|da|sua|mente|diretamente|em|alguém|outra|mente|e|eles|podem|tentar|a|fazer|o|mesmo|a|você|sem|nenhum|de|vocês|ter|a|realizar|cirurgia من|صحبت کردن|درباره|زبانت|زبان|از|البته|زیرا|آن|اجازه می‌دهد|تو|به|کاشتن|یک|فکر|از|ذهنت|ذهن|به‌طور مستقیم|به|کسی|دیگر|ذهن|و|آنها|می‌توانند|تلاش کردن|به|انجام دادن|همان|همان|به|تو|بدون|هیچ‌کدام|از|شما|داشتن|به|انجام دادن|جراحی 当然，我说的是你的语言，因为它可以让你将你头脑中的想法直接植入别人的头脑中，他们可以尝试对你做同样的事情，而无需你们中的任何一个人进行手术。 من در مورد زبان شما صحبت می‌کنم، البته، زیرا این زبان به شما اجازه می‌دهد که یک فکر را از ذهن خود به طور مستقیم در ذهن شخص دیگری کاشت کنید و آنها نیز می‌توانند سعی کنند همین کار را با شما انجام دهند، بدون اینکه هیچ‌کدام از شما نیاز به انجام جراحی داشته باشید. Estoy hablando de tu idioma, por supuesto, porque te permite implantar un pensamiento de tu mente directamente en la mente de otra persona, y ellos pueden intentar hacer lo mismo contigo, sin que ninguno de los dos tenga que realizar una cirugía. Elbette, dilinden bahsediyorum çünkü bu, bir düşünceyi aklından doğrudan bir başkasının aklına yerleştirmeni sağlıyor ve onlar da senin aklına aynı şeyi yapmaya çalışabilir, ikinizin de cerrahi müdahale yapmasına gerek kalmadan. Estou falando da sua língua, é claro, porque ela permite que você implante um pensamento da sua mente diretamente na mente de outra pessoa, e ela pode tentar fazer o mesmo com você, sem que nenhum de vocês precise realizar uma cirurgia. Instead, when you speak, you’re actually using a form of telemetry not so different from the remote control device for your television. bunun yerine|-dığında|sen|konuşuyorsun|sen|aslında|kullanıyorsun|bir|biçim|-den|telemetri|değil|o kadar|farklı|-den|uzaktan||kumanda|cihaz|için|senin|televizyonun en lugar|cuando|tú|hablas|tú estás|en realidad|usando|una|forma|de|telemetría|no|tan|diferente|de|el|control|control|dispositivo|para|tu|televisión ||||||||||data transmission||||||||||| em vez disso|quando|você|fala|você está|na verdade|usando|uma|forma|de|telemetria|não|tão|diferente|de|o|controle remoto|controle|dispositivo|para|sua|televisão به‌جای|وقتی|تو|صحبت می‌کنی|تو هستی|در واقع|استفاده کردن|یک|نوع|از|تلمتری|نه|آنقدر|متفاوت|از|دستگاه|کنترل|کنترل|دستگاه|برای|تلویزیونت| در عوض، وقتی صحبت می‌کنید، در واقع از نوعی تلمتری استفاده می‌کنید که چندان با دستگاه کنترل از راه دور تلویزیون شما متفاوت نیست. En cambio, cuando hablas, en realidad estás utilizando una forma de telemetría no tan diferente del dispositivo de control remoto de tu televisión. Bunun yerine, konuştuğunda aslında televizyonun uzaktan kumanda cihazına pek de farklı olmayan bir telemetri biçimi kullanıyorsun. Em vez disso, quando você fala, na verdade, está usando uma forma de telemetria não tão diferente do controle remoto da sua televisão. It’s just that, whereas that device relies on pulses of infrared light, your language relies on pulses, discrete pulses, of sound. bu|sadece|o ki|oysa|o|cihaz|dayanıyor|-e|darbeler|-den|kızılötesi|ışık|senin|dilin|dayanıyor|-e|darbeler|ayrık|darbeler|-den|ses eso es|solo|que|mientras|ese|dispositivo|se basa|en|pulsos|de|infrarrojo|luz|tu|lenguaje|se basa|en|pulsos|discretos|pulsos|de|sonido |||||||||||||||||separate||| isso é|apenas|que|enquanto|aquele|dispositivo|depende|de|pulsos|de|infravermelho|luz|sua|língua|depende|de|pulsos|discretos|pulsos|de|som این|فقط|که|در حالی که|آن|دستگاه|متکی است|بر|پالس‌ها|از|مادون قرمز|نور|زبانت||متکی است|بر|پالس‌ها|گسسته|پالس‌ها|از|صدا C'est juste que, alors que cet appareil repose sur des impulsions de lumière infrarouge, votre langage repose sur des impulsions, des impulsions discrètes, du son. فقط این است که در حالی که آن دستگاه به پالس‌های نور مادون قرمز وابسته است، زبان شما به پالس‌ها، پالس‌های مجزا، صدا وابسته است. Es solo que, mientras que ese dispositivo se basa en pulsos de luz infrarroja, tu idioma se basa en pulsos, pulsos discretos, de sonido. Tek fark, o cihazın kızılötesi ışık darbelerine dayanırken, senin dilinin sesin belirli darbelerine dayanması. A única diferença é que, enquanto esse dispositivo depende de pulsos de luz infravermelha, sua língua depende de pulsos, pulsos discretos, de som.

0:55 0:55 0:55 0:55 0:55

And just as you use the remote control device to alter the internal settings of your television to suit your mood, you use your language to alter the settings inside someone else’s brain to suit your interests. ve|sadece|-dığı gibi|sen|kullanıyorsun|-i|uzaktan|kumanda|cihaz|-mek için|değiştirmek|-i|iç|ayarları|-ın|senin|televizyon|-mek için|uymak|senin|ruh hali|sen|kullanıyorsun|senin|dil|-mek için|değiştirmek|-i|ayarları|içinde|birinin|başka|beyin|-mek için|uymak|senin|çıkarlar y|justo|como|tú|usas|el|control|remoto|dispositivo|para|alterar|los|internos|ajustes|de|tu|televisión|para|adaptar|tu|estado de ánimo|tú|usas|tu|lenguaje|para|alterar|los|ajustes|dentro|alguien|más|cerebro|para|satisfacer|tus|intereses ||||||||||||||||||||||||||change|||||||||| e|apenas|como|você|usa|o|controle|remoto|dispositivo|para|alterar|as|internas|configurações|de|sua|televisão|para|adequar|seu|humor|você|usa|sua|linguagem|para|alterar|as|configurações|dentro|alguém|de outra|mente|para|adequar|seus|interesses و|فقط|همانطور که|تو|استفاده می‌کنی|آن|کنترل|کنترل|دستگاه|برای|تغییر دادن|تنظیمات|داخلی|تنظیمات|از|تلویزیون||برای|مناسب کردن|حالت|حال|تو|استفاده می‌کنی|زبان|زبان|برای|تغییر دادن|تنظیمات||درون|کسی|دیگر|مغز|برای|مناسب کردن|منافع|منافع و درست مانند اینکه شما از دستگاه کنترل از راه دور برای تغییر تنظیمات داخلی تلویزیون خود استفاده می‌کنید تا با حال و هوای خود سازگار شود، شما از زبان خود برای تغییر تنظیمات درون مغز شخص دیگری استفاده می‌کنید تا با منافع خود سازگار شود. Y así como usas el control remoto para alterar la configuración interna de tu televisor para adaptarlo a tu estado de ánimo, usas tu lenguaje para alterar la configuración dentro del cerebro de otra persona para adaptarlo a tus intereses. Ve tıpkı televizyonunuzun iç ayarlarını ruh halinize uygun hale getirmek için uzaktan kumanda cihazını kullandığınız gibi, dilinizi de başkalarının beynindeki ayarları kendi çıkarlarınıza uygun hale getirmek için kullanırsınız. E assim como você usa o controle remoto para alterar as configurações internas da sua televisão para se adequar ao seu humor, você usa sua linguagem para alterar as configurações dentro do cérebro de outra pessoa para atender aos seus interesses. Languages are genes talking, getting things that they want. diller|-dir|genler|konuşan|elde eden|şeyler|-ki|onlar|istiyor los|son|genes|hablando|obteniendo|cosas|que|ellos|quieren ||genes|||||| línguas|são|genes|falando|conseguindo|coisas|que|elas|querem زبان‌ها|هستند|ژن‌ها|صحبت کردن|به دست آوردن|چیزها|که|آنها|می‌خواهند زبان‌ها، ژن‌هایی هستند که صحبت می‌کنند و چیزهایی را که می‌خواهند به دست می‌آورند. Los idiomas son genes que hablan, obteniendo cosas que quieren. Diller, istediklerini elde eden genlerdir. As línguas são genes falando, conseguindo coisas que desejam. And just imagine the sense of wonder in a baby when it first discovers that, merely by uttering a sound, it can get objects to move across a room as if by magic, and maybe even into its mouth. ve|sadece|hayal et|-i|duygu|-in|hayranlık|-de|bir|bebek|-dığında|o|ilk|keşfettiğinde|-ki|sadece|-erek|telaffuz ederek|bir|ses|o|-ebilir|almak|nesneler|-mek için|hareket etmek|boyunca|bir|oda|-dığı gibi|-miş gibi|-erek|sihir|ve|belki|bile|içine|onun|ağız y|solo|imagina|el|sentido|de|asombro|en|un|bebé|cuando|este|primero|descubre|que|meramente|al|pronunciar|un|sonido|este|puede|hacer que|objetos|a|moverse|a través de|un|cuarto|como|si|por|magia|y|tal vez|incluso|en|su|boca |||||||||||||||simply||||||||||||||||||||||| e|apenas|imagine|o|sentido|de|maravilha|em|um|bebê|quando|ele|primeiro|descobre|que|meramente|por|pronunciar|um|som|ele|pode|fazer|objetos|a|mover|através de|uma|sala|como|se|por|mágica|e|talvez|até|para|sua|boca و|فقط|تصور کن|آن|حس|از|شگفتی|در|یک|نوزاد|زمانی که|آن|اولین بار|کشف می‌کند|که|فقط|با|بیان کردن|یک|صدا|آن|می‌تواند|به دست آوردن|اشیاء|به|حرکت کردن|در سراسر|یک|اتاق|همانطور که|اگر|به وسیله|جادو|و|شاید|حتی|به|آن|دهان و فقط تصور کنید که حس شگفتی در یک نوزاد وقتی که برای اولین بار کشف می‌کند که تنها با بیان یک صدا می‌تواند اشیاء را به طرز جادویی در اتاق حرکت دهد و شاید حتی به دهانش برساند. Y solo imagina la sensación de asombro en un bebé cuando descubre por primera vez que, simplemente al emitir un sonido, puede hacer que los objetos se muevan por una habitación como si fuera magia, y tal vez incluso hacia su boca. Ve bir bebeğin, sadece bir ses çıkararak nesneleri odanın içinde sihir gibi hareket ettirebildiğini ve belki de onları ağzına bile alabileceğini ilk keşfettiğinde hissettiği hayret duygusunu hayal edin. E apenas imagine a sensação de maravilha em um bebê quando ele descobre pela primeira vez que, apenas ao emitir um som, pode fazer objetos se moverem por uma sala como se por mágica, e talvez até mesmo levá-los à sua boca.

1:25 1:25 1:25 1:25 1:25

Now language’s subversive power has been recognized throughout the ages in censorship, in books you can’t read, phrases you can’t use and words you can’t say. şimdi|dilin|yıkıcı|güç|sahip|olmuş|tanınmış|boyunca|bu|çağlar|içinde|sansür|içinde|kitaplar|sen|yapamazsın|okumak|ifadeler|sen|yapamazsın|kullanmak|ve|kelimeler|sen|yapamazsın|söylemek ahora|del lenguaje|subversivo|poder|ha|sido|reconocido|a través de|los|siglos|en|censura|en|libros|tú|no puedes|leer|frases|tú|no puedes|usar|y|palabras|tú|no puedes|decir agora|da linguagem|subversivo|poder|tem|sido|reconhecido|ao longo de|os|tempos|em|censura|em|livros|você|não pode|ler|frases|você|não pode|usar|e|palavras|você|não pode|dizer حالا|زبان|زیرکانه|قدرت|داشته|شده|شناخته|در طول|این|دوران|در|سانسور|در|کتاب‌ها|شما|نمی‌توانید|بخوانید|عبارات|شما|نمی‌توانید|استفاده کنید|و|کلمات|شما|نمی‌توانید|بگویید اکنون قدرت زیرکانه زبان در طول تاریخ در سانسور، در کتاب‌هایی که نمی‌توانید بخوانید، عبارات و کلماتی که نمی‌توانید استفاده کنید و بگویید، شناخته شده است. Ahora el poder subversivo del lenguaje ha sido reconocido a lo largo de los siglos en la censura, en libros que no puedes leer, frases que no puedes usar y palabras que no puedes decir. Artık dilin yıkıcı gücü, sansürde, okuyamayacağınız kitaplarda, kullanamayacağınız ifadelerde ve söyleyemeyeceğiniz kelimelerde her çağda tanınmıştır. Agora o poder subversivo da linguagem foi reconhecido ao longo das eras na censura, em livros que você não pode ler, frases que você não pode usar e palavras que você não pode dizer. In fact, the Tower of Babel story in the Bible is a fable and warning about the power of language. İçinde|gerçek|bu|kule|in|Babel|hikaye|içinde|bu|İncil|dir|bir|masal|ve|uyarı|hakkında|bu|güç|in|dil en|hecho|la|Torre|de|Babel|historia|en|la|Biblia|es|una|fábula|y|advertencia|sobre|el|poder|de|lenguaje em|fato|a|Torre|de|Babel|história|em|a|Bíblia|é|uma|fábula|e|aviso|sobre|o|poder|da|linguagem در|واقعیت|این|برج|از|بابل|داستان|در|این|کتاب مقدس|است|یک|افسانه|و|هشدار|درباره|این|قدرت|از|زبان در واقع، داستان برج بابل در کتاب مقدس یک افسانه و هشدار درباره قدرت زبان است. De hecho, la historia de la Torre de Babel en la Biblia es una fábula y una advertencia sobre el poder del lenguaje. Aslında, İncil'deki Babil Kulesi hikayesi, dilin gücü hakkında bir masal ve uyarıdır. Na verdade, a história da Torre de Babel na Bíblia é uma fábula e um aviso sobre o poder da linguagem. According to that story, early humans developed the conceit that, by using their language to work together, they could build a tower that would take them all the way to heaven. göre|-e|o|hikaye|erken|insanlar|geliştirdiler|bu|kibir|ki|-erek|kullanarak|kendi|dil|-e|çalışmak|birlikte|onlar|-ebilirdi|inşa etmek|bir|kule|ki|-ecekti|götürmek|onları|hepsi|bu|yol|-e|cennet de acuerdo|con|esa|historia|primeros|humanos|desarrollaron|el|concepto|que|al|usar|su|lenguaje|para|trabajar|juntos|ellos|podrían|construir|una|torre|que|verbo auxiliar condicional|llevaría|a ellos|todos|el|camino|a|cielo ||||||||belief|||||||||||||||||||||| segundo|a|essa|história|primitivos|humanos|desenvolveram|a|concepção|que|ao|usar|sua|linguagem|para|trabalhar|juntos|eles|poderiam|construir|uma|torre|que|iria|levar|eles|todos|o|caminho|para|céu طبق|به|آن|داستان|اولیه|انسان‌ها|توسعه دادند|این|خودبزرگ‌بینی|که|با|استفاده کردن|زبان||برای|کار|با هم|آنها|می‌توانستند|بسازند|یک|برج|که|خواهد|برد|آنها|همه|این|راه|به|بهشت بر اساس آن داستان، انسان‌های اولیه به این تصور رسیدند که با استفاده از زبان خود برای همکاری، می‌توانند برجی بسازند که آن‌ها را به بهشت برساند. Según esa historia, los primeros humanos desarrollaron la vanidad de que, al usar su lenguaje para trabajar juntos, podrían construir una torre que los llevaría hasta el cielo. Bu hikayeye göre, erken insanlar, dillerini birlikte çalışmak için kullanarak, hepsini cennete götürecek bir kule inşa edebilecekleri düşüncesine kapıldılar. De acordo com essa história, os primeiros humanos desenvolveram a ilusão de que, ao usar sua linguagem para trabalhar juntos, poderiam construir uma torre que os levaria até o céu. Now God, angered at this attempt to usurp his power, destroyed the tower, and then to ensure that it would never be rebuilt, he scattered the people by giving them different languages -- confused them by giving them different languages. şimdi|Tanrı|öfkelendi|-e|bu|girişim|-e|gaspetmek|onun|güç|yıktı|bu|kule|ve|sonra|-e|sağlamak|ki|onu|-ecekti|asla|olmaması|yeniden inşa edilmesi|o|dağıttı|bu|insanlar|-erek|vererek|onlara|farklı|diller|kafalarını karıştırdı|onları|-erek|vererek|onlara|farklı|diller ahora|Dios|enojado|en|este|intento|de|usurpar|su|poder|destruyó|la|torre|y|entonces|para|asegurar|que|esto|verbo auxiliar condicional|nunca|sea|reconstruido|él|dispersó|a las|personas|al|darles|les|diferentes|lenguas|confundió|a ellos|al|dar|les|diferentes|lenguas agora|Deus|irado|com|essa|tentativa|de|usurpar|seu|poder|destruiu|a|torre|e|então|para|garantir|que|ela|iria|nunca|ser|reconstruída|ele|espalhou|as|pessoas|ao|dar|a elas|diferentes|línguas|confundiu|elas|ao|dar|a elas|diferentes|línguas حالا|خدا|خشمگین|به|این|تلاش|برای|غصب کردن|قدرت||نابود کرد|این|برج|و|سپس|برای|اطمینان|که|آن|خواهد|هرگز|باشد|بازسازی|او|پراکنده کرد|این|مردم|با|دادن|آنها|متفاوت|زبان‌ها|گیج|آنها|با|دادن|آنها|متفاوت|زبان‌ها اکنون خدا، که از این تلاش برای غصب قدرتش خشمگین شده بود، برج را ویران کرد و سپس برای اطمینان از اینکه هرگز دوباره ساخته نشود، مردم را با دادن زبان‌های مختلف پراکنده کرد - آن‌ها را با دادن زبان‌های مختلف گیج کرد. Ahora Dios, enojado por este intento de usurpar su poder, destruyó la torre y, para asegurarse de que nunca se reconstruyera, dispersó a la gente dándoles diferentes lenguas -- los confundió dándoles diferentes lenguas. Şimdi Tanrı, bu gücünü gaspetme girişiminden öfkelenerek kuleyi yok etti ve sonra onun asla yeniden inşa edilmemesini sağlamak için insanları farklı diller vererek dağıttı - onlara farklı diller vererek kafalarını karıştırdı. Agora Deus, irritado com essa tentativa de usurpar seu poder, destruiu a torre e, para garantir que ela nunca fosse reconstruída, espalhou as pessoas dando-lhes diferentes línguas -- confundiu-as dando-lhes diferentes línguas. And this leads to the wonderful irony that our languages exist to prevent us from communicating. ve|bu|götürüyor|-e|bu|harika|ironi|ki|bizim|dillerimiz|var|-mek için|engellemek|bizi|-den|iletişim kurmaktan y|esto|lleva|a|la|maravillosa|ironía|que|nuestros|lenguajes|existen|para|prevenir|nosotros|de|comunicarnos ||||||irony|||languages|||||| e|isso|leva|a|a|maravilhosa|ironia|que|nossas|línguas|existem|para|prevenir|nós|de|comunicar و|این|منجر می‌شود|به|این|شگفت‌انگیز|تناقض|که|زبان‌های|ما|وجود دارند|برای|جلوگیری کردن|ما|از|ارتباط برقرار کردن و این به طعنه شگفت‌انگیزی منجر می‌شود که زبان‌های ما برای جلوگیری از ارتباط ما وجود دارند. Y esto lleva a la maravillosa ironía de que nuestros idiomas existen para evitar que nos comuniquemos. Ve bu, dillerimizin iletişim kurmamızı engellemek için var olduğu harika bir ironiyi doğuruyor. E isso leva à maravilhosa ironia de que nossas línguas existem para nos impedir de nos comunicarmos. Even today, we know that there are words we cannot use, phrases we cannot say, because if we do so, we might be accosted, jailed, or even killed. bile|bugün|biz|biliyoruz|ki|orada|var|kelimeler|biz|-emez|kullanmak|ifadeler|biz|-emez|söylemek|çünkü|eğer|biz|yaparsak|öyle|biz|-ebiliriz|olmak|saldırıya uğramak|hapse atılmak|veya|hatta|öldürülmek incluso|hoy|nosotros|sabemos|que|allí|hay|palabras|nosotros|no podemos|usar|frases|nosotros|no podemos|decir|porque|si|nosotros|hacemos|eso|nosotros|podríamos|ser|acosados|encarcelados|o|incluso|asesinados ||||||||||||||||||||||be||||| mesmo|hoje|nós|sabemos|que|há|são|palavras|nós|não podemos|usar|frases|nós|não podemos|dizer|porque|se|nós|fizermos|isso|nós|poderemos|ser|abordados|presos|ou|até|mortos حتی|امروز|ما|می‌دانیم|که|وجود دارد|هستند|کلماتی|ما|نمی‌توانیم|استفاده کنیم|عبارات|ما|نمی‌توانیم|بگوییم|زیرا|اگر|ما|انجام دهیم|این کار را|ما|ممکن است|باشیم|مورد حمله قرار بگیریم|زندانی شویم|یا|حتی|کشته شویم 即使在今天，我们也知道有些词我们不能使用，有些词组我们不能说，因为如果我们这样做，我们可能会被搭讪、入狱，甚至被杀。 حتی امروز، می‌دانیم که کلماتی وجود دارند که نمی‌توانیم از آن‌ها استفاده کنیم، عباراتی که نمی‌توانیم بگوییم، زیرا اگر این کار را انجام دهیم، ممکن است مورد حمله قرار بگیریم، زندانی شویم یا حتی کشته شویم. Incluso hoy, sabemos que hay palabras que no podemos usar, frases que no podemos decir, porque si lo hacemos, podríamos ser abordados, encarcelados o incluso asesinados. Bugün bile, kullanamayacağımız kelimeler, söyleyemeyeceğimiz ifadeler olduğunu biliyoruz, çünkü eğer öyle yaparsak, saldırıya uğrayabilir, hapse girebilir veya hatta öldürülebiliriz. Mesmo hoje, sabemos que há palavras que não podemos usar, frases que não podemos dizer, porque se o fizermos, podemos ser abordados, presos ou até mesmo mortos. And all of this from a puff of air emanating from our mouths. ve|hepsi|-in|bu|-den|bir|nefes|-in|hava|yayılan|-den|bizim|ağızlarımızdan y|todo|de|esto|de|un|soplo|de|aire|emanando|de|nuestras|bocas e|tudo|de|isso|de|um|sopro|de|ar|emanando|de|nossas|bocas و|همه|از|این|از|یک|پف|از|هوا|ساطع شدن|از|دهان‌های|ما و همه این‌ها از یک دم هوای خارج شده از دهان ما ناشی می‌شود. Y todo esto proviene de una bocanada de aire que emana de nuestras bocas. Ve tüm bunlar, ağızlarımızdan çıkan bir hava pufundan kaynaklanıyor. E tudo isso vem de um sopro de ar que emana de nossas bocas.

2:29 2:29 2:29 2:29 2:29

3:15 ۳:۱۵ 3:15 3:15 3:15

Now the reason the chimpanzees don’t do that is that they lack what psychologists and anthropologists call social learning. şimdi|bu|sebep|bu|şempanzelerin|yapmadıkları|yapmaları|o|-dır|ki|onlar|yoksunlar|ne|psikologlar|ve|antropologlar|adlandırdığı|sosyal|öğrenme ahora|los|razón|los|chimpancés|no|hacen|eso|es|que|ellos|carecen|lo que|psicólogos|y|antropólogos|llaman|social|aprendizaje agora|os|motivo|os|chimpanzés|não|fazem|isso|é|que|eles|carecem|do que|psicólogos|e|antropólogos|chamam|social|aprendizado حالا|آن|دلیل|آن|شامپانزه‌ها|نمی‌کنند|انجام دهند|آن|است|که|آنها|فاقد هستند|چه|روانشناسان|و|انسان‌شناسان|می‌نامند|اجتماعی|یادگیری حالا دلیل اینکه شامپانزه‌ها این کار را نمی‌کنند این است که آنها از آنچه روانشناسان و انسان‌شناسان یادگیری اجتماعی می‌نامند، بی‌بهره‌اند. Ahora, la razón por la que los chimpancés no hacen eso es que carecen de lo que los psicólogos y antropólogos llaman aprendizaje social. Şimdi şempanzelerin bunu yapmamalarının nedeni, psikologların ve antropologların sosyal öğrenme dedikleri şeyden yoksun olmaları. Agora, a razão pela qual os chimpanzés não fazem isso é que eles carecem do que psicólogos e antropólogos chamam de aprendizado social. They seem to lack the ability to learn from others by copying or imitating or simply watching. onlar|görünüşe göre|-mek|yoksunlar|bu|yetenek|-mek|öğrenmek|-den|başkalarından|-arak|kopyalayarak|veya|taklit ederek|veya|basitçe|izleyerek ellos|parecen|a|carecer|la|habilidad|a|aprender|de|otros|por|copiar|o|imitando|o|simplemente|observando eles|parecem|a|carecer|a|habilidade|a|aprender|de|outros|por|copiar|ou|imitar|ou|simplesmente|observar آنها|به نظر می‌رسد|به|فاقد هستند|آن|توانایی|به|یاد گرفتن|از|دیگران|با|کپی کردن|یا|تقلید کردن|یا|به سادگی|تماشا کردن به نظر می‌رسد که آنها توانایی یادگیری از دیگران از طریق کپی کردن یا تقلید یا صرفاً تماشا کردن را ندارند. Parece que carecen de la capacidad de aprender de los demás al copiar, imitar o simplemente observar. Görünüşe göre başkalarını kopyalayarak, taklit ederek veya sadece izleyerek öğrenme yeteneğinden yoksunlar. Eles parecem carecer da habilidade de aprender com os outros copiando, imitando ou simplesmente observando. As a result, they can’t improve on others' ideas or learn from others' mistakes -- benefit from others' wisdom. olarak|bir|sonuç|onlar|yapamazlar|geliştirmek|üzerine|başkalarının|fikirleri|veya|öğrenmek|den||hatalar|faydalanmak|den||bilgelik como|un|resultado|ellos|no pueden|mejorar|en|de otros|ideas|o|aprender|de||errores|beneficiarse|de||sabiduría |||||||||||||||||wisdom como|um|resultado|eles|não podem|melhorar|em|dos outros|ideias|ou|aprender|com|os outros|erros|beneficiar|de|outros|sabedoria به عنوان|یک|نتیجه|آنها|نمی توانند|بهبود بخشند|بر|دیگران|ایده ها|یا|یاد بگیرند|از|دیگران|اشتباهات|بهره مند شوند|از|دیگران|حکمت در نتیجه، آنها نمی‌توانند بر روی ایده‌های دیگران بهبود ایجاد کنند یا از اشتباهات دیگران بیاموزند - از حکمت دیگران بهره‌مند شوند. Como resultado, no pueden mejorar las ideas de otros ni aprender de los errores de otros -- beneficiarse de la sabiduría de los demás. Sonuç olarak, başkalarının fikirlerini geliştiremiyorlar veya başkalarının hatalarından öğrenemiyorlar - başkalarının bilgeliğinden faydalanamıyorlar. Como resultado, eles não conseguem melhorar as ideias dos outros ou aprender com os erros dos outros - beneficiar-se da sabedoria dos outros. And so they just do the same thing over and over and over again. ve|bu yüzden|onlar|sadece|yapıyorlar|aynı|aynı|şeyi|tekrar|ve|tekrar|ve|tekrar|yine y|así|ellos|solo|hacen|lo|mismo|cosa|una|y|otra|y|otra|vez e|então|eles|apenas|fazem|a|mesma|coisa|repetidamente|e|repetidamente|e|repetidamente|de novo و|بنابراین|آنها|فقط|انجام می دهند|همان|همان|کار|بار|و|بار|||دوباره و بنابراین آنها فقط همین کار را بارها و بارها انجام می‌دهند. Y así, simplemente hacen lo mismo una y otra vez. Ve bu yüzden sürekli aynı şeyi tekrar tekrar yapıyorlar. E assim, eles apenas fazem a mesma coisa repetidamente. In fact, we could go away for a million years and come back and these chimpanzees would be doing the same thing with the same sticks for the termites and the same rocks to crack open the nuts. içinde|gerçek|biz|-ebilirdik|gitmek|uzaklaşmak|boyunca|bir|milyon|yıl|ve|dönmek|geri|ve|bu|şempanzalar|-acaklardı|olmak|yapmakta|aynı|aynı|şeyi|ile|aynı|aynı|sopalar|için|aynı|termitler|ve|aynı|aynı|taşlar|-mek için|kırmak|açmak|aynı|cevizler en|hecho|nosotros|podríamos|ir|lejos|por|un|millón|años|y|volver|atrás|y|estos|chimpancés|verbo auxiliar condicional|estarían|haciendo|lo|mismo|cosa|con|los|mismos|palos|para|los|termitas|y|las|mismas|piedras|para|romper|abrir|las|nueces ||||||||||||||||||||||||||||termites||||||||| Em|fato|nós|poderíamos|ir|embora|por|um|milhão|anos|e|voltar|para|e|esses|chimpanzés|verb auxiliar condicional|estar|fazendo|a|mesma|coisa|com|as|mesmas|varas|para|as|formigas|e|as|mesmas|pedras|para|quebrar|abrir|as|nozes در|واقعیت|ما|می توانستیم|برویم|دور|به مدت|یک|میلیون|سال|و|برگردیم|به|و|این|شامپانزه ها|خواهند|بودن|انجام دادن|همان|همان|کار|با|همان|همان|چوب ها|برای|همان|موریانه ها|و|همان|همان|سنگ ها|برای|شکستن|باز کردن|همان|آجیل ها در واقع، ما می‌توانیم به مدت یک میلیون سال دور شویم و برگردیم و این شامپانزه‌ها همان کار را با همان چوب‌ها برای موریانه‌ها و همان سنگ‌ها برای شکستن آجیل‌ها انجام می‌دهند. De hecho, podríamos irnos durante un millón de años y volver, y estos chimpancés estarían haciendo lo mismo con los mismos palos para los termitas y las mismas piedras para romper las nueces. Aslında, bir milyon yıl boyunca gidebiliriz ve geri dönebiliriz ve bu şempanzelerin aynı çubuklarla termitleri avladığını ve aynı taşlarla cevizleri kırdığını göreceğiz. Na verdade, poderíamos ir embora por um milhão de anos e voltar, e esses chimpanzés estariam fazendo a mesma coisa com os mesmos paus para os cupins e as mesmas pedras para abrir as nozes.

3:54 3:54 3:54 3:54 3:54

Now this may sound arrogant, or even full of hubris. şimdi|bu|-ebilir|ses çıkarmak|kibirli|veya|hatta|dolu|-den|kibir ahora|esto|puede|sonar|arrogante|o|incluso|lleno|de|arrogancia |||||||||excessive pride agora|isso|pode|soar|arrogante|ou|até|cheio|de|hybris حالا|این|ممکن است|به نظر برسد|متکبر|یا|حتی|پر|از|خودبزرگ بینی Maintenant, cela peut sembler arrogant, voire plein d'orgueil. حالا این ممکن است متکبرانه به نظر برسد، یا حتی پر از خودبزرگ‌بینی. Ahora esto puede sonar arrogante, o incluso lleno de arrogancia. Şimdi bu kibirli veya hatta gurur dolu gelebilir. Agora, isso pode soar arrogante, ou até mesmo cheio de hubris. How do we know this? nasıl|yardımcı fiil|biz|bilmek|bunu cómo|verbo auxiliar|nosotros|sabemos|esto como|verbo auxiliar|nós|sabemos|isso چگونه|فعل کمکی|ما|می‌دانیم|این چگونه می‌دانیم این را؟ ¿Cómo sabemos esto? Bunu nasıl biliyoruz? Como sabemos disso? Because this is exactly what our ancestors, the Homo erectus, did. çünkü|bu|-dir|tam olarak|ne|bizim|atalarımız|||erectus|yaptılar porque|esto|es|exactamente|lo que|nuestros|ancestros|el|Homo|erectus|hicieron porque|isso|é|exatamente|o que|nossos|ancestrais|os|Homo|erectus|fizeram زیرا|این|است|دقیقاً|چه|اجداد ما|اجداد|این|هومو|اکتوس|انجام دادند زیرا این دقیقاً همان چیزی است که اجداد ما، هومو ارکتوس، انجام دادند. Porque esto es exactamente lo que hicieron nuestros antepasados, los Homo erectus. Çünkü bu tam olarak atalarımız olan Homo erectus'un yaptığı şey. Porque isso é exatamente o que nossos ancestrais, o Homo erectus, fizeram. These upright apes evolved on the African savanna about two million years ago, and they made these splendid hand axes that fit wonderfully into your hands. bu|dik|maymunlar|evrim geçirdi|üzerinde|||savanasında|yaklaşık|iki|milyon|yıl|önce|ve|onlar|yaptılar|bu|muhteşem|el|balta|ki|uymak|harika bir şekilde|içine|sizin|ellerinize estos|erguidos|simios|evolucionaron|en|la|africana|sabana|hace|dos|millones|años|atrás|y|ellos|hicieron|estos|espléndidos|mano|hachas|que|encajan|maravillosamente|en|tus|manos esses|eretos|macacos|evoluíram|em|a|africana|savana|cerca de|dois|milhões|anos|atrás|e|eles|fizeram|essas|esplêndidas|de mão|machados|que|cabem|maravilhosamente|em|suas|mãos این|ایستاده|میمون‌ها|تکامل یافتند|در|این|آفریقایی|ساوانا|حدود|دو|میلیون|سال|پیش|و|آنها|ساختند|این|عالی|دستی|تبرها|که|جا می‌گیرد|به طرز شگفت‌انگیزی|به|دستان شما|دستان این میمون‌های ایستاده حدود دو میلیون سال پیش در ساوانای آفریقا تکامل یافتند و این تبرهای دستی فوق‌العاده‌ای را ساختند که به طرز شگفت‌انگیزی در دستان شما جا می‌گیرد. Estos simios erguidos evolucionaron en la sabana africana hace unos dos millones de años, y fabricaron estos espléndidos hachas de mano que encajan maravillosamente en tus manos. Bu dik yürüyen maymunlar, yaklaşık iki milyon yıl önce Afrika savanasında evrim geçirdi ve ellerinize mükemmel bir şekilde oturan bu muhteşem el baltalarını yaptılar. Esses macacos eretos evoluíram na savana africana há cerca de dois milhões de anos, e eles fizeram esses esplêndidos machados de mão que se encaixam maravilhosamente em suas mãos. But if we look at the fossil record, we see that they made the same hand axe over and over and over again for one million years. ama|eğer|biz|bakarsak|-e|-i|fosil|kayıt|biz|görüyoruz|ki|onlar|yaptılar|aynı|aynı|el|baltayı|tekrar|ve|tekrar|||tekrar|için|bir|milyon|yıl pero|si|nosotros|miramos|a|el|fósil|registro|nosotros|vemos|que|ellos|hicieron|el|mismo|mano|hacha|una|y|otra|||vez|por|un|millón|años |||||||||||||||||||over||||||| mas|se|nós|olharmos|para|o|fóssil|registro|nós|vemos|que|eles|fizeram|a|mesma|mão|ferramenta|várias|e|várias|e|várias|novamente|por|um|milhão|anos اما|اگر|ما|نگاه کنیم|به|رکورد|فسیل||ما|می‌بینیم|که|آنها|ساختند|همان|همان|دستی|تبر|بار|و|بار|||دوباره|به مدت|یک|میلیون|سال اما اگر به سوابق فسیلی نگاه کنیم، می‌بینیم که آنها یک نوع تبر دستی را بارها و بارها به مدت یک میلیون سال ساختند. Pero si miramos el registro fósil, vemos que hicieron la misma hacha de mano una y otra vez durante un millón de años. Ama fosil kayıtlarına bakarsak, aynı el baltasını bir milyon yıl boyunca tekrar tekrar yaptıklarını görüyoruz. Mas se olharmos para o registro fóssil, vemos que eles fizeram o mesmo machado de mão repetidamente por um milhão de anos. You can follow it through the fossil record. sen|-abilirsin|takip et|onu|boyunca|-i|fosil|kayıt tú|puedes|seguir|eso|a través de|el|fósil|registro você|pode|seguir|isso|através de|o|fóssil|registro شما|می‌توانید|دنبال کنید|آن|از طریق|رکورد|فسیل| شما می‌توانید این را از طریق سوابق فسیلی دنبال کنید. Puedes seguirlo a través del registro fósil. Bunu fosil kaydı aracılığıyla takip edebilirsiniz. Você pode acompanhá-lo através do registro fóssil. Now if we make some guesses about how long Homo erectus lived, what their generation time was, that’s about 40,000 generations of parents to offspring, and other individuals watching, in which that hand axe didn’t change. şimdi|eğer|biz|yaparsak|bazı|tahminler|hakkında|ne kadar|uzun|Homo|erectus|yaşadı|ne|onların|nesil|süresi|idi|bu|yaklaşık|nesil|-in|ebeveynler|-den|yavrular|ve|diğer|bireyler|izleyen|içinde|hangi|o|el|balta|-medi|değişmedi ahora|si|nosotros|hacemos|algunas|suposiciones|sobre|cómo|largo|Homo|erectus|vivió|lo que|su|generación|tiempo|fue|eso es|alrededor de|generaciones|de|padres|a|descendencia|y|otros|individuos|observando|en|el cual|ese|mano|hacha|no|cambió agora|se|nós|fizermos|algumas|suposições|sobre|como|longo|Homo|erectus|viveu|qual|seu|geração|tempo|era|isso é|cerca de|gerações|de|pais|para|filhos|e|outros|indivíduos|observando|em|que|essa|mão|ferramenta|não|mudou حالا|اگر|ما|بسازیم|چند|حدس‌ها|درباره|چقدر|طولانی|هومو|ارکتوس|زندگی کرد|چه|نسل|زمان|نسل|بود|این حدود|حدود|نسل‌ها|از|والدین|به|فرزندان|و|دیگر|افراد|تماشا کردن|در|که|آن|دستی|تبر|نمی‌کرد|تغییر کند حالا اگر حدس‌هایی درباره اینکه هومو ارکتوس چه مدت زندگی کرد و زمان نسل آنها چه بود، بزنیم، این حدود 40,000 نسل از والدین به فرزندان و دیگر افراد ناظر است، که در آن تبر دستی تغییر نکرد. Ahora, si hacemos algunas suposiciones sobre cuánto tiempo vivió Homo erectus, cuál fue su tiempo de generación, eso equivale a unas 40,000 generaciones de padres a hijos, y otros individuos observando, en las que esa hacha de mano no cambió. Şimdi Homo erectus'un ne kadar süre yaşadığına, nesil sürelerine dair bazı tahminler yaparsak, bu yaklaşık 40.000 nesil ebeveyn ile yavru arasında ve diğer bireylerin izlediği bir süreçtir; bu süreçte el baltası değişmedi. Agora, se fizermos algumas suposições sobre quanto tempo o Homo erectus viveu, qual era seu tempo de geração, isso dá cerca de 40.000 gerações de pais para filhos, e outros indivíduos observando, em que esse machado de mão não mudou. It’s not even clear that our very close genetic relatives, the Neanderthals, had social learning. bu|değil|bile|net|ki|bizim|çok|yakın|genetik|akrabalar|-i|Neandertaller|sahiptiler|sosyal|öğrenme es|no|siquiera|claro|que|nuestros|muy|cercanos|genéticos|parientes|los|neandertales|tuvieron|social|aprendizaje não é|nem|mesmo|claro|que|nossos|muito|próximos|genéticos|parentes|os|Neandertais|tinham|social|aprendizado این|نه|حتی|واضح|که|نزدیک‌ترین|بسیار|نزدیک|ژنتیکی|خویشاوندان|نئاندرتال‌ها||داشتند|اجتماعی|یادگیری حتی مشخص نیست که نزدیک‌ترین خویشاوندان ژنتیکی ما، نئاندرتال‌ها، یادگیری اجتماعی داشتند. Ni siquiera está claro que nuestros parientes genéticos más cercanos, los neandertales, tuvieran aprendizaje social. Hatta çok yakın genetik akrabalarımız olan Neandertallerin sosyal öğrenmeye sahip olup olmadığı bile net değil. Não está nem claro se nossos parentes genéticos muito próximos, os neandertais, tinham aprendizado social. Sure enough, their tools were more complicated than those of Homo erectus, but they too showed very little change over the 300,000 years or so that those species, the Neanderthals, lived in Eurasia. kesin|yeterince|onların|aletleri|idi|daha|karmaşık|-den|o|-in|Homo|erectus|ama|onlar|de|gösterdi|çok|az|değişim|boyunca|bu|yıl|veya|kadar|ki|o|türler|bu|Neandertaller|yaşadı|-de|Avrasya seguro|suficiente|sus|herramientas|eran|más|complicadas|que|las|de|Homo|erectus|pero|ellas|también|mostraron|muy|poco|cambio|durante|los|años|o|así|que|esas|especies|los|neandertales|vivieron|en|Eurasia com certeza|o suficiente|suas|ferramentas|eram|mais|complicadas|do que|aquelas|de|Homo|erectus|mas|elas|também|mostraram|muito|pouco|mudança|ao longo de|os|anos|ou|mais ou menos|que|aquelas|espécies|os|Neandertais|viveram|em|Eurásia مطمئناً|کافی|ابزارهای آنها|ابزارها|بودند|بیشتر|پیچیده|از|آن|متعلق به|هومو|ارکتوس|اما|آنها|نیز|نشان دادند|بسیار|کم|تغییر|در طول|آن|سال|یا|حدود|که|آن|گونه‌ها|آن|نئاندرتال‌ها|زندگی کردند|در|اوراسیا مطمئناً، ابزارهای آن‌ها پیچیده‌تر از ابزارهای هومو ارکتوس بودند، اما آن‌ها نیز در طول 300,000 سال یا بیشتر که این گونه‌ها، نئاندرتال‌ها، در اوراسیا زندگی می‌کردند، تغییر چندانی نشان ندادند. Ciertamente, sus herramientas eran más complicadas que las de Homo erectus, pero también mostraron muy poco cambio durante los 300,000 años más o menos que esas especies, los neandertales, vivieron en Eurasia. Gerçekten de, aletleri Homo erectus'un aletlerinden daha karmaşıktı, ancak bu türlerin, Neandertallerin, Avrasya'da yaşadığı yaklaşık 300.000 yıl boyunca çok az değişiklik gösterdi. Com certeza, suas ferramentas eram mais complicadas do que as do Homo erectus, mas elas também mostraram muito pouca mudança ao longo dos 300.000 anos ou mais que essas espécies, os neandertais, viveram na Eurásia.

4:55 4:55 4:55 4:55 4:55

Okay, so what this tells us is that, contrary to the old adage, "monkey see, monkey do," the surprise really is that all of the other animals really cannot do that -- at least not very much. tamam|bu yüzden|ne|bu|anlatıyor|bize|-dir|ki|ters|-e|bu|eski|atasözü|maymun|görür|maymun|yapar|bu|sürpriz|gerçekten|-dir|ki|tüm|-in|diğer||hayvanlar|gerçekten|yapamaz|yapmak|bunu|-de|en az|değil|çok|fazla está bien|así|lo que|esto|dice|nos|es|que|contrario|a|el|viejo|dicho|mono|ve||hace|la|sorpresa|realmente|es|que|todos|de|los|otros|animales|realmente|no pueden|hacer|eso|en|al menos|no|muy|mucho ok|então|o que|isso|diz|a nós|é|que|ao contrário|a|o|velho|ditado|macaco|vê|macaco|faz|a|surpresa|realmente|é|que|todos|de|os|outros|animais|realmente|não podem|fazer|isso|em|pelo menos|não|muito|muito خوب|بنابراین|چه|این|می‌گوید|به ما|است|که|برعکس|به|آن|قدیمی|ضرب‌المثل|میمون|می‌بیند||می‌کند|آن|شگفتی|واقعاً|است|که|همه|از|آن|دیگر|حیوانات|واقعاً|نمی‌توانند|انجام دهند|آن|در|حداقل|نه|خیلی|زیاد خب، این به ما می‌گوید که بر خلاف ضرب‌المثل قدیمی "میمون می‌بیند، میمون انجام می‌دهد"، واقعاً تعجب‌آور این است که تمام حیوانات دیگر واقعاً نمی‌توانند این کار را انجام دهند - حداقل نه خیلی زیاد. De acuerdo, lo que esto nos dice es que, contrariamente al viejo adagio, "mono ve, mono hace", la sorpresa realmente es que todos los demás animales realmente no pueden hacer eso -- al menos no mucho. Tamam, bu bize eski deyişin tersine, "maymun görür, maymun yapar," aslında diğer tüm hayvanların bunu yapamadığı -- en azından çok fazla değil -- gerçeğini söylüyor. Ok, então o que isso nos diz é que, ao contrário do velho ditado, "macaco vê, macaco faz", a surpresa realmente é que todos os outros animais realmente não conseguem fazer isso -- pelo menos não muito. And even this picture has the suspicious taint of being rigged about it -- something from a Barnum & Bailey circus. ve|hatta|bu|resim|var|bu|şüpheli|leke|-in|olma|ayarlanmış|hakkında|o|bir şey|-den|bir|Barnum|Bailey|sirk y|incluso|esta|imagen|tiene|el|sospechoso|tinte|de|estar|manipulada|sobre|eso|algo|de|un|Barnum|Bailey|circo e|até|esta|imagem|tem|o|suspeito|traço|de|ser|manipulada|sobre|ela|algo|de|um|Barnum|Bailey|circo و|حتی|این|تصویر|دارد|آن|مشکوک|لکه|از|بودن|دستکاری شده|در مورد|آن|چیزی|از|یک|بارنوم|بیلی|سیرک و حتی این تصویر نیز بوی مشکوکی از دستکاری به خود می‌گیرد - چیزی از یک سیرک بارنوم و بیلی. Y incluso esta imagen tiene el sospechoso tinte de estar manipulada -- algo de un circo de Barnum & Bailey. Ve bu resim bile, bir Barnum & Bailey sirkine ait olduğu şüphesiyle dolu. E mesmo esta imagem tem a suspeita de estar manipulada -- algo de um circo Barnum & Bailey. 5:17 5:17 5:17 5:17 5:17

But by comparison, we can learn. ama|-den|karşılaştırma|biz|-abiliriz|öğrenmek pero|por|comparación|nosotros|podemos|aprender mas|por|comparação|nós|podemos|aprender اما|با|مقایسه|ما|می‌توانیم|یاد بگیریم اما در مقایسه، می‌توانیم یاد بگیریم. Pero en comparación, podemos aprender. Ama karşılaştırıldığında, öğrenebiliriz. Mas, em comparação, podemos aprender. We can learn by watching other people and copying or imitating what they can do. biz|-abiliriz|öğrenmek|-erek|izleyerek|diğer|insanlar|ve|kopyalayarak|ya da|taklit ederek|ne|onlar|-abilirler|yapmak nosotros|podemos|aprender|por|observando|otros|personas|y|copiando|o|imitando|lo que|ellos|pueden|hacer nós|podemos|aprender|por|observar|outras|pessoas|e|copiando|ou|imitando|o que|elas|podem|fazer ما|می‌توانیم|یاد بگیریم|با|تماشا کردن|دیگر|مردم|و|کپی کردن|یا|تقلید کردن|آنچه|آنها|می‌توانند|انجام دهند ما می‌توانیم با تماشای دیگران و کپی یا تقلید از آنچه که آنها می‌توانند انجام دهند، یاد بگیریم. Podemos aprender observando a otras personas y copiando o imitando lo que pueden hacer. Diğer insanları izleyerek ve onların yapabildiği şeyleri kopyalayarak veya taklit ederek öğrenebiliriz. Podemos aprender observando outras pessoas e copiando ou imitando o que elas podem fazer. We can then choose, from among a range of options, the best one. biz|-abiliriz|o zaman|seçmek|-den|arasında|bir|yelpaze|-den|seçenekler|en|iyi|tanesi nosotros|podemos|entonces|elegir|de|entre|una|gama|de|opciones|la|mejor|una nós|podemos|então|escolher|entre|uma|gama|variedade|de|opções|a|melhor|uma ما|می‌توانیم|سپس|انتخاب کنیم|از|میان|یک|دامنه|از|گزینه‌ها|بهترین|بهترین|یکی سپس می‌توانیم از میان گزینه‌های مختلف، بهترین گزینه را انتخاب کنیم. Luego podemos elegir, entre una variedad de opciones, la mejor. Sonra, bir dizi seçenek arasından en iyi olanı seçebiliriz. Podemos então escolher, entre uma gama de opções, a melhor. We can benefit from others' ideas. biz|-ebiliriz|faydalanmak|-den|başkalarının|fikirlerinden nosotros|podemos|beneficiarnos|de|los demás|ideas nós|podemos|beneficiar|de|outros|ideias ما|می‌توانیم|بهره‌مند شویم|از|دیگران|ایده‌ها ما می‌توانیم از ایده‌های دیگران بهره‌مند شویم. Podemos beneficiarnos de las ideas de los demás. Başkalarının fikirlerinden faydalanabiliriz. Podemos nos beneficiar das ideias dos outros. We can build on their wisdom. biz|-abiliriz|inşa etmek|-ın üzerine|onların|bilgeliği nosotros|podemos|construir|sobre|su|sabiduría nós|podemos|construir|sobre|deles|sabedoria ما|می‌توانیم|بسازیم|بر|حکمت|حکمت ما می‌توانیم بر حکمت آن‌ها بنا کنیم. Podemos construir sobre su sabiduría. Onların bilgeliğinden yararlanabiliriz. Podemos construir sobre a sabedoria deles. And as a result, our ideas do accumulate, and our technology progresses. ve|-dığı için|bir|sonuç|bizim|fikirlerimiz|-iyor|birikmek|ve|bizim|teknolojimiz|ilerliyor y|como|un|resultado|nuestras|ideas|sí|se acumulan|y|nuestra|tecnología|progresa e|como|um|resultado|nossas|ideias|de|acumulam|e|nossa|tecnologia|progride و|به عنوان|یک|نتیجه|ایده‌های|ما|فعل تأکیدی|انباشته می‌شوند|و|تکنولوژی|ما|پیشرفت می‌کند و در نتیجه، ایده‌های ما جمع می‌شوند و فناوری ما پیشرفت می‌کند. Y como resultado, nuestras ideas se acumulan y nuestra tecnología progresa. Ve sonuç olarak, fikirlerimiz birikir ve teknolojimiz ilerler. E, como resultado, nossas ideias se acumulam e nossa tecnologia avança. And this cumulative cultural adaptation, as anthropologists call this accumulation of ideas, is responsible for everything around you in your bustling and teeming everyday lives. ve|bu|birikimli|kültürel|adaptasyon|-dığı gibi|antropologlar|adlandırmak|bu|birikim|-in|fikirler|-dir|sorumlu|-den|her şey|etrafında|sizin|-de|sizin|hareketli|ve|dolup taşan|gündelik|yaşamlarınız y|esta|acumulativa|cultural|adaptación|como|antropólogos|llaman|esta|acumulación|de|ideas|es|responsable|por|todo|alrededor|ti|en|tu|bulliciosa|y|rebosante|cotidiana|vidas ||collective|||||||||||||||||your|bustling|||| e|essa|cumulativa|cultural|adaptação|como|antropólogos|chamam|essa|acumulação|de|ideias|é|responsável|por|tudo|ao redor de|você|em|suas|agitados|e|efervescentes|cotidianas|vidas و|این|انباشته|فرهنگی|سازگاری|به عنوان|انسان‌شناسان|می‌نامند|این|انباشت|از|ایده‌ها|است|مسئول|برای|همه چیز|دور|شما|در|زندگی‌های|شلوغ|و|پرجنب‌وجوش|روزمره| و این سازگاری فرهنگی انباشته، همان‌طور که انسان‌شناسان این انباشت ایده‌ها را می‌نامند، مسئول همه چیزهایی است که در زندگی روزمره شلوغ و پرجنب‌وجوش شما وجود دارد. Y esta adaptación cultural acumulativa, como los antropólogos llaman a esta acumulación de ideas, es responsable de todo lo que te rodea en tus ajetreadas y bulliciosas vidas cotidianas. Antropologların bu fikir birikimine kültürel uyum dedikleri bu birikim, etrafınızdaki hareketli ve kalabalık günlük yaşamınızdaki her şeyden sorumludur. E essa adaptação cultural cumulativa, como os antropólogos chamam essa acumulação de ideias, é responsável por tudo ao seu redor em suas vidas cotidianas agitadas e cheias de vida. I mean the world has changed out of all proportion to what we would recognize even 1,000 or 2,000 years ago. ben|demek|dünya|dünya|sahip|değişti|dışarı|-den|tüm|oran|-e|ne|biz|-ecektik|tanımak|hatta|veya|yıl|önce yo|quiero decir|el|mundo|ha|cambiado|fuera|de|toda|proporción|a|lo que|nosotros|reconoceríamos|reconocer|incluso|o|años|atrás eu|quero dizer|o|mundo|tem|mudado|de|de|toda|proporção|para|o que|nós|verbo auxiliar condicional|reconheceríamos|mesmo|ou|anos|atrás من|منظورم|آن|دنیا|دارد|تغییر کرده|از|نسبت به|تمام|تناسب|به|آنچه|ما|می|شناسایی کنیم|حتی|یا|سال|پیش منظورم این است که جهان به طور غیرقابل تصوری تغییر کرده است نسبت به آنچه که حتی ۱۰۰۰ یا ۲۰۰۰ سال پیش می‌شناختیم. Quiero decir que el mundo ha cambiado de manera desproporcionada a lo que reconoceríamos hace 1,000 o 2,000 años. Yani dünya, 1.000 veya 2.000 yıl önce tanıyabileceğimizden çok daha fazla değişti. Quero dizer que o mundo mudou de forma desproporcional ao que reconheceríamos mesmo há 1.000 ou 2.000 anos. And all of this because of cumulative cultural adaptation. ve|tüm|-in|bu|çünkü|-den|birikimli|kültürel|adaptasyon y|todo|de|esto|porque|de|acumulativa|cultural|adaptación e|tudo|de|isso|porque|de|cumulativa|cultural|adaptação و|تمام|از|این|به خاطر|از|انباشته|فرهنگی|سازگاری و همه اینها به خاطر انطباق فرهنگی تجمعی است. Y todo esto debido a la adaptación cultural acumulativa. Ve bunun hepsi birikimli kültürel adaptasyon sayesinde. E tudo isso por causa da adaptação cultural cumulativa. The chairs you’re sitting in, the lights in this auditorium, my microphone, the iPads and iPods that you carry around with you -- all are a result of cumulative cultural adaptation. sandalyeler|sandalyeler|senin|oturduğun|içinde|bu|ışıklar|içinde|bu|salon|benim|mikrofon|iPads|iPad'ler|ve|iPod'lar|ki|sen|taşıdığın|etrafta|ile|sen|hepsi|-dir|bir|sonuç|-den|birikimli|kültürel|adaptasyon las|sillas|tú estás|sentado|en|este|luces|en|este|auditorio|mi|micrófono|los|iPads|y|iPods|que|tú|llevas|alrededor|contigo|ti|todo|son|un|resultado|de|acumulativa|cultural|adaptación as|cadeiras|você está|sentado|em|o|luzes|em|este|auditório|meu|microfone|os|iPads|e|iPods|que|você|carrega|por|com|você|tudo|são|um|resultado|de|cumulativa|cultural|adaptação آن|صندلی‌ها|شما هستید|نشسته|در|این|چراغ‌ها|در|این|سالن|میکروفن|میکروفن|آن|آی‌پدها|و|آی‌پادها|که|شما|حمل می‌کنید|دور|با|شما|تمام|هستند|یک|نتیجه|از|انباشته|فرهنگی|سازگاری صندلی‌هایی که روی آنها نشسته‌اید، چراغ‌های این سالن، میکروفن من، آی‌پدها و آی‌پادهایی که با خود حمل می‌کنید - همه نتیجه انطباق فرهنگی تجمعی هستند. Las sillas en las que estás sentado, las luces en este auditorio, mi micrófono, los iPads y iPods que llevas contigo -- todo es resultado de la adaptación cultural acumulativa. Oturduğunuz sandalyeler, bu salondaki ışıklar, mikrofonum, yanınızda taşıdığınız iPad'ler ve iPod'lar - hepsi birikimli kültürel adaptasyonun bir sonucudur. As cadeiras em que você está sentado, as luzes neste auditório, meu microfone, os iPads e iPods que você carrega com você -- tudo é resultado da adaptação cultural cumulativa.

6:16 ۶:۱۶ 6:16 6:16 6:16

Now to many commentators, cumulative cultural adaptation, or social learning, is job done, end of story. şimdi|için|birçok|yorumcu|birikimli|kültürel|adaptasyon|veya|sosyal|öğrenme|dır|iş|tamamlandı|son|| ahora|a|muchos|comentaristas|acumulativa|cultural|adaptación|o|social|aprendizaje|es|trabajo|hecho|fin|de|historia |||experts|||||||||||| agora|para|muitos|comentaristas|cumulativa|cultural|adaptação|ou|social|aprendizado|é|trabalho|feito|fim|de|história حالا|به|بسیاری|مفسران|انباشته|فرهنگی|سازگاری|یا|اجتماعی|یادگیری|است|کار|انجام شده|پایان|داستان| اکنون برای بسیاری از مفسران، انطباق فرهنگی تجمعی یا یادگیری اجتماعی، کار تمام شده است، پایان داستان. Ahora, para muchos comentaristas, la adaptación cultural acumulativa, o el aprendizaje social, es trabajo hecho, fin de la historia. Artık birçok yorumcuya göre, birikimli kültürel adaptasyon veya sosyal öğrenme, iş tamamlandı, hikaye sona erdi. Agora, para muitos comentaristas, a adaptação cultural cumulativa, ou aprendizado social, é trabalho feito, fim da história. Our species can make stuff, therefore we prospered in a way that no other species has. bizim|türümüz|-ebilmek|yapmak|şeyler|bu nedenle|biz|başarılı olduk|-de|bir|şekilde|ki|hiçbir|başka|tür|-di nuestra|especie|puede|hacer|cosas|por lo tanto|nosotros|prosperamos|de|una|manera|que|ninguna|otra|especie|ha nossa|espécie|pode|fazer|coisas|portanto|nós|prosperamos|de|uma|maneira|que|nenhuma|outra|espécie|tem گونه|ما|می‌توانیم|بسازیم|چیزها|بنابراین|ما|شکوفا شدیم|در|یک|راه|که|هیچ|دیگر|گونه| گونه ما می‌تواند چیزهایی بسازد، بنابراین ما به گونه‌ای شکوفا شدیم که هیچ گونه دیگری اینگونه نبوده است. Nuestra especie puede crear cosas, por lo tanto prosperamos de una manera que ninguna otra especie lo ha hecho. Bizim türümüz eşyalar yapabiliyor, bu nedenle başka hiçbir türün yapamadığı bir şekilde gelişiyoruz. Nossa espécie pode fazer coisas, portanto prosperamos de uma maneira que nenhuma outra espécie fez. In fact, we can even make the "stuff of life" -- as I just said, all the stuff around us. -de|gerçek|biz|-ebilmek|hatta|yapmak|yaşamın|şeyler|-ı|yaşam|olarak|ben|az önce|söyledim|tüm|etrafımızdaki|şeyler|etrafında|bize em|fato|nós|podemos|até|fazer|a|coisa|de|vida|como|eu|acabei de|dizer|todas|as|coisas|ao redor de|nós در واقع، ما حتی می‌توانیم "چیزهای زندگی" را بسازیم - همانطور که قبلاً گفتم، تمام چیزهایی که در اطراف ما هستند. De hecho, incluso podemos hacer la "materia de la vida" -- como acabo de decir, todas las cosas que nos rodean. Aslında, "hayatın maddelerini" bile yapabiliyoruz - az önce söylediğim gibi, etrafımızdaki her şey. Na verdade, podemos até fazer a "matéria da vida" -- como eu acabei de dizer, todas as coisas ao nosso redor. But in fact, it turns out that some time around 200,000 years ago, when our species first arose and acquired social learning, that this was really the beginning of our story, not the end of our story. ama|-de|gerçek|bu|dönüyor|ortaya|ki|bazı|zaman|civarında|yıl|önce|-dığında|bizim|türümüz|ilk|ortaya çıktı|ve|edindi|sosyal|öğrenme|ki|bu|dı|gerçekten|hikayemizin|başlangıcı|-ı|bizim|hikaye|değil|hikayemizin|son||| mas|em|fato|isso|vira|a|que|algum|tempo|por volta de|anos|atrás|quando|nossa|espécie|primeira|surgiu|e|adquiriu|social|aprendizado|que|isso|foi|realmente|o|começo|de|nossa|história|não|o|fim|de|nossa|história اما در واقع، مشخص می‌شود که حدود ۲۰۰,۰۰۰ سال پیش، زمانی که گونه ما برای اولین بار ظهور کرد و یادگیری اجتماعی را به دست آورد، این واقعاً آغاز داستان ما بود، نه پایان داستان ما. Pero de hecho, resulta que hace aproximadamente 200,000 años, cuando nuestra especie surgió por primera vez y adquirió el aprendizaje social, ese fue realmente el comienzo de nuestra historia, no el final de nuestra historia. Ama aslında, yaklaşık 200.000 yıl önce, türümüz ilk ortaya çıktığında ve sosyal öğrenmeyi edindiğinde, bu gerçekten hikayemizin başlangıcıydı, sonu değil. Mas, na verdade, acontece que há cerca de 200.000 anos, quando nossa espécie surgiu pela primeira vez e adquiriu aprendizado social, esse foi realmente o começo da nossa história, não o fim da nossa história. Because our acquisition of social learning would create a social and evolutionary dilemma, the resolution of which, it’s fair to say, would determine not only the future course of our psychology, but the future course of the entire world. çünkü|bizim|edinim|-in|sosyal|öğrenme|-acak|yaratacak|bir|sosyal|ve|evrimsel|ikilem|bu|çözümü|-in|ki|bu|adil|-e|söylemek|-acak|belirleyecek|değil|sadece|-i|gelecekteki|yön|-in|bizim|psikoloji|ama|-i|gelecekteki|yön|-in|tüm|bütün|dünya porque|nuestra|adquisición|de|social|aprendizaje|verbo auxiliar condicional|crearía|un|social|y|evolutivo|dilema|el|resolución|de|el cual|es|justo|a|decir|verbo auxiliar condicional|determinaría|no|solo|el|futuro|curso|de|nuestra|psicología|sino|el|futuro|curso|de|el|entero|mundo porque|nossa|aquisição|de|social|aprendizado|iria|criar|um|social|e|evolutivo|dilema|a|resolução|de|que|é|justo|a|dizer|iria|determinar|não|apenas|o|futuro|curso|de|nossa|psicologia|mas|o|futuro|curso|de|o|inteiro|mundo زیرا|ما|کسب|از|اجتماعی|یادگیری|می‌کرد|ایجاد|یک|اجتماعی|و|تکاملی|معضل|آن|حل|از|که|این|عادلانه|به|گفتن|می‌کرد|تعیین|نه|تنها|مسیر|آینده|مسیر|از|ما|روانشناسی|بلکه|مسیر|آینده|مسیر|از|کل|تمام|جهان زیرا به دست آوردن یادگیری اجتماعی ما یک معضل اجتماعی و تکاملی ایجاد می‌کند، که حل آن، به‌طور عادلانه می‌توان گفت، نه تنها مسیر آینده روانشناسی ما را تعیین می‌کند، بلکه مسیر آینده کل جهان را نیز مشخص می‌کند. Porque nuestra adquisición del aprendizaje social crearía un dilema social y evolutivo, cuya resolución, es justo decir, determinaría no solo el futuro de nuestra psicología, sino el futuro de todo el mundo. Çünkü sosyal öğrenim edinimimiz sosyal ve evrimsel bir ikilem yaratacak, bunun çözümü ise, adil bir şekilde söylemek gerekirse, yalnızca psikolojimizin gelecekteki seyrini değil, tüm dünyanın gelecekteki seyrini de belirleyecektir. Porque nossa aquisição de aprendizado social criaria um dilema social e evolutivo, cuja resolução, é justo dizer, determinaria não apenas o futuro de nossa psicologia, mas o futuro de todo o mundo. And most importantly for this, it’ll tell us why we have language. ve|en|önemlisi|için|bu|bu|söyleyecek|bize|neden|biz|sahipiz|dil y|más|importante|para|esto|it will|dirá|nos|por qué|nosotros|tenemos|lenguaje e|mais|importante|para|isso|irá|dizer|nós|por que|nós|temos|linguagem و|بیشتر|مهمتر|برای|این|این|خواهد گفت|ما|چرا|ما|داریم|زبان و مهم‌تر از همه، این موضوع به ما خواهد گفت که چرا زبان داریم. Y lo más importante para esto, nos dirá por qué tenemos lenguaje. Ve bunun için en önemlisi, bize neden dilimiz olduğunu söyleyecek. E o mais importante para isso, nos dirá por que temos linguagem.

7:11 7:11 7:11 7:11 7:11

And the reason that dilemma arose is, it turns out, that social learning is visual theft. ve|bu|sebep|ki|ikilem|ortaya çıktı|-dir|bu|dönüyor|dışa|ki|sosyal|öğrenme|-dir|görsel|hırsızlık y|la|razón|que|dilema|surgió|es|eso|resulta|que|que|social|aprendizaje|es|visual|robo e|a|razão|que|dilema|surgiu|é|isso|revela|se|que|social|aprendizado|é|visual|roubo و|آن|دلیل|که|معضل|به وجود آمد|است|این|می‌چرخد|بیرون|که|اجتماعی|یادگیری|است|بصری|دزدی و دلیلی که این معضل به وجود آمد این است که، به نظر می‌رسد، یادگیری اجتماعی دزدی بصری است. Y la razón por la que surgió ese dilema es, resulta, que el aprendizaje social es robo visual. Ve bu ikilemin ortaya çıkma nedeni, sosyal öğrenimin görsel hırsızlık olduğu ortaya çıkıyor. E a razão pela qual esse dilema surgiu é que, ao que parece, o aprendizado social é roubo visual. If I can learn by watching you, I can steal your best ideas, and I can benefit from your efforts, without having to put in the time and energy that you did into developing them. eğer|ben|-ebilmek|öğrenmek|-erek|izleyerek|seni|ben|-ebilmek|çalmak|senin|en iyi|fikirlerini|ve|ben|-ebilmek|faydalanmak|-den|senin|çabalarından|-madan|sahip olmak|-e|koymak|içine|o|zamanı|ve|enerjiyi|ki|sen|yaptın|-e|geliştirmeye|onları si|yo|puedo|aprender|al|ver|ti|yo|puedo|robar|tus|mejores|ideas|y|yo|puedo|beneficiarme|de|tus|esfuerzos|sin|tener|que|poner|en|el|tiempo|y|energía|que|tú|hiciste|en|desarrollar|ellas se|eu|posso|aprender|por|observar|você|eu|posso|roubar|suas|melhores|ideias|e|eu|posso|beneficiar|de|seus|esforços|sem|ter|que|colocar|em|o|tempo|e|energia|que|você|fez|em|desenvolver|elas اگر|من|می‌توانم|یاد بگیرم|با|تماشا کردن|تو|من|می‌توانم|بدزدم|بهترین|ایده‌ها||و|من|می‌توانم|بهره‌مند شوم|از|تلاش‌ها||بدون|داشتن|به|گذاشتن|در|زمان|و||انرژی|که|تو|کردی|در|توسعه دادن|آنها 如果我可以通过观察你来学习，我就可以窃取你最好的想法，并且我可以从你的努力中受益，而不必像你一样投入时间和精力来开发它们。 اگر بتوانم با تماشای شما یاد بگیرم، می‌توانم بهترین ایده‌های شما را بدزدم و از تلاش‌های شما بهره‌مند شوم، بدون اینکه زمان و انرژی که شما برای توسعه آن‌ها صرف کرده‌اید را بگذارم. Si puedo aprender observándote, puedo robar tus mejores ideas y puedo beneficiarme de tus esfuerzos, sin tener que invertir el tiempo y la energía que tú pusiste en desarrollarlas. Eğer seni izleyerek öğrenebilirsem, en iyi fikirlerini çalabilirim ve senin geliştirdiğin fikirler için harcadığın zaman ve enerjiyi harcamadan senin çabalarından faydalanabilirim. Se eu posso aprender observando você, posso roubar suas melhores ideias e posso me beneficiar de seus esforços, sem ter que investir o tempo e a energia que você dedicou para desenvolvê-las. If I can watch which lure you use to catch a fish, or I can watch how you flake your hand axe to make it better, or if I follow you secretly to your mushroom patch, I can benefit from your knowledge and wisdom and skills, and maybe even catch that fish before you do. eğer|ben|-ebilmek|izlemek|hangi|yem|sen|kullanıyorsan|-mek için|yakalamak|bir|balık|veya|ben|-ebilmek|izlemek|nasıl|sen|yontuyorsan|senin|el|baltanı|-mek için|yapmak|onu|daha iyi|veya|eğer|ben|takip etmek|seni|gizlice|-e|senin|mantar|alanına|ben|-ebilmek|faydalanmak|-den|senin|bilgi|ve|bilgelik|ve|becerilerinden|ve|belki|bile|yakalamak|o|balık|önce|sen|yaparsan si|yo|puedo|ver|cuál|cebo|tú|usas|para|atrapar|un|pez|o|yo|puedo|ver|cómo|tú|afilas|tu|mano|hacha|para|hacer|eso|mejor|o|si|yo|sigo|a ti|secretamente|a|tu|hongo|parcela|yo|puedo|beneficiarme|de|tu|conocimiento|y|sabiduría|y|habilidades|y|tal vez|incluso|atrapar|ese|pez|antes|tú|lo haces se|eu|posso|observar|qual|isca|você|usa|para|pegar|um|peixe|ou|eu|posso|observar|como|você|lasca|sua|mão|machadinha|para|fazer|ela|melhor|ou|se|eu|seguir|você|secretamente|para|seu|cogumelo|local|eu|posso|beneficiar|de|seu|conhecimento|e|sabedoria|e|habilidades|e|talvez|até|pegar|aquele|peixe|antes que|você|faça اگر|من|می‌توانم|تماشا کنم|کدام|طعمه|تو|استفاده می‌کنی|برای|گرفتن|یک|ماهی|یا|من|می‌توانم|تماشا کنم|چگونه|تو|تراشیدن|دست|تبر|به|برای|ساختن|آن|بهتر|یا|اگر|من|دنبال کنم|تو|به‌طور مخفی|به|patch|قارچ||من|می‌توانم|بهره‌مند شوم|از|دانش|و|و|||||شاید|حتی|بگیرم|آن|ماهی|قبل از|تو|کنی Si je peux regarder quel leurre vous utilisez pour attraper un poisson, ou si je peux regarder comment vous épluchez votre hache à main pour l'améliorer, ou si je vous suis secrètement jusqu'à votre champignon, je peux bénéficier de vos connaissances, de votre sagesse et de vos compétences, et peut-être même attraper ce poisson avant vous. اگر بتوانم ببینم که از کدام طعمه برای صید ماهی استفاده می‌کنید، یا ببینم که چگونه تبر دستی‌تان را بهبود می‌بخشید، یا اگر به‌طور مخفیانه شما را به محل قارچ‌تان دنبال کنم، می‌توانم از دانش، حکمت و مهارت‌های شما بهره‌مند شوم و شاید حتی قبل از شما آن ماهی را بگیرم. Si puedo ver qué cebo usas para atrapar un pez, o puedo observar cómo afilas tu hacha de mano para mejorarla, o si te sigo en secreto a tu lugar de setas, puedo beneficiarme de tu conocimiento, sabiduría y habilidades, y tal vez incluso atrapar ese pez antes que tú. Eğer hangi yemle balık tuttuğunu izleyebilirsem, ya da el baltanı nasıl daha iyi hale getirdiğini izleyebilirsem, ya da seni gizlice mantar alanına kadar takip edebilirsem, bilginden, bilgelikten ve becerilerinden faydalanabilirim ve belki de o balığı senden önce yakalayabilirim. Se eu posso observar qual isca você usa para pegar um peixe, ou posso ver como você lasca seu machado de mão para melhorá-lo, ou se eu te seguir secretamente até seu local de cogumelos, posso me beneficiar do seu conhecimento, sabedoria e habilidades, e talvez até pegar aquele peixe antes de você. Social learning really is visual theft. sosyal|öğrenme|gerçekten|-dir|görsel|hırsızlık social|aprendizaje|realmente|es|visual|robo social|aprendizado|realmente|é|visual|roubo اجتماعی|یادگیری|واقعاً|است|بصری|دزدی L'apprentissage social est vraiment un vol visuel. یادگیری اجتماعی واقعاً دزدی بصری است. El aprendizaje social realmente es un robo visual. Sosyal öğrenme gerçekten de görsel hırsızlıktır. O aprendizado social realmente é um roubo visual. And in any species that acquired it, it would behoove you to hide your best ideas, lest somebody steal them from you. ve|-de|herhangi bir|tür|ki|edinmiş|onu||-acak|gerekmek|sana|-mek için|saklamak|senin|en iyi|fikirlerini|-masın diye|birisi|çalmak|onları|-den|senden y|en|cualquier|especie|que|adquirió|eso||verbo auxiliar condicional|convendría|a ti|que|escondas|tus|mejores|ideas|no sea que|alguien|robe|ellas|de|ti |||||||||it would be wise|||||||in case||||| e|em|qualquer|espécie|que|adquiriu|isso||deveria|convém|você|a|esconder|suas|melhores|ideias|para que não|alguém|roube|elas|de|você و|در|هر|گونه|که|به‌دست آورد|آن|آن|خواهد|شایسته خواهد بود|تو|به|پنهان کردن|بهترین|ایده‌ها||مبادا|کسی|بدزدد|آنها|از|تو Et dans toutes les espèces qui l'ont acquis, il vous appartient de cacher vos meilleures idées, de peur que quelqu'un ne vous les dérobe. و در هر گونه‌ای که این را به دست آورد، بهتر است بهترین ایده‌های خود را پنهان کنید، مبادا کسی آن‌ها را از شما بدزدد. Y en cualquier especie que lo adquiera, te convendría esconder tus mejores ideas, no sea que alguien las robe de ti. Ve bunu edinen herhangi bir türde, en iyi fikirlerini saklamak senin yararına olur, yoksa birisi onları senden çalabilir. E em qualquer espécie que o adquiriu, seria prudente esconder suas melhores ideias, para que alguém não as roube de você.

7:58 7:58 7:58 7:58 7:58

And so some time around 200,000 years ago, our species confronted this crisis. ve|bu yüzden|bazı|zaman|civarında|yıl|önce|bizim|türümüz|karşılaştı|bu|krizle y|||||||||enfrentó|| e|assim|algum|tempo|cerca de|anos|atrás|nossa|espécie|confrontou|esta|crise و|بنابراین|برخی|زمان|حدود|سال|پیش|ما|گونه|مواجه شد|این|بحران و بنابراین حدود 200,000 سال پیش، گونه ما با این بحران مواجه شد. Y así, hace aproximadamente 200,000 años, nuestra especie enfrentó esta crisis. Ve böylece yaklaşık 200.000 yıl önce, türümüz bu krizle karşılaştı. E assim, há cerca de 200.000 anos, nossa espécie enfrentou essa crise. And we really had only two options for dealing with the conflicts that visual theft would bring. ve|biz|gerçekten|sahip olduk|sadece|iki|seçenek|için|başa çıkma|ile|bu|çatışmalar|ki|görsel|hırsızlık|-ecekti|getirecekti |nosotros||||||||||conflictos||||| |||||||||||||visual||| e|nós|realmente|tivemos|apenas|duas|opções|para|lidar|com|os|conflitos|que|visual|roubo|iria|trazer و|ما|واقعاً|داشتیم|فقط|دو|گزینه‌ها|برای|مقابله|با|آن|درگیری‌ها|که|بصری|دزدی|خواهد|آورد و ما واقعاً فقط دو گزینه برای مقابله با تعارضاتی که سرقت بصری به همراه می‌آورد داشتیم. Y realmente solo teníamos dos opciones para lidiar con los conflictos que traería el robo visual. Ve görsel hırsızlığın getireceği çatışmalarla başa çıkmak için gerçekten sadece iki seçeneğimiz vardı. E realmente tínhamos apenas duas opções para lidar com os conflitos que o roubo visual traria. One of those options was that we could have retreated into small family groups. bir|-den|o|seçenekler|-di|ki|biz|-ebilirdik|sahip olmak|geri çekilmek|içine|küçük|aile|gruplar |||||||||retirado|||| uma|de|aquelas|opções|era|que|nós|poderíamos|ter|recuado|para|pequenos|familiares|grupos یکی از این گزینه‌ها این بود که می‌توانستیم به گروه‌های کوچک خانوادگی عقب‌نشینی کنیم. Una de esas opciones era que podríamos habernos retirado a pequeños grupos familiares. Bu seçeneklerden biri, küçük aile gruplarına geri çekilmek olabilirdi. Uma dessas opções era que poderíamos ter recuado para pequenos grupos familiares. Because then the benefits of our ideas and knowledge would flow just to our relatives. çünkü|o zaman|-in|faydaları|-in|bizim|fikirlerimiz|ve|bilgimiz|-erdi|akmak|sadece|-e|bizim|akrabalarımıza porque|entonces|los|beneficios|de|nuestras|ideas|y|conocimiento|verbo auxiliar condicional|fluirían|solo|a|nuestros|parientes porque|então|os|benefícios|de|nossas|ideias|e|conhecimento|verbo auxiliar condicional|fluir|apenas|para|nossos|parentes زیرا|آن وقت||مزایای|از|ایده‌ها و|دانش|و|دانش|فعل کمکی برای آینده در گذشته|جاری شدن|فقط|به|خویشاوندان| زیرا در این صورت مزایای ایده‌ها و دانش ما فقط به خویشاوندان ما می‌رسید. Porque entonces los beneficios de nuestras ideas y conocimientos fluirían solo hacia nuestros familiares. Çünkü o zaman fikirlerimizin ve bilgimizin faydaları sadece akrabalarımıza akardı. Porque então os benefícios de nossas ideias e conhecimentos fluiriam apenas para nossos parentes. Had we chosen this option, sometime around 200,000 years ago, we would probably still be living like the Neanderthals were when we first entered Europe 40,000 years ago. -seydi|biz|seçmiş|bu|seçeneği|bir zaman|civarında|yıl|önce|biz|-erdi|muhtemelen|hâlâ|olmak|yaşıyor|gibi|-in|Neandertaller|-di|-dığında|biz|ilk|girmiş|Avrupa'ya|yıl|önce verbo auxiliar condicional|nosotros|elegido|esta|opción|en algún momento|alrededor|años|atrás|nosotros|verbo auxiliar condicional|probablemente|todavía|estaríamos|viviendo|como|los|neandertales|estaban|cuando|nosotros|primero|entramos|Europa|años|atrás tivesse|nós|escolhido|esta|opção|algum|por volta de|anos|atrás|nós|verbo auxiliar condicional|provavelmente|ainda|estar|vivendo|como|os|neandertais|eram|quando|nós|primeiro|entramos|Europa|anos|atrás اگر|ما|انتخاب کرده بودیم|این|گزینه|زمانی|حدود|سال|پیش|ما|فعل کمکی برای آینده در گذشته|احتمالاً|هنوز|بودن|زندگی کردن|مانند||نئاندرتال‌ها|بودند|زمانی که|ما|اولین بار|وارد شدیم|اروپا|سال|پیش اگر این گزینه را انتخاب کرده بودیم، حدود ۲۰۰,۰۰۰ سال پیش، احتمالاً هنوز مانند نئاندرتال‌ها زندگی می‌کردیم که ۴۰,۰۰۰ سال پیش به اروپا وارد شدند. Si hubiéramos elegido esta opción, hace unos 200,000 años, probablemente todavía estaríamos viviendo como los neandertales cuando entramos por primera vez en Europa hace 40,000 años. Eğer bu seçeneği seçseydik, yaklaşık 200.000 yıl önce, muhtemelen 40.000 yıl önce Avrupa'ya ilk girdiğimizde Neandertaller gibi yaşıyor olacaktık. Se tivéssemos escolhido essa opção, há cerca de 200.000 anos, provavelmente ainda estaríamos vivendo como os neandertais viviam quando entramos na Europa há 40.000 anos. And this is because in small groups there are fewer ideas, there are fewer innovations. ve|bu|-dir|çünkü|-de|küçük|gruplarda|orada|var|daha az|fikirler|orada|var|daha az|yenilikler y|esto|es|porque|en|pequeños|grupos|hay|hay|menos|ideas|hay|hay|menos|innovaciones e|isso|é|porque|em|pequenos|grupos|há|são|menos|ideias|há|são|menos|inovações و|این|است|زیرا|در|کوچک|گروه‌ها|وجود دارد|هستند|کمتر|ایده‌ها|وجود دارد|هستند|کمتر|نوآوری‌ها و این به این دلیل است که در گروه‌های کوچک ایده‌های کمتری وجود دارد و نوآوری‌های کمتری نیز شکل می‌گیرد. Y esto se debe a que en grupos pequeños hay menos ideas, hay menos innovaciones. Ve bunun nedeni, küçük gruplarda daha az fikir olması, daha az yenilik olmasıdır. E isso acontece porque em grupos pequenos há menos ideias, há menos inovações. And small groups are more prone to accidents and bad luck. ve|küçük|gruplar|-dir|daha|yatkın|-e|kazalara|ve|kötü|şansa y|pequeños|grupos|son|más|propensos|a|accidentes|y|mala|suerte e|pequenos|grupos|são|mais|propensos|a|acidentes|e|má|sorte و|کوچک|گروه‌ها|هستند|بیشتر|مستعد|به|حوادث|و|بد|شانس و گروه‌های کوچک بیشتر در معرض حوادث و بدشانسی هستند. Y los grupos pequeños son más propensos a accidentes y mala suerte. Küçük gruplar kazalara ve şansa daha yatkındır. E grupos pequenos são mais propensos a acidentes e má sorte. So if we’d chosen that path, our evolutionary path would have led into the forest -- and been a short one indeed. bu yüzden|eğer|we would|seçmiş olsaydık|o|yol|bizim|evrimsel|yol|-ecekti|-miş|yönlendirmiş|içine|orman|orman|ve|olmuş|bir|kısa|yol|gerçekten así|si|we had|elegido|ese|camino|nuestro|evolutivo|camino|verbo auxiliar condicional|habría|llevado|dentro|el|bosque|y|sido|un|corto|uno|de hecho então|se|nós teríamos|escolhido|aquele|caminho|nosso|evolutivo|caminho|teria|havido|levado|para|a|floresta|e|sido|um|curto|um|de fato بنابراین|اگر|ما می‌خواستیم|انتخاب کرده بودیم|آن|مسیر|مسیر|تکاملی|مسیر|خواهد|داشته|رفته|به|جنگل|جنگل|و|بوده|یک|کوتاه|یکی|در واقع بنابراین اگر ما آن مسیر را انتخاب کرده بودیم، مسیر تکاملی ما به جنگل می‌رفت - و واقعاً مسیر کوتاهی بود. Así que si hubiéramos elegido ese camino, nuestro camino evolutivo nos habría llevado al bosque -- y habría sido uno muy corto, de hecho. Yani eğer o yolu seçseydik, evrimsel yolumuz ormana yönelmiş olurdu - ve gerçekten de kısa bir yol olurdu. Então, se tivéssemos escolhido esse caminho, nosso caminho evolutivo teria nos levado para a floresta -- e teria sido um caminho bem curto.

8:49 8:49 8:49 8:49 8:49

The other option we could choose was to develop the systems of communication that would allow us to share ideas and to cooperate amongst others. Diğer|diğer|seçenek|biz|-ebilirdik|seçmek|-di|-mek|geliştirmek|sistemler|sistemler|-in|iletişim|ki|-ecekti|izin vermek|bize|-mek|paylaşmak|fikirler|ve|-mek|işbirliği yapmak|arasında|diğerleri la|otra|opción|nosotros|podríamos|elegir|fue|a|desarrollar|los|sistemas|de|comunicación|que|verbo auxiliar condicional|permitir|nos|a|compartir|ideas|y|a|cooperar|entre|otros the|||||||||||||||||||||||| a|outra|opção|nós|poderíamos|escolher|era|a|desenvolver|os|sistemas|de|comunicação|que|poderiam|permitir|nós|a|compartilhar|ideias|e|a|cooperar|entre|outros گزینه|دیگر|گزینه|ما|می‌توانستیم|انتخاب کنیم|بود|به|توسعه دادن|سیستم‌های|سیستم‌ها|از|ارتباط|که|خواهد|اجازه دادن|ما|به|به اشتراک گذاشتن|ایده‌ها|و|به|همکاری کردن|در میان|دیگران گزینه دیگری که می‌توانستیم انتخاب کنیم، توسعه سیستم‌های ارتباطی بود که به ما اجازه می‌داد ایده‌ها را به اشتراک بگذاریم و با دیگران همکاری کنیم. La otra opción que podríamos elegir era desarrollar los sistemas de comunicación que nos permitirían compartir ideas y cooperar entre otros. Seçebileceğimiz diğer bir seçenek, fikirleri paylaşmamıza ve diğerleriyle işbirliği yapmamıza olanak tanıyan iletişim sistemlerini geliştirmekti. A outra opção que poderíamos escolher era desenvolver os sistemas de comunicação que nos permitiriam compartilhar ideias e cooperar entre os outros. Choosing this option would mean that a vastly greater fund of accumulated knowledge and wisdom would become available to any one individual than would ever arise from within an individual family or an individual person on their own. seçmek|bu|seçenek|-ecekti|anlamına gelmek|ki|bir|son derece|daha büyük|havuz|-in|birikmiş|bilgi|ve|bilgelik|-ecekti|hale gelmek|erişilebilir|-e|herhangi bir|birey|birey|-den|-ecekti|asla|ortaya çıkmak|-den|içinde|bir|birey|aile|veya|bir|birey|kişi|kendi|onların|başına elegir|esta|opción|verbo auxiliar condicional|significaría|que|un|vastamente|mayor|fondo|de|acumulado|conocimiento|y|sabiduría|verbo auxiliar condicional|convertiría|disponible|a|cualquier|uno|individuo|que|verbo auxiliar condicional|alguna vez|surgiera|de|dentro|una|individual|familia|o|una|individual|persona|en|su|propio escolher|esta|opção|teria|significar|que|um|vastamente|maior|fundo|de|acumulado|conhecimento|e|sabedoria|teria|se tornaria|disponível|para|qualquer|um|indivíduo|do que|teria|alguma vez|surgisse|de|dentro de|uma|individual|família|ou|um|individual|pessoa|por|sua|própria انتخاب کردن|این|گزینه|خواهد|به معنی|که|یک|به طرز قابل توجهی|بزرگتر|منبع|از|انباشته|دانش|و|حکمت|خواهد|تبدیل شدن|در دسترس|به|هر|یک|فرد|از|خواهد|هرگز|به وجود آمدن|از|درون|یک|فرد|خانواده|یا|یک|فرد|شخص|به|آنها|تنهایی انتخاب این گزینه به این معنی بود که یک منبع بسیار بزرگتر از دانش و حکمت انباشته شده برای هر فردی در دسترس قرار می‌گرفت تا هرگز از درون یک خانواده یا یک فرد به تنهایی به وجود بیاید. Elegir esta opción significaría que un fondo de conocimiento y sabiduría acumulados mucho mayor estaría disponible para cualquier individuo que el que jamás surgiría dentro de una familia individual o de una persona individual por su cuenta. Bu seçeneği seçmek, bireysel bir ailenin veya bireysel bir kişinin kendi başına ortaya çıkarabileceğinden çok daha büyük bir birikmiş bilgi ve bilgelik kaynağının herhangi bir birey için mevcut olacağı anlamına gelecektir. Escolher essa opção significaria que um fundo de conhecimento e sabedoria acumulados muito maior estaria disponível para qualquer indivíduo do que jamais surgiria dentro de uma família individual ou de uma pessoa individual sozinha. Well, we chose the second option, and language is the result. iyi|biz|seçtik|ikinci||seçeneği|ve|dil|dir|sonuç|sonuç Bueno|nosotros|elegimos|la|segunda|opción|y|el lenguaje|es|el|resultado bem|nós|escolhemos|a|segunda|opção|e|a linguagem|é|o|resultado خوب|ما|انتخاب کردیم|را|دومین|گزینه|و|زبان|است|را|نتیجه خوب، ما گزینه دوم را انتخاب کردیم و زبان نتیجه آن است. Bueno, elegimos la segunda opción, y el lenguaje es el resultado. İyi, ikinci seçeneği seçtik ve dil bunun sonucudur. Bem, escolhemos a segunda opção, e a linguagem é o resultado.

9:20 9:20 9:20 9:20 9:20

Language evolved to solve the crisis of visual theft. dil|evrildi|-mek için|çözmek|krizi|kriz|-in|görsel|hırsızlık el lenguaje|evolucionó|para|resolver|la|crisis|de|visual|robo a linguagem|evoluiu|para|resolver|a|crise|de|visual|roubo زبان|تکامل یافت|برای|حل کردن|بحران|بحران|از|بصری|دزدی زبان برای حل بحران سرقت بصری تکامل یافته است. El lenguaje evolucionó para resolver la crisis del robo visual. Dil, görsel hırsızlık krizini çözmek için evrimleşti. A linguagem evoluiu para resolver a crise do roubo visual. Language is a piece of social technology for enhancing the benefits of cooperation -- for reaching agreements, for striking deals and for coordinating our activities. dil|dir|bir|parça|-in|sosyal|teknoloji|-mek için|artırmak|faydaları|faydalar|-in|işbirliği|-mek için|ulaşmak|anlaşmalar|-mek için|yapmak|anlaşmalar|ve|-mek için|koordine etmek|bizim|faaliyetler ||||||||mejorar|||||||acuerdos||concretar|||||| a linguagem|é|uma|peça|de|social|tecnologia|para|aumentar|os|benefícios|de|cooperação|para|alcançar|acordos|para|fechar|negócios|e|para|coordenar|nossas|atividades زبان یک قطعه از فناوری اجتماعی است که برای افزایش مزایای همکاری طراحی شده است - برای رسیدن به توافقات، برای انجام معاملات و برای هماهنگ کردن فعالیت‌های ما. El lenguaje es una pieza de tecnología social para mejorar los beneficios de la cooperación: para alcanzar acuerdos, para cerrar tratos y para coordinar nuestras actividades. Dil, işbirliğinin faydalarını artırmak için sosyal bir teknolojidir - anlaşmalara varmak, anlaşmalar yapmak ve faaliyetlerimizi koordine etmek için. A linguagem é uma peça de tecnologia social para aumentar os benefícios da cooperação -- para alcançar acordos, para fechar negócios e para coordenar nossas atividades. And you can see that, in a developing society that was beginning to acquire language, not having language would be a like a bird without wings. ve|sen|-abilirsin|görmek|ki|-de|bir|gelişen|toplum|ki|-di|başlamış|-e|edinmeye|dil|değil|sahip olmanın|dil|-erdi|olmak|bir|gibi|bir|kuş|-sız|kanatlar y|tú|puedes|ver|eso|en|una|en desarrollo|sociedad|que|estaba|comenzando|a|adquirir|lenguaje|no|tener|lenguaje|sería|un|un|||pájaro|sin|alas e|você|pode|ver|que|em|uma|em desenvolvimento|sociedade|que|estava|começando|a|adquirir|linguagem|não|ter|linguagem|seria|ser|um|como|um|pássaro|sem|asas و|تو|می‌توانی|ببینی|که|در|یک|در حال توسعه|جامعه|که|بود|شروع|به|به دست آوردن|زبان|نه|داشتن||می‌کرد|بودن|یک|مانند|یک|پرنده|بدون|بال‌ها 你可以看到，在一个开始获得语言的发展中社会，没有语言就像一只没有翅膀的鸟。 و می‌توانید ببینید که در یک جامعه در حال توسعه که شروع به کسب زبان کرده بود، نداشتن زبان مانند پرنده‌ای بدون بال خواهد بود. Y puedes ver que, en una sociedad en desarrollo que comenzaba a adquirir lenguaje, no tener lenguaje sería como un pájaro sin alas. Ve gelişmekte olan bir toplumda dil edinmeye başlayan birinin, dilin olmaması, kanatsız bir kuş gibi olur. E você pode ver que, em uma sociedade em desenvolvimento que estava começando a adquirir linguagem, não ter linguagem seria como um pássaro sem asas. Just as wings open up this sphere of air for birds to exploit, language opened up the sphere of cooperation for humans to exploit. sadece|gibi|kanatlar|açar|yukarı|bu|alan|-in|hava|için|kuşlar|-e|kullanmak|dil|açtı|yukarı|bu|alan|-in|işbirliği|için|insanlar|-e|kullanmak justo|como|alas|abren|arriba|esta|esfera|de|aire|para|pájaros|a|explotar|lenguaje|abrió|arriba|la|esfera|de|cooperación|para|humanos|a|explotar ||||||||||||utilize||||||||||| apenas|como|asas|abrem|para|esta|esfera|de|ar|para|pássaros|a|explorar|linguagem|abriu|para|a|esfera|de|cooperação|para|humanos|a|explorar فقط|همانطور که|بال‌ها|باز می‌کنند|به|این|حوزه|از|هوا|برای|پرندگان|به|بهره‌برداری|زبان|باز کرد|به|این|حوزه|از|همکاری|برای|انسان‌ها|به|بهره‌برداری همان‌طور که بال‌ها این فضای هوا را برای پرندگان باز می‌کنند تا از آن بهره‌برداری کنند، زبان این فضای همکاری را برای انسان‌ها باز کرد تا از آن بهره‌برداری کنند. Así como las alas abren esta esfera de aire para que los pájaros la exploten, el lenguaje abrió la esfera de cooperación para que los humanos la exploten. Tıpkı kanatlar kuşların yararlanabileceği bu hava alanını açtığı gibi, dil de insanların yararlanabileceği işbirliği alanını açtı. Assim como as asas abrem esta esfera de ar para os pássaros explorarem, a linguagem abriu a esfera de cooperação para os humanos explorarem. And we take this utterly for granted, because we’re a species that is so at home with language, ve|biz|alırız|bunu|tamamen|için|kabul|çünkü|biz||tür|ki|-dir|o kadar|-de|evde|ile|dil y|nosotros|tomamos|esto|completamente|por|dado|porque|somos|una|especie|que|está|tan|en|casa|con|lenguaje e|nós|consideramos|isso|totalmente|por|garantido|porque|somos|uma|espécie|que|está|tão|em|casa|com|linguagem و|ما|می‌گیریم|این|کاملاً|برای|مسلم|زیرا|ما هستیم|یک|گونه|که|است|اینقدر|در|خانه|با|زبان 我们认为这是理所当然的，因为我们是一个非常熟悉语言的物种， و ما این را کاملاً بدیهی می‌دانیم، زیرا ما گونه‌ای هستیم که با زبان بسیار آشنا هستیم, Y tomamos esto completamente por sentado, porque somos una especie que se siente tan cómoda con el lenguaje, Ve bunu tamamen sıradan bir şey olarak alıyoruz, çünkü biz dil ile bu kadar iç içe olan bir türüz, E nós consideramos isso totalmente garantido, porque somos uma espécie que se sente tão à vontade com a linguagem,

9:59 9:59 9:59 9:59 9:59

but you have to realize that even the simplest acts of exchange that we engage in are utterly dependent upon language. ama|sen|sahip|-mek|farkına varmak|ki|hatta|en|basit|eylemler|-in|değişim|ki|biz|katılıyoruz|-e|-dir|tamamen|bağımlı|-e|dil pero|tú|tienes|que|darte cuenta|que|incluso|los|más simples|actos|de|intercambio|que|nosotros|participamos|en|están|completamente|dependientes|de|lenguaje mas|você|tem|que|perceber|que|até|os|mais simples|atos|de|troca|que|nós|nos envolvemos|em|são|completamente|dependentes|de|linguagem اما|تو|داری|به|درک کنی|که|حتی|این|ساده ترین|اعمال|از|مبادله|که|ما|درگیر می شویم|در|هستند|کاملاً|وابسته|به|زبان اما شما باید درک کنید که حتی ساده‌ترین اعمال تبادل که ما در آن شرکت می‌کنیم به طور کامل به زبان وابسته است. pero tienes que darte cuenta de que incluso los actos más simples de intercambio en los que participamos dependen completamente del lenguaje. ama en basit değişim eylemlerinin bile tamamen dile bağımlı olduğunu anlamanız gerekiyor. mas você tem que perceber que até os atos mais simples de troca em que nos envolvemos são totalmente dependentes da linguagem. And to see why, consider two scenarios from early in our evolution. ve|-mek|görmek|neden|düşün|iki|senaryo|-den|erken|-de|bizim|evrim y|para|ver|por qué|considera|dos|escenarios|de|temprano|en|nuestra|evolución e|para|ver|por que|considere|dois|cenários|de|início|em|nossa|evolução و|به|دیدن|چرا|در نظر بگیر|دو|سناریو|از|اوایل|در|ما|تکامل و برای درک اینکه چرا، دو سناریو از اوایل تکامل ما را در نظر بگیرید. Y para ver por qué, considera dos escenarios de los primeros días de nuestra evolución. Ve nedenini görmek için, evrimimizin başlarından iki senaryo düşünelim. E para entender por quê, considere dois cenários do início da nossa evolução. Let’s imagine that you are really good at making arrowheads, but you’re hopeless at making the wooden shafts with the flight feathers attached. hadi|hayal et|ki|sen|-sin|gerçekten|iyi|-de|yapmada|ok ucu|ama|sen -sin|umutsuz|-de|yapmada|-i|ahşap|mil|ile|-i|uçuş|tüy|bağlı vamos a|imaginar|que|tú|eres|realmente|bueno|en|hacer|puntas de flecha|pero|tú eres|incapaz|en|hacer|los|de madera|ejes|con|las|vuelo|plumas|adjuntas vamos|imaginar|que|você|é|realmente|bom|em|fazer|pontas de flecha|mas|você é|péssimo|em|fazer|os|de madeira|eixos|com|as|de voo|penas|presas بیایید|تصور کنیم|که|تو|هستی|واقعاً|خوب|در|ساختن|سرپیکان|اما|تو هستی|ناامید|در|ساختن|این|چوبی|تیرک ها|با|این|پرواز|پرها|متصل بیایید تصور کنیم که شما در ساخت سرپیکان واقعاً خوب هستید، اما در ساخت دسته‌های چوبی با پرهای پرواز متصل به آن ناامید هستید. Imaginemos que eres muy bueno haciendo puntas de flecha, pero eres un desastre haciendo los ejes de madera con las plumas de vuelo adjuntas. Diyelim ki ok uçları yapmada gerçekten iyisiniz, ama uçuş tüyleriyle birlikte ahşap saplar yapmada berbat durumdasınız. Vamos imaginar que você é realmente bom em fazer pontas de flecha, mas é péssimo em fazer os eixos de madeira com as penas de voo anexadas. Two other people you know are very good at making the wooden shafts, but they’re hopeless at making the arrowheads. iki|diğer|insan|sen|tanıdığın|-lar|çok|iyi|-de|yapmada|-i|ahşap|mil|ama|onlar -lar|umutsuz|-de|yapmada|-i|ok ucu dos|otros|personas|tú|conoces|son|muy|buenos|en|hacer|los|de madera|ejes|pero|ellos son|incapaces|en|hacer|las|puntas de flecha duas|outras|pessoas|você|conhece|são|muito|boas|em|fazer|os|de madeira|eixos|mas|elas são|péssimas|em|fazer|as|pontas de flecha دو|دیگر|افراد|تو|می شناسی|هستند|بسیار|خوب|در|ساختن|این|چوبی|تیرک ها|اما|آنها هستند|ناامید|در|ساختن|این|سرپیکان دو نفر دیگر که می‌شناسید در ساخت دسته‌های چوبی بسیار خوب هستند، اما در ساخت سرپیکان ناامید هستند. Otras dos personas que conoces son muy buenas haciendo los ejes de madera, pero son un desastre haciendo las puntas de flecha. Tanıdığınız iki kişi ahşap saplar yapmada çok iyidir, ama ok uçları yapmada berbat durumdalar. Outras duas pessoas que você conhece são muito boas em fazer os eixos de madeira, mas são péssimas em fazer as pontas de flecha. So what you do is -- one of those people has not really acquired language yet. o yüzden|ne|sen|yapıyorsun|-dir|biri|-den|o|insanlar|sahip|değil|gerçekten|edinmiş|dil|henüz así|lo que|tú|haces|es|uno|de|esos|personas|ha|no|realmente|adquirido|lenguaje|aún então|o que|você|faz|é|uma|de|aquelas|pessoas|tem|não|realmente|adquiriu|linguagem|ainda بنابراین|چه|تو|انجام می‌دهی|است|یکی|از|آن|مردم|دارد|نه|واقعاً|به دست آورده|زبان|هنوز پس کاری که انجام می‌دهید این است که -- یکی از آن افراد هنوز واقعاً زبان را یاد نگرفته است. Así que lo que haces es -- una de esas personas aún no ha adquirido realmente el lenguaje. Yani yaptığınız şey şu -- o insanlardan biri henüz dil edinmemiş. Então, o que você faz é -- uma daquelas pessoas ainda não adquiriu realmente a linguagem. And let’s pretend the other one is good at language skills. ve|hadi|varsayalım|o|diğer|biri|-dir|iyi|-de|dil|beceriler y|vamos|a suponer|el|otro|uno|está|bueno|en|lenguaje|habilidades e|vamos|fingir|que|outro|um|é|bom|em|linguagem|habilidades و|بیایید|وانمود کنیم|آن|دیگری|یکی|است|خوب|در|زبان|مهارت‌ها و بیایید فرض کنیم که فرد دیگر در مهارت‌های زبانی خوب است. Y supongamos que la otra es buena en habilidades lingüísticas. Ve diğerinin dil becerilerinde iyi olduğunu varsayalım. E vamos fingir que a outra é boa em habilidades linguísticas.

10:34 10:34 10:34 10:34 10:34

So what you do one day is you take a pile of arrowheads, and you walk up to the one that can’t speak very well, and you put the arrowheads down in front of him, hoping that he’ll get the idea that you want to trade your arrowheads for finished arrows. o yüzden|ne|sen|yapıyorsun|bir|gün|-dir|sen|alıyorsun|bir|yığın|-den|ok ucu|ve|sen|yürüyor|yukarı|-e|o|biri|ki|-emez|konuşmak|çok|iyi|ve|sen|koyuyorsun|o|ok uçları|aşağı|-in|önünde|-in|ona|umarak|ki|o -acak|anlıyor|o|fikir|ki|sen|istiyorsun|-mek|takas etmek|senin|ok uçların|-e|bitmiş|oklar así|lo que|tú|haces|un|día|es|tú|tomas|un|montón|de|puntas de flecha|y|tú|caminas|hacia|a|el|uno|que|no puede|hablar|muy|bien|y|tú|pones|las|puntas de flecha|abajo|en|frente|de|él|esperando|que|él|entenderá|la|idea|que|tú|quieres|a|cambiar|tus|puntas de flecha|por|terminadas|flechas então|o que|você|faz|um|dia|é|você|pega|um|monte|de|pontas de flecha|e|você|anda|até|a|o|que|que|não pode|falar|muito|bem|e|você|coloca|as|pontas de flecha|para baixo|em|frente|de|ele|esperando|que|ele vai|entender|a|ideia|que|você|quer|a|trocar|suas|pontas de flecha|por|prontas|flechas بنابراین|چه|تو|انجام می‌دهی|یک|روز|است|تو|می‌گیری|یک|توده|از|سرپیکان|و|تو|راه می‌روی|به سمت|به|آن|یکی|که|نمی‌تواند|صحبت کند|خیلی|خوب|و|تو|می‌گذاری|آن|سرپیکان|پایین|در|جلوی|از|او|امیدوار|که|او خواهد|می‌گیرد|آن|ایده|که|تو|می‌خواهی|به|مبادله کنی|سرپیکان‌های|سرپیکان|برای|تمام|تیرها پس یک روز کاری که انجام می‌دهید این است که یک توده از سرپیکان را برمی‌دارید و به سمت کسی که نمی‌تواند خیلی خوب صحبت کند می‌روید و سرپیکان‌ها را جلوی او می‌گذارید، امیدوارید که او متوجه شود که شما می‌خواهید سرپیکان‌هایتان را با تیرهای آماده مبادله کنید. Así que lo que haces un día es tomar un montón de puntas de flecha, y te acercas a la persona que no puede hablar muy bien, y pones las puntas de flecha frente a él, esperando que entienda que quieres intercambiar tus puntas de flecha por flechas terminadas. Bir gün yaptığınız şey, bir yığın ok ucu alıp, çok iyi konuşamayan kişinin yanına gitmek ve ok uçlarını önüne koymak, onun da ok uçlarınızı bitmiş oklarla takas etmek istediğinizi anlamasını ummaktır. Então, o que você faz um dia é pegar um monte de pontas de flecha e se aproximar daquele que não consegue falar muito bem, e colocar as pontas de flecha na frente dele, esperando que ele entenda que você quer trocar suas pontas de flecha por flechas acabadas. But he looks at the pile of arrowheads, thinks they’re a gift, picks them up, smiles and walks off. ama|o|bakıyor|-e|-i|yığın|-in|ok ucu|düşünüyor|onlar|bir|hediye|alıyor|onları|yukarı|gülümsüyor|ve|yürüyor|uzaklaşıyor pero|él|mira|a|la|pila|de|puntas de flecha|piensa|ellos son|un|regalo|recoge|los|arriba|sonríe|y|camina|lejos mas|ele|olha|para|a|pilha|de|pontas de flecha|pensa|que são|um|presente|pega|elas|para cima|sorri|e|anda|embora اما|او|نگاه می‌کند|به|آن|توده|از|سرنیزه‌ها|فکر می‌کند|آنها|یک|هدیه|برمی‌دارد|آنها|بالا|لبخند می‌زند|و|راه می‌رود|دور اما او به توده سرپیکان نگاه می‌کند، فکر می‌کند که اینها یک هدیه هستند، آنها را برمی‌دارد، لبخند می‌زند و می‌رود. Pero él mira el montón de puntas de flecha, piensa que son un regalo, las recoge, sonríe y se aleja. Ama o, ok uçlarının yığınını inceliyor, bunun bir hediye olduğunu düşünüyor, onları alıyor, gülümsüyor ve uzaklaşıyor. Mas ele olha para a pilha de pontas de flecha, pensa que são um presente, as pega, sorri e sai. Now you pursue this guy, gesticulating. şimdi|sen|peşinden koşuyorsun|bu|adam|el kol hareketleri yaparak ahora|tú|persigues|a este|tipo|gesticulando ||||guy| agora|você|persegue|este|cara|gesticulando حالا|تو|تعقیب می‌کنی|این|مرد|با دست و پا زدن حالا تو به دنبال این مرد می‌روی و با دست اشاره می‌کنی. Ahora persigues a este tipo, gesticulando. Şimdi bu adamın peşine düşüyorsun, el kol hareketleri yaparak. Agora você persegue esse cara, gesticulando. A scuffle ensues and you get stabbed with one of your own arrowheads. bir|kargaşa|çıkıyor|ve|sen|alıyorsun|bıçaklanmış|ile|bir|-in|senin|kendi|ok ucu una|pelea|sigue|y|tú|te|apuñalas|con|uno|de|tus|propios|puntas de flecha uma|briga|ocorre|e|você|é|esfaqueado|com|uma|de|suas|próprias|pontas de flecha یک|درگیری|به وجود می‌آید|و|تو|می‌کنی|چاقو زده می‌شوی|با|یکی|از|تو|خود|سرنیزه‌ها Une bagarre s'ensuit et vous êtes poignardé avec l'une de vos propres pointes de flèches. یک درگیری پیش می‌آید و تو با یکی از سرپیکان‌های خودت زخمی می‌شوی. Se produce una pelea y te apuñalan con una de tus propias puntas de flecha. Bir kargaşa çıkıyor ve kendi ok uçlarından biriyle bıçaklanıyorsun. Uma briga acontece e você é esfaqueado com uma de suas próprias pontas de flecha. Okay, now replay this scene now, and you’re approaching the one who has language. tamam|şimdi|tekrar oyna|bu|sahne|şimdi|ve|sen|yaklaşıyorsun|-e|bir|kim|sahip|dil está bien|ahora|reproduce|esta|escena|ahora|y|tú estás|acercándote|al|que|quien|tiene|lenguaje okay||||||||||||| ok|agora|reproduza|esta|cena|agora|e|você está|se aproximando|daquele|que|que|tem|linguagem خوب|حالا|دوباره پخش کن|این|صحنه|حالا|و|تو|نزدیک می‌شوی|به|کسی|که|دارد|زبان خوب، حالا این صحنه را دوباره پخش کن و به سمت کسی که زبان دارد نزدیک می‌شوی. Está bien, ahora repite esta escena, y te estás acercando a quien tiene el lenguaje. Tamam, şimdi bu sahneyi tekrar oynat ve dili olan kişinin yanına yaklaşıyorsun. Ok, agora repita essa cena, e você está se aproximando daquele que tem linguagem. You put down your arrowheads and say, "I’d like to trade these arrowheads for finished arrows. sen|koydun|aşağı|senin|ok ucu|ve|söylüyorsun|ben -dım|istemek|-mek|takas etmek|bu|ok uçları|karşılığında|bitmiş|oklar tú|pones|abajo|tus|puntas de flecha|y|dices|yo would|quiero|a|cambiar|estas|puntas de flecha|por|terminadas|flechas você|coloca|para baixo|seus|pontas de flecha|e|diz|eu gostaria|de|a|trocar|essas|pontas de flecha|por|prontas|flechas تو|گذاشتی|پایین|خودت|سرپیکان|و|می‌گویی|می‌خواهم|دوست دارم|به|مبادله|این|سرپیکان|برای|آماده|تیرها تو سرپیکان خود را زمین می‌گذاری و می‌گویی: "می‌خواهم این سرپیکان را با تیرهای آماده مبادله کنم. Dejas tus puntas de flecha y dices: "Me gustaría intercambiar estas puntas de flecha por flechas terminadas." Ok yaylarını bıraktın ve "Bu yay uçlarını bitmiş oklarla takas etmek istiyorum." dedin. Você coloca suas pontas de flecha e diz: "Eu gostaria de trocar essas pontas de flecha por flechas acabadas. I’ll split you 50/50." ben -acağım|bölmek|seni yo will|dividiré|contigo eu vou|dividir|você من|تقسیم می‌کنم|تو من 50/50 تقسیم می‌کنم." Te daré 50/50." Sana 50/50 paylaşırım." Eu divido com você 50/50." The other one says, "Fine. diğer||biri|söylüyor|tamam el|otro|uno|dice|bien o|outro|um|diz|tudo bem آن|دیگری|یکی|می‌گوید|خوب دیگری می‌گوید: "خوب. El otro dice: "Está bien. Diğeri, "Tamam. O outro diz: "Certo. Looks good to me. görünüyor|iyi|-e|bana parece|bueno|a|mí parece|bom|para|mim به نظر می‌رسد|خوب|به|من به نظر من خوب است." Me parece bien." Bana iyi görünüyor. Parece bom para mim. We’ll do that." biz - geleceğiz|yapmak|o nosotros|haremos|eso nós vamos|fazer|isso ما خواهیم|انجام دادن|آن ما این کار را انجام خواهیم داد. Lo haremos." Bunu yapacağız." Faremos isso." Now the job is done. şimdi|iş||dir|tamamlandı ahora|el|trabajo|está|hecho agora|o|trabalho|está|feito حالا|این|کار|است|انجام شده حالا کار تمام شده است. Ahora el trabajo está hecho. Şimdi iş tamam. Agora o trabalho está feito.

11:14 11:14 11:14 11:14 11:14

Once we have language, we can put our ideas together and cooperate to have a prosperity that we couldn’t have before we acquired it. bir kez|biz|sahip olduğumuzda|dil|biz|-ebiliriz|koymak|bizim|fikirler|bir araya|ve|işbirliği yapmak|için|sahip olmak|bir|refah|ki|biz|-amadık|sahip olmak|önce|biz|edindiğimizde|onu una vez|nosotros|tenemos|lenguaje|nosotros|podemos|poner|nuestras|ideas|juntas|y|cooperar|para|tener|una|prosperidad|que|nosotros|no podríamos|tener|antes|nosotros|adquirimos|eso |||||||||||||||prosperity we couldn't|||||||| uma vez que|nós|temos|linguagem|nós|podemos|colocar|nossas|ideias|juntas|e|cooperar|para|ter|uma|prosperidade|que|nós|não pudemos|ter|antes que|nós|adquirimos|isso وقتی که|ما|داریم|زبان|ما|می‌توانیم|قرار دادن|ایده‌های|ایده‌ها|با هم|و|همکاری کردن|برای|داشتن|یک|رفاه|که|ما|نمی‌توانستیم|داشته باشیم|قبل از اینکه|ما|به دست آوردیم|آن زمانی که زبان داشته باشیم، می‌توانیم ایده‌های خود را کنار هم بگذاریم و همکاری کنیم تا به شکوفایی برسیم که قبل از به دست آوردن آن نمی‌توانستیم داشته باشیم. Una vez que tengamos el lenguaje, podemos unir nuestras ideas y cooperar para tener una prosperidad que no podíamos tener antes de adquirirlo. Bir dilimiz olduğunda, fikirlerimizi bir araya getirebiliriz ve sahip olmadığımız bir refah için işbirliği yapabiliriz. Uma vez que temos a linguagem, podemos juntar nossas ideias e cooperar para ter uma prosperidade que não poderíamos ter antes de adquiri-la. And this is why our species has prospered around the world while the rest of the animals sit behind bars in zoos, languishing. ve|bu|dır|neden|bizim|türümüz|sahip|başarılı olmuş|etrafında|dünyanın|dünya|iken|diğer|geri|-in|hayvanlar||oturuyor|arkasında|parmaklıklar|içinde|hayvanat bahçeleri|sızlanarak y|esto|es|por qué|nuestra|especie|ha|prosperado|alrededor|el|mundo|mientras|los|demás|de|los|animales|están|detrás|barras|en|zoológicos|languideciendo e|isso|é|por que|nossa|espécie|tem|prosperado|ao redor de|o|mundo|enquanto|os|restantes|de|os|animais|sentam|atrás de|barras|em|zoológicos|languindo و|این|است|چرا|گونه|گونه|دارد|رونق یافته|در|جهان|جهان|در حالی که|بقیه|بقیه|از|حیوانات|حیوانات|نشسته اند|پشت|میله ها|در|باغ وحش ها|در حال رنج کشیدن و به همین دلیل است که گونه ما در سراسر جهان شکوفا شده است در حالی که سایر حیوانات در پشت میله‌های باغ وحش نشسته و در عذاب هستند. Y esta es la razón por la que nuestra especie ha prosperado en todo el mundo mientras el resto de los animales se sientan tras las rejas en zoológicos, languideciendo. Ve bu yüzden türümüz dünya genelinde gelişti, oysa diğer hayvanlar hayvanat bahçelerinde demir parmaklıklar arkasında çürüyüp gidiyor. E é por isso que nossa espécie prosperou ao redor do mundo enquanto o resto dos animais fica atrás das grades em zoológicos, languindo. That’s why we build space shuttles and cathedrals while the rest of the world sticks sticks into the ground to extract termites. bu yüzden|neden|biz|inşa ediyoruz|uzay|mekikleri|ve|katedraller|iken|diğer|geri|-in|dünya||çubuklar|sokar|içine|toprağa|yer|-mek için|çıkarmak|termitler isso é|por que|nós|construímos|espaciais|ônibus|e|catedrais|enquanto|o|restante|de|o|mundo|enfia|paus|em|o|chão|para|extrair|formigas eso es|por qué|nosotros|construimos|espacio|transbordadores|y|catedrales|mientras|el|resto|de|el|mundo|clava|palos|en|la|tierra|para|extraer|termitas این|چرا|ما|می سازیم|فضایی|شاتل ها|و|کلیساها|در حالی که|بقیه|بقیه|از|جهان|جهان|چوب ها||به|زمین|زمین|برای|استخراج|موریانه ها به همین دلیل است که ما شاتل‌های فضایی و کلیساهای بزرگ می‌سازیم در حالی که بقیه جهان چوب‌هایی را به زمین می‌کوبند تا موریانه‌ها را استخراج کنند. Por eso construimos transbordadores espaciales y catedrales mientras el resto del mundo clava palos en el suelo para extraer termitas. Bu yüzden uzay mekiği ve katedraller inşa ediyoruz, oysa diğerleri yere çubuklar saplayarak termitleri çıkarmaya çalışıyor. É por isso que construímos ônibus espaciais e catedrais enquanto o resto do mundo enfia paus no chão para extrair cupins. All right, if this view of language and its value in solving the crisis of visual theft is true, any species that acquires it should show an explosion of creativity and prosperity. tüm|doğru|eğer|bu|görüş|-in|dil|ve|onun|değeri|-de|çözümlemede|bu|kriz|-in|görsel|hırsızlık|dır|doğru|herhangi bir|tür|-ki|edinirse|onu|-meli|göstermeli|bir|patlama|-in|yaratıcılık|ve|refah todo|bien|si|esta|visión|de|lenguaje|y|su|valor|en|resolver|la|crisis|de|visual|robo|es|cierto|cualquier|especie|que|adquiere|eso|debería|mostrar|una|explosión|de|creatividad|y|prosperidad tudo|bem|se|esta|visão|de|linguagem|e|seu|valor|em|resolver|a|crise|de|visual|roubo|é|verdadeira|qualquer|espécie|que|adquire|isso|deve|mostrar|uma|explosão|de|criatividade|e|prosperidade همه|درست|اگر|این|دیدگاه|درباره|زبان|و|آن|ارزش|در|حل|بحران|بحران|دزدی|بصری|دزدی|است|درست|هر|گونه|که|به دست می آورد|آن|باید|نشان دهد|یک|انفجار|از|خلاقیت|و|رونق خوب، اگر این دیدگاه درباره زبان و ارزش آن در حل بحران سرقت بصری درست باشد، هر گونه‌ای که آن را به دست آورد باید انفجاری از خلاقیت و شکوفایی را نشان دهد. Está bien, si esta visión del lenguaje y su valor para resolver la crisis del robo visual es cierta, cualquier especie que lo adquiera debería mostrar una explosión de creatividad y prosperidad. Tamam, eğer dilin bu krizi çözmedeki değeriyle ilgili bu görüş doğruysa, onu edinen herhangi bir tür yaratıcılık ve refah patlaması göstermelidir. Muito bem, se essa visão da linguagem e seu valor na resolução da crise do roubo visual é verdadeira, qualquer espécie que a adquirir deve mostrar uma explosão de criatividade e prosperidade. And this is exactly what the archeological record shows. ve|bu|dır|tam olarak|ne|arkeolojik|arkeolojik|kayıt|gösteriyor y|esto|es|exactamente|lo que|el|arqueológico|registro|muestra e|isso|é|exatamente|o que|o|arqueológico|registro|mostra و|این|است|دقیقا|آنچه|سوابق|باستان شناسی|رکورد|نشان می دهد و این دقیقاً چیزی است که سوابق باستان‌شناسی نشان می‌دهد. Y esto es exactamente lo que muestra el registro arqueológico. Ve arkeolojik kayıtlar tam olarak bunu gösteriyor. E isso é exatamente o que o registro arqueológico mostra.

11:55 11:55 11:55 11:55 11:55

If you look at our ancestors, the Neanderthals and the Homo erectus, our immediate ancestors, they’re confined to small regions of the world. eğer|sen|bakarsan|-e|bizim|atalarımıza|-lar|Neandertaller|ve|-lar|Homo|erectus|bizim|yakın|atalarımız|onlar|sınırlı|-e|küçük|bölgelere|-in|-lar|dünya ||||nuestra||el|||||erectus|||||confinados|||regiones|||mundo se|você|olhar|para|nossos|ancestrais|os|neandertais|e|o|homo|erectus|nossos|imediatos|ancestrais|eles estão|confinados|a|pequenas|regiões|de|o|mundo اگر به اجداد ما، نئاندرتال‌ها و هومو ارکتوس، اجداد نزدیک ما نگاه کنید، آنها به مناطق کوچکی از جهان محدود هستند. Si miras a nuestros ancestros, los neandertales y el Homo erectus, nuestros ancestros inmediatos, están confinados a pequeñas regiones del mundo. Eğer atalarımıza, Neandertaller ve Homo erectus'a bakarsanız, yakın atalarımız, dünyanın küçük bölgeleriyle sınırlıdır. Se você olhar para nossos ancestrais, os neandertais e o Homo erectus, nossos ancestrais imediatos, eles estão confinados a pequenas regiões do mundo. But when our species arose about 200,000 years ago, sometime after that we quickly walked out of Africa and spread around the entire world, occupying nearly every habitat on Earth. ama|-dığında|bizim|türümüz|ortaya çıktı|civarında|yıl|önce|bir zaman|sonra|bu|biz|hızlıca|yürüdük|dışarı|-den|Afrika|ve|yayıldık|etrafında|-lar|tüm|dünya|işgal ederek|neredeyse|her|habitat|-de|Dünya ||nuestras|||||||||||||||||||||ocupando|||hábitat|| mas|quando|nossa|espécie|surgiu|cerca de|anos|atrás|algum|depois que|isso|nós|rapidamente|caminhamos|para fora|de|África|e|nos espalhamos|por|o|todo|mundo|ocupando|quase|cada|habitat|em|Terra اما زمانی که گونه ما حدود 200,000 سال پیش به وجود آمد، پس از آن به سرعت از آفریقا خارج شدیم و در سرتاسر جهان پخش شدیم و تقریباً هر زیستگاه روی زمین را اشغال کردیم. Pero cuando nuestra especie surgió hace unos 200,000 años, poco después de eso, rápidamente salimos de África y nos extendimos por todo el mundo, ocupando casi todos los hábitats de la Tierra. Ama türümüz yaklaşık 200.000 yıl önce ortaya çıktığında, ondan sonra hızla Afrika'dan çıkıp dünyanın dört bir yanına yayıldık ve Dünya'daki neredeyse her habitatı işgal ettik. Mas quando nossa espécie surgiu há cerca de 200.000 anos, algum tempo depois disso, rapidamente saímos da África e nos espalhamos por todo o mundo, ocupando quase todos os habitats da Terra. Now whereas other species are confined to places that their genes adapt them to, with social learning and language, we could transform the environment to suit our needs. şimdi|oysa|diğer|türler|-dir|sınırlı|-e|yerlere|-ki|onların|genleri|uyum sağlıyor|onları|-e|ile|sosyal|öğrenme|ve|dil|biz|-ebilirdik|dönüştürmek|-i|çevre|-e|uyacak şekilde|bizim|ihtiyaçlar agora|enquanto|outras|espécies|estão|confinadas|a|lugares|que|seus|genes|adaptam|elas|a|com|social|aprendizado|e|linguagem|nós|poderíamos|transformar|o|ambiente|para|atender|nossas|necessidades حالا در حالی که سایر گونه‌ها به مکان‌هایی که ژن‌هایشان به آنها سازگار می‌شود محدود هستند، با یادگیری اجتماعی و زبان، ما می‌توانستیم محیط را به گونه‌ای تغییر دهیم که با نیازهای ما سازگار باشد. Ahora, mientras que otras especies están confinadas a lugares a los que sus genes se adaptan, con el aprendizaje social y el lenguaje, nosotros pudimos transformar el entorno para satisfacer nuestras necesidades. Diğer türler genetik olarak uyum sağladıkları yerlere sıkışmışken, sosyal öğrenme ve dil sayesinde, çevreyi ihtiyaçlarımıza uygun hale getirebildik. Agora, enquanto outras espécies estão confinadas a lugares que seus genes as adaptam, com aprendizado social e linguagem, nós poderíamos transformar o ambiente para atender às nossas necessidades. And so we prospered in a way that no other animal has. ve|bu nedenle|biz|başarılı olduk|-de|bir|şekilde|ki|hiçbir|başka|hayvan|sahip y|así|nosotros|prosperamos|en|una|manera|que|ningún|otro|animal|ha e|assim|nós|prosperamos|em|uma|maneira|que|nenhum|outro|animal|tem و بنابراین ما به گونه‌ای پیشرفت کردیم که هیچ حیوان دیگری نکرده است. Y así prosperamos de una manera que ningún otro animal lo ha hecho. Ve böylece başka hiçbir hayvanın yapamadığı bir şekilde refah içinde yaşadık. E assim prosperamos de uma maneira que nenhum outro animal conseguiu. Language really is the most potent trait that has ever evolved. dil|gerçekten|-dir|en|en|güçlü|özellik|ki|sahip|her zaman|evrim geçirmiştir el lenguaje|realmente|es|el|más|potente|rasgo|que|ha|jamás|evolucionado a linguagem|realmente|é|o|mais|potente|traço|que|tem|alguma vez|evoluído زبان واقعاً قوی‌ترین ویژگی است که تاکنون تکامل یافته است. El lenguaje realmente es el rasgo más potente que jamás haya evolucionado. Dil gerçekten de evrim geçirmiş en güçlü özelliktir. A linguagem realmente é o traço mais potente que já evoluiu. It is the most valuable trait we have for converting new lands and resources into more people and their genes that natural selection has ever devised. o|-dir|en|en|değerli|özellik|biz|sahipiz|-mek için|dönüştürmek|yeni|topraklar|ve|kaynaklar|-e|daha fazla|insan|ve|onların|genler|ki|doğal|seçilim|sahip|her zaman|tasarlamıştır eso|es|el|más|valioso|rasgo|nosotros|tenemos|para|convertir|nuevas|tierras|y|recursos|en|más|personas|y|sus|genes|que|natural|selección|ha|jamás|ideado isso|é|o|mais|valioso|traço|nós|temos|para|converter|novas|terras|e|recursos|em|mais|pessoas|e|seus|genes|que|natural|seleção|tem|alguma vez|concebido این باارزش‌ترین ویژگی است که ما برای تبدیل سرزمین‌ها و منابع جدید به افراد بیشتر و ژن‌های آنها داریم که انتخاب طبیعی تاکنون طراحی کرده است. Es el rasgo más valioso que tenemos para convertir nuevas tierras y recursos en más personas y sus genes que la selección natural haya ideado. Yeni toprakları ve kaynakları daha fazla insan ve onların genlerine dönüştürmek için sahip olduğumuz en değerli özelliktir; doğal seçilim tarafından tasarlanmış olan. É o traço mais valioso que temos para converter novas terras e recursos em mais pessoas e seus genes que a seleção natural já concebeu.

12:49 ۱۲:۴۹ 12:49 12:49 12:49

Language really is the voice of our genes. dil|gerçekten|-dir|-in|sesi|-in|bizim|genlerimiz lenguaje|realmente|es|la|voz|de|nuestros|genes linguagem|realmente|é|a|voz|de|nossos|genes زبان|واقعاً|است|صدای|صدا|از|ژن‌های|ژن‌ها زبان واقعاً صدای ژن‌های ماست. El lenguaje realmente es la voz de nuestros genes. Dil gerçekten de genlerimizin sesi. A linguagem realmente é a voz dos nossos genes. Now having evolved language, though, we did something peculiar, even bizarre. şimdi|sahip olmak|evrim geçirmiş|dil|ama|biz|yaptık|bir şey|tuhaf|hatta|garip ahora|habiendo|evolucionado|lenguaje|aunque|nosotros|hicimos|algo|peculiar|incluso|bizarro ||||||||strange|| agora|tendo|evoluído|linguagem|embora|nós|fizemos|algo|peculiar|até|bizarro حالا|داشتن|تکامل یافته|زبان|با این حال|ما|انجام دادیم|چیزی|عجیب|حتی|غریب اما اکنون که زبان تکامل یافته است، ما کار عجیبی انجام دادیم، حتی عجیب و غریب. Sin embargo, al haber evolucionado el lenguaje, hicimos algo peculiar, incluso bizarro. Şimdi dil evrimleşti, ama tuhaf, hatta garip bir şey yaptık. Agora, tendo evoluído a linguagem, fizemos algo peculiar, até bizarro. As we spread out around the world, we developed thousands of different languages. -dığı zaman|biz|yayıldık|dışarı|etrafında|-in|dünya|biz|geliştirdik|binlerce|-in|farklı|diller a medida que|nosotros|nos extendimos|afuera|alrededor|el|mundo|nosotros|desarrollamos|miles|de|diferentes|lenguajes à medida que|nós|espalhamos|para fora|ao redor de|o|mundo|nós|desenvolvemos|milhares|de|diferentes|línguas وقتی که|ما|گسترش یافتیم|به بیرون|در اطراف|جهان||ما|توسعه دادیم|هزاران|از|مختلف|زبان‌ها همانطور که در سرتاسر جهان پخش شدیم، هزاران زبان مختلف توسعه دادیم. A medida que nos expandimos por el mundo, desarrollamos miles de idiomas diferentes. Dünyaya yayıldıkça, binlerce farklı dil geliştirdik. À medida que nos espalhamos pelo mundo, desenvolvemos milhares de línguas diferentes. Currently, there are about seven or 8,000 different languages spoken on Earth. şu anda|orada|var|yaklaşık|yedi|veya|farklı|diller|konuşulan|-de|Dünya actualmente|hay|hay|alrededor de|siete|o|diferentes|lenguajes|hablados|en|la Tierra atualmente|há||cerca de|sete|ou|diferentes|línguas|faladas|em|Terra در حال حاضر|وجود دارد|هستند|حدود|هفت|یا|مختلف|زبان‌ها|صحبت شده|در|زمین در حال حاضر، حدود هفت یا 8000 زبان مختلف در زمین صحبت می‌شود. Actualmente, hay alrededor de siete u 8,000 idiomas diferentes hablados en la Tierra. Şu anda, Dünya'da konuşulan yaklaşık yedi veya 8,000 farklı dil var. Atualmente, existem cerca de sete ou 8.000 línguas diferentes faladas na Terra. Now you might say, well, this is just natural. şimdi|sen|-ebilirsin|söylemek|iyi|bu|-dir|sadece|doğal ahora|tú|podrías|decir|bueno|esto|es|solo|natural agora|você|pode|dizer|bem|isso|é|apenas|natural حالا|تو|ممکن است|بگویی|خوب|این|است|فقط|طبیعی حالا ممکن است بگویید، خوب، این فقط طبیعی است. Ahora podrías decir, bueno, esto es solo natural. Şimdi diyebilirsiniz ki, bu sadece doğaldır. Agora você pode dizer, bem, isso é apenas natural. As we diverge, our languages are naturally going to diverge. -dığı zaman|biz|ayrılmak|bizim|diller|-dir|doğal olarak|gidiyor|-ecek|ayrılmak a medida que|nosotros|divergemos|nuestros|lenguas|están|naturalmente|van|a|divergir à medida que|nós|divergimos|nossas|línguas|estão|naturalmente|indo|a|divergir وقتی که|ما|واگرایی می‌کنیم|زبان‌های ما|زبان‌ها|هستند|به طور طبیعی|در حال|به|واگرایی می‌کنند با انحراف ما، زبان‌های ما به طور طبیعی انحراف خواهند یافت. A medida que divergemos, nuestros idiomas naturalmente van a divergir. Ayrıldıkça, dillerimizin doğal olarak ayrılacağını göreceğiz. À medida que divergimos, nossas línguas naturalmente vão divergir. But the real puzzle and irony is that the greatest density of different languages on Earth is found where people are most tightly packed together. ama|en|gerçek|bulmaca|ve|ironi|-dir|ki|en|en büyük|yoğunluk|-in|farklı|diller|-de|Dünya|-dir|bulunur|-dığı yer|insanlar|-dir|en|sıkı|paketlenmiş|bir arada pero|el|verdadero|rompecabezas|y|ironía|es|que|la|mayor|densidad|de|diferentes|lenguas|en|la Tierra|está|encontrada|donde|las personas|están|más|estrechamente|agrupadas|juntas mas|o|verdadeiro|enigma|e|ironia|é|que|a|maior|densidade|de|diferentes|línguas|em|Terra|é|encontrada|onde|as pessoas|estão|mais|apertadamente|empacotadas|juntas اما|این|واقعی|معما|و|پارادوکس|است|که|این|بزرگترین|چگالی|از|مختلف|زبان‌ها|در|زمین|است|پیدا می‌شود|جایی که|مردم|هستند|بیشتر|به طور فشرده|جمع شده|کنار هم اما معما و طنز واقعی این است که بیشترین چگالی زبان‌های مختلف در زمین در جایی یافت می‌شود که مردم به هم نزدیک‌تر هستند. Pero el verdadero enigma y la ironía es que la mayor densidad de diferentes idiomas en la Tierra se encuentra donde las personas están más agrupadas. Ama gerçek bulmaca ve ironi, dünyadaki en farklı dillerin en yoğun olarak bulunduğu yerlerin, insanların en sıkı şekilde bir arada yaşadığı yerler olmasıdır. Mas o verdadeiro enigma e ironia é que a maior densidade de diferentes línguas na Terra é encontrada onde as pessoas estão mais agrupadas.

13:23 13:23 13:23 13:23 13:23

13:59 13:59 13:59 13:59 13:59

14:50 14:50 14:50 14:50 14:50

(Laughter) (risos) (خنده) (Risas) (Kahkaha) (Risos)

14:52 ۱۴:۵۲ 14:52 14:52 14:52

Okay, this tendency we have, this seemingly natural tendency we have, towards isolation, towards keeping to ourselves, crashes head first into our modern world. tamam|bu|eğilim|biz|sahipiz|bu|görünüşte|doğal|eğilim|biz|sahipiz|yönünde|izolasyon|yönünde|tutma|kendimize||çarpıyor|baş|önde|içine|modern||dünya |esta|||||aparentemente||||||aislamiento|||||se estrella||||||mundo ||||||||||||||||||head||||| ok|essa|tendência|nós|temos|essa|aparentemente|natural|tendência|nós|temos|em direção a|isolamento|em direção a|manter|a|nós mesmos|colide|cabeça|primeiro|em|nosso|moderno|mundo خوب|این|تمایل|ما|داریم|این|به نظر|طبیعی|تمایل|ما|داریم|به سمت|انزوا|به سمت|نگه داشتن|به|خودمان|برخورد می‌کند|سر|اول|به|دنیای|مدرن|جهان این تمایل که ما داریم، این تمایل به نظر طبیعی که داریم، به سمت انزوا، به سمت نگه داشتن خودمان، به طور مستقیم با دنیای مدرن ما برخورد می‌کند. De acuerdo, esta tendencia que tenemos, esta aparentemente natural tendencia que tenemos, hacia la aislamiento, hacia mantenernos a nosotros mismos, choca de frente con nuestro mundo moderno. Tamam, bu eğilimimiz, kendimize kapalı kalma eğilimimiz, modern dünyamızla başa çıkıyor. Ok, essa tendência que temos, essa tendência aparentemente natural que temos, em direção ao isolamento, em mantermos a nós mesmos, colide de frente com o nosso mundo moderno. This remarkable image is not a map of the world. bu|dikkate değer|görüntü|dir|değil|bir|harita|ın|dünya| |||||un|mapa|de|| esta|notável|imagem|é|não|um|mapa|de|o|mundo این|شگفت‌انگیز|تصویر|است|نه|یک|نقشه|از|جهان| این تصویر شگفت‌انگیز نقشه‌ای از جهان نیست. Esta imagen notable no es un mapa del mundo. Bu dikkat çekici görüntü dünyanın haritası değil. Esta imagem notável não é um mapa do mundo. In fact, it’s a map of Facebook friendship links. de|gerçekte|o|bir|harita|ın|Facebook|arkadaşlık|bağlantılar Em|fato|é|um|mapa|de|Facebook|amizade|ligações در واقع، این نقشه‌ای از پیوندهای دوستی در فیس‌بوک است. De hecho, es un mapa de los enlaces de amistad de Facebook. Aslında, bu bir Facebook arkadaşlık bağlantılarının haritası. Na verdade, é um mapa dos links de amizade do Facebook. And when you plot those friendship links by their latitude and longitude, it literally draws a map of the world. ve|-dığında|sen|çizersen|o|arkadaşlık|bağlantıları|-e göre|onların|enlem|ve|boylam|bu|kelimenin tam anlamıyla|çizer|bir|harita|-in|dünyanın|dünya y|cuando|tú|trazas|esos|lazos|de amistad|por|su|latitud|y|longitud|eso|literalmente|dibuja|un|mapa|de|el|mundo e|quando|você|traça|esses|amizade|laços|por|sua|latitude|e|longitude|isso|literalmente|desenha|um|mapa|de|o|mundo و|وقتی که|تو|ترسیم می‌کنی|آن|دوستی|پیوندها|با|آنها|عرض جغرافیایی|و|طول جغرافیایی|آن|به‌طور واقعی|ترسیم می‌کند|یک|نقشه|از|جهان| و وقتی که این پیوندهای دوستی را بر اساس عرض و طول جغرافیایی ترسیم می‌کنید، به‌طور واقعی نقشه‌ای از جهان را ترسیم می‌کند. Y cuando trazas esos vínculos de amistad por su latitud y longitud, literalmente dibuja un mapa del mundo. Ve bu arkadaşlık bağlantılarını enlem ve boylamlarına göre çizdiğinizde, kelimenin tam anlamıyla dünyanın bir haritasını çizer. E quando você plota esses laços de amizade por sua latitude e longitude, isso literalmente desenha um mapa do mundo. Our modern world is communicating with itself and with each other more than it has at any time in its past. bizim|modern|dünya|-dir|iletişim kuruyor|ile|kendisiyle|ve|ile|her|biriyle|daha|-den|o|-dir|-de|herhangi|zaman|-de|onun|geçmiş nuestro|moderno|mundo|está|comunicando|con|sí mismo|y|con|cada|uno|más|que|él|ha|en|cualquier|tiempo|en|su|pasado nosso|moderno|mundo|está|comunicando|com|ele mesmo|e|com|cada|um ao outro|mais|do que|ele|teve|em|qualquer|tempo|em|seu|passado دنیای|مدرن|جهان|است|ارتباط برقرار کردن|با|خود|و|با|هر|یکدیگر|بیشتر|از|آن|دارد|در|هر|زمانی|در|آن|گذشته جهان مدرن ما بیشتر از هر زمان دیگری در گذشته با خود و یکدیگر ارتباط برقرار می‌کند. Nuestro mundo moderno se está comunicando consigo mismo y entre sí más que en cualquier otro momento de su pasado. Modern dünyamız, geçmişteki herhangi bir zamandan daha fazla kendisiyle ve birbirleriyle iletişim kuruyor. Nosso mundo moderno está se comunicando consigo mesmo e uns com os outros mais do que em qualquer outro momento de seu passado. And that communication, that connectivity around the world, that globalization now raises a burden. ve|o|iletişim|o|bağlantı|etrafında|dünyanın|dünya|o|küreselleşme|şimdi|yükseltiyor|bir|yük y|esa|comunicación|esa|conectividad|alrededor|del|mundo|esa|globalización|ahora|levanta|una|carga e|essa|comunicação|que|conectividade|ao redor de|o|mundo|que|globalização|agora|levanta|um|fardo و|آن|ارتباط|آن|اتصال|در اطراف|جهان||آن|جهانی‌سازی|اکنون|بالا می‌برد|یک|بار و این ارتباط، این اتصال در سراسر جهان، این جهانی‌سازی اکنون بار سنگینی را به همراه دارد. Y esa comunicación, esa conectividad alrededor del mundo, esa globalización ahora plantea una carga. Ve bu iletişim, dünyadaki bu bağlantı, bu küreselleşme şimdi bir yük getiriyor. E essa comunicação, essa conectividade ao redor do mundo, essa globalização agora levanta um fardo. Because these different languages impose a barrier, as we’ve just seen, to the transfer of goods and ideas and technologies and wisdom. çünkü|bu|farklı|diller|dayatıyor|bir|engel|olarak|biz|az önce|gördük|-e|malların|transferi|-in|fikirler|ve|teknolojiler|ve|bilgi|| porque|estos|diferentes|idiomas|imponen|una|barrera|como|hemos|justo|visto|a|la|transferencia|de|bienes|y|ideas|y|tecnologías|y|sabiduría porque|esses|diferentes|idiomas|impõem|uma|barreira|como|nós temos|apenas|visto|para|o|transferência|de|bens|e|ideias|e|tecnologias|e|sabedoria زیرا|این|مختلف|زبان‌ها|تحمیل می‌کنند|یک|مانع|همانطور که|ما|به تازگی|دیده‌ایم|به|انتقال|انتقال|از|کالاها|و|ایده‌ها|و|فناوری‌ها|و|دانش زیرا این زبان‌های مختلف مانعی ایجاد می‌کنند، همان‌طور که تازه دیدیم، برای انتقال کالاها و ایده‌ها و فناوری‌ها و حکمت. Porque estos diferentes idiomas imponen una barrera, como acabamos de ver, para la transferencia de bienes, ideas, tecnologías y sabiduría. Çünkü bu farklı diller, az önce gördüğümüz gibi, mal ve fikirlerin, teknolojilerin ve bilgeliklerin transferinde bir engel oluşturuyor. Porque essas diferentes línguas impõem uma barreira, como acabamos de ver, à transferência de bens, ideias, tecnologias e sabedoria. And they impose a barrier to cooperation. ve|onlar|dayatıyorlar|bir|engel|-e|işbirliğine y|ellos|imponen|una|barrera|a|cooperación e|eles|impõem|uma|barreira|para|cooperação و|آنها|تحمیل می‌کنند|یک|مانع|به|همکاری و آنها مانعی برای همکاری ایجاد می‌کنند. Y imponen una barrera a la cooperación. Ve işbirliğine bir engel koyuyorlar. E eles impõem uma barreira à cooperação.

15:44 ۱۵:۴۴ 15:44 15:44 15:44

And nowhere do we see that more clearly than in the European Union, whose 27 member countries speak 23 official languages. ve|hiçbir yerde|yardımcı fiil|biz|görüyoruz|ki|daha|net bir şekilde|-den|-de||Avrupa|Birliği|-nın|üye|ülke|konuşuyor|resmi|dil y|en ningún lugar|verbo auxiliar|nosotros|vemos|eso|más|claramente|que|en|la|Europea|Unión|cuya|miembros|países|hablan|oficiales|lenguas e|em lugar nenhum|nós|vemos|vemos|isso|mais|claramente|do que|na|a|Europeia|União|cuja|membros|países|falam|oficiais|línguas و|هیچ‌جا|فعل کمکی|ما|می‌بینیم|که|بیشتر|واضح‌تر|از|در||اروپایی|اتحادیه|که|عضو|کشورها|صحبت می‌کنند|رسمی|زبان‌ها و هیچ جا این موضوع را واضح‌تر از اتحادیه اروپا نمی‌بینیم، که ۲۷ کشور عضو آن به ۲۳ زبان رسمی صحبت می‌کنند. Y en ninguna parte lo vemos más claramente que en la Unión Europea, cuyos 27 países miembros hablan 23 idiomas oficiales. Bunu Avrupa Birliği'nde, 27 üye ülkesinin 23 resmi dil konuştuğu yerde daha net bir şekilde göremiyoruz. E em nenhum lugar vemos isso mais claramente do que na União Europeia, cujos 27 países membros falam 23 línguas oficiais. The European Union is now spending over one billion euros annually translating among their 23 official languages. |Avrupa|Birliği||şimdi|harcıyor|üzerinde|bir|milyar|euro|yıllık|çeviri yaparak|arasında|onların|resmi|dil la|Europea|Unión|está|ahora|gastando|más de|un|mil millones|euros|anualmente|traduciendo|entre|sus|oficiales|lenguas A|Europeia|União|está|agora|gastando|mais de|um|bilhão|euros|anualmente|traduzindo|entre|suas|oficiais|línguas |اروپایی|اتحادیه|است|اکنون|خرج می‌کند|بیش از|یک|میلیارد|یورو|سالانه|ترجمه کردن|در میان|زبان‌های|رسمی|زبان‌ها اتحادیه اروپا اکنون سالانه بیش از یک میلیارد یورو برای ترجمه بین ۲۳ زبان رسمی خود هزینه می‌کند. La Unión Europea está gastando ahora más de mil millones de euros anualmente en traducciones entre sus 23 idiomas oficiales. Avrupa Birliği şimdi 23 resmi dili arasında çeviri yaparak yılda bir milyar eurodan fazla harcıyor. A União Europeia está agora gastando mais de um bilhão de euros anualmente traduzindo entre suas 23 línguas oficiais. That’s something on the order of 1.45 billion U.S. bu|bir şey|üzerinde|bu|sıra|kadar|milyar|| eso|algo|en|el|orden|de|mil millones|| isso é|algo|em|a|ordem|de|bilhões|| این|چیزی|در|آن|حدود|از|میلیارد|| این چیزی در حدود 1.45 میلیارد دلار آمریکا است. Eso es algo del orden de 1.45 mil millones de dólares estadounidenses. Bu, yalnızca çeviri maliyetleri açısından 1.45 milyar ABD doları civarında bir şey. Isso é algo em torno de 1,45 bilhão de dólares americanos. dollars on translation costs alone. dolar|üzerinde|çeviri|maliyetler|sadece dólares|en|traducción|costos|solo dólares|em|tradução|custos|apenas دلار|در|ترجمه|هزینه‌ها|به تنهایی فقط برای هزینه‌های ترجمه. solo en costos de traducción. Şimdi bu durumun absürtlüğünü düşünün. somente em custos de tradução. Now think of the absurdity of this situation. şimdi|düşün|hakkında|bu|absürtlük|hakkında|bu|durum ahora|piensa|en|la|absurdidad|de|esta|situación agora|pense|em|a|absurdidade|de|esta|situação حالا|فکر کن|به|این|ابزوردی|از|این|وضعیت حالا به این وضعیت غیرمنطقی فکر کنید. Ahora piensa en la absurdidad de esta situación. Eğer o 27 üye devletten 27 birey bir masanın etrafında oturup 23 dillerinde konuşuyorlarsa, bazı çok basit matematikler size tüm çiftli olasılıkları öngörmek için 253 çevirmen ordusuna ihtiyacınız olduğunu söyleyecektir. Agora pense na absurdidade dessa situação. If 27 individuals from those 27 member states sat around table, speaking their 23 languages, some very simple mathematics will tell you that you need an army of 253 translators to anticipate all the pairwise possibilities. eğer|birey|den|o|üye|devlet|oturdu|etrafında|masa|konuşarak|kendi|dil|bazı|çok|basit|matematik|-ecek|söylemek|sana|ki|sen|ihtiyaç duymak|bir|ordu|kadar|çevirmen|-mek için|tahmin etmek|tüm|bu|çiftler arası|olasılıklar si|individuos|de|esos|miembros|estados|se sentaron|alrededor|de la mesa|hablando|sus|lenguas|algunas|muy|simples|matemáticas|verbo auxiliar futuro|dirá|te|que|tú|necesitas|un|ejército|de|traductores|para|anticipar|todas|las|por pares|posibilidades se|indivíduos|de|aqueles|membros|estados|sentassem|em torno de|uma mesa|falando|suas|línguas|algumas|muito|simples|matemática|irá|dizer|você|que|você|precisa|um|exército|de|tradutores|para|antecipar|todas|as|parciais|possibilidades اگر|فرد|از|آن|عضو|کشورها|نشسته بودند|دور|میز|صحبت کردن|زبان‌های|زبان‌ها|برخی|بسیار|ساده|ریاضیات|خواهد|می‌گوید|تو|که|تو|نیاز داری|یک|ارتش|از|مترجمین|برای|پیش‌بینی کردن|تمام|آن|جفتی|امکانات Si 27 personnes de ces 27 États membres se sont réunies autour de la table, parlant leurs 23 langues, des mathématiques très simples vous diront qu'il vous faut une armée de 253 traducteurs pour anticiper toutes les possibilités par paires. اگر 27 فرد از آن 27 کشور عضو دور هم بنشینند و به 23 زبان خود صحبت کنند، برخی ریاضیات بسیار ساده به شما می‌گوید که برای پیش‌بینی تمام احتمالات جفتی به یک ارتش 253 مترجم نیاز دارید. Si 27 individuos de esos 27 estados miembros se sentaran alrededor de la mesa, hablando sus 23 idiomas, algunas matemáticas muy simples te dirán que necesitas un ejército de 253 traductores para anticipar todas las posibilidades de pares. Se 27 indivíduos desses 27 estados membros se sentassem à mesa, falando suas 23 línguas, algumas matemáticas muito simples dirão que você precisa de um exército de 253 tradutores para antecipar todas as possibilidades de pares. The European Union employs a permanent staff of about 2,500 translators. bu|Avrupa|Birliği|istihdam ediyor|bir|kalıcı|personel|-den|yaklaşık|çevirmenler El|Europeo|Unión|emplea|un|permanente|personal|de|alrededor|traductores a|europeia|União|emprega|uma|permanente|equipe|de|cerca de|tradutores این|اروپایی|اتحادیه|استخدام می‌کند|یک|دائمی|کارکنان|از|حدود|مترجمان اتحادیه اروپا حدود ۲۵۰۰ مترجم دائمی استخدام می‌کند. La Unión Europea emplea un personal permanente de aproximadamente 2,500 traductores. Avrupa Birliği, yaklaşık 2.500 çevirmenlikten oluşan kalıcı bir personel istihdam etmektedir. A União Europeia emprega uma equipe permanente de cerca de 2.500 tradutores. And in 2007 alone -- and I’m sure there are more recent figures -- something on the order of 1.3 million pages were translated into English alone. ve|-de|yalnızca|ve|ben|eminim|orada|var|daha|güncel|rakamlar|bir şey|-e|bu|sıralama|-de|milyon|sayfalar|-di|çevrildi|-e|İngilizce|yalnızca Y|en|solo|y|yo estoy|seguro|allí|hay|más|recientes|cifras|algo|en|el|orden|de|millones|páginas|fueron|traducidas|al|inglés|solo e|em|sozinho|e|eu estou|certo|há|são|mais|recentes|números|algo|na|ordem|de|de|milhão|páginas|foram|traduzidas|para|inglês|sozinho و|در|به تنهایی|و|من هستم|مطمئن|آنجا|هستند|بیشتر|جدید|آمار|چیزی|در|آن|حدود|از|میلیون|صفحه|بودند|ترجمه شده|به|انگلیسی|به تنهایی و فقط در سال ۲۰۰۷ -- و مطمئنم که آمارهای جدیدتری وجود دارد -- چیزی در حدود ۱.۳ میلیون صفحه فقط به زبان انگلیسی ترجمه شد. Y solo en 2007 -- y estoy seguro de que hay cifras más recientes -- algo del orden de 1.3 millones de páginas fueron traducidas solo al inglés. Ve sadece 2007 yılında -- ve daha güncel rakamların olduğunu biliyorum -- yaklaşık 1.3 milyon sayfa yalnızca İngilizceye çevrildi. E apenas em 2007 -- e tenho certeza de que há números mais recentes -- algo em torno de 1,3 milhão de páginas foram traduzidas apenas para o inglês.

16:45 ۱۶:۴۵ 16:45 16:45 16:45

17:13 17:13 17:13 17:13 17:13

To put it this way, nature knows no other circumstance in which functionally equivalent traits coexist. -mek için|koymak|onu|bu|şekilde|doğa|bilir|hiçbir|başka|durum|-de|-ki|işlevsel olarak|eşdeğer|özellikler|bir arada var olur para|poner|eso|esta|manera|la naturaleza|conoce|ninguna|otra|circunstancia|en|la que|funcionalmente|equivalentes|rasgos|coexisten Para|colocar|isso|desta|maneira|natureza|conhece|nenhuma|outra|circunstância|em|que|funcionalmente|equivalentes|características|coexistem برای|گذاشتن|آن|این|روش|طبیعت|می‌داند|هیچ|دیگر|شرایط|در|که|به‌طور عملکردی|معادل|ویژگی‌ها|همزیستی به این صورت بگوییم، طبیعت هیچ شرایط دیگری را نمی‌شناسد که در آن ویژگی‌های معادل عملکردی همزیستی داشته باشند. Dicho de esta manera, la naturaleza no conoce otra circunstancia en la que coexistan rasgos funcionalmente equivalentes. Bunu şöyle ifade edelim, doğanın işlevsel olarak eşdeğer özelliklerin bir arada var olduğu başka bir durumu yoktur. Colocando de outra forma, a natureza não conhece outra circunstância em que características funcionalmente equivalentes coexistam. One of them always drives the other extinct. biri|-den|onlardan|her zaman|sürükler|diğerini||yok olma uno|de|ellos|siempre|lleva|al|otro|extinto uma|de|elas|sempre|leva|a|outra|extinta یکی|از|آنها|همیشه|می‌رانَد|آن|دیگر|منقرض یکی از آن‌ها همیشه دیگری را منقرض می‌کند. Uno de ellos siempre lleva al otro a la extinción. Bunlardan biri her zaman diğerini yok eder. Uma delas sempre leva a outra à extinção. And we see this in the inexorable march towards standardization. ve|biz|görüyoruz|bunu|-de|-nın|amansız|yürüyüş|-e doğru|standartlaşma y|nosotros|vemos|esto|en|la|inexorable|marcha|hacia|estandarización ||||||inexorable||| e|nós|vemos|isso|em|a|inexorável|marcha|em direção a|padronização و|ما|می‌بینیم|این|در|آن|غیرقابل‌توقف|پیشرفت|به سمت|استانداردسازی و ما این را در پیشرفت غیرقابل توقف به سمت استانداردسازی می‌بینیم. Y vemos esto en la marcha inexorable hacia la estandarización. Ve bunu standartlaşmaya doğru durdurulamaz bir yürüyüşte görüyoruz. E vemos isso na marcha inexorável em direção à padronização. There are lots and lots of ways of measuring things -- weighing them and measuring their length -- but the metric system is winning. var|var|çok|ve|çok|-den|yol|-de|ölçmenin|şeyleri|tartmanın|onları|ve|ölçmenin|-lerin|uzunluğunu|ama|-nın|metrik|sistem|-dir|kazanıyor hay|son|muchos|y|muchos|de|maneras|de|medir|cosas|pesándolas|ellas|y|midiendo|su|longitud|pero|el|métrico|sistema|está|ganando |||||||||things|||||||||||| há|são|muitas|e|muitas|de|maneiras|de|medir|coisas|pesando|elas|e|medindo|seu|comprimento|mas|o|métrico|sistema|está|vencendo وجود دارد|هستند|زیاد|و|زیاد|از|راه‌ها|برای|اندازه‌گیری|چیزها|وزن‌کردن|آنها|و|اندازه‌گیری|آنها|طول|اما|سیستم|متریک|سیستم|است|در حال پیروزی راه‌های زیادی برای اندازه‌گیری چیزها وجود دارد - وزن کردن و اندازه‌گیری طول آن‌ها - اما سیستم متریک در حال پیروزی است. Hay muchas y muchas formas de medir cosas: pesarlas y medir su longitud, pero el sistema métrico está ganando. Birçok şeyin ölçülmesi için çok sayıda yol var - ağırlıklarını ölçmek ve uzunluklarını ölçmek - ama metrik sistem kazanıyor. Existem muitas e muitas maneiras de medir as coisas -- pesá-las e medir seu comprimento -- mas o sistema métrico está vencendo. There are lots and lots of ways of measuring time, but a really bizarre base 60 system known as hours and minutes and seconds is nearly universal around the world. var|var|çok|ve|çok|-den|yol|-de|ölçmenin|zamanı|ama|bir|gerçekten|tuhaf|taban|sistem|bilinen|olarak|saatler|ve|dakikalar|ve|saniyeler|-dir|neredeyse|evrensel|etrafında|-nın|dünya hay|son|muchos|y|muchos|de|maneras|de|medir|tiempo|pero|un|realmente|extraño|base|sistema|conocido|como|horas|y|minutos|y|segundos|está|casi|universal|alrededor|el|mundo há|são|muitas|e|muitas|de|maneiras|de|medir|tempo|mas|um|realmente|bizarro|base|sistema|conhecido|como|horas|e|minutos|e|segundos|é|quase|universal|ao redor de|o|mundo وجود دارد|هستند|زیاد|و|زیاد|از|راه‌ها|برای|اندازه‌گیری|زمان|اما|یک|واقعاً|عجیب|پایه|سیستم|شناخته‌شده|به عنوان|ساعت‌ها|و|دقیقه‌ها|و|ثانیه‌ها|است|تقریباً|جهانی|در|جهان| راه‌های زیادی برای اندازه‌گیری زمان وجود دارد، اما یک سیستم پایه 60 واقعاً عجیب به نام ساعت‌ها، دقیقه‌ها و ثانیه‌ها تقریباً در سرتاسر جهان جهانی است. Hay muchas, muchas formas de medir el tiempo, pero un sistema realmente extraño de base 60 conocido como horas, minutos y segundos es casi universal en todo el mundo. Zamanı ölçmenin birçok yolu var, ama saatler, dakikalar ve saniyeler olarak bilinen gerçekten tuhaf bir 60 tabanlı sistem dünya genelinde neredeyse evrensel. Existem muitas e muitas maneiras de medir o tempo, mas um sistema realmente bizarro de base 60 conhecido como horas, minutos e segundos é quase universal em todo o mundo. There are many, many ways of imprinting CDs or DVDs, but those are all being standardized as well. var|var|çok|çok|yol|-de|yazmanın|CD'ler|veya|DVD'ler|ama|bunlar|-dir|hepsi|-mekte|standartlaştırılıyor|olarak|da hay|son|muchas|muchas|maneras|de|imprimir|CDs|o|DVDs|pero|esos|están|todos|siendo|estandarizados|como|bien há|são|muitas|muitas|maneiras|de|gravar|CDs|ou|DVDs|mas|aqueles|estão|todos|sendo|padronizados|como|bem وجود دارد|هستند|زیاد|زیاد|راه‌ها|برای|چاپ کردن|سی‌دی‌ها|یا|دی‌وی‌دی‌ها|اما|آنها|هستند|همه|در حال|استانداردسازی|| Il existe de très nombreuses façons d'imprimer des CD ou des DVD, mais elles sont toutes également normalisées. راه‌های زیادی برای چاپ سی‌دی‌ها یا دی‌وی‌دی‌ها وجود دارد، اما همه آن‌ها نیز در حال استانداردسازی هستند. Hay muchas, muchas formas de grabar CDs o DVDs, pero todas están siendo estandarizadas también. CD'leri veya DVD'leri basmanın birçok yolu var, ama bunların hepsi de standartlaştırılıyor. Existem muitas, muitas maneiras de gravar CDs ou DVDs, mas todas estão sendo padronizadas também. And you can probably think of many, many more in your own everyday lives. ve|sen|-ebilirsin|muhtemelen|düşünmek|-den|birçok|daha fazla|daha|-de|senin|kendi|günlük|yaşamlar y|tú|puedes|probablemente|pensar|de|muchos||más|en|tu|propio|cotidiano|vidas e|você|pode|provavelmente|pensar|em|muitas|muitas|mais|em|sua|própria|cotidiana|vidas و|تو|می‌توانی|احتمالاً|فکر کنی|به|بسیاری|بسیاری|بیشتر|در|زندگی‌های|خود|روزمره|زندگی‌ها و احتمالاً می‌توانید در زندگی روزمره خود به بسیاری، بسیاری دیگر فکر کنید. Y probablemente puedes pensar en muchos, muchos más en tu propia vida cotidiana. Ve muhtemelen kendi günlük yaşamlarınızda daha birçok şey düşünebilirsiniz. E você provavelmente pode pensar em muitos, muitos mais em suas próprias vidas cotidianas.

17:58 17:58 17:58 17:58 17:58

And so our modern world now is confronting us with a dilemma. ve|bu nedenle|bizim|modern|dünya|şimdi|-dir|karşı karşıya getirmek|bizi|ile|bir|ikilem y|así|nuestro|moderno|mundo|ahora|está|confrontando|nos|con|un|dilema e|assim|nosso|moderno|mundo|agora|está|confrontando|nós|com|um|dilema و|بنابراین|دنیای|مدرن|جهان|اکنون|است|مواجه|ما|با|یک|معضل و بنابراین دنیای مدرن ما اکنون با یک معضل مواجه است. Y así, nuestro mundo moderno ahora nos enfrenta a un dilema. Ve böylece modern dünyamız şimdi bize bir ikilemle karşı karşıya kalıyor. E assim, nosso mundo moderno agora está nos confrontando com um dilema. And it’s the dilemma that this Chinese man faces, who’s language is spoken by more people in the world than any other single language, and yet he is sitting at his blackboard, converting Chinese phrases into English language phrases. ve|bu|bu|ikilem|ki|bu|Çinli|adam|karşı karşıya kalıyor|ki|dili|-dir|konuşulan|tarafından|daha|insan|-de|dünyada||-den|herhangi|başka|tek|dil|ve|ama|o|-dir|oturuyor|-de|onun|kara tahta|dönüştürüyor|Çince|ifadeler|-e|İngilizce|dil|ifadeler y|es|el|dilema|que|este|chino|hombre|enfrenta|cuyo|idioma|es|hablado|por|más|personas|en|el|mundo|que|ningún|otro|único|idioma|y|sin embargo|él|está|sentado|en|su|pizarra|convirtiendo|chino|frases|en|inglés|lenguaje|frases e|é|o|dilema|que|este|chinês|homem|enfrenta|cuja|língua|é|falada|por|mais|pessoas|no||mundo|do que|qualquer|outra|única|língua|e|ainda|ele|está|sentado|em|sua|lousa|convertendo|chinês|frases|em|inglês|língua|frases و|این است|آن|معضل|که|این|چینی|مرد|مواجه است|که|زبان|است|صحبت می‌شود|توسط|بیشتر|مردم|در|جهان||از|هیچ|زبان|واحد|زبان|و|با این حال|او|است|نشسته|در|تخته‌سیاه|تخته‌سیاه|تبدیل می‌کند|چینی|عبارات|به|انگلیسی|زبان|عبارات Et c'est le dilemme auquel cet homme chinois est confronté, dont la langue est parlée par plus de personnes dans le monde que toute autre langue, et pourtant il est assis à son tableau noir, convertissant des phrases chinoises en phrases en anglais. و این معضلی است که این مرد چینی با آن روبرو است، زبانی که بیشتر از هر زبان دیگری در جهان صحبت می‌شود، و با این حال او در حال نشستن در تخته سیاه خود است و عبارات چینی را به عبارات زبان انگلیسی تبدیل می‌کند. Y es el dilema que enfrenta este hombre chino, cuyo idioma es hablado por más personas en el mundo que cualquier otro idioma, y sin embargo, está sentado en su pizarra, convirtiendo frases chinas en frases en inglés. Ve bu, dünyada başka hiçbir tek dilden daha fazla insan tarafından konuşulan bu Çince adamın karşılaştığı ikilem; o, kara tahtasında Çince ifadeleri İngilizce ifadelere dönüştürüyor. E é o dilema que este homem chinês enfrenta, cuja língua é falada por mais pessoas no mundo do que qualquer outra língua, e ainda assim ele está sentado em seu quadro negro, convertendo frases em chinês em frases em inglês. And what this does is it raises the possibility to us that in a world in which we want to promote cooperation and exchange, and in a world that might be dependent more than ever before on cooperation to maintain and enhance our levels of prosperity, his actions suggest to us it might be inevitable that we have to confront the idea that our destiny is to be one world with one language. ve|ne|bu|yapar|dır|o|yükseltir|-i|olasılığı|-e|bize|ki|-de|bir|dünyada|-de|ki|biz|istiyoruz|-e|teşvik etmek|işbirliği|ve|değişim|ve|-de|bir|dünyada|ki|-abilir|-e|bağımlı|daha|-den|hiç|önce|-e|işbirliği|-e|sürdürmek|ve|artırmak|bizim|seviyelerimizi|-in|refah|onun|eylemleri|öneriyor|-e|bize|bu|-abilir|-e|kaçınılmaz|ki|biz|sahip olmalıyız|-e|yüzleşmek|-e|fikir|ki|bizim|kader|dır|-e|olmak|bir|dünya|ile|bir|dil y|qué|esto|hace|es|eso|eleva|la|posibilidad|a|nosotros|que|en|un|mundo|en|el cual|nosotros|queremos|a|promover|cooperación|y|intercambio|y|en|un|mundo|que|podría|estar|dependiente|más|que|nunca|antes|en|cooperación|para|mantener|y|mejorar|nuestro|niveles|de|prosperidad|sus|acciones|sugieren|a|nosotros|eso|podría|ser|inevitable|que|nosotros|tengamos|que|confrontar|la|idea|que|nuestro|destino|es|a|ser|uno|mundo|con|un|idioma e|o que|isso|faz|é|isso|levanta|a|possibilidade|para|nós|que|em|um|mundo|em|que|nós|queremos|a|promover|cooperação|e|troca|e|em|um|mundo|que|pode|ser|dependente|mais|do que|nunca|antes|de|cooperação|para|manter|e|aumentar|nossos|níveis|de|prosperidade|suas|ações|sugerem|a|nós|isso|pode|ser|inevitável|que|nós|temos|a|confrontar|a|ideia|que|nosso|destino|é|a|ser|um|mundo|com|uma|língua و|چه|این|می‌کند|است|آن|بالا می‌برد|این|احتمال|به|ما|که|در|یک|جهان|در|که|ما|می‌خواهیم|به|ترویج|همکاری|و|تبادل|و|در|یک|جهان|که|ممکن است|باشد|وابسته|بیشتر|از|همیشه|قبل|به|همکاری|به|حفظ|و|افزایش|سطح|سطوح|از|رفاه|او|اعمال|پیشنهاد می‌کند|به|ما|آن|ممکن است|باشد|اجتناب‌ناپذیر|که|ما|داریم|به|مواجه شویم|این|ایده|که|سرنوشت|سرنوشت|است|به|بودن|یک|جهان|با|یک|زبان و آنچه که این انجام می‌دهد این است که احتمال را برای ما بالا می‌برد که در دنیایی که می‌خواهیم همکاری و تبادل را ترویج دهیم، و در دنیایی که ممکن است بیشتر از هر زمان دیگری به همکاری برای حفظ و افزایش سطح رفاه‌مان وابسته باشد، اقدامات او به ما نشان می‌دهد که ممکن است اجتناب‌ناپذیر باشد که با این ایده مواجه شویم که سرنوشت ما این است که یک جهان با یک زبان باشیم. Y lo que esto hace es elevar la posibilidad para nosotros de que en un mundo en el que queremos promover la cooperación y el intercambio, y en un mundo que podría depender más que nunca de la cooperación para mantener y mejorar nuestros niveles de prosperidad, sus acciones nos sugieren que podría ser inevitable que tengamos que confrontar la idea de que nuestro destino es ser un mundo con un solo idioma. Ve bunun yaptığı şey, işbirliğini ve değişimi teşvik etmek istediğimiz bir dünyada, refah seviyelerimizi sürdürmek ve artırmak için her zamankinden daha fazla işbirliğine bağımlı olabilecek bir dünyada, eylemlerinin bize, kaderimizin tek bir dil ile tek bir dünya olma fikriyle yüzleşmek zorunda kalmamızın kaçınılmaz olabileceğini önerdiğini ortaya koyuyor. E o que isso faz é levantar a possibilidade para nós de que, em um mundo no qual queremos promover a cooperação e a troca, e em um mundo que pode estar mais dependente do que nunca da cooperação para manter e aumentar nossos níveis de prosperidade, suas ações nos sugerem que pode ser inevitável que tenhamos que confrontar a ideia de que nosso destino é ser um só mundo com uma só língua.

18:47 ۱۸:۴۷ 18:47 18:47 18:47

Thank you. Obrigado| متشکرم. Gracias. Teşekkür ederim. Obrigado.

18:49 ۱۸:۴۹ 18:49 18:49 18:49

(Applause) (تشویق) (Aplausos) (Alkış) (Aplausos)

18:57 18:57 18:57 18:57 18:57

19:14 ۱۹:۱۴ 19:14 19:14 19:14

Mark Pagel: This is a very good question. Mark|Pagel|bu|-dır|bir|çok|iyi|soru Mark|Pagel|esta|es|una|muy|buena|pregunta Mark|Pagel|esta|é|uma|muito|boa|pergunta مارک|پاگل|این|است|یک|بسیار|خوب|سوال مارک پاگل: این یک سوال بسیار خوب است. Mark Pagel: Esta es una muy buena pregunta. Mark Pagel: Bu çok iyi bir soru. Mark Pagel: Esta é uma pergunta muito boa. So many of you will be familiar with the idea that there’s this gene called FOXP2 that seems to be implicated in some ways in the fine motor control that’s associated with language. bu nedenle|birçok|-in|siz|-ecek|-acaksınız|aşina|ile|bu|fikir|ki|var|bu|gen|adı verilen|FOXP2|ki|gibi görünüyor|-e|-e|etkili|-de|bazı|şekiller|-de|bu|ince|motor|kontrol|-dir|ilişkili|ile|dil así|muchos|de|ustedes|verbo auxiliar futuro|estarán|familiar|con|la|idea|que|hay|este|gen|llamado|FOXP2|que|parece|a|estar|implicado|en|algunas|maneras|en|el|fino|motor|control|que está|asociado|con|lenguaje então|muitos|de|vocês|verbo auxiliar futuro|estar|familiarizados|com|a|ideia|que|há|este|gene|chamado|FOXP2|que|parece|a|ser|implicado|em|algumas|maneiras|em|o|fino|motor|controle|que é|associado|com|linguagem بنابراین|بسیاری|از|شما|خواهید|بودن|آشنا|با|این|ایده|که|وجود دارد|این|ژن|نامیده می‌شود|FOXP2|که|به نظر می‌رسد|به|بودن|درگیر|در|برخی|روش‌ها|در|کنترل|دقیق|حرکتی|کنترل|که|مرتبط|با|زبان بسیاری از شما با این ایده آشنا هستید که ژنی به نام FOXP2 وجود دارد که به نوعی در کنترل حرکات ظریف مرتبط با زبان دخیل است. Muchos de ustedes estarán familiarizados con la idea de que hay un gen llamado FOXP2 que parece estar implicado de alguna manera en el control motor fino que se asocia con el lenguaje. Birçok kişi, dil ile ilişkili ince motor kontrolü ile bazı şekillerde bağlantılı olduğu görünen FOXP2 adlı bir gen fikrini biliyor olacaktır. Muitos de vocês estarão familiarizados com a ideia de que existe um gene chamado FOXP2 que parece estar implicado de algumas maneiras no controle motor fino associado à linguagem. The reason why I don’t believe that tells us that the Neanderthals had language is -- here’s a simple analogy: Ferraris are cars that have engines. bu|sebep|neden|ben|değil|inanıyorum|ki|anlatıyor|bize|ki|bu|Neandertaller|sahipti|dil|dir|işte|bir|basit|benzetme|Ferrariler|dır|arabalar|ki|sahip|motorlar la|razón|por qué|yo|no|creo|eso|dice|nos|que|los|neandertales|tenían|lenguaje|es|aquí hay|una|simple|analogía|Ferraris|son|carros|que|tienen|motores |||||||||||||||||simple||||||| a|razão|por que|eu|não|acredito|que|diz|nos|que|os|neandertais|tinham|linguagem|é|aqui está|uma|simples|analogia|Ferraris|são|carros|que|têm|motores آن|دلیل|چرا|من|نمی|باور|که|می‌گوید|به ما|که|آن|نئاندرتال‌ها|داشتند|زبان|است|اینجا|یک|ساده|تشبیه|فراری‌ها|هستند|ماشین‌ها|که|دارند|موتورهای دلیلی که من به این باور ندارم که نئاندرتال‌ها زبان داشتند این است که -- اینجا یک تشبیه ساده وجود دارد: فراری‌ها خودروهایی هستند که موتور دارند. La razón por la que no creo que eso nos diga que los neandertales tenían lenguaje es -- aquí hay una analogía simple: los Ferraris son coches que tienen motores. Neandertallerin dilinin olduğu inancımı desteklemeyen sebep şudur: İşte basit bir benzetme: Ferrariler motoru olan arabalardır. A razão pela qual não acredito que isso nos diz que os neandertais tinham linguagem é -- aqui está uma analogia simples: Ferraris são carros que têm motores. My car has an engine, but it’s not a Ferrari. benim|arabam|var|bir|motor|ama|o değil|değil|bir|Ferrari mi|carro|tiene|un|motor|pero|es|no|un|Ferrari meu|carro|tem|um|motor|mas|ele é|não|um|Ferrari ماشین من|ماشین|دارد|یک|موتور|اما|آن نیست|نیست|یک|فراری خودروی من موتور دارد، اما فراری نیست. Mi coche tiene un motor, pero no es un Ferrari. Benim arabamın motoru var, ama o bir Ferrari değil. Meu carro tem um motor, mas não é um Ferrari. Now the simple answer then is that genes alone don’t, all by themselves, determine the outcome of very complicated things like language. şimdi|bu|basit|cevap|o zaman|dir|ki|genler|yalnızca|değil|hepsi|tarafından|kendileri|belirler|bu|sonuç|-in|çok|karmaşık|şeyler|gibi|dil ahora|la|simple|respuesta|entonces|es|que|los genes|solos|no|todo|por|sí mismos|determinan|el|resultado|de|cosas|complicadas|cosas|como|lenguaje agora|a|simples|resposta|então|é|que|genes|sozinhos|não|todos|por|si mesmos|determinam|o|resultado|de|muito|complicadas|coisas|como|linguagem حالا|پاسخ|ساده|جواب|پس|است|که|ژن‌ها|به تنهایی|نمی|همه|به|خودشان|تعیین می‌کنند|نتیجه|نتیجه|از|بسیار|پیچیده|چیزها|مانند|زبان حال پاسخ ساده این است که ژن‌ها به تنهایی، به خودی خود، نتیجه چیزهای بسیار پیچیده‌ای مانند زبان را تعیین نمی‌کنند. Ahora la respuesta simple es que los genes por sí solos no determinan, por sí mismos, el resultado de cosas muy complicadas como el lenguaje. Şimdi basit cevap, genlerin tek başına çok karmaşık şeylerin, dil gibi, sonucunu belirlemediğidir. Agora, a resposta simples é que os genes sozinhos não determinam, por si só, o resultado de coisas muito complicadas como a linguagem. What we know about this FOXP2 and Neanderthals is that they may have had fine motor control of their mouths -- who knows. ne|biz|biliyoruz|hakkında|bu|FOXP2|ve|Neandertaller|dir|ki|onlar|-abilir|sahip|sahipti|ince|motor|kontrol|-in|ağızlarının|ağızları|kim|bilir lo que|nosotros|sabemos|sobre|este|FOXP2|y|neandertales|es|que|ellos|pueden|haber|tenido|fino|motor|control|de|sus|bocas|quién|sabe o que|nós|sabemos|sobre|este|FOXP2|e|neandertais|é|que|eles|podem|ter|tido|fino|motor|controle|de|suas|bocas|quem|sabe آنچه|ما|می‌دانیم|درباره|این|FOXP2|و|نئاندرتال‌ها|است|که|آنها|ممکن است|داشته باشند|داشتند|خوب|حرکتی|کنترل|بر|دهان‌های|دهان|که|می‌داند آنچه ما درباره این FOXP2 و نئاندرتال‌ها می‌دانیم این است که ممکن است کنترل حرکتی دقیقی بر روی دهان‌هایشان داشته باشند -- چه کسی می‌داند. Lo que sabemos sobre este FOXP2 y los neandertales es que pueden haber tenido un control motor fino de sus bocas -- quién sabe. Bu FOXP2 ve Neandertaller hakkında bildiğimiz şey, ağızlarının ince motor kontrolüne sahip olabilecekleridir - kim bilir. O que sabemos sobre esse FOXP2 e os neandertais é que eles podem ter tido um controle motor fino de suas bocas -- quem sabe. But that doesn’t tell us they necessarily had language. ama|bu|değil|söylemek|bize|onların|mutlaka|sahip oldukları|dil pero|eso|no|dice|a nosotros|ellos|necesariamente|tenían|lenguaje mas|isso|não|diz|a nós|eles|necessariamente|tinham|linguagem اما|آن|نمی|می‌گوید|به ما|آنها|لزوماً|داشتند|زبان اما این به ما نمی‌گوید که آنها لزوماً زبان داشتند. Pero eso no nos dice que necesariamente tuvieran lenguaje. Ama bu, onların mutlaka bir dile sahip olduklarını söylemez. Mas isso não nos diz que eles necessariamente tinham linguagem.

19:55 ۱۹:۵۵ 19:55 19:55 19:55

MR: Thank you very much indeed. MR|teşekkür etmek|sana|çok|teşekkürler|gerçekten MR|gracias|a usted|muy|mucho|de verdad MR|obrigado|você|muito||de fato آقای|تشکر|شما|بسیار|زیاد|واقعاً MR: Merci beaucoup. آقای ر: بسیار متشکرم. SR: Muchas gracias de verdad. MR: Çok teşekkür ederim. SR: Muito obrigado mesmo.

SENT_CWT:AFkKFwvL=4.46 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=3.62 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=12.3 PAR_CWT:AvJ9dfk5=17.48 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=6.7 PAR_CWT:AvJ9dfk5=16.89 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=5.12 PAR_CWT:AvJ9dfk5=9.36 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=228.3 PAR_CWT:AvJ9dfk5=10.43 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=8.39 PAR_CWT:AuedvEAa=8.72 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=5.14 PAR_CWT:B7ebVoGS=13.46 PAR_TRANS:gpt-4o-mini=4.41 PAR_CWT:AudnYDx4=9.51 tr:AFkKFwvL fa:AvJ9dfk5 fa:AvJ9dfk5 fa:AvJ9dfk5 fa:AvJ9dfk5 es:AuedvEAa tr:B7ebVoGS pt:AudnYDx4 openai.2025-02-07 ai_request(all=100 err=0.00%) translation(all=199 err=0.00%) cwt(all=3123 err=0.22%)