×

We use cookies to help make LingQ better. By visiting the site, you agree to our cookie policy.


image

NOS OP 3, Zo ontstond de wooncrisis

Zo ontstond de wooncrisis

De woningnood.

Uitgeroepen tot volksvijand nummer één.

Serieus.

Dit gebeurde in 1948 kort op de Tweede Wereldoorlog...

...door de toenmalig minister van Wederopbouw Joris in 't Veld.

Maar het had prima over nu kunnen gaan.

Jongeren kunnen niet hun dromen najagen door de huidige woningmarkt.

De woningmarkt maakt me gefrustreerd. Er is geen ruimte meer, ik kan nergens wonen.

Particulier wonen gaat het ook niet worden met mijn inkomen.

Ik ben ongeveer dertig keer afgewezen voor een huurwoning.

Mijn woning gaat gesloopt worden, ik sta op het randje van dakloos zijn.

Ik leef met een opzegtermijn van 28 dagen, dus ik kan ieder moment horen dat ik over 28 dagen mijn huis uit moet.

Ik overweeg bij vrienden op de bank te gaan slapen.

Het is onmenselijk geworden en het doet echt pijn.

En dat vind ik afschuwelijk, het maakt me erg boos.

Wie een huis zoekt, of voor mijn part een zolderkamer om in te wonen, weet...

...da's een uitdaging.

Understatement.

Sinds de Tweede Wereldoorlog is een dak boven je hoofd niet zo moeilijk geweest.

Wil je kopen? Succes. Die huizenprijzen schieten...

...door het dak heen.

Sinds 1995 niet zo snel als nu.

Huren dan.

Andermaal veel succes.

Voor een sociale huurwoning kun je rustig tien jaar in de wachtrij gaan staan.

Of je betaalt je helemaal scheel in de vrije sector.

Voor onze ouders was het misschien allemaal vanzelfsprekend.

Een eigen huis, een plek onder de zon.

Maar veel jongeren - starters, studenten - die kunnen er eigenlijk alleen maar van dromen.

One day I know, I feel home again.

Dat hoop je dan.

Want komt er een keer een leuk huisje voorbij op Funda...

...sta je daar met tachtig man in de woonkamer te bezichtigen.

Als het niet al weg is.

Tonnetje overbieden, veel te veel geld betalen voor een postzegel.

We kijken er niet eens meer van op.

Velen wonen noodgedwongen nog thuis of moeten hun huis delen met huisgenoten.

Ik woon met negen huisgenoten en moet veel thuiswerken. Dan kun je je niet zo goed focussen.

Het is zeg maar gerust: een wooncrisis.

Je zou bijna vergeten dat het recht op huisvesting een grondrecht en een mensenrecht is.

Dus één: hoe zijn we hier beland?

En twee: hoe komen we hier weer uit?

Om maar met de deur in huis te vallen: dit is deel één.

Hoe we zijn beland in deze wooncrisis.

De crisis in één getal?

279 duizend.

Zoveel woningen komen we op dit moment te kort in Nederland.

En die teller loopt door. Er zijn meerdere verklaringen voor...

...de eerste.

Er zijn de afgelopen jaren simpelweg veel te weinig woningen gebouwd.

En dat heeft op zichzelf ook weer meerdere oorzaken.

Een hele belangrijke factor is de economische crisis van 2008.

Die ontstaat in Amerika waar hypotheken wel erg makkelijk worden verstrekt.

Als huiseigenaren die niet meer kunnen betalen, komen de banken in de problemen. En die vertrouwen elkaar ook niet meer.

Het Amerikaanse financiële systeem schudt op zijn grondvesten...

...omdat de grote spelers op Wall Street gebukt gaan onder een enorme berg aan schulden.

Door een kettingreactie van Amerikaanse hypotheekcrisis...

...tot wereldwijde kredietcrisis krijgt ook uiteindelijk de Nederlandse economie klappen.

Er is minder export, mensen verliezen hun baan...

...en als resultaat komt ook de huizenmarkt tot stilstand.

De situatie op de woningmarkt is natuurlijk dramatisch.

In 2011 is de woningmarkt volledig vastgelopen.

Terwijl de hypotheekschuld van alle Nederlanders is opgelopen tot maar liefst 640 miljard euro.

Ook worden op een heel ongelukkig moment de kredietvoorwaarden aangescherpt.

Er worden nauwelijks nog woningen verkocht, de huizenprijzen kelderen en veel huizen komen onder water te staan.

Dat betekent dat je hypotheekschuld hoger is dan de waarde van je huis.

Wil - of erger nog - moét je je huis verkopen?

Dan kom je met een restschuld te zitten.

Dat was voor een aantal mensen toen mooi klote.

Afgelopen maandag zijn we gedaald naar 199 duizend.

-Dus dan zitten jullie 40 duizend onder jullie oorspronkelijke verkoopprijs?

Ja, dat klopt.

Even doorredeneren dan.

Als er toch nauwelijks huizen worden verkocht, is het ook niet interessant om huizen te bouwen.

Dus wat gebeurt er: heel veel bouwvakkers gaan massaal iets anders doen en bouwbedrijven stoppen ermee.

Zo'n 40 procent van de half miljoen bouwvakkers zoekt ander werk en zo'n 5000 bouwbedrijven sluiten de deuren.

Overal word je afgewezen. We hebben wel 20-30 sollicitaties gedaan.

Door veel te weinig bouwvakkers en ook tekorten aan materialen...

...duren veel bouwprojecten langer en kosten ze ook meer geld.

Het maakt het er allemaal niet beter op.

Wat is nou in deze tijden van crisis het favoriete lied op de steiger?

-Maar een man mag niet huilen. Hahaha.

Nee, een man mag niet huilen. Zelfs geen enkele traan.

Sprongetje naar 2013 dan. In dat jaar neemt kabinet-Rutte II een belangrijk besluit...

...dat veel invloed zal hebben op de bouw van nieuwe woningen.

Het invoeren van de verhuurderheffing.

Woningcorporaties - die verantwoordelijk zijn voor het bouwen van betaalbare sociale huurwoningen...

...moeten vanaf dat moment een heffing betalen.

Dat spekt de schatkist jaarlijks met opgeteld 1,7 miljard euro.

Ik maak dit jaar 56 miljoen over aan het Rijk.

Dat is ongeveer 3 maanden huur. En dat betalen onze huurders.

En ze moeten vennootschapsbelasting betalen terwijl particuliere verhuurders dat niet hoeven.

Het idee erachter is om met dat geld het in de crisis opgelopen begrotingstekort weer op te vullen.

Dat is allemaal leuk en aardig, maar door die extra kostenposten zijn de woningcorporaties...

...wel veel minder nieuwe sociale huurwoningen gaan bouwen.

Zelfs de helft minder.

Maar die heffing is er nog altijd.

En, o ja, aan de top van die corporaties ging er ook nog eens van alles mis...

...met flinke geldstromen die voor sociale huurwoningen waren bedoeld.

Deze week staat Maserati-man dus voor de rechter en de komende tijd worden meer corporatiebazen op het matje geroepen.

Nog een reden dat er zo weinig is gebouwd: bevolkingsprognoses kloppen vaak niet.

We zijn met veel meer mensen dan gedacht.

Het geboortecijfer ligt hoger dan het sterftecijfer, maar het komt vooral door immigratie.

Mensen die vanuit het buitenland in Nederland zijn komen wonen.

Van vluchtelingen tot expats, maar vooral: arbeidsmigranten.

En er is meer: strengere regelgeving.

Denk aan stikstof, PFAS of geluidsoverlast. En vooral stikstof blijkt een hoofdpijndossier.

Bij bouwen komt daar veel van vrij en teveel uitstoot is funest voor de biodiversiteit in Nederland.

En dus worden er minder bouwvergunningen afgegeven of zelfs weer ingetrokken.

Dan PFAS. Dat staat voor poly- en perfluoralkylstoffen.

Een verzamelnaam voor 6000 chemische stoffen die niet per se heel erg goed voor ons zijn.

Ook dat legt bouwprojecten stil. Want zit er ergens PFAS in de grond...

...dan mag je dat door strenge regels niet zomaar ergens heenbrengen en gewoon verder bouwen.

En ik noemde nog geluidshinder.

- bak herrie -

Als er ergens teveel overlast is, denk aan Schiphol, dan mag er niet worden gebouwd.

Er zouden in de omgeving 150 duizend nieuwe woningen komen. Maar die kwamen er dus niet.

Door al die strengere regels zijn er vorig jaar bouwvergunningen afgegeven voor slechts 57 duizend woningen.

In de jaren daarvoor lag dat aantal telkens zo rond de 70 duizend.

En dan nog iets: nieuwbouw moet ook vooral steeds duurzamer zijn.

En duurzamer betekent ook duurder.

Het is allemaal vrij logisch. Of zeg gerust: een open deur.

Komen we bij de tweede oorzaak: we zijn heel anders gaan leven.

Werd je vroeger scheef aangekeken als je voor je dertigste nog geen trouwring om je vinger had...

...nu is dat doodgewoon.

Tussen 1947 en 2017 groeide het aantal mensen dat alleen woont van 285 duizend naar bijna 3 miljoen.

Dat is meer dan tien keer zo veel.

En dat komt mede omdat scheiden ook steeds normaler is geworden.

En ouderen blijven steeds langer thuis wonen. Mede aangemoedigd door beleid.

Met een mooi woord spreken we over huishoudensverdunning.

Één op de vijf mensen woont nu alleen. Maar de verwachting is dat dat aantal nog wel verder zal groeien.

Ik vind het wel fijn om mijn eigen plek te hebben. Gewoon lekker te kunnen doen wat ik wil.

Naar bed gaan wanneer ik wil, opstaan wanneer ik wil.

Meer woningen nodig dus.

En wat dacht je van de ruimte die we denken nodig te hebben.

De Nederlander woont gemiddeld op 65 vierkante meter per persoon.

In 1900 was dat nog maar 10 vierkante meter.

We zijn dus niet alleen vaker alleen gaan wonen maar ook steeds groter.

En dan is er een derde belangrijke oorzaak.

De investeerder.

Uit de nieuwste cijfers blijkt dat de gewone huizenkoper op de overspannen huizenmarkt er nauwelijks nog tussenkomt.

Zeker tot de prijsklasse van 2... 2,5 ton.

De goedkopere woningen die worden onmiddellijk verkocht aan de investeerders.

Ook al doet een starter een goed bod.

Ter illustratie...

...neem deze wijk in Schiedam-Oost.

Het staat vol met een beetje oude flatjes maar dit is bere-interessant voor vastgoedbeleggers.

Want die willen deze woningen opkopen, opknappen en dan weer verhuren of doorverkopen.

Daar is goed geld mee te verdienen.

Bewoners hier krijgen zelfs om de haverklap folders in de bus met de vraag of ze hun huis willen verkopen.

Investeren in stenen is heet en gaande.

Want het is dus heel lucratief.

Zeker als je bedenkt dat spaargeld op de bank door de historisch lage rente vrijwel niks oplevert.

Daardoor zie je ook steeds meer particuliere beleggers.

Op dit moment zijn van de 8 miljoen woningen er zo'n 700 duizend in handen van investeerders.

En dus niet alleen aan de Amsterdamse grachten, maar overal in Nederland.

Vorig jaar sloegen investeerders het meest toe in Vaals, Limburg.

Bewoners zien hun hele wijk veranderen en de prijzen de pan uit rijzen.

Op dit moment zie je dat bijna iedereen zijn geld in vastgoed aan het parkeren is.

Ook mensen die helemaal geen verstand hebben van vastgoed. Voor prijzen die veel te hoog liggen.

Wat daar ook heel erg aan bijdraagt is de historisch lage hypotheekrente.

Want daardoor kan je meer betalen en dus wordt kopen heel erg interessant.

Dat geldt voor jou, maar zeker ook voor die beleggers met wie je moet concurreren.

Die al dat geld vaak nog een stuk makkelijker kunnen ophoesten.

Goed, die lage rente dus.

En dat maakt dat die prijzen gewoon constant opgestuwd worden.

Op een huis van 3 ton bieden wij minimaal 3.30 anders kom je gewoon niet in de buurt.

Vorig jaar ging het trouwens echt hard.

Dat komt doordat vanaf 1 januari de overdrachtsbelasting is gestegen van 2 naar 8 procent voor particuliere beleggers.

Om dus nog even van die 2 procent te profiteren was het kopen, kopen, kopen.

Of het verder geholpen heeft?

Mwoah, de verwachting is eigenlijk dat huizen opkopen heel interessant zal blijven voor die investeerders.

En dat ze de hogere kosten gewoon doorberekenen in de huurprijzen die ze voor die woningen vragen.

Dus daar koop - of in dit geval huur - je als woningzoekende gewoon niet zo veel voor.

Je hebt heel veel vragers en heel weinig aanbod. Dat matcht gewoon niet goed meer.

En dat levert gewoon wildwesttaferelen op.

Plannen voor een opkoopverbod nemen wel serieuze vormen aan...

...om starters meer kansen te geven op die woningmarkt.

Dat betekent dat investeerders daar misschien vanaf volgend jaar al...

...in bepaalde wijken geen huizen meer kunnen kopen om te verhuren.

Maar op dat soort mogelijke oplossingen komen we uitgebreid te spreken in deel twee.

Eerst nog even terug in de tijd...

...naar de Tweede Wereldoorlog.

Toen er ook zo'n hoge woningnood was.

Nu wil ik toch weleens een keertje een woning hebben.

Maar wel om een iets meer voor de hand liggende reden.

Het noodlottige bombardement in februari 1944...

...en de beschietingen in de 7 maanden dat Nijmegen frontstad was hebben er grote verwoesting aangericht.

Van de 2,1 miljoen woningen die voor de oorlog in Nederland staan...

...worden er 86 duizend compleet verwoest...

...43 duizend zwaar beschadigd en er is schade aan nog eens 300 duizend woningen.

En dus moet er na de oorlog in rap tempo heel veel worden gebouwd.

Geld is er nauwelijks, dus het moet vooral goedkoop en efficiënt.

Kwantiteit in plaats van kwaliteit.

En intussen neemt de bevolking flink toe.

Na de oorlog is er een enorme geboortegolf. De bekende babyboom.

En ja, dat zijn ook wel die boomers die nu heel tevreden achteroverleunen in hun grote huis met tuin...


Zo ontstond de wooncrisis So ist die Wohnungskrise entstanden Έτσι προέκυψε η στεγαστική κρίση This is how the housing crisis started Así surgió la crisis de la vivienda C'est ainsi qu'est née la crise du logement Ecco come è nata la crisi degli alloggi 住宅危機はこうして起きた Tak właśnie powstał kryzys mieszkaniowy Foi assim que a crise da habitação começou Так возник жилищный кризис Konut krizi bu şekilde ortaya çıktı 住房危機就是這樣產生的

De woningnood.

Uitgeroepen tot volksvijand nummer één. Zum Staatsfeind Nummer eins erklärt. Declared public enemy number one. Nomeado inimigo público número um.

Serieus. Serious.

Dit gebeurde in 1948 kort op de Tweede Wereldoorlog... This happened in 1948 shortly after the Second World War...

...door de toenmalig minister van Wederopbouw Joris in 't Veld. ...by the then Minister of Reconstruction Joris in 't Veld.

Maar het had prima over nu kunnen gaan. Aber jetzt hätte es gut sein können. But it could have been fine now. Mas poderia estar bem agora.

Jongeren kunnen niet hun dromen najagen door de huidige woningmarkt. Junge Menschen können aufgrund des derzeitigen Wohnungsmarktes ihre Träume nicht verwirklichen. Young people cannot chase their dreams because of the current housing market.

De woningmarkt maakt me gefrustreerd. Er is geen ruimte meer, ik kan nergens wonen. The housing market makes me frustrated. There's no more space, I can't live anywhere.

Particulier wonen gaat het ook niet worden met mijn inkomen. Privatwohnungen sind mit meinem Einkommen auch nicht zu haben. Private living is not going to be with my income either. A vida privada também não vai ser com a minha renda.

Ik ben ongeveer dertig keer afgewezen voor een huurwoning. I've been turned down about thirty times for a rental property.

Mijn woning gaat gesloopt worden, ik sta op het randje van dakloos zijn. Mein Haus wird abgerissen, ich stehe kurz davor, obdachlos zu werden. My house is going to be demolished, I'm on the verge of being homeless.

Ik leef met een opzegtermijn van 28 dagen, dus ik kan ieder moment horen dat ik over 28 dagen mijn huis uit moet. Ich lebe mit einer 28-tägigen Kündigungsfrist, so dass ich jederzeit hören kann, wenn ich innerhalb von 28 Tagen mein Haus verlassen muss. I live on 28 days' notice, so I could be told to move out of my house any minute in 28 days.

Ik overweeg bij vrienden op de bank te gaan slapen. I am considering sleeping on the couch with friends.

Het is onmenselijk geworden en het doet echt pijn. Es ist unmenschlich geworden, und es tut wirklich weh. It has become inhumane and it really hurts.

En dat vind ik afschuwelijk, het maakt me erg boos. And I find that horrible, it makes me very angry. E eu acho isso horrível, me deixa muito brava.

Wie een huis zoekt, of voor mijn part een zolderkamer om in te wonen, weet... Anyone looking for a house, or for all my part an attic room to live in, knows... Quem procura uma casa, ou de toda a minha parte um sótão para viver, sabe...

...da's een uitdaging. ...that's a challenge. ...isso é um desafio.

Understatement. understatement.

Sinds de Tweede Wereldoorlog is een dak boven je hoofd niet zo moeilijk geweest. Having a roof over your head hasn't been this difficult since World War II.

Wil je kopen? Succes. Die huizenprijzen schieten... Do you want to buy? Good luck. House prices are shooting... Você quer comprar? Boa sorte. Os preços das casas estão disparando...

...door het dak heen. ...through the roof.

Sinds 1995 niet zo snel als nu. Not as fast as now since 1995.

Huren dan. Rent then.

Andermaal veel succes. Once again good luck. Mais uma vez boa sorte.

Voor een sociale huurwoning kun je rustig tien jaar in de wachtrij gaan staan. You can easily stand in the queue for ten years for a social rental home.

Of je betaalt je helemaal scheel in de vrije sector. Or you pay yourself completely squint in the free sector. Ou você se paga completamente no setor gratuito.

Voor onze ouders was het misschien allemaal vanzelfsprekend. For our parents, it may have all come naturally. Para nossos pais, tudo pode ter acontecido naturalmente.

Een eigen huis, een plek onder de zon. A house of your own, a place under the sun.

Maar veel jongeren - starters, studenten - die kunnen er eigenlijk alleen maar van dromen. But many young people - starters, students - can only dream of it.

One day I know, I feel home again. One day I know, I feel home again.

Dat hoop je dan. You hope so.

Want komt er een keer een leuk huisje voorbij op Funda... Because once a nice house passes by on Funda...

...sta je daar met tachtig man in de woonkamer te bezichtigen. ...you are standing there with eighty people in the living room. ...você está aí com oitenta pessoas na sala.

Als het niet al weg is. If it isn't already gone.

Tonnetje overbieden, veel te veel geld betalen voor een postzegel. Outbidding a barrel, paying way too much money for a stamp.

We kijken er niet eens meer van op. We don't even notice it anymore. Nós nem percebemos mais.

Velen wonen noodgedwongen nog thuis of moeten hun huis delen met huisgenoten. Many are forced to live at home or have to share their house with roommates.

Ik woon met negen huisgenoten en moet veel thuiswerken. Dan kun je je niet zo goed focussen. I live with nine roommates and have to work from home a lot. Then you can't focus very well.

Het is zeg maar gerust: een wooncrisis. It's safe to say: a housing crisis.

Je zou bijna vergeten dat het recht op huisvesting een grondrecht en een mensenrecht is. You would almost forget that the right to housing is a fundamental right and a human right.

Dus één: hoe zijn we hier beland? So one: how did we get here?

En twee: hoe komen we hier weer uit? And two: how do we get out of here? E dois: como vamos sair daqui?

Om maar met de deur in huis te vallen: dit is deel één. Just to get straight to the point: this is part one. Só para ir direto ao ponto: essa é a primeira parte.

Hoe we zijn beland in deze wooncrisis. How we ended up in this housing crisis. Como acabamos nesta crise habitacional.

De crisis in één getal? The crisis in one number? A crise em um número?

279 duizend. 279 thousand. 279 mil.

Zoveel woningen komen we op dit moment te kort in Nederland. We are currently short of so many homes in the Netherlands. Atualmente, estamos com falta de tantas casas na Holanda.

En die teller loopt door. Er zijn meerdere verklaringen voor... And that counter continues. There are several explanations for...

...de eerste.

Er zijn de afgelopen jaren simpelweg veel te weinig woningen gebouwd.

En dat heeft op zichzelf ook weer meerdere oorzaken. And that in itself has several reasons.

Een hele belangrijke factor is de economische crisis van 2008. A very important factor is the economic crisis of 2008.

Die ontstaat in Amerika waar hypotheken wel erg makkelijk worden verstrekt. It originates in America, where mortgages are provided very easily.

Als huiseigenaren die niet meer kunnen betalen, komen de banken in de problemen. En die vertrouwen elkaar ook niet meer.

Het Amerikaanse financiële systeem schudt op zijn grondvesten... The US financial system is shaking to its foundations...

...omdat de grote spelers op Wall Street gebukt gaan onder een enorme berg aan schulden. ...because the big players on Wall Street are burdened with a huge mountain of debt.

Door een kettingreactie van Amerikaanse hypotheekcrisis... A chain reaction of US mortgage crisis...

...tot wereldwijde kredietcrisis krijgt ook uiteindelijk de Nederlandse economie klappen. ...until the global credit crisis will eventually also hit the Dutch economy.

Er is minder export, mensen verliezen hun baan... There is less export, people are losing their jobs...

...en als resultaat komt ook de huizenmarkt tot stilstand. ...and as a result, the housing market also grinds to a halt.

De situatie op de woningmarkt is natuurlijk dramatisch. The situation on the housing market is of course dramatic.

In 2011 is de woningmarkt volledig vastgelopen. In 2011, the housing market completely stalled.

Terwijl de hypotheekschuld van alle Nederlanders is opgelopen tot maar liefst 640 miljard euro. While the mortgage debt of all Dutch people has risen to no less than 640 billion euros.

Ook worden op een heel ongelukkig moment de kredietvoorwaarden aangescherpt. Credit conditions are also tightened at a very unfortunate moment. Condițiile de creditare sunt, de asemenea, înăsprite într-un moment foarte nefericit.

Er worden nauwelijks nog woningen verkocht, de huizenprijzen kelderen en veel huizen komen onder water te staan. Hardly any homes are being sold, house prices are plummeting and many houses are flooded.

Dat betekent dat je hypotheekschuld hoger is dan de waarde van je huis. That means your mortgage debt is higher than the value of your home.

Wil - of erger nog - moét je je huis verkopen? Do you want - or worse - do you have to sell your house?

Dan kom je met een restschuld te zitten. Then you end up with a residual debt.

Dat was voor een aantal mensen toen mooi klote. That was pretty shit for some people at the time. Isso foi muito chato para algumas pessoas na época.

Afgelopen maandag zijn we gedaald naar 199 duizend. Last Monday we dropped to 199 thousand. Na última segunda-feira caímos para 199 mil.

-Dus dan zitten jullie 40 duizend onder jullie oorspronkelijke verkoopprijs? -So you're 40 grand below your original selling price? -Então você está 40 mil abaixo do seu preço de venda original?

Ja, dat klopt. Yes that's right.

Even doorredeneren dan. Then think about it.

Als er toch nauwelijks huizen worden verkocht, is het ook niet interessant om huizen te bouwen. If hardly any houses are sold, it is not interesting to build houses.

Dus wat gebeurt er: heel veel bouwvakkers gaan massaal iets anders doen en bouwbedrijven stoppen ermee. So what happens: a lot of construction workers are going to do something different en masse and construction companies stop. Então, o que está acontecendo: muitos trabalhadores da construção civil vão fazer algo diferente em massa e as empresas de construção estão parando.

Zo'n 40 procent van de half miljoen bouwvakkers zoekt ander werk en zo'n 5000 bouwbedrijven sluiten de deuren. About 40 percent of the half a million construction workers are looking for other work and about 5000 construction companies are closing their doors. Cerca de 40 por cento do meio milhão de trabalhadores da construção estão à procura de outro trabalho e cerca de 5.000 empresas de construção estão a fechar as suas portas.

Overal word je afgewezen. We hebben wel 20-30 sollicitaties gedaan. You will be rejected everywhere. We have done 20-30 applications.

Door veel te weinig bouwvakkers en ook tekorten aan materialen... Due to far too few construction workers and also shortages of materials...

...duren veel bouwprojecten langer en kosten ze ook meer geld. ...many construction projects take longer and cost more money.

Het maakt het er allemaal niet beter op. It doesn't make it any better. Não o torna melhor.

Wat is nou in deze tijden van crisis het favoriete lied op de steiger? What is the favorite song on the jetty in these times of crisis?

-Maar een man mag niet huilen. Hahaha. -But a man shouldn't cry. haha.

Nee, een man mag niet huilen. Zelfs geen enkele traan. No, a man should not cry. Not even a single tear. Não, um homem não deve chorar. Nem uma única lágrima.

Sprongetje naar 2013 dan. In dat jaar neemt kabinet-Rutte II een belangrijk besluit... Jump to 2013 then. In that year, Rutte II cabinet takes an important decision...

...dat veel invloed zal hebben op de bouw van nieuwe woningen. ...that will have a major impact on the construction of new homes.

Het invoeren van de verhuurderheffing. Introducing the landlord levy. Apresentando a taxa de proprietário.

Woningcorporaties - die verantwoordelijk zijn voor het bouwen van betaalbare sociale huurwoningen... Associações de Habitação - responsáveis pela construção de habitação social para arrendamento a preços acessíveis...

...moeten vanaf dat moment een heffing betalen. ...have to pay a levy from that moment on.

Dat spekt de schatkist jaarlijks met opgeteld 1,7 miljard euro. That adds up to 1.7 billion euros annually for the treasury.

Ik maak dit jaar 56 miljoen over aan het Rijk.

Dat is ongeveer 3 maanden huur. En dat betalen onze huurders. That's about 3 months rent. And that is what our tenants pay.

En ze moeten vennootschapsbelasting betalen terwijl particuliere verhuurders dat niet hoeven. And they have to pay corporate taxes while private landlords don't have to.

Het idee erachter is om met dat geld het in de crisis opgelopen begrotingstekort weer op te vullen. The idea behind it is to use that money to fill the budget deficit that has accumulated during the crisis.

Dat is allemaal leuk en aardig, maar door die extra kostenposten zijn de woningcorporaties... That's all nice and nice, but because of those extra costs, the housing associations are...

...wel veel minder nieuwe sociale huurwoningen gaan bouwen. ...will build much less new social housing.

Zelfs de helft minder. Even half less.

Maar die heffing is er nog altijd. But that charge is still there.

En, o ja, aan de top van die corporaties ging er ook nog eens van alles mis... And, oh yes, everything went wrong at the top of those corporations…

...met flinke geldstromen die voor sociale huurwoningen waren bedoeld. ...with substantial cash flows intended for social housing.

Deze week staat Maserati-man dus voor de rechter en de komende tijd worden meer corporatiebazen op het matje geroepen. This week Maserati man will be in court and in the near future more corporation bosses will be called to account.

Nog een reden dat er zo weinig is gebouwd: bevolkingsprognoses kloppen vaak niet. Another reason why so little has been built: population forecasts are often wrong.

We zijn met veel meer mensen dan gedacht. We are much more people than we thought.

Het geboortecijfer ligt hoger dan het sterftecijfer, maar het komt vooral door immigratie. The birth rate is higher than the death rate, but it is mainly due to immigration.

Mensen die vanuit het buitenland in Nederland zijn komen wonen. People who have come to live in the Netherlands from abroad.

Van vluchtelingen tot expats, maar vooral: arbeidsmigranten. From refugees to expats, but above all: labor migrants.

En er is meer: strengere regelgeving. And there is more: stricter regulations.

Denk aan stikstof, PFAS of geluidsoverlast. En vooral stikstof blijkt een hoofdpijndossier. Think of nitrogen, PFAS or noise pollution. And nitrogen in particular turns out to be a headache file.

Bij bouwen komt daar veel van vrij en teveel uitstoot is funest voor de biodiversiteit in Nederland. A lot of this is released during construction and too much emissions are disastrous for biodiversity in the Netherlands.

En dus worden er minder bouwvergunningen afgegeven of zelfs weer ingetrokken. As a result, fewer building permits are issued or even revoked.

Dan PFAS. Dat staat voor poly- en perfluoralkylstoffen. Then PFAS. That stands for poly- and perfluoroalkyl substances.

Een verzamelnaam voor 6000 chemische stoffen die niet per se heel erg goed voor ons zijn. A collective name for 6000 chemicals that are not necessarily very good for us.

Ook dat legt bouwprojecten stil. Want zit er ergens PFAS in de grond... That also puts construction projects on hold. Because there's PFAS in the ground somewhere...

...dan mag je dat door strenge regels niet zomaar ergens heenbrengen en gewoon verder bouwen. ...then you can't just take it somewhere because of strict rules and just keep building.

En ik noemde nog geluidshinder. And I mentioned noise pollution.

- bak herrie - - baking noise - - ruído de cozimento -

Als er ergens teveel overlast is, denk aan Schiphol, dan mag er niet worden gebouwd. If there is too much nuisance somewhere, such as Schiphol, then no construction is allowed.

Er zouden in de omgeving 150 duizend nieuwe woningen komen. Maar die kwamen er dus niet. There would be 150,000 new homes in the area. But they didn't come.

Door al die strengere regels zijn er vorig jaar bouwvergunningen afgegeven voor slechts 57 duizend woningen. Due to all these stricter rules, building permits were issued last year for only 57 thousand homes.

In de jaren daarvoor lag dat aantal telkens zo rond de 70 duizend. In previous years, that number was always around 70 thousand.

En dan nog iets: nieuwbouw moet ook vooral steeds duurzamer zijn. And one more thing: new construction must above all be more sustainable.

En duurzamer betekent ook duurder. And more sustainable also means more expensive.

Het is allemaal vrij logisch. Of zeg gerust: een open deur. It's all quite logical. Or just say: an open door. É tudo bastante lógico. Ou apenas diga: uma porta aberta.

Komen we bij de tweede oorzaak: we zijn heel anders gaan leven. We come to the second cause: we have started to live very differently.

Werd je vroeger scheef aangekeken als je voor je dertigste nog geen trouwring om je vinger had... Were you used to be looked at crooked if you didn't have a wedding ring on your finger before your thirtieth...

...nu is dat doodgewoon. ...now that's commonplace.

Tussen 1947 en 2017 groeide het aantal mensen dat alleen woont van 285 duizend naar bijna 3 miljoen. Between 1947 and 2017, the number of people living alone grew from 285 thousand to almost 3 million.

Dat is meer dan tien keer zo veel. That is more than ten times as much. Isso é mais de dez vezes mais.

En dat komt mede omdat scheiden ook steeds normaler is geworden. And that is partly because divorce has also become more and more normal.

En ouderen blijven steeds langer thuis wonen. Mede aangemoedigd door beleid. And the elderly continue to live at home longer and longer. Partly encouraged by policy.

Met een mooi woord spreken we over huishoudensverdunning. We use a nice word to talk about household dilution.

Één op de vijf mensen woont nu alleen. Maar de verwachting is dat dat aantal nog wel verder zal groeien. One in five people now live alone. But that number is expected to continue to grow.

Ik vind het wel fijn om mijn eigen plek te hebben. Gewoon lekker te kunnen doen wat ik wil. I like having my own place. Just being able to do what I want.

Naar bed gaan wanneer ik wil, opstaan wanneer ik wil. Go to bed when I want, get up when I want.

Meer woningen nodig dus. So more housing is needed.

En wat dacht je van de ruimte die we denken nodig te hebben. And how about the space we think we need.

De Nederlander woont gemiddeld op 65 vierkante meter per persoon.

In 1900 was dat nog maar 10 vierkante meter. In 1900 that was only 10 square meters.

We zijn dus niet alleen vaker alleen gaan wonen maar ook steeds groter. So we are not only living alone more often, but also increasingly larger.

En dan is er een derde belangrijke oorzaak.

De investeerder.

Uit de nieuwste cijfers blijkt dat de gewone huizenkoper op de overspannen huizenmarkt er nauwelijks nog tussenkomt. The latest figures show that ordinary home buyers barely intervene in the overstrained housing market.

Zeker tot de prijsklasse van 2... 2,5 ton. Certainly up to the price range of 2...2.5 tons. Certamente até a faixa de preço de 2...2,5 toneladas.

De goedkopere woningen die worden onmiddellijk verkocht aan de investeerders. The cheaper homes that are immediately sold to the investors.

Ook al doet een starter een goed bod. Even if a starter makes a good offer.

Ter illustratie... As an example...

...neem deze wijk in Schiedam-Oost. ...take this neighborhood in Schiedam-East. ...pegue este bairro em Schiedam-East.

Het staat vol met een beetje oude flatjes maar dit is bere-interessant voor vastgoedbeleggers. It is full of a bit old flats but this is very interesting for real estate investors. Está cheio de apartamentos um pouco antigos, mas isso é muito interessante para investidores imobiliários.

Want die willen deze woningen opkopen, opknappen en dan weer verhuren of doorverkopen. Because they want to buy these homes, refurbish them and then rent them out or resell them.

Daar is goed geld mee te verdienen. There is good money to be made with that. Há um bom dinheiro a ser feito com isso.

Bewoners hier krijgen zelfs om de haverklap folders in de bus met de vraag of ze hun huis willen verkopen. Residents here even receive flyers in the mail every now and then asking if they want to sell their house.

Investeren in stenen is heet en gaande. Investing in stones is hot and happening.

Want het is dus heel lucratief. Because it is very lucrative.

Zeker als je bedenkt dat spaargeld op de bank door de historisch lage rente vrijwel niks oplevert. Especially when you consider that savings in the bank yield virtually nothing due to the historically low interest rates.

Daardoor zie je ook steeds meer particuliere beleggers.

Op dit moment zijn van de 8 miljoen woningen er zo'n 700 duizend in handen van investeerders.

En dus niet alleen aan de Amsterdamse grachten, maar overal in Nederland.

Vorig jaar sloegen investeerders het meest toe in Vaals, Limburg. Last year, investors hit the most in Vaals, Limburg. No ano passado, os investidores foram os mais atingidos em Vaals, Limburg.

Bewoners zien hun hele wijk veranderen en de prijzen de pan uit rijzen. Residents see their entire neighborhood change and prices skyrocket. Os moradores veem todo o bairro mudar e os preços disparam.

Op dit moment zie je dat bijna iedereen zijn geld in vastgoed aan het parkeren is. At the moment you see that almost everyone is parking their money in real estate.

Ook mensen die helemaal geen verstand hebben van vastgoed. Voor prijzen die veel te hoog liggen.

Wat daar ook heel erg aan bijdraagt is de historisch lage hypotheekrente. What also contributes greatly to this is the historically low mortgage interest rate.

Want daardoor kan je meer betalen en dus wordt kopen heel erg interessant. Because that means you can pay more and so buying becomes very interesting.

Dat geldt voor jou, maar zeker ook voor die beleggers met wie je moet concurreren. That applies to you, but certainly also to those investors with whom you have to compete.

Die al dat geld vaak nog een stuk makkelijker kunnen ophoesten. Who can often cough up all that money a lot easier. Quem muitas vezes pode tossir todo esse dinheiro muito mais fácil.

Goed, die lage rente dus. Okay, so the low interest rate.

En dat maakt dat die prijzen gewoon constant opgestuwd worden. And that means that those prices are just constantly being pushed up. E isso significa que esses preços estão constantemente sendo elevados.

Op een huis van 3 ton bieden wij minimaal 3.30 anders kom je gewoon niet in de buurt. We offer at least 3.30 on a house of 3 tons, otherwise you just won't come close.

Vorig jaar ging het trouwens echt hard. Last year was really hard. O ano passado foi muito difícil.

Dat komt doordat vanaf 1 januari de overdrachtsbelasting is gestegen van 2 naar 8 procent voor particuliere beleggers. This is because from 1 January the transfer tax has increased from 2 to 8 percent for private investors.

Om dus nog even van die 2 procent te profiteren was het kopen, kopen, kopen. So to take advantage of that 2 percent, it was buy, buy, buy.

Of het verder geholpen heeft? Did it help further?

Mwoah, de verwachting is eigenlijk dat huizen opkopen heel interessant zal blijven voor die investeerders.

En dat ze de hogere kosten gewoon doorberekenen in de huurprijzen die ze voor die woningen vragen.

Dus daar koop - of in dit geval huur - je als woningzoekende gewoon niet zo veel voor. So as a home seeker you just don't buy - or in this case rent - that much for that.

Je hebt heel veel vragers en heel weinig aanbod. Dat matcht gewoon niet goed meer. You have a lot of buyers and very little supply. That just doesn't match anymore.

En dat levert gewoon wildwesttaferelen op. And that just produces Wild West scenes.

Plannen voor een opkoopverbod nemen wel serieuze vormen aan...

...om starters meer kansen te geven op die woningmarkt.

Dat betekent dat investeerders daar misschien vanaf volgend jaar al...

...in bepaalde wijken geen huizen meer kunnen kopen om te verhuren.

Maar op dat soort mogelijke oplossingen komen we uitgebreid te spreken in deel twee.

Eerst nog even terug in de tijd... Let's go back in time for a while...

...naar de Tweede Wereldoorlog.

Toen er ook zo'n hoge woningnood was.

Nu wil ik toch weleens een keertje een woning hebben. Now I want to have a house sometime.

Maar wel om een iets meer voor de hand liggende reden. But for a slightly more obvious reason.

Het noodlottige bombardement in februari 1944...

...en de beschietingen in de 7 maanden dat Nijmegen frontstad was hebben er grote verwoesting aangericht.

Van de 2,1 miljoen woningen die voor de oorlog in Nederland staan...

...worden er 86 duizend compleet verwoest...

...43 duizend zwaar beschadigd en er is schade aan nog eens 300 duizend woningen. ...43 thousand heavily damaged and another 300 thousand homes are damaged.

En dus moet er na de oorlog in rap tempo heel veel worden gebouwd.

Geld is er nauwelijks, dus het moet vooral goedkoop en efficiënt.

Kwantiteit in plaats van kwaliteit.

En intussen neemt de bevolking flink toe.

Na de oorlog is er een enorme geboortegolf. De bekende babyboom. After the war there is a huge baby boom. The famous baby boom.

En ja, dat zijn ook wel die boomers die nu heel tevreden achteroverleunen in hun grote huis met tuin...