Hoe intense hitte ons bedreigt Wie intensive Hitze uns bedroht Πώς μας απειλεί η έντονη ζέστη How intense heat threatens us Cómo nos amenaza el calor intenso Comment la chaleur intense nous menace Come il caldo intenso ci minaccia Jak zagrażają nam intensywne upały Como o calor intenso nos ameaça Чем грозит нам сильная жара

De aarde staat in de fik. Die Erde steht in Flammen. The earth is on fire. A terra está em chamas.

Hier in Canada bijvoorbeeld, waar het eind juni bijna vijftig graden werd. Here in Canada, for example, where it reached nearly 50 degrees in late June.

Of neem Siberië. Or take Siberia. Ou pegue a Sibéria.

Dat ziet er in de winter zo uit, maar deze zomer zo. It looks like this in the winter, but this summer like this.

Of hier... Or here...

Terwijl wij hier in Europa te maken hebben met extreme regen en overstromingen... While we are dealing with extreme rain and flooding here in Europe... În timp ce aici, în Europa, ne confruntăm cu ploi și inundații extreme.

...beleeft aan de andere kant van de wereld het westen van de VS de vierde hittegolf van deze zomer. ...On the other side of the world, the western US is experiencing its fourth heat wave this summer.

De vraag is: bereiken we zo langzamerhand een punt dat dit soort steden echt onbewoonbaar worden? The question is: are we gradually reaching a point where these kinds of cities really become uninhabitable?

Door klimaatverandering komen op steeds meer plekken gevaarlijke hittegolven voor. Due to climate change, dangerous heat waves are occurring in more and more places.

En niet alleen steeds vaker, ze zijn ook heter. And not only more and more often, they are hotter. E não só eles estão se tornando mais frequentes, eles também estão ficando mais quentes.

Kunnen we dat wel aan? Can we handle that? Podemos lidar com isso?

Deze zomer was het iedere maand wel ergens raak. Every month this summer it hit somewhere. Todo mês neste verão ele atingiu algum lugar.

Zoals dus eind juni, toen bezweken honderden Canadezen door ondenkbaar hete hittegolven. So like in late June, when hundreds of Canadians succumbed to unthinkably hot heat waves.

Die ook zorgden voor allesverwoestende bosbranden. Dit plaatsje, Lytton, werd in de as gelegd. They also caused devastating forest fires. This town, Lytton, was reduced to ashes.

Zó'n intense hitte, zagen we in Canada nog nooit. Such intense heat, we never saw in Canada. Nunca vimos um calor tão intenso no Canadá.

Die bosbranden wel, maar ook nog nooit op deze manier, zo vroeg in het jaar. Those forest fires did, but also never like this, this early in the year.

Dan naar Siberië. Then to Siberia.

Omdat het juist in het verre noorden steeds warmer wordt, ontstaat daar ook meer onweer... Because it is getting warmer in the far north, there is also more thunderstorms...

...en dus ook meer blikseminslagen. En die veroorzaken op hun beurt ook weer meer bosbranden. ...and therefore more lightning strikes. And those, in turn, cause more forest fires.

En dat heeft flinke gevolgen. And that has serious consequences.

In de zomer is het ook in Siberië lekker weer, maar in de winter is het steenkoud. In summer, the weather is also nice in Siberia, but in winter it is freezing.

En daarom is de bodem daar nooit helemaal ontdooid: het is permafrost. And that's why the soil there is never completely thawed: it's permafrost.

En dat is maar goed ook, want er zit een flinke hoeveelheid van de broeikasgassen methaan en CO2 in opgeslagen. And that is just as well, because it contains a good amount of the greenhouse gases methane and CO2.

Als die ontsnappen, komen die gassen in de atmosfeer, waardoor de aarde verder opwarmt. When they escape, those gases enter the atmosphere, further warming the earth.

Maar ook op plekken waar het het hele jaar door heet is, worden dit jaar warmterecords verbroken. But even in places where it is hot all year round, heat records are being broken this year.

Bijvoorbeeld in Californië in juli.

- Het zal extreem, gevaarlijk heet worden. - It's going to get extremely, dangerously hot.

- Het is nog nooit zo heet geweest. - It has never been hotter.

Of in Oregon, waar het met 46,7 graden 5 graden heter was dan het vorige record.

Zulke extreme hitte is een uitzondering, maar door klimaat- verandering wordt de kans daarop wel steeds groter. Such extreme heat is an exception, but climate change is making it increasingly likely.

Zegt onder meer het KNMI. Says KNMI, among others.

Kijk even mee. Have a look. Dê uma olhada.

Je ziet in dit model hoe groot de kans is dat de temperatuur afwijkt van het gemiddelde. You can see in this model how likely the temperature is to deviate from the mean.

De kans op een gemiddelde dag is dus veel groter dan dat het extreem koud of extreem warm wordt. So the probability of an average day is much higher than it being extremely cold or extremely hot.

Maar door klimaatverandering schuift dat gemiddelde op. But climate change is shifting that average. Mas essa média está mudando devido às mudanças climáticas.

Vergeleken met nu krijgen we dus meer warme dagen en stijgt de kans op extreme hitte. So compared to now, we get more hot days and the likelihood of extreme heat increases.

En daarnaast verwacht het KNMI ook dat de spreiding toeneemt. In addition, the KNMI also expects the spread to increase.

Minder gemiddelde dagen en meer kans op uitschieters dus. So fewer average days and more chance of outliers. Por tanto, menos días medios y más posibilidades de valores atípicos.

Dat er vaker uitschieters zijn, weten klimaatwetenschappers wel. That there are outliers more often, climate scientists know.

En toch schrokken ze zich kapot toen ze de hittegolven in Canada en de VS zagen. And yet they were shocked when they saw the heat waves in Canada and the US.

Zij dachten dat zulke temperaturen daar helemaal niet konden. They thought that such temperatures could not be there at all.

Op dit moment hebben ze er twee verklaringen voor. Right now, they have two explanations for it. No momento eles têm duas explicações para isso.

Eén.

Het zou kunnen dat door de opwarming van de aarde hittegolven niet geleidelijk warmer worden... It could be that global warming is not making heat waves gradually warmer...

...maar dat de hitte boven een bepaalde temperatuur kan ontsporen. ...but that the heat above a certain temperature can derail.

Bijvoorbeeld door uitdroging van bomen, planten en de bodem. For example, through desiccation of trees, plants and soil.

Er is dan geen druppel vocht meer over om de lucht af te koelen en dus kan de warmte z'n gang gaan. There is then not a drop of moisture left to cool the air and so the heat can take its course.

Die hitte creëert dus nóg meer hitte. So that heat creates even more heat. Esse calor cria ainda mais calor.

Of twee. Ou dois.

Puur toeval. Pura coincidência.

Misschien zijn die extreem hoge temperaturen eenmalig en is er geen verklaring voor te vinden. Perhaps these extremely high temperatures are a one-off and there is no explanation. Tal vez esas temperaturas extremadamente altas sean un hecho aislado y no haya explicación.

Waar de klimaatwetenschap wel zeker over is: door klimaatverandering zijn er vaker hittegolven. What climate science is certain about: climate change means more frequent heat waves.

Veroorzaakt door de uitstoot van broeikasgassen als CO2. Caused by the emission of greenhouse gases such as CO2.

Dat die klimaatverandering ook op koelere plekken te zien is... That this climate change can also be seen in cooler places....

...daar maken wetenschappers zich zorgen over. ...That's what scientists are worried about. ...é com isso que os cientistas estão preocupados.

Want als je een hittegolf van 50 graden Celsius op 50 graden noorderbreedte hebt, zoals in Canada... Because if you have a heat wave of 50 degrees Celsius at 50 degrees north latitude, like in Canada...

...kan dat dan ook op andere plekken in de wereld op diezelfde hoogte? ...can that be done in other places in the world at that same altitude?

Zoals in Nederland. As in the Netherlands.

Sinds de metingen in 1901 begonnen, kwamen er 29 hittegolven voorbij. Since measurements began in 1901, 29 heat waves passed.

Dertien daarvan in de afgelopen twintig jaar. Thirteen of them in the last 20 years. Treze deles nos últimos vinte anos.

Hittegolven komen hier dus steeds vaker voor en ze worden ook hier steeds warmer. So heat waves are becoming more common here and they are also getting warmer here.

En na 75 jaar sneuvelde in 2019 het Nederlandse all time hitterecord. And after 75 years, the Dutch all-time heat record was broken in 2019.

Misschien weet je het nog: het werd voor het eerst warmer dan 40 graden.

- Smeren, jongens. Smeren op je gezicht. - Lubricate, guys. Smear on your face. - Lubrifiquem, rapazes. Esfregue em seu rosto.

Bijna 50 graden in Canada en meer dan 40 graden hier in Nederland. Waar houdt het op? Almost 50 degrees in Canada and over 40 degrees here in the Netherlands. Where does it stop? Casi 50 grados en Canadá y más de 40 aquí en los Países Bajos. ¿Dónde parará? Quase 50 graus no Canadá e mais de 40 graus aqui na Holanda. Onde termina?

Vragen we aan klimaatwetenschapper en NOS- weerman Peter Kuipers Munneke. We ask climate scientist and NOS weatherman Peter Kuipers Munneke.

Waar het ophoudt dat weet ik eerlijk gezegd niet. Where it ends I honestly don't know.

Ik denk niet dat het in Nederland 50 graden kan worden. I don't think it can get to 50 degrees in the Netherlands.

Maar bedenk wel: in Zuid-Frankrijk werd het twee jaar geleden 45 graden. But consider this: in southern France two years ago it reached 45 degrees.

Ja, als de opwarming zo doorgaat, hebben we in Nederland aan het einde van de eeuw... Yes, if the warming continues like this, by the end of the century we in the Netherlands will have...

...hetzelfde klimaat als nú in Zuid-Frankrijk. ...the same climate as now in southern France.

Dus die 45 graden gaan we deze eeuw in Nederland misschien wel aantikken. So we may be tapping that 45 degrees in the Netherlands this century. Portanto, podemos estar atingindo esses 45 graus na Holanda neste século.

Het Rode Kruis noemt hittegolven zelfs de dodelijkste natuurrampen ter wereld. In fact, the Red Cross calls heat waves the deadliest natural disasters in the world.

Met duizenden doden per jaar. Vermoedelijk zelfs honderdduizenden doden. With thousands of deaths every year. Presumably even hundreds of thousands of deaths. Con miles de muertes cada año. Probablemente incluso cientos de miles de muertes.

Het Rode Kruis is bezorgd, omdat hitte steeds vaker voorkomt in gebieden... The Red Cross is concerned as heat is becoming more common in areas…

...die daar niet goed op zijn voorbereid. Ook Nederland. ...who are not well prepared for that. Also the Netherlands.

Extreme hitte is dus niet alleen desastreus voor de natuur. So extreme heat is not only disastrous for nature.

Zeker ook voor de mens. Certainly also for human beings.

Zagen we ook hier. Also saw here.

Tijdens een hittegolf in de zomer van 2020 zag je tussen de twee coronagolven... During a heat wave in the summer of 2020, you could see between the two corona waves...

...nog een duidelijke piek in de sterftecijfers. ...another clear spike in mortality rates.

Hoe goed jij en ik tegen de hitte kunnen, hangt samen met de luchtvochtigheid. How well you and I can stand the heat depends on humidity. Lo bien que tú y yo soportemos el calor depende de la humedad.

Bedenk maar eens: van die klamme warme zomerdagen zijn niet heel chill. Just think: those clammy hot summer days are not very chill.

Komt omdat je lichaam dan amper kan afkoelen. Is because your body can barely cool down then.

Hoe we dat doen? How we do that?

Door te zweten. Maar als de luchtvochtigheid én de temperatuur te hoog zijn... By sweating. But if the humidity as well as the temperature are too high...

...kunnen we niet meer zweten.

Dat gebeurt als de lucht 35 graden of heter is en de lucht compleet verzadigd is met vocht. This happens when the air is 35 degrees or hotter and the air is completely saturated with moisture.

Da's levensgevaarlijk, na acht uur ben je dood. That's life-threatening, after eight hours you're dead.

Vorig jaar werden voor het eerst zulke omstandigheden gemeten... Last year, for the first time, such conditions were measured...

...in Pakistan en de Perzische golf. ...in Pakistan and the Persian Gulf.

Weliswaar niet langer dan twee uur, maar als de aarde verder opwarmt, kan dit vaker voorkomen. Admittedly, no longer than two hours, but if the earth warms further, this could happen more often.

Terug naar die hittegolven. Back to those heat waves.

Bij de opwarming van de ene graad waar we nu op zitten...

...komen die extreme hittes zoals in Canada vermoedelijk één keer in de duizend jaar voor.

Maar...

Als de opwarming zo doorgaat tot twee graden zien we dit waarschijnlijk iedere vijf tot tien jaar.

En dáár zit het hem in. And that's it for him. E é isso para ele.

Met de huidige wereldwijde klimaatmaatregelen zitten we in 2040 boven die twee graden.

Het is dus belangrijk om die opwarming onder de twee graden te houden.

Sterker nog, het zou beter zijn om niet meer dan anderhalve graad opwarming te hebben. Indeed, it would be better to have no more than a degree and a half of warming.

En dus moeten de klimaatdoelen verder aangescherpt worden.

Want zolang we CO2 uitstoten, loopt de temperatuur op. Because as long as we emit CO2, the temperature will rise.

Als we stoppen met CO2 uitstoten dan komt er niet meer CO2 in de atmosfeer bij.

En dus stijgt de temperatuur ook niet verder, maar hij gaat ook niet dalen.

De opwarming van één graad die we nu hebben gehad, die kunnen we niet terugdraaien.

Onomkeerbaar dus.

We zullen ons moeten aanpassen. Tendremos que adaptarnos.

Meer schaduwplekken in steden, meer groen, woningen niet alleen voor de winter... More shady spots in cities, more greenery, homes not just for winter...

...maar ook voor de zomer isoleren.

En je hoorde het Peter net al zeggen: die CO2- uitstoot zo snel mogelijk naar nul.

Daarmee pak je het probleem bij de wortel aan. In doing so, you get to the root of the problem. Al hacerlo, se llega a la raíz del problema.

Ik weet 't, niet bepaald een vrolijke boodschap. I know, not exactly a happy message.

Je zou hier maar iedere dag mee bezig zijn. Peter? You would just be working on this every day. Peter?

Ik put er echt hoop uit dat we controle hebben over hoe ver de temperatuur nog oploopt. I really hope we have control over how far the temperature continues to rise. Eu realmente espero que tenhamos controle sobre o quanto a temperatura continua a subir.

We kunnen stoppen met het verbranden van die fossiele brandstoffen.

En eigenlijk hoop ik dat ik over vijftien jaar dit filmpje terugkijk... And in fact, I hope that fifteen years from now I'll be looking back at this movie....

...en denk: jeetje, waar hebben we ons toen druk over gemaakt? ...and think: gosh, what were we worried about then? ... e pensar: caramba, com o que estávamos preocupados então?