Het Afghanistan dat je niet kent Das Afghanistan, das Sie nicht kennen The Afghanistan You Don't Know El Afganistán que no conoces L'Afghanistan que vous ne connaissez pas L'Afghanistan che non conoscete あなたの知らないアフガニスタン O Afeganistão que não conheces Афганистан, который вы не знаете Bilmediğiniz Afganistan

Afghanistan is na 20 jaar terug bij af. Afghanistan is back to square one after 20 years.

Het is tijd om te stoppen met Amerika's langste oorlog. It's time to end America's longest war.

Het is tijd voor onze troepen om thuis te komen, It's time for our troops to come home,

De angstaanjagende opmars van de Taliban. The terrifying advance of the Taliban.

We gaan hier allemaal dood! We're all going to die here!

Of door de kogels, of van de honger. Or from the bullets, or from hunger.

Mensen vluchten naar gebieden die nog veilig zijn, maar voor hoe lang? People are fleeing to areas that are still safe, but for how long?

Onze bevolking wil niet terug naar de donkere Taliban-dagen van de jaren 90. Our people don't want to go back to the dark Taliban days of the 90's.

De Taliban had een regering, maar die werd afgezet. The Taliban had a government, but it was overthrown.

Wij accepteren niets anders dan islamitische heerschappij. We accept nothing but Islamic rule.

Ook Nederland deed mee aan de missie, in het kader van wederopbouw... The Netherlands also participated in the mission, in the context of reconstruction ...

...en later door het trainen van Afghaanse politie. ...and later by training Afghan police.

Dus wat daar nu allemaal gebeurt... So what's happening there now...

Dat raakt je wel. We hebben keihard moeten knokken daar in 20 jaar... That will affect you. We had to fight hard there in 20 years...

...en nu wordt het overlopen door de Taliban dus zij hebben eigenlijk gewoon gewacht. ...and now it's being overrun by the Taliban so they basically just waited. ... e agora está sendo invadido pelo Talibã, então eles basicamente apenas esperaram.

Achteraf bleek het een onmogelijke missie. In retrospect it turned out to be an impossible mission.

Alles schreeuwt in je om weer terug te gaan en het opnieuw te proberen. Everything in you screams to go back and try again.

Maar, de realiteit is: But, the reality is:

Het is aan de Afghanen zelf. It's up to the Afghans themselves. Depende dos próprios afegãos.

Terug bij af dus. So back to square one. Então, de volta à estaca zero.

Want zo troffen we Afghanistan 20 jaar geleden aan. Because that's how we found Afghanistan 20 years ago.

Als een streng-fundamentalistische staat vol onderdrukking en geweld. En als broedplaats voor terreur. As a strict fundamentalist state full of oppression and violence. And as a breeding ground for terror.

Toch? However?

Afghanistan? Oh, heerlijk - toen. Het was een heel vreedzaam en relaxed land. Afghanistan? Oh, lovely - then. It was a very peaceful and relaxed country.

Hebben we het over hetzelfde land nu? Are we talking about the same country now?

Zeker. -Oh. Secure. -Oh.

Dit is het andere uiterste. This is the other extreme.

En sindsdien is er ook heel veel gebeurd. And a lot has happened since then.

Eén ding is zeker: Afghanistan heeft heel veel gezichten. One thing is certain: Afghanistan has many faces.

Daarom duiken we de komende minuten dieper de Afghaanse bergen in. That is why we will dive deeper into the Afghan mountains for the next few minutes. É por isso que vamos mergulhar mais fundo nas montanhas afegãs nos próximos minutos.

Over onmogelijke missies gesproken: dit is Afghanistan uitgelegd. Speaking of impossible missions, this is Afghanistan explained.

Startpunt: geografie. Starting point: geography.

Die verklaart namelijk een hoop over dit mysterieuze land zonder kustlijn diep in Centraal-Azië. It explains a lot about this mysterious country with no coastline deep in Central Asia.

Want Afghanistan is ruig, heel ruig. Because Afghanistan is rough, very rough. Porque o Afeganistão é duro, muito duro.

Van de gortdroge woestijn van het Iraans Plateau, tot de hoge pieken van het Hindu Kush-gebergte. From the bone-dry desert of the Iranian Plateau, to the high peaks of the Hindu Kush Mountains.

Driekwart van het land is bergachtig en er is geen fatsoenlijke infrastructuur. Three quarters of the country is mountainous and there is no decent infrastructure.

Alleen al daardoor is het land zwaar geïsoleerd. This alone makes the country heavily isolated. Isso por si só torna o país fortemente isolado.

Er valt nauwelijks regen, er zijn amper rivieren en de bodem is bijna nergens goed voor landbouw. There is hardly any rain, there are hardly any rivers and the soil is almost nowhere good for agriculture. Quase não chove, quase não há rios e o solo quase não é bom para a agricultura.

Behalve in de valleien, tussen de bergen. Except in the valleys, between the mountains.

Daar wonen de... That's where the...

...mensen in Afghanistan. ...people in Afghanistan.

Eeuwenlang zijn die valleien een doorgangsroute voor tal van volkeren. For centuries these valleys have been a passage for many peoples.

De Grieken met Alexander de Grote, Boeddhistische Indiërs, Islamitische Arabieren... The Greeks with Alexander the Great, Buddhist Indians, Islamic Arabs...

...steppenomaden uit het noorden, de Chinese zijderoute, de Mongolen onder Djengis Khan. ...steppe nomads from the north, the Chinese Silk Road, the Mongols under Genghis Khan.

Plukjes mensen bleven telkens achter met elk hun eigen taal, gebruiken en cultuur. Tufts of people were always left behind, each with their own language, customs and culture. Tufos de pessoas sempre foram deixados para trás, cada um com sua própria língua, costumes e cultura.

En nu wilde ik heel graag een kaartje laten zien met daarop die lappendeken aan volkeren... And now I really wanted to show a card with that patchwork quilt on it to peoples...

...maar elk kaartje dat hierover te vinden is, is óók weer anders. ...but every card that can be found about this is also different.

Maakt het punt eigenlijk alleen maar sterker: Afghanistan is een bonte verzameling. Actually only makes the point stronger: Afghanistan is a motley collection.

Met elke groep een soort van op hun eigen eilandje. With each group sort of on their own island.

Maar in plaats van omringd door water, ingekapseld door de hoge bergen als natuurlijke barrières. But instead of being surrounded by water, encased by the high mountains as natural barriers.

Die de werelden van de verschillende stammen scheiden, én indringers buiten houden. Which separate the worlds of the different tribes, and keep out invaders.

Dan zijn er nog de bevolkingsgroepen uit de buurlanden aan de rand van Afghanistan. Then there are the populations from neighboring countries on the outskirts of Afghanistan.

Zoals Turkmenen, Oezbeken, Tadzjieken, Beloetsjen en de grootste minderheid in het land: de Pasjtoens. Such as Turkmen, Uzbeks, Tajiks, Baluchs and the largest minority in the country: the Pashtuns.

En dan zijn er nog de steden. Met de meeste economische activiteit in het land. And then there are the cities. With the most economic activity in the country.

De hoofdstad Kabul in het oosten, Kandahar in het zuiden... The capital Kabul in the east, Kandahar in the south...

...Herat in het westen en Mazar-i Sharif en Kunduz in het noorden. ...Herat to the west and Mazar-i Sharif and Kunduz to the north.

Met ook weer grote culturele verschillen onderling én tussen stad en platteland. Again, with major cultural differences between the cities and the countryside.

Een vat vol tegenstrijdigheden. A barrel full of contradictions.

Afghanen hebben dan ook niet zelf deze landsgrenzen bedacht. Afghans therefore did not come up with these national borders themselves.

Die zijn het resultaat van Brits en Russisch imperialisme uit de laat 19de eeuw... They are the result of British and Russian imperialism of the late 19th century...

...die wilden graag een bufferstaat tussenbeide. ...they wanted a buffer state to intervene. ... eles queriam um estado-tampão para intervir.

En dat verklaart meteen dat gekke aanhangsel van soms maar twintig kilometer breed... And that immediately explains that crazy appendage that is sometimes only twenty kilometers wide...

...tot aan de grens met China. ...to the border with China.

Er is een groot etnisch zelfbewustzijn binnen de groepen... There is a great ethnic self-consciousness within the groups...

...maar niet echt een gemeenschappelijke Afghaanse cultuur, nationale trots of een gedeeld verleden. ...but not really a common Afghan culture, national pride or shared past.

Of ja, dat laatste wel steeds meer. En dat is niet bepaald een hele vrolijke gedeelde geschiedenis. Or yes, the latter more and more. And that's not exactly a very happy shared history.

Maar voordat ik daarop doorga verdient Afghanistan vooral ook de aandacht voor hoe het ooit was. But before I go on with that, Afghanistan also deserves attention for how it once was.

Het was een heel vreedzaam en relaxed land. It was a very peaceful and relaxed country.

Goed, ze voerden eind 19e en begin 20ste eeuw hier en daar oorlog met de Britten... Well, they waged war here and there with the British in the late 1800s and early 1900s...

Maar ja. Wie niet in die tijd? But yeah. Who didn't at that time? Mas sim. Quem não fez naquela época?

Die machtige Britten dropen overigens af. Those mighty Brits, by the way, are descending. Esses poderosos britânicos, a propósito, estão descendo.

Daar waren de Afghanen ook wel trots op, en was ook belangrijk voor de staatsvorming. The Afghans were also proud of that, and it was also important for state formation.

Verder gingen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog aan Afghanistan voorbij. Furthermore, the First and Second World Wars passed by Afghanistan. Além disso, a Primeira e a Segunda Guerras Mundiais passaram pelo Afeganistão.

En dan de jaren 60. And then the 60s.

Er zijn voor het eerst verkiezingen. Elections are held for the first time.

Het koninkrijk Afghanistan krijgt een grondwet en voert een neutraal beleid vanuit Kabul. The kingdom of Afghanistan will have a constitution and conduct a neutral policy from Kabul.

Internationaal wordt er geen kamp gekozen in de Koude Oorlog. Internationally, no camp is chosen in the Cold War.

Kabul bruist met een rijke cultuur; er zijn bioscopen, restaurants et cetera. Lijkt West-Europa wel. Kabul brims with a rich culture; there are cinemas, restaurants et cetera. Looks like Western Europe.

En op het conservatieve platteland doen ze het op hun manier. And in the conservative countryside they do it their way.

Beetje leven en laten leven tussen al die bergen. Live and let live between all those mountains.

In die tijd wordt het zelfs een populaire reisbestemming voor West-Europeanen... During that time, it even becomes a popular travel destination for Western Europeans...

...die de beroemde Hippie Trail volgen richting het oosten... ...following the famous Hippie Trail eastwards...

...dwars door Herat, Kandahar en Kabul. ... across Herat, Kandahar and Kabul. ... em Herat, Kandahar e Cabul.

Dit is vlakbij Kandahar. Wij zien in de verte een paar stipjes. This is near Kandahar. We see a few dots in the distance.

Vier Nederlanders op de fiets, het was niet te geloven. Four Dutchmen on a bicycle, it was unbelievable.

Dat kon dus? -Dat kon. So that was possible? -That was possible.

Kijk, ze waren zo vreselijk vriendelijk, iedereen die je tegenkwam. Look, they were so terribly friendly, everyone you met.

Ja, en er werd natuurlijk ook het een en ander gerookt. Yes, and of course there was also some smoking.

We zagen ook wel het effect, hoe ontspannen iedereen was. Heel relaxed. We also saw the effect, how relaxed everyone was. Very relaxed.

Maar dan... But then...

Oké, we hebben maar een paar minuten. Okay, we only have a few minutes.

Dat doet geen recht aan de meer dan veertig jaar ellende in het land. That does not do justice to the more than forty years of misery in the country.

Deze documentaireserie wel. Tip. Hier volgt de zeer korte versie. This documentary series does. Tip. Here is the very short version.

Aan het einde van de jaren 60 is er een ernstige droogte in het land... At the end of the 1960s, there was a severe drought in the country...

...en daardoor honger en armoede onder de bevolking. ...and thereby hunger and poverty among the population.

En er is partijvorming in de steden. And there is party formation in the cities.

In de jaren 70 begint het gedonder pas echt als het communisme en het islamisme... In the 1970s, the thunder really starts when communism and Islamism...

...twee absolute tegenpolen, er strijden om het centrale gezag. ...two absolute opposites, competing for central authority.

Van sharia tot totalitair communistisch bewind over en weer. From sharia to totalitarian communist rule back and forth. Da sharia ao regime comunista totalitário para frente e para trás.

Met geweld, staatsgrepen en een land in de fik. With violence, coups and a country on fire.

In 1979 vallen de Sovjets Afghanistan binnen om er voorgoed een stalinistisch bewind te voeren. In 1979, the Soviets invaded Afghanistan to establish permanent Stalinist rule.

Afghanistan is bezet. Afghanistan is occupied. O Afeganistão está ocupado.

Pikken de Afghanen niet. Verschillende groepen scharen zich onder de Moedjahedien: vrijheidsstrijders. The Afghans don't take it. Several groups have joined the Mujahideen: freedom fighters.

Tegen het machtige en technologisch geavanceerde Rode Leger, met een gezamenlijk doel... Against the mighty and technologically advanced Red Army, with a common goal...

...de bezetter eruit trappen. Wat volgt is een brute oorlog. ...kick out the occupier. What follows is a brutal war.

Arabische landen, Iran en Pakistan steunen de Moedjahedien met wapens. Arab countries, Iran and Pakistan support the Mujahideen with weapons.

En ook de VS, want Koude Oorlog tégen de Russen. And also the US, because Cold War against the Russians.

Met hun guerilla-tactiek in de bergen vol hinderlagen en ook Amerikaans luchtafweergeschut... With their guerrilla tactics in the mountains full of ambushes and also American anti-aircraft fire...

...winnen de Moedjahedien deze thuiswedstrijd van de Russen. ...the Mujahideen win this home game against the Russians.

Sovjettroepen beginnen de laatste fase van hun terugtrekking door de bergen... Soviet troops begin the final phase of their withdrawal through the mountains...

....naar de Russische grens. ....to the Russian border.

Weer van een supermacht. Another superpower.

Maar met de gemeenschappelijke vijand uit de weg... But with the common enemy out of the way...

...komen de onderlinge tegenstellingen binnen de Moedjahedien weer aan de oppervlakte... ...the mutual contradictions within the Mujahideen resurface...

...verdeeld over al die etnische lijnen. ...divided over all those ethnic lines.

Sommige commandanten staan er in het Westen goed op... Some commanders in the West are well on it...

....anderen voeren fundamentalistische milities aan en staan juist vijandig tegenover het Westen. ....others lead fundamentalist militias and are hostile to the West.

De strijd om Kabul begint. The battle for Kabul begins. A batalha por Cabul começa.

Vooral de fundamentalisten rekruteren jonge, ontheemde mannen van het platteland... The fundamentalists in particular are recruiting young, displaced men from the countryside...

...die na jaren van oorlog niets meer hebben. ...who have nothing left after years of war.

Ze worden opgeleid in strenge islamscholen. They are educated in strict Islamic schools.

Een grote groep, met zijn oorsprong in Pakistan, die we in de jaren 90 leren kennen als de Taliban. A large group, with its origins in Pakistan, which we come to know as the Taliban in the 1990s.

Dus: een machtsvacuüm, verschillende strijdgroepen en overal wapens. So: a power vacuum, different battle groups and weapons everywhere.

Hét recept voor een burgeroorlog. The recipe for a civil war.

Wéér vliegen de raketten door het land, een strijd die de Taliban met relatief gemak wint. Once again the missiles fly through the country, a battle that the Taliban wins with relative ease.

De bevolking - en vooral vrouwen - gaat gebukt onder een streng-islamitisch bewind. The population - and especially women - is burdened by a strict Islamic regime. A população - e especialmente as mulheres - está sobrecarregada por um regime islâmico estrito.

Het land krijgt zo ook een enorme aantrekkingskracht op fundamentalisten uit andere landen. This also gives the country an enormous attraction to fundamentalists from other countries.

Zoals déze man uit Saoedi-Arabië: Osama Bin Laden. Like this man from Saudi Arabia: Osama Bin Laden.

Afghanistan wordt een kweekvijver voor internationaal terrorisme. Afghanistan is becoming a breeding ground for international terrorism.

En dan... And then...

Er is nog een botsing geweest. There has been another collision.

Het puin valt naar beneden. We moeten hier nu weg! The rubble falls down. We have to get out of here now!

Diegene die deze torens hebben neergehaald, zullen van ons horen. Those who knocked down these towers will hear from us.

USA! USA! USA! USA!

En dan komen we bij die afgelopen 20 jaar. And then we come to those last 20 years.

Waarin ook heel veel is gebeurd. Van hoop... In which a lot has happened. Of hope...

Een regering van nationale eenheid. A government of national unity.

...tot misère. ...to misery.

Waarin dus ook Nederland een rol had. In which the Netherlands also played a role.

Een verhaal op zichzelf, meer daarover in de beschrijving. A story in itself, more about that in the description.

Wij vatten die 20 jaar voor nu even samen met vier Amerikaanse presidenten. We summarize those 20 years for now with four American presidents.

Ik heb het Amerikaanse leger opdracht gegeven om trainingskampen van Al Qaida... I've ordered the US military to set up Al Qaeda training camps...

...militaire instellingen van de Taliban- regering in Afghanistan aan te vallen. ...attack Taliban government military institutions in Afghanistan.

Het Taliban-regime wordt verjaagd, maar niet definitief verslagen. The Taliban regime is driven out, but not definitively defeated.

Als de Amerikaanse focus op Irak gaat, wint de Taliban weer aan terrein. If the US focus turns to Iraq, the Taliban will gain ground again.

De VS reageert. The US responds.

Als opperbevelhebber heb ik besloten dat het in ons nationale belang is... As Commander in Chief, I have decided that it is in our national interest... Como comandante em chefe, decidi que é do nosso interesse nacional...

...om nog eens 30.000 manschappen naar Afghanistan te sturen. ...to send another 30,000 troops to Afghanistan.

De zogeheten Surge. The so-called Surge. O chamado Surto.

Maar uiteindelijk lopen de Amerikanen tegen dezelfde muur op als hun Britse en Russische voorgangers. But in the end, the Americans run into the same wall as their British and Russian predecessors.

De Taliban zitten verscholen in de bergen en hebben door dat ruige terrein, dat ze goed kennen... The Taliban are hidden in the mountains and through that rugged terrain, which they know well...

...een groot voordeel. Je kúnt niet winnen in het Afghaanse moeras. ...a big advantage. You can't win in the Afghan swamp.

En... hoe kom je eruit? And... how do you get out? E... como você sai?

Mijn eerste gevoel was: terugtrekken! My first feeling was: retreat!

De VS zal met de Afghaanse regering blijven samenwerken, als we maar vooruitgang boeken. The US will continue to work with the Afghan government as long as we make progress. Os EUA continuarão a trabalhar com o governo afegão enquanto fizermos progressos.

Maar door de steeds kanslozer wordende peperdure missie zónder eind is dit waar we zijn. But due to the increasingly expensive mission with no end, this is where we are.

Het is tijd om onze langste oorlog te beëindigen, en voor Amerikaanse troepen om thuis te komen. It's time to end our longest war, and for American troops to come home.

En het ziet er allemaal niet best uit. Dit is de opmars van de Taliban de afgelopen tijd in één kaartje. And it doesn't look good at all. This is the advance of the Taliban in recent times in one card.

Het gaat ineens heel hard, in Afghanistan. -Ja, het gaat er inderdaad heel hard. Things are going really fast in Afghanistan. -Yes, it is indeed very hard.

De Taliban willen gewoon Afghanistan hebben. Ze gaan winnen. The Taliban just want Afghanistan. They're going to win.

Het klinkt niet goed. -Nee, het gaat me aan mijn hart. It doesn't sound right. -No, it's close to my heart. Não soa bem. -Não, está perto do meu coração.

Tsja. well.

Je zou bijna vergeten dat er in Afghanistan vooral mensen wonen... You would almost forget that in Afghanistan mainly people live...

...die helemaal niet willen vechten, maar al wel meer dan 40 jaar hun land kapot zien gaan. ...who do not want to fight at all, but have seen their country destroyed for more than 40 years.

Van ooit dit... From ever this... Desde sempre isso...

...naar nu dit. ...to now this. ...agora isso.

Geen opbeurende boodschap. Wen er maar aan. Not an encouraging message. Get used to it. Não é uma mensagem encorajadora. Acostume-se.