EncroChat: de grootste politievangst ooit
Martelcontainers in Brabant...
Arrestaties van 'spoorloze' criminelen als 'Piet Costa'.
En stapels en stapels flappen.
De buit van het kraken van de chatdienst van de onderwereld:
EncroChat.
Een "aardschok voor de georganiseerde misdaad", zo noemt de politie het.
Deze gigantische afluisteroperatie, is een ware gamechanger voor de opsporing in Nederland.
De eerste EncroChat-criminelen moeten al voorkomen...
...wat kunnen we verder nog verwachten?
Of anders: hoe groot is die aardschok precies?
'26Lemont', zo heet het politie-onderzoek waarin EncroChat is gekraakt.
De Franse politie begon er in 2017 aan dit onderzoek...
...omdat ze opvallend veel criminelen met EncroChat op hun PGP-telefoon tegenkwamen.
Deze telefoons werden echt gepresenteerd als garantie voor anonimiteit...
...garantie voor discretie en die telefoons konden dus niet worden gevonden.
Die telefoons hadden geen microfoon, GPS-chip en camera meer...
...en de berichten die via EncroChat verstuurd worden zijn "encrypted".
Dat betekent simpel gezegd dat alleen de ontvanger en verstuurder kunnen lezen wat er staat.
De servers van de chatdienst bleken in Frankrijk te staan, en toen wisten ze het zeker...
...hier moeten we wat mee.
De Franse Gendarmerie nodigde de Nederlandse politie uit om mee te doen met het onderzoek...
...omdat de dienst in Nederland erg populair was.
Maar ook omdat de Nederlandse politie al ervaring had met versleutelde chatdiensten.
Het lukte de politie om een versleutelde chatdienst voor criminelen te kraken.
En op die manier konden ze meer dan 260.000 berichten inzien.
Dat is voor zo ver ik weet in Nederland en Europa niet eerder gebeurd.
En toen kon op 1 april 2020 het grote meekijken beginnen.
Het gemak waarmee men dus even zo bespreekt met elkaar hoe ze mensen zullen gaan martelen...
...en dan komt er een bericht binnen dat er op dat moment in een huis iemand gemarteld wordt.
En dat zij op dat moment op het punt staan om ledematen af te zagen.
Op 13 juni kwam er abrupt een einde aan de operatie.
EncroChat kwam erachter dat er iets mis was...
...en waarschuwde gebruikers hun telefoon weg te gooien.
Maar de politie had toen al een flinke buit binnen:
20 miljoen euro cash...
...8000 kilo cocaïne...
...1200 kilo crystal meth...
...19 synthetische drugslabs...
...tientallen vuurwapens...
...en 100 verdachten van zware misdrijven.
En de ontdekking van de martelcontainer is je vast ook niet ontgaan.
Ok. Goed nieuws voor de politie, maar daarmee zijn ze er nog niet.
Want een berg ontsleutelde berichten, maakt nog geen berg veroordeelde criminelen.
De hele EncroChat-vangst, was 25 miljoen berichten.
En die ga je niet allemaal rustig zitten lezen, dus wat doet de politie er dan wel mee?
Ze maken gebruik van een soort 'zoekmachine'...
...daar typen ze termen in waarvan ze weten dat criminelen die vaak gebruiken...
...zoals broodjes halen, slapen, kill of behandelkamer.
En als je dan bijvoorbeeld een drugsdeal of opdracht tot liquidatie tegenkomt, dan begint het pas:
Je hebt de berichten daarin wordt gesproken door nicknames, maar dan weet je nog niet wie wie is.
Om daar achter te komen, moeten ze informatie met elkaar combineren...
...bijvoorbeeld uit andere zaken, observaties, locatie-informatie of foto's die ze met elkaar delen.
Of bijvoorbeeld wat ze op social media plaatsen.
Het is nog niet zo eenvoudig als het lijkt.
Maar uiteindelijk het is aan de rechter om te bepalen of er voldoende bewijs is...
...om te zeggen dat de verdachte degene is die die berichtjes heeft gestuurd.
En had de politie die berichten wel zomaar mogen meelezen?
Ik vraag me af of het inderdaad rechtmatig is, hier zijn 50.000 mensen...
...van geen van die mensen staat op dit moment. vast dat ze strafbare feiten hebben gepleegd.
Dus mogen ze dat wel doen?
Nu is het zo dat we bij berichten de verdachten zoeken, in plaats van bij verdachten bewijs zoeken...
...en dat is eigenlijk de wereld op zijn kop.
Wat de rechters hier in de praktijk van vinden...
...dat gaan we zien als het proces van de eerste verdachte al iets verder is.
Begin juli presenteerde de politie trots hoe ze met het kraken van EncroChat...
...veel criminele activiteiten hadden blootgelegd.
Maar is het niet ook dweilen met de kraan open?
Want alles wat in die berichten te lezen is, laat ook zien hoe groot die drugswereld in Nederland eigenlijk is.
Als je uit één provider dit in anderhalve maand tevoorschijn haalt...
...dan denk je wel: zo, Nederland is wel een spil in die internationale drugshandel.
De politie erkent dit ook...
...en weet dat met het lezen van de berichten de criminaliteit in Nederland niet ineens stopt.
Maar het is wel een signaal naar de criminelen:
Kijk bij Taghi hebben we laten zien dat iedereen te vinden is.
Niemand is onvindbaar en niemand is onaantastbaar.
Ze hebben geen idee hoe veel wij precies weten, en dat is voor hun natuurlijk heel spannend.
Conclusie: hoe groot is die buit nou?
Dat is moeilijk te zeggen, maar groot is-ie zeker.
Stukken groter dan die buit uit andere gekraakte chatdiensten.
Maar er is nog een hoop recherchewerk aan de winkel.
De politie heeft in elk geval zijn spierballen laten zien, blijft de vraag wat de rechter daarvan vindt.
